2010 TOBB SEKTÖREL HABER BÜLTENİ Türkiye Hayvancılık Meclisi 30.10.2010-01.11.2010
HAYVANCILIK SEKTÖRÜ HABER BÜLTENİ KIRMIZI PAHALI BEYAZ YE! (HABERTÜRK EKONOMİ) İthalat kapıları açıldığı halde bir türlü fiyatı düşmeyen 'kırmızı et' hükümetin 2011 yılı programına da girdi. Hükümet, gelecek yıl et talebini 'tavuk, hindi ve balığa' yöneltmek üzere özel önlemleri gündemine alacak. FİYAT BİR TÜRLÜ DÜŞMEDİ Hükümetin 2011 yılı programında 2009 yılı ortalarından itibaren artış eğilimine giren kırmızı ette fiyatların düşürülmesi için ithalat kapısının açıldığı, ancak yeterli olmadığı itirafı da dikkat çekti. BEYAZ ETTE ÜRETİM ARTIŞI Programda kırmızı ette fiyat artarken beyaz etteki yüzde 17'lik üretim artışının altı özellikle çizildi. Ardından da talep baskısını azaltmak için 'tavuk, hindi ve balık' gibi ürünlerin teşvik edileceği bildirildi. 10 BİN BAŞ HAYVAN DAHA GELECEK Hükümetin 2011 Yılı Programı'na 'kırmızı et' de girdi. İthalata rağmen fiyatın düşmemesinin de etkisi ile önümüzdeki yıl kırmızı et yerine 'balık, tavuk ve hindi'ye yönelik talebi artırıcı teşvikler gündemde Kırmızı et fiyatlarını yılbaşından bu yana kontrol altına almak için 'ithalat' başta olmak üzere birçok yolu deneyen hükümet, sonuç alamayınca halkı kırmızı etten soğutup, beyaz ete yönlendirmekte buldu. Hükümetin önceki gün yayımlanan 2011 yılı programında halkın kırmızı et yerine beyaz et ve balığa yönlendirilmesi gerektiğine vurgu yapıldı. Resmi Gazete'de yayımlanan 2011 Yılı Programı'nın 'hayvancılık' başlığı altında Türkiye'nin kırmızı ve beyaz etteki durumu ortaya konuldu. Programda Türkiye'de birim hayvan başına elde edilen verim düzeylerinin, hayvancılığı gelişmiş ülkelere göre daha düşük seviyelerde olduğuna vurgu yapılarak, " TÜİK 2009 yılı verilerine göre sığır, karkas ağırlığı ortalama 216 kg iken, inek başına süt verimi 2 bin 800 kg/laktasyon düzeyinde. Gelişmiş ülkelerde ise bu miktarlar sırasıyla 270-280 kg karkas ve 5000-6000 kg/laktasyon civarındadır" denildi. BEYAZ ET ÜRETİMİ ARTIYOR Programda büyük baş hayvan sayısındaki azalmaya da dikkat çekilirken alternatif olarak sunulan beyaz et üretimindeki artışın da altı Avustralya'dan ithal edilen 72 bin ithal kurbanlık koyun, Tekirdağ'a ulaştı. Edinilen bilgiye göre, Yıldırım Dış Ticaret firması tarafından "Maysora" adlı gemiyle Tekirdağ'ın Marmara Ereğlisi İlçesi'ndeki MARTAŞ Limanı'na ulaşan küçükbaş kurbanlıkların kayıt işlemleri devam ediyor.tekirdağ Tarım il Müdürlüğü kontrolünde yapılan kayıt işlemlerinin [2]
ardından küçükbaş hayvanların sevkiyatına başlanacağı bildirildi. Tarım II Müdürü Erdem Karadağ, yaptığı açıklamada, 72 bin kurbanlığın sorunsuz bir şekilde limana ulaştığını ve kayıt işlemlerinin devam ettiğini, çizildi. 2009 yılında ihracat avantajı olan kanatlı hayvan eti üretiminin bir önceki yıla göre yüzde 17.8 artarak 1.3 milyon tona ulaştığı belirtilen raporda konuyla ilgili şu tespitlerde bulunuldu: 'FİYATI DÜŞÜREMEDİK' İTİRAFI "Bu miktarın yüzde 96.5'ini tavuk eti, yüzde 2.3'ünü ise hindi eti oluşturmaktadır. Tavuk yumurtası üretimi ise 2009 yılında bir önceki yıla göre yüzde 4.9 oranında bir artış göstermiş ve yaklaşık 13.8 milyar adet olarak gerçekleşmiştir." Hükümetin 2011 yılı programında kırmızı etle ilgili durum tespiti yapılırken adeta bir itirafta da bulunuldu. Programda, "2009 yılı ikinci yarısından itibaren sürekli bir artış eğilimine giren kırmızı et fiyatlarının düşürülmesi için ilk etapta, 2010 yılında, Et ve Balık Kurumu (EBK) Genel Müdürlüğü'ne kasaplık hayvan ithalatı görevi verilmiş; fiyatlarda bir gerileme olmaması nedeniyle daha sonra gümrük vergileri indirilerek, özel sektöre de besi materyali ve karkas et ithalatı izni verilmiştir" denildikten sonra, önümüzdeki yıl uygulanacak yeni yöntemin işareti olarak şu ifadeye yer verildi: "Bu uygulamaları tamamlayacak şekilde, kırmızı ete olan talep baskısının azaltılması amacıyla, talebin tavuk, hindi ve balık gibi et türlerine kaydırılması önemli bir seçenek olarak değerlendirilmelidir. Bununla beraber, kırmızı et üretimi [3] amacıyla başta koyunculuk olmak üzere hayvan sayısının artırılması ve besiciliğin yaygınlaştırılması önemini devam ettirmekte, diğer bundan dolayı henüz sevkiyat işlemlerine başlanmadığını kaydetti. Erdem, son günlerde bölgedeki şiddetli sağanak nedeniyle, bazı hayvan çiftliklerini su basmış olabileceğini ancak, hayvanların sevkiyatı konusunda herhangi bir problem yaşamadıklarını söyledi. 2011 Yılı Programı'nda, 2009 yılında 2 bin 149 baş damızlık gebe düve ithalatı yapılmışken, bu miktarın 2010 yılı eylül ayında 12 bin 247 başı bulduğu belirtildi, öte yandan yaklaşık 3 bin baş damızlık etçi ırk sığırlardan oluşan bu ithalatın yılsonuna kadar yaklaşık 22 bin baş düzeyine çıkması beklendiğine de işaret edildi. TESK Başkanı Bendevi Palandöken, bayram tatilinin uzun olmasının kurbanlık talebini düşüreceğini belirterek, fiyatı yüksek tutanların mallarının ellerinde kalacağını savundu. EN UCUZ KURBANLIK TRAKYA BÖLGESİNDE (DOKUZ SÜTUN) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın firmalara tanıdığı kurbanlık hayvan ithal izni kapsamında Bulgaristan'dan ithal edilen küçük baş hayvanlar, Edirne'de kilosu 9 liradan satışa sunuluyor. Edirne Ticaret Borsası Başkanı Mustafa Yardımcı, Bulgaristan'dan ithal edilen kurbanların Edirne'ye geldiğini belirtti. Türkiye'de en ucuz kurbanlık fiyatının Trakya'da olacağını düşündüğünü ifade eden Yardımcı, "Küçükbaş hayvanların ithal izni sadece Trakya Bölgesine verildiği için bölgemize çok fazla kurbanlık hayvan geliyor. Ben bu kurbanlıkların Türkiye'deki diğer şehirlere
göre daha ucuza satılacağını düşünüyorum. İthal edilen hayvanların talebin üzerinde olması durumunda insanlar çok ucuz fiyatlara kurbanlık alabilir. Zaten kilosu 9 liradan satışa sunuluyor. Yerli kurbanın bayramda kilosunun 11-12 lira olması bekleniyor" dedi. Yardımcı, Kurban Bayramından sonra fiyatların yarı yarıya düşeceğine inandığını bildirdi. Edirne Ticaret Borsası Meclis Başkanı Aslan Kıyunat ise hükümetin özel firmalara tanıdığı kurbanlık hayvan ithalat izninin bayramdan sonra da devam etmesi gerektiğini söyledi. Kıyunat" Bulgaristan'dan 6 bin civarında hayvan siparişi verdiğini, bunların 2 bin tanesini şehirdeki çiftliğine getirdiğini anlattı. AB YE 2011 SÖZÜ (HÜRRİYET) TARIM ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, kurban bayramının yaklaşmasıyla birlikte tartışma konusu yapılan hayvanların aa çekmeden kurban edilmesiyle ilgili son tarihi 2011 Aralık olarak verdi. Eker, hayvan refahıyla ilgili yasayı çıkardıklarım, düzenlemeye göre, 2011 Aralık'ına kadar şoklamayla acı çektirmeden hayvan kesimine geçileceğini belirterek, şunları söyledi: "AB ile müzakereler sırasında gıda başlığı açılırken, hayvanların acı çekmeden kesilmesi konusunda şoklama yöntemi gündeme gelmişti. 2011 Aralık'ından itibaren mezbahalar başta olmak üzere, her yerde, hayvanların acı çekmeden kesilmesi uygulamasına geçilecek. İkincil mevzuatın ve yönetmeliklerin hazırlıkları sürüyor. Diyanet İşleri Başkanlığı da "Kurbanlık hayvanın kesimi esnasında hayvana fazla eziyet vermemek için [4] elektrik şoku ile bayıltılması, bu hayvanın kurban olarak kabul edilmesinde dinen sakınca yoktur" açıklaması yapmıştı. Istırap yasaklanıyor Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Yasası'nın hayvan refahı ile ilgili 9'uncu maddesinde, hayvanların "acı ve ıstırap" çektirilmemesi konusunda şu düzenlemeler yer alıyor: Hayvanların kesimi ve hastalık kontrolü amacıyla öldürülmesi, hayvanlara gereksiz heyecan, acı ve ıstırap vermeden, türüne göre uygun araçlar kullanılarak, en seri şekilde yerine getirilecek. Hayvanların sahibi veya bakımından sorumlu kişiler, barınma, bakım, beslenmelerini sağlamak, sağlıklarım korumak, acı ve ıstırap çekmelerini, kötü muamele görmelerini önlemekle yükümlü olacak. Dövüştürmek de yasak Hayvanlardan daha yüksek performans elde etmeyi amaçlayan doping uygulanması, eğitimlerinde acı ve ıstırap veren yöntemler uygulanması, hayvanların dövüştürülmesi yasak olacak. Hayvanların barınma ve nakillerinde bulunacakları yerler, belli bir metrekarenin altında olamayacak. Hayvanların hareket etmelerine imkan sağlanacak. Hijyene dikkat edilecek. BARINAK BULAMAYINCA AVUSTRALYALI KOYUNLAR GEMİDE MAHSUR KALDI (SABAH EK)
AVUSTRALYA'DAN kurbanlık olarak Trakya'ya getirilecek 200 bin küçükbaş hayvanın ilk bölümü olan 72 bin 771 tanesi 3 gün önce Tekirdağ'ın Marmara Ereğlisi ilçesindeki limana ulaştı. Yıldırım Dış Ticaret adlı firma tarafından Maysora isimli gemi ile getirilen koyunlar, firmanın Çorlu'nun Ulaş beldesindeki tesislerini sel bastığı için gemide bekletiliyor. Gemideki koyunların başka bir yer bulunduktan sonra tahliye edileceği bildirildi. Tekirdağ Tarım 11 Müdürlüğünden gelen veteriner ekip, koyunların kontrolünü yaptı. Hayvanların barınacağı yeri su bastığını ifade eden Marmara Ereğlisi Kaymakamı İrfan Demirözü, "Hayvanlar şu anda yer olmadığı için gemide bekletiliyor. Firma yetkilileri ile birlikte atıl durumdaki fabrikalarla görüşüyoruz. Eğer bu fabrikaların yetkilileriyle hayvanlar iki günlüğüne buraya nakledilecek. İki gün sonra Çorlu Ulaş'taki tesis normale dönecek" dedi. Trakya'ya getirilecek 200 bin kurbanlık koyunun 72 binlik ilk bölümünün Marmara Ereğlisi limanına getirildiğini ifade eden Tekirdağ Tarım 11 Müdürü Erdem Karadağ, "İlk parti limana ulaştı. Bu koyunlar Trakya dışına çıkmayacak. Koyunların barınacağı yerde yağmur nedeniyle ıslanma oluştu. Sorun giderildikten sonra koyunları gemiden indireceğiz" diye konuştu. SÜTE ARTIK DEVLET MÜDAHALE EDECEK (ANADOLU VAKİT) Türkiye'deki et ve süt ürünlerinde fahiş fiyatların önüne geçilmesi için Türkiye Ziraat Odaları Birliği'nin (TZOB) girişimleri sonucu Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatı doğrultusunda, Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca sütteki fiyat dengesinin sağlanması amacıyla 'Süte Müdahale Kurulu' kurulması için çalışma başlatıldı. TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, birlik çalışmaları kapsamında Samsun'a geldi. Gezi programı çerçevesinde Vali Hüseyin Aksoy'u ziraat odası başkanları ile birlikte makamında ziyaret eden Bayraktar, Türkiye'nin önemli bir ziraat potansiyelinin olduğuna dikkat çekti. 100 milyon nüfusu, 50 milyon turisti doyuran, bölgenin gıda güvencesi olan bir ülke oluşturulması için çalışmaların sürdüğünü ifade eden Bayraktar, Türkiye'nin tarımda teknolojiyi artık yakalaması gerektiğini vurguladı. Kurban Bayramı'nın da yaklaşmasıyla birlikte artan hayvan talebine ilişkin sorulan cevaplayan Bayraktar, "Türkiye'de şu an hayvan sıkıntısı olduğu kanaatinde değiliz. Bu bağlamda Tarım ve Köyişleri Bakanlığının yaptığı açıklamayı destekliyoruz, doğrudur. Hayvan sıkıntısı yoktur. Yalnız, spekülatörler Türkiye'de fiyatları yükseltmek üzere bir takım açıklamalarda bulunuyorlar. Bunlara itibar etmemek lazım. Türkiye'nin havyan varlığı şuan için yeterli" dedi. Et fiyatlarının düşeceğini, bunun süt fiyatlarıyla bağlantılı olduğunu dile getiren Bayraktar, şu açıklamaları yaptı: "Zaman içerisinde et fiyatları düşecektir. Süt hayvancılığınız varsa, et hayvancılığınız da vardır. Süt hayvancılığının 2008-2009 yıllarında yaşadığı sıkıntılar, hayvancılığı bu noktaya getirdi. Süt hayvancılığına yapılan teşvikler önemli. Sıfır faizli krediler veriliyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile yaptığımız görüşmede Süte Müdahale [5]
Kurulu'na ihtiyaç olduğunu ilettik, talep ettik. Fiyatta istikrar yakalayamazsanız, ahırları doldurmanız bir şey ifade etmiyor. Üreticinin malı, sütü para etmiyorsa hayvanlarını kesime götürüyor. Başbakan talimat verdi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile bu konuyu görüştük. Bakanlığın bir müdahale kurulu oluşturması yönünde çalışması var. Biz süt hayvancılığını ayağa kaldırabilirsek, üretimde hedefleri doğru yaparsak besi hayvancılığı sorun olmayacak. Bu önümüzdeki aylarda normale dönecektir." Dünya konjonktüründeki gelişmelerin de takip edilmesi gerektiğini ifade eden Bayraktar, kırsal kalkınmanın da mutlaka desteklenmesi gerektiğini belirtti. Vali Hüseyin Aksoy ise, Samsun'da Tarım Master Planı hazırlığının sürdüğü bilgisini verdi. ÜRETİCİ VE MARKET FARKI DÖRT KATI AŞTI (POSTA) Ekim ayındaki market fiyatlarına bakıldığında 7 üründe fiyat değişimi olmazken, 5 üründe azalma, 15 üründe ise fiyat artışı oldu. Elma, kavun, nohut, pirinç, yumurta, tavuk eti ve toz şeker fiyatlarında değişim görülmezken, fiyatlar dana etinde yüzde 0.5, kuru kayısıda yüzde 1.8, fındıkta yüzde 6.3, kuru incirde yüzde 9.2, limonda ise yüzde 13.9 geriledi. Sivri biberde yüzde 26.7, armutta yüzde 18.9 oranında yükseldi. En çok domates zamlandı Ekim'de fiyatı en çok artan ürün domates ve patates oldu. Ekim'de domateste yüzde 62.9, patateste yüzde 32.5 fiyat artışı [6] gerçekleşti. Türkiye Ziraat Odaları Birliği'nin (TZOB) açıklamasına göre; Ekim ayında, üretici ve market fiyatları arasındaki fark ise yaş sebze ve meyvede yüzde 309.4 oldu. Kurutulmuş ürünlerde bu fark yüzde 285.3, baklagillerde yüzde 244.7, pirinçte yüzde 198.8 ve hayvansal ürünlerde yüzde 204.2'ye çıktı. TAVUK GÜBRESİNDEN ELEKTRİK ÜRETECEKLER (DOKUZ SÜTUN) Hayvan gübresinden biyogaz elde edilmesine yönelik çalışmalar kapsamında Konya'da faaliyete geçirilecek bir tesiste, günlük 120 ton tavuk gübresi işlenerek biyogaz ve organik gübre elde edilecek. Cres Enerji Danışmanlık firmasının yetkilisi İzzet Ablay, son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de yenilenebilir enerji kaynaklarına ilginin arttığını söyledi. Firma olarak kendilerinin de yenilenebilir enerji konusunda yürüttükleri birçok çalışma olduğunu bildiren Ablay, Konya'da faaliyete geçirmeyi planladıkları biyogaz üretim tesisinin de bu çalışmalardan biri olduğunu belirtti. Merkez Meram ilçesine bağlı Hatunsaray beldesinde 2.8 hektarlık alanda kuracakları biyogaz üretim tesisinin ülke ekonomisine önemli katkılar sağlayacağını anlatan Ablay, "Tesisi 6,2 milyon avroluk yatırımla Ağustos Bir enerji firması Konya'da kuracağı biyogaz üretim tesisinde günlük 120 ton tavuk gübresini işleyerek elektrik ve ısı enerjisinin yanı sıra organik gübre üretecek 20H'de hayata geçireceğiz" dedi. Ablay, tesiste ağırlıklı olarak tavuk gübresi işleyeceklerini dile getirerek, tavuk gübresinin yanı sıra sığır, at, koyun gibi hayvanların gübreleri,
mezbaha atıkları, sap, saman ve çeşitli bitki atıklarının da işleneceğini anlattı. Tesiste günlük 120 ton tavuk gübresiyle birlikte 30 tonluk diğer atıkların birebir oranında su ile karıştırıldıktan sonra çürümeye terkedileceğini bildiren Ablay, "Çürümeye bırakınca burada ortaya çıkan gaza 'biyogaz' diyoruz. Bu gazın içinden sülfit alındığında ise sıvı ve katı gübre, elektrik, ısı enerjisi ile araçlar için yakıt elde edilebiliyor. Elde edilen enerji her alanda kullanılabilir. Bu tesisten yılda 2 milyon kw/saat elektrik, günlük 150 ton da organik gübre üretilecek" dedi. Ablay, tesisle hem çevreye hem de ekonomiye önemli katkı sağlayacaklarını anlatarak, şunları kaydetti: "Konya yumurta üretiminde Türkiye'de ilk sıralarda yer alıyor. Hatunsaray beldesi başta olmak üzere kentte çok sayıda tavuk çiftliği faaliyet gösteriyor. Bu çiftliklerden de günlük yüzlerce ton gübre ortaya çıkıyor. Bu gübrelerin ekonomiye kazandırılması için Konya'da böyle bir tesise ihtiyaç vardı. Hem gübreleri bertaraf ederek firmaları ceza almaktan kurtaracağız hem de çevreye katkıda bulunacağız." Atıkların işlenmesinden sonra elde edilecek gübrenin tamamen organik olacağını da bildiren Ablay, gübrenin toprak açısından da son derece faydalı olacağını, bitkide kimyasal atıklara yol açmayacağını söyledi. Tesiste günlük işleyecekleri 120 ton tavuk gübresini Konya'da bir firmadan alacaklarını dile getiren Ablay, diğer çiftliklerin de kendilerine gübre getirebileceğini, şu ana kadar 8 bin ton civarında gübre depoladıklarım belirtti. Konya'da kullanılan elektriğin yüzde 65'inin kömür ve doğalgazdan, yüzde 32'sinin barajlardan, yüzde 3'ünün de yenilenebilir enerji kaynaklardan elde edildiğini söyleyen Ablay, yenilenebilir enerji kaynaklarının artırılması için ülke genelinde daha fazla çalışma yapılması gerektiğini sözlerine ekledi. [7]