DUVARLAR Öğr. Gör. Mehmet EMİROĞLU DUVARLAR Çeşitli binalarda taş, tuğla ve bloklardan değişik şekillerde, taşıyıcı veya bölme duvar olarak örülen düşey yapı elamanlarına duvar denir. Kâgir, beton ve betonarme, ahşap ve metal malzemelerden yapılabilirler.
Duvar Çeşitleri Taşıma kapasitelerine göre duvarlar) Taşıyıcı Duvarlar, Taşıyıcı Olmayan Duvarlar ve Destek Duvarları Taşıyıcı Duvar Özellikleri Üzerine gelen yükleri alarak temele aktaran duvarlardır. Doğal taşlarla taşıyıcı duvar yapımında basınç dayanımı 3 kgf/cm 2 den az olmayan ocak taşları kullanılmalıdır Yığma yapıların dış duvarları genelde taşıyıcı dış duvar olarak yapılırlar. Taşıyıcı olmayan duvarlar ise genellikle iç duvarlarda WC, banyo, kiler vb küçük bölme duvarlarında kullanılırlar. 2
Taşıyıcı Duvar Malzemeleri TSE Standartlarına uygun doğal taş, dolu tuğla, TS 705 ve TS 2 da belirtilen maksimum boşluk oranlarını sağlayan düşey boşluklu tuğlalar, dolu briket veya benzeri bloklar taşıyıcı duvar yapımında kullanılmalıdır Boşluklu beton briket, cüruflu briket, yatay delikli tuğlalar vb taşıyıcı duvar yapımında kesinlikle kullanılmamalıdır. Bodrum katlarında kullanılacak doğal taşların minimum basınç dayanımı 00 kgf/cm 2 olmalıdır. Taşıyıcı duvarlarda harç olarak A ve B grubu harçlar kullanılmalıdır D3 ve E grubu harçlar asla kullanılmamalıdır. Taşıyıcı Duvarlar Kalınlıkları Deprem Bölgesi Kat Sayısı Doğal Taş (cm) Beton (cm) Tuğla (Kalınlık) Diğerleri (cm) 234 Bodrum Kat 25 T Zemin Kat T 234 Bodrum Kat 25,5T 30 Zemin Kat T Birinci Kat T 234 Bodrum Kat 25,5T 30 Zemin Kat,5T 30 Birinci Kat T İkinci Kat T 4 Bodrum Kat 25,5T 30 Zemin Kat,5T 30 Birinci Kat,5T 30 İkinci Kat T Üçüncü Kat T 3
Taşıyıcı Olmayan Duvarlar Kendi ağırlığından başka yük taşımayan, ancak muhtemel rüzgar, deprem etkisi vb yatay yükleri yanındaki ya da temas halinde olduğu taşıyıcı duvar, döşeme plağı, kolon vb yük taşıyıcı elemanlara güvenle aktaran düzlemsel ve yapay malzemeli yapı elamanlarına taşıyıcı olmayan duvarlar denir Taşıyıcı Olmayan Duvar Özellikleri Taşıyıcı olmayan bölme duvarların kalınlığı en az yarım tuğla (9 cm) veya tuğla dışı malzemeden yapılması durumunda ise en az 0 cm olmalıdır. Her iki yönde de taşıyıcı elemanlara bağlanmalıdır. A ve B grubu harçlarla örülmelidir ve taşıyıcı olmayan duvar üstü ile tavan döşemesi altında en az cm boşluk bırakılmalıdır 4
Destek Duvarları Özellikle taşıyıcı duvarların etkisi altındaki düşey ve yatay yüklerle devrilmemeleri için destek duvarları ile desteklenmelidirler. Destek duvarları, destekledikleri duvarlara dik olarak düzenlenmelidirler. Bu duvarların destek duvarı olabilmeleri için, yüksekliklerinin en az /3 ü kadar uzunlukta olmaları gerekmektedir. Duvar Harçları Karışım Oranları (Hacimsel) A B C D E Harç Grubu 2 3 4 3 2 68 3 3 Kum 3 4 4 4 4 79 2 5 5 68 23 3 Çimento Harç Çim. /2 2 Kireç 2 Toz Kireç ½ Basınç Dayanımı (kgf/cm 2 ) 0 5 5
Duvar Harcı Hazırlama Duvar harcı; uygun kum, kireç hamuru, bağlayıcı olarak çimento ve yeteri kadar suyun karışımından elde edilen malzemedir. Dış duvarlar ile iç bölme duvarlarda kullanılacak harç arasında, çimentonun miktarı ve özelliği bakımından fark vardır. Dış duvarlarda, iç duvarlara göre daha fazla çimento kullanılır. Duvar Harcı Çeşitleri Kireç Harçlar ları: Belirli oranlarda kum, sönmüş kireç ve suyun karıştırılması sonucu elde edilen harçtır. Günümüz inşaat sektöründe sık kullanılmamakla birlikte, bazen iç bölme duvarlarında ve rutubet almayan yerlerde kullanılır. Takviyeli Harç: Kireç harcının içerisine, belirli oranda çimento ilave edilerek, elde edilen harçtır. İnşaat sektöründe duvar örme işlerinde genellikle takviyeli harç kullanılır. İlave edilen çimento, harcın çabuk sertleşmesini ve daha mukavemetli olmasını sağlar. 6
Duvar Harcı Çeşitleri Çimento Harcı: 04mm lik kum ile belirli oranda çimento ve suyun karışımından elde edilen harçtır. Bu tür harçlar, genellikle dış duvarların örülmesinde kullanılır. Duvar harcı içerisindeki çimentonun yaklaşık miktarı 23 kg arasında olmalıdır. Çimento harçları, çimentonun priz almaması için 2 saat içinde kullanılmalıdır. Melez (Temditli) Harç: Sadece çimento katılarak yapılan harcın işlenebilirliği azdır. Çimentonun özelliğinden dolayı çabuk priz alır. Kullanma esnasında malaya yapışır. Kireç çimentonun prizini geciktireceğinden, çimento harcının içine bir miktar kireç katılır. İçerisine kireç katılmış bu tür harçlara melez harç denir. Hazır Duvar Harçları: Bu tür harçlar, çeşitli kimyasal katkı maddeleriyle desteklenmiş ve içerisine Portland çimentosu katılmak suretiyle fabrika ortamlarında elde edilmiş harçlardır. Bu harçlar; iç ve dış mekanlarda, taş, tuğla ve çeşitli bloklarla duvar örmede kullanılır. Hazır harçlar; içerisindeki katkı maddeleri nedeniyle suya, neme, ağır hava şartlarına ve dona karşı dayanıklıdır. Piyasada 30 40 kg lık torbalar içerisinde kuru karışım olarak satılır. Duvar Harcı Hazırlama Esasları Kıvam: Harcın kıvamı, uygulama esnasında zorluk çıkartmaması bakımından önemlidir. İyi bir harcın kıvamı ne sulu ne de kuru olmalıdır. Tuğlayı harcın üzerine koyduğunuzda harç hemen çökmemeli, hafif tokmaklamaya müsaade etmelidir. Harcın kıvamını tayin etmek için bir çelik mala üzerine, karışım yapılmış harçtan bir miktar alınır. Mala hafifçe yana doğru eğilir. Harç malanın üzerinden yavaşça kayar ve malada harç izi bırakmazsa harç kullanılmaya uygun kıvamdadır. 7
Malzeme Oranları Malzeme Oranları 8
Duvar Harcında Kullanılan Malzemeler Kum: Tabiattaki taşların çeşitli şekillerde parçalanmasıyla meydana gelen, tane iriliği 7 mm yi geçmeyen parçalardır. Kumlar, tane çaplarına göre ince kum (0mm), orta kum (02 mm) ve iri kum (04 mm) olarak sınıflandırılır. Günümüzde duvar harcında kullanılan kumlar, en büyük tane çapı 0 4 mm olan, dere ve ocak kumlarıdır. Duvar harcında kullanılacak kum, temiz olmalı, içerisinde yabancı madde bulunmamalıdır. Deniz kumları, bünyesinde fazla tuz bulundurması nedeniyle, inşaatlarda pek tercih edilmez. Eğer kullanılması gerekiyorsa mutlaka yıkanmalı ondan sonra kullanılmalıdır. Duvar Harcında Kullanılan Malzemeler Kireç: Kirecin hammaddesi, kalker taşı, (kalsiyum karbonatcaco 3 ) ve dolomit taşı (Kalsiyum ve magnezyum karbonat CaCO 3, MgCO 3 ) dır. Bu kayaçlar, kireç ocaklarından, iş makineleri ile kırılarak ve dinamitle patlatmak suretiyle elde edilir. 9
Duvar Harcında Kullanılan Malzemeler Toz Kireçler Toz kireçler, pişirilmiş ve söndürülmüş kireçlerin öğütülmesiyle ve elenmeleriyle elde edilir. Toz kireçler, piyasada 25 kg lık torbalar halinde satılır. Çimentolar Çimento, yaklaşık % 79 kalker ve % 2 kil karışımı olan hidrolik bağlayıcılardır. Kalker ve kil 4 0 C6 0 C ye kadar fırınlarda pişirilerek fındık ve nohut büyüklüğündeki klinker elde edilir. Klinker belirli inceliğe kadar öğütülmeden reaksiyona girmez ve sertleşmez. Klinker öğütülürken içine % 35 oranında alçı taşı ilave edilerek öğütülür ve öğütülmüş ve tane boyutu 90 mikrona kadar düşürülmüş toz halinde çimento elde edilir. Harç Yapım m Kuralları Harç yapılacak yer temiz olmalıdır, Harç yapılacak yer önceden ıslatılmalıdır, Harç kumu, istenilen tane boyutunda ve temiz olmalıdır. Harca yeteri kadar kum, kireç, su ve istenirse çimento katılmalıdır (TS EN 998), Harç yapımında kullanılacak kireç iyi söndürülmüş olmalıdır, Harç yapımında kullanılacak su, temiz ve berrak olmalıdır, Çimento harçları, prizine çabuk başlayacağından dolayı, kullanılacak harç kuru karışım harmanından yeteri kadar alınmalıdır, Yapılan harç prize başlamadan tüketilmelidir, Melez harçlarda, kullanılacak harcın süresine bağlı olarak kireç eklenmesi gerekmektedir. 0
KireçHarcı Duvar Harcı Yapımı Duvar Harcı Yapımı
Duvar Harcı Yapımı Duvar Harcı Yapımı 2
Duvar Harcı Yapımı Tuğla Duvar Örme Araçları Mala (Harç karmaya ve sermeye yarar) Metre (Ölçü alma işine yarar) Çekiç (Tuğlayı bölme işine yarar) Çekül (Şakül) (Duvar köşe dikliklerini kontrole yarar) Su düzeci (Duvar doğruluğunu ve düzgünlüğünü ölçmeye yarar) Mastar (Duvar yüzey düzgünlüğünü ölçer) Duvarcı gönyesi (Duvar köşe birleşmelerinin dikliğini ölçer) Harç teknesi (Duvar harcı koymaya yarar) El arabası (Harç ve tuğla getirmeye yarar) Hortumlu su düzeci (Başlangıç ve bitiş noktaları doğruluğunu kontrole yarar) İp 3
Tuğla Duvar Örme Araçları Tuğla Duvar Örme Araçları 4
Tuğla Duvar Örgü Kuralları Duvarda kullanılacak tuğlalar, düzgün, tozdan ve topraktan temizlenmiş olmalıdır. Tuğlalar, duvar yapımına başlamadan önce ıslatılmalıdır. Harç, duvar üzerine düzgünce, dışarıya taşmayacak şekilde serilmelidir. Tuğlalar harcın üzerine iyice bastırılarak oturtulmalıdır. Duvarlarda düşey derzler, 0 mm, yatay derzler ise yaklaşık 2 mm kalınlığında yapılmalıdır. Duvarın örülmesine, ip çekmek suretiyle her iki ucundan başlanmalı. Başlangıç tuğlaları su terazisi yardımıyla yerleştirilmeli. Arada kalan kısım ipe göre örülerek doldurulmalıdır. Düşey derzler, duvarın hiçbir yerinde üst üste gelmeyecek şekilde ve doğrultuda örülmeli. Kaydırmalar yarım, çeyrek ve üççeyrek tuğlalarla yapılmalıdır. Duvarlar, genellikle tam tuğla ile örülmeli, parça tuğlalar ise örgüde gerektiğinde kullanılmalıdır. Tuğla duvarlar örülürken, takviyeli harçla veya melez harçla örülmeli; soğuk iklimlerde dona maruz yerlerde, çimento harcı kullanılmalıdır. Duvar yüzeylerine düzeltilmemelidir. sıva yapılacak ise, derz yüzeyleri mala ile Duvarın boyuna sonradan ekleme yapılacak ise, devam ettirilecek sıralar için duvar dişi bırakılmalıdır. ) İstinat duvarları 2) Yangın Duvarları 3) ParapetKalkan Duvarlar 4) Tuğla Duvarlar 5) Moloz Taş Duvarlar 6) Harçlı Moloz Taş Duvarlar 7) Taş Duvarlar 8) Dövme Kil Duvarlar 9) Briket Duvarlar 0) Gazbeton Duvarlar ) İnceKaba Yonu Taş Duvarlar 2) Pereler 3) Kuru Taş Duvarlar 4) Alçı PanellerAlçıpan Bölmeler Ödevler Ödev Hazırlama Kuralları: Ödevler bilgisayarda, Times New Roman (2 Punto) Türkçe karakteri ve,5 satır aralığı ile yazılmalıdır. Metinler her iki yöne dayalı olarak yazılmalıdır. Sayfa numaraları sayfa ortasında olacak şekilde verilmelidir. Başlıklar numaralandırılmalı,. derece başlıklarda tüm kelimelerin baş harfleri büyük, 2. ve daha alt başlıklarda ise sadece kelimelerin baş harfleri büyük olmalı ve koyu olarak yazılmalıdır. Başlıklardan önce ve sonra bir boşluk bırakılmalı. Başlıklar sola dayalı olmalıdır. Metin içerisinde en az 3 kaynaktan yararlanılmalıdır. Kitap, makale, broşür ve dergilerden seçilmelidir. Ödevlerin en son 30 Mart 09 tarihinde teslim edilmesi gerekmektedir. 5