Sigortacılık Sektöründe Finansal Eğitim ve Bilinçlendirme Dr. Ahmet GENÇ Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürü Finansal Okuryazarlık ve Tasarruf Bilinci Konferansı İstanbul, 13 Kasım 2012
Sunum planı Giriş Sigorta Kavramı ve Önemi Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi çalışmaları Dayanak Neden İhtiyaç Duyuldu? Yöntem İçerik Sigortacılık sektöründe yürütülen diğer çalışmalar (Meslek kuruluşları ve özellikli kuruluş çalışmaları) Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği Doğal Afet sigortaları Kurumu Tarım Sigortaları Havuzu Sigortacılık Eğitim Merkezi Özel Emeklilik alanında yürütülen çalışmalar 2
Giriş Sigorta Kavramı ve Önemi
Giriş - Sigortacılık - 1 Hayatımız risklerle doludur; Hastalanabiliriz, Kaza geçirebiliriz, Ölebiliriz vs. İş hayatımız da risklerle doludur; İş yerimiz yanabilir, İflas edebiliriz, İş yerimi depremde yıkılabilir vs. Bu nedenle hayatımızın her aşamasında sigortaya ihtiyaç vardır. 4
Giriş Sigortacılık - 2 Sigorta, risklerin gerçekleşmesi sonucu doğabilecek zararları gidermek için kullanılan bir araçtır. güven ve emniyet teşkil edici, olası hasarı önlemeye yönelik tedbirleri almasını teşvik edici, kişiler için geleceğe güvenle bakmalarını sağlayıcı niteliktedir. Bu sistem sayesinde kişiler, karşı karşıya bulundukları tehlikelerin neden olabileceği zararlarını, risk öncesinde küçük miktarlarda ödemiş oldukları primler yoluyla paylaşmaktadır. Bir diğer ifadeyle, kişiler tek başına karşılayamayacakları zararları sigorta vasıtasıyla telafi edebilmektedir. 5
Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi çalışmaları Dayanak Neden İhtiyaç Duyuldu? Yöntem İçerik
Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi- 1 Dayanak Hazine Müsteşarlığı 2009-2013 Stratejik Planı http://www.hazine.gov.tr/irj/portal/anonymous/strpln Sigortacılık bilinçlendirme ve tanıtım stratejisi hazırlanması Belirlenen stratejinin uygulamaya konulması (2011-2013) Neden ihtiyaç duyuldu? Sigortacılığın bireylere olan faydalarının bilincinde olunması Sigortacılığın ülke ekonomisine katkılarının bilincinde olunması Sigortacılık sektörünün gelişme potansiyelinin yüksek olması Sigortanın giderek artan önemi ve yaygınlaşan kullanımı Buna karşılık sigortalılık bilincinin yeterince gelişmemiş olması 7
Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 2 8 Yöntem Öncelikle paydaşlar belirlenmiştir Geniş katılımlı bir çalışma olması esas alınmıştır Hazine Müsteşarlığı (düzenleyici ve denetleyici kamu otoritesi) Özel sektör ve sivil toplum kuruluşları Türkiye Sigorta Şirketleri Birliği Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Sigorta Acenteleri İcra Komitesi Sigorta Eksperleri İcra Komitesi Sigortacılık Eğitim Merkezi Özellikli Kuruluşlar (DASK, TARSİM, vb) Toplumun geneline ulaşılabilmesi amaçlanmıştır Hedef kitlelere yönelik çalışma grupları oluşturulmuştur Medya çalışma grubu Bireyler çalışma grubu Kurumlar çalışma grubu Öğrenciler çalışma grubu Temel OECD tavsiyeleri dikkate alınmıştır
Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 3 Yöntem (devam) Önceki çalışmalardan yararlanılmıştır Örneğin 2009 TSRŞB Sigorta Tutum ve Davranış Araştırması Özellikli kurumlar (DASK, TARSİM, vb) tarafından yürütülmüş faaliyetler Her bir grup çalışması sonuçları rapora bağlanmıştır Hazırlanan raporlar değerlendirilmiştir Bütün paydaşların görüşleri alınmış Taslak strateji metni hazırlanmış ve tekrar görüşlere açılarak nihai hale getirilmiştir Geniş bir katılım sağlanması amaçlanmıştır Bütün paydaşların katılımının sağlanabilmesi, çalışmalara dahil edilmesi Bütün paydaşlar nezdinde toplumun geneline ulaşabilme Kamu - özel sektör işbirliği konsepti esas alınmıştır Takvim Çalışmalar başlamıştır. Stratejinin 2011-2013 döneminin kapsaması öngörülmektedir 9
Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 4 İçerik Toplumda risk ve sigorta bilincinin artırılması amacı ile ülke geneline yaygın olarak 10 adet konu başlığı altında toplumun her kesimini kapsayıcı nitelikte olmak üzere, bilinçlendirme programlarının düzenlenmesi, bilgilendirici broşür, kitapçık, CD v.b. hazırlanması ve dağıtımı, bilinçlendirme filminin hazırlanması gibi çok sayıda faaliyet öngörülmektedir. 10
Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 5 1. Temel sigortacılık bilinçlendirme metninin hazırlanması Bilinçlendirme ve tanıtımda yararlanılacak temel bilgilere yer verilmiştir. Sigorta işlemleri, sigorta ürünleri ilgili temel ekonomik ve finansal kavramlar, tüketicinin korunması vb. Toplumun her kesimi tarafından anlaşılabilecek yalın ve basit bir dil kullanılmıştır. Bu metinde Tanıtım Stratejisinin amaçlarından ve genel çerçevesinde bahsedilmiş, bilgilendirici broşürde yer almak üzere sigorta hakkında temel bilgilere, sigorta yaptırmanın önemine, temel sigorta kavramlarına ve ülkemizdeki sigortacılık sektörüne ve kurumsal yapıya yer verilmiştir. Sistemin geneli hakkında öz bilgiler veren başucu kitabı niteliğindedir. 11
Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 6 2. Sigorta Haftası belirlenmesi ve bu haftanın çeşitli etkinliklere konu edilmesi: Sigorta Haftası, kamuyla paylaşıldığı üzere, her yıl Mayıs ayının son Pazartesi gününden o haftanın Pazar gününe kadar olan hafta olarak ilan edilmiştir. Sigorta Haftasında sektörde yer alan tüm kurum ve kuruluşların katkısı ile büyük ölçekli etkinliklerin düzenlenmesi planlanmıştır. 12
13 Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 7
14 Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 8
Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 9 3. Yazılı ve görsel medya temsilcilerine (ulusal ve yerel medya) sigorta tanıtımı ve bilinçlendirme programlarının verilmesi: Her türlü bilginin kişiler ve topluluklarla paylaşılmasına araç teşkil eden ve toplumun her kesimine kolayca erişebilen medya sigortacılığın tanıtımının geniş kitlelere duyurulmasında büyük önem arz etmektedir. Bu çerçevede, değerli basın mensupları ile sigorta kavramı ve sigorta bilinci konusunda bir toplantı yapılmıştır. 15 4. Zorunlu sigortalar için bilinçlendirme ve tanıtım yapılması: Zorunlu sigortalar konusunda bilgilendirme yapılması, zorunlu sigortalar kapsamına giren sigorta türlerindeki sigortalılık oranının artması açısından önemlidir. Toplumda Trafik Sigortası olarak bilinen Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası nda penetrasyon oranının yüksek olması sebebiyle, Otobüs Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası", "Tüpgaz Zorunlu Sorumluluk Sigortası", "Tehlikeli Maddeler Zorunlu Sorumluluk Sigortası" gibi diğer zorunlu sigorta türleri hakkında yoğun çalışmaların yapılması planlanmaktadır. Bu kapsamda yapılacak çalışmalarda, bu sigortaları yaptırması gereken kişi ve kurumlara ilgili sigortanın önemi, kapsamı ve yaptırılmaması halinde uygulanacak müeyyide konusunda bilgilendirme yapılması öngörülmektedir.
Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 10 5. Bilgilendirici broşür, kitapçık, CD v.b. hazırlanması ve dağıtımı: Bilgilendirici broşür, kitapçık ve CD gibi dokümanlar, ülke genelinde Valilikler, Belediyeler, Tüketici Dernekleri, okullar, üniversiteler, AVM ler gibi toplu yerlerde dağıtılacak ve toplumun tüm kesiminin sigorta kavramı ve sigortacılık sektörü hakkında bilgi edinmesinde araç olarak kullanılacaktır. Bu eylem planı kapsamındaki çalışmalar tamamlanmış olup, ilgili materyaller sektörde yer alan kurum ve kuruluşlar ile paylaşılmıştır. Görseller: Haritalı Broşür Örneği Şeker Kutusu Örneği Balon Örneği 16
17 Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi 11
18 Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 12
19 Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 13
20 Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 14
Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 16 6. Bilinçlendirme filminin hazırlanması: Bu eylem planı altında, "Sigorta Bilinci" I. Kısa Metrajlı Film Yarışması düzenlenmiştir. Yapılan değerlendirme neticesinde, dereceye giren filmlerin kamu spotu veya reklam olarak televizyonlarda yayınlanması için çalışmalar yapılması planlanmaktadır. Görsel: Sigorta Bilinci" I. Kısa Metrajlı Film Yarışması Afişi 21
22 Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 17
Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 18 7. Üniversitelere ve okullara yönelik kısa süreli bilinçlendirme programları düzenlenmesi: Bu eylem planı altında, üniversiteler ve okullarda en temel anlamıyla risk ve sigorta kavramı konusunda seminerler verilmesi planlanmaktadır. 8. İlköğretimde Hayat Bilgisi dersi içerisinde işlenecek sigorta konusunun içeriğinin belirlenmesi ve Milli Eğitim Bakanlığı na iletilmesi: Erken yaşta sigorta bilincinin gelişmesini teminen Milli Eğitim Bakanlığı müfredatına girdi sağlanması ve Bakanlık ile yapılacak protokol ile ülke genelindeki tüm ilköğretim okullarında okuyan öğrencilere yönelik projelerin gerçekleştirilmesi öngörülmektedir. 23
Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 19 9. Bilinçlendirme programlarının düzenlenmesi: Bu eylem planı kapsamında, ülke geneline yaygın nitelikte olmak üzere, 7 bölgede toplam 10 ilde sanayicilere, ticaret erbabına ve esnafa yönelik bilinçlendirme programlarının düzenlenmesi planlanmıştır. Bilinçlendirme programları, yapılacak çalışmaların tabana yayılmasını teminen kamu-özel sektör işbirliği ilkesi çerçevesinde sektörde yer alan sivil toplum kuruluşları tarafından yapılmaktadır. 10. Konusu sigorta olan bir yarışma programının düzenlenmesi: 24 Bilinçlendirme filminin hazırlanması başlığı altında belirtilen "Sigorta Bilinci" I. Kısa Metrajlı Film Yarışması nın bu eylem planı kapsamında da değerlendirilmesi mümkün olmakla birlikte, bu alanda farklı kategorilerde çeşitli yarışmaların yapılması öngörülmektedir. Sigortacılık Eğitim Merkezi (SEGEM) tarafından düzenlenen Sigorta Yaptırıyorum Çünkü konulu resim yarışmasının da bu eylem başlığı altında değerlendirilebilmesi mümkündür. Görsel: Sigorta Yaptırıyorum Çünkü konulu resim yarışması Afişi
Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 20 1. Oya İNÖZÜ TED Samsun Koleji 2. Merve MUTLU Özel Asiye İ.Ö.O.-Bursa 25 3. Alkım Sare ERÖZ Dumlupınar İ.Ö.O.- Trabzon
Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 21 Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi Hedeflenen amaca ulaşılabilmeyi sağlayıcı niteliktedir Finansal eğitim ve farkındalığa önem verici Sektörün gelişimine katkı sağlayıcı Risk ve sigorta kavramını, sigorta ürünlerinin daha iyi anlaşılabilirliğini temin edici Farklı açılardan değerlendirilmiş bir çalışma niteliğindedir Kime yönelik?... Geniş bir hedef kitlesine hitap edici nitelikte olması Ne sunulacak?... Farkındalığı artırıcı eylemler ve diğer projeler Nerede sunulacak?... Farklı iletişim kanallarının ve araçlarının kullanılması Ne zaman?... Süreklilik arz eden nitelikte olması Nasıl?... Kamu-özel sektör işbirliği ilkesine dayanması Neden?... Finansal farkındalığın artırılması Ulusal stratejinin belirlenmesinde katkı sağlayıcı niteliktedir 26
Sigortacılık Bilinçlendirme ve Tanıtım Stratejisi - 22 Bütün paydaşların kazanabileceği bir ortam oluşturulması amaçlanmaktadır (win-win strategy) Dinamik bir süreci içermektedir Bilgilendirici + eğitici + tavsiye edici ve yönlendirici Periyodik gözden geçirmeler neticesinde revize edilebilir nitelikte Hedef kitlelerin kullanımına bedelsiz sunulacak faaliyetler içermektedir Eylemler merkezden koordine edilecek, proje bazında eylem gerçekleştirilecektir 27
Sigortacılık sektöründe yürütülen çalışmalar Meslek kuruluşları ve özellikli kuruluş çalışmaları Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği Doğal Afet sigortaları Kurumu Tarım Sigortaları Havuzu Sigortacılık Eğitim Merkezi Özel Emeklilik alanında yürütülen çalışmalar
29 Sigortacılık sektöründe yürütülen çalışmalar - 1 Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği çalışmaları Sigorta Sektörünün 2023 Hedef ve Beklentileri Raporu Mc Kinsey tarafından hazırlanmıştır. Sigorta sektörünün mevcut durumu ve Türk ekonomisindeki yeri incelenerek, sektörün 2023 yılı beklenti ve hedeflerine ilişkin çalışma yapılmıştır. Türkiye Sigorta Tutum ve Davranış Araştırması (2012) (Kantitatif Araştırma Raporu) Kişilerin sigortaya karşı tutum ve davranışlarının belirlenmesi 17 ilde, hanelerde, işyerlerinde ve merkezi lokasyonlarda 3007 kişiyi kapsayan çalışma ile Sigortaya karşı tutum Sigorta Sahipliği Medya Tüketimi Sigorta Tutum ve Davranış Araştırması (2009) Kişilerin sigortaya karşı tutum ve davranışlarının belirlenmesi Yaklaşık 3.000 kişiyi kapsayan bir çalışma ile Sigorta bilincinin belirlenmesi Yapılacak çalışmalarla bu bilincin geliştirilmesi
Sigortacılık sektöründe yürütülen çalışmalar - 2 Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği çalışmaları (devam) Sigorta reklam ve tanıtım çalışmaları Radyo spotları: çok sayıda ulusal ve yerel radyo kanallarında Reklam filmi yayınları Ulusal ve yerel televizyon kanalları Sinemalar Havaalanı raket ve billboard reklamları Outdoor uygulamaları (muhtelif hatlarda otobüs giydirme) İnternet sayfaları aracılığıyla sektörel gelişmelerin aktarılması www.tsrsb.org.tr www.guvenceliyasam.com Her iki sayfada banner reklam uygulaması 30
Sigortacılık sektöründe yürütülen çalışmalar - 3 Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği çalışmaları (devam) Etkinlikler Bay HOOP Evde Şamata Çocuk Tiyatrosu Toplamda 49 il, 120.000 çocuğa sunuldu Zamanında Sigorta başlıklı bilgi yarışması (özel bir televizyon kanalında) Bakış başlıklı canlı yayın sohbet programı (özel bir televizyon kanalında) Sektörel bilgilerin aktarılması, tartışılması IAA Uluslar Arası Reklamcılar Derneği İle Yapılan Risk ve Sigorta Konulu Reklam Filmi Çalışması Karayolları Trafik Güvenliği Kısa metrajlı film yarışması İletişim ve İnternet çalışmaları Ulusal gazetelerde bilgilendirme kutuları, soru ve cevaplar hazırlanması İnteraktif video yayınları 31
Doğal Afet Sigortaları Kurumu Sigortacılık sektöründe yürütülen çalışmalar - 4 Amaç Zorunlu Deprem Sigortasının yaygınlaştırılması Toplumun deprem konusunda bilinçlendirilmesi Yürütülen çalışmalar Doğu Anadolu Fay Hatları TIR ı Deprem geçecek, hayat devam edecek temalı kısa film yarışması Şehirler Yarışıyor, Sigortalılar Kazanıyor projesi kapsamında il bazında sigoryalılık oranı artışına göre farklı kategorilerde ödül verilmesi Deprem seminerleri Televizyon programları 32
Tarım Sigortaları Havuzu Amaç Çiftçilerin Devlet Destekli Tarım Sigortaları konusunda bilinçlendirilmesi Devlet Destekli Tarım Sigortalarının yaygınlaştırılması Yürütülen çalışmalar Tanıtım ve bilgilendirme toplantıları Medya ve halkla ilişkiler Yazılı ve görsel medyada tanıtım Farkındalık araştırmaları Fuarlara katılım Reklam faaliyetleri Ulusal radyo ve televizyon kanallarında Reklam filmleri ve spotları Sigortacılık sektöründe yürütülen çalışmalar - 5 33
Sigortacılık sektöründe yürütülen çalışmalar - 6 34 Sigortacılık Eğitim Merkezi 5684 sayılı Sigortacılık Kanunuyla kurulmuştur Amaçları Sigortacılık sektöründe özellik arz eden eğitim ve sınav faaliyetlerinin tek elden koordineli biçimde yürütülmesi Toplumda risk ve sigorta bilincinin oluşturulması Yürütülen çalışmalar Türkiye'de Sigortacılık ve Aktüerya Eğitimi Çalıştayı sigortacılık ve aktüerya alanındaki eğitim ve istihdama ilişkin mevcut durum analizi, temel özellikler, sorunlar, öneriler, stratejiler ve eylem planlarından oluşan raporlar hazırlanmış, hazırlanan raporlar 16-17 Nisan 2011 tarihinde yapılacak Çalıştay da sunulmuş, ilgili raporlarda sunulan iyileştirme önerileri, ilgili kurumlarla (YÖK vs.) paylaşılmıştır. Sigortacılık ve aktüerya alanındaki eğitim ve istihdam sorunları konusundaki farkındalığın artırılması açısından önem taşımaktadır
Sigortacılık sektöründe yürütülen çalışmalar - 7 Bireysel emeklilik sistemi 2009 yılında başlatılan farkındalık kampanyası Bireysel emeklilik sisteminin uzun vadeli yapısını vurgulamak amacıyla global finansal kriz sonrası dönemde uygulamaya konuldu Etkin iletişim aracı olarak televizyon reklamları benimsendi OECD/IOPS finansal eğitim çalışmasında örnek olay olarak gösterildi Uluslararası düzeyde büyük ilgi gördü 35
Teşekkür ederim.