KONYA VALİLİĞİ İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ KONYA 2004 YILI İL ÇEVRE DURUM RAPORU KONYA-2005
İÇİNDEKİLER (A) COĞRAFİ KAPSAM... 1 A.1 GİRİŞ :... 1 A.2. İL VE İLÇE SINIRLARI:... 2 A.3. İLİN COĞRAFİ DURUMU:... 4 A.4. İLİN TOPOĞRAFYASI VE JEOMORFOLOJİK DURUMU... 4 A.5. JEOLOJİK YAPI VE STRATİGRAFİ... 5 A.5.1. Metamorfizma ve Mağmatizma... 21 A.5.2 Tektonik ve Paleocoğrafya :... 24 (B) DOĞAL KAYNAKLAR... 25 B.1. ENERJİ KAYNAKLARI... 25 B.1.1 Güneş... 25 B.1.2. Su Gücü... 25 B.1.3. Kömür... 26 B.1.4 Doğalgaz... 27 B.1.5 Rüzgar... 27 B.1.6 Biyogaz Biyomas... 27 B.1.7 Petrol... 27 B.1.8 Jeotermal Sahalar... 27 B.2. FLORA VE FAUNA... 30 B.2.1 Ormanlar... 30 B.2.2. Çayır ve Mera... 30 B.2.3. Sulak Alanlar... 30 B.2.4. Endemik Bitkiler... 35 B.2.5.Fauna ve Endemik Hayvanlar:... 39 B.2.6. Milli Parklar, Tabiatı Koruma Alanları Ve Tabiat Parkları... 41 B.3.TOPRAK... 41 B.4. SU KAYNAKLARI... 45 B.4.1. İçme Suyu Kaynakları ve Barajlar... 45 Ayrıca Beyşehir Gölü, Beyşehir İlçesinin merkezi için içmesuyu kaynağı olarak kullanılmaktadır. Göl alanı toplam 653 km² dir. İller Bankası tarafından inşa edilen ve Beyşehir Belediyesi tarafından işletilen içmesuyu arıtma tesisinde arıtılan göl suları şehir şebekesine verilmektedir... 46 B.4.2. Yeraltı Su Kaynakları... 46 B.4.3. Akarsular... 54 B.4.4. Göller ve Göletler... 54 B.5.MİNERAL KAYNAKLAR... 59 B.5.1. Sanayi Madenleri... 61 B.5.4.Taş Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Doğal Malzemeler... 68 (C) HAVA (ATMOSFER VE İKLİM)... 69 C.1 İKLİM VE HAVA... 69 C.1.1. Doğal Değişkenler... 69 C.1.2. Yapay Etmenler... 73 C.2. HAVAYI KİRLETİCİ GAZLAR VE KAYNAKLARI... 78 C.2.1 Kükürtdioksit Konsantrasyonu... 78 AYLAR/YILLAR... 78 OCAK... 78 C.2.2.Partikül Madde Emisyonları... 78 AYLAR/YILLAR... 78 ŞUBAT... 78 C.3. ATMOSFERİK KİRLİLİK... 84 C.3.2. ASİT YAĞMURLARININ ETKİLERİ : ASİT YAĞMURLARININ ETKİLERİ VE İÇERİĞİ İLE İLGİLİ BİLGİLER BULUNMAMAKTADIR... 84 I
C.4. HAVA KİRLETİCİLERİN ÇEVREYE OLAN ETKİLERİ... 84 C.4.1. Doğal Çevreye Etkisi... 84 C.4.2. Yapay Çevreye Etkisi :... 84 (D) SU... 85 D.1. SU KAYNAKLARININ KULLANIMI... 85 D.1.1. Yeraltı Suları...85 D.1.2. Akarsular... 85 D.1.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlar... 86 D.1.4 Deniz... 86 D.2. DOĞAL DRENAJ SİSTEMLERİ... 86 D.3. SU KAYNAKLARI KİRLİLİĞİ VE ÇEVREYE ETKİLERİ... 87 D.3.1. Yer altı Suları ve Kirlilik... 87 D.3.2.Akarsularda Kirlilik... 87 D.3.3.Göller, Göletler ve Rezervuarlarda Kirlilik... 87 D.4. SU VE KIYI YÖNETİM, STRATEJİ VE POLİTİKALARI... 88 D.5.SU KAYNAKLARINDA KİRLİLİK ETKENLERİ... 89 (E) TOPRAK VE ARAZİ KULLANIMI... 91 E.1. GENEL TOPRAK YAPISI... 91 E.2. TOPRAK KİRLİLİĞİ... 91 E.2.1.Kimyasal Kirlenme... 91 E.2.2.Mikrobiyal Kirlenme... 91 E.3. ARAZİ... 91 E.3.1. Arazi Varlığı... 91 E.3.2. Arazi Problemleri... 96 (F) FLORA FAUNA VE HASSAS YÖRELER... 100 F.1. ORMANLAR... 100 F.1.1. Ormanların Ekolojik Yapısı... 100 F.1.2. Bölgenin Orman Envanteri... 103 F.1.3. Orman Varlığının Yararları... 104 F.1.4.Orman Sayılan Alanların Daraltılması... 104 F.2. ÇAYIR VE MERALAR... 105 F.2.1. Çayır ve Meraların Varlığı... 105 F.2.2. Kullanım Amaçları ve Yararları... 105 F.3. FLORA... 105 F.3.1.Türler ve Populasyonları:... 106 F.3.2. Habitat ve Toplulukları... 107 F.4. FAUNA... 110 F.4.1. Türler ve Populasyonları... 110 F.4.2. Habitat ve Topluluklar... 111 F.4.3. HAYVAN YAŞAMA HAKLARI... 112 F.4.3.1. Evcil Hayvanlar... 112 F.4.3.2. Hayvan Hakları İhlalleri... 113 F.4.3.3. Valilikler,Belediye ve Gönüllü Kuruluşlarla İşbirliği... 113 F.5. HASSAS YÖRELER KAPSAMINDAKİ ALANLAR... 113 F.5.1. Milli Parklar... 113 F.5.2. Tabiat Parkları... 117 F.5.3. Tabiat Anıtı...118 F.5.4. Tabiatı Koruma Alanları... 122 F.5.5. Orman İçi Dinlenme Yerleri... 122 F.5.6. Sulak Alanlar... 124 F.5.7. Biyogenetik Rezerv Alanları... 130 F.5.8. Biosfer Rezerv Alanları... 130 F.5.9. Özel Çevre Koruma Bölgeleri... 131 F.5.10. Av Hayvanları Koruma Ve Üretme Sahaları... 131 F.5.11. Su Ürünleri Üretim Sahaları Çevresindeki Kıyılar... 131 F.5.12. Endemik Bitki ve Hayvanların Yaşama Ortamı Olan Alanlar... 132 F.5.13. Koruma Altına Alınan Yabani Flora Faunanın Yaşama Ortamı Olan Alanlar... 132 II
F.5.14. Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin Yaşama ve Beslenme Ortamı Olan Alanlar... 132 F.5.15. Kültür ve Tabiat Varlıklarının Bulunduğu Koruma Alanları... 133 F.5.16. Sit Alanları... 133 F.5.17. Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesinde Yer Alan Kültürel Miras ve Doğal Miras statüsü Verilen Kültürel, Tarihi ve Doğal Alanlar:... 140 F.5.18. Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Öneme Sahip Tarihi Sit Alanları:... 140 F.5.19. Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğine Göre Belirlenen Kıta İçi Yüzeysel Suları Kapsayan İçme ve Kullanma Suları Rezervuarları... 140 F.5.21.Jeolojik ve Jeomorfolojik Oluşumların Bulunduğu Alanlar... 140 F.5.22.Tarım Alanları... 140 (G)TURİZM... 141 G.1. YÖRENİN TURİSTİK DEĞERLERİ... 141 G.1.1. Yörenin Doğal Değerleri... 141 G.1.2. Kültürel Değerler :... 145 G.2.TURİZM ÇEŞİTLERİ... 155 G.3.TURİSTİK ALTYAPI... 155 G.4 TURİST SAYISI... 158 G.5.TURİZM EKONOMİSİ... 159 G.6.TURİZM ÇEVRE İLİŞKİSİ... 159 (H) TARIM... 160 H.1. GENEL TARIMSAL YAPI... 160 H.2. TARIMSAL ÜRETİM... 160 H.2.1. Bitkisel Üretim... 160 H.2.2. Hayvansal Üretim... 162 H.3. ORGANİK TARIM... 163 H.4. TARIMSAL İŞLETMELER... 163 H.4.1. Kamu İşletmeleri... 163 H.4.2. ÖZEL İŞLETMELER... 163 H.5. TARIMSAL FAALİYETLER VE ÇEVRE... 163 H.5.1. Pestisit Kullanımı... 163 H.5.2. Gübre Kullanımı... 164 (I) MADENCİLİK... 166 I.1.MADEN KANUNUNA TABİ OLAN MADENLER VE TAŞ OCAKLARI NİZAMNAMESİNE TABİ OLAN DOĞAL MALZEMELER... 166 I.1.1.Sanayi Madenleri... 166 I.1.2.Metalik Madenler... 169 I.1.3.Enerji Madenleri... 171 I.1.4.Taş Ocakları Nizamnamesine Tabi Olan Doğal Malzemeler... 173 I.2.MADENCİLİK FAALİYETLERİNİN YAPILDIĞI YERLERİN ÖZELLİKLERİ... 179 I.3.CEVHER ZENGİNLEŞTİRME... 179 I.4.MADENCİLİK FAALİYETLERİNİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ... 179 I.5.MADENCİLİK FAALİYETLERİ SONUCUNDA ARAZİ KAZANIM AMACIYLA YAPILAN REHABİLİTASYON ÇALIŞMALARI... 179 (J) ENERJİ... 181 J.1. KAYNAKLARINA GÖRE ENERJİNİN SINIFLANDIRILMASI... 181 J.1.1. Birincil Enerji Kaynakları... 181 J.1.2. İkincil Enerji Kaynakları... 183 J.2 ENERJİ TÜKETİMİNİN SEKTÖRELERE GÖRE DAĞILIMI... 183 J.2.1. Mesken... 183 J.2.2. Ticaret... 183 J.2.3. Sanayi... 183 J.2.4. Resmi Daire... 183 J.2.5. Diger... 183 J.3.ENERJİ TASARRUFU İLE İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALAR... 184 III
K.1. İL SANAYİNİN GELİŞİMİ, YER SEÇİMİ SÜREÇLERİ VE BUNU ETKİLEYEN ETKENLER... 185 K.2. GENEL ANLAMDA SANAYİNİN GRUPLANDIRILMASI... 185 K.3 SANAYİNİN İLÇELERE GÖRE DAĞILIMI... 186 K.4 SANAYİ GRUPLARINA GÖRE İŞYERİ SAYILARI VE İSTİHDAM DURUMU... 186 K.5. SANAYİ GRUPLARINA GÖRE ÜRETİM TEKNOLOJİSİ VE ENERJİ KULLANIMI... 188 K.6. SANAYİDEN KAYNAKLANAN ÇEVRE SORUNLARI VE ALINAN ÖNLEMLER... 188 K.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği... 188 K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği... 188 K.6.4. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği... 189 K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar... 189 K.7. SANAYİ TESİSLERİN ACİL DURUM PLANI... 189 (L) ALTYAPI, ULAŞIM VE HABERLEŞME... 191 L.1. ALTYAPI... 191 L.1.1. Su Sistemi... 191 L.1.2. Atıksu Sistemi-Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi... 191 L.1.3. Yeşil Alanlar... 192 L.1.4.Elektrik İletim Hatları... 194 L.1.5.Doğal Gaz Boru Hatları... 194 L.2. ULAŞIM... 194 L.2.1. Karayolları... 194 L.2.2. Demiryolları...199 L.2.3.Deniz, Göl,Nehir Taşımacılığı... 200 L.2.4. Havayolları... 200 L.3. HABERLEŞME... 200 L.4.İLİN İMAR DURUMU... 201 L.5.İLDEKİ BAZ İSTASYONLARI SAYISI... 201 (M) YERLEŞİM ALANLARI VE NÜFUS... 202 M.1. KENTSEL VE KIRSAL PLANLAMA... 202 M.1.1. Kentsel Alanlar... 202 M.1.2. Kırsal Alanlar... 208 M.2. ALTYAPI... 209 M.3. BİNALAR VE YAPI ÇEŞİTLERİ... 209 M.3.1. Kamu Binaları... 209 M.3.2.Okullar... 210 M.3.3.Hastaneler ve Sağlık Tesisleri... 210 M.3.4.Sosyal ve Kültürel Tesisler... 210 M.3.5.Endüstriyel Yapılar... 210 M.3.6. Göçer ve Hareketli Barınaklar... 210 M.3.7. Otel-Motel Turizm Amaçlı Binalar... 211 M.3.8. Bürolar ve Dükkanlar... 211 M.3.9. Kırsal Alanlarda Yapılaşma... 211 M.3.10. Yerel Mimari Özellikler... 211 M.3.11. Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller... 212 M.4. SOSYO-EKONOMİK YAPI... 212 M.4.1. Göçler... 212 M.4.2.Göçebe İşçiler(Mevsimlik)... 212 M.4.3. Kent Toprağının Mülkiyet Dağılımı... 212 M.4.4.Konut Yapım Süreçleri... 212 M.4.5.Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri... 212 M.5. YERLEŞİM YERLERİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ... 212 M.5.1. Binalarda Ses İzolasyonu... 212 M.5.2. Havaalanları ve Çevresinde Oluşturulan Gürültü Zonları... 213 M.5.3. Ticari ve Endüstriyel Gürültü... 213 M.5.4. Kentsel Atıklar... 213 M.6. NÜFUS... 213 M.6.1. Nüfusun Yıllara Göre Değişimi... 213 M.6.2. Nüfusun Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı... 214 M.6.3.İl ve İlçelerin Nüfus Yoğunlukları... 215 IV
M.6.4. Nüfus Değişim Oranı... 215 M.6.5. Yer Değiştirme Olayları... 215 M.6.6. Turizm ve Seyahat... 215 M.6.7. İşsizlik... 216 (N) ATIKLAR... 217 N.1. EVSEL KATI ATIKLAR... 217 KARATAY... 218 KULLANILAN DEPO ALANININ... 218 KARATAY... 218 HAYIROĞLU... 218 İSMİL... 218 OVAKAVAĞI... 218 YARMA... 218 MERAM... 219 KULLANILAN DEPO ALANININ... 219 MERAM... 219 ÇARIKLAR... 219 HATUNSARAY... 219 İNLİCE... 219 KARADİĞİN... 219 KAŞINHANI... 219 KAVAK... 219 KIZILÖREN... 219 SAĞLIK... 219 SEFAKÖY... 219 SELÇUKLU... 219 KULLANILAN DEPO ALANININ... 219 SELÇUKLU... 219 N.2. TEHLİKELİ VE ZARARLI ATIKLAR... 219 N.3. ÖZEL ATIKLAR... 220 N.3.1.Tıbbi Atıklar...220 N.3.2. Atık Yağlar... 220 V
N.3.3.Pil ve Aküler...221 N.3.4.Cips ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller... 221 N.3.5.Tarama Çamurları... 221 N.3.6.Elektrik ve Elektronik Atıklar... 221 N.3.7.Kullanım Ömrü Bitmiş Araçlar... 221 N.4.DİĞER ATIKLAR... 221 N.4.1. Radyoaktif Atıklar... 221 N.4.2.Hayvan Kadavraları... 221 N.4.3.Mezbaha Atıkları... 221 N.5.ATIK YÖNETİMİ... 221 N.6.KATI ATIKLARIN MİKTAR VE POZİSYONLARI... 222 N.7.KATI ATIKLARIN BİRİKTİRİLMESİ,TOPLANMASI,TAŞINMASI VE TRANSFER İSTASYONLARI... 222 N.8. ATIKLARIN BERTARAF YÖNTEMLERİ... 222 N.8.1.Katı Atıkların Depolanması... 222 N.8.2.Atıkların Yakılması... 222 N.8.3.Kompost... 222 N.9.ATIKLARIN GERİ KAZANIMI VE DEĞERLENDİRMESİ... 222 N.10. ATIKLARIN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ... 222 (O) GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM... 223 O.1 GÜRÜLTÜ... 223 O.1.1. Gürültü Kaynakları... 223 O.1.2. Gürültünün Çevreye Olan Etkileri... 225 O.1.3. Gürültünün İnsanlar Üzerine Etkileri... 225 O.2. TİTREŞİM... 226 (P) AFETLER... 227 P.1. AFET OLAYLARI...227 P.1.1. Depremler... 227 P.1.2. Heyalan ve Çığlar... 227 P.1.3. Seller... 227 P.1.4.Orman ve Otlak Yangınları... 227 P.1.5.Fırtınalar... 227 P.2. AFETLER VE SAĞLIK ZARARLARI... 228 P.2.1.Radyoaktif Maddeler... 228 P.2.2.Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklar... 228 P.2.3.Tehlikeli ve Zararlı Maddeler... 228 P.3.AFETLERİN ETKİLERİ VE YARDIM TEDBİRLERİ... 229 P.3.1.Sivil Savunma Birimleri... 229 P.3.2.Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri... 229 P.3.3.İlkyardım Servisleri... 229 P.3.4.Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden İskanı... 229 P.3.5.Tehlikeli ve Zehirli Maddelerin Sınırlararası Taşınımı İçin Alınan Tedbirler... 229 P.3.6.Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar... 229 (R) SAĞLIK VE ÇEVRE... 230 R.1. TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİ... 230 R.1.1. Sağlık Kurumlarının Dağılımı... 230 R.1.2. Bulaşıcı Hastalıklar... 232 R.1.3. Gıda Hijyeni... 233 R.1.4. Aşılama Çalışmaları... 234 R.1.5. Bebek Ölümleri... 234 R.1.6. Ölümlerin Hastalık, Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı... 235 R.1.7. Aile Planlaması Çalışmaları... 235 R.2. ÇEVRE KİRLİLİĞİ VE ZARARLARINDAN OLUŞAN SAĞLIK RİSKLERİ... 235 R.2.1 Kentsel Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri:... 235 R.2.2. Su Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri:... 235 R.2.4. Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri:... 236 R.2.5. Pestisitlerin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri:... 236 VI
R.2.6. İyonize Radyasyondan Korunma:... 236 (S) ÇEVRE EĞİTİMİ... 237 S.1. KAMU KURULUŞLARININ ÇEVRE EĞİTİMİ İLE İLGİLİ FAALİYETLERİ... 237 S. 2 ÇEVRE İLE İLGİLİ GÖNÜLLÜ KURULUŞLAR VE FAALİYETLERİ :... 242 S.2.1.Çevre Vakıfları... 242 S.2.2.Çevre Dernekleri... 242 S.2.3.Çevreyle İlgili Federasyonlar... 243 (T) ÇEVRE YÖNETİMİ VE PLANLAMA... 244 T.1. ÇEVRE KİRLİLİĞİNİN VE ÇEVRESEL TAHRİBATIN ÖNLENMESİ... 244 T.2. DOĞAL KAYNAKLARIN EKOLOJİK DENGELER ESAS ALINARAK VERİMLİ KULLANIMI, KORUNMASI VE GELİŞTİRİLMESİ... 246 T.3. EKONOMİK VE SOSYAL FAALİYETLERİN SONUÇLARININ ÇEVRENİN TAŞIMA KAPASİTESİNİ AŞMAYACAK BİÇİMDE PLANLANMASI;... 246 T.4. ÇEVRENİN İNSAN-PSİKOSOSYAL İHTİYAÇLARIYLA UYUMUNUN SAĞLANMASI... 246 T.5. ÇEVRE DUYARLI ARAZİ KULLANIMI PLANLAMASI... 247 VII
(A) COĞRAFİ KAPSAM A.1 Giriş : Konya ili; Anadolu Yarımadası nın ortasında bulunan İç Anadolu Bölgesinin güneyinde yer almaktadır. İlimiz toprakllarının büyük bir bölümü, İç Anadolu nun yüksek düzlükleri üzerine rastlar. Güney ve güney batı kesimleri Akdeniz Bölgesine dahildir. Konya coğrafi olarak 36 41' ve 39 16' kuzey enlemleri ile 31 14' ve 34 26' doğu boylamları arasında yer alır. Yüz ölçümü 38.257 km² (Göller hariç) dir. Bu alanı ile Türkiye nin en büyük yüz ölçümüne sahip olan ildir. Ortalama yükseltisi 1.016 m. dir. İdari yönden; kuzeyden Ankara, batıdan Isparta, Afyonkarahisar, Eskişehir, güneyden İçel, Karaman, Antalya, doğudan Niğde ve Aksaray illeri ile çevrilidir. İlin uç noktalarını; kuzeyinde Kulu nun Köşkler köyü, batısında Akşehir in Değirmenköyü, güneyinde Taşkent in Beyreli köyü, doğusunda ise Halkapınar ın Delimahmutlu köyü oluşturmaktadır. Merkez (Meram, Karatay, Selçuklu), Akşehir, Ahırlı, Akören, Altınekin, Beyşehir, Bozkır, Cihanbeyli, Çumra, Çeltik, Doğanhisar, Derebucak, Ereğli, Ermenek, Emirgazi, Güneysınır, Hadim, Höyük, Ilgın, Kadınhanı, Karapınar, Kulu, Sarayönü, Seydişehir, Taşkent, Tuzlukçu, Yalıhöyük, Yunak olmak üzere 31 ilçesi bulunan ilin nüfusu; 1.931.773 kişidir. Konya adının Kutsal Tasvir anlamındaki İkon sözcüğüne bağlı olduğu iddia edilir. Bu konuda değişik rivayetler bulunmaktadır. Bunlardan biri; kente dadanan ejderhayı öldüren kişiye şükran ifadesi olarak bir anıt yapılır ve üzerine de olayı anlatan bir resim çizilir. Bu anıta verilen isim, İkonion dur. İkonion adı, İcconium a dönüşürken, Roma döneminde İmparator adlarıyla değişen yeni söyleniş biçimlerine rastlanır. Bunlar; Clodiconium, Colonia Selie, Augusta İconium dur. Bizans kaynaklarında Tokonion olarak geçen şehrimize yakıştırılan diğer isimler şöyledir: Ycconium,Conium,Stancona,Conia,Cogne, Cogna,Konien,Konia... Arapların Kuniya dedikleri güzel kentimiz, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde bir daha değişmeyerek günümüze kadar gelen ismine kavuşmuştur:konya. Tarihte pek çok devletlerin, beyliklerin merkezliğini yapan Konya, yapılan bazı kazılardan anlaşıldığına göre Cilalı Taş devri ve Bakır Devirlerini yaşamış bir şehirdir. Ortaçağ'da, Roma İmparatorluğu'nun Kilikya eyaletine katılan İkonium M.Ö. 40 yılında Roma İmparatoru Cladius'un şehre kendi adını vermesiyle Cladiconium adını almıştır. Konya ve çevresinde Bizans devrinden kalma pek çok kalıntı bulunmaktadır. Konya tarihin çeşitli dönemlerinde birçok savaşlara sahne olmuş, devamlı el değiştirmiş, çok kez yakılıp yıkılmıştır. En son Romalılar'ın elindeyken 1071 Malazgirt Savaşı'ndan sonra 1076'da Selçuklu soyundan Kutalmışoğlu Süleyman Bey tarafından zaptedilerek ilk defa Türkler'in eline geçmiştir. Selçuklular döneminde başkent olan Konya'da çok sayıda kültür ve sanat eserleri yapılmış, bu eserler bugüne kadar özelliklerini koruyabilmişlerdir. Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılışından sonra Ermenek yöresinde Sofi Bey tarafından kurulan Karamanoğulları Konya'yı birkaç kez ele geçirmeye çalışmış, 1327'de Karamanoğulları Konya'ya tam olarak yerleşmişlerdir. 1465 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından Karamanoğulları'nın elinden alınan Konya 1471 yılında eyalet haline getirilmiş ve Osmanlı Devleti'ne bağlanmıştır. Milli Mücadele döneminde; Mondoros Mütarekesi'nden sonra İtalyanlar'ın paylarına düşen Konya işgal edilmeye başlanmış, 3 Ağustos 1920'de Mustafa Kemal Paşa'nın Konya'ya gelmesi ve Delibaş İsyanı'nın (3 Ekim 1920) bastırılması ile Milli Mücadele'ye katılmış ve Türk Kurtuluş Savaşı'nda üzerine düşen görevi yapmıştır. 1
Konya Tarih Öncesi ve Tarih Çağları Türk-İslam kenti olarak herbiri tarih hazinesi değerinde eşsiz sanat ve kültür eserlerine sahiptir. Hz. Mevlana türbesi ve Meram Bağlarıyla özdeşleştirilen Konya ili, doğal güzellikleri (Bitki örtüsü, iklimi, su kaynakları, hayvan varlığı) ile Türkiye'nin görülmeye değer yerlerinden birisidir. A.2. İl ve İlçe Sınırları: Konya İli Büyükşehir statüsünde olup, ilçeleri aşağıdaki gibidir. 1. Merkez (Selçuklu, Meram, Karatay) 16. Emirgazi 2. Akşehir 17. Güneysınır 3. Ahırlı 18. Hadim 4. Akören 19. Hüyük 5. Altınekin 20. Ilgın 6. Beyşehir 21. Kadınhanı 7. Bozkır 22. Karapınar 8. Cihanbeyli 23. Kulu 9. Çumra 24. Sarayönü 10. Çeltik 25. Seydişehir 11. Doğanhisar 26. Taşkent 12. Derbent 27. Tuzlukçu 13. Derebucak 28. Yalıhöyük 14. Ereğli 29. Yunak 15. Halkapınar 2
Şekil A.1. Konya nın Siyasi Haritası (Büyükşehir Belediye Başkanlığı) 3
A.3. İlin Coğrafi Durumu: Konya ili; Anadolu Yarımadası nın ortasında bulunan İç Anadolu Bölgesinin güneyinde yer almaktadır. İlimiz topraklarının büyük bir bölümü, İç Anadolu nun yüksek düzlükleri üzerine rastlar. Güney ve güney batı kesimleri Akdeniz Bölgesine dahildir. Konya coğrafi olarak 36 41' ve 39 16' kuzey enlemleri ile 31 14' ve 34 26' doğu boylamları arasında yer alır. Yüz ölçümü 38.257 km² (Göller hariç) dir. Bu alanı ile Türkiye nin en büyük yüz ölçümüne sahip olan ildir. Ortalama yükseltisi 1.016 m. dir. İdari yönden; kuzeyden Ankara, batıdan Isparta, Afyonkarahisar, Eskişehir, güneyden İçel, Karaman, Antalya, doğudan Niğde ve Aksaray illeri ile çevrilidir. İlin uç noktalarını; kuzeyinde Kulu nun Köşkler köyü, batısında Akşehir in Değirmenköyü, güneyinde Taşkent in Beyreli köyü, doğusunda ise Halkapınar ın Delimahmutlu köyü oluşturmaktadır. Merkez (Meram, Karatay, Selçuklu), Akşehir, Ahırlı, Akören, Altınekin, Beyşehir, Bozkır, Cihanbeyli, Çumra, Çeltik, Doğanhisar, Derebucak, Ereğli, Ermenek, Emirgazi, Güneysınır, Hadim, Höyük, Ilgın, Kadınhanı, Karapınar, Kulu, Sarayönü, Seydişehir, Taşkent, Tuzlukçu, Yalıhöyük, Yunak olmak üzere 31 ilçesi bulunmaktadır. A.4. İlin Topoğrafyası ve Jeomorfolojik Durumu -Dağlar : Konya ilinin güneydoğu, güneyi ve güneybatı yönleri Toros Dağları ve uzantıları ile çevrilidir. Bu dağlar genç dağlar olup volkanik granit, gnays ve mikasistlerden oluşmuştur. Meram yöresinde Kretase yaşlı ofiyolitik kayaçlar, paleozoyik yaşamı metamorfik birimler ile bunların üzerine açılı bir uyumsuzlukla gelen Neojen yaşlı karbonatlarla, daha dar alanlarda ofiyolotik kayaçlar bulunmaktadır. Ereğli çevresindeki Bolkar Dağları ilin en yüksek dağlarıdır ve yüksekliği 3240 m.'dir. Güneybatıda 2467 m. yükseklikte Geyik Dağı ile Haydar ve Karakuş batı kesiminde; güneydoğudan, güneybatıya doğru uzanan ve Konya ile Isparta'yı birbirinden ayıran 100 km. uzunluğundaki Sultandağı vardır. Merkez yükseklikte Ali Dağı, Seydişehir'de Küpe, Suğla gölünün kuzeyinde Alacadağ, Erenler, Eğriburun ve Karaçal dağları, Konya'nın hemen batısında yaz aylarında üzerinde kar bulunan Loras Dağı (2050 m.) ve kuzeye doğru Bozdağ yer almıştır. Bu dağ silsileleri esas itibarıyla Palezoyik yaşlı rekristalize kireçtaşlarını kapsamaktadır. İl sınırları içinde bu dağlardan başka volkanik dağlarda bulunmaktadır. Bunlar Karaman'ın kuzeyinde 2000 m. yükseklikte Karadağ, Karapınar'ın doğusunda Karacadağ, Konya Merkezi'nin batısında 1100 m. yükseklik ve üzerinde bir de krater gölüne sahip olan Takkeli Dağdır. -Ovalar : Konya ili geniş düzlükler üzerinde yer almıştır. Bu düzlükler, genç formasyonlarla kaplıdır. Kenarlarından merkezi kesimlere doğru, bu genç örtünün kalınlığı artarak 500 m.'yi bulmaktadır. İlin 4/5'i düzlük kalan kısmı ise dağlıktır. Türkiye'nin buğday ambarı olarak ün yapmış olan Konya Ovası ile Akşehir, Ereğli ve Cihanbeyli ovaları bulunmaktadır. 4
A.5. Jeolojik Yapı ve Stratigrafi Geyikdağı Birliği (Otokton) : Bölgede, otokton sayılan Geyikdağı Birliği'ne ait birimlerden yalnızca Üst Senoniyen - Alt Eosen yaşlı olan yüzeyler vardır. Belkuyu Formasyonu : Belkuyu Formasyonu May güneyi ile Akören batısında, Kargıcılar güneyinde, Dutlu doğusu ve Avdan kuzeyinde, Belkuyu güneyi ile Kayacılar arasında kalan kesimde geniş ve kalın istifler sunar. Tip yeri Belkuyu köyüdür. Tabanı görülmeyen birim siyahımsı-koyu gri renkli, bitümlü, yer yer dolomitik düzeyli, kalsit damarlı, sert, orta kalın katmanlı, Rudist ve alg parçaları içeren sığ denizel karbonatlar ile başlar. Birim üste doğru siyahımsı renkli, ince-orta katmanlı bitümlü, killi mikritler geçer. Daha üstte koyu gri renkli, orta-kalın katmanlı, sert, bitümlü düzenli bir şekilde tekrarlanan çört yumru ve bantlı, mikritik kireçtaşları ile devam eder. Belkuyu Formasyonu Üst-Senoiyen ve Üst Paleosen yaş aralığında çökelmiştir. Avdan Formasyonu : Avdan doğusu ile Çubuklar Tepe arasında ve Kuşgah Tepe ile Kürt Tepe arası, Enek Tepe batı ve kuzeyi, Kuşça civarı ile Kildere-Tahtalı batısı arasında kalan dar bir kesimde yüzlekler verir. Birim Avdan batısında tipik olarak izlenir. Belkuyu Formasyonu üzerine uyumlu olarak gelir. Mavi köprü kuzeydoğusunda birim sarımsı boz renkli, kumtaşı-şeyl ardalanması karakterindedir. Kumtaşları derecelenmeli, ince-orta taneli ve kötü boylanmalı olup bileşenlerin çört, radyolarit, volkanit, kuvars ve kireçtaşı parçalarından oluşur. Şeyller gri renkli ince katmanlı ve kıymıksı ayrışmalıdır. Kumlu ve kırıntılı kireçtaşı aradüzeyleri ise sarımsı-açık kahverengi, ince katmanlı olup yer yer iri çört yumruları içerir; üste doğru kumtaşları istifte egemen olur. Birimin değişik kesimlerinde merceksel katman şeklinde izlenen türbiditik kalsirudit düzeyleri gri renkli ve orta-kalın katmanlı olup bol Nummulites içerirler. Birimin yaşı Üst Palosen - Alt Eosen olup başlıca türbid akıntılarıyla çökeltilmiş bir fliş özelliği gösterir. Allokton Birlikler : Çalışma alanında Bolkar ve Bozkır Birliklerine ait formasyonlar da bulunur. Bu birlikler kuzey ve güney olmak üzere ikişer başlık altında incelenmiştir. Bolkar Dağı Birliği : Çalışma alanının güney kesiminde Bolkar Dağı Birliği'ne ait birimlerden Permiyen yaşlı Kozlu ve Avşardere formasyonları, Alt-Orta Triyas yaşlı Çobanbaşı Formasyonu ve Jura - Kretase Yaşlı Yakupkaya Formasyonu yüzeylenmektedir. Kozlu Formasyonu : Formasyon inceleme alanında Kozlu Mezarlığı dolayı, Yakupkaya Tepe batısı, Suluçukur Mevkii ile Söğütlü arasında kalan kesimde, Ayvalıca kuzeyi ile Yakupkaya Tepe doğusunda ve Emirhan güneyinde yüzlekler vardır. Tip yeri Kozlu Mezarlığı Mevkii'dir. Kahverengi-pembe renkli, ince - orta katmanlı, laminalı, yer yer düşük açılı düzlemsel çapraz katmanlı kuvarsitlerden oluşur. Üste doğru gri - koyu gri, siyahımsı renkli, ince katmanlı neritik kireçtaşları ile ardalanma gösterir. 5
Kalınlığı 300 m. kadar olup, Geyikdağı Birliği'nin üzerinde tektonik ilişkili olarak yer aldığı düşünülmektedir. Formasyon transgresif bir istif karakterindedir. Avşardere Formasyonu : Çobanbaşı Tepe kuzeyi, Apabıçağı güneyi ve Avşardere boyunca ve Emirhan güneyinde yüzlekler verir. Tip yeri Avşardere'dir. Birim başlıca sarımsı, gri-koyu gri renkli, ince-orta katmanlı, yer yer masif, kısmen kristalize, kalsit damarlı, oolitli, mikro ve makro fosilli kireçtaşlarından oluşur. Formasyon orta düzeylerinde marn ara katmanları yer alır; üste doğru ise kiltaşı ve kuvarsit arakatmanları vardır ve bu arakatmanlar giderek egemenleşir. Avşardere formasyonu, sığ karbonat platformunda çökelmiştir. Çobanbaşı Formasyonu : Çobanbaşı Tepe dolayı, Akçalı civarı, Yakupkaya Tepe batısı, Karlık Tepe kuzeyi dolayında ve Ayşeler batısında dar bir alanda yüzeyler. Tipik olarak Çobanbaşı Tepe'de izlenir. Çobanbaşı Formasyonu en altta gri-bej renkli, ince-orta katmanlı, sert, killi ve kumlu kireçtaşları ile başlar; kireçtaşları petroğrafik olarak killi, kumlu biyosparit karakterindedir. Bu kireçtaşları üste doğru pembemsi renkli, ince katmanlı kuvarsitlerle ardalanır. Taneler ince-orta kum boyutunda, köşeli-az köşeli, kötü boylanmalı ve derecelenmelidir. Birim sarı-bej renkli, ince-orta katmanlı, oolitik kireçtaşları ile son bulur. Birim sığ denizel koşulları yansıtmaktadır. 6
Şekil A.2 Konya nın Genelleştirilmiş Jeolojisi Haritası (M.T.A. Bölge Müdürlüğü) 7
Yakupkaya Formasyonu : Yakupkaya Tepe dolayı, Bayramca Tepe, Kayacılar ve Dümen Tepe dolayında ve Emirhan güneyinde yüzlekler verir. Tipik olarak Yakupkaya Tepe'de izlenir. Birim başlıca gri-beyaz renkli, kalın katmanlı, yer yer masif, neritik kireçtaşlarından oluşur. Dütmen Tepe dolayında birim gri renkli, orta - kalın katmanlı, mikritik kireçtaşı karakterindedir; burada killi biyo mikrit ve mikrit özelliği sunar. Yakupkaya civarında ise birim gri-beyaz renkli, masif, mikrit özelliğini sunar. Yakupkaya civarında ise birim gri-beyaz renkli, masif, yer yer sparitleşmiş killi biyomikritlerden oluşur. Çobanbaşı Tepe dolayında beyaz, gri ve koyu giri renkli, orta katmanlı, kalsit damarlı mikritik kireçtaşları, egemen iken, Kayacılar kuzeybatısında beyaz renkli, masif kireçtaşları bulunur. Birim neritik ortamda çökelmiştir. Bolkardağı Birliği (Kuzey kesim): Bu kesimde Karbonifer yaşlı Halıca Formasyonu, Alt Triyas yaşlı Ardıçlı Formasyonu, Triyas-Jura yaşlı Loras Kireçtaşı ve Üst Kretase yaşlı Hatip Ofiyolitli Karışığı yer alır. Şekil.A.3. Bölgenin Kuzey Kesimindeki Bolkar Birliği ne İlişkin Genelleştirilmiş Stratigrafik Kesit (M.T.A. Bölge Müdürlüğü) 8
Halıcı Formasyonu : Halıcı Formasyonu ayrılmamış metagrovak, metakiltaşı, metaçört, metafelsik tüf, metatürbidit, metariyolit, metadasit, metapiroklastik, kalkşist, rekristalize koyu gri kireçtaşlarından oluşur ve Devon, Alt Karbonifer yaşlı kireçtaşlarını içerir. Egemen kaya türü metatürbiditlerdir. Birimin inceleme alanında tabanı görülmez. Kalınığı 650 m. kadar olup Ardıçlı Formasyonu üzerine uyumsuz olarak gelir. Ardıçlı Formasyonu : Alt Triyas yaşlı kırıntılar ile oolotik ve dolomitik kireçtaşlarından oluşur. Alttaki kırıntılar Morbeltepe Üyesi, üstteki kireçtaşları da Seyrantepe Üyesi olarak ayırtlanmıştır. Morbeltepe Üyesi : Başlıca kırmızımsı mor renkli kaba kumtaşı ve kızılkahverengi çakıltaşı ile sarımsı kahve, pembemsi gri oolotik kireçtaşı ve çamurtaşı arakatmanları kapsar. Alt Triyas öncesi birimleri uyumsuzlukla örter. Üzerine Seyrantepe Üyesi geçişli olarak gelir. Seyrantepe Üyesi'nin kamalandığı yerlerde Loras Kireçtaşı ile Tedrici geçişlidir. Seyrantepe Üyesi : Birim egemen olarak dolomitik kireçtaşlarından oluşur. Kalkşist, şeyl ve kumtaşı arakatmanları içerir. Morbeltepe Üyesi ile yanal ve düşey geçişlidir. Üzerine Loras Kireçtaşı geçişli olarak gelir. Loras Kireçtaşı : Lorasdağı Kireçtaşı ve Kızılören Dolotaşı olarak iki bölümde incelenen bu birim, kireçtaşlarının egemen olması ve dolomitlerin arakatkılar halinde bulunması nedeniyle Loras Kireçtaşı olarak tek birim halinde ayırtlanmış ve adlandırılmıştır. Açık gri, bej, beyazımsı renkli, yer yer oolitik ve algli, orta-kalın tabakalı kireçtaşlarından oluşur. Yer yer koyu gri dolotaşlarını da içerir. Orta Triyas-Üst Jura yaşı saptanan bu birim Ardıçlı Formasyonu üzerine geçişli olarak gelir. Hatip Ofiyolitli Karmaşığı : Birim Hatip, Boyalı, Sarıkız, Kayıhüyük, Abaz Dağı dolaylarında bulunur. Güney ve güneydoğu kesiminde ise Kızılkaya Dağı ve Büyükçal Tepe dolayında görülür. Tip yeri Hatip dolayıdır. Birim altta kırmızı çamurtaşı, pelajik kireçtaşı ve radyolaritlerle başlar. Üste doğru olistostromal nitelikli Üst Kretase, Jura, Triyas, Permiyen ve Karboniefer yaşlı sığ denizel kireçtaşı blokları, pelajik ve yarı pelajik Üst Kretase yaşta çamurtaşı ve kireçtaşı, spilit, bazalt, ultramafit bloklarından oluşur. Matriks yeşil ve mor renkli kumtaşı, silttaşı ve volkanittir. Birimin en üst kesiminde matriks bulunmaz ve tektonik karışım özelliği gösterir. Birimin alt dokunağı görülmez, üzerine Neojen yaşlı birimler uyumsuz olarak gelir. Yaş Orta-Üst Maesrihtiyen'dir. Bozkır Birliği : İnceleme alanının güney kesimindeki Kildere Ofiyotili Karışığı ile Alanköy, Külincintepe, karadağ Tepe ve Gencek Formasyonları Bozkır Birliği içinde ele alınmıştır (Şekil-A.4) 9
Şekil A.4. İnceleme Alanının Yalınlaştırılmış Jeoloji Haritası (M.T.A. Bölge Müdürlüğü) 10
Kildere Ofiyolitli Karışığı : Birim yalnızca Kildere Köyü dolayında küçük bir yüzlek verir. Kildere Ofiyolitili Karışığı yeşil-siyah renkli, yer yer kaolen ve Asbest içeren serpantinit içinde bordo renkli, ince katmanlı radyolarit, gabro, diabaz, peridotit, kuvarsit, gri-beyaz renkli ve kalın katmanlı kristalize kireçtaşı ve bordo renkli plajik kireçtaşı bloklarını kapsar. Birim içinde seyrek olarak Ofiyolitli olitostrom ince dilimleri görülebilir. Birim bir tektonik karışık özelliğide olup yerleşme yaşı Üst Kretase sonudur. Alanköy Formasyonu : Avdan dolayı ile Pınarcık Yayla arasında, Avdan - Kurt Tepe arası ile Dutlu kuzeyinde, Kıldere kuzeybatısı ile Tahtalı kuzeybatısı arasında, Alanköy dolayında ve Emirhan güneyinde yüzlükler verir. Tip yeri Alanköy Dolayıdır. Birim başlıca yeşilimsi gri renkli, ince katmanlı, yer yer çört yumru ve bantları içeren pembemsi gri çamurtaşı ve kireçtaşı ara düzeyli tüf ve tüfştlerinden oluşur. Kireçtaşları mikritik olup yer yer çört yumru ve bantları içerir. Radyolaryalı çamurtaşları azdır ve bunlar demirli karbonat ve silis içerirler, yer yer de mangan sıvamaları vardır. Alanköy Formasyonu altta Belkuyu ve Avdan Formasyonları ile tektonik ilişkilidir. Üstte ise Külincinitepe Formasyonu ile geçişlidir. Ayrıca Bozkır ve Bolkardağı Birliklerine ait çeşitli formasyonlar tarafından tektonik dokanakla üzerlenir. Alanköy Formasyonu volkanoklastik bir çökeldir, olasılıkla volkanizmanın etkin olduğu derin deniz koşullarında çökelmiştir. Külincintepe Formasyonu : Külincinitepe'de, Pınarcık batısında ve Emirhan güneybatısında yüzeyler. Tip yeri de burasıdır. Bordo renkli, ince katmanlı, yer yer çörtlü, çakmaktaşlı, mangan sıvamalı ve radyolarit ara katkılı peyajik kireçtaşları birimi oluşturur. Derin deniz koşullarında çökelmiş olan birim üst Triyas-Senoniyen yaşındadır. Karadağtepe Formasyonu : Alanköy'ün doğusunda, Karadağtepe'de ve Belkuyu kuzeyinde kalan kesimde, Avdankuzeyinde ve Orhaniye güneybatısında, Akören doğusunda, Karahüyük güneydoğusundaki Keltepe dolayında yüzlekler verir. Tip yeri Alanköy kuzeydoğusunda bulunan Karadağtepe'dir. Birim Karadağtepe dolayında beyaz-gri nerkli, ince-orta katmanlı, yer yer ince dolamitik düzeyli, kristalize kireçtaşı karakterindedir. Alanköy güneydoğusunda ise orta katmanlı, mikritik dokulu kireçtaşı özelliğindedir. Belkuyu kuzeybatısı ile alanköy güneybatısı arasında kalan kesim ise masif görünümlüdür. Karadağtepe Formasyonu sığ bir karbonat platformu çökelidir, yaşı Üst Triyas'tır. Gencek Formasyonu : Yalnızca Avdan güneyinde Külincinitepe dolayı ve Azatepe dolayında yüzlekler verir. Tip yeri burasıdır. Birim genelde beyaz renkli, masif veya orta-kalın katmanlı, algli, neritik kireçtaşı özelliğindedir. Birim altta, Külincinitepe dolayında Külincinitepe Formasyonu ile Azatepe dolayında ise Avdan Formasyonu ile tektonik ilişkilidir. Üzerinde herhangi bir birimi yer almaz. Yaklaşık kalınlığı 50 m.'dir. Neritik ortamda çökelen bu birimden alınan bu örneklerde fosile rastlanılmamıştır. Gencek Formasyonu ile deneştirilmiştir ve yaşı Üst Triyas olarak kabul edilmiştir. 11
Bozkır Birliği (Kuzey kesim): Bu kesimde yalnızca Çayırbağı Ofiyoliti bulunur. Çayırbağ Ofiyoliti : İnceleme alanında Meram ve Karahüyük batısında ve Erentepe dolayında yüzeyler. Genellikle yeşil, yer yer kahverengi, serpantinleşmiş peridotit, gabro ve proksenitten oluşur. Sekonder olarak gelişmiş manyezit de içerir. İnceleme alanında birimin alt dokanağı görülmez. Bölgeye Üst Maestrihtien - Alt Paleosen arasında yerleştiği düşünülen Çayırbağı Ofiyoliti, Hatip Ofiyotli karışınığının üzerine tektonik dokanakla gelir. Üzerine neojen yaşlı birimler uyumsuz olarak gelmektedir. NEOOTOKTON NEOJEN ORTA MİYOSEN Kozludere Formasyonu : Kozludere Formasyonu Belkuyu ile Apasaraycık arasında ve Pınarcık Köyü'nün batı ve güneyinde yüzeyler. Bu iki köy arasında, Çarşamba Çayı boyunca ve Kozludere'de tipik olarak izlenir. Başlıca gri-boz renkli, orta-kalın teknesel ve düzlemsel çapraz ve paralel katmanlı, orta boylanmalı, tane destekli, yer yer binik dizilim gösteren yarı yuvarlak çakıllı, orta-iyi tutturulmuş çakıltaşlarından meydana gelir. Çakıltaşları en çok kireçtaşlarından türemiştir. Kozludere Formasyonu otokton Geyikdağı birliğine ait Belkuyu Formasyonu Bolkar Dağı Birliğine ait Avşardere Formasyonu ve Bozkır Birliğine ait Alanköy ve Karadağtepe Formasyonları üzerine açısal uyumsuzlukla gelir. Üzerinde Üst Miyosen- Pliyosen yaşlı Apa Formasyonunun Akören Ögesi açısal uyumsuzlukla yer alır. Kalınlığı 400 m. dolayındadır. İnceleme alanında formasyon içinde fosil bulunamamıştır. Bozkır yakınında bulunan bağlantılı yüzleklerde mikro memeli faunasına dayanan Orta Miyosen yaşı belirlenmiştir. ÜST MİYOSEN-PLİYOSEN Apa Formasyonu: Apa Formasyonu inceleme alanının orta kesiminde çok geniş yüzlekler verir. Tipik olarak Apa Baraj Gölü'nün kuzey kenarında ve Dineksaray ile Gökhüyük arasında Çarşamba Çayı'nın her iki yakasında izlenir. Apa Formasyonu başlıca sarımsı beyaz, gri renkli, orta-kalın, katmanlı kireçtaşı, killi kireçtaşı, marn ve travertenlerden meydana gelir. tabanında ince bir çakıltaşı düzeyi bulunur. İnceleme alanının hemen dışında batıdaki Hatunsaray ve Çatören dolayındaki, Erenler Dağı Volkanik karmaşığı ile yanal geçişte volkanik kırıntılar içermektedir. Apa Formasyonu, Kozludere Formasyonu üzerine uyumsuzlukla gelir. İnceleme alanında daha yaşlı birimlerden Belkuyu, Avşardere, Alanköy Formasyonları ve Çayırbağı Ofiyoliti üzerine Akören Üyesi ile uyumsuz olarak oturur. Karadağ Tepe ve Loras Formasyonları, Hatip Karışığı ve Çayırbağı Ofiyoliti üzerine de uyumsuz olarak gelmektedir. Üzerine Pleistosen yaşlı formasyonlar ve Holosen yaşlı formasyonlar uyumsuz olarak gelir. Altta Akören Üyesi ile girik ve geçişlidir. Akören kuzeyi ve Hatunsaray dolayında Erenler Dağı Volkanik Karmaşığı ile yanal geçişlidir. Kalınlığı 350m. dolayındadır. Apa Formasyonu tipik bir karbonatlı göl çökelidir. Yaşı Üst Miyosen- Pliyosen olarak belirlenmiştir. 12
Şekil A.5. Bölgedeki Neojen Yaşlı Birimlerine İlişkin Genelleştirilmiş Stratigrafi Kesitleri(M.T.A. Bölge Müdürlüğü) 13
Akören Üyesi: Akören ile Arpasaraycık arasında, Yenisu dolayında ve Camiliçalı Tepe'nin batı, kuzey ve doğusunda yüzeyler. Genel olarak kızıl kahverengi ve kırmızı, kötü orta boylanmalı, kireçtaşı ve ofiyolit çakıllı çakıltaşı, çamurtaşı, ve çakıllı kireçtaşları ile tüf arakatmanlarından meydana gelir. İnceleme alanı dışında güneyde, çamurtaşları kötü boylanmalı ve kalın katmanlı çakıltaşlarına yanal geçiş gösterir. Camiliçalı Tepe çevresinde de kızmızı renkli orta boylanmalı, kumtaşı, matriksli küçük ofiyolit çakıllı çakıltaşları ve çakıllı kireçtaşlarından oluşmaktadır. Akören Üyesi Kozludere Formasyonu'nun üzerine açısal uyumsuzlukla gelir. İçinde yer aldığı Apa Formasyonu ile yanal ve düşey geçişlidir. Kalınlığı 50m. kadardır. Yaşı üst Miyosen olarak düşünülebilir. Erenler Dağı Volkanik Karmaşığı: Akören ilçe merkezinin kuzey ve kuzeybatısında May Deresi'nin kuzeyi ile Akören ve Orhaniye arasında yüzlekler verir. Erenler Dağı Volkanik Karmaşığı, andezit, dasit, riyodasit, bazalt, tüf, aglomera ve ignimbiritler ile kumtaşı ve silttaşı arakatmanlarından oluşur. Erenler Dağı Volkanik Karmaşığı, Apa Formasyonu ile yanal geçişlidir. İnceleme alanında üzerinde yalınızca Holosen yaşlı May Formasyon'u yer alır. Erenler Dağı Volkanik Karmaşığı'nın Üst Miyosen-Pliyosen arasında etkinlik gösteren bir volkanizmanın ürünü olduğu belirtilmiştir. Dilekçi Formasyonu: Dilekçi Formasyonu inceleme alanının kuzyebatısında Meram ile Sille arasında ve Doğudağ dolayında yüzlekler verir. Tipik olarak Konya-Beyşehir yolunun Konya çıkışı kesiminde izlenir. Formasyon sarımsı kahve, kırmızı, yeşil, gri ve beyaz renklerde, orta-kalın katmanlı, orta tutturulmuş, ayrılmamış kumtaşı, çakıltaşı, kiltaşı, çamurtaşı, killi kireçtaşı, tüf, aglomera ve genellikle andezitik,dasitik lavlardan oluşmuştur. Bu kaya türleri birbirleriyle yanal ve düşey geçiş gösterir. Formasyon kendi içinde ayırtlanan Keçimuhsine, Ulumuhsine ve Sulutaş üyeleri ile yanal geçiş gösterir. Dilekçi Formasyonu inceleme alanıyla Halıcı,. Ardıçlı ve Loras Formasyonları, Hatip Karışığı ve Çayırbağı Ofiyoliti üzerine uyumsuz olarak gelir. Üzerinde de Kuvaterner yaşlı formasyonlar uyumsuz olarak yer alır. Dilekçi Formasyonunun arizi gözlemlerinde akarsu ve göl fasiyeslerini içerdiği saptanmıştır. Araştırmacılara göre Üst Pliyosen yaşlıdır. Keçimuhsine Üyesi: İnceleme alanında Sille dolayında Çaybağı Deresi içinde tipik olarak izelenebilir.üye andezitik ve riyolitik tüf, aglomera, çört, çamurtaşı, kiltaşlarının ardalanmasından oluşur. Ulumuhsine Üyesi : Sille'nin kuzeyinde, Doğudağ'da yüzlekler verir. Doğudağ'da tipik olarak izlenir. Üye beyaz-gri renkli, orta-kalın katmanlı, yer yer sert kireçtaşı, kumlu killi kireçtaşı ve kireçtaşlarından oluşur. Kireçtaşları egemen kaya türüdür. 14
Sulutaş Üyesi : Birimin inceleme alanındaki yüzlekleri Sille'nin güneybatısında yer alır. Tipik olarak Büyükgevelle Tepe'de izlenebilir. Sulutaş Üyesi, andezit, dasit ve tüflerden oluşur. Yer yer ince kumtaşı ve silttaşı düzeyleri içerir. Dilekçi Formasyonu'na ait yukarıda bahsedilen üyeler birbirleriyle yanal ve düşey geçişlidir. Bütün bu üyeler Alt Vallesien-Üst Pliyosen yaşındadırlar. KUVATERNER İnceleme alanındaki en yaygın alan Kuvaterner yaşlı çökellere aittir. Konya Ovası'nın batı kesimi tümüyle bunlardan oluşmuştur. Kuvaterner yaşlı çökellerin farklı formasyonlar olarak ayırtlanmasında, kaya türü özellikerinin yanısra bunların yansıttığı ortamsal veriler ve jeomorfolojik karatkerle de dikkate alınmıştır. (Şekil-A.6.) Çökellerin göreli yaşlandırılmasında, asıl olarak kumsal çökellerinden yola çıkılmıştır. İnceleme alanındaki kumsal yüzlekleri kabaca güneyden kuzeye kotları azalan sekiler halindedir ve bu üç evrede gerçekleşmiştir. Her kumsal çökelinin kuzeyinde o döneme ilişkin göl tabanı çökeli ve güneyinde de bataklık veya kıyı düzlüğü çökeli görülmektedir. Kuvaterner yaşlı birimlerin DSİ'nin rezistivite kesitlerinde tespit edilen kalınlıklarına göre çökel kalınlığının 0-40 m. arasında değiştiği, güneybatıdan kuzeydoğuya doğru kalılığının arttığı, gömülü fayların arasında kalan ve kimisi karstik kökenli olabilecek çukurluklarda çökel kalınlığının maksimum olduğu ve kalınlığın en çok kuzey doğuda (400 metre) olduğu görülmüştür. Şekil-A.6. Bölgenin İnceleme Alanındaki Kuvaterner Çökel Fasiyeslerinin Dağılımı (M.T.A. Bölge Müdürlüğü) 15
PLEİSTOSEN Divanlar Formasyonu : Divanlar Köyü'nün doğusundaki yüksek sırtların eteklerinde yüzlekler verir. Tipik yeri Divanlar Köyü'nün 3 km. güneydoğusundaki Karabucak deresi'dir. Formasyon tümüyle Triyas-Jura yaşlı Loras kireçtaşından türemiş köşe çakıllı kötü boylanmalı, tane destekli, orta-kalın katmanlı, sıkı tutturulmuş çakıltaşlarından oluşur. Divanlar Formasyonu, Loras kireçtaşının üzerinde uyumsuz olarak yer alır. Yaşı, stratigrafik konumuna göre Pleistosen'in ilk evresi olarak yorumlanmıştır. Yılanlıkır Formasyonu : Yılanlıkır sırtı ve güneyinde, Hatip ve Yenibahçe Köyü dolayında ve Konya Çimento fabrikasının kuzeydoğu ve güneybatısında yüzlekler verir. Tip yeri Yılanlıkır sırtının güneyindeki kuru dere içinde bulunan kum-çakıl ocağıdır. Formasyon genellikle küçük ve yarı yuvarlak çakıllı, orta boylanmalı, orta kalın çapraz katmanlı çakıltaşları, orta-kalın katmanlı kaba kumtaşları, orta katmanlı ve yer yer çakıllı çamurtaşlarının ardalanmasından oluşur. Yılanlıkır Formasyonu Üst Kretase yaşlı Hatip Karışığı ve Üst Miyosen Pliyosen Apa Formasyonu üzerine uyumsuz olarak gelir. Kalınlığı 25 m. kadardır. Stratigrafik konumuna göre Pleistosen'in ilk evresi olarak yorumlanmıştır. Arıkören Formasyonu: Beylerce, İnliköy ve Arıkören köyleri dolayında yüzlek verir. Konya-Karaman tren yolunun Okçu ile Arıkören arasında kalan kesimdeki yarmalarda tipik olarak izlenir. Arıkören Formasyonu, başlıca kırmızı-kızıl, kahverengi, silttaşı ve kiltaşından oluşur. Gevşek tutturulmuş bu birim yer yer merceksel ve kumlu düzeyler içerir. Formasyon Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı Apa Formasyonu üzerine uyumsuz gelir. Yanalda Okçu Formasyonu ile geçişlidir. Üzerine Pleistosen yaşlı Güvercinlik Formasyonu ile Holosen yaşlı Çarşamba Formasyonu gelir. Stratigrafik ilişkilerine göre Pleistosen'in ilk evresi olarak yorumlanmışıtır. Çumra Formasyonu : Çumra, İçeri Çumra, Alibeyhüyüğü dolaylarında yüzlekler verir. Tip yeri İçeri Çumra'nın kuzeybatısındaki su tahliye kanalı boyudur. Birim sarımsı kahverengi çakıllı, kumlu silttaşı ve kireçtaşından oluşur. Formasyon Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı Apa Formasyonu üzerine uyumsuz olarak gelir. okçu, Türkmencamii, Dileksaray ve Arıkören Formasyonlarıyla yanal geçişlidir. Üzerine Pleistosen yaşlı kaşıkhanı ve Güvercinlik Formasyonları ile Holosen yaşlı Karahüyük, May ve Çarşamba Formasyonları gelir. Yaşı, stratigrafik konumuna göre Pleistosen'in ilk evresi olarak yorumlanmıştır. Okçu Formasyonu : Okçu Köyü'nden Türkmencamii'nin güneyine ve buradan Arıkören Köyü'ne doğru uzanan alanda yüzeyler. Formasyon genellikle düşük açılı, düzlemsel, çapraz, parelel katmanlı, yer yer teknesel çapraz katmanlı, kumlu düzeyleri dalga ripıllı, bol pelecipod ve gastropod kalkılı, az tutturulmuş, çakıltaşı ve kumtaşlarından oluşur. Okçu Formasyonu Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı Apa formasyonu üzerine uyumsuz gelmektedir. Üzerinde daha genç herhangi bir birim bulunmaz. Stratigrafik konumuna göre Pleistosen'in ilk evresinde çökelmiştir. 16
Türkmencamili Formasyonu : Ürünlü, Türkmencamili ve Taşağıl Köyleri civarnıda yüzlek verir. Formasyon beyaz ve gri renkli, marn ve kulu marnlardan oluşur. Kum içeriği Okçu Formasoyonu'na doğru yaklaştıkça artar. Formasyonun tabanı görülememiştir. Üzerine Pleistosen yaşlı Güvercinlik Formasyonu gelir. Okçu ve Çumra Formasyonları ile Yanal geçişlidir. yanal geçiş ilişkilerine göre bu formayasyonun Pleistosen'in ilk evresinde çökeldiği söylenebilir. Pırlakyayla Formasyonu : Divanlar, Karakaya ve Göçü Köyleri'nin batısındaki tepelerin eteğinde bir şerit halinde uzanan yüzleklere sahiptir. Formasyon, Triyas-Jura yaşlı Loras kireçtaşından türemiş köşeli çakıllı, kötü boylanmalı, orta-kalın katmanlı, az tutturulmuş çakıltaşlarından oluşur. Pırlakyayla Formasyonu Loras kireçtaşının üzerinde açısal uyumsuzlukla ve Divanlar Formasyonu'nun üzerinde aşındırmalı bir dokanakla yer alır. Yaşı, stratigrafik konumuna göre Pleistosen'in ikinci evresi olarak yorumlanmıştır. Çarıklar Formasyonu : Çarıklar, Borutolu ve Alakova köyleri civarında yüzlekler verir. Formasyon, başlıca kırmızı-kahveringi, gevşek tutturulmuş sittaşlarından oluşur. Yer yer ince kumşatı ara katmanları da içerir. Çarıklar Formasyonu, Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı Apa Formasyonu üzerine uyumsuz olarak, Pleistosen yaşlı Türkmencamili Formasyonu üzerine de uyumlu olarak gelir. Yaşı Pleistosen'in ikinci evresi olarak yorumlanmıştır. Güverncinlik Formasyonu : Güvercinlik ile Üçhüyükler Köyleri arasındaki yaygın bir yüzleğe sahiptir. Tipik olarak Güvercinlik Köyü ve güneyinde yüzeyler. Güvercinlik Formasyonu siyahımsı kahverengi, az tutturulmuş çamurtaşlarından oluşur. Formasyon Türkmencamili ve Çumra Formasyonarı üzerine uyumlu olarak gelir. Kaşınhanı ve Karkın Formasyonları ile yanal geçişlidir. yaşı, Pleistosen'in ikinci evresi olarak yorumlanmıştır. Kaşınhanı Formasyonu : Tipik olarak Kaşınhanı güneydoğusundaki kum ocaklarında görülür. Çomaklı ile Şarlakhüyüğü arasında ince uzun bir yüzleğe sahiptir. Formasyonda kumtaşları egemendir. Çakıltaşlarının boyutları çok küçüktür. Düşük açılı, çapraz ve parelel katmanlı, Pelecipod kavkılı kumtaşı ve çakıltaşları yoğundur. Formasyon, Türkmencamili ve Çumra Formasyonları üzerine uyumlu olarak gelir. Çarıklar kumocağı, Güvercinlik ve Karkın Formasyonları ile yanal geçişlidir. Pleistosen yaşlı Aslımyayla Formasyonu üzerine uyumlu olarak gelir. Yaşı Pleistosen'in ikinci evresi olarak belirlenmiştir. Kumocağı Formasyonu : Tipik olarak Kaşınhanı kuzeyinde ve Kumocağı Yaylası ile Fethiye arasında yüzlekler verir. Bu formasyon beyaz ve gri renkli marnlardan oluşur. Fethiye Köyü'nün kuzeybatısında yer yer kumlu ve çakıllıdır. Formasyonun tabanı görülmemektedir. Üzerine Aslımyayla, Sakyatan Formasyonları uyumlu olarak gelir. Pleistosen yaşlıdır. 17
Dineksaray Formasyonu : Çarşamba Çayı'nın batı yakası boyunca Dineksaray, Kısık Yaylası ve Alibeyhüyüğü Yaylası dolayında yüzeyler. Formasyon, Apa Formasyonu'nun gölsel kireçtaşları ile Belkuyu Formasyonu'nun kireçtaşlarından türemiş çakıltaşlarından oluşur. Çapraz ve parelel katmanlı kaba kumtaşları ve yer yer ince silttaşı ara düzeyleri içerir. Dineksaray Formasyonu, Hatip Karışığı'nın kireçtaşı bloku ve Apa Formasyonu'nun üzerine uyumsuz olarak gelir. Üzerinde Holosen yaşlı Çarşamba Formasyonu aşındırmalı bir dokanakla yer alır. Kalınlığı 20 m. dolayındadır. Yaş olarak Pleistosen'in ikinci ve üçüncü evrelerinde çökelmiş olabilir. Karkın Formasyonu : Alemdar, Abitolu, Küçükköy, Hayıroğlu ve Ovakavağı dolaylarında yüzeyler. Bu yörede açılmış kanallada tipik olarak izlenir. Formasyon başlıca sarımsı kahverengi ince kumtaşı, silttaşı ve kiltaşlarından oluşmuştur. Tüm bu kaya türleri çok az tutturulmuştur. Çakıllar genellikle radyolarit ve ofiyolit kökenlidir. Karkın formasyonu'nun tabanı görülememektedir. Üzerinde Holosen yaşlı Çarşamba Formasyonu aşındırmalı dokanakla yer alır. Stratigrafik konumuna göre de Pleistosen'in ikinci ve üçüncü evrelerinde çökelmiştir. Konya formasyonu : Konya şehri içinde ve civarında yüzlekler verir. Tipik olarak Konya'nın kuzeyindeki taşocaklarından izlenir. Başlıca sarımsı kahverengi, çok az tutturulmuş silktaşı, kumtaşı ve çakıltaşlarından oluşur. Silttaşları egemen kaya türü olup kumtaşı arakatmanları içerir. Konya Formasyonu, Apa ve Dİlekçi formasyonları'nın üzerine uyumsuz olarak, Yılanlıkır Formasyonu, Apa ve Dilekçi Formasyonları'nın üzerine uyumsuz olarak, Yılanlıkır Formasyonu'nun üzerine ise uyumlu olarak gelir. Formasyonunun üst kesimleri Göçü, Sakyatan ve Aslımyayla Formasyonları ile, alt kesimi ise Çarıklar formasyonu ile yanal geçişlidir. Yaşı Pleistosen'in ikinci ve üçüncü evreleri olarak yorumlanmışıtır. PLEİSTOSEN-HOLOSEN Beşyüzevler Formasyonu : Yılanlıkır sırtı ile Ören yeri arasında yüzeyler. Tipik olarak Beşyüzevler Mahallesinde izlenir. Formasyon, Loras kireçtaşı ile Dilekçi Formasyonu'nun gölsel kireçtaşlarından türemiş sıkı tutturulmuş çakıltaşlarından oluşur. Birim Loras kireçtaşı ve dilekçi Formasyonu üzerinde uyumsuz olarak gelir. Konya Formasyonu ile yanal geçişlidir. Üzerine ise Holosen yaşlı Karahüyük Formasyonu aşındırmalı dokanakla yer alır. Tipik bir yamaç molozu olan Beşyüzevler formasyonu'nun yaşı Pleistosen'in üçüncü evresi ve Holosen olarak yorumlanmışıtr. Emirhan Formasyonu : Emirhan ve Kızılkuyu köyleri'nin civarında yüzlekler verir. Emirhan güneybatısındaki Kocabağ Deresi'nin girişinde tipik olarak izlenir. Formasyon güneyde başlıca çakıltaşlarından oluşur. kuzeye doğru çamurtaşlarına yanal geçiş gösterir. Birim genel olara az tutturulumuş olup kırmızı renklidir. Emirhan Formasyonu Bolkırdağı Birliğine ait kuvarsit ve kireçtaşları ile Apa Formasyonu üzerine uyumsuz olarak gelir. Kızılkuyu Formasyonu ile yanal geçişlidir. 18
Varolan tek stratigrfik ilişkiye göre Pleistosen'in üçüncü evresi ve Holosen'de çökeldiği düşünülmüştür. Kızılkuyu Formasyonu : Kızılkuyu kuzeybatısı ile Çiçekli ve Yağmurlar Köyleri dolayında yüzeyler. Formasyon başlıca ofiyolitlerden ve Apa Formasyonu kireçtaşlarından türemiş kumtaşı ve küçük çakıllardan oluşur. Birim Hatip karışığı ve Apa Formasyonu üzerine uyumsuz olarak gelir. Üzerinde Holosen yaşlı Yağmurlar Formasyonu yeralır. Emirhan Formasyonu ile yanal geçişlidir. Pleistosen'in üçüncü evresi ve Holosen yaşlı olduğu belirlenmiştir. Aslımyayla Formasyonu : Konya-Ankara yolunun Aksaray sapağında, Alkova doğusunda ve Kaşınhanı ile Dedemoğlu arasında yüzeyler Birim gri-kahverengi az tutturulmuş çakıltaşlarından oluşur. Yer yer tuz ve jipslidir. Formasyon, Konya Kaşınhanı, Kumocağı ve Çarıklar formasyonları'nın üzerine uyumlu olarak gelir. Sakyatan ve Göçü Fromasyonları ile yanal geçişlidir. Yaşı Pleistosen'in üçüncü evresi ve Holosen olarak yorumlanmışıtr. Göçü Formasyonu : Göçü ve Divanlar Köyü, Alakova-Cücükburun mevkileri arasında, Kayacık ile Çimento Fabrikası arasında kalan alanda yüzlekler verir. Formasyon küçük çakıllı iyi boylanmalı ve orta-iyi tutturulmuş çaklıtaşları ile kavkı kırıntılı çapraz laminalı ve dalga ripınlı kumtaşlarından oluşur. Egemen kaya türü olan çakıltaşları apa Formasyonu ile Loras kireçtaşlarından türemiştir. Göçü Formasyonu Loras kireçtaşı, apa Formasyoun, yılanlıkır Formasyonuları'nın üzerine uyumsuz olarak, Çarıklar, Pırlıkyayla ve Kumocağı Formasyonları'nın üzerine uyumlu olarak gelir. Üzerine aşındırmalı dokanakla Karahüyük Formasyonu gelmektedir. Formasyonun yaşı Kuvaterner'dir. Sakyatan Formasyonu : Sakyatan formasyonu Konya Ovasında en yaygın olan birimdir. Tipik olarak Konya-Karapınar yolunun her iki tarafı verilebilir. Birim yer yer jips ara katkılı, beyaz ve gri marnlardan oluşmaktadır. Sakyatan'ın batısında organik gereç içeriği artar. Formasyon, Kumocağı Formasyonu üzerine uyumlu olarak gelir. Aslımyayla ve Göçü Formasyonları ile Karkın ve Konya Formasyonları'nın üst kesimleri ile yanal geçişlidir. Stratigrafik konumuna göre birimin yaşı Pleistosen'in üçüncü evresi ve Holosen olarak düşünülmüştür. HOLOSEN Seçme Formasyonu: Seçme Köy dolayında, Büyükçal Tepe güneyinde ve Akören'in güneybatısında yüzlekler verir. Formasyon kötü boylanmalı köşeli çakıllardan oluşur. Yerel olarak çimentolanma izlenir. Daha yaşlı olan çeşitli kaya türleri üzerine uyumsuz olarak gelir. Yaşı Holosen'dir ve oluşumunu sürdürmektedir. 19
Karahüyük Formasyonu : Konya'nın batısında yelpazeler halindedir. Göçü Köyü'nün doğusunda Üçkuyular ve Karahüyük'ün batısındaki Korlamağıl mevkiinde tipik olarak izlenir. Birim genelikle çamur destekli, kumlu, çakıl ve bloklardan oluşur. Çaklılar köşelidir ve kötü boylanmıştır. Formasyon kendisinden yaşlı olan diğer birimler üzerine uyumsuz olarak gelir. Oluşumunu halen sürdürmektedir. May Formasyonu : Birim May deresi ve buna kavuşan yan dereler içinde yer alır. Tutturulmamış çakıl ve kumlardan oluşmaktadır. Alibeyhüyüğü yakınlarında siltli kesimleri de bulunmakkatır. Formasyon kendisinden yaşlı değişik birimler üzerinde uyumsuz olarak yer alır. Oluşumu halen sürmektedir. Çarşamba Formasyonu : Çumra ile Apa Köyü, Aparsayacık ve Pınarcık arasında uzanan Çarşamba Çayı boyunca yüzleklere sahiptir. Birim tutturulmamış kum, silt ve çakıllardan meydana gelir. Stratigrafik konumuna göre Holosen yaşlı olup, oluşumunu halen sürdürmektedir. Yağmurlar Formasyonu : Yağmurlar, Sinci, süleymaniye ve Apa Köyü kuzeyinde yüzlekler verir. Birim sarımsı ve kırmızımsı renkli, tutturulmamış kum ve çakıllardan meydana gelir. Neojen ve Pleistosen yaşlı birimler üzerine uyumsuz olarak gelir. Çökelimi halen sürmektedir. YAPISAL JEOLOJİ İnceleme alanı, Torid Kuşağı'nın Orta Toroslar bölümünde yer alır. Burada Geyikdağı Birliği, Bozkır Birliği ve Bolkardağı Birliği'ne ait kaya birimleri bulunmaktadır. Geyikdağı Birliği Otokton-paraotokton, Bozkır ve Bolkardağı Bİrlikleri alloktondur. Allokton birlikler önce birbirleri üzerine Üst Senoniyen'de Orta Elosen ve sonrasında otokton birlikler üzerine yürümüşlerdir. Bu yapısal birlikleri Orta Miyosen'den itibaren karasal çökeller örtmüştür. İnceleme alanında otokton kaya birimleri düzenli bir katmanlanma sunarken alokton birliklere ait kaya birimleri daha karmaşıktır. İnceleme alananında ortalama eğim sahanın kuzeybatısından 10-30 derece güneydoğu, 10-25 derece kuzeydoğu, sahanın kuzeybasıtında 10-30 güneybatıdır. Güneydoğuda ise 9-30 kuzeydoğudur. Sahada Lütesiyen sonu ve sonrasında Geyikdağı Otoktonunda küçük boyutlu kıvrımlar gelişmiştir. Allokton birimlerde kıvrımlar çok karmaşık olduklarından iyi izlenememektedir. Faylar : İnceleme alanında gözlenen düşey ve normal fayların doğrultuları GD-KB, GB-KB, K-G yönündedir. Fay düzlemlerinin eğimleri 70-90 arasında değişir. Çirlenkaya Fayı : Tahtalı kuzeydoğsunda yer alan ve yaklaşık 3 km. uzunluğunda K-G uzanımlı normal bir faydır. Ölçülebilen eğim 85-90 'dir. 20