Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized YEŞİL ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM SAN. TİC. A.Ş. POYRAZ HES KAHRAMANMARAŞ İLİ, ANDIRIN İLÇESİ, YEŞİLOVA BELDESİ, KANLIKAYA MEVKİİ PROJE TANITIM DOSYASI KAHRAMANMARAŞ - 2008
PROJE SAHİBİNİN ADI Yeşil Enerji Elektrik üretim San. Tic. A.Ş. ADRESİ Sedef Cad., Ata 4-5/A D:45 Ataşehir İSTANBUL TELEFON VE FAKS NUMARALARI T: 0 216 661 15 98 F: 0 216 661 15 98 PROJENİN ADI PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) PTD/ÇED RAPORU/NİHAİ ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GURUBUNUN ADI PTD/ÇED RAPORU/NİHAİ ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GURUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI PTD/ÇED RAPORU/NİHAİ ÇED RAPORU SUNUM TARİHİ (GÜN, AY, YIL) Poyraz HES 2.080.443 $ ( USD ) Kahramanmaraş İli, Andırın İlçesi, Yeşilova Beldesi, Kanlıkaya Mevkii Nokta sayısı fazla olduğundan diğer sayfada yer almaktadır. Ek 2, Enerji-Turizm-Konut, 28: Kurulu gücü 0,5 MW ve üzeri olan nehir tipi santraller TEKSTİLA Mühendislik İnşaat Doğalgaz Isıtma-Soğutma Sistemleri Tekstil Kimy. Ürünler San. ve Tic. Ltd. Şti. Menderes Mh. Trabzon Cd. Kübra Apt. Giriş Kat No:87/B Kahramanmaraş T:0 344 231 24 32-33 F:0 344 231 91 54 11 Kasım 2008
1/25000 ÖLÇEKLİ POYRAZ HES KOORDİNATLARI Nokta No Y X 1 265758,38 4150784,16 2 265727,88 4150830,69 3 265727,88 4150709,86 4 265687,60 4150681,31 5 265670,40 4150847,12 6 265653,97 4150678,58 7 265615,21 4150712,05 8 265604,42 4150720,96 9 265596,10 4150767,34 10 265580,45 4150743,49 11 265439,38 4150499,07 12 265428,49 4150507,87 13 265358,11 4150396,40 14 265347,58 4150405,65 15 265156,14 4150189,55 16 265144,89 4150198,06 17 265058,43 4150019,75 18 265045,79 4150025,86 19 265004,06 4149883,26 20 264991,67 4149889,99 21 264839,72 4149651,20 22 264828,30 4149659,29 23 264761,37 4149540,39 24 264751,66 4149550,90 25 264720,51 4149516,09 26 264710,59 4149526,48 27 264547,08 4149253,40 28 264534,13 4149259,20 29 264461,39 4148929,50 30 264448,09 4148933,97 31 264268,21 4148459,64 32 264255,28 4148465,01 33 264254,62 4148427,09 34 264246,05 4148409,66 35 264239,83 4148428,24 36 264235,03 4148429,49 37 264232,74 4148414,45 38 264229,57 4148426,60 39 264228,30 4148418,26 40 264226,33 4148421,59 41 264225,43 4148423,17 42 264145,91 4148456,43 43 264145,29 4148452,62 44 264144,20 4148448,66 45 264142,69 4148443,69 46 264140,16 4148443,61 47 264246,05 4148409,66 48 264133,66 4148460,28 50 264129,98 4148446,86 65 264028,69 4148266,16
İÇİNDEKİLER I TABLOLAR DİZİNİ II ŞEKİLLER DİZİNİ III EKLER LİSTESİ III BÖLÜM I. PROJENİN ÖZELLİKLERİ 1 1.a Proje İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi ve Personel İstihdamı 1 1.b Doğal Kaynakların Kullanımı ( Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü 5 Vb.) 1.c Atık Üretimi Miktarı( Katı, Sıvı, Gaz Vb.) ve Atıkların Kimyasal Fiziksel ve Biyolojik 7 Özellikleri I. İnşaat Safhasında Atık Üretim Miktarı ve Atıkların Kimyasal Fiziksel ve Biyolojik 7 Özellikleri I.I Katı Atıklar 7 I.II Atık Yağlar 8 I.III Atıksu 9 I.IVHava Kirliliği ve Emisyonlar 10 I.V Gürültü 18 I.VI Tehlikeli Atıklar 31 I.VII Atık Pil ve Akümülatörler 31 II. İşletme Safhasında Atık Üretim Miktarı ve Atıkların Kimyasal Fiziksel ve 31 Biyolojik Özellikleri II.I Katı Atıklar 32 II.II Atıksu 32 II.III Tehlikeli Atıklar, Atık Yağ, Atık Pil ve Akümülatörler 33 1.d Kullanılan Teknoloji ve Malzemelerden Kaynaklanabilecek Kaza Riski 33 1.e Projenin Olası Çevresel Etkilerine Karşı Alınacak Tedbirler 35 I. Katı Atıkların Çevresel Etkileri ve Alınacak Tedbirler 35 II. Atık Yağların Çevresel Etkileri ve Alınacak Tedbirler 36 III. Atıksu ve Alınacak Tedbirler 36 IV. Hava Kirliliği, Emisyonlar ve Alınacak Tedbirler 37 V. Gürültü ve Alınacak Tedbirler 38 VI. Tehlikeli Atıklar ve Alınacak Önlemler 38 VII. Atık Pil ve Akümülatörler ve Alınacak Tedbirler 38 BÖLÜM II. PROJENİN YERİ 39 2.a Mevcut Arazi Kullanımı ve Kalitesi ( Tarım Alanı, Orman Alanı, Planlı Alan, Su Yüzeyi, vb. ) 39 I. Jeolojik, Hidrojeolojik Özellikler ve Doğal Afet Durumu 40 II. Bölgedeki Doğal Kaynakların Durumu, Kalitesi ve Yenilenebilirliği 45 2.b Ek V Deki Duyarlı Yöreler Listesi Dikkate Alınarak (Sulak Alanlar, Kıyı Kesimleri, 47 Dağlık Ve Ormanlık Alanlar, Tarım Alanları, Milli Parklar, Özel Koruma Alanları, Nüfusça Yoğun Alanlar, Tarihsel, Kültürel, Arkeolojik, Vb. Önemi Olan Alanlar,Erozyon Alanları, Heyelan Alanları, Ağaçlandırılmış Alanlar, Potansiyel Erozyon Ve Ağaçlandırma Alanları İle 167 Sayılı Yer Altı Suları Hakkında Kanun Gereğince Korunması Gereken Akiferler ) I
Doğal Çevrenin Değerlendirilmesi I. Flora Ve Fauna 50 II. Faaliyet Alanı ve Çevresi Faunası 52 BÖLÜM III. PROJE VE YERİN ALTERNATİFLERİ 54 I. Sonuçlar 54 TABLOLAR DİZİNİ 1 Poyraz HES Enerji Üretimi 1 2 Poyraz HES İş Akış Şeması ve Zamanlama Tablosu 2 3 Proje Ünitelerinin Alan Büyüklükleri 3 4 İnşaat Safhasında Oluşacak Katı Atığın Muhteviyatı ve Özellikleri 8 5 Poyraz HES Kapsamında Oluşacak Hafriyat Miktarı 8 6 Meteorolojik Elemanlar Tablosu 12 7 Projede Kullanılacak Araçlar ve Harcanacak Yakıt Miktarı 18 8 İnşaat Sırasında Kullanılacak Yakıtın Kirletici Emisyonları 18 9 İş Makineleri İçin Gürültü Aralıkları ve Maksimum Gürültü Seviyeleri 19 10 Şantiye Faaliyetleri Mesafelere Göre Oluşacak Ses Basınç Düzeyleri ve Gündüz 20 Gürültü Düzeyleri 11 Mesafelere Göre Şantiye Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Net Ses Düzeyi 21 12 HES Binası İnşası Esnasında Mesafelere Göre Oluşacak Ses Basınç Düzeyleri ve 23 Gündüz Gürültü Düzeyleri 13 HES Binası İnşası Esnasında Mesafelere Göre Üretim Faaliyetleri Sırasında 24 Oluşacak Net Ses Düzeyi 14 Cebri Boru ve Yükleme Havuzu İnşası Esnasında Mesafelere Göre Oluşacak Ses 26 Basınç Düzeyleri ve Gündüz Gürültü Düzeyleri 15 Cebri Boru ve Yükleme Havuzu İnşası Esnasında Mesafelere Göre Üretim 26 Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Net Ses Düzeyi 16 İletim Kanalı İnşaasıMesafelere Göre Oluşacak Ses Basınç Düzeyleri ve Gündüz 28 Gürültü Düzeyleri 17 İletim Kanalı İnşası Mesafelere Göre Üretim Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Net 29 Ses Düzeyi 18 Proje Ünitelerinin Yerleşim Merkezine Uzaklıkları 30 19 En Yakın Yerleşimlerde Hesaplanan Net Gürültü Seviyeleri 30 20 İşletme Aşamasında Oluşacak Katı Atığın Muhteviyatı ve Özellikleri 21 İzleme Planı 22 Ünite Yerleşim Yerleri Uzaklık ve Yönleri 23 Kahramanmaraş İli Göl Ve Göletleri 24 Kahramanmaraş İli Akarsuları 25 Proje Sahası ve Yakın Çevresi Florası 52 26 Kahramanmaraş Bölgesi Sularda Yaşayan Balık Türleri 52 27 Proje Sahası Faunası 53 32 34 39 43 44 II
ŞEKİLLER DİZİNİ 1 Yıllık Ortalama Rüzgar Hızı Dağılım Grafiği 10 2 Rüzgar Esme Sayıları Toplam Dağılım Grafiği 10 3 Şantiye Faaliyetleri Sırasında Oluşacak L g Gürültü Dağılım Grafiği 22 4 HES Binası İnşası Sırasında Oluşacak L g Gürültü Dağılım Grafiği 24 5 Cebri Boru ve Yükleme Havuzu İnşası Sırasında Oluşacak L g Gürültü Dağılım 27 Grafiği 6 İletim Tüneli İnşası Sırasında Oluşacak L g Gürültü Dağılım Grafiği 30 7 Acil Müdahale Planı 34 8 Proje Sahası Jeolojik Haritası 9 Proje Sahasının Hidrojeolojik Haritası 10 Deprem Haritası 41 43 45 EKLER LİSTESİ 1 Poyraz HES Genel Vaziyet Planı 2 Yer Bulduru Haritası 3 Sızdırmasız Fosseptik Planı 4 Proje Sahası Resimleri 5 Faaliyet Sahası Orman Haritası 6 Taahhütnameler ve İmza Sirküleri 7 E.P.D.K. Üretim Lisansı III
BÖLÜM I. PROJENİN ÖZELLİKLERİ 1.a ) Projenin İş Akım Şeması, Kapasitesi, Kapladığı Alan, Teknolojisi, Çalışacak Personel Sayısı Poyraz HES projesi, Kahramanmaraş İli, Andırın İlçesi, Yeşilova Beldesi, Kanlıkaya mevkiinde ve yaklaşık olarak 36 0 14 doğu boylamları ile 37 0 30 kuzey paralelleri arasında kalan alanda Yeşil Enerji Elektrik Üretim Sanayi Ticaret A.Ş. tarafından Andırın deresi sularından Andırın regülatörüne alınan sulardan faydalanmak suretiyle enerji üretimi amacıyla hidroelektrik santral işletmeciliğini kapsamaktadır. 2,8 MW lık Kurulu güce sahip olacak olan Poyraz Hidroelektrik Santrali ile birlikte yıllık ortalama olarak 12,91 GWh'lik enerji üretimi hedeflenmektedir. Önerilen projenin menbaında ve mansabında EİE ve DSİ tarafından planlanmış, Poyraz HES in olumsuz etkileyeceği herhangi bir proje bulunmamaktadır. Proje kapsamında sulama mevsimi (Haziran Eylül) dışında kalan 8 aylık süreçte enerji üretimi gerçekleştirilecektir. Poyraz HES nehir tipi bir HES olduğundan herhangi bir depolama söz konusu değildir. Projenin su kaynağını Andırın deresi oluşturmaktadır. Proje kapsamında Andırın ovası sulaması içindeki mevcut Andırın regülatörü, 10.376 m lik iletim kanalı kullanılacak olup ilave olarak su alma yapısı, yükleme odası, cebri boru ve santral inşası gerçekleştirilecektir. Mevcut 10.376 m lik kanalın regülatörden başlayarak 2.850 m si yükseltilecek ve iletim kanalının 2.850 m sinde inşa edilecek yükleme havuzu, cebri boru ve santral yardımıyla elektrik üretimi gerçekleştirilecektir. Poyraz HES, Andırın sulaması ve cansuyundan arta kalan suları kullanarak enerji üretecektir. Proje sahasının menbaında projeden birinci derecede etkilenecek bir yerleşim yeri bulunmamaktadır. Proje debisi fizibilite hesaplamalarında 5,2 m 3 /s olarak belirlenmiştir. Tablo 1 Poyraz HES Enerji Üretimi PROJE ÜNİTESİ Kurulu Güç Firm Güç Firm Enerji Seconder Enerji Toplam Enerji Kurulu Güç (MW) 2,8 MW 2,8 MW 1,96 GWh 10,11 GWh 12,91 GWh Poyraz HES projesi için inşaat faaliyetlerine, şantiye kurulması ile ilgili gerekli malzemelerin taşınması ve santral binası arasındaki ulaşımı sağlayacak yolun iyileştirilmesi ile başlanılacaktır. Aşağıda yer alan Tablo 2'de Poyraz HES inşaatı içinde yer alan projelerin iş akışlarını gösterir zamanlama tabloları verilmektedir. - 1 -
Tablo 2 Poyraz HES İş Akış ve Zamanlama Tablosu - 2 -
Yeşil Enerji tarafından planlanan HES projesi kapsamında Andırın sulaması projesinde mevcut Andırın regülatörü ve iletim hattına ( 10.376 m ) ilave olarak yeni su alma yapısı ve kanal yükseltilmesi, yükleme odası, cebri boru, santral binası, yaklaşım tüneli, yükleme havuzu, vana odası, kuyruk suyu kanalı, cebri boru ve santral tesislerinin inşası gerçekleştirilecektir. Adı geçen ünitelerin alan büyüklükleri ise aşağıda verilen tablo 3 te yer almaktadır. Tablo 3 Proje Ünitelerinin Alan Büyüklükleri Üniteler Alan İletim Tüneli 41.274 m 2 Cebri Boru 373 m 2 Yükleme Odası & Vana Odası 525 m 2 Santral Binası 255 m 2 Şantiye Tesisleri 1050 m 2 TOPLAM 43.477 m 2 Poyraz HES projesi etki alanı, inşaat ve işletme döneminde, inşa edilecek cebri boru, yükleme ve vana odası ile santral binasına yakın yerleşimlerde oluşabilecek çevresel, ekonomik ve sosyal boyuttaki etkilerin bir arada değerlendirilmesi ile belirlenmiştir. İnşaat sahasına yakın çevrede bulunan yerleşimler inşaat aşamasında doğal yaşam için bir olumsuzluk yaratacak ortam oluşmayacaktır. Proje nehir tipi bir santral olup su altında kalacak arazi yer almamaktadır. Proje kapsamında inşa edilmesi planlanan tünel ve kanallar iş makineleri kazıma ve sökme faaliyetleri ile açılacaktır. Poyras HES enerji projesi, aşağıda karakteristikleri belirtilen ünitelerden oluşmaktadır. HES i ilgilendiren proje tesisleri aşağıya çıkarılmıştır; Proje Karakteristikleri I. Mevcut Tesisler Andırın Regülatörü İşletmeye açılma yılı 1983 Drenaj Alanı 94 km 2 Tipi Kapaklı Kret Kotu 275,00 m Kret Uzunluğu 36,00 m Regülatör Yüksekliği 1,75 m Normal Su Kotu 274,85 m Feyezan Kotu 276,60 m Dolusavak Debisi 285,00 m 3 /s İletim Kanalı Toplam Mevcut Kanal Boyu 10.376 m Kanal Kapasitesi 1,6 m 3 /s Kanal Tipi İlk 4.750 m lik kısım dikdörtgen kesitli, moloz kargir kanal, kalan 5.626 m lik kısım değişik trapez kesitli kanal - 3 -
II. Planlanan Tesisler Yeni Su Alma Yapısı ve Kanal Yükseltmesi Toplam Yükseltilecek Kanal Uzunluğu 2.850 m Kanal Tipi Dikdörtgen kesitli betonarme dik kanal Kanal Hava Payı 30 cm Kanal Eğimi 0,0004 Yükleme Odası Yeri Mevcut sulama kanalı 2.850 m sinde Boyutları 15*35*3,2 m Üst Kotu 273,30 m Taban Kotu 270,10 m Max. Su Seviyesi 273 m Normal Su Seviyesi 272,50 m Min. Su Seviyesi 272,50 m Cebri Boru İç Çap 1,50 m Uzunluk 140 m Ort. Et Kalınlığı 8,00 mm Santral Binası ve Kuyruksuyu Kanalı Boyu 17,00 m Eni 15,00 m Proje Debisi 5,2 m 3 /s Kuyruksuyu Kotu 195,00 m Türbin Eksen Kotu 195,75 m Toplam Kurulu Güç 2,8 MW Ünite Adedi 2 ad Brüt Düşü 77,00 Net Düşü 76,00 Ünite Kurulu Güçleri 2*1,75 MW Senkron Hızı 187 dev/dak Türbin Verimi 0,930 Türbin Ünite Sayısı 2 Tipi Yatay eksenli Francis Brüt Düşü 77,00 Net Düşü 76,00 Senkron Hızı 187 dev/dak Türbin Verimi 0,930 Jeneratör Tipi 3 fazlı senkron Sayısı 2 ad Gücü 2*1.800 kva Güç Faktörü 0,90 Frekansı 50 Hz Kutup Sayısı 6 Devir Sayısı 1.000 Jeneratör Verimi 0,975-4 -
Ünite Transformatörleri Sayı 1 ad Tipi Harici, 3 fazlı, yağ izoleli Devamlı Gücü 1*3.600 kva Anma Gerilimi 6,30/34,50 kva ( ± 2*2,5% ) Frekansı 50 Hz Bağlantı Grubu YNd 11 Soğutma Şekli Onan Verim 0,985 İç İhtiyaç Transformatörleri Sayı 2 ad Tipi Dahili, 3 fazlı, kuru ya da slikon yağlı Devamlı Gücü 250 kva Anma Gerilimi 6,30/34,50 kva ( ± 2*2,5% ) Frekansı 50 Hz Bağlantı Grubu Dyn 5 İkaz Transformatörleri Sayı 2 ad Tipi Dahili, 3 fazlı, kuru tip Devamlı Gücü - Anma Gerilimi 6,30/- kva ( ± 2*2,5% ) Enerji İletim Hattı Güç 34,5 kv Bağlantı Andırın İlçe Merkezi Trafoso Yeşil Enerji projelerinden olan Poyraz HES projesinin inşaat aşamasında 20 işletme aşamasında 5 kişinin çalışması öngörülmektedir. Eleman ihtiyacı öncelikli olarak etkilenen köylerden sağlanacaktır. Projenin inşaat ve işletme aşamalarında yöre halkı için iş imkânları doğacaktır. Ayrıca, çalışan işçilerin sosyal ihtiyaçlarının büyük bir bölümü, yakında bulunan yerleşim birimlerinden sağlanacak ve bu faaliyetler de yöre halkı için ek bir gelir kaynağı yaratacaktır. 1. b ) Doğal Kaynakların Kullanımı ( Arazi Kullanımı, Su Kullanımı, Kullanılan Enerji Türü Vb.) Poyraz HES projesi, daha önce DSİ tarafından Andırın deresi üzerinde yapılan Andırın Regülatörü nden sulama amaçlı olarak tesis edilen kanalı kullanacak olup regülatör başlangıcından 2.850. metresine kadar yükseltilen iletim kanalının çıkışında yükleme havuzuna alınacak ve oradan cebri borularla santrala verilecek suyla üretilecek enerji üretim projesidir. Poyraz HES, sulama ve can suyundan arta kalan suları kullanarak çalışacağından sulama kapsamında çevreye hiçbir zararı dokunmayacaktır. Canlı hayatın devamı ve ekosistem için 200 L/s su bırakılacaktır. - 5 -
Proje sahası arazisi bulunduğu bölgenin topografik yapısına paralellik göstermektedir. Andırın ilçesi sınırlarındaki bölgenin en önemli karakteristiği, doğu ve batı ya da kuzey güney istikametinde bir yol boyunca yükseklik 1.000-1.500 m ye varan değerlere ulaşmaktadır. Buna ilaveten bitki örtüsünün su alma potansiyeline uygun olması bölgede enerji üretimi açısından bir cazibe doğurmuştur. Andırın ilçe merkezi 1.000-1.100 m kotları arasında yer almaktadır. İlçedeki yaklaşık 1.800 km 2 lik alanın yalnızca 250 km 2 si ova ve platodur. İlçenin doğusunda Sarımsak dağı, batısında Tırıl dağı, kuzeyinde Elma dağı ve güneydoğusunda Işık ve Balk dağları yer almaktadır. Poyraz HES projesi, daha önce DSİ tarafından Andırın deresi üzerinde yapılan Andırın Regülatörü nden sulama amaçlı olarak tesis edilen kanalı kullanacak olup regülatör başlangıcından 2.850. metresine kadar yükseltilen iletim kanalının çıkışında yükleme havuzuna alınacak ve oradan cebri borularla santrala verilecek suyla üretilecek enerji üretim projesidir. Poyraz HES, sulama ve cansuyundan arta kalan suyu kullanacaktır. Poyraz HES Projesi depolamasız (nehir tipi) bir tesistir. Bu tesis Andırın Çayı'nın doğal akımlarını, kapasitesinin müsaade ettiği kadarını kullanarak enerji üretimi gerçekleştirecek, kapasitesini aşan akımları ise nehir yatağına bırakarak deşarj edecektir. Fizibilite çalışmaları sırasında bu tesis için kapasite seçiminde, akımları azami oranda değerlendirecek kadar yüksek, ancak akım rejimine göre büyük atıl kapasiteler yaratmayacak kadar da uygun kapasite belirlenmesine öncelik verilmiştir. Proje kapsamındaki tesisler betonarme işleri için ayrı bir malzeme ocağı açılması planlanmayıp ihtiyaç duyulan beton hazır beton olarak civardaki hazır beton tesislerinden temin edilecektir. Ayrıca projenin her aşamasında elektrik enerjisine ihtiyaç duyulacaktır. Projenin kendisi elektrik enerjisi üretimine yönelik bir proje olup inşaat aşamasında ihtiyaç duyulan enerjinin bir kısmı mevcut trafo merkezinden bir kısmı ise jeneratörlerle sağlanacaktır. İnşaat faaliyetleri sırasında oluşacak hafriyat malzemelerinin inşa edilecek/iyileştirilecek olan yollarda sergi malzemesi olarak ya da gereç sahasının rehabilitasyonu sırasında kullanılması düşünülmektedir. Kazı sırasında çıkan bitkisel toprak da kazı yapılacak birimin alanı içinde ya da yanında uygun şartlar içinde depolanacak, rehabilitasyon ve/veya peyzaj düzenlemeleri sırasında kullanılacaktır. Projenin inşaat aşamasında başlıca su; şantiye alanında rehabilitasyon ve kamyonların gidiş-dönüş yollarının sulanması, iletim kanalı yükseltilmesi esnasında tozumanın önlenmesi ve çalışanlar için içme-kullanma amaçlı olacaktır. Tozumanın önlenmesi için gerekli olan su, Andırın çayından temin edilecektir. İçme kullanma suyu ise kurulacak olan şantiye alanının yakınında bulunan kaynak sularından temin edilecektir. Yapılan hesaplamalar sonucunda inşaat aşamasında çalışacak olan 20 kişinin günlük evsel su ihtiyacının; Q evsel = 20 N * 0,150 m 3 /N*gün = 3 m 3 /gün dür. - 6 -
İnşaat faaliyetleri sırasında oluşabilecek tozu önlemek için uygulanacak önlemlere ek olarak kullanılacak su miktarı, taşınacak malzemenin yüzey geometrisine, ortamın sulamadan önceki ve sonraki meteorolojik koşullarına ve kazı yapılacak alanın topografik şartlarına bağlı olarak değişebilecektir. Tozumanın engellenmesi amacıyla spreyleme işlemi için gereken su miktarı 1,5 L/m 2 dir ( MUSLU Y, Kullanılmış Suların Arıtılması, İstanbul ). İnşaat süresince 1.050 m 2 lik şantiye sahası ile 41.274 m 2 lik iletim kanalı yükseltilmesinde tozumanın önlenmesi için ( 1.050+41.274) m 2 * 1,5 L/m 2 = 63.486 L = 63,49 m 3 suya ihtiyaç duyulacaktır. Bunların dışında faaliyet sırasında herhangi bir doğal kaynak kullanımı olmayacaktır. 1.c ) Atık Üretimi Miktarı( Katı, Sıvı, Gaz Vb.) ve Atıkların Kimyasal Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri Poyraz HES projesi kapsamında inşaat ve işletme aşamalarında aşağıda başlıklar halinde verilen atık ve çevresel etkilerin oluşması beklenmektedir. Faaliyet işletmeye kapatıldıktan sonra ise herhangi bir katı, sıvı ve gaz atık ve emisyonların oluşması beklenmemektedir. I. İnşaat Safhasında Atık Üretim Miktarı ve Atıkların Kimyasal Fiziksel ve Biyolojik Özellikleri I.I Katı Atıklar: Planlanan faaliyetin inşaat aşamasında oluşacak olan atıklar; yapılacak kazı işlemlerinden kaynaklanacak hafriyattan inşaat demiri, kalıplar için kullanılan kereste artıkları, ambalaj malzemeleri ve benzeri katı atıklardan oluşacaktır. Bu atıklardan geri kazanımı mümkün olan demir, çelik, metal ve benzeri malzemeler diğer atıklardan ayrı biriktirilecek ve hurda olarak satılacaktır. Ortaya çıkan kalıplık kereste artıklar belirli zaman aralıklarında toplanacaktır. Toplanan kereste artıkları talep olması durumunda civardaki köylülere verilecektir. Geri kazanımı mümkün olmayan atıklar ise Andırın Belediyesi tarafından bertaraf edilecektir. Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında farklı mesleki branşlardan olmak üzere toplam 20 kişi çalışacaktır. Personelden meydana gelecek evsel nitelikli katı atık miktarı 1,34 kg değeri kullanılarak şu şekilde hesaplanmaktadır; 20 kişi * 1,34 kg/kişi*gün = 26,8 kg/gün Proje kapsamında; inşaat aşamasında oluşacak evsel nitelikli katı atık miktarı toplam 26,8 kg/gün olarak hesaplanmış olup, bu atıklarla ilgili 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uyulacaktır. - 7 -
Tablo 4 İnşaat Safhasında Oluşacak Katı Atığın Muhteviyatı ve Özellikleri MADDE GRUBU YÜZDE (%) MİKTAR (kg) Yiyecek Atıkları 30,00 8,04 Kağıt, Karton 11,25 3,015 Plastik 11,25 3,015 Metal, Teneke 6,25 1,655 Lastik 3,75 1,005 Taş, Toprak 16,25 4,375 Cam 0,75 0,201 İnce Çöpler 20,50 5,494 TOPLAM (GÜNLÜK) 100,00 26,8 İnşaat faaliyetleri sırasında oluşacak hafriyat malzemelerinin inşa edilecek/iyileştirilecek olan yollarda sergi malzemesi olarak ya da gereç sahasının rehabilitasyonu sırasında kullanılması düşünülmektedir. Kazı sırasında çıkan bitkisel toprak da kazı yapılacak birimin alanı içinde ya da yanında uygun şartlar içinde depolanacak, rehabilitasyon ve/veya peyzaj düzenlemeleri sırasında kullanılacaktır. Tablo 5 Poyraz HES Kapsamında Oluşacak Hafriyat Miktarı ÜNİTE ADI m 3 m 3 Yeni Su Alma Yapısı ve İletim Kanalı Yükseltilmesi 12.444 Makine ile Batak Küskülük ve kaya zeminden gayri zemin kazılması 5.041 Makine ile Patlayıcı Madde Kullanmadan Sert Kayalık Zeminde Kanal Açılması, Kazının Dolguya Konulması 903 Makine ile Her Cins Küskülük Zeminde Kanal Açılması, Kazının Dolguya Konulması 5.740 Makine ile Patlayıcı Madde Kullanmadan Yumuşak Kaya Zeminde Kanal Açılması, Kazının Dolguya Konulması 760 Yükleme Havuzu 1.243 Her nevi küskülük zeminde sınai imalat kazısı, kazının dolguya serilmesi 104 Makine ile Batak Küskülük ve kaya zeminden gayri her cins zemin kazılması 449 Makine ile Küskülük Zemin Kazılması 414 Makine ile Patlayıcı Madde Kullanmadan Yumuşak Kaya Batak ve Balçık Zemin kazılması 276 Cebri Boru 3,80 Makine ile Kazı Yapılması 3,8 Santral Binası ve Kuyruk Suyu, İdari Binalar, vb 1.010 Kaya Kazılması 1.010 Toplam 14.700,80 I.II Atık Yağlar: Faaliyet esnasında iş makinelerinin ve nakliye araçlarının bakım ve yağ değişimleri ile akaryakıt ikmali; mümkün olduğu ölçüde işletme dışında servis istasyonlarında yapılacak, bundan dolayı toprak ve çevrenin madeni yağlar ile kirlenmesi engellenmiş olacaktır. - 8 -
Ocak ve tesiste çalışacak iş makineleri ve araçlar ile nakliye araçlarının bakım onarımları, yağ değişimlerinin ocak sahasında yapılması zorunlu olduğu durumlarda, 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü yönetmeliği Madde 2' deki ve yönetmelikteki tüm hükümlere ve ayrıca 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyularak yapılacaktır. Bu durumda oluşması muhtemel az miktardaki atık yağlar yetkili operatörlerce; sızdırmasız kapalı kaplar içerisinde biriktirilecek ve ruhsatlı benzin istasyonuna ya da lisanslı firmalara verilecektir. Yakıt ikmalleri ise Zararlı ve Kimyasal Madde Ürünlerinin Kontrolü Yönetmeliğinin 29.maddesine göre yapılacaktır ve araçların yakıtları da yönetmelik hükümleri doğrultusunda yine sızdırmaz kaplarda depolanacaktır. Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Teknik Usuller Yönetmeliği Tebliği madde 2 de belirtilen esaslara uyulacaktır. I.III Atıksu: Projenin inşaat aşamasında başlıca su; şantiye alanında rehabilitasyon ve kamyonların gidiş-dönüş yollarının sulanması, iletim kanalı yükseltilmesi esnasında tozumanın önlenmesi ve çalışanlar için içme-kullanma amaçlı olacaktır. Tozumanın önlenmesi için gerekli olan su, Andırın çayından temin edilecektir. İçme kullanma suyu ise kurulacak olan şantiye alanının yakınında bulunan kaynak sularından temin edilecektir. Yapılan hesaplamalar sonucunda inşaat aşamasında çalışacak olan 20 kişinin günlük evsel su ihtiyacının 3 m 3 olacağı tahmin edilmektedir. İnşaat faaliyetleri sırasında oluşabilecek tozu önlemek için uygulanacak önlemlere ek olarak kullanılacak su miktarı, taşınacak malzemenin yüzey geometrisine, ortamın sulamadan önceki ve sonraki meteorolojik koşullarına ve kazı yapılacak alanın topografik şartlarına bağlı olarak değişebilecektir. Tozumanın önlenmesi için kullanılacak su miktarı yukarda ilgili bölümde hesaplandığı üzere 63,49 m 3 tür. Tozuma için kullanılacak su buharlaşacağından atıksu hesaplamalarına dahil edilmemektedir. İnşaat aşamasında çalışanların günlük su ihtiyacının tamamının evsel nitelikli atıksuya dönüştüğü düşünülürse, günde oluşacak evsel nitelik atıksu miktarı 3 m 3 tür. Atıksu Miktarı BOI 5 BOI Kirlilik Yükü KOI KOI Kirlilik Yükü AKM AKM Kirlilik Yükü (m 3 /gün) mg/l kg/gün mg/l kg/gün mg/l kg/gün 3,0 200 0,60 300 0,90 200 0,60 (Kaynak: USLU,O. Kullanılmış Suların Arıtılması, 1992 İzmir) Çalışanlardan kaynaklanan evsel nitelikli atıksular, uygun noktaya açılacak ve yeraltına sızdırmazlığı uygun tekniklerle sağlanacak fosseptik çukurunda biriktirilecek ve de belirli periyotlarla, vidanjörlerle çekilerek, Andırın Belediyesi nin kanalizasyon deşarjını yaptığı sisteme deşarj edilecektir. Bu konuda Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nin Madde 25 hükümleri dikkate alınacaktır. Yapılması planlanan fosseptik tankının boyutları 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazete yayınlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik kapsamında 5*5*3 = 75 m 3 olarak belirlenmiştir. Ayrıca bu konuda 31 Aralık 2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete yayınlanarak yürürlüğe giren Su Kirliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. - 9 -
I.IV Hava Kirliliği ve Emisyonlar: Hava kirliliği taşınmalarında sıcaklık, basınç ve rüzgar etkin rol oynar. Bu bağlamda aşağıda proje sahasını en fazla temsil eden Kahramanmaraş İli Meteoroloji istasyonundan alınan meteorolojik veriler yer almaktadır. Bu istasyonun yıllık verilerine göre merkez ilçede yıllık en yüksek sıcaklık ortalaması 44,3 0 C, en düşük sıcaklık ortalaması ise -9 0 C dir. Bölgenin sınır hava sıcaklık verileri ve diğer meteorolojik elemanlar Tablo 6 da verilmektedir. Meteoroloji Genel Müdürlüğü nce yapılan ölçümler sonucunda bölgede yıllık olarak esme sayıları ve yönleri aşağıda verilen grafikte ayrıntılı olarak gösterilmiştir. Şekil 1 Yıllık Ortalama Rüzgâr Hızı Dağılım Grafiği Meteoroloji Genel Müdürlüğü nce yapılan ölçümler sonucunda bölgede yıllık olarak esme sayıları ve yönleri aşağıda verilen grafikte ayrıntılı olarak gösterilmiştir. Şekil 2 Rüzgâr Esme Sayıları Toplam Dağılım Grafiği - 10 -
Proje alanına kuşbakışı 55 km uzaklıkta olan Kahramanmaraş İli birinci derecede hava kirliliği yaşayan iller arasında yer almaktadır. Bunun en büyük nedeni kış aylarında ısınma amaçlı kullanılan odun ve kömürdür. İkinci sırada ise trafik gelmektedir. Kahramanmaraş İl Çevre Durumunda verilen bilgilere göre, il trafiğine kayıtlı yaklaşık toplam 96.500 araç bulunmaktadır. Poyraz HES tesislerinin yer aldığı bölgede köy yerleşimlerinin dışında herhangi bir endüstri bulunmamaktadır. Bölgede endüstri bulunmamasının yanı sıra, toz, gürültü, su ve toprak kirliliğine neden olabilecek inşaat vb. faaliyetlerde yer almamaktadır. - 11 -
Tablo 6 Meteorolojik Elemanlar Tablosu - 12 -
- 13 -
- 14 -
İnşaat faaliyetleri sırasında toz oluşumuna neden olacak faaliyetler kazı işlemleri, inşaat ekipmanlarının yoldaki hareketi, hafriyat malzemesinin kamyonlara yüklenmesi boşaltılması ve hafriyat malzemesinin depolanmasıdır. Rapor kapsamında yukarıda bahsedilen faaliyetler sonucunda oluşacak toz emisyonu hiçbir önleyici tedbir alınmadığı varsayılarak, en kötü hal senaryoları içerisinde hesaplanmış ve bütün bu işlemler sonucunda oluşacak toz miktarı Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (ETKHKKY) Ek 2 de verilen baca dışındaki yerlerden kaynaklanan ve aşılması durumunda hava kalitesine katkı değerlerinin hesaplanmasını gerektiren sınır değerler ile karşılaştırılmıştır. İnşaat aşamasında havaya etki edecek diğer emisyonlar ise kullanılan inşaat makinalarından egzoz emisyonlarından oluşacaktır Toz emisyonları oluşumlarının hesaplanmasında kullanılan toz emisyon faktörleri: Taşıma (yollardan kalkan tozlar) =0,7 kg/km-araç Malzemenin yüklenmesi =0,01 kg/ton Malzemenin boşaltılması =0,01 kg/ton Malzemenin Sökülmesi = 0,025 kg/ton Depolama Emisyon Faktörü = 5,8 ( kg toz/ha gün ) Toplam Hafriyat Miktarı : 14.700,80 m 3 Ort. Malzeme Yoğunluğu : 1,4 ton/m 3 Toplam Malzeme Miktarı : 14.700,80 * 1,4 = 20.581,12 ton İnşaat Süresi : 2 yıl ( 20 ay ) Yıllık Malzeme Miktarı ( 10 ay ) : 10.290,56 ton Aylık Malzeme Miktarı ( 26 gün ) : 1.029 ton Günlük Malzeme Miktarı ( 8 saat ) : 39,58 ton Saatlik Malzeme Miktarı : 4,95 ton Yeni Su Alma Yapısı ve İletim Kanalı Yükseltilmesi Faaliyetlerden Kaynaklanacak Toz Emisyonu İletim kanalı alanından sökülecek olan malzeme hemen kanal yanında bekletilerek tekrar dolgu malzemesi olarak kullanılacağından taşımadan kaynaklı toz emisyonu oluşumu söz konusu değildir. Hafriyat toprağı 1.000 m 2 lik alanda bekletilecektir. İletim Kanalı Sahasından Malzemenin Sökülmesi Esnasında Oluşacak Toz Emisyonu Toplam Sökülecek Malzeme Miktarı : 12.444 m 3 *1,4 ton/m 3 = 17.421,6 ton Saatte Sökülecek Malzeme Miktarı : 17.421,6 ton/yıl * 2 yıl/20 ay * 1 ay/26 gün*1 gün/8 sa = 8,38 ton/sa Günlük Sökülecek Malzeme Miktarı : 17.421,6 ton/yıl * 2 yıl/20 ay * 1 ay/26 gün = 67,00 ton/sa Toz Miktarı = 8,38 ton/sa * 0,025 kg/ton = 0,209 kg/sa (1) İletim Kanalı Sahasından Malzemenin Yüklenmesi Esnasında Oluşacak Toz Emisyonu 8,38 ton /saat x 0,01 kg/ton = 0,083 kg/saat (2) İletim Kanalı sahasından Sökülen Malzemenin Kanal Kenarına Boşaltılması Esnasında Oluşacak Toz Emisyonu 8,38 ton /saat x 0,01 kg/ton = 0,083 kg/saat (3) - 15 -
İletim Kanalı sahasından Sökülen Malzemenin Bekletilmesi Esnasında Oluşacak Toz Emisyonu 5,8 kg toz/ha gün * 0,10 = 0,58 kg/gün= 0,0725 kg/sa (4) Yükleme Havuzu Sahasındaki Faaliyetlerden Kaynaklanacak Toz Emisyonu Yükleme havuzu alanından sökülecek olan malzeme hemen havuz yanında bekletilerek tekrar dolgu malzemesi olarak kullanılacağından taşımadan kaynaklı toz emisyonu oluşumu söz konusu değildir. Hafriyat toprağı 100 m 2 lik alanda bekletilecektir. Yükleme Havuzu Sahasından Malzemenin Sökülmesi Esnasında Oluşacak Toz Emisyonu Toplam Sökülecek Malzeme Miktarı : 1.243 m 3 *1,4 ton/m 3 = 1.740,2 ton Günlük Sökülecek Malzeme Miktarı : 1.740,2 ton/yıl * 2 yıl/20 ay * 1 ay/26 gün = 6,69 ton/gün Saatte Sökülecek Malzeme Miktarı : 1.740,2 ton/yıl * 2 yıl/20 ay * 1 ay/26 gün*1 gün/8 sa = 0,84 ton/sa Toz Miktarı = 0,84 ton/sa * 0,025 kg/ton = 0,021 kg/sa (5) Yükleme Havuzu Sahasından Malzemenin Yüklenmesi Esnasında Oluşacak Toz Emisyonu 0,84 ton /saat x 0,01 kg/ton = 0,0084 kg/saat (6) Yükleme havuzu sahasından Sökülen Malzemenin Boşaltılması Esnasında Oluşacak Toz Emisyonu 0,84 ton /saat x 0,01 kg/ton = 0,0084 kg/saat (7) Yükleme havuzu sahasından Sökülen Malzemenin Bekletilmesi Esnasında Oluşacak Toz Emisyonu 5,8 kg toz/ha gün * 0,01 = 0,058 kg/gün= 0,00725 kg/sa (8) Cebri Boru Sahasındaki Faaliyetlerden Kaynaklanacak Toz Emisyonu Cebri Boru alanından sökülecek olan malzeme hemen kanal yanında bekletilerek tekrar dolgu malzemesi olarak kullanılacağından taşımadan kaynaklı toz emisyonu oluşumu söz konusu değildir. Hafriyat toprağı 100 m 2 lik alanda bekletilecektir. Cebri Boru Sahasından Malzemenin Sökülmesi Esnasında Oluşacak Toz Emisyonu Toplam Sökülecek Malzeme Miktarı : 3,80 m 3 *1,4 ton/m 3 = 5,32 ton Günlük Sökülecek Malzeme Miktarı : 5,32 ton/yıl * 2 yıl/20 ay * 1 ay/26 gün = 0,020 ton/gün Saatte Sökülecek Malzeme Miktarı : 5,32 ton/yıl * 2 yıl/20 ay * 1 ay/26 gün*1 gün/8 sa = 0,0025 ton/sa Toz Miktarı = 0,0025 ton/sa * 0,025 kg/ton = 0,0000639 kg/sa (9) Cebri Boru Sahasından Malzemenin Yüklenmesi Esnasında Oluşacak Toz Emisyonu 0,0025 ton /saat x 0,01 kg/ton = 0,000025 kg/saat (10) Cebri boru sahasından Sökülen Malzemenin Boşaltılması Esnasında Oluşacak Toz Emisyonu 0,0025 ton /saat x 0,01 kg/ton = 0,000025 kg/saat (11) - 16 -
Cebri boru sahasından Sökülen Malzemenin Bekletilmesi Esnasında Oluşacak Toz Emisyonu 5,8 kg toz/ha gün * 0,01 = 0,058 kg/gün= 0,00725 kg/sa (12) Santral Binası ve Kuyruk Suyu, Şantiye Sahasındaki Faaliyetlerden Kaynaklanacak Toz Emisyonu Santral Binası ve Kuyruk Suyu, Şantiye alanından sökülecek olan malzeme hemen saha yanında bekletilerek tekrar dolgu malzemesi olarak kullanılacağından taşımadan kaynaklı toz emisyonu oluşumu söz konusu değildir. Hafriyat toprağı 100 m 2 lik alanda bekletilecektir. Santral Binası ve Kuyruk Suyu, Şantiye Sahasından Malzemenin Sökülmesi Esnasında Oluşacak Toz Emisyonu Toplam Sökülecek Malzeme Miktarı : 1.010 m 3 *1,4 ton/m 3 = 1.414 ton Günlük Sökülecek Malzeme Miktarı : 1.414 ton/yıl * 2 yıl/20 ay * 1 ay/26 gün = 5,44 ton/gün Saatte Sökülecek Malzeme Miktarı : 1.414 ton/yıl * 2 yıl/20 ay * 1 ay/26 gün*1 gün/8 sa = 0,68 ton/sa Toz Miktarı = 0,68 ton/sa * 0,025 kg/ton = 0,017 kg/sa (13) Santral Binası ve Kuyruk Suyu, Şantiye Sahasından Malzemenin Yüklenmesi Esnasında Oluşacak Toz Emisyonu 0,68 ton /saat x 0,01 kg/ton = 0,0068 kg/saat (14) Santral Binası ve Kuyruk Suyu, Şantiye sahasından Sökülen Malzemenin Boşaltılması Esnasında Oluşacak Toz Emisyonu 0,68 ton /saat x 0,01 kg/ton = 0,0068 kg/saat (15) Santral Binası ve Kuyruk Suyu, Şantiye sahasından Sökülen Malzemenin Bekletilmesi Esnasında Oluşacak Toz Emisyonu 5,8 kg toz/ha gün * 0,01 = 0,058 kg/gün= 0,00725 kg/sa (16) Yapılan hesap ve değerlendirmeler sonucunda 16 farklı kaynaktan toz emisyonu oluşacağı tespit edilmiştir. Faaliyetten kaynaklanacak toplam emisyon 0,538 kg/saat tir. olarak hesaplanır. Bu debi değeri 22 Temmuz 2006 tarih ve 26232 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde belirtilen baca dışındaki kaynaklardan oluşabilecek sınır değer olan 1,5 kg/sa değerinden küçük olduğundan toz modellemesine gerek duyulmamaktadır. Reel olarak tüm bu işlemler aynı anda yapılamayacağından, alınacak önlemler sonucu ortaya çıkan emisyon debisi, hesaplanan emisyon debisinden çok daha alt sınırlarda kalacaktır. Faaliyet kapsamında en kötü hal senaryosuna göre 1 adet buldozer, 3 adet kırıcılı ekskavatör, 2 adet yükleyici, 1 adet arazöz ve 4 adet kamyon kullanılacaktır. İş makineleri yakıt olarak mazot kullanmaktadır. Kullandıkları yakıt miktarları (makine çalışma süreleri yaklaşık olarak alınmıştır); Harcanacak Yakıt = HP * Çalışma Süresi * 0,18 formülü ile hesaplanır. - 17 -
Tablo 7 Projede Kullanılacak Araçlar ve Harcanacak Yakıt Miktarı Makine HP Yakıt Harcanacak Yakıt Cinsi Tüketimi (lt/gün) (L/sa) Kırıcılı Ekskavatör 235 28,0 224 Yükleyici 155 20,0 160 Kamyon 105 12,5 100 Arazöz 105 12,5 100 Buldozer 235 28,0 224 Tablo 8 İnşaat Sırasında Kullanılacak Yakıtın Kirletici Emisyonları İş Makinesi Adı Günlük Yakıt CO HC NO X SO x PM Tüketimi (L/gün) Emisyon Fak (g/l) * Emisyon kg/gün) Emisyon Fak (g/l) * Emisyon (kg/gün) Emisyon Fak(g/L) * Emisyon (kg/gün) Emisyon Fak(g/L) * Emisyon (kg/gün) Emisyon Fak(g/L) * Emisyon (kg/gün) Kırıcılı Ekskavatör *3 672 32,19 21,63 7,74 5,19 52,35 35,19 3,73 2,52 5,57 3,75 Yükleyici*2 320 11,79 3,78 5,17 1,66 40,78 13,04 3,74 1,20 3,51 1,12 Kamyon*4 400 14,73 5,88 1,58 0,64 34,29 13,72 3,74 1,48 2,12 0,84 Arazöz 100 14,73 1,47 1,58 0,16 34,29 3,43 3,74 0,37 2,12 0,21 Buldozer 224 32,19 7,21 7,74 1,73 52,35 11,73 3,73 0,84 5,57 1,25 * İş Makineleri Emisyon Faktörleri (EPA, 1995 ) Kullanılacak makinelerin sayı ve çalışma süreleri göz önüne alındığında, bu emisyonlardan kaynaklanacak kirliliğin hava kalitesine katkısının günlük trafik akımı ile oluşan kirlilik seviyeleri ile karşılaştırıldığında ihmal edilebilecek düzeyde olduğu hesaplanmıştır. I.V Gürültü Poyraz HES Projesi, 07.03.2008 Tarih ve 26809 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin 44. Madde sinde yer alan Gürültü Kontrol İzin Belgesine tabi olmayan işletmeler kapsamına girmektedir. Proje kapsamında arazinin hazırlanması aşamasında kullanılacak ekipmanların gürültü düzeyleri, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca hazırlanan ve 22.01.2003 tarih ve 25001 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu ile ilgili Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Aşağıda projenin inşaat aşamasında oluşacak (iş makineleri, vs. den kaynaklı) gürültü düzeyinin hesaplanması ve sonuçların 07.03.2008 Tarih ve 26809 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği esaslarına göre değerlendirilmesi yer almaktadır. Proje sahası içerisinde çalışacak makine teçhizatın listesi, miktarları ve ses gücü düzeyleri aşağıda tabloda verilmiştir. - 18 -
Tablo 9 İş Makineleri İçin Gürültü Aralıkları ve Maksimum Gürültü Seviyeleri Ekipman Adet Lmaks Kaynak Tipi (dba) Buldozer 1 90 Alan Kırıcılı Ekskavatör 3 82 Alan Yükleyici 2 84 Nokta Arazöz 1 88 Doğrusal Kamyon 4 88 Doğrusal Tesis faaliyetleri sırasında oluşacak toplam gürültü seviyesi aşağıda verilen formül kullanılarak hesaplanmıştır. n L wt = 10 log 10 Lwi/10 i=1 Proje alanı civarındaki yerleşimler Ek 1 deki topoğrafik haritada sunulmaktadır. Gürültü emisyonlarından etkilenmesi olası olan alıcı noktalar, proje dâhilindeki gürültü kaynaklarına en yakın yerleşim birimleridir. Proje dahilinde yapılacak olan santral binası; Kahramanmaraş Andırın İlçesine bağlı Tokmaklı ve Burunönü mahalleleri yakınlarında yer almaktadır. HES Binası nın kuş uçuşu olarak en yakın yerleşim yeri olan Burunönü Mahallesine uzaklığı yaklaşık 700 m, Tokmaklı Mahallesine ise 750 m dir. Bir diğer gürültü kaynağı olan yükleme havuzu ve cebri boru inşaat alanına en yakın yerleşim, Tokmaklı Mahallesi dir. yükleme havuzu ve cebri boru inşaat alanının bu yerleşime olan kuş uçuşu uzaklığı yaklaşık olarak 800 m dir. Şantiye faaliyetleri sırasında oluşacak gürültüden etkilenmesi muhtemel yerleşim yeri olan Tokmaklı Mahallesi nin şantiye alanına uzaklığı 500 m dir. Ayrıca iletim tüneli yükseltilmesi sırasında çıkan malzemeyi yüklemek ve taşımak için bazı ekipmanlar (yükleyici, kamyon) kullanılacaktır. Bu çalışmaların yapılacağı yaklaşım tünelleri çıkış noktalarının en yakın yerleşime uzaklığı yaklaşık olarak 50 m dir (Betceğiz Mahallesi konutları). İnşaat aşamasında proje alanı civarında oluşacak gürültü seviyesinin dağılımı yukarıdaki detaylı formül temel alınarak hesaplanmıştır. İnşaat çalışmaları sırasında proje sahasından kaynaklanan toplam gürültü etkisi için, tahmin edilen en kötü durum senaryoları hesaplanmıştır. Şantiye faaliyetlerinde en kötü hal senaryosuna göre kullanılması muhtemel araçlar; 1 adet yükleyici, 1 adet dozer, 2 adet kamyon ve 1 adet arazözdür. Bu senaryoda hesaplanan gürültü seviyelerinin uzaklığa göre değişimi Tablo 11 ve Şekil 3 te verilmiştir. Şantiye faaliyetleri sırasında oluşacak toplam ses gücü düzeyi; L wt = 10 log [( 1*10 84/10 )+(1*10 90/10 )+( 2*10 88/10 )+( 1*10 88/10 )] L wt = 94,97 db Şantiyede oluşacak toplam ses gücü düzeyinin, tesis çevresinde değişik mesafelerdeki ses basınç düzeyi aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanmıştır. L pt = L wt + 10 log ( Q / 4 r 2 ) - 19 -
Ses gücü düzeyinin mesafelere göre oluşturduğu ses basıncı düzeyi; L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 10 2 ) = 63.98 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 20 2 ) = 57.96 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 30 2 ) = 54.44 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 40 2 ) 51.94 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 50 2 ) = 50.00 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 60 2 ) = 48.42 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 70 2 ) = 47.08 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 80 2 ) = 45.92 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 90 2 ) = 44.90 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 100 2 ) = 43.98 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 200 2 ) = 37.96 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 300 2 ) = 34.44 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 400 2 ) = 31.94 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 500 2 ) = 30.00 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 600 2 ) = 28.42 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 700 2 ) = 27.08 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 800 2 ) = 25.92 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 900 2 ) = 24.90 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 1000 2 ) = 23.98 db L pt = 94.97 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 1200 2 ) = 22.40 db İş makinelerinin çalışma frekans aralığı 500-4000 Hz aralığında olduğundan her bir noktanın ses basınç düzeyi yaklaşık gürültü düzeyine eşdeğerdir. Dolayısıyla yukarda mesafelere göre hesaplanan ses basıncı düzeyleri, o noktada hissedilecek gürültü düzeylerine eşit olup, bu değerler aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo 10 Şantiye Faaliyetleri Mesafelere Göre Oluşacak Ses Basınç Düzeyleri ve Gündüz Gürültü Düzeyleri Mesafe (m) Ses Basınç Düzeyi L pt (db) Gündüz Gürültü Düzeyi L gündüz (dba) 10 63.98 63.98 20 57.96 57.96 30 54.44 54.44 40 51.94 51.94 50 50.00 50.00 100 43.98 43.98 200 37.96 37.96 300 34.44 34.44 400 31.94 31.94 500 30.00 30.00 600 28.42 28.42 700 27.08 27.08 800 25.92 25.92 900 24.90 24.90 1.000 23.98 23.98-20 -
Net Ses Düzeyi, L pg İlk 100 metrede L PG =L PORT olup; 100 metre ve sonrası için Atmosferik yutum değerleri hesaplanarak aşağıda tablo halinde verilmiştir. x = 100 m : x = 200 m : x = 300 m : x = 400 m : x = 500 m : A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 100/60 ) = 1,97 dba A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 200/60 ) = 3,95 dba A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 300/60 ) = 5,92 dba A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 400/60 ) = 7,89 dba A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 500/60 ) = 9,87 dba x=600 m : A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 600/60 ) = 11,84 dba x =700 m : x =800 m : x =900 m : x =1000 m : A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 700/60 ) = 13,81dBA A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 800/60 ) = 15,79 dba A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 900/60 ) = 17,76 dba A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 1000/60 ) = 19,73 dba Bu durumda oluşacak net ses düzeyleri aşağıda tablo 9 da verilmektedir. Tablo 11 Mesafelere Göre Şantiye Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Net Ses Düzeyi x = 10 m 63.98 dba x = 20 m 57.96 dba x = 30 m 54.44 dba x = 40 m 51.94 dba x = 50 m 50.00 dba x = 100 m 48.42 dba x = 200 m 47.08 dba x = 300 m 45.92 dba x = 400 m 44.90 dba x = 500 m 42.01 dba x = 600 m 34.01 dba x = 700 m 28.52 dba x = 800 m 24.05 dba x = 900 m 20.13 dba x = 1.000 m 16.58 dba x= 1.200 m 13.26 dba - 21 -
Lgag Gürültü Dağılım Grafiği Gürültü Seviyesi (dba) 80.00 70.00 60.00 50.00 40.00 30.00 20.00 10.00 0.00 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 Mesafe (m) Şekil 3 Şantiye Faaliyetleri Sırasında Oluşacak L g Gürültü Dağılım Grafiği HES binası inşaatındaki faaliyetlerde en kötü hal senaryosuna göre kullanılması muhtemel araçlar 1 adet ekskavatör, 1 adet dozer, 1 adet kamyon, ve 1 adet arazözdür. Bu senaryoya göre kurulan model sonucunda hesaplanan gürültü seviyelerinin uzaklığa göre değişimi Tablo 13 ve Şekil 4 te verilmiştir. HES Binası inşaası faaliyetleri sırasında oluşacak toplam ses gücü düzeyi; L wt = 10 log [( 1*10 82/10 )+(1*10 90/10 )+( 1*10 88/10 )+( 1*10 88/10 )] L wt = 93,84 db HES Binası inşasında oluşacak toplam ses gücü düzeyinin, tesis çevresinde değişik mesafelerdeki ses basınç düzeyi aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanmıştır. L pt = L wt + 10 log ( Q / 4 r 2 ) L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 10 2 ) = 62.85 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 20 2 ) = 56.83 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 30 2 ) = 53.31 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 40 2 ) 50.81 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 50 2 ) = 48.87 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 60 2 ) = 47.29 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 70 2 ) = 45.95 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 80 2 ) = 44.79 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 90 2 ) = 43.77 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 100 2 ) = 42.85 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 200 2 ) = 36.83 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 300 2 ) = 33.31 db - 22 -
L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 400 2 ) = 30.81 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 500 2 ) = 28.87 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 600 2 ) = 27.29 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 700 2 ) = 25.95 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 800 2 ) = 24.79 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 900 2 ) = 23.77 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 1000 2 ) = 22.85 db L pt = 93.84 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 1200 2 ) = 21.27 db İş makinelerinin çalışma frekans aralığı 500-4000 Hz aralığında olduğundan her bir noktanın ses basınç düzeyi yaklaşık gürültü düzeyine eşdeğerdir. Dolayısıyla yukarda mesafelere göre hesaplanan ses basıncı düzeyleri, o noktada hissedilecek gürültü düzeylerine eşit olup, bu değerler aşağıdaki tabloda sunulmuştur. Tablo 12 HES Binası İnşası Esnasında Mesafelere Göre Oluşacak Ses Basınç Düzeyleri ve Gündüz Gürültü Düzeyleri Mesafe (m) Ses Basınç Düzeyi L pt (db) Gündüz Gürültü Düzeyi L gündüz (dba) 10 62.85 62.85 20 56.83 56.83 30 53.31 53.31 40 50.81 50.81 50 48.87 48.87 100 42.85 42.85 200 36.83 36.83 300 33.31 33.31 400 30.81 30.81 500 28.87 28.87 600 27.29 27.29 700 25.95 25.95 800 24.79 24.79 900 23.77 23.77 1.000 22.85 22.85 1.200 21.27 21.27 Net Ses Düzeyi, L pg İlk 100 metrede L PG =L PORT olup; 100 metre ve sonrası için Atmosferik yutum değerleri hesaplanarak aşağıda tablo halinde verilmiştir. x = 100 m : x = 200 m : x = 300 m : x = 400 m : x = 500 m : A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 100/60 ) = 1,97 dba A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 200/60 ) = 3,95 dba A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 300/60 ) = 5,92 dba A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 400/60 ) = 7,89 dba A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 500/60 ) = 9,87 dba x=600 m : A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 600/60 ) = 11,84 dba x =700 m : x =800 m : A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 700/60 ) = 13,81dBA A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 800/60 ) = 15,79 dba - 23 -
x =900 m : x =1000 m : A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 900/60 ) = 17,76 dba A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 1000/60 ) = 19,73 dba Bu durumda oluşacak net ses düzeyleri aşağıda tablo 13 te verilmektedir. Tablo 13 HES Binası İnşası Esnasında Mesafelere Göre Üretim Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Net Ses Düzeyi x = 10 m 62.85 dba x = 20 m 56.83 dba x = 30 m 53.31 dba x = 40 m 50.81 dba x = 50 m 48.87 dba x = 100 m 40.88 dba x = 200 m 32.88 dba x = 300 m 27.39 dba x = 400 m 22.92 dba x = 500 m 19.00 dba x = 600 m 15.45 dba x = 700 m 12.13 dba x = 800 m 9.00 dba x = 900 m 6.01 dba x = 1.000 m 3.12 dba x = 1.200 m -2.41 dba Lgag Gürültü Dağılım Grafiği Gürültü Seviyesi (dba) 80.00 70.00 60.00 50.00 40.00 30.00 20.00 10.00 0.00 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 Mesafe (m) Şekil 4 HES Binası İnşası Sırasında Oluşacak L g Gürültü Dağılım Grafiği - 24 -
Cebri Boru ve Yükleme Havuzu inşaatındaki faaliyetlerde en kötü hal senaryosuna göre kullanılması muhtemel araçlar 1 adet ekskavatör, 1 adet kamyon ve 1 adet arazözdür. Bu senaryoya göre kurulan model sonucunda hesaplanan gürültü seviyelerinin uzaklığa göre değişimi Tablo 15 ve Şekil 5 te verilmiştir. Cebri boru ve yükleme havuzu inşaası faaliyetleri sırasında oluşacak toplam ses gücü düzeyi; L wt = 10 log [( 1*10 82/10 )+( 1*10 88/10 )+( 1*10 88/10 )] L wt = 91,52 db Cebri boru ve yükleme havuzu inşasında oluşacak toplam ses gücü düzeyinin, tesis çevresinde değişik mesafelerdeki ses basınç düzeyi aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanmıştır. L pt = L wt + 10 log ( Q / 4 r 2 ) L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 10 2 ) = 60.53 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 20 2 ) = 54.51 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 30 2 ) = 50.99 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 40 2 ) 48.49 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 50 2 ) = 46.55 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 60 2 ) = 44.97 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 70 2 ) = 43.63 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 80 2 ) = 42.47 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 90 2 ) = 41.45 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 100 2 ) = 40.53 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 200 2 ) = 34.51 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 300 2 ) = 30.99 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 400 2 ) = 28.49 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 500 2 ) = 26.55 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 600 2 ) = 24.97 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 700 2 ) = 23.63 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 800 2 ) = 22.47 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 900 2 ) = 21.45 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 1000 2 ) = 20.53 db L pt = 91.52 + 10 log ( ¼ * 3,14 * 1200 2 ) = 18.95 db İş makinelerinin çalışma frekans aralığı 500-4000 Hz aralığında olduğundan her bir noktanın ses basınç düzeyi yaklaşık gürültü düzeyine eşdeğerdir. Dolayısıyla yukarda mesafelere göre hesaplanan ses basıncı düzeyleri, o noktada hissedilecek gürültü düzeylerine eşit olup, bu değerler aşağıdaki tabloda sunulmuştur. - 25 -
Gürültü Düzeyleri Mesafe (m) Tablo 14 Cebri Boru ve Yükleme Havuzu İnşası Esnasında Mesafelere Göre Oluşacak Ses Basınç Düzeyleri ve Gündüz Ses Basınç Düzeyi L pt (db) Gündüz Gürültü Düzeyi L gündüz (dba) 10 60.53 60.53 20 54.51 54.51 30 50.99 50.99 40 48.49 48.49 50 46.55 46.55 100 40.53 40.53 200 34.51 34.51 300 30.99 30.99 400 28.49 28.49 500 26.55 26.55 600 24.97 24.97 700 23.63 23.63 800 22.47 22.47 900 21.45 21.45 1.000 20.53 20.53 1.200 18.95 18.95 Net Ses Düzeyi, L pg İlk 100 metrede L PG =L PORT olup; 100 metre ve sonrası için Atmosferik yutum değerleri hesaplanarak aşağıda tablo halinde verilmiştir. x = 100 m : x = 200 m : x = 300 m : x = 400 m : x = 500 m : A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 100/60 ) = 1,97 dba A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 200/60 ) = 3,95 dba A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 300/60 ) = 5,92 dba A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 400/60 ) = 7,89 dba A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 500/60 ) = 9,87 dba x=600 m : A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 600/60 ) = 11,84 dba x =700 m : x =800 m : x =900 m : x =1000 m : A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 700/60 ) = 13,81dBA A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 800/60 ) = 15,79 dba A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 900/60 ) = 17,76 dba A atm = 7,4 * 10-8 * ( 4000 2 * 1000/60 ) = 19,73 dba Bu durumda oluşacak net ses düzeyleri aşağıda tablo 13 te verilmektedir. Tablo 15 Cebri Boru ve Yükleme Havuzu İnşası Esnasında Mesafelere Göre Üretim Faaliyetleri Sırasında Oluşacak Net Ses Düzeyi x = 10 m 60.53 dba x = 20 m 54.51 dba x = 30 m 50.99 dba x = 40 m 48.49 dba x = 50 m 46.55 dba x = 100 m 38.56 dba x = 200 m 30.56 dba - 26 -
x = 300 m 25.07 dba x = 400 m 20.60 dba x = 500 m 16.68 dba x = 600 m 13.13 dba x = 700 m 9.81 dba x = 800 m 6.68 dba x = 900 m 3.69 dba x = 1.000 m 0.80 dba x = 1.200 m -4.73 dba Lgag Gürültü Dağılım Grafiği Gürültü Seviyesi (dba) 80.00 70.00 60.00 50.00 40.00 30.00 20.00 10.00 0.00 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 Mesafe (m) Şekil 5 Cebri Boru ve Yükleme Havuzu İnşası Sırasında Oluşacak L g Gürültü Dağılım Grafiği İletim kanalı inşaatı sırasında, 1 adet ekskavatör, 1 adet yükleyici, 1 adet arazöz ve 1 adet kamyon çalışacaktır. Bu senaryoya göre kurulan model sonucunda hesaplanan gürültü seviyelerinin uzaklığa göre değişimi Tablo 17 ve Şekil 6 da verilmiştir. İletim kanalı inşası faaliyetleri sırasında oluşacak toplam ses gücü düzeyi; L wt = 10 log [( 1*10 82/10 )+(1*10 84/10 )+(1*10 88/10 )+(1*10 88/10 ) L wt = 92,23 db İletim kanalı inşasında oluşacak toplam ses gücü düzeyinin, tesis çevresinde değişik mesafelerdeki ses basınç düzeyi aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanmıştır. L pt = L wt + 10 log ( Q / 4 r 2 ) - 27 -