Karamürsel Ýlçesi nde Yaþayan Yaþlýlarýn Sosyal Yaþama Ýliþkin Özellikleri Characteristics of the Elderly People Residing in Karamursel District, Regarding Social Life Dr. M. Eþber Özkömür*, Dr. Nüket Mas**, Dr. Nurhan Meydan Acýmýþ***, Dr. Oðuz Eris ****, Dr. Refik Mas*****, Dr. Canan Yazýcý******, Dr. Nesrin Kocabýyýk******* Öz Yaþlanma kaçýnýlmaz sosyal, biyolojik, bir yaþam sürecidir. Yapýlan tahminler Türkiye'de 2010 yýlýnda 65 yaþ ve üzeri nüfusun %5.6'ya ulaþacaðýný göstermektedir. Yaþlýlýk özelikle büyük þehirlerde önemli bir saðlýk sorunudur. Bu tanýmlayýcý tipte araþtýrmanýn amacý, 65 yaþ ve üzerinin kiþilerin saðlýk bakýmýnda gereksinim duyulan "Yaþlý Hizmet Biriminin" önemine dikkat çekmek ve araþtýrma grubunun sosyodemografik özeliklerini deðerlendirmektir. Araþtýrma 65 yaþ ve üzeri 486 kiþiyi içermektedir. Sonuçlar ki-kare istatistik analizi ile deðerlendirilmiþtir. Grubun %65.0'ý evli, %80.0''i ilkokul ve altý öðrenim düzeyine sahiptir. %59.0'unun sosyal güvencesi bulunmamak ve %58.0'sinin geliri vardýr. Yaþlýlarýn %90.0'ý huzurevinde kalmak istememekte ve %48.0 yalnýz yaþamaktadýr. Türkiye'de huzurevlerinin önemi henüz çok iyi anlaþýlamamýþtýr. Yaþlý saðlýk hizmetleri toplum saðlýðý açýsýndan oldukça önemlidir. Bu hizmet, yeterli deneyime sahibi kurum yada kuruluþlarca verilmelidir. Saðlýk Bakanlýðýnýn yaþlýlar için evde bakým hizmetleri oluþturmasý yada geliþtirmesi gereklidir. Ayrýca yaþlýlara barýnma, bakým, boþ zaman aktivasyonu ve gelir olanaklarý saðlanmalýdýr. Anahtar Sözcükler: Yaþlýlýk, sosyoekonomik durum, yaþamsal beklentiler. Giriþ Yaþlanma kaçýnýlmaz sosyal, biyolojik, bir yaþam sürecidir. Altmýþ beþ yaþ üzeri kiþiler geriatrik yaþ grubu olarak tanýmlanmaktadýr (1). Ülkemiz genç nüfus yapýsýna sahip olmak ile birlikte, yapýlan tahminler 2010 yýlýnda 65 yaþ ve üzeri nüfusun %5.6'ya ulaþacaðýný göstermektedir (2). Günümüzde yaþlanma büyük kentlerde önemli bir saðlýk sorunu haline gelmiþtir. Ülkemizde kýrsal alanda yaþlýlýða iliþkin olarak geleneksel destek yapýlarý (çocuk vb ) hala iþlerliðini korumaktadýr. Ancak kentler doðru gidildikçe Abstract Aging is an inevitable social and biologic process. Estimates show that by the year 2010, people aged 65 and above will account for 5.6% of the total population in Turkey. Aging has emerged as an important health problem, especially in big cities. The aim of this descriptive study is to highlight the importance of the "elderly service units" in our country, which are necessary for the health care of people aged 65 and above, and to evaluate the sociodemographic characteristics of the study population. The study encompasses 486 people aged 65 and above. The results were evaluated by the Chi-square test. 65.0% of the total population were married, 80.0% were graduates of primary school or had lower education. 59.0% had no health insurance and 58.0% reported that they had income. 90.0% had not preferred to stay in a rest home and 48.0% were living alone. In Turkey, the importance of rest homes is under-appreciated. Elderly health care service is very important for public health. This service should be provided by experienced institutions or foundations. It is necessary that the Ministry of Health establish or improve home care services for the elderly. Additionally; sheltering, care, leisure time activities and income options should be provided. Key Words: Old age, socio-economic status, life expectations. yaþlýlýk kavramý sosyal anlamda oldukça büyük norm deðiþikliðe uðramýþtýr. Deðiþen kültürel yapý içinde kent ortamlarýnýn yaþlýlara saðlýklý bir ortam sunmaktan uzak olduðunu söyleye biliriz. Yaþlýlarda yapýlan araþtýrmalarda yaþlýlarýn büyük çoðunluðunda en az bir kronik hastalýk bulunduðunu göstermektedir (3). Bu hastalýk durumuna eklenen eþ kaybý, ekonomik sorunlar, sosyal destekten yoksun kalma sosyal bakým hizmet alamama durumu kentlerde yaþlýlarýn yaþamýný olumsuz etkilemektedir. *Yrd.Doç.; GATA Aile Hekimliði AD, Ankara **PhD.; Baþkent Ü. Anatomi AD, Ankara ***Uzm.; Denizli Devlet Hastanesi, Denizli ****Doç.; Ege Ü. Týp Fak. Anestezi AD, Ýzmir *****Doç.; GATA Geriatri B.D; Etlik; Ankara ******Ms.PhD.; Baþkent Ü. Ýstatistik AD, Ankara *******Uzm.; Altýndað Polikliniði, Ýzmir 2006 cilt 15 sayý 5 82
Toplumlarda yaþlýlara sunulan tüm hizmetler, genç nüfusun kendi geleceðine yönelik sosyal güvence duygusunu pekiþtirir. Bu yatýrýmlar; hastaneler, huzurevleri, rehabilitasyon merkezleri olarak yaþlý nüfusuna geri dönmektedir. Bu merkezlerde bir yandan saðlýk hizmetinin sunulmakta, diðer yandan da yaþlýda sosyal açýdan tam iyilik halinin yaratýlmasý saðlanmaktadýr (4). Bu araþtýrma, Karamürsel (Yalova) ilçe merkezinde yaþayan 65 yaþ ve üzeri nüfusun sosyo-demografik ve günlük yaþam aktiviteleri ile ilgili bazý özelliklerini deðerlendirmek amacý ile yapýlmýþtýr. Gereç Yöntem Tanýmlayýcý tipte bir çalýþma olan bu araþtýrmada, Karamürsel (Yalova) ilçe merkezinde nüfusun %7.4 ü (11650) 65 yaþ ve üzeridir. Bölgenin araþtýrma ekibi tarafýndan iyi biliniyor olmasý bu bölgenin seçilmesinde etken olmuþtur. Mayýs-Haziran 2003 tarihleri arasýnda yapýlan araþtýrmada, araþtýrma öncesinde ilçe merkezi muhtarlýklarýndan bu bölgede yaþayan 65 yaþ ve üzeri kiþilerin ev adresleri ve varsa telefon numaralarýna ulaþýlmýþtýr. Araþtýrmaya önceden bilgilendirilmiþ ve onayý alýnmýþ 486 kiþi katýlmýþtýr. Araþtýrmaya alýnamayan 20 kiþiden, yedisi araþtýrmaya katýlmayý kabul etmediðini ifade etmiþtir. Çalýþmada 65 yaþ ve üzerindeki kiþiler dekat ölçümüne göre dört ayrý grup olarak (65-69, 70-74, 75-79, 80 ve üzeri) deðerlendirilmiþtir. Araþtýrmada yaþlýlara anket yolu ile ulaþýlmýþtýr. Bu anket formlarý yaþlýnýn demografik özellikleri, sosyal durumlarý ile ilgili bilgileri içermekte olup elde edilen verilerin istatistiksel analizinde Ki-kare testi'' kullanýlmýþtýr. Bu makalede tablolar % olarak ifade edilmiþtir. Bölgenin daðýnýk olma özeliklerine baðlý olarak çalýþma koþullarýnýn zorlu ve çalýþma süresinin uzun olmasý, güvenen baðlý olarak Tablo 1. Araþtýrmaya katýlanlarýn cinsiyete göre bazý sosyo-demografik ve yaþamsal özellikler (%) a Özellikler Cinsiyet Erkek (n= 246) Kadýn (n=240) Toplam(n=486) Yaþ 65-69 46.0 51.0 49.0 70-74 26.0 21.0 24.0 75-79 21.0 18.0 19.0 80 + 7.0 10.0 8.0 Cinsiyet* Evli 82.0 49.0 65.0 Dul 18.0 51.0 35.0 Bekar - - - Öðrenim Durumu Ýlkokulu bitirmemiþ 70.0 90.0 80.0 Ýlkokulu bitirmiþ 27.0 8.0 17.0 Ortaokul ve üstü 3.0 2.0 3.0 Toplam 51.0 49.0 100.0 Aile Reisi Kendisi 77.0 18.0 48.0 Oðlu 22 38.0 30.0 Damadý 10.0 8.0 4.0 Kocasý 0.0 34.0 16.0 Karýsý 0.0 0.0 0.0 Torunu 0.0 1.0 1.0 Diðer 0.0 1.0 1.0 Yaþam Beklentileri Olan** 3.4 5.0 9.3 Olmayan 86.6 95.0 90.7 Boþ Zaman Uðraþlarý Yok 28.0 20.0 24.0 Var*** 72.0 80.0 76.0 a Sütun yüzdesidir. * p<0.05. **Evlenme,hacca gitmek,ev almak vb ***Ev iþleri, gezi, bað/bahçecilik,radyo/gazete okumak vb 2006 cilt 15 sayý 5 83
kiþilerden yeterince doðru bilgi alýnamama durumu, yaþlý bireylerin hafýza ile ilgili sorunlar, araþtýrmanýn kýsýtlýlýðýný oluþturmuþtur. Bulgular Araþtýrmaya katýlan 65 yaþ ve üzeri 486 kiþinin %51.0 (246) erkek, 240'ý kadýn %49.0 (240) olup, %65.0'ý evli, %35.0'ý duldur. Araþtýrmaya katýlanlarýn yalnýzca %3.0'ü ortaokul ve üzeri öðrenim durumuna sahiptir (Tablo 1). Erkek yaþlýlar mesleki özelikleri yönünden deðerlendirildiðinde %39.0 (96)'u çiftçi, %17. 0(42)'si teknik eleman, %15.0 (36)'i iþçi, %12.0 (30)'si hizmetli, %9.0 (21)'u memur, %5.0 (12)'i satýcý %2.0 (6)'si iþsiz, %1.0 (3)'i iþ adamý olduklarýný belirtmiþlerdir. Araþtýrmaya katýlanlarýn %48.0'i yalnýz, %30.0'u oðlu, %16.0'sý kocasý, %4.0'ü damadý %2.0'si diðer akrabalarý ile birlikte yaþamakta olduklarýný ifade etmiþlerdir. Yaþlýlarýn %65.0'i çocuk ve torunlarý ile %9.0'u akrabalarý ile, %22.0'si arkadaþlarý ile, %44.0'ü komþularý ile her gün görüþebilmektedir. Yaþlýlarýn %90.0'ý huzurevinde kalmak istememekte,%4.0'ü ise henüz böyle bir hizmet haberdar olmadýðýný ifade etmektedir. Yaþlýlarýn %48.0'ý aile reisi olarak kendisini, %30.0'u oðlunu görmektedir. Erkek Tablo 2.Yalova Ýli Karamürsel Ýlçesi'nde yaþayanlarýn yaþ gruplarýna göre sosyo demografik özelliklerinin daðýlýmý ve yaþam özellikleri(%) Özellikler Yaþ Gruplarý 65-69 70-74 75-79 80 + Toplam (n 238) (n 117) (n 92) (n 39) (n 486) Gelir Durumlarý Geliri var 54.0 58.0 65.0 64.0 58.0 Geliri yok 46.0 42.0 35.0 36.0 42.0 Çalýþma Durumlarý Eski mesleðinde çalýþýyor 14.0 10.0 0.0 7.0 10.0 Emekli çalýþýyor 3.0 0.0 3.0 0.0 2.0 Emekli çalýþmýyor 19.0 12.0 26.0 0.0 17.0 Ýþi yok 64.0 78.0 74.0 93.0 71.0 Sosyal Güvenlikleri SSK 27.0 6.0 26.0 0.0 19.0 Emekli Sandýðý 19.0 14.0 13.0 7.0 16.0 Baðkur 6.0 3.0 0.0 0.0 4.0 Diðer 0.0 5.0 0.0 7.0 2.0 Yok 48.0 72.0 61.0 86.0 59.0 Saðlýk Kuruluþlarýný Kullanma Ayda bir kez 4.0 0.0 0.0 0.0 2.0 Üç ayda bir kez 14.0 19.0 23.0 7.0 16.0 Altý ayda bir kez 15.0 6.0 13.0 7.0 12.0 Yýlda bir kez 5.0 11.0 13.0 21.0 8.0 Hasta Olunca 53.0 55.0 43.0 55.0 53.0 Hiç 9.0 9.0 8.0 10.0 9.0 Protez Kullama Durumu Gözlük 43.0 28.0 30.0 19.0 30.0 Takma diþ 41.0 58.0 41.0 26.0 45.0 Baston 16.0 14.0 29.0 55.0 25.0 Sokaða çýkabilme Yardýmsýz 83.0 87.0 97.0 50.0 89.0 Yardýmlý 7.0 13.0 3.0 50.0 11.0 Kamuya Ait Beklentileri Maaþ 49.0 34.0 29.0 29.0 25.0 Huzurevi 13.0 16.0 10.0 0.0 12.0 Saðlýk giderlerinin karþýlanmasý 22.0 24.0 26.0 21.0 23.0 Hiçbir þey beklemiyorum 16.0 26.0 35.0 50.0 40.0 2006 cilt 15 sayý 5 84
Fotoðraf: Dr. Murat Seyit, Bursa STED Fotoðraf Yarýþmasý 2005, Sergi Ödülü katýlýmcýlarýn %77.0'ü aile reisinin kendisinin oluðunu ifade etmiþlerdir. Bu yüzde kadýnlar için 18.0'dýr (Tablo 1). Araþtýrmaya katýlanlarýn %9.3'ünün yaþam beklentisi vardýr (ev almak, evlenmek, hacca gitmek, hayýr iþleri ile uðraþmak, vb ) (Tablo 1). Araþtýrmaya katýlanlarýn %58.0'inin geliri vardýr. Katýlýmcýlarýn %12.0'si halen çalýþmakta, %17.0'si emekli olup çalýþmamaktadýr. Grubun %71.0'inin iþi yoktur. Katýlýmcýlarýn %59.0'unun sosyal güvencesi bulunmamaktadýr (Tablo 2). Yaþlýlarýn %53.0'ü hasta olunca hastaneye gittiklerini ifade etmiþlerdir. %9.0'u hiç hastaneye gitmez iken, %38.0'i ayda en az bir kez saðlýk kuruluþuna baþvurmaktadýr (Tablo 2). Protez kullandýðýný ifade edenlerin (%86.0), %45.0'ý takma diþ, %30.0'u gözlük, %25.0 baston kullanmaktadýr (Tablo 2). Araþtýrmaya katýlanlarýn %40.0'ýn kamudan herhangi bir beklentisi yoktur. %25.0'ý maaþ beklentisi, %23.0 saðlýk giderlerinin karþýlanmasý, %12.0 si huzurevine yerleþtirilmek beklentisi içinde olduklarýný ifade etmiþlerdir (Tablo 2). Tartýþma ve Sonuç Türkiye genelinde 65 yaþ üzeri nüfusun(%5.7) %5.9'u erkek, %6.3'ü kadýndýr. Ülkemiz genç nüfus yapýsýna sahip olmak ile birlikte, yapýlan tahminler 2010 yýlýnda 65 yaþ ve üzeri nüfusun %5.6'ya ulaþacaðýný göstermektedir (2). Araþtýrma bölgesinde yaþlý nüfus, daha az sýklýkta bulunmasýnýn nedeni, sanayi merkezi olan Kocaeli'ye yakýn bu bölgede bu daha çok üretici yaþ grubunun yaþýyor olmasý olabilir. Evlilik durumu deðerlendirildiðinde, 65 yaþ üzerindeki erkeklerin %82'sinin evli olmasýna karþýn, bu yüzde kadýnlarda 49 olarak bulunmuþtur. Davies'in bir çalýþmasýnda, Bekaa'da yaþayan Ýsrail toplumunda da benzer orana ulaþýlmýþtýr. Bekaa'da da erkeklerin %88'i ve kadýnlarýn %49.0'unun evli olduðu saptanmýþtýr (5). Ayný çalýþmada, 75-79 yaþ arasýndaki erkeklerin %24.0'ünün, kadýnlarýn ise %90.0'ýnýn dul olduðu sonucuna ulaþýlmýþtýr. Çalýþmamýzda da ayný yaþ grubu erkeklerdeki dul olma sýklýðý %24.0 kadýnlardaki sýklýk ise %7.01 olarak bulunmuþtur. Yaþýn ilerlemesi ile evlilik yüzdesinin hem erkeklerde hem de kadýnlarda azaldýðý saptanmýþtýr. Ulaþýlan bu sonuç da Davies'in araþtýrmasýnda ulaþtýðý sonuçla benzerlik göstermektedir. Emel ve arkadaþlarýnýn Denizli'de yapýlan bir çalýþmada araþtýrma bölgesinde yaþayan yaþlýlarýn %62.4'ü kadýn, %37.6'sý erkek; %16.0 'sý yalnýz, %43.9'u kocasý ile birlikte, %28.0'i çocuklarý ile birlikte yaþmakta olduklarýný bulunmuþtur (6). Kambur ve arkadaþlarýnýn Ýstanbul'da yapýlan bir çalýþmada yatan hastalarýn %14.3'ü yalnýz, %39.5'i eþi ile, %42.9'u çocuklarý, %3.3'ü huzurevi ve bakýcý ile yaþamaktadýr (7). Yalova'da yapýlan bu araþtýrmada sonuçlar Denizli ve Ýstanbul'da yapýlan çalýþmalardan erkek yaþlý nüfus yüzdesi ve yalnýz yaþama sýklýðý açýsýndan farklýdýr. Bu çalýþmada yalnýz yaþama sýklýðý diðer araþtýrmalardan oldukça yüksektir. Bu durum Yalova ilinin ülke ekonomisinde üstelendiði görev ve sonuçlarý ile açýklamak olanaklýdýr. Ýzmir'de yapýlan bir araþtýrmada huzurevinde kalan yaþlýlarýn %71.6'sý kadýn, 2006 cilt 15 sayý 5 85
%28.3'ü erkektir olduðu bulunmuþtur. Bu durum kadýn yaþlýlarýn yaþamdaki karþýlaþabilecekleri sosyal risklerinin fazlalýðý nedeniyle huzurevini tercih etmiþ olabileceklerini düþündürmektedir. Yaþlýlarýn %16.6'sý ilkokulu bitirmemiþ iken, %25.0'i ilkokul, %58.2'si ortaokul ve üstü öðrenimlidir (8). Aydýn ilinde yapýlan bir araþtýrmada geriatri polikliniðine baþvuran hastalarýn %59.7'sinin okur yazar olmadýðý, %16.7'sinin ilkokul mezunu olduðu bulunmuþtur (9). Bizim araþtýrmamýzda okuma yazma bilme oraný bu araþtýrmalardan (%20.0) oldukça düþüktür. Yaþamlarýnda eðitim olanaklarý ile tanýþamamýþ bu grubun için saðlýk hizmetlerini planlar iken bu gerçek her zaman göz önünde tutulmalýdýr. Bu bölge yaþlýlarýnda geliþecek saðlýk sorunlarýndan baþvuru yerlerinin kolay ulaþýlabilir ve verilen hizmetin kolay anlaþýlabilir olmasýna dikkat edilmelidir. Evde bakým hizmetlerinin sürdürülmesi bu açýdan yararlý olabilir. Bayýk ve arkadaþlarýnýn Ýzmir'de aile içinde yaþayan yaþlýlar üzerinde yapýlan bir araþtýrmada yaþlýlarýn %36.4'ünün 60-64 yaþ grubunda; %48.5'inin 6-69 yaþ grubunda, %15.1'inin 70 yaþ ve üzeri olduðunu ortaya koymuþtur. Ayný araþtýrmada katýlanlarýn %59.7'si kadýn, %40.3'ü erkektir. %7.5'i ilkokul ve altý öðrenimli; %31.3'ü ilkokul, %38.8'i ortaokul eðitimli, %19.4 ise yalnýz yaþamaktadýr. Büyük þehirde yapýlan bu araþtýrma sonuçlarý bizim sonuçlarýmýzdan oldukça farklýdýr. Ayný araþtýrmaya göre yaþlýlarýn %16.4'ünün saðlýk güvencesi yoktur. Yaþlýlarýn %39.0'u boþ zamanlarýnda TV izleme, müzik dinleme, kitap okuma, ev iþleri ile faaliyetleri ile ilgilenmektedir (10). Bu araþtýrma sonuçlarýna göre düþünüldüðünde araþtýrma bölgemizin kent kýr arasý geçiþ özeliði göstermekte olduðunu söyleyebiliriz. Eskiþehir'de yapýlan bir araþtýrmada araþtýrmaya alýnan yaþlarýn sonuçlarý þöyledir; %44.0'ü 65-69, %29.0'u 70-74, %20.0'si 75, %7.0'si 80 ve üzeri 79 yaþ grubunda bulunmuþtur (p>0.05). Araþtýrmaya katýlanlarýn %54.0'ü evli, %46.0'sý dul iken; erkeklerin %10.9'u kadýnlarýn %89.1'i dul olduklarýný ifade etmiþlerdir (p<0.05). Bu sonuçlar bizimkiler ile benzerlik göstermektedir. Yaþlýlarýn %27.0'si okur yazar deðil, %65.0'i ilkokul, %8.0'i ortaokul ve üzeri öðrenimlidir. Kadýnlarda okur yazar olmamama durumu (%92.6), erkeklerden (%7.4) fazladýr (p<0.05). Bizim araþtýrmamýzdaki sonuçlara benzerdir. Yaþlýlarýn %15.0'nin herhangi bir saðlýk güvencesi yoktur (p>0.05). Oysa bizim araþtýrmamýzda bu oran %40.0'dir. Bu durumu araþtýrma yaptýðýmýz bölgenin ekonomik gücünün özelikleri ile açýklamak olanaklýdýr. Bu yaþlýlarýn %26.0'sý yalnýz yaþamaktadýr. Bizim oranýmýz bu orandan biraz da olsa yüksektir. Bizim araþtýrmamýzda yaþlýlarýn %58.0'inin bir gelire sahip olmasý ya da günlük bakýmý için herhangi bir insanýn desteðine gereksim duymamasý (beden ve ruh saðlýðý vb ) neden olabilir. Ayný araþtýrmada yaþlýlarýn %40.0 her gün çocuk ve yakýn arkadaþlarý ile görüþmekte (p>0.05) iken bizim araþtýrmamýzda ise bu oran daha fazladýr (%65 çocuk torun, %44.0 akraba ). Bu sonuç bize araþtýrma yaptýðýmýz bölgenin hala geleneksel özelliðini korumakta olduðunu düþündürdü (11). Bostancý ve arkadaþlarýn Denizli Huzurevi nde yaptýðý araþtýrmada katýlanlarýn %39.1'i kadýn,%609'u erkek olarak bulunmuþtur. Huzurevi dýþýnda aktivitelerinde baðýmlý olmayanlarýn oraný (ulaþým alýþveriþ vb ) kadýnlarda %9.1, erkeklerde %49.5'dir (p<0.05).. Yaþ artýkça kadýnlarda iþitme ve yürüme fonksiyonlarý, erkeklerde ise iþitme çihazý gözlük, baston kullanýmý yüksek bulunmuþtur (p<0.05) (12). Oysa bizim araþtýrmamýzda yardýmsýz sokaða çýkma oraný (%89.0). Protez kullanýmýnda takma diþ oraný (%45.0) yüksektir. Ellidokuz ve arkadaþlarýnýn Afyon ilinde yaptýðý çalýþmada araþtýrmaya katýlan 65 kiþilerin %44.5'i erkek, %55.5'i kadýndýr. %54.0 okur yazar olmayýp, %62.3'ü evlidir. Yaþlýlarýn %38.2'sinin sosyal güvencesi olmadý halde, %35.3'ün düzenli geliri olup, %17.4'ü halen iþ yapmaktadýr. Yaþlýlarýn %53.1'i saðlýðýný iyi olarak deðerlendirmiþtir (13). Bu sonuçlar bizim araþtýrma sonuçlarýmýza benzemektedir. Karamürsel'de 65 yaþ ve üzeri grupta yapýlan bu araþtýrmada yaþlýlarýn yarýdan fazlasý ancak hasta olduðunda saðlýk kurumlarýna baþvurmaktadýr. Bu açýdan saðlýk algýlarýnýn bu orana yakýn olabileceðini düþünebiliriz. Türkiye'de huzurevlerinin önemi henüz çok iyi anlaþýlamamýþtýr ve toplumdaki bireyler yaþlýlarý daha çok ev içerisinde aile içinde tutmayý tercih edebilmektedirler. Yaþlý bakýmý konusunda deneyimli olmayan bu insanlar 2006 cilt 15 sayý 5 86
saðlýk sorunlarýna önemle deðinilmesi ve daha geniþ serili ve ülke genelini içerecek çalýþmalarla konunun kapsamlý irdelenmesi gerektiði düþünülmektedir. Ýletiþim: Dr. Nurhan Meydan Acýmýþ E-posta: nurhan88@hotmail.com Fotoðraf: Op. Dr. Ceyhun Ýrgil, Bursa STED Fotoðraf Yarýþmasý 2005, Sergi Ödülü yaþlýnýn beden ve ruhsal saðlýðý için gerekli koþullarý yeterince karþýlayamamaktadýr. Bu açýdan yaþlý saðlýk hizmetlerinin bu deneyime sahibi kurum yada kuruluþlarca sunulmasý toplum saðlýðý açýsýndan oldukça önemlidir. Evde bakým hizmeti talep edebilecek yaþlýlarýn ise bu hizmetlerinin öncelikle Saðlýk Bakanlýðý tarafýndan geliþtirilmesi gereklidir. Yaþlýlar toplumsal beklentilerinin fazla (%40.0) olmadýðý görülmektedir. Bunun yaný sýra maaþ istemi gibi ekonomik beklentilerin (%25.0) hala geçerliðini koruduðu görülmektedir. Bu açýdan saðlýk (muayne,ilaç) beklentileri ile birlikte barýnma, bakým hizmetleri, boþ zaman aktivasyonlarýnýn yaþlýlarýn ekonomik gelir desteði ile birlikte saðlanmalýsý toplumsal bir ödev olarak deðerlendirilmelidir. Sonuç Yaþlýlarýn sosyo-demografik sorunlarýný belirlemek amacýyla yapýlan bu çalýþmanýn sonuçlarý araþtýrma grubundaki yaþlýlarýnýn sosyal yaþamlarýndaki bazý yetersizliklerinin önemli bir sorun oluþturduðunu ortaya çýkarmýþtýr. Ancak toplumunun örf, adet ve gelenekleri nedeniyle yaþlýnýn aile içinde barýndýrýlmasý, ilgi ve bakýmýnýn saðlanmasý yoluyla en üst düzeyde sosyal destek saðlanmaktadýr. Bu çalýþmada varýlan sonuçlarýn ýþýðý altýnda yaþlýlarýn sosyal ve Kaynaklar 1. Delisa JA. Rehabilitations of Geriartic Patiens. Gary S. Et al. Rehabilitations Medicine 2. ed. JB Lipincott Company. 2. Saðlýk Bakanlýðý Yaþlý Saðlýðý Programý. Ankara 2002. 3. Güler Ç. Saðlýk Soyal Yardým Vakfý Dergisi 1992 4. Cave AJ. Development of an Clinical Science Thesis, University of Western Ontario, 1987. 5. Davies MA, Fleishman R, Mor V, Factor H, Aging in Bakaa Profile, Joint (JDC) Israel, Brookdale Institute of Gerontology and Adult Human Development, Jerusalem, November, 1979. 6. Emel HF, Erdem M. Yaþlýlarýn Çocuklarý ile Ayný Evi Paylaþmasý. 2. Ulusal Geriatri Kongresi 7. Kanbur F, Curgunlu A, Döventaþ A. Ý.Ü Cerrahpaþa Týp Fakültesi Ýç Hastalýklarý A.D Geriatri Bilim Dalýnda Yatan Hastalarýn Retrospektif Analizi. 2. Ulusal Geriatri Kongresi 8. Özel F, Subaþý T, Ünsal E, Malay U. Ýzmir Geriatri Bakým Merkezindeki Yaþlýlarýn Günlük Yaþam Aktivitelerinin Deðerlendirilmesi ve Hemþirelik Bakým Gereksinimlerinin Saptanmasý. 2. Ulusal Geriatri Kongresi 9. Diþcigil G, Gemalmaz A, Baþak O, Gürel S. Aydýn Huzurevi Sakinleri Ýle Aile Polikliniðine Baþvuran Yaþlýlarýn Günlük Yaþam Aktivitelerinin Deðerlendirilmesi. 2. Ulusal Geriatri Kongresi 10.Bayýk A, Örnek T, Uysal A, Karabulut Ö,Ö. Aile Ortamýnda Yaþayan Yaþlýlarýn Saðlýk Sorunlarý, Bakým Gereksinmeleri ve Kendileri Ýçin Hazýrlanacak Toplum Hizmetlerine Yönelik Beklentileri 2. Ulusal Yaþlýlýk Kongresi 11. Ayrancý Ü,Köþgeroðlu N, Yenilmez Ç, Aksoy F. Eskiþehir'de Yaþlýlarýn Sosyoekonomik Özelikleri ve Saðlýk Durumlarý. STED 2005; 3: 113-119. 12. Bostancý M, Yýlmaz B. Denizli Huzurevi Sürekli Bakým ve Rehabilitasyon Merkezindeki Yaþlýlarýn Günlük Yaþam Aktiviteleri. 8.Halk Saðlýðý Günleri 13. Ellidokuz H, Uçku R, Aydýn YÜ, Ellidokuz E, Beþtepe G. 65 Yaþ Üzeri Kiþilerde Saðlýk Algýsý. Çay Ýlçesi Yaþlýlarý. 8.Halk Saðlýðý Günleri 2006 cilt 15 sayý 5 87