İNSANDA ÜREME SİSTEMİ 1) Erkek Üreme Sistemi: Erkeklerde sperm yapım yeri testislerdeki semiifer tüpçüklerdir. ¾ Semiifer tüpçüklerii duvarıı sertoli destek hücreleri ve germ hücreleri döşer. Sertoli hücreleri spermleri besler ve hormoal etkileşimii sağlar. Sertoli hücreleri üzeride iki hormo etkilidir. Bu hormolar ve Testosterodur. ¾ Leydig hücreleri kolesterolde testostero setezler. Kolesterol ise ya dolaşım sistemide gelir ya da kedi içeriside üretilir. Leydig hücreleri üzeride hormou etkilidir. Spermleri hareket ve olguluk kazadığı kaal epididimis kaalıdır. Sperm kaalı vas deferestir. Sperm depo yeri vas deferesteki ampula bölümüdür. Spermleri dışarı atıldığı sıvı semial sıvıdır. ¾ Semial sıvı oluşumuda görevli yapılar: Prostat bezi Cowper bezi Semial kesecikler Mesae (idrar torbas ) Kas k kemi i Peis Üreter Rektum Semial kesecik Prostat bezi Vas deferes (sperm kaal ) Aüs Mesae Üreter Semial kesecik Üretra Epididimis torbas Prostat bezi Vas deferes (sperm kaal ) Peis Epididimis Üretra ler doğumda itibare vücut dışıda olmak zorudadır. Nedei vücut sıcaklığı sperm yapımı içi yüksektir. 01
2 Sperm aa hücresi Sperm yap m Replikasyo DNA: 12. 10 10 2 Biricil Spermatosit Mayoz I Ya kicil Spermatosit Mayoz II DNA: 3. 10 10 Spermatid Sperma Plazma zar Boyu Orta bölüm Ba Yh Zigot Kuyruk Mitokodri Setriol Çekirdek Akrozom (+) Kemotaksi ( ) Kemotaksi NOT : Akrozom yumurta hücresii delici ezim içerir. Bir yumurtayı bir tae sperm döller. Zoa pellucida Yumurta dölledikte sora yumurta etrafıdaki zoa pellucida adlı bir örtü sertleşir. Bu sayede spermleri yumurtaya girişi egelleir. 02
Erkek üreme sistemie etki ede hormolar : (FUH) ler ler Semiifer tüpcüklerii geli mesii ve sperm yap m sa lar. Spermleri hareket ve olguluk kazamas sa lar. Geri bildirim Testostero salg s Erkeklere özgü karakterleri ortaya ç kmas sa lar. ( kicil e ey karakterler) Geri bildirim Testostero DİŞİ ÜREME SİSTEMİ ¾ Yumurta yapım yeri ovaryum ¾ Yumurtaı döllemesi içi atıldığı yer fallopi tüpü ¾ Döllemiş yumurtaı gelişim yeri uterus ¾ u içii döşeye tabakaya edometrium tabakası deir. Adet dögüsüde edometrium tabakası kalılaşır. tüpü yum briller Fallopi tüpü erus orbas e) mi i Üretra V Rektum Vagia litoris Aüs 03
YUMURTA YAPIMI : 2 Yumurta aa hücresi Yumurta yap m Replikasyo DNA: 12. 10 10 2 Biricil Oosit Mayoz I Ya kicil Oosit Birici kutup hücresi Mayoz II Ootit DNA: 3. 10 10 Yumurta hücresi kici kutup hücreleri : Yeterli sitoplazma olmad içi ölürler Mestruasyo Peryodu: da meydaa gele değişmeler uterusta da değişmelere ede olur. Bu olaya mestruasyo peryodu (adet dögüsü) deir. Mestruasyo peryodu Folikül Evresi (10 15 gü) Ovulasyo (1 gü) Korpus luteum (sar cisimcik) (9 10 gü) Mestruasyo (3 5 gü) 1. Folikül Evresi: Folikül hücreleri olgula r Mayoz bölüme ba lar Yumurta hücresi yap l r Östroje (FUH) Östroje hormouu salg s artar Mitoz bölüme artar Sügerimsi kal la ma ba lar K lcalla ma artar Mukus salg s artar 04
Yorum I Ergelik döemie ulaşmamış geç dişi maymuu kaıa ejekte edilirse ovaryuma etki ederek ovaryumda değişmelere ede olur. u ağırlığı artar. da östroje salgısı başlar. Östrojede uterusta değişmeye ede olur. Kiflide dişilik özellikleri artmaya başlar. Yorum II Ergelik döemie ulaşmamış geç dişi maymuu kaıa östroje verilirse, uterusta değişmeler başlar, dişilik özellikleri artmaya başlar. Yorum III Ergelik döemie ulaşmış dişiye folikül evresii başıda maksimum düzeyde östroje verilirse, hipofizi === salgısı ya da durur. ta kalılaşma artmaya başlar. 2. Ovulasyo Evresi: Yumurtaı döllemesi içi ovaryumda fallopi tüpüe atılmasıa deir. Ovulasyo evresii gerçekleşmesi içi hipofizi salgıladığı lüteileştirici hormou () maksimum olması gerekir. maksimum Östroje salg s Progestero salg s artar Yumurta hücresi fallopi tüpüe at l r Folikül hücrelerii içie ya içerikli hormolar dolmaya ba lar Kal la ma devam eder 05
3. Korpus Luteum: i salgısı miimuma düşer. salgısı azalmaya başlar. daki folikül hücrelerii içi yağ içerikli hormola dolar. Bu edele sarımtırak görüürler. u progestero salgısı maksimum olur. taki kalılaşma tamamlaır. Progestero miimum Progestro salg s maksimum Kal la ma tamamla r 4. Mestruasyo (Adet Kaaması): Dölleme olsu ya da olması yumurta hücresi uterusa gelir. Dölleme olmuşsa reseptör hücreler buu algılarlar. Hormo düzelemesi değiştirilir. Özellikle LTH salgısı artar. Dölleme olmamışsa i salgısı miimuma düşer ı ovaryuma etkisi miimum olur. daki korpus luteum hücreleri parçalaır. Progestero salgısı miimuma düşer a etki miimum olur. ta oluşa geçici doku ve döllememiş yumurta kaama ile birlikte atılır. Meapoz: İsada dişiler ortalama 45 55 yaşları arasıda yumurta oluşumu ve mestruasyo özelliklerii kaybederler. Meapoz döemie girerke yumurtalıklar hipofizi ve hormolarıa karşı duyarlılıklarıı kaybederler. um östroje setezi azalır. İsalarda meapoza girme evrimsel açıda öemlidir. Meapoza gire kadıı çocuklarıa ve torularıa ilgisi artar. Bu sayede geleri taşıya esilleri hayatta kalma şalarıı artırdığı düşüülmektedir. Not: Hamileliği solarıa doğru hipotalamusu ürettiği ve hipofizi arka lobuda salgılaa oksitosi salgısı artar. Oksitosi hormou: taki kasılmaları artırarak aeyi doğuma hazırlar, doğumda sora da ae memesideki basıcı artırarak sütü dışarı çıkmasıa yardım eder. 06
Not: Doğumda sora belirli süre östroje ve progestero hormo salgısı maksimum düzeyde devam eder. Bu sayede hipofizi ve hormo salgısı baskılaır. maksimum miumum miimum Östroje Östroje Progestero artar Progestero maksimum Progestero miimum Folikül evresi Ovulasyo Korpus luteum Mestruasyo Tablodaki boşluklara hormoları etkisiyle meydaa gelecek değişmeleri yazıız. Kadaki ve Kadaki östroje veprogestero Folikül Ovulasyo Güler evresi evresi Folikül evresi Korpus luteum evresi Güler kal l Korpus luteum Güler Doğum kotrol hapları yüksek düzeyde östroje içerir. Bu edele hipofizi salgısı baskılaır yumurta yapımı gerçekleşmez. 07