GÜNDEM. Merhaba Arkadaşlar,

GÜNDEM Merhaba Arkadaşlar, Her yıl geleneksel olarak düzenlenen ve dünya genelinde görev yapan 600 yöneticimizin bir araya geldiği Yönetim Zirvemizi 11-12 Ocak tarihlerinde gerçekleştirdik. "Birlikte Farklıyız" temasıyla gerçekleştirilen Zirve, Anonim Ortaklık yanında sayıları 15 i geçen alt şirketinin katılımıyla Türk Hava Yolları ailesinin büyüklüğünü bir kez daha gözler önüne serdi. Uzun soluklu bir çalışmanın ardından ortaya çıkarak programda vurgulanan bizi biz yapan genetik haritamızı yansıtan beş değer -Aileyiz, Takımız, Misafirperveriz, Güveniliriz, Çeviğiz- zirvenin ana temasını oluşturdu. Sahip olduğu değerlerle güçlenen bu büyük ailenin önemli üyelerinden biri olan THY Teknik A.Ş. ve THY HABOM A.Ş'nin hedeflerine ulaşacak donanıma ve motivasyona sahip olduğunu bir kere daha gördüm. Çıktığımız uzun ve hiç de kolay olmayan bu yolculukta en büyük güvencemiz çalışanlarımızın gayretleri. Şubat, THY Teknik A.Ş. olarak ektiğimiz tohumların meyvelerini göreceğimiz, tarihe geçecek önemli bir ay olacak. Turkish Cabin Interior (TCI) galley şirketimizin ürettiği galleyler Seattle'dan bu ay gelecek Boeing 737-800 uçaklarımıza yerleştirildi; karşılayacağımız ilk uçağımız ilk yerli yapım galleyimiz ile hangarımıza yanaşmış olacak. TAI ile ortak kurduğumuz şirketimizin TAI tesislerinde başlayan yolculuğu HABOM tesislerimizde devam etti. Bu mutlu başlangıçta emeği geçen tüm arkadaşlarımıza, özellikle de bünyemizden çıkarak bu şirketleri yöneten ilk Genel Müdür Halil Tokel'e ve şimdiki Genel Müdür Ahmet Cağrı Özer e çok teşekkür ediyor, gayret ve başarılarının devamını diliyoruz. Başlangıç olarak Boeing onaylı tedarikçiler listesinde yer almanın da ayrı bir tebriki hak ettiğini düşünüyorum. Bu süreçte Boeing firmasının verdiği desteğin de altını çizmek istiyorum. Kendileri ile benzeri nice işbirliklerine imza atmayı umuyor ve desteklerinden dolayı teşekkür ediyoruz. Bunlara ek olarak diğer büyük uçak üreticilerinin de ortak faaliyetlerimiz ile oluşacak katma değeri görerek bizimle benzer işbirlikleri içinde olmasını umuyor ve dünyanın dört bir yanında TCI üretimi galleylere sahip uçakların uçtuğunu görmeyi diliyoruz. Diğer yandan Assan Hanil ile ortak kurduğumuz Turkish Seat Industries (TSI) şirketimizin de ilk üretimleri uçaklarımıza takılıyor. 9 Aralık 2013 tarihinde üretime başlanan ilk koltukların montajına 6 Ocak 2014 te başlandı. Böylece uçak koltuğu pazarına da adım atmış olduk. Yüzde 50 oranında ortak olduğumuz şirketin hedefi yılda 10 bin koltuk üretmek. Yerli tasarımın yanında koltuk için kullanılan malzemelerin yüzde 70'i yerli üretim; montaj ve kullanılan sistem ise tamamen yerli olacak. Koltuk üretimi yapabilmek için EASA'dan alınması gereken üç belgeyi de alan, ürettiği koltuklarda rakiplerinde olmayan altı farklı tescili bulunan TSI, başlangıç olarak Türk Hava Yolları için 200 uçağa toplam 40 bin koltuk üretecek. Hız ve kalitede rakiplerinin çok önünde olmasını beklediğimiz TSI şirketimizin başarısını da tebrik ederken Genel Müdür Fahri Bayir'e de içten teşekkürlerimizi sunuyoruz. Şirketimizin ekonomi sınıf koltuklarla başlattığı bu adımını business class koltuklarla da devam ettirerek adını dünyanın önde gelen koltuk firmaları arasına yazdıracağına eminiz. Her iki şirketimizin de bu başarılı ilk adımlarını yapacağımız lansman ve etkinliklerle kutluyor olacağız. Onaylanmış olan 2014 bütçemiz şirketimizin içinde bulunduğu değişim, genişleme ve kapsamlı yatırımlar aşamasında ortaya çıkan amortisman, envanter, eğitim, tesis bakım ve genel giderler gibi ilave maliyetleri de içerdiği için kâr bütçesi olamamıştır. Ancak bizler sizlerin gayretli çalışmaları ile bugüne kadarki tüm başarılarımızın altına nasıl hep birlikte imza attıysak, bu süreçte de aynısını yapacağımızdan en ufak bir kuşkum yok. Kavramsal olarak hiç ayrı olmasak da Hat Bakım'ın da resmi statü olarak tekrar aramıza katılması yönündeki çalışmaların bu ay tamamlanmasını umuyoruz. Sinerjimizi artıracağını düşündüğümüz bu geçiş için arkadaşlarımızın gösterdiği istek ve gayret için teşekkür ediyorum. Esen kalın, Doç. Dr. İsmail Demir Genel Müdür 01

02 İÇİNDEKİLER 04 TEKNİK TEN HABERLER 10 04 HABOM 11 TEKNOLOJI 12 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ 12 14 14 18 HAVACILIK DÜNYASINDAN BIREBIR 18

20 22 EMNİYET KÖŞESİ 22 RÖPORTAJ 24 BİLGİ TEKNOLOJİLERİ 27 SÜREKLİ GELİŞİM 28 GEZİ-YORUM 30 26 26 TEKNIK YAZI 30 SAĞLIK REHBERİ 28 Sahibi THY TEKNİK A.Ş. Doç. Dr. İsmail DEMİR (Genel Müdür) YAYIN THY TEKNİK A.Ş. Medya Reklam Halkla İlişkiler Şefliği Ferhat Yenibertiz (Medya, Reklam & Halkla İlişkiler Şefi) Pınar Yılmaz Kaynak (Yayın Koordinatörü, Uzman) Cemal Gökgöz (Medya, Reklam & Halkla İlişkiler, Muhabir) THY TEKNİK A.Ş. Katkıda Bulunanlar Emine Arslan, Reyyan Demir, Ahmet Umur Çakmak, Fatih Alparslan, Emre Kara ve Yusuf Atala YAPIM GODE İSTANBUL Songül Kurnaz (Yayın Grup Direktörü) Ergün Tozan (Yapım Koordinatörü) Ulaş Atay (Editör) Meltem İşleyen (Art Direktör, Kapak Tasarım) Asım Hocagil (Grafik Uygulama) Jülide Türkay (Redaksiyon Editörü) Fotoğraflar İstanbul Fotoğraf Atölyesi (İF Atölye) Baskı ve Cilt Bizim Matbaa GODE İSTANBUL Al Karanfil Sokak No: 5 Levent / İstanbul godeistanbul.com 444 02 90

04 TEKNİK TEN HABERLER Yönetim Zirvesi 2014 yapıldı Türk Hava Yolları nın her yıl geleneksel olarak düzenlediği ve dünya genelinde görev yapan 600 yöneticisinin bir araya geldiği THY Yönetim Zirvesi 2014, Antalya Serik'teki Titanic Deluxe Otel'de gerçekleştirildi. Zirve, Türk Hava Yolları Genel Müdürü Doç. Dr. Temel Kotil in konuşması ile başladı. Dünyada havacılıktan hızlı ve sürekli büyüyen bir sektör olmadığını ifade eden Kotil, Bunun ardında insanların uçmak istemesi yatıyor. Dünyada her yıl 3 milyar insan uçakla seyahat ediyor. Havacılık sektörü önemsenmeye devam edecek. Biz hep birlikte bu önemsenmenin bir parçası olacağız dedi. Konuşmasına Türk Hava Yolları nın 2013 yılında yüzde 20 büyüdüğünü belirterek başlayan THY Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu, Bu başarıda emeği geçen tüm çalışma arkadaşlarıma teşekkür ediyorum dedi. Topçu, bu başarının devam etmesi için herkese büyük sorumluluklar düştüğünün altını çizdi. Ülkemize çok büyük katma değer kattınız. Bundan dolayı sizlerden memnunuz diyen Maliye Bakanı Mehmet Şimşek sözlerini Farklılıkları tehdit olarak görmezsek bu farklılıklar bizi güçlü kılar diyerek sürdürdü. THY Teknik A.Ş. nin bir dünya markası olmaya başladığını vurgulayan THY Teknik A.Ş. Genel Müdürü Doç. Dr. İsmail Demir, Koyduğumuz hedefler doğrultusunda büyük bir algı değişimine ihtiyacımız var. Bunun için tanıtım ve pazarla faaliyetlerine başladık. Artan kapasitemizi, dünyanın beş büyük bakım markasından biri algısıyla desteklemek istiyoruz dedi.

Çalışanların gurur günü Kalite Güvence Başkanlığı Öneri Ödülü İsmail Baltacı nın THY Teknik A.Ş. de birimler arasında yılın son çeyrek ödülleri verildi. Kalite Güvence Başkanlığı ndan İsmail Baltacı Kalite Raporlama Sistemi nin İyileştirilmesi önerisi ile birinciliği kazandı. Daha önce farklı klasörlerde bulunan kalite raporları güncel durumu yansıtmıyor, ihtiyaç halinde sistemler her seferinde yeniden sorgulanıyor ve rapor alınıyordu. Baltacı nın önerisi ile istenilen raporlamaya tek bir tuşa basarak ulaşılabilecek ve zaman kaybı önlenmiş olacak. THY Teknik A.Ş. çatısı altında 10. ve 20. hizmet yılını dolduran çalışanlar için Zafer Orbay Toplantı Salonu nda rozet takma töreni düzenlendi. Törene, THY Teknik A.Ş. Genel Müdürü Doç. Dr. İsmail Demir, Genel Müdür Yardımcısı Fazıl Çiftçi, Genel Müdür Yardımcısı Altan Büyükyılmaz, Genel Müdür Yardımcısı Vekili Hüseyin Sağlam, yöneticiler ve çalışanlar katıldı.törende konuşan Demir, THY Teknik A.Ş. nin çalışanlarının omuzlarında yükseldiğini ve yeni hedeflere yine çalışanları ile birlikte ulaşacağını söyledi. Tüm THY Teknik A.Ş. ailesini gayretlerinden dolayı kutladığını dile getiren Demir, 10. ve 20. yılını dolduran çalışanlara rozetlerini ve teşekkür belgelerini takdim etti. 05

06 TEKNİK TEN HABERLER Emekliye ayrılanlara veda kokteyli Emekli olan 40 THY Teknik A.Ş. çalışanı için 31 Ocak günü Zafer Orbay Toplantı Salonu nda bir veda kokteyli düzenlendi. Kokteyle, THY Teknik A.Ş. Genel Müdürü Doç. Dr. İsmail Demir, genel müdür yardımcıları, yöneticiler ve çok sayıda THY Teknik çalışanı katıldı. Emekli olarak THY Teknik A.Ş. den ayrılan tüm çalışma arkadaşlarına gönülden teşekkür ettiğini ve bundan sonraki hayatlarında başarılar dilediğini söyleyerek konuşmasını sonlandıran Demir, emekliye ayrılan herkese, vermiş oldukları hizmetler anısına birer plaket takdim etti. THY Teknik A.Ş. den emekli olmanın kurumla tüm bağların kopması anlamına gelmediğini, THY Teknik A.Ş. nin kapılarının emekli olan tüm çalışanlarına her zaman açık olduğunu belirten Demir sözlerine şu şekilde devam etti: Bundan sonraki yaşamınızda nerede olursanız olun bu ailenin bir parçası olarak görüleceksiniz. Emekli olan arkadaşlarımızın tümünün alınteri, emekleri bu şirketin köklerine kazınmış oluyor. Bundan 40 yıl önce çalışan arkadaşlarımızın emekleri ve gayretli çalışmaları üzerinde bu şirket şu an yükseldiyse, bundan sonra THY Teknik A.Ş. nin yapacağı projelerde de mutlaka bugün emek veren, alınteri akıtan her arkadaşımızın katkısı olacaktır dedi.

Satış Pazarlama Başkanlığı Öneri Ödülleri dağıtıldı THY Teknik A.Ş. Satış Pazarlama Başkanlığı çalışanları tarafından 2013 yılında verilen öneriler Öneri Değerlendirme Kurulu tarafından değerlendirildi ve ödüle layık görülenlere ödülleri verildi. Zafer Orbay Toplantı Salonu nda gerçekleştirilen Öneri Ödül Töreni ne Genel Müdür Yardımcısı Altan Büyükyılmaz, Satış Pazarlama Başkanı Özcan Baştekin, yöneticiler ve çalışanlar katıldı. Türk Hava Yolları nda işe yeni başlayan bir grup uzman, bir hafta süren oryantasyon programı kapsamında 9 ve 23 Ocak tarihlerinde THY Teknik A.Ş. yi ziyaret etti. THY Teknik A.Ş. nin Öneri Ödülleri Değerlendirme Kurulu nca yapılan değerlendirme sonucunda 2013 yılı 1. çeyrek önerisi sahibi Büşra Merdem Bek, K, V, R Kodlu Malzemeler önerisiyle, 2. çeyrek öneri sahibi Ahmet Umur Çakmak TT'ye Hoş Geldin Paketi ve TeachBuddy Uygulaması önerisiyle, 3. çeyrek öneri sahipleri İlke Dağlı ve Halil İbrahim Turan Anlaşma Takip Sistemi önerisiyle ve yılın son çeyreğinde de Fehmi Kara Marketing Reporting Tracking System (MRTS) önerisiyle birinciliğe layık görüldü. Satış Pazarlama Başkanı Özcan Baştekin, Öneri Ödül Töreni nde yaptığı konuşmada, Önerilerinizle şirketimize yapmış olduğunuz katkılardan dolayı hepinizi tebrik ediyorum. Öneri veren tüm arkadaşlarıma teşekkür ediyorum dedi. Birinci seçilen öneri sahiplerine teşekkür belgeleri Altan Büyükyılmaz ve Özcan Baştekin tarafından takdim edildi. THY nin yeni yüzleri THY Teknik te tarihi, iştirak şirketleri ve uçak bakım kabiliyetleri hakkında Zafer Orbay Toplantı Salonu nda ayrıntılı bir sunum yapılan gruba bu sunum sonrasında atölyeler ve hangarlar gezdirildi. 07

08 TEKNİK TEN HABERLER Uçak Bakım Başkanlığı Öneri Ödülleri sahiplerini buldu Social Trippin İstanbul dan THY Teknik ziyareti THY Teknik A.Ş. Uçak Bakım Başkanlığı 2013 yılının son öneri ödüllerini II. hangarda gerçekleştirilen törenle dağıttı. Ödül törenine THY Teknik A.Ş. Genel Müdürü Doç. Dr. İsmail Demir, Genel Müdür Yardımcısı Vekili ve Uçak Bakım Başkanı Hüseyin Sağlam, yöneticiler ve çalışanlar katıldı. 986,5 Floor Beam Korozyon Hasarının Engellenmesi önerisi ile Yücel Yaşar birinci, Boya Sökümü ve Boyama Esasındaki A/S Kaybını Önleme önerisi ile Cemil Çavuşlu ikinci ve Momentum Force önerisi ile üçüncülüğü Ergin Sevinç ve Selim Hüner elde etti. Alanında uzman çok sayıda iletişimci 17-19 Ocak tarihleri arasında Türk Hava Yolları nın uluslararası organizasyonu Social Trippin' İstanbul kapsamında İstanbul da bir araya geldi. Organizasyon kapsamında önce Türk Hava Yolları Uçuş Eğitim Başkanlığı nı gezen konuklar daha sonra THY Teknik A.Ş. tesislerini ziyaret etti. İletişim uzmanlarına tesisin atölye ve hangarları gezdirilerek, THY Teknik A.Ş. nin kabiliyetleri hakkında bilgi verildi. Ana teması Havacılığın Geleceği olan Social Trippin' İstanbul kapsamında gerçekleştirilen seminerlerde, uçak içi yolcu deneyimini iyileştirme ve havacılık sektöründe sunulan hizmetleri geliştirmeye yönelik yaratıcı fikirler ortaya atıldı ve tartışıldı. Türk Hava Yolları İnteraktif Pazarlama ve İletişim Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen organizasyona, dünyanın önde gelen havacılıkla ilgili blog yazarları, muhabirler ve sektörde deneyimli isimler katıldı. Bu etkinlikle küresel ve yenilikçi marka imajını güçlendiren Türk Hava Yolları, uluslararası çalışmalarla uçak içinde yeni hizmetler geliştirerek yolcu memnuniyetini en üst seviyeye çıkarmayı hedefliyor. Ödüllerini Hüseyin Sağlam ın elinde alan THY Teknik A.Ş. çalışanları, çalıştıkları şirkete öneri vererek katkı sağlamaktan dolayı mutlu olduklarını, bu önerilerin şirket çalışanları açısından son derece önemli olduğunu bildiklerini söyledi ve tüm yöneticilere teşekkür etti.

M. Cem Artekin den veda THY Teknik A.Ş. de hukuk müşaviri olarak görev yapan M. Cem Artekin uzun yıllar yürüttüğü bu görevden ayrıldı. Çalışma hayatına Sun Express Havacılık A.Ş. de devam edecek olan Artekin için Zafer Orbay Toplantı Salonu nda bir veda kokteyli düzenlendi. Kokteyle, THY Teknik A.Ş. Genel Müdürü Doç. Dr. İsmail Demir, genel müdür yardımcıları, yöneticiler ve çalışanlar katıldı. Artekin in THY Teknik A.Ş. nin birçok anlaşmasında ve sözleşmesinde önemli katkısı olduğunu dile getiren Demir, kendisine çalışmalarından dolayı teşekkür etti ve bundan sonraki iş hayatında başarılarının devamını diledi. Bilkent Üniversitesi öğrencilerinden ziyaret Bilkent Üniversitesi nin en büyük kulüplerinden Mühendislik Topluluğu ndan bir grup öğrenci THY Teknik A.Ş. yi ziyaret etti. Yaptığı çalışmalarla 21 yıldır önemli organizasyonlara imza atan, iş dünyası, kariyer, bilim ve teknoloji alanlarında çeşitli projeler gerçekleştirmiş olan Mühendislik Topluluğu öğrencileri THY Teknik A.Ş. yetkilileri ile bir dizi görüşme gerçekleştirdi. Görüşmeler sonunda THY Teknik A.Ş. tesislerini gezen ziyaretçiler, gezinin, gelecek planları ve kariyerleri için faydalı olduğunu söyleyerek yetkililere teşekkür etti. 09

Geniş Gövde Hangarı-Anneks 10 HABOM Dar Gövde Hangarı HABOM da son durum İlk fazına ait binalar aktif olarak kullanılmaya başlanan HABOM Projesi nin ikinci faz binalarının 2014 ün ilk yarısında devreye alınması hedefleniyor. Elektrikmekanik işleri dışında inşai ve mimari bakımdan hazır durumda olan Yönetim Binası nın tefrişat imalatlarına devam ediliyor. Geniş Gövde Hangarı Köprü Geçtiğimiz yıl içinde Dar Gövde Hangarı, Sosyal Bina ve Güvenlik-Giyinme-Eğitim Binası devreye giren ve uçak bakım faaliyetlerine başlayan HABOM da 2014 yılının ilk yarısında ikinci faz binalarının da devreye alınması planlanıyor. Geniş Gövde Hangarı nda ince işler halen devam ediyor. CTI firmasının vinç ve tele platform montaj çalışmaları bakım gözü tarafında tamamlandı; boya gözü tarafında ise bu ay içinde tamamlanması ve kesin kabulün alınması planlanıyor. İmalatları halen devam eden Docking Sistemi nin saha montajına şubat ayı içerisinde başlanacak. Atölye Binası nın elektrik, mekanik ve ince iş eksiklikleri tamamlandı. Atölye Binası nın çatı katında bulunan spor salonları ve kapalı spor salonuna yönelik çalışmalar tamamlandı. Elektrik-mekanik işleri dışında inşai ve mimari bakımdan hazır durumda olan Yönetim Binası nın tefrişat imalatları devam ediyor. Çevre ve peyzaj işlerine saha genelinde devam ediliyor. İkinci faz kapsamındaki yol çalışmaları ise iş programı dahilinde tamamlanıyor.

TEKNOLOJİ İlk yerli elektrikli otomobil için hedef 2017 Eskişehir merkezli Begler firması, 15 üniversiteden 30'dan fazla akademisyenle birlikte yürüttüğü çalışma kapsamında, Türkiye'nin ilk elektrikli yerli otomobilini 2017'de piyasaya sürmeye hazırlanıyor. Firmanın Yönetim Kurulu Üyesi ve Ar-Ge Projeleri Sorumlusu Melih Yıldız, TÜBİTAK tarafından yapılan elektrikli otomobil çağrısı üzerine Mayıs 2013'te firmalarını kurduklarını belirtti. Spor ve aile tipi olmak üzere iki ürün hazırladıklarını ifade eden Yıldız, Bataryasından motoruna, aydınlatma sisteminden iç döşemesine kadar birlikte çalıştığımız 11 farklı iş ortağımız var. Otomobil tam şarjla 160 kilometre yol kat edebilecek. Akademisyenlerle ortak yürüttüğümüz çalışmalar sayesinde araç ağırlığında devrim niteliğinde çözümleri pazara sunacağız dedi. Tamamen yerli bir otomobil yapmayı hedeflediklerini ancak hammaddeler nedeniyle bunu yüzde 100 sağlamanın mümkün olmadığını anlatan Yıldız şunları söyledi: Otomobilimizde yerlilik oranımız yüzde 88'in üzerinde. Ülkemizde batarya hammaddesi lityum üretimimiz yok. Bunu yurtdışından alıyoruz. Bataryanın üretimini yerli olarak geliştireceğiz. Bazı elektronik devre elemanları gibi yurtdışından almak zorunda olduğumuz bileşenler var. Bu aracın üzerindeki tasarımın ve ana bileşenlerin tamamı yerli olacak. Aracın tüm elektrik donanımı tamamen yerli tasarım. Aracın motoru tamamen özgün olacak. Tüm yürür aksamı, burada tasarladık. Motosiklet uçar gider Almanya nın tanınmış motosiklet ustalarından, motosiklet sevdalısı Frank Ohle, dünyanın ilk uçak motorlu motosikletini yaptı. Ohle, daha önce Aston Martin V12 motorundan geliştirdiği motosiklet ile adından sıkça söz ettirmişti. 150hp gücündeki Rotec Radial R3600 uçak motorunu kullanan Ohle, özel tasarım motoru oluşturmak için 18 ay çalışmış. Uçak motorunu taşıyabilmesi için özel bir gövdeye sahip olan motosiklette özel yapım boya, süspansiyon ve elektrik aksamı da kullanılmış. TÜBİTAK'tan müthiş füze: SOM TÜBİTAK, Meteksan Savunma ve Milsoft işbirliğiyle yürütülen Kement Projesi kapsamında Türk Silahlı Kuvvetleri için SOM adı verilen bir füze üretilecek. Üzerine haberleşme ve görüntüleme sistemi yerleştirilecek olan SOM, hedefe yaklaştığında fotoğraf çekip karargâha aktaracak. Örneğin bir terör kampına düzenlenecek operasyonda, F-16'dan atılacak bir SOM füzesi hedefine doğru ilerlerken, bilgisayar ağı üzerindeki tüm merkezler füzenin bulunduğu koordinat, izlediği rota, hedefi vurmasına kalan süre gibi bilgileri anbean takip edecek. Hedefe ilerlerken füzenin kontrolünün, bir savaş gemisi ya da karargâh tarafından devralınması da mümkün olacak. Füze hedefine yaklaşırken, Kement Projesi sayesinde görüntü çekip eşzamanlı olarak aktaracak. Bu süreçte, füzenin havada daire ya da dikdörtgen çizerek belli bir koordinatta bekletilebilmesi de mümkün olacak. Böylece karargâh hedefi vurmadan önce son bir kontrol yapma şansı elde edecek. Hedef teyit edilirse füze yoluna devam edecek. Hedefin vurulmasından vazgeçilmesi ya da yeni bir hedef belirlenmesi halinde, füzenin rotası değiştirilebilecek. 11

12 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ Ofislerde iş güvenliği Ofisler, her ne kadar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından az tehlikeli işyerleri kategorisine girse de, ofislerde, çalışanın sağlığını son derece olumsuz etkileyecek ve kalıcı sorunlar yaşamasına neden olacak tehlikeler bulunmaktadır. Bilinmesi ve dikkat edilmesi gerekenler Herhangi bir tesiste genel iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları, iş kazaları ve meslek hastalıkları tespitleri yapılırken genellikle ofislerde meydana gelebilecek iş kazaları ve meslek hastalıkları ihmal edilmekte ve ofis çalışanı, sağlığını korumak için ne gibi önlemler alması gerektiğini/ alabileceğini bilmemektedir. Bir işletmeyi veya bir hizmeti yönetme üzerine organizasyonel faaliyetlerin yapıldığı alanlar olan ofisler basit önlemlerle engellenebilecek potansiyel tehlikelerle doludur. Ofislerdeki iş kazalarının inşaat, metal ve maden sektöründeki kazalara oranla daha düşük olması ilginin bu yöne kaymasını azaltmaktadır. Ancak iş kazalarının küçük veya büyük olması değil, insan sağlığı temel alınması gerektiği için ofisler de iş sağlığı ve güvenliği önlemleri bakımından incelenmelidir. Ofisler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılmış olan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği nde az tehlikeli işyerleri kategorisine girmektedir. Ofis hastalıkları Sürekli aynı pozisyonda kalma, tekrarlı hareketler, ekranlı ve klavyeli araçlarla çalışma, el bileği ve parmaklara aşırı yüklenme, ortam ısısı, nem, ışık ve konfor yönünden uygun olmayan ortam nedeniyle oluşan multisistemik hastalıklar topluluğuna ofis hastalıkları denir. Masa ve bilgisayar başında uzun süre çalışanlarda gün sonunda boyun, omuz, el bileği ve sırt bölgesinde ağrı, hareket kısıtlılığı ve uyuşma gibi yakınmalara sık sık rastlanır. İş başarısını ve

Ofislerde, inşaat, metal ve maden sektöründeki kazalara oranla daha az sayıda kaza oluyor. Ancak bu, ofisleri iş kazası bakımından güvenli yerler yapmıyor. Öncelikle insan sağlığı temel alınması gerektiği için ofisler de iş sağlığı ve güvenliği önlemleri bakımından incelenmelidir. yaşam kalitesini düşüren bu durumlar bazı temel ergonomik önlemler ile engellenebilir. Ergonomi, maksimum iş güvenliği ve verimlilik sağlamak amacıyla, insanların anatomik ve bilişsel özelliklerinin, çalıştıkları çevre ve sistemlerin incelenmesine ve bu öğeler arasında maksimum uyumun sağlanmasına yönelik çalışmaların bütünü olarak tanımlanabilir. Bir diğer tanımıyla ergonomi, çalışan kişinin işi, iş aletleri ve iş çevresiyle olan ilişkilerini araştırır. Ofis düzeninde yapılan birtakım yanlışlar 1. Bilgisayar karşısında geçirilen sürenin uzun olması sonucu, bilgisayar monitörlerinden yayılan negatif yüklü partiküller, insan bedeninde ve gözlerde negatif elektrik yükü oluşturarak havadaki pozitif yüklü toz parçacıklarını çekip gözlerde konjonktivite neden olur. 2. Çalışma alanının önünde ışık kaynağı (pencere, lamba, yansıtıcı vs.) olması sonucu, ekran kullanıma uygun olsa bile, çalışma alanı yanlış aydınlatıldığı için kamaşma, göz rahatsızlıkları, baş ağrısı vb. olumsuz sonuçlarla karşılaşılabilir. 3. Ekranın (monitörün) yerinin yanlış olması, çalışan kişinin bakış açısında ya da arkasında pencere olması nedeniyle oluşan yansıma, ciddi zihinsel ve algısal yüklenme ve göz yorgunluğuna neden olur. 4. Ekran kalitesinde düşüklük, bozuk renkler, titreme ve yansıma sonucu gözlerde oluşan aşırı yüklenme, var olan miyop astigmat gibi göz rahatsızlıklarının derecesinin artmasına ve konsantrasyon güçlüğüne yol açar. Ergonomik önlemler 1. Monitörün kişiye uygun düzenlenmesi gereklidir. Monitöre uzaklık, görüntüye, ekran çözünürlüğüne, yazıların okunabilirliğine ve monitörün büyüklüğüne bağlıdır. Ortalama göz-ekran uzaklığı en az kol mesafesi kadar uzaklıkta (60-70 cm.) olmalıdır. 2. Işığın karşıdan, yani bilgisayarın üzerinden gelmemesi sağlanmalıdır. Monitörün tepe noktası göz seviyenizden daha aşağıda olmalıdır. 3. Ekran üzerine düşen yansımaları önlemek için monitörün eğim açısı değiştirilmelidir. 4. 20 dakika aralarla gözleri ekrandan ayırıp uzakta bir noktaya odaklanmalı, 10-15 saniye boyunca gözler kapatılıp dinlendirilmelidir. 5. Gözler sık sık kırpılmalıdır. 6. Monitörün temiz tutulmasına özen gösterilmelidir. 7. Ekranda çok küçük karakterler kullanılmamalıdır. 8. Ekran kontrastı gözü yormayacak şekilde ayarlanmalıdır. 9. Monitörden gelen kimi zararlı ışınları önlemek için ekran filtresi kullanılmalıdır. 10. Klavye ve farenin kişiye uygun düzenlenmesi gerekmektedir. Klavye ekrandan ayrı ve hareketli olmalıdır. 11. Klavye tuşları çok yumuşak ya da çok sert olmamalıdır. 12. Oturma sırasında vücudun uygun duruş şekli (postür) sağlanmalıdır. Ayaklar düz olarak yere temas etmeli, diz 90 derece açılı olmalı, sandalyede beli destekleyen parça olmalı, sırt dik, omuzlar rahat, dirsekler 90 derece açılı ve bilekler nötral pozisyonda tutulmalıdır. 13. Çalışanın masa altında ayaklarını uzatabileceği ve vücut hareketini kolayca değiştirebileceği alan olmalıdır. Eğer ayaklar yere temas etmiyorsa, ayaklara ek bir destek yerleştirilmelidir. 13

14 HAVACILIK DÜNYASINDAN Ticari havacılık 2014 te yeni bir rekor kırılabilir Deloitte un 2014 Global Havacılık ve Savunma Endüstrisi Raporu na göre Ortadoğu ve Asya da yolcu talebindeki artışa bağlı olarak havayolları ve operatörlerin, eski uçak filolarını yakıt tasarrufu sağlayan yeni uçak modelleriyle değiştirmesinde yaşanan artışla 2014 yılında rekor kırılması bekleniyor. Rapora gore global havacılık ve savunma endüstrisinde büyüme oranı yüzde 5 seviyelerinde iken, bu oran 2013 senesinde firmaların yıl sonu finansal durum raporlarını tamamlamalarıyla kesinlik kazanacak. Bununla birlikte ticari uçak üretiminin 2023 e kadar yüzde 25 oranında artması bekleniyor. Bu artışta, yükselen yakıt fiyatları nedeniyle yakıt tasarrufu sağlayan yeni nesil uçak modellerine talebin artması özellikle etkili SR Technics ve Gradua Maintenance tan Endonezya da anlaşma oluyor. Rapora göre havayolları ve operatörlerin maliyetlerinin 2001'de yüzde 13 ünü yakıt tüketimi oluştururken, şu an bu oran yüzde 31 seviyelerine ulaşmış durumda. Boeing in ve Airbus ın yeni nesil uçaklarının yüzde 15 e kadar yakıt tasarrufu sağladığı söyleniyor. Diğer bir uçak üreticisi Bombardier ise C Serisi uçaklarını sene sonunda servise vereceğini duyurdu. Embrarer E2 Serisi jetlerini ve COMAC 2 de C919 Serisi uçaklarını önümüzdeki beş yıl içinde servise vereceğini duyurdu. Bunların yanı sıra Deloitte, önümüzdeki 20 yıllık dönemde en az bir yeni uçak üreticisinin daha sektöre katılacağı ve globalde Boeing e ve Airbus a rakip olacağı öngörüsünde bulundu. Kaynak: Aviation Today Mubadala Havacılık ın MRO ağının bir parçası olan SR Technics ile Garuda Maintenance Facility AeroAsia (GMF) arasında beş yıllık komponent bakım servis anlaşması imzalandı. GMF, Endonezya nın başkenti Cakarta da imzalanan bu anlaşma kapsamında, 150 parça numarası için SR Technics in bölgesel atölye desteği gibi hareket edecek ve var olan inhouse kapasitesini geliştirecek. SR Technics, GMF ile kurduğu bu kapsamlı işbirliği sonucunda Endonezya içerisinde hizmet verecek. Kaynak: MRO News Focus

HAECO Cabin Solutions ilk STC sini aldı HAECO (Hong Kong Engineering Company Limited) Grubu nun bir iştiraki olan HAECO Kabin Çözümleri (HAECO Cabin Solutions) 30 Kasım da Air Astana için Boeing 767-300ER uçakları yeşil kabin ikmali için ilk FAA (Federal Aviation Administration) tamamlayıcı tip sertifikası (STC) aldı. Bu proje HAECO Grubu nun mühendislik kapasitesinin ve servislerinin kapsam ve derinliğini gösteriyor. HAECO nun Hong Kong kökenli mühendisleri mühendislik ağırlıklı tasarımlardan, San Antonio da bulunan Cabin Solution Takımı ise FAA STC lere yönelik program yöneticiliğinden sorumlu. Satınalma, parça üreticiliği ve montaj ile HAECO nun yan kuruluşu olan ve Çin in Fujian Bölgesi nde yer alan TAİKOO (Xiamen) Aircraft Engineering Co. Ltd. ilgileniyor. Boeing 767 uçağı, yatak olabilen business sınıfı, AVOD ve IFE li hem ekonomi hem de business sınıfı olmak üzere iki sınıf kabin montajı için Boeing şirketi tarafından Xiamen e gönderildi. HAECO Grubu bu üçlü uygulama sayesinde müşterilerine güvenilir bir hepsi bir arada paketi sunuyor. HAECO anahtar rekonfigürasyon çözümleri sunarak zamanında teslim için ek üçüncü parti sağlayıcılara dayanmaya ihtiyaç duymaksızın, efektif olarak kendi kaynaklarına odaklanabiliyor. Proje üzerinde ek kontrol, havayolu müşterilerine büyük oranda program güvenliği sağlıyor. Kaynak: MRO Management Kabin içi boyasının önemi Uçaklarda her zaman en fazla ilgiyi dış boya çeker. Ancak kabin içinin kendine ait teknolojisi ve karakteristiği de ayrı bir öneme sahiptir. Genelde havacılık otoriteleri uçağın üzerindeki boyanın yüzde 40 ının uçağın dışında olduğunda hemfikirdir. Diğer yüzde 30 da korozyonun önlenmesi için yine uçağın dışında kullanılır. Geri kalan yüzde 30 ise kabin içini dekore etmek için kullanılır. Bu kısmı koltuklar, paneller, PSU lar, çanta dolapları ve tavan panelleri, galleyler, tuvaletler ve kokpit oluşturur. Sherwin-Williams ın raporuna göre Boeing 737 nin kabin içini boyamak 1 hafta, Boeing 747 nin 2-3 hafta sürüyor. Kabin içi boyası her 4-5 senede bir uçak ağır bakımdan geçerken yapılır. Yan paneller, çanta dolapları, yemek masaları ve tavan panelleri gibi iç parçalar genellikle sökülüp boyanır ve yenilenmek üzere plastik üreticilerine götürülür. Kabin içinde kullanılan boyalar yanıcılık, dumana karşı dayanıklılık, zehirlilik oranı, sıcaklık geçirme gibi testlerden geçirilerek, yolcuların kaza anındaki hayatta kalma oranını yükseltir. Temizlik zamanında kullanılan kimyasallar da dayanıklılığın yanı sıra bagajdan ve genel yolcu hasarından gelebilecek zararlara karşı test edilir. Kaynak: MRO Management 15

16 HAVACILIK DÜNYASINDAN Yolun sonu Ayakta kalan firmalar İniş takımı MRO marketi eski uçaklar servise ayrıldıkça ve ufukta yeni uçaklar göründükçe değişiyor. İniş takımları her 10 yılda bir bakım gerektiriyor. Marketin büyüklüğü tarihsel uçak teslim oranlarıyla tahmin edilebiliyor. Fakat bu zaman aralığından dolayı ilgili maliyetler seyrek olarak alımın içinde çarpılır. Diğer bir finansal yük de yeni parça iniş takım yedek parça maliyetleridir. OEM ler satmaya isteksiz oldukları için yüksek fiyatlar sunar ve teslim sürelerini uzatır. Uzun döküm süresi bir oranda suçlanabilirken, onlar Airbus ve Boeing e verdikleri çok yüksek üretim taahhütleri ile gerilmektedir. Lufthansa Technik iniş takımı MRO ağı Hamburg ta bir şube, Londra Heathrow yakınlarındaki Lufthansa Technik Landing Gear Services UK; Sun Valley deki Hawker Pacific Aerospace, Kaliforniya ve Çin deki Ameco Beijing tesislerinden oluşuyor. Lufthansa Technik Uçak Sistemleri Başkanı Andreas Tielmann, iniş takımlarının daha güvenilir hale geldiğini ve birçok havayolunun yedek setleri almak konusunda artarak isteksizleştiğini, onun yerine pool ürünleri ve kısa dönem kiralamaları benimsediğini belirtti. Kaynak: MRO Management Yeni uçakların filoya girmesiyle, uçak geri dönüşümü çok daha cazip bir alan halini aldı. Buna rağmen hâlâ havalimanı ve depolamaya ihtiyaç var. Aircraft Fleet Recycling Association ın (AFRA) tahminlerine göre gelecek 20 yılda, birçoğu verimli yaşam döngü sürelerini tamamlamış yaklaşık 12 bin uçak emekliye ayrılacak. Bu süreçte pazarı farklı yönlendirebilecek bir denge karşımıza çıkıyor. Çünkü başta motor olmak üzere geri kazanılan komponentlerin değeri uçağın hurda değerini aşıyor. Genel filo büyüklüğü nedeniyle, önde gelenler A320 ailesi, Boeing 737 Classic ve Boeing 737 Next Generation tipi uçaklar. Bu, üzerinde çalışmanın önemli getirileri olacağı bir alan gibi görünse de, hangarlar ve süreç yönetiminin ciddi bir uzmanlık gerektirdiği unutulmamalıdır. Kaynak: MRO Management

Sabena technics A380 için EASA yetkisi aldı Airbus A380 tipi uçaklar için EASA dan ağır bakım yetkisi alan Sabena technics bu yeni kabiliyetini Fransa nın Bordeaux şehrindeki tesislerinde kullanacak. Sabena, bu izinle birlikte her tip Airbus (Beluga dahil) için ağır bakım hizmeti sağlayabiliyor. Yeni alınan bu yetki ile birlikte Sabena technics tüm dünyadaki operatörlere sahada ya da atölyelerde yapısal parça tamiri, modifikasyon ve geliştirme hizmeti sağlayabilecek. Bunların yanı sıra Bordeaux daki tesisleri VIP modifikasyon ve tamamlama merkezi olarak hizmet veren Sabena technics, alınan bu yetkiden sonra A380 ler için kabin yenileme, modifikasyon ve tamamlama hizmetleri de sağlayabilecek. Lufthansa Technik Komşu da büyüyor Lufthansa Technik Sofya, sadece beş yıl içinde Airbus 320 ailesi ve Boeing 737 için Alman MRO ları arasında kilit tesis konumuna geldi. Lufthansa Technik Sofya, 28 Ekim 2013 günü, hizmet vermeye başlamasının 5. yıldönümünü kutladı. Sofya Vrazhdebna Uluslararası Havalimanı nda bulunan tesis, geniş kapsamlı bir bölge araştırmasından sonra Lufthansa Technik ve Bulgarian Aviation Group (BAG) işbirliği ile kuruldu. Taraflar var olan hangarların yeniden yapılandırması, doc tesisleri ve işçilerin eğitimine toplam 27 milyon doların üzerinde yatırım yaptı. Hangar yıkıldı, yeni bir kat ilavesi ve tamamen izole edilmiş çatısıyla, orijinal alanında yeniden inşa edildi. Gelişmiş havalandırma sistemi, yan bay de çalışma devam ederken, diğer bay de bir uçağın boyanmasına olanak tanıyor. Geliştirilmiş çeşitli hızlardaki fanlarıyla uçak büyüklüğüne göre hava akımı da ayarlanabiliyor. Çatıdaki pencereler de doğal ışık alımının artırılacağı şekilde dizayn edilmiş. Isıtma sistemi, hangarın sıcaklığını -16 dan 24 santigrata kadar çıkartabiliyor. Bu da boyama için avantaj sağlıyor. Hızla büyüyen tesiste geçen yıl üç yeni bay açıldı. Bu da Lufthansa Technik Sofya nın Doğu ve Orta Avrupa nın en geniş tesisi unvanını almasını sağlıyor. MRO pazarı henüz dünya çapında A380 filosunun hızlı artışı ve bu uçaklara olan yüksek talep sonucunda kullanılabilir bakım slotları sağlayamadı. Uçağın sığabileceği kadar büyük altı hangardan oluşan Sabena technics Bordeaux Tesisleri 2014 ün üçüncü çeyreğine kadar dolu; şirket, 2015 ve sonrası için satışlara hazırlanıyor. İki, dört ve altı yıllık bakımlara olan talebin şirkete sürekli bir iş yaratması bekleniyor. Kaynak: MRO Management Tesislerde bir kez daha bir hangar yıkıldı ve dört bay olacak şekilde yeniden inşa edildi. Bütün doc lar A320 ailesini ve Boeing 737 lere uyumlu hale getirildi. Genişleme için ilave yatırımlarla birlikte Lufthansa hisselerin yüzde 75,1 ine, BAG ise yüzde 24,9 una sahip. Lokasyon olarak Sofya nın seçilmesindeki en önemli etkenlerin başında şehirde ve yakındaki Plovdiv de birer havacılık üniversitesinin bulunması yatıyor. Lufthansa Technik Sofya ya ait tesisler aynı zamanda birçok lokal mühendise evlerine dönme fırsatı sağlamasıyla da ayrı bir öneme sahip. Tesislerde bir ağır bakımın tamamlanma süresi 20, boyama da eklenirse 25 güne kadar düşürülmüş durumda. Ayrıca esnek işgücü yapısına da sahip olan şirket, bunu ihtiyaç halinde ek işgücü gereken yerlere kaydırabiliyor. Kaynak: MRO Management 17

18 BİREBİR Sanat ondan sorulur Aytekin Gümüş 2008 yılından bu yana Kalibrasyon Atölyesi nde görev yapan Teknisyen Aytekin Gümüş ün tam anlamıyla 10 parmağında 10 marifet var. Karakalem ve yağlıboya resim yapan, org ve gitar çalan Gümüş, son bir yıldır da pasta yapıyor ve süslüyor. Gümüş, bunların yanı sıra fotoğrafla da yakından ilgileniyor. Resmin her hali; karakalem, yağlıboya, 3D En az ilgilendiğim fakat en çok zamanımı alan hobim resim. Çünkü çok emek istiyor. Ne zaman resme ilgi duymaya başladığımı hatırlamıyorum. İlkokul öğretmenimin Resmini annen mi yaptı? demesi hâlâ kulaklarımda. İyi resim yapıp yapmadığımı o zamanlar anlamıyordum tabii. Daha sonra öğretmenimin teşviki ve ailemin Çok güzel resim yapıyorsun demesi ile resme karşı ilgim ve motivasyonum arttı. Ayrıca işyerinde şefimin beni bu konuda teşvik etmesi ve mesai saati dışında zaman ayırarak çalıştığım alanda şefimin tasarımını gerçekleştirmek beni onurlandırdı. Bir şeye bakarak çizmek daha kolay gelse de, kendi oluşturduğunuz bir modeli resmetmekten daha fazla zevk alıyorsunuz. Uzun yıllar karakalem çalıştım. Karakalem, en kısa sürede yapılan ve bana haz veren bir çalışma şekli. Kendimden de bir şeyler katarak, otomobiller, yeni tasarımlar vs. çizdim. Yağlıboya çalışmaya üniversite yıllarında başladım ve bu çalışma bana çok meşakkatli geliyordu. Bu nedenle de elime fırçayı çok geç aldım diyebiliriz. Yağlıboyanın yanı sıra 3D (üç boyutlu) çizimlerle de ilgileniyorum. Resmini yaptığım kişilerin mutluluğu beni de mutlu ediyor Kalemi tekrar elime aldım ve bu sefer karakalem portre çizmeye başladım. Bu portreleri o kişinin fotoğraflarını alarak ya da seçtiğim bir fotoğrafa bakarak yapıyorum. Detaylara çok önem verdiğim için karşıma bir insanı alıp bir-iki saat bekletmek istemiyorum. Ayrıca resim konusunda herhangi bir eğitim almadığım için bu konuda yeterli tekniğe sahip olmadığımı düşünüyorum. Seçtiğim, karakalem çizildiğinde güzel olacağını düşündüğüm bir fotoğrafı çizmeyi ve hediye etmeyi seviyorum. Resmi yapıp verdiğimde eline alan kişinin mutluluğu bana da yansıyor, ben de çok mutlu oluyorum. Resimle ilgili en büyük hedefim bir sergide resimlerimi sergilemek. Yağlıboya tablolarımı sergilemek istiyordum ama Yağlıboya resim yapmaya başlarken amacım, belediyelerin ya da başka kurumlarım açtığı sergilerde çalışmalarımı sergilemekti. Ancak 10-15 tane yağlıboya tablo yaptıktan sonra tanıdıklarımın, kıramayacağım kişilerin resimlerimi beğenmesi ve benim de daha fazla yeni resim yapacak zamanımın olmaması nedeniyle, resimlerimi birer birer hediye ettim. Yalnızca bir tanesi evde duruyor ve annem onu kimseye vermiyor. O da her baktığımda Keşke şöyle yapsaymışım dediğim ilk resmim.