DOGU ANADOLU. KIŞ olimpiyatlari. istanbul TiCARET ODASI YAYlN NO: 2000 /12. Selçuk Tayfun OK Etüt ve Araştırma Şubesi Müdürü

istanbul TiCARET ODASI YAYlN NO: 2000 /2 - DOGU ANADOLU KIŞ olimpiyatlari Hazırlayanlar Selçuk Tayfun OK Etüt ve Araştırma Şubesi Müdürü Tezer PALACIOGLU Etüt ve Araştırma Şubesi Uzmanı

Bu eserin tüm telifhaklan İstanbul Ticaret Odası'na (İTO) aittir. İTO'nun ve yazarının ismi kaydedilmek koşuluyla yayından alıntı yapmak mümkündür. Ancak, İTO'nun yazılı izni olmadan yayının tamamı veya bir bölümü, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, ticari amaçla kullanılamaz. Nisan 2000 ISBN-975-52-450-0 İTO yayınları için ayrıntılı bilgi Ticari Dokümantasyon Şubesi 'nden edinile bilir. Tel.: (22) 5 4 50-225 303 Faks: (22) 53 88 27-520 0 27 E. Posta: dokumantasyon@tr-ito.com başak ajans tel: 0(22) 245 25 35-243 66 08 faks: 0(22) 243 66 08 e-mail : basak.ajans@turk.net

ÖN SÖZ Odamız, özellikle 996 yılından bu yana sürdürdüğü çalışmalarda bölgelerarası gelişmişlik farklarının en aza indirilmesi ve bugün karşı karşıya bulunduğumuz birçok sorunun temelinde yatan neden olan göç sorunun "yerinde çözümü" için somut projeler üretme gayreti içerisindedir. Tarih boyunca çok çeşitli faktörlerin bir araya gelmesi sonucu Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin ülkemizin gelişim seyrinin gerisinde kaldığı bilinmektedir. Yıllardır bu sorunların üstesinden gelmek için gerek devlet gerekse özel sektör tarafından sanayileşmeye dönük muhtelifprojeler ortaya konulmuştur. Ancak iç pazarın zayıflığı, kaynak yetersizliği, bölgedeki terör olayları, çetin doğa ve arazi koşullan gibi nedenlerle maalesef arzu edilen başarı sağlanamamıştır. Yine de özellikle Güneydoğu Anadolu'da devlet ve milletimizin özverili çalışmaları ile Türkiye'nin en büyük kalkınma projesi olan GAP'taki yatırımların meyvesi yavaş yavaş alınmaya başlanmış, bölgenin çehresinde gözle görülür değişiklikler izlenıneye başlanmıştır. Buna karşın Doğu Anadolu'da benzer bir kalkınma projesi uygulamaya konulamamıştır. Düne kadar kalkınmaya engel olarak göıülen bölgenin coğrafi yapısı ve doğa koşulları ulaşım ve iletişimin son derece geliştiği günümüz dünyasında bugün artık bölgenin kalkınması için gerekli olanaklar ve sosyo-ekonomik gelişmeyi tetikleyecek bir potansiyel arzetmektedir. Bu potansiyel olgu kış turizmi olup bunu dünyaya tanıtacak en önemli araç da "Kış Olimpiyatları" organizasyonudm. Elinizde bulunan çalışma bazı kesimlerce "erken, hatta imkansız" olarak değerlendirilen Kış Olimpiyatlan vizyonu ve iddiasını ele alan bir çalışmadır. Çalışma, olimpiyatları kapsamı, uygulaması, pratikte bu organizasyonu daha önce gerçekleştiren ülkelerin tecrübeleri, kazanımları, karşılaştıkları sorunlar ve Türkiye'de yapılabilirlik açılarından ele almaktadır. Gelişmiş, gelişmemiş dünyanın her ülkesi için çok uzun yıllar süren, on binlerce insanın görev aldığı "Olimpiyat" organizasyonu gibi "mega" bir projeyi değerlendirmek yönünde hiçbir çalışmanın her şeyi tam olarak kapsayamayacağı muhakkaktır. Ancak amacımız, Doğu Anadolu'nun kalkınması ile ilgili olabilecek herkesin bu vizyona sahip çıkması, katkıda bulunması ve bu projenin gerçekleşmesini sağlamasıdır. Bu araştıımanın saha çalışmalan sırasında yardımlarını esirgemeyen Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Başkanı Sn. Sinan Erdem'e, Norveç Ticaret Konseyi İstanbul Temsilcisi Sn. Erik Wiken'e, değerli görüşleri ve yardımları ile çalışmamıza katkıda bulunanlara şükranlarımızı sunuyorum. Araştırınayı gerçekleştiren Odamız ekibini de kutlarken, çalışmanın "bölgenin makus talihini değiştirecek" gelişmelerin başlangıcı olmasını dilerim. Prof.Dr.İsmail Özaslan Genel Sekreter

içindekiler DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI BiRiNCi BÖLÜM :OLiMPiK KIŞ OYUNLARI. OLiMPiK KIŞ OYUNLARI... 3. TANIMI... 3 2. TARiHi... 4 ll. SEÇiM KRiTERLERi VE GEÇMiŞ ÖRNEKLER... 6. 2002 VE 2006 EV SAHiPLERi SEÇiMi... 6 2. SEÇiM KRiTERLERi... 7 lll. KIŞ OLiMPiYATLARINI DÜZENLEMENiN FAYDALARI... 3. GENEL... -3 2. OLiMPiYATLARlN GELiR KAYNAKLARI... 9 ikinci BÖLÜM : ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI. TARiHi... 27 2. idari ORGANiZASYON... 28 3. ORGANiZASYON; BAZI BÖLÜMLER-YAPILANLAR... 32 4. HALKLA ilişkiler-enformasyon- BASlN SÖZCÜLÜGÜ... 55 5. TV YAYlNLARI... 57 6. PAZARLAMA... 58 7 OLiMPiK TESiSLER inşaati... 6 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM : DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI. OTORiTELERi N GÖRÜŞ VE ÖNERiLERi... 77 2. SONUÇ... 80 3. OLiMPiYAT ORGANiZASYONU SÜRECi... 83 EKLER EK : ADAYLIK DOSYASI için log'nin 2006 SEÇiMLERiNDE CEVAP istedigi SORULAR... 92 EK :2 GÖRÜŞÜLEN KiŞi VE KURULUŞLAR... 25 KAYNAKÇA... 27

. BOLUM.. OLIMPIK KIŞ OYUNLARI

OLiMPiK KIŞ OYUNLARI OLiMPiK KIŞ OYUNLARI. TANIMI Halen 7 yarışma türünü içeren Olimpik Kış Oyunları; Kar ve buz üstünde yapılanlar olmak üzere iki ana dalda toplanmaktadır. Kar üstünde yapılan sporların tamamı kayakla yapılmaktadır. Bu nedenle genelde kayak sporları olarak anılırlar. Kar Sporları : Olimpik Kış Oyunlarında kayak dalında yer alanlar şunlardır: Alp Disiplini Yanşmalan: -iniş - Super Dev Slalom - Dev (büyük) Slalom - Slalom Kuzey Disiplini Yanşmalan: - Kayaklı Koşular (Kros) - Kayakla Atlama - Kayaklı Koşu ve Atlama Kuzey Kombinesi Diğer Kar Spor/an: - Serbest Stil (Akrobatik) Kayak Yarışmaları - Snowboard Yarışmaları - Biatlon Buz Sporları : Olimpik oyunlardan buz üstünde yapılan spor dallarını ise şöyle sayabiliriz: - Artistik Patinaj -Hız Pateni -Kısa Mesafeli Hız Pateni 3

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI --------------- -Buz Hokeyi - Bobsleigh (Bob Kızak) - Luge (Kızak) - Curling (Kaydırak) 2. TARiHi Birincisi 924 yılında Fransa'nın Chamonix şehrinde yapılan Olimpik Kış Oyunlarının başlangıç yıllarında az sayıda spor dalları yeralırken geçen 75 yıl içinde oyunların yapıldığı süre ve programa alınan spor branşları yönünden değişiklik ve bunun yanında da gelişmeler göstermiştir. ilk oyunların süresi bir hafta iken sonraları üç haftaya ulaşmış ve resmi programdaki spor dalları 7'ye çıkmıştır. Kar sporları na bayanlar 8 yıl sonra 932 yılında italya'nın Cortina d'ampezzo şehrindeki oyunlarda katılmıştır. 936'da Almanya'da Garmisch Partenkirchen'de yapılan oyunlardan sonra ikinci Dünya Savaşı nedeniyle 2 yıl ara verilmiştir. 948'de isviçre'nin St.Moritz şehrindeki organizasyonla devam edilen oyunlar ikinci Dünya Savaşı'ndan sonra toplumun kış sporları na ve kış turizmine gösterdiği ilgiye paralel olarak hızlı bir gelişme göstermiş ve televizyon yayınlarından sonra da organizasyonlar turizm endüstrisi haline dönüşmüştür. Önceleri gösteri sporu olarak yeralan akrobatik kayak, snowboard, curling gibi yarışmalar sonraları resmi programlara dahil edilmiştir. Bu arada oyunlar programına Özürlüler Kayak Yarışmaları gibi özel karşılaşmalar da alınmıştır. Ayrıca oyunlar süresince sergiler, kış sporları malzemelerini ve evrimini gösteren müzeler, konserler, konferanslar gibi sosyal ve kültürel etkinlikler tertip edilmektedir. Olimpik Kış Oyunlarının bir özelliği de açılış törenleridir. Açılış törenlerinde, organizatör ülkelerin görkemli ve bir o kadar ilginç gösterileri ve katılan sporcuların cazip, renkli ve birbirinden güzel giysileri ile yıllarca hatıriarda kalacak güzellikler sergilenmektedir. Olimpik Kış Oyunlarının şimdiye kadar organize edildiği ülkelerin kış sporları merkezleri ve tertiplendiği yıllar şöyledir: 4

OLiMPiK KIŞ OYUNLARI TABLO: I KIŞ OLİMPİYATLARI TARİHİ Yıl Şehir Ülke Katılan Yeralan Katılan Ülke Oyun Sporcu 924 Chamonix Fransa 6 4 258 2 ı92r 'St.Moritz ısviçre 25 4 464 3 932 Lake Placid ABD 7 4 252 4 ı936 Garmisch Partenkirchen Almanya 28 7 668 940 DÜNYA. SAVAŞI ';J'ED~NİYLE 944 IPTAL EDILDI 5 948 St.Moritz ısviçre 28 22 669 6 952 Os lo Norveç 30 22 694 7 956 C ortina d' Am pezzo İtalya 32 24 820 8 960 Squaw Vallev ABD 30 27 665 9 964 İnnsbruck Avusturya 36 34 09 0 968 Grenoble Fransa 37 35 ı ı 58 ı972 Sapporo Japonya 35 35 006 2 976 Jnnshnıck Avusturya 37 37 23 3 980 Lake Placid ABD 37 38 072 4 984 Sara i ev o Yugoslavya 49 39 274 5 988 C:al!!arv Kanada 57 46 425 6 992 Albertville Fransa 64 59 80 7 994 Lillehammer Norveç 67 6 847 8 998 Na!!ano Japonya 72 68 277 9 2002 ISalt Lake C:itv ABD 20 2006 ITnrinn İtalya Tablodan da görüleceği üzere, ABD(4) kez, Fransa (3) kez, lsviçre, Norveç, ltalya, Avusturya ve Japonya ikişer kez düzenleme hakkını elde etmiştir. Almanya, Yugoslavya ve Kanada ise birer kez organizasyon üstlenmiştir. 5 992 yılına kadar uygulanan yaz olimpiyatlan ile birlikte kış olimpiyatlarını düzenleme ilkesi değiştiritmiş ve kış olimpiyatlan yaz olimpiyatlarından 2 sene öne alınarak yeni bir düzı:n oluşturulmuştur.

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI -------------- ll. SEÇiM KRiTERLERi VE GEÇMiŞ ÖRNEKLER. 2002 VE 2006 EV SAHiPLERi SEÇiMi.. IOC: Uluslararası Olimpiyat Komitesi'nin Yapısı; IOC, Olimpik Hareket diye adlandırılan ve Olimpiyatlarla ilgili ülkeler, sporcular, milli olimpiyat komiteleri, uluslararası ve ulusal spor federasyonları gibi unsurların yeraldığı yapılanmanın en yüksek karar organı ve Olimpiyat Oyunlarının verileceği şehirlerin tek seçicisidir. 896 yılında Atina'da organize edilen ilk yaz olimpiyatlarının ardından kurulan 5 üye li IOC'nin halen 02 üyesi ve 20 onur üyesi bulunmaktadır. Üyeler olmak esasına vatandaşiıkiarına bakılmaksızın IOC tarafından yetkin ve başarılı göre seçilirler. Esas kural her ülkenin tek bir üye ile temsil edilmesi iken Olimpiyatlar konusunda aktif ülkeler için ayırım yapılabilmektedir. Her bir üyenin ancak 80 yaşında emekli olması, bunun da ötesinde 966'dan önce seçilen üyelerin ömür boyu üye olma süreçleri, aday seçimlerinde hiçbir şekilde siyasete yer verilmemesi ilkesine rağmen zaman zaman bu ilkenin gözardı edilmesi IOC yapısının aksak tarafı olarak yorumlanmaktadır. Üyeler yılda bir kez toplanırlar. Hiçbir şekilde kamu fonları kullanmayan IOC'nin düzenlenen Olimpiyatların gelirinden kaynaklanan (Olimpiyat gelirlerinin ortalama %7'si) muazzam geliri vardır..2. 2002 Salt Lake City Seçimi Başvuru süresinin sonu olan Şubat 994 itibariyle toplam 0 şehir adaylık dosyalarını ulaştırmıştır: Almatı (Kazakistan), Graz (Avusturya), Jaca (ispanya), Östersund (isveç), Poprad Tatry (Siovakya), Quebec (Kanada), Salt Lake City (ABD), Sion (isviçre) Socchi (Rusya) ve Tarvisio (italya). 6

OLiMPiK KIŞ OYUNLARI Şubat 994'de tüm şehirlere hangi kriteriere göre aday olacaklarını gösteren bir başvuru kılavuzu gönderilmiş ve 23 değerlendirme kriteri belirlenmiştir. 8 Ağustos 994'e kadar başvurmaları istenmiştir. Bu arada 24 Ağustos 994'de Almatı adaylıktan çekilmiştir. Hazırlanan dosyaları değerlendirmek üzere bir Komisyon oluşturulmuş ve 8 Eylül 994 - Kasım 994 tarihleri arasında her şehir için 3 gün olmak üzere aday şehirler ziyaret edilmiştir. 2-3 Aralık 994'de Komisyon son raporunu sunmuş, IOC Yönetim Kurulu Üyeleri, Uluslararası Federasyonların ve Ulusal Olimpiyat Komitelerin birer temsilcisi, Değerlendirme Komisyonu Başkanı ve log'nin duayeninden oluşan bir Seçici Kurul, Komisyonun Raporu doğrultusunda finalist şehirleri belirlemiştir. 6 Temmuz 995 tarihinde Budapeşte'de yapılan oturumda finale kalan 4 aday arasında Salt Lake City (ABD) 54 oy alarak kazanırken Östersund (isveç) ve Sion (isviçre) 4'er oy, Quebec (Kanada) ise 7 oy alabilmiştir.,.3. 2006 Torino Seçimi 9 Haziran 999 'da yapılan oylama ile 2006 Kış Olimpiyatları için başvuruda bulunan Klagenfurt (Avusturya) Zakopane (Polonya), Helsinki (Finlandiya), Poprad Tatry (Siovakya), Sion (isviçre) ve Torino (italya) arasından Torino ve Sion finalist olarak belirlenmiş ve 53 oy alan Torino 36 oy alan Sion'a karşı evsahibi olma hakkını kazanmıştır. 2. SEÇiM KRiTERLERi: IOC tarafından her seçim öncesinde yalnızca ön başvuru dosyalarını veren aday şehirlere gönderilmektedir. Yukarıda 2002 seçiminde aday şehirlerin toplam 23 kriter çerçevesinde dosyalarını hazırlamalarının istendiği belirtilmesine rağmen, yapılan araştırmalar neticesinde 2006 seçimleri için toplam 7 kriter belirlendiği saptanmıştır. Bahis konusu kriteriere aşağıda ana hatları itibariyle yer verilmekte olup aday üç şehir arasında ilk 2 sırayı alan Torino ve Sion ile milli gelir açısından Türkiye'yi andıran Zakopane'nin karşılaştırması ekte sunulmaktadır. ) ÜLKE VE ULUSLARARASI ilişkiler 2) HUKUKi KONULAR 3) ÜLKEYE GiRiŞ VE GÜMRÜK MEVZUATI 7

DOGU ANADOLU KIŞ OLIMPiYATLARI -------------- 4) ÇEVRE KORUMA VE iklim 5) FINANSMAN A) Finansal Garantiler B) Fiyat Kontrolleri C) Altyapı Harcamalarının Finansmanı D) OCOG (Organizasyon Komitesi) Bütçesi ($) 6) PAZARLAMA A) OCOG Pazarlama Programı B) Pazarlama Stratejisi C) Pazarlama Gelirleri D) Tanıtım-Reklam E) Sponsor Köyleri 7) OYUNLARlN PROGRAMI 8) GENEL SPOR KAVRAMI A) Toplam Müsabaka Alanı ve Alanların Çok Yönlü Kullanılabilirliği B) Olimpiyat Köyü ve Diğer Konaklama Tesislerinin Müsabaka Alanlarına Uzaklıkianna Göre Tanımları C) Öngörülen Alanlar D) Müsabaka Alanlarının Finansmanı E) F) G) H) ) Öngörülen Alanların Kullanımı için Yapılan Anlaşmalar Uluslararası Federasyonlar Tarafından Verilen Onaylar Müsabaka Alanlarında Hiçbir Reklam Bulunmayacağına Dair Teyit Test Organizasyonları Test Organizasyonlarının Gerçekleştirileceği Süre 9) SPORLAR A) Müsabaka Yerlerinin Sayısı B) Müsabaka Yerlerinin Olimpiyat KöyOne Uzaklığı C) Öngörülen Yerlerin Durumu C2) inşaat Başlangıç-Tamamlanma Tarihleri C3) Toplam Inşaa Maliyeti($)+ OCOG Tarafından Karşılanacak Kısım% D) Anlaşmalar E) Olimpiyat Öncesi Kullanım F) Oyunlar Sırasındaki Oturma Kapasitesi 8

OLiMPiK KIŞ OYUNLARI G) Tesisteki Toplam Müsabaka Günü + Bahse Konu Spor Dalı için Ayrılan Gün Sayısı H) Isı Maksimum,2-lsı Minimum ) Rakım (M)-Şehir- Olimpiyat Köyü, 2-Müsabaka Alanları J) Oyunlar Sırasında Kar Yağışlı Gün Sayısı, 2-Sisli Gün Sayısı K) Rüzgar Yönü, 2- Rüzgar Şiddeti O) OLiMPiYAT KÖYÜ A) Köy Sayısı B) Olimpiyat Köyünün/ Diğer Konaklama Tesislerinin Tanımlanması 2) Olimpiyat Sonrası Kullanımı 3) Yapılacak işlerintakvimi C) Oda Boyutları m2 D) Toplam Yatak Sayısı E) Kişi Başı Ortalama Konaklama Alanı m2 F) Restoranların Sayısı ve m2 Alanı G) Olimpiyat Köyü içinde Sporcular için Antrenman Alanları H) Mülk Sahibinin Adı ) Ulaşım Sübvansiyonları Kimlere Uygulanır, Ne Kadar Uygulanır, Kriterler Nelerdir? ) SAGLIK HiZMETLERi A) Mevcut Sağlık Sistemi B) Yabancılara Uygulanan Sağlık Şemsiyesi C) Dopingle ilgili Mevzuat D) Gelecek O Yılda Sektöre Yapılacak Yatırımlar ve Teminatlar E) IOC Tarafından Akredite Edilen Laboratuarlar F) Olimpiyat Ailesi için Ayrılan Sağlık Kuruluşları 2) GÜVENLiK A) Oyunlar Sırasında Güvenlikten Sorumlu Olan Kurum veya Kuruluşlar B) OCOG Güvenlik Departmanı C) Güvenlik Masrafları D) Öngörülen Anlaşmaların Yapılacağına Dair ilgili Kurumların Teminatları 3- KONAKLAMA A) Şehir içinde Bulunanlar B) Bölgede Bulunanlar

DOGU ANADOLU KIŞ OLIMPiYATLARI --------------- C) Öngörülen Yeni inşaatlar D) Mevcut veya inşaa Edilecek Konaklama Tesisleri E) IOC Oteli F) Diğer Konaklama Planları G) Konaklama-Ulaşım Anlaşmaları ile ilgili Bağlantı H) Otelciler Birliği ile Yapılan Anlaşmalar ) Fiyat Politikası 4- ULAŞIM A ) Mevcut Ulaşım Ağı 2) Mevcut Ulaşım Ağında Planlanan Tevsii Çalışmaları (Otobanlar, Karayolları, Ana Demiryolları, Diğer) B) Havaalanları GUiuslararası Havaalanı Sayısı C) Genel Olarak Bölgesel Ulaştırma Altyapısı D) Olimpiyat Ailesi Ulaşımı E) Ulaştırmadan Sorumlu Kurum 5- TEKNOLOJi 6- MEDYA A) IBC (Uluslararası TV Yayın Merkezi), MPC (Ana Basın Merkezi ve Basın Alt Merkezleri) B) IBC, MPC ve Alt Merkezlerin Tanımlanmasi C) Olimpiyat Sonrası Kullanım D) Oyunlar Dolayısı ile Sunulan Teknik Hizmetler E) Daha Önceki Tecrübeler ' F) Ev sahibi Yayın Kuruluşu 7- OLiMPiZM VE KÜLTÜR A) Haberleşme ve Eğitim Programları B) Kültür Programları C) Bütçe D) Açılış ve Kapanış Seremonilerin Yerleri E) IOC Oturumunun Yeri Kriterler son derece detaylı olarak ele alınmaktadır. Her biri bağımsız olarak önemi haiz bulunan kriterler içinde finansmanın nasıl sağlanacağını belirten ve Oyunlarla ilgili spor, konaklama, sağlık, medya, ulaşım vb. altyapının durumunu ortaya koyan kriterler öne çıkmaktadır. Aşağıda sunulduğu gibi birbirine benzer durumdaki üç kent içinde OCOG (Olimpiyat Düzenleme Komitesi) bütçesi hemen hemen aynıdır.2 2 Diğer kriterler ve kıyaslamalara ilişkin geniş bir tablo ekte sunulmaktadrr. 0

TABLO: 2 OLİMPİYAT FiNANSMANI VE BÜTÇESi İLE İLGİLİ 2006 ADAYLARININ KARŞlLAŞTlRMASI OLiMPiK KIŞ OYUNLARI ) Sennaye SION - İSVİÇRE TORİNO- İTALYA ZAKOPANE- Yatırun Programı ($) POLONYA OCOG(Org. 224,8 o 279,0 Komite~i.) 3948,2 294,0 952,4 Kamu-üzel Toplam 473,0 294,0 23,4 2) Nakit Akış Tahminleri Olimpiyatlara kalan süre Oliınpiyatlara kalan Olimpiyatlarakaları ve Finansman; süre ve Finansman; süre ve Finansman; 7-4 Yıl: Esas olarak TV 7-4 Yıl: Esas olarak 7-4 Yıl: TV hakları, hakları, diğer gelirler TV hakları, Banka Yerel Sponsorluk, Banka finansmanı finansmanı Banka finansmanı 3-2 Yıl: Esas olarak TV 3-2 Yıl: TV hakları, 3-2 Yıl: TV hakları, hakları, diğer gelirler TOP,diğer gelirler TOP,Yerel Sponsorluk, -0 Yıl: Esas olarak TV l-0 Yıl: Esas olarak diğer gelirler hakları, diğer gelirler TV hakları, diğer -0 Yıl: TV hakları, + Yıl: Esas olarak diğer gelirler TOP ve diğer gelirler gelirler +,+2 Yıl: Diğer +l Yıl: tahmin gelirler edilmemiştir OCOG (Organizasyon Komitesi) Bütçesi Mn$ Gelirleı Milvon $ 0 /o Pav Milvon $ %Pav Milvon $ %Pav Televizyon 378 7 %42 o 360 o %442 0,0 %0 ABD 00 %0 00 %0 250,0 %29,2 Avrupa 00 %0 00 %0 55,0 %6,4 Japonya 0,0 %0 0,0 %0 5,0 %,8 Diğer 0,0 %0 0,0 %0 20,0 %2,4 378,7 %42,0 360,0 %44,2 340,0 %39,8 TOP Sponsorluğu 62 4 %69 75.0 %92 75,0 %8,8 Yerel Spansorluk 97 5 %0 8 0,0 %3,5 300,0 %35, Lisans Hakları 5 4 %7 30,0 %3,6 20,0 %2,3 Resmi Tedarikciler 36,6 %4, 25,0 %3, 40,0 %4,7 2,9 %23,5 240,0 %29,4 435,0 %50,9 Hatıra Para Prog. 22,4 %2,5 5,0 %0,6 20,0 %2,4 Hatıra Pul, Kart vb. 2,0 %0,2 0,0 %0,0 %0, Posta Aktiviteleri Piyango 3,2 %,5 70,0 %8,6,0 %0, 37,6 %4,2 75,0 0/ıı9,2 22,0 0 /o2,6 Bilet Satışlan 48, %53 45,0 %5,5 5,0 %,7 Milyon$ %Pay Milyon$ %Pay lviilyon $ %Pay Bağışlar 0,0 %0 0,0 %0 5,0 %0,6 Varlıklar 058,6 %,7 0,0 %,2 5,0 %0,6 Subvansiyonlar 66,9 %7,5 60,0 %7,4 33,0 %3,8 (Ulusal, Bölgesel Ve Yerel Düzeyde) Diğer 52,7 %5,8 25,0 %3, 0,0 %0 225,2 %25,0 95,0 %ll,7 43,0 %5,0 Toplam Gelir 90,5 %00 85,0 %00 855,0 %00

DOGU ANADOLU KIŞ OLIMPiYATLARI -------------- GfDERLER Sermaye Yatırımları Milvon S %Pav Milyon S %ı Pay Milyon S %Pay -Spor tesisleri 82,5 %9,2 0,0 %0 0,4 %2,0 -Olimpiyat köyü 904 %0,0 0,0 %0 57,6 %6,8 -Medya merkezi 5 9 %57 0,0 %0 20,0 %4,2 -Diğer 0,0 %0 0,0 %0 0,0 %0 224.8 %249 0,0 o;,, o 279,0 %33,0 Faaliyetler Müsabakalar 45,5 %6, 40,0 %7,9 60,0 %7, Olimpiyat Köyü 85,7 %9,5 50,0 %6,4 60,0 %7, Medya Merkezi ı 0, %2,2 0,0 %4,2 60,0 %8,9 Seremoniler, programlar 2,5 %2,4 43,0 %5,5 26,0 %3, Tıbbi hizmetler ı,2 %,2 50 %06 0,0 %,2 Catering 4, %,6 25 o %32 25,0 %3,0 Ulaşım 43 9 %49 340 %44 25,0 %3,0 Güvenlik 25 9 %2.9 ll o %4 20,0 %2,4 Engeliiter oyunları 5,4 %0,6 2 o %5 25,0 %3,0 Tanıtım harcamaları 35 7 %40 400 o;,,s ı 0 o %2 İdare 36 2 %5 ı 60 o %20_ll 600 %7 Oyunlar öncesi aktiviteler ve 5,9 %0,7 40,0 %5, 30,0 %3,5 koordinasyon Diğer 35,7 %3,9 0,0 %4, 55,0 %6,4 676,7 %75, 780,0 %00 566,0 %67,0 Toplam Gider 90,5 %00 780,0 %00 845,0 %00 Toplam Gelir 90,5 85 o 855 o Toplam Gider 90 5 780.0 845 o Fazla (açık) 0,0 35 o 0,0 Torino'nun diğer adayiara oranla avantaj sağladığı kaydedilen unsurlar aşağıda sunulmaktadır: i} Aday kentler içinde sadece italyan hükümeti Oyunlann finansmanından sorumlu olmayı kabul etmiş, garanti mektubu vermiştir, ii} iii} iv) Torino'nun Sabit Sermaye Yatırımları (her tür altyapı tesisi} ihtiyacı düşüktür. Kaldı ki, OCOG tarafından gerçekleştirilmesi öngörülen yatırım bulunmamaktadır. Konaklama, ulaşım, otopark, sağlık tesisi vb gibi destekleyici imkanlar daha uygun durumdadır. {Torino'nun tek başına bir avantajı olmamakla birlikte} Tüm aday kentler sporcu ve idarecilerin ekonomi sınıfı uçak ulaşım giderlerini karşılayarak sübvansiyon uygulamayı taahhüt etmektedirler. 2

lll. KIŞ OLiMPiYATLARINI DÜZENLEMENiN FAYDALARI;. GENEL OLiMPiK KIŞ OYUNLARI.. Tanıtım Telekomünikasyon alanında elde edilen gelişmeler ile medyanın kazandığı güce paralel olarak milyarlarca insana ulaşan televizyon yayınları ile Olimpiyatlar bir ülkenin tanıtımı için büyük olanaklardan biri olarak gözükmektedir. Bir anlamda bu dünyanın en fazla izlenilen, dinlenilen, konuşulan, yazılan olayı dolayısı ile Olimpiyatları düzenleyen ülke gerek yayın organları aracılığıyla, gerekse Oyunlar nedeniyle ülkeye gelen sporcu, seyirci, idareci, basın mensupları ve benzeri katılanlar aracılığı ile görücüye çıkmaktadır. Elde edilen istatistiklere göre yalnızca Oyunlar süresince 5-20 gün boyunca dünya nüfusunun iki katı kadar insana ulaşan yayınlar "imaj yaratma", kamuoyundaki olumsuz imajı yıkma açısından eşsiz fırsatlar sunduğunu doğrulamaktadır. Ayrıca Oyunlar öncesinde ve sonrasındaki yayınların ise yıllar süren olumlu katkıları bulunmaktadır. Örneğin 964 yılında Tokyo'da yapılan Yaz Olimpiyatlarında Japonya bu fırsatı son derece uygun kullanmış ve o zamana kadar dünyaya yayılmış bulunan "taklit, kalitesiz mallar üreten Japonya" imajını yıkarak teknoloji yaratan, kaliteli mal üreten bir ülke imajına ulaşmayı başarmıştır. TABLO: 3 TELEViZYONLARlN YAYlN SAATLERİ Lillehammer 994 Naaano 998 ASYA-PASİFİK 336.449 G.AMERİKA 8 242 K.AMERİKA 32 82 G.AFRİKA 29 276 AVRUPA 3.239 3.362 TOPLAM 3.943 6.4 3

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI -------------- TABLO: 4 TELEViZYONLARlN İZLEYİCİ SAYISI (Milyon Kişi)3 Lillehammer 994 Nagano 998 JAPONYA 759,8 780,3 KANADA 87,2 92,7 AVUSTRALYA 2,2 49, G.KORE 22,6 574,6 G.AFRİKA ı 5 7,2 BREZiLYA 24,7 97 MEKSİKA 2 95 5 ABD 668 26 8 İSPANYA 6 2 9 9 FRANSA 435 4 299 2 NORVEÇ 66,2 49,3 EUROSPORT 60 205,7 TOPLAM 0,700 0,200 YAYIN YAPAN ÜLKE 2 80.2. Bölge Altyapısının Gelişimi Bir Kış Olimpiyatı düzenlemek için aday olan bir ülke, bu organizasyonun en önemli koşullarından olan altyapının geliştirilmesi için daha adaylık öncesinden başlayarak yatırımlar yapmak durumundadır. Bu yatırımlar arasında; oyunların yapılacağı spor tesisleri, sporcuların ve seyircilerin tesisiere ulaşım ı için mekanik tesisler, başta havaalanı ve demiryolu olmak üzere ulaştırma yatırımları, gelen sporcu, seyirci ve görevliler için konaklama tesisleri, sağlık sorunlarının çözümü için sağlık tesisleri, basın yayın hizmetleri için son derece gelişmiş haberleşme sistemi altyapısı, kongre ve basın merkezleri ve bu arada sayılamayacak kadar çok altyapı yatırımı bölgenin çehresini değiştirecektir. Olimpiyatların başvuru, değerlendirme gibi aşamalarında belirgin bir takvimi olması dolayısı ile yatırımlar ister istemez kısa bir zaman dilimi içerisinde tamamlanmak durumunda kalacaktır. Yatırımların büyüklüğü bugün her açıdan hazır gibi görülen ülkeler için bile önemli boyutlara ulaşabilmekte, milyarlarca $ ile ifade edilmektedir. 2006 için başvuruda bulunarak, ilk iki sırayı alan Torino (italya) ve Sion (isviçre) ile yine adaylardan Zakopane (Polonya)'nin sabit sermaye yatırımları aşağıdaki tabloda kıyaslanmaktadır: 4 3 Nagaııo Olimpiyatlannda gözlemlenen izleyici sayısının düşüklüğü Japonya'nın Avrupa ve ABD'dan çok farklı bir zaman diliminde yer almasına bağlıdır. Türkiye Avıupa ve nispeten ABD ile yakın zaman dilimlerinde yeraldığı için bu konuda avantajlı konumdadır.

TABLO: 5 SABİT SERMAYE YATIRIMLARI OLIMPIK KIŞ OYUNLARI SİON TORİNO ZAKOPANE İSVİCRE İTALYA POLONYA Milvon $ %Pav Milvon$ %Pav Milvon $ %Pav Havaalanı 366 2 %9 4 o %09 50 3 %53 Kara ve demirvolları 3300.6 %83.6 358.0 %277 787 5 %82,7 Ziyaretçi konaklama 32, % 98,0 %5,3 0,0 %0 tesisleri Soor alanları 28 2 %07 374.0 %28 9 0.0 %0 Olimnik kövler 88 6 %22 47 o %3 00 %0 MPC/lBC (Basın ve 7, %0,2 47,0 %,3 0,0 %0 Yavın Merkezleri Diğer 25.4 %32 00 %0 4 6 %2.0 3948 2 294.0 952.4 Kısa vadede Olimpik Oyunları düzenlemenin maliyeti bütçe üzerinde negatif ile Olimpik bölgenin değerlere ulaşsa bile yapımı gerçekleştirilen altyapı yatırımları altyapı ihtiyaçları 30-40 yıl süre ile çözüme kavuşturulmuş olmaktadır. üstelik oldukça gelişmiş spansorluk programları ile yatırımların önemli bir bölümü çok kısa bir sürede fınansman imkanı bulabilmekte, devlet bütçesine fazla bir yük olmamaktadır. Bunun dışında gerek Olimpiyat öncesi altyapı yatırımlarının, gerek Olimpiyat Oyunlarına bağlı aktivitelerin, gerekse Olimpiyatlar sonrasında başta turizm hareketleri olmak üzere gerçekleştirilecek muhtemel organizasyonlar ve kullanımlar ile bölge ve ülke ekonomisine muazzam bir kaynak sağlaması sözkonusudur..3. Turizm Televizyon yayınlarının da etkisi ile Kış Olimpiyatlarının gördüğü ilgi ve katılım her geçen dönem artmaktadır. Her yeni düzenlenen Olimpiyat bir öncekine göre yapılan yarışmalar, katılan sporcular, biletli izleyici, TV izleyicisi, basın ve yayın mensupları vb açısından gelişim göstermektedir. 5

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI -------------- TABLO : 6 TOPLAM KATILAN ÜLKE, AKREDİTE KATlLlMCI VE OYUN SAYISI Lillehammer 994 N<!,g_ano 998 Katılan Sporcular Erkek soorcu.26.389 Kadın Sporcu 522 788 Toplam Sporcu.738 2.77 Katılan Ülkeler Avrupa 42 45 Amerika ll 2 As va 7 ll Okvanusva 4 2 Afrika 2 2 Toplam 66 72 Olimpik Sporlar 6 7 Erkekler Yarışları 34 37 Bayanlar Yarışları 25 29 Erkek~Bavan Yarışları 2 2 Toplam Yarışlar 6 68 Akrcdite Olanlar Sporcular.82 2.302 Takım İdarecileri.095.464 Diğer idareciler 726 869 Yayıncılar 5.209 8.822 Basın 2.679 2.566 Toplanı 43.63 84.367 -- Toplam 70-80 ülkeden sporcuların yarıştığı Oyunlarda görevli personel, güvenlik vb. dahil akredite olarak Oyunlara katılanların sayısı dahi 50.000-80.000'erle ifade edilmektedir. Sadece bu akredite olan insanların ve yakın çevresinin dahi ülkemizden örnek verecek olursak, Türkiye'nin doğa harikası adı sanı duyulmamış yörelerini öğrenmesinin bile ülkemizde eksikliği duyulan kış turizminin gelişimi için katkıları açıktır. Oyunlar dolayısı ile ülkeye gelen akredite kişiler dışında sayılarının yine 00.000 civarında olduğu ifade edilen izleyicilerin konaklaması için yeni tesisler yapılması gerektiği bilinmektedir. Örneğin 8600 yatağa sahip Lillehammer ve çevresinde Oyunlar nedeni ile daimi yatak sayısında %75 artış yapılarak 5.000 dalayına ulaşılmıştır. Yapılacak olan tesislerle birlikte diğer mevcut tesislerin de elden geçirilmesi Olimpik bölgelerde çok büyük ve modern bir yatak varlığını da beraberinde 6

OLiMPiK KIŞ OYUNLARI getirmektedir. Bu son derece büyük kapasiteyi değerlendirebilmek bir sorun olarak ortaya çıksa da aslında Oyunların da getirdiği cazibe ile bölgedeki turizm hareketlerinin artması bu endişeyi giderici mahiyette olmaktadır. Örneğin Avrupa ve Dünyada pek bilinmemekle birlikte 994 Kış Olimpiyatları düzenleyicisi olan Lillehammer'de 989-999 yılları arasında turist geeelemeleri sayısında kaydedilen artışla 300.000 kişi/gece sayısından 800.000 kişi/gece sayısına ulaşılmış olması sektörde çok önemli bir gelişmeyi işaret etmektedir. Turizm sektörünün bu "devasa organizasyon" dolayısı ile elde ettiği bilgi birikimi ve tecrübenin üzerinde ayrıca önemle durulmalıdır..4. Ekonomiye Katkı Gerçekleştirilen altyapı yatırımları çerçevesinde ekonomiye doğrudan giren kaynaklar dışında Olimpiyatların düzenlenmesi öncesi, sırası ve sonrasında yapılan faaliyetler yurt içi üretimi artırmakta ve gayri safi milli hasılaya çok olumlu katkılarda bulunmaktadır. Olimpiyatların en önemli faydalarından birisi de kısa vadede yaratılan pazarın açılımlarını değerlendirmek üzere özellikle Olimpik bölgede girişimcilik ruhunu ateşlemesidir. Sadece Oyunların getirdiği hareketlilik ile belki ülke geneli itibariyle önemsiz ancak bölge itibariyle çok önemli yeni girişimler ortaya çıkmaktadır. Herşeyden ewel Oyunlar öncesinde ihtiyaç duyulan altyapı düzenlemesi, yenilenmesi çalışmaları çerçevesinde gerçekleştirilecek inşaat faaliyetleri lokomotif sektör olarak çok sayıda alt sektörü harekete geçirmektedir. Oyunlar öncesinde başlatılan tanıtım kampanyaları ile ivme kazanan, oyunlar sırasında zirve noktasına çıkan ve oyunlar sonrasında da azalmakla beraber önceki senelerle kıyaslanmayacak şekilde performansını koruyan turizm ise Oyunlar sonrasında lokomotif sektör olarak aynı işlevi görmekte gıda, giyim, taşımacılık, hediyelik eşya gibi O'larca sektör canlanmaktadır. Oyunlar dolayısı ile yapılacak son derece büyük boyutlu ihaleler bölgede girişimciliği geliştirdiği gibi, yerli malların tercih edilmesi özellikle bölgede üretim kapasitesinin, kalitesinin ve teknolojisinin geliştirilmesi için fırsat yaratmaktadır. ihalelerde pay alabilmek için yabancı - ulusal ve yerel şirketler arasında kurulan ortaklıklar da olimpiyatlar sonrasında da bölgedeki yatırımları özendirici yapısı nedeniyle sermaye oluşumuna katkıda bulunmaktadır. 7

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI -------------- Yapılan araştırmalarda (Lillehammer Oyunlarında) özellikle inşaat sektöründe bölge şirketlerinin yatırımlardan aldıkları payın %47, başkent şirketlerinin payının ise %30 olduğu, kalan yatırımın da çok büyük bir bölümünün ülkenin diğer bölgelerinden şirketler aracılığı ile gerçekleştirildiği sonucu ortaya çıkmaktadır. Uluslararası şirketlerin bu konudaki payları % 'in altındadır. Aslan payını alan inşaat yatırımları dışında açılan ihalelerde sektörler itibariyle bölge şirketlerinin payı incelendiğinde mobilya (%90), ulaştırma, depolama, tesisler ile büro ekipman ve malzemelerinde bölge şirketlerinin payının fazialıiığına karşın, başta medya, bankacılık,sigorta, bilgi iletişim sistemleri olmak üzere diğer sektörlerde bölge dışı şirketlerin payları artmaktadır. Bir diğer ifade ile inşaat dışındaki ihalelerin ancak %24'ü bölge şirketlerince gerçekleştirilmektedir. Ülke şirketlerinin genel olarak Olimpiyatlarlarla ilgili sorulara verdiği yanıtlardan çıkan sonuca göre şirketlerin ; % 37'si Oyunların kendileri için iş olanakları yarattığını, % 20'si rekabet güçlerini artırdığın ı, % 25'i ihaleler için diğer firmalarla işbirliğine gittiklerini ve bu işbirliğini sürdürme eğiliminde olduklarını ifade etmiş olmaları ilgi çekici bulunmaktadır. Yapılan tahminler 2002 Salt Lake Organizasyonunun ABD gayrisafi yurtiçi hasılasına etkisinin 2.8 milyar$ olacağını göstermektedir. Sağlanan bu üretim artışı aynı zamanda 23.000 kişiye yeni istihdam sağlayacaktır. Bu vesile ile çalışanlara ve iş sahiplerine aktarılacak gelirin 970 milyon$ civarında olacağı hesaplanmaktadır. Ayrıca yerel yönetimler ve devletin gerek satışlar, gerekse çeşitli vergilerle 236 milyon $ gelir elde edeceği öngörülmektedir..5. Eğitim ve işgücü Oyunlar dolayısı ile yapılan maddi yatırımlar yanında insan kaynaklarında yatırım yapıldığı gerçeği unutulmamalıdır. Olimpiyatları düzenlemek gibi devasa boyutlardaki bir projeyi hayata geçirmek için organizasyonun evreleri içerisinde inişçıkışlar gösteren 0-5.000 kişi civarında bir işgücüne ihtiyaç duyulmaktadır. Önemli bir bölümü görevlandirildiği işle ilgili teknik eğitimden geçirilecek bu işgücüne "insan ilişkileri" açısından da temel eğitim, lisan eğitimi, davranış eğitimi vb. sağlanacak olması kalkınma hamlesi için önemli ve gerekli bir nitelikli işgücüne doğru bir adım olarak düşünülmektedir. 8

OLiMPiK KIŞ OYUNLARI 0-5.000 kişilik işgücü ihtiyacının çok büyük bir bölümü gönüllüler ve ordu mensuplarının katkısı ile sağlansa da binlerce kişiye iş imkanı sağlayan Oyunlar tamamlandıktan sonra da bölgede yapılan yatırımların Olimpiyat sonrasında akılcı kullanılması istihdam sorununa kalıcı bir çözüm olabilmektedir..6. Olimpiyat Sonrası Kullanım Altyapı yatırımları ile gelecek kuşaklara aktarılan çok önemli tesisler ve bilgi birikimi, tesislerin Oyunlar sonrası akılcı kullanımı ile birleşince sürekli bir kazanç kaynağı yaratılabileceğ_i gibi bölgenin ve ülkenin değişik sorunlarına çözümler üretilmesi de mümkün olabilmektedir. Chamonix (Fransa), St. Moritz (isviçre), lnnsbrück (Avusturya) gibi kış tatil merkezleri olimpiyatlarla elde ettikleri ünlerini on yıllardır Avrupa'daki en çok tercih edilen kış tatil merkezleri olarak değerlendirilmektedir. Mevcut tesisler spor, eğitim, fuar-sergi, öğrenci yurtları, turizm tesisleri, müze, kütüphane, kültürel etkinlikler ve hatta işyerleri için bir envanter teşkil etmektedir. 2. OLiMPiYATLARlN GELiR KAYNAKLARI Günümüzde Olimpiyat düzenlemenin en büyük gelir etkisi orta ve uzun dönemde prestij ve 964 Tokyo-Japonya örneğinde daha önce belirtildiği gibi "tanıtım ve imaj düzeltme" olarak ortaya çıkmaktadır. Ülke imajının güçlenmesi, ülke üretiminin, turizminin kısaca ülkenin sahip olduğu her şeyin imajının yükselmesi anlamına gelmekte, bu da ülke maliarına daha fazla dış talep, daha fazla ziyaretçi turist, dünya siyasi ve ekonomik platformunda daha güçlü bir konum ve yeni işbirliği olanakları şeklinde ifadesini bulmaktadır. Soğuk savaş döneminde Doğu ve Batı Blokunun Oyunları alma çabaları buna örnek olarak gösterilebilir. öte yandan Olimpiyatların fınansmanına maddi kaynak yaratılması amacıyla çeşitli programlar da geliştirilmiş Televizyon; bulunmaktadır; Bunlar arasında giderek artan televizyon gelirleri hiç kuşkusuz ilk sırayı almakta ve elde edilen gelir ~milyar $'ın üzerine çıkmaktadır. 9

DOGU ANADOLU KIŞ OLIMPiYATLARI ------------- TABLO: 7 TV GELİRLERİ (MiLYON $) Lillehammer I 994 Nagano 998 ABD-CBS 295 375 AVRUPA-EBU 26,3 7 JAPONYA-JAPAN POOL 2 7 37 5 ASYA-PASİFİK-ABU 0,2 0,54 AVUSTRALYA 5 65 CHANEL 9/7/FOX SPORTS - 2 75 KANADA CTV/CBC 0 6 Y.ZELANDA TVNZ 05 06 G.AMERİKA 0,5 o 98 AFRiKA SABC/URTNA/ - 0,025 Super Sportinter 0,250 JAMAIKACVM - 0,0 G.KOREKBS - 0,05 MALEZYA ASTRO - 0,02 DiGERLERİ 2,8 - TOPLAM 353 53,5 Sponsorluk; Olimpiyatlarda diğer önemli gelir kaynakları arasında spansorluk ve lisans anlaşmaları da önemli yer tutmaktadır. Bunlar arasında en az TV yayınları kadar önemli olan TOP Programı organizasyonda anahtar rol oynamaktadır: TOP (The Olympic Partners)- Olimpik Ortaklar Programı olarak tanımlanan program IOC tarafından idare edilmektedir. 98 Ulusal Olimpiyat Komitesi, Olimpiyat Düzenleme Komiteleri ve dünyanın çeşitli Olimpik takımları bu programdan istifade ederler. Programın özünde 4 yıllık bir dönem boyunca Kış Olimpiyatları ile Milli Olimpiyat Komitesi haklarının bir paket halinde uluslararası ihaleye çıkarılması (ki, fırma başına bu paketin bugünkü değeri yaklaşık 50 milyon $'dır) ve uluslararası firmaların IOC ile imzaladığı anlaşmaya dayanarak Olimpik hareketin desteklemesi yatar. Dikkat edilmesi gereken husus hakların IOC tarafından idare edilmesidir. Gelirin paylaşımı değişmekle birlikte genel olarak kural %50'nin Olimpik Harekete,%50' nin ise Organizasyon Komitelerine (bu rakamın da /3'ü Kış Olimpiyatları, 2/3'ü Yaz Olimpiyatları Düzenleme Komitesine diye ayrılır) ayrılmasıdır. Olimpik markaları kullanma hakkına sahip olmak, Olimpiyat Organizasyon Komiteleri ile birlikte pazarlama stratejileri geliştirmek şeklinde geniş haklara sahip olan TOP spansorları her dönemde değişmektedir. 20

OLiMPiK KIŞ OYUNLARI 2002'ye gelinceye kadar dört adet TOP spansorluk anlaşması imzalanmış olup genel olarak bakıldığında - Alkolsüz içkiler, - Elektrik-Elektronik Teknolojisi - Bilgisayar - Fotoğrafçılık malzemeleri - Finansal hizmetler - Petrol ürünleri - Telefon hizmetleri - Telekomünikasyon ekipmanı - Yazılı görsel yayınlar Sektörlerinden veya 2 firmanın spansor olduğu ve spansor sayısının toplam 9-0 fırma arasında değiştiği görülmektedir. örneğin olimpiyat çevrelerinde en başarılı organizasyon olarak değerlendirilmekte olan 994 Lillehammer Kış Olimpiyatlarının dünya çapındaki TOP sponsorları, Coca Cola (Alkolsüz içecekler),kodak (Fotoğrafçılık malzemeleri), Visa (Kredi kartları), Bausch & Lomb (Dişçilik, işitme ve optik malzemeleri) Rank Xerox (Fotokopi ve faks cihazları),time/sports lllustrated (Yayınlar) Panasonic (TV ve video ekipmala rı) IBM (Bilgisayar) iken, Coca Cola, Sports lllustrated, Visa fırmaları 2002 spansorları arasında da yeralmaktadır. TABLO: 8 TOP (ULUSLARARASI SPONSORLAR) GELİRLERİNİN DEGERLENDİRİLMESİ Lillehammer 994 TOPLAM YARATILAN GELİR 350 Milyon$) Nagano 998 SOO (TAHMİNİ) Bunun dışında Olimpiyatları düzenleyen ülkelerin Organizasyon Komitelerinin yetkisinde olan anlaşmalarla kendi ulusal sanayinden sağladıkları spansorlar kategoride değerlendirilmekte, bulunmaktadır. Bu spansorlar da genel olarak iki ayrı bir bölüm TOP spansorları ile aynı geniş haklar karşılığı imza atarken bir bölüm de daha kısıtlı haklar karşılığında anlaşma yapmaktadırlar. Birinci kategoride organizasyona maddi olanaklar veya teknoloji, ürün, hizmet vs destek veren firmalar bunun bir altında sadece ürün ve hizmet desteği veren firmaların spansor olduğu programlar bulunmaktadır. Bu konuda Salt Lake City örneğine bakıldığında; 2

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI --------------- OPUS Spansorlar (ABD'nin Olimpik Varlıkları) programında ilk kategoride finans, teknoloji, ürün ve hizmet desteği veren çeşitli firmalar yeralmaktadır: GM, AT&T, TEXACO, BANK OF AMERICA, BUDWEISER, USWEST, LUCENT TECHNOLOGIES, THE HOME DEPOT, DEL TA AIRLINES, SEIKO, BLUECROSS BLUE SHIELD, YORK, MARKER SPORTSWEAR, NUSKIN, PHARMANEX, MONSTER.COM, OPUS Tedarikçileri programında ise doğrudan maddi destek sağlamayan ancak ürettikleri mal ve hizmetler ile Olimpiyatlara destek olan firmalar yer almaktadır: DBM, O.C. TANNER, QUESTAR, KSL TV, KSLII60, HERMANMILLER, COMPASS GROUP, HARRIS, MODERN DISPLAY, MARRIOT, TICKETS.COM Bu spansorlar dışında Olimpiyat logo, tema vb., üretiminde kullanma hakkına sahip olan toplam 27 adet lisansör firma yer almaktadır. Bilet sattşlan ; Tüm bu gelir kalemlerinin dışında önemli bir kaynak da bilet satışıdır. Geçmişteki trendin sürdüğü farzedilirse Olimpiyatları yaklaşık,3 milyon biletli kişinin izleme arzusunda olduğu anlaşılmaktadır. TABLO: 9 BİLET SATIŞ SATILAN BiLET Lillehaınmer 994 Nagano 998 Açılış Töreni 26.568 48.937 Kapanış Töreni 5.397 49.257 Toplam Satılan Bilet.233.000.275.529 Satılan Biletierin Oranı %87,3 %88,9 Diğer Kaynaklar ; Oldukça kapsamlı bir pazarlama stratejisi ile Olimpik organizasyonları gelir kaynağı haline getirmek için; * Hatıra pulu satışı, * Hediyelik eşya satışı, * Olimpiyatları yansıtan özellikteyalnızca sınırlı sayıda üretilen (bazı hallerde tek bir adet) ürünlerin ihale yolu ile satılması, 22

OLiMPiK KIŞ OYUNLARI * Fuar, sergi organizasyonları, * Manevi değeri bulunan Olimpik hisse satışları * Yazılı, görsel malzemelerin satışı vb. çok çeşitli yaratıcı kaynaklar ile mali destek sağlanmaktadır. Tüm bu bilgilerin ışığında Salt Lake City Olimpiyat bütçesi; 34 milyon $'ı ayni olmak üzere,330 milyar $'dır. Gelirlerin; %33 Televizyon Yayın Hakları, %24 Mal ve Hizmetler %22 Spansor Finansman ı %2 Bilet Satışı %3 Lisans Hakları %2 Tasfiye Gelirleri %4 Diğer kalemlerinden oluşacağı tahmin edilmektedir. 23

ll. BÖLÜM ÖRNEK OLAY -994 LILLEHAMMER OYUNLARI

-

ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI. TARiHi Lillehammer'de Kış Olimpiyatları düzenleme fikri ilk kez 98 yılı sonlarında Lillehammerde turizm yatırımları olan bir Alman tarafından dile getirilmiş ancak öneri Lillehammer halkının çoğunluğu ve özellikle basın tarafından tepkiyle karşılanmış, hatta "deli saçması" olarak nitelendirilmiştir. izleyen kısa dönemde toplumun önderi kişi ve kuruluşlarca da seslendirilmeye başlanan düşünce, 2 Ağustos 98 tarihinde Norveç Hükümeti tarafından oluşturulan iç Bölgeler Komitesi (lnland Committebölgeler arası farklılıkların giderilmesi için araştırmalar yapan bir komite) raporu ile de destek bulmuştur. iç.bölgeler Komitesi bulguları üzerine çalışmaya başlayan Lillehammer idare Konseyi tarafından oluşturulan Komite de "Bölgenin kalkınması için Kış Olimpiyatlarının en uygun yol olacağı, yapılacak olan yatırımlar ile altyapı sorunlarının çözüleceği, ticaret ve turizmin gelişeceği, bölgesel spor kulüplerinin ulusal ve uluslararası yarışmalar organizasyonunda uzmanlaşacağı savıyla Olimpiyatların düzenlenmesi için ne/nerede/nasıl/hangi bütçe? ile yapılması gerektiği sorularına cevap olacak bir rapor hazırlamıştır. 28 Ocak 983'de açıklanan bu raporun değerlendirilmesinin ardından 2 Haziran 983'de toplanan Lillehammer Belediyesi 42'ye karşı 3 oyla hükümetin de desteği ile Olimpiyat başvurusunda bulunmak için çalışmalara başlama kararı almıştır. Bu amaçla Ekim 983'de Lillehammer-OL 992 AS adı altında bir şirket kurularak 992 Oyunları için hazırlıklara başlanılmış ancak 984 yılında Saraybosna Oyunları sırasında yapılan adaylık başvurusu 7 Eylül 986 tarihinde Fransa/ Albertville'in galibiyetinin açıklanması ile hüsranla sonuçlanmıştır. Bu sonuçtan yılmayan Lillehammer bu kez Hafijell'de Alp Yarışlarının yapılacağı merkezin ve Lillehammer'de Buz Hokeyi tesislerinin yapımına başlayarak daha güçlü bir kampanya ile 994 Oyunları için başvuruda bulunma kararı almıştır. Bir önceki adaylık başvurusu için harcanılan 25 milyon Kron'a karşılık 5 Nisan 987'de yapılan 994 başvurusu için,8 milyar Kron hükümet hibesi sağlanmıştır. Başvurunun hemen ardından Başbakanın ağzından Norveç hükümetinin adaylığa tam desteğini teyit eder mektup tüm IOC üyelerine gönderilmiş, Dış işleri Bakanlığı ve Başvuru Komitesi temsilcileri IOC üyeleri nezdinde girişimlerde bulunmakla görevlendirilmiştir. Bu dönemde IOC'nin 70 üyesi kendi ülkelerinde ziyaret edilirken Başkan Samaranch'ın da aralarında bulunduğu 68 IOC üyesinin Lillehammer'i ziyaret etmesi sağlanmıştır. 5 Eylül988'de Norveç Başbakanı ve üst düzey delegasyonun da katıldığı Seul'de yapılan IOC zirvesinde Lillehammer'in 994 Kış Oyunlarına ev sahibi olacağı açıklanmıştır. 27

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI --------------- 2. idari ORGANiZASYON Oyunların organizasyonunda esas itibariyle 3 ayrı şirket görev almıştır: i) Lillehammer Olimpiyat Organizasyon Komitesi (LOOC) ii) Belediye inşaat Şirketi (LOA) iii) Olimpiyat Sonrası Kullanım Şirketi (LOV) Lillehammer Eylül988'de 7.Kış Olimpiyatlarını düzenleme hakkını elde edince IOC ile Lillehammer, Belediyesi ve Norveç Milli Olimpiyat Komitesi arasında bir sözleşme imzalanmıştır. Bu sözleşme gereği Olimpiyat oyunlarını organize etmek üzere bir Düzenleme Komitesi (LOOC) oluşturulmuştur. Kasım 988'de oluşturulan LOOC'nin ortaklık yapısında %5 hisse devlete ait iken %24'5 hisse Lillehammer Belediyesi'ne ve %24,5 hisse ise Norveç Olimpiyat Komitesi'ne (NOC) verilmiştir. Başvuru süresinde, Norveç Parlamentosu Lillehammer Olimpiyatları aldığı takdirde demiryollarının, karayollarının ve haberleşme alt yapısının iyileştirilmesi gibi projelere kaynak sağlama yükümlülüğü garantisi vermiştir. Lillehammer Belediyesi ise spor arenaları ve diğer tesisleri inşaa taahhüdünde bulununca 989 yılında Lillehammer Belediyesi tarafından kendi sorumluluğundaki inşaatları gerçekleştirmek için % OO'ü B elediyeye ait Lillehammer Olympiskre Anlegg (LOA) inşaat şirketi kurulmuştur. Bunun dışında Olimpiyat sonrası inşa edilen tesisleri işletmek üzere daha önce kurulan Olimpiyat Sonrası Kullanım Komitesi 990 yılında bir şirket haline getirilerek Lillehammer Olymiavekst (LOV) kurulmuştur. Hükümetle ilişkiler Başkanlığını Kültür Bakanlığı'nın yaptığı, diğer Bakanlıkların ve Olimpik bölgenin temsilcilerinin yer aldığı Koordinasyon Komitesi aracılığı ile yürütülmüştür. 990 Sonbaharında Parlamento ortak amaçla kurulan üç şirketin (LOOC - LOA ve LOV) Lillehammer OL 94' AS adı altında tek bir yapı altında birleştirilmesini kararlaştırmıştır. Bu üç şirket de bağımsız yapı veyönetim Kurullarını muhafaza edecek ancak tek bir Üst Yönetim Kurulu'na sahip olacaktır. Üst Yönetim Kurulu hükümetin bakaniıkiarına ve bölge belediyelerine karşı sorumlu olacaktır. Ancak IOC ile resmi ilişkiler LOOC Yönetim Kurulu tarafından yürütülecektir. ~- l--l_il_ie_h_a_m_m_e_r_~-~-iill-.,:~-k_o_l_"_94 ) C:::::~-=---=3: LOOC Organizasyon Komitesi İnşaatl===::::>i LOA (Olimpiyat Sonrası Kullanıını 28

[~~ LOOC AS YÖN.KUR 99-992 ORGANiZASYON YAPISI LILLEHAMMER OL 94 AS YÖNETİM KURULU LOVYÖNKUR. N co Faliyetler Faliyet Destek TV Yayınlan Basın Yayın l Ev Sahipliği ve Protokol Personel İNŞAAT PAZARLAMA/ GELİŞTİRME Yarışma Sahaları L Pazarlama Projeleri Salonlar Pazarlama Konaklama Tesisleri Geliştinne/ Radyo, TV ve Basın Mrk. Olimpiyat saması kullanını l Personel ŞEF HABERLEŞME ll FİNANS YÖNETİM ı LlLLEHAMMER OLYMPIA PARK Olimpiyat Sonnısılşetici Haberleşme/Halkla İlişkiler l Personel Organizasyon L Faaliyetler Ve Bakım M.edya ile ilişkiler Finans/Satın Alma/ Tesislerin ve Faaliyetlerin D.ızayn.. Lıllel:ıammerO!impik Dokümantasyon Proje Yönetimi Geliştirilmesi Hab. Mrk yönetim 0: ~ o ~... -:' (O (O ~ r r:: r m ~ ~ o ~ h ~

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI -------------- 99 Sonbaharında yapıda değişikliğe gidilmiştir. LOA Yönetim Kurulu feshedilerek LOOC'nin emrine verilmiştir. LOV'nın Lillehammer OL 94 AS'yle bağlantısı zayıflatılmış ve nihayetinde 992 Kasımında resmen ayrılarak arenaların olimpiyat öncesi ve sırası işletme sorumluluğu bu şirkete verilmiştir. Bu organizasyon değişikliğinde Kültür Bakanlığı ve Lillehammer OL 94" AS yönetiminin önerisi ile; * Yönetim Kurulu Başkanı adına finansal kontrolü güvence altına almak, * Norveç Parlamentosu, Kültür Bakanlığı, Yönetim Kurulu ve Yönetim Kurulu Başkanı tarafından belirlenen yetki ve sorumlulukların, kararların, prensipierin uygulanmasını gözetmek, * Finansal kontrol ve sonuçları izlemek, * ilgili tüm hususların yeterince analiz edildiğinden emin olmak, * Belirlenen ve ölçülebilen hedeflerle başarı kriterlerine uyulmasını sağlamak * Finans, Kalite Güvence (teknik sorumluluk dahil), Çevre (teknik sorumluluk dahil) gibi değişik bölümlerin meseleler için bir kaynak ve itici güç olmak. amacıyla ayrı ve bağımsız bir kontrol birimi oluşturulmuştur. 30

YÖNETiCi YARDIMCTST Basın Yayın Ev Sahipliği Ve Protokol insan KAYNAKLARI (..V. İNŞAAT PAZAR LAMA/ GELİŞTİRME Spor sahalan Pazarlama Spor salonlan Konaklama Tesisleri Basın Merkezi Arenalann Tefrişatı Pazarlama Projeleri Geliştirme Spor HABERLEŞME Gönüllüler Uygulama 0: :::0 ~ o " ~ ~... (O (O -ı:.. ı- r= ı- ~ )::. ~ ~ o C ~ )::. ~

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI --------------- 3. ORGANiZASYON; BAZI BÖLÜMLER-YAPILANLAR 3. FiNANS VE idare Bölüm 3 alt kısımdan oluşmaktadır: - Proje idaresi Bölümü 2- Finans Bölümü 3- idare Bölümü Olimpiyatları düzenleme çok önemli ve yüksek maliyetli, onbinlerce insanın görev aldığı devasa bir projedir. Bu organizasyonun başarılı bir şekilde idaresi hiç kuşkusuz eldeki finansal kaynakların sıkı bir şekilde planlanması, kontrollü kullanımı ve zaman - maliyet ilişkisinin iyi kurulması ile mümkündür. Lillehammer OL 94' AS Organizasyon yapısının her idari bölümünde ayrı ayrı bütçe sorumlulukları ve yetki bulunmakla birlikte, Proje idaresi ve Finans Bölümleri genel yapıda finans ve bütçe konularında eşgüdüm rolü oynamıştır. Proje idaresi Bölümü bütçeleri koordine etmiş ve bütçe ve kullanımdaki sapmaları raporlamış, finans bölümü ise hesapları tutmuş ve para akışını yönlendirmiştir. Bunun yanında Proje Yönetimi, Bölüm faaliyetlerinin planlanması ve takibinden sorumludur. idare Bölümü ise, - Ofisler-Kira, yapısal değişiklikler operasyonlar ll- Malzeme-Büro makineleri ekiprnanın alımı, işletilmesi, tüketim malzemelerinin idaresi. lll- Dahili hizmetler-dahili posta hizmetleri, mesaj hizmeti, telefon santrali hizmetleri. IV- Kantin, V- Olimpiyatlar sırası posta hizmetleri Projenin gerçekleştirilmesi için parlamentodan hibe şeklinde bir bütçe sağlanmıştır. Projenin büyüklüğü, zaman gibi kavramlar gözönüne alınarak öncelikle çok iyi organize edilmiş bir proje yönetimi ve yapılacak işlemlerin iyi tanımlanması gereklidir. Bu itibarla; * her iş oldukça basit bir şekilde ifade edilmeli, * her iş için bir takvim ayarianma lı, 32

r -~ ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI * işlerin gerekli olduğu şekilde tek bir elden koordine edilebilmesi, hesapların kontrolü için her işin bir kodlaması yapılmalı şeklinde prensipler belirlenerek aşağıdaki şekilde SS (Sayı) X (Harf) ss Fas ıl Fonksiyon Proje bir kodlama takip edilmiştir. X Alt Proje Örnek: 0.S.0.E.7 0- Yarışma S- Spor O- Buz d ansı E- Gerekli Ekipman 7- Buz Makinası Finans ile ilgili belirlenen diğer kriterler arasında; bütçelerin tam ve kesin olarak belirlenmesi ve artırma olmaması, bütçe!erin takibi için bilgisayar programının baştan seçilmesi sayılabilir. TABLO: 0 990-94 BÜTÇE GELiŞMELERİ (000 Kron) Açıklama 990-9 99-92 '~ - 99:! 93 993-94 994-95 7.0.94 - Ek Gelir - - - 00 700 00 700 05 700 Olimpiyat - 65 000 05 200 05 200 ı 05 200 05 200 Sonrası Fonu - Toplam 5 996 000 6 84 832 626057 6 422 344 6 422 344 6 427 344 Oyunlar Bütçesi -- J- ----- İdari isler Bakanlığı 529 000 542 000 54_0 9% 470 966 470 966 4'~0 9_f&_ Adalet Bak:mlığı 80 000 86 200 ı 88 044 27 008 27 008 2 7 008 - -~..;c.;:_ Ulaştırma ve 295 000 262 000 263 900 264 96 64 96 2.64 96 Haberleşme Bakanlığı itibarıvla Tüm aktivite ve 3 846 000 3 984 283 4 ı 92 '75 4 355 04 4 480 899 4 484 648 onerasvon Yatırım, l 450 000 574 ı 546 ıss ı 632 046 658 75 ı 673 795 Rezerv, 700 000 623 808 ~~ - 45 'los 229 294 77 370 58 000 Bakanlıklar ı 004 000 990 200 ' ~- 992 'HO 952 70 952 70 952 70 Toplamı Toplam Olim. 7 000 000 775 032 72535 7 374 54 7 374 54 7 379 54 Bütçesi 33

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI --------------- Tablo: 9 da belirtildiği gibi Norveç Hükümeti tarafından 6 milyar NOK'u doğrudan LOOC'ne, milyarı NOK'u da delaylı olarak Bakaniıkiara olmak üzere bütçe dahilinde 7 milyar NOK bütçe içerisinde Olimpiyat organizasyonuna verilmiştir. Bunun dışında bütçe dışından devletin vermiş olduğu 2.4 milyar NOK ve özel şirketlerin yapmış oldukları 2 milyar NOK ile b ütçede toplam gider bölümü.4 milyar NOK olmuştur. ($ = 7 NOK, ortalama 994 itibariyle) Yapılan harcamalar aşağıda önemli gider kalemleri itibariyle verilmektedir. Buna göre spor tesisleri ve Olimpiyatla ilgili diğer sosyo-kültürel aktivitelerin yeraldığı tesisler için yapılan yatırımlar açık ara en büyük gider kalemini oluşturmaktadır. Diğer önemli kalemler arasında sırasıyla; D Ücretler, D TV - Radyo Yayın Giderleri, D idari masraflar, D Medya konaklama giderleri, D Enformasyon teknolojisi, D Telekomünikasyon ihtiyaçları, D Seyirci konaklama giderleri, D Ulaştırma, D Pazarlama, D Tesislerin teçhizatı, D Kültür faaliyetleri, D Konaklama/Gıda hizmetleri alanlarını saymak mümkündür. Bütçedesayılan kalemlerin neleri içerdiği Tablonun ardından açıklanmaktadır. 34

TABLO : 990-994 OLiMPiYAT BÜTÇE GELiŞMELERİ ( 000 Kron) w () FAS ll AÇIKLAMA 990-9 99-92 992-93 70. Ücretler 542 000 577 070 66 263 70.2 Operasyonlar 458 000 374 963 386 833 70.3.0 Kültürel Olaylar 207 000 207 000 99 558 70.3.02 Büyük Törenler yukarı. dahil yukarı. dahil Yuk. dahil 70.3.02 Ulaştırma Asa.ı.dahil Asaii:ı.dahil 4 028 70.3.022 Konaklamal Gıda Hizmet 325 000 348 53 83 540 70.3.023 Güvenlik/ Yukarı dahil Yukarı.dahil 67 7 Akreditasyon 70.3.03 Bilgi Teknoloiisi 58 000 66 343 355 930 70.3.032 Telekomünikasyon yukarı.dahil aşağı.dahil 369 493 70.3.04 Halkla ll iş./ Tanıtım aşağı. dahil 26047 4 027 70.3.05 Pazarlama 40 000 75 69 S7 608 70.3.06 TV Yayınları 475 000 485 804 524 522 70.3.07 Seyirci Konaklama 49 000 206 793 238 497 70.3.08 Medya Konaklama yuk. dahil 300 883 420 077 70.3.09 Diğer Aktivite Maliyetleri 420 000 4S 22 7S 57 70.3.0 Spor 70.3.09"a dahil 79 960 98 789 70.3. Gönüllüler 70.3.09'a dahil 83 6SS 78 980 70.3.2 SağlıkHiz. 70.3.09'a dahil 40 529 39 844 70.3.3 Basın-Medya 70.3.05'a dahil 38 000 S8 789 70.3.ı4 Ilgili tesislerin kiralanması 70.3.09'a dahil ı o 820 S7 500 70.3.5 Ilgili tesislerin Yer 70.3.09'a dahil 32 000 32 000 Belediye hizmetleri 70.3.6 Biletler 70.3.09'a dahil inci. i 70.3.09 ı ı 027 70.3.7 Ağırlarnal Protokol 70.3.04'e dahil incl. i 70.3.04 38 928 70.3.20 Tesis Ekipmanları 70-80'e dahil incl. i 70-80 incl. i 70-80 70.3 Aktivite Maliyet 2 846 000 3 032 250 3 89 879 Toplam Operasyonlar/Kültürel 3 846 000 3 984 283 4 92 975 Fasıl70 Aktiviteler 993-94 994-95 650 000 677 800 40 92 435 85 ll3 298 34 000 98 77 9400 73 377 20 500 68 408 8 425 63 023 70 300 39 693 48 00 373 095 369 000 86 463 8S 44S 56 477 52 300 473 408 463 500 29 607 28 00 427 87 430 800 77 693 55 00 93 480 82 00 80 622 60 00 40 569 4093 95 585 98 500 77 393 84 soo 5 050 4 800 ıo 538 2 000 30 796 24 300 36 804 42 00 330393 3 367 284 4 35505 4 480 899 7.0.94 itibarıyla 678 400 437 032 34 400 9 200 200 000 20 500 69 900 47 400 368 400 8600 54 200 462 600 28 00 430 800 54 500 8ı 700 60 ıso 40 900 98 300 8S 00 4 755 ı ı 8 23 600 44 800 336926 4 484 648 ---- ' 0: ~ o s;: -;<... co co ~ ı-- r= r m ~ ~ o ~ ~

w O) TABLO ll'in DEVAMI 80..0 ı Hakon Salonu 20 000 92 450 80. ı.02 Birkebeineren Kayak Stadyum u 7 000 78 20 80. ı.03 Gjovik Olympik Mağara Salon 88 000 88 469 80..04 Harnar Ol yınpik Amfitiyatro 68 000 83 284 80..05 Harnar ülvmpik Salonu 208 000 25 000 80..07 Hunderfossen Bobkızak ve Luge Tes. 22 000 94 879 80..09 Kanthaugen Serbest Stil 20 000 ı 7 500 80.. o Hafjell Alp Merk. 35 000 52 740 80.. ı Kvitfjell Alp Mrk yukarı.dahil yukarı.dahil 80..2 Lysgardsbakkene Kayakla Atlama Tes. 9 000 88 905 80..3 Oyunlar Açılış Tesisi yukarı. dahil 23 96 8 o. ı Toplam Spor Tesisleri 094 000 ı ı35 308 8 o. 2 Altyapı, Hibe, ve diğer iyileştirmeler 46 000 46 850 80.4. Lillehammer Sanat Müzesi 4 000 4 000 80.4.3 Maihaugen Kültür Merkezi 39 000 4 425 80.4.4 Diğer Kültürel Yatırımlar 55 000 55 925 8 o. 4 Toplam Kültürel Yapılar 235 000 238 350 8 o. 6 Techizat so 000 5233 8 o. 7 DiD-er Masratlar 22 98 40 000 Toplam Fası80 Yatırımlar ı 447 98 5 74 20 754 222 856 76 005 77 235 88 609 90 283 83 67 86 932 25 72 2 ı 7 882 ı 9 393 20 883 6 75 7 060 73 903 69 885 yuk. dahil 22 499 93 772 9 894 35 982 38 08 ı 86 498 ı 236 490 52 405 54 538 46 356 52 300 -B 708 43 708 49 44 48 680 239 505 244 688 47 356 73 42 38 724 22 98 564 488 632 046 234 858 76 000 9 500 87 200 22 500 203 890 7 060 7 85 22 055 95 44 36 228 ı 257 520 57 330 52 600 39 425 46 000 238 025 77 900 27 400 ı 658 75 240 400 8 400 9 500 87 200 22 500 204 300 ı 7 60 72 300 22 8 o 97 05 37 950 ı 273 670 58 900 52 600 39 425 46 000 238 025 76 600 26 600 673 795 tı o (j)< c: ~ ~ tı ~ c: ~ o ı- ~ ~ ~ ~ - ----- ---- Norveç Hükümetine Sunulan Nolu Hesap Özeti

ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI Bütçe Tanımları 70. Ücretler Fasıl LOOC çalışanları için verilen ücret, sosyal haklar ve diğer tüm hakları kapsamaktadır. Geçici olarak sözleşilen personel 70.2, Operasyonlar veya 70.3. Aktiviteler fasıllarında gösterilmektedir. 70.2 Operasyonlar Öncelikle büro kiraları, büro işletme maliyetleri, büro techizat, sigorta, danışmanlık hizmetleri gibi maliyetleri içermektedir. 70.3 Aktiviteler 70.3. Kültürel Olaylar Olimpiyat Meşalesi, Kültürel Enformasyon Programı, fuarlar, konserler, Sami Olimpik Programı ve dini aktiviteleri kapsamaktadır Önceleri Açılış ve Kapanış Törenleri de bu alt-fasıl içinde yeralırken sonraları ayrı bir alt-fasıl içine alınmıştır. 70.3.2 Büyük Törenler Sadece Açılış ve Kapanış Törenleri için kullanılmaktadır. 70.3.2 Ulaştirma Önceleri Konaklama/Gıda Hizmetleri ve Güvenlik/Akreditasyon ile birlikte Lojistik adı verilen bir alt fasılda yer alırken Lojistik alt fasılı kaldırılarak her 3 altfasılda ayrı ayrı gösterilmiştir. Trafik, akredite kişilerin ve seyircilerin ulaşımı ve otoparkların bakımı ile ilgili giderleri kapsar. 70.3.22 Konaklamal Gida Hizmet Sporcuların konaklaması, IOC Otelinin ve Medya Köylerinin işletilmesini, tüm Müsabaka yerlerinin gıda hizmetleri programını kapsar. 70.3.023 Güven/ildAkreditasyon LOOC güvenlik konusunda polis ile önemli bir işbirliğine gitmiştir. LOOC için bu başlık altındaki en büyük Maliyet unsuru güvenlik ekipmanının alımı olmuştur. 70.3.03 Bilgi Teknolojisi Müsabaka sonuçlarının idaresi, idare ve enformasyon sistemleri ve dahili idare sistemleri ve ekipmanları kapsamaktadır. 37

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI --------------- 70.3.032 Telekomünikasyon Telefon, mobil telefon, paging sistemleri, haberleşme-bilgisayar haberleşme ekipmanları, kablolar vb tüm techizatın ve hizmetin alımı ile telefon hatları ve muhtelif bazı ekiprnanın kiralanmasını kapsar. 70.3.04 Halkla ilişkiler Tamtm Daha önceleri Enformasyon fasılı altında yeralırken daha sonraları yeniden düzenlenen bu fas ıl ile Olimpik Dizayn lar, Halkla ilişkiler ve Lillehammer Olimpik Enformasyon Merkezi masrafları 70.3.05 Pazarlama kapsanmaktadır. Olimpiyatlarla ilgili yayın hakkı sahipleri, spansorlar vb gelir elde etmeye yönelik faaliyetleri kapsar. 70.3.06 TV Yaym/an Uluslararası TV ve Radyo Yayınları yapmak için sinyal gönderilmesi Maliyetlerini kapsar. Bu sorumluluk ev sahibi kuruluş olarak Norveç Televizyonu tarafından kurulan ORTO ve işbirliği içindeki bazı Avrupa Radyo TV kuruluşları ile Kanada'dan CTV'ye verilmiştir. 70.3.07 Seyirci Konaklama Olimpiyat Köyünün kiralanması ile ilgili masrafları kapsar. Köyün işletilmesi giderleri 70.3.022 alt faslında yeralan Konaklama ve Gıda Hizmetleri faslında yeralır. 70.3.08 Medya Konaklama Medyanın konaklaması ile tüm kira giderleri ile LOOC tarfından girişilen projeleri kapsar. bir takım 70.3.09 Diğer Aktivite Maliyetleri Belli başlı olarak giyim, malzeme idaresi Norveç Olimpiyat Komitesine yapılan destek gibi giderleri içermektedir. Daha önceleri bu Fasılda yeralan Spor, Gönüllüler, Sağlık Hizmetleri, Spor Tesislerinin Kiralanmas ı, Belediye Hizmetleri, Biletler ve Ağırlama ile Protokol konuları ayrı fasıliara ayrılmıştır. 70.3.0 Spor Aktivitelerin teknik hazırlığı, spor organizasyonları ile ilişkiler, spor tesislerindeki ekipmanlar vb giderleri içerir. 38

ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI 70.3. Gönüllüler Gönüllülerin işe alınması, konaklaması, beslenmesi, eğitimi vb. giderleri içerir. 70.3.2 Sağlik Hiz. Lillehammer Hastanesine Poliklinik ve Oslo'daki Aker Hastanesine doping laboratuvarı yapılması ve sağlık personelinin eğitilmesi giderlerini kapsamaktadır 70.3.3 Basm-Medya Önceleri sadece Ana Basın Merkezi ve tesislerdeki basın merkezleri ile ilgili giderleri kapsar ikehn daha sonra basın sözcüsü, gönüllülerin bilgilendirilmesi, enformasyon sistemleri giderlerini de içermeye başlamıştır. 70.3.4 ilgili tesislerin kiralanmasi Fasıl giderinin önemli bölümü Hafijell Alp Merkezi ile ilgilidir. 70.3.5 İlgili tesislerin Yer Belediye hizmetleri ilgili Belediyelerin artacak kapasite ile gereksinim duydukları, çöp toplama, kanalizasyon, su vb ihtiyaçlarıın karşılanması amcıyla yapılan giderlerdir. 70.3.6 Biletler Biletierin hazırlanması, pazarlanması ile ilgili giderlerdir. 70.3.7 Ağir/ama/ Protokol Akredite kişilerin havaalanında karşılanması, varış-kalkış bigilerinin verilmesi, ağırlama ve eskort gibi giderleri içerir. 70.3.20 Tesis Ekipmanlan Daha önceleri değişik fasıllarda bulunan elektrik, geçici yapılar, unsurları vb giderleri bu fasıla alımıştır. bayraklar/festival 80. Spor Salonları 80..0 Hakan Hall Oyunlar sırasında buz hokeyi maçları için kullanılan, Paralimpik Oyunlar sırasında Açılış ve Kapanış Törenleri için kullanılan çok amaçlı bir salondur. 80..02 Birkebeineren Kayak Stadyumu Kayakla koşu ve Biathlon yarışları için kullanılmıştır. 39

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI -------------- 80..03 Gjovik Olimpik Salonu Buz hokeyi maçları için kullanılmıştır. karşılamıştır. 80..04 Harnar Olimpik Amfitiyatro Artistik patinaj ve kısa mesafe yarışlar için kullanılmıştır. Gjovik belediyesi Maliyetin büyük kısmını 80..05 Harnar Olimpik Salonu Sürat pateni yarışları için kullanılmıştır. Olimpik bütçenin katkısı sınırlıdır. B0..07 Hunderfossen Bobktzak ve Luge Tesisi 80..09 Kanthaugen Serbest Stil Tesisi Aerials ve Moguls yarışları için kullanılmış ve maliyet Olimpik bütçeden karşılanmıştır. Belediyenin de katkıları ile Ballet yarışları için uygun hale getirilmiştir. 80.. O Hafje/ Alp Merkezi Slalom ve dev slalom yarışları için kullanılmıştır. 80.. Kvitfje/ Alp Merkezi iniş, Süper G ve kombine iniş yarışları için kullanılmıştır. Olimpik bütçenin katkısı sınırlıdır. % 49'u özel girişimcilere aittir. 80..2 Lysgardsbakkene Kayakla Atlama Tesisi Kayakla atlama yarışları yanında Açılış ve Kapanış Törenleri için kullanılmıştır. 80.2 Altyapı, Hibe, ve diğer iyileştirmeler LOOC Olimpik bölgedeki bazı yolların (Kvitfjell bağlantı yolu, Hamar'da bir kavşak ve Lillehammer'de bir cadde) yapımı iyileştirilmesi için katkıda bulunmuştur. 80.4. Lillehammer Sanat Müzesi Lillehammer'de yeni bir müze açılmıştır. 80.4.3 Maihaugen Kültür Merkezi Yeni bir konser/tiyatro salonu yapımı yanında ayrı açılması için kullanılmıştır. bir salonda daimi bir sergi 80.4.4 Diğer Kültürel Yatmmlar Banken Kültürel Merkezi ve Tesislerin dekorasyon programı için kullanılmıştır. 40

ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI 80.6 Ekipman Tesislerini dışında daimi ve geçici yapılarda yeralan ekipmanların için kullanılmaktadır. 80.7 Diğer Masraflar Geçici yapılar, spor tesisleri için mülk kiralanması vb konularını kapsamaktadır. 85 Rezerv Öngörülemeyen ilave giderlerin karşılanması için oluşturulmuştur. Fo nda yeralan paranın kullanımı önce Kültür Bakanlığının daha sonra LOOC Yönetim Kurulunun onayına bağlıdır. Rezerv fonu bütçenin % O'u tutarındadır. (700 milyon Kron) 86 Olimpiyat Sonrası Kullanım Fonu Oyunlar sonrası tesislerin işletilmesi sırasında meydana gelebilecek zararları karşılamak amacıyla oluşturulmuştur. Fonun kaynakları, bütçe fazlası gelirin %30'u ile (% 70'i LOOC Rezerve Fonuna aktaracaktır), Fas ıl 85'den artan tutardır. TABLO: 2 GELİRLER 990-9 99-92 992-93 ı 993-94 994-95 7.0.94 İtibarivle TV Hakları ı 39 000 ı 46 489 ı 366 357 ı 425 932 432 000 ı 432 ouo Bilet Satış 68 000 70489 7 327 40 200 55 000 55 000 Satış Gelirleri 3 000 76 32 72 796 207 263 86 000 86 000 Sponsor Gelirleri 60 000 644 356 635 344 633 02 646 000 646 000 Futbol Havuzu 325 000 285 000 287 350 290 597 292 257 292 257 TOPLAM GELIR 2 488 000 2 637 466 253374 2 704 299 2 7 257 27257 3.2 SATlN ALMA işlemleri Satın almalarda LOOC devlet ihale düzenlemelerine uymakla yükümlü olduğu gibi piyasada rekabet ortamını tam olarak sağlanması için spansor anlaşmalarını da bu kurallara uydurmak durumundadır. Satın almalarda temel esas serbest, açık ve tam rekabetçi ortamdır. Ancak parlamento tarafından oluşturulan Kilise ve Eğitim Komitesi hazırladığı bir raporda Lillehammer Oyunlarının Norveç Sanayinin ve ürünlerinin gelişimi için uygun fırsatlar yaratması gereğini ortaya koymuştur. Normalde kamu alımları Norveç ürünlerine ayrıcalık tanımadığı için Bakanlık NHO (işadamları tarafından Olimpik satınalmalar için LOOC, LO (ticaret birliği) birliği) lndustrifondet (sanayi fonu ve Ticaret Bakanlığı temsilcilerinden oluşan bir Koordinasyon Kurulu oluşturmuştur. Bu Kurulun görevi ihalelerle ilgili bilgilerin Norveçli firmalara mümkün olan en erken ulaştırılmasını sağlayarak ihalelere katılmaları için fırsat sağlamaktır. Buna karşın LOOC'nin, nihai kararlarında Kurulun bir yaptırım gücü yoktur. 4

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI -------------- 990 sonbaharında Ticaret Bakanlığı Avrupa Ekonomik Alanı anlaşması yürürlüğe girene kadar LOOC'nin ticari anlaşmalarla sınırlı olmadığını açıklamıştır. Ancak sadece bir tek örnekte- Ekip '94 (Oyunlar için görevli çalışan, gönüllü, ordu mensupları birlikteliği) - giyim malzemelerinin tedariki sözleşmesinde Ticaret Bakanlığı LOOC'ne yalnızca Norveçli fırmaların ihaleye katılması için direktifvermiştir. Bunun dışında Parlamento Olimpiyatlar sonrasını da düşünerek; - Oyunlar sonrası pazarın kullanılmış ekipmanla boğulmaması, - LOOC'nin Oyunlar Sonrası Olimpik ekipmanı elden çıkaramamanın getireceği finans yükünden kurtarmak amacıyla düzenlemelere gitmiştir. Satınalmalarla ilgili yapılan yapısal düzenlemelerde; - Resmi prosedürlerin takibi, ticari kararlar ile LOOC ve fırmalar arasında resmi haberleşme sorumluluklarını yürüten merkezi bir Satın Alma Departmanı ile, - Satın alınacak ürünlerin teknik şartnamelerini belirleyen ve kontrol eden "dahili alıcı" birimleri oluşturulmuştur. Satın almalarda elastikiyeti sağlamak, Satınalma Departmanındaki kapasite ve uzmanlığı değerlendirebilmek amacıyla satınalma yetkisinin devri uygulamasına sık sık gidilmiştir. Sistem şöyle işlemiştir; Satınalma Departmanı genel anlaşmalara girmiş, anlaşmalar ile ilgili spesifik alım yetkisi değişik müdürlere belirli parasallimitler dahilinde verilmiştir. Spansor Anlaşmaları üzerinde önemle durulan bir konudur. Resmi tedarikçi spansor anlaşmalarında sponsorların, spansorluk anlaşmaları için yaptığı harcamaları da hesaba katarak, ürünlerinin fiyatını yüksek tutma ihtimalleri ve nihai maliyet ayrıntılı bir şekilde hesaplanmalıdır. Herhangi bir tedarik sözkonusu olmaksızın yapılan spansor anlaşmaları da olmuştur. Bu tür anlaşmalarda daha sonra yapılacak alımlarda - ancak rekabete uygun fiyat vermesi koşulu her halükarda aranarak - spansora öncelik tanınması sözkonusudur. 42

Rekabet Stratejileri: ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI Kiralama Satınalma Çok kısa süren oyunların karakteristiği gereği, oyunlar sonrası ekipmanların elden çıkarılmasının yaratacağı sorunlardan kurtulmak ve maliyeti düşürmek amacıyla doğrudan satın almak yerine kiralamak yoluna gidilmiştir. Yine aynı sebepten bulunan bir diğer çözüm ise LOOC'nin satın aldığı ürünleri piyasaya vermek istediğinde satıcı firma tarafından geri alma ve piyasaya doğrudan satıcı firma tarafından sunulması garantisidir. Hizmetler sektöründe de yurtdışı danışmanlık şirketlerinin bilgi ve tecrübesi ağırlıklı olarak kiralanarak kullanılmıştır. izlenen önemli bir yöntem ise her zaman için yeni, bilinmeyen ve gerekli olanın üzerinde teknoloji içeren çözümler yerine, standart olan daha önce uygulanmış çözümlerin tercih edilmesidir. Ürünlerde standartların olması bu ürünlerin olimpiyat sonrası piyasaya salılmasını kolaylaştırmaktadır. Tedarikçilerdan ürünlerin kalitesi ile ilgili olarak çok sıkı şartlar belirlenmiş ve sözleşme koşullarını tam ve zamanında yerine getirmeleri için teminat alınmıştır. ihalelerde standart şartname şartları uygulanmaya çalışılışmış, bu da piyasa tarafından kolayca anlaşıldığı, değerlendirme sürecini kısalttığı ve doğru sonuç verdiği için yararlı olmuştur. Yapılan işlemler vs. basitlik ve kolay anlaşılırlık önemlidir. Yapılan işlemlerde LOOC'de sıradan bir şirket gibi tüm vergi yükümlülüklerini yerine getirmiştir. Vergi yükümlülükleri konusunda yapılan bir çalışma ile spansor ve kiralama faaliyetleri vergi konusu olacağı belirlenmiştir. LOOC'nin faaliyetlerinin gerek resmi sigorta şirketi gerekse ilave birtakım sigorta şirketleri tarafından teminat altına alınması ile beklenmeyen birtakım zararların oyunların organizasyonunu engellemesi önlenmiştir. Şöyle ki; - Televizyon gelirlerinde beklenmedik iptaller sonucu oluşacak zarariara kar'ı 50 milyon $'lık, - LOOC'nin ilişkide olduğu 3.. sahıslara karşı oluşabilecek anlaşmazlıklar nedeniyle bu kişilerin uğrayacağı zararların tazmini amacıyla Norveç kanuniarına göre yapılan "yükümlülük" sigortası kapsamında 20 milyon $, 43

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI ------------- - LOOC'nin sahip olduğu makine, ekipman, kişisel mülk vs. için 500 milyon$, sigortaları, - Ayrıca; LOOC çalışanları ve gönüllüler için toplu kaza iş ve emeklilik * Olimpiyat Ailesinin tüm fertleri için seyahat ve kaza sigortaları, * Bilet gelirlerinde LOOC'nin kontrolü dışında gerçekleşecek iptaller, * Tüm Olimpik arenaların inşaat süresince teminatı, * LOOC tarafından kiralanacak tüm ev ve tesislerin holiganların vereceği zararlar, * LOOC'nin sahip olduğu ve çoğunluğu sponsor VOLVO tarafından sağlanan yaklaşık 200 araçlık motor parkı sigortalanmıştır. Oyunlar sırasında LOOC'ye ulaşan sigorta talepleri ise; * Olimpik Aile tarafından ileri sürülen (seyahat hastalığı, kayıp valiz vs) talepler ( adet), * Çalışanlar/gönüllülerin karşılaştığı yaralanmalar (29 adet), * Motorlu araçların karşılaştığı zararlar (4025 adet), * 3.kişilere karşı LOOC yükümlülükleri (3 adet), şeklinde gelişmiştir. 3.3. MALZEME YÖNETiMi 27.8.990'da 2 çalışan ile kurulan departman daha sonra 00 civarında idareci, 40 civarında LOOC depolama görevlileri olmak üzere 40 çalışana ulaşmıştır. Oyunlara kadar Finans Bölümüne, oyunlar sırasında ise Tesisler ve Ekipman bölümüne bağlı faaliyet göstermiştir. Bölümün sorumlulukları esas olarak malzemelerin idaresi, muhasebe, depolama ve nakliye ile dağıtım ve (oyunlar sonrası) satış şeklinde açıklanabilir. 3 alt bölüm halinde faaliyetini sürdürmüştür. - Malzeme Muhasebesi Tüm LOOC mülkünün bilgisayar kaydı ile üretim, satınalma, depolama, faturalama ile oyunlar sonrası malların toplanması ve satışını içerir. Satınalma Bölümü ve Malzeme Yönetimi ile ortak kullanım imkanı veren bilgisayar programı ile istekler tam karşılanır. LOOC'nin bilgisayar sistemine uyumlu bir barkod 44

ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI sistemi ile değeri 450 milyon Krona ulaşan 0.000 değişik kalem mal tanımlanabilmiştir. Bu sistem sayesinde 50'nin üzerinde spor ve hizmet arenalarına malzemenin elektronik ortamda kesin bir şekilde yerleştirilmesi mümkün olabilmiştir. Demirbaş idaresini son derece kolaylaştıran sistem aynı zamanda malzemenin tedarikçiden ihtiyaç duyulan yere transferi, işaretlenmesi, kaydı, depolama merkezi, nakliyelerin takibi, malın durumunun ve aksaklıkların ve sigorta ihtiyaçlarının raporlanması fonksiyonlarını sürdürmüştür. 2- Depolama ve Nakliye Yaklaşık 20.000 m 2 depolama birimleri oluşturulmuştur. Bu birimler oyunlar sırasında arenaların teçhizi, gerekli malzemenin sağlanması konularında kilit rol oynadığı gibi, oyunlar sonrasında arenalardan malzemelerin toplanması için de işe yaramış, sponsor ve tedarikçilere de hizmet vermiştir. Oyunlardan az önceki zaman zarfında arenalara günde 40-60 malzeme transferi sözkonusu olmuş ve bu malzemelerin muhasebesi ve takibi merkezi depolama tesisinden gerçekleştirilmiştir. Nakliye filosu (arenalar için) 0 adet kamyondan oluşmuştur. Bunun dışında yerel bir nakliye firması da diğer büyük ve planlı taşıma işlemlerini yapmıştır. Malzeme Yönetimi ile Satınalma Departmanı arasında işlevleri büyük bir benzerlik ve eşgüdüm sözkonusudur. açısından 3- Dokümantasyon Arşiv Kütüphane Ekip '94 (Team' 94) diye de adlandırılan Olimpiyatın düzenlenmesi öncesi ve sırasında çalışanların toplam sayısı 2.035'dir. Bunların 9054'ü gönüllü, 200'ü silahlı kuvvetleri mensubu ve 88'i LOOC çalışanlarıdır. Ayrıca silahlı kuvvetler 400 kişilik bir yedek kuvvet hazırda tutmuştur. Yukarıdaki rakamlardan da görüleceği üzere çalışanların çok büyük bir bölümü yerel, ulusal, uluslararası spor ve kültür olaylarından tecrübesi bulunan gönüllülerdir Bu gönüllülerin çoğu bir veya daha fazla yabancı dil bilir ve takım çalışmasına ve iş elastikiyetine sahiptir. 8 yaşından 83 yaşına kadar kişiler Ekip '94'de yeralmıştır. 994 takımının büyük bölümün Olimpik Bölgede ikamet eden kişiler olması önemli bir ayrıntıdır. Bunun bir nedeni çalışanlar için yalnızca 3200 yatak kapasitesi olması kadar Oyunlardan sonra da bölgede tecrübeli ve kalifiye işgücü bulundurulması arzusud ur. Bununla beraber her bölgenin en az 50 kişi ile katılımına özen gösterilmiştir. 45

DOGU ANADOLU KIŞ OLIMPiYATLARI -------------- Ekip '94'de en çok rastlanılan çalışan sayısı 00'ün üzerindeki meslek kökenli gruplar; Öğrenciler Finans ve idari faaliyetler Öğretmenler Büro çalışanları inşaat işçileri Hemşireler Çiftçiler Bilgisayar uzmanları Doktorlar Ev hanımları Emekliler işsizler 3245 59 487 27 6 47 47 36 33 3 92 99 2 bin üzerinde kişinin yeraldığı istihdam politikası çok etraflı hususlar içermektedir. 99 Sonbaharında birçok gönüllü başlamış ancak asıl işe alma Nisan 992'de yapılmış ve Kasım 992'ye kadar 8500 gönüllü ile sözleşme imzalanarak işe başlamaları sağlanmıştır. Tüm 94 Ekibine, öneellikle Lillehammer Olimpiyat başvurusunun tarihçesi, Kış Olimpiyatları, sporlar hakkında bilgi, hizmet ve kültürel anlayış, 994 oyunları ile ilgili konuların yeraldığı zorunlu temel eğitim 3x4 saatlik kurslar şeklinde verilmiştir. Temel eğitim dışında çalışanların görev aldığı her birime yapılan işle ilgili teknik bilgi verilmiş, arenalarda görev alacak personel eğitilmiştir. Ayrıca lisan bilmeyenler için lisan eğitimi verilmiştir. Bu kurslara katılan 006 gönüllü 42 lisan öğretmeni tarafından verilen toplam 82 kursta eğitilmiştir. Çalışanlar arası iletişimi ve oyunlara ilgiyi canlı kılmak için 993 Martından başlayarak 994 Ocağına kadar 6 sayfalık bir gazete çıkarılmış, tüm gönüllülerin biraraya getirildiği partiler düzenlenmiştir. Gönüllülere herhangi bir ücret ödenmediği için iş tatmini kapsamında her yeni gönüllüye Olimpik Takım kıyafeti, yılbaşlarında hediye, indirimli Olimpik ürünler verilmesi, çeşitli sponsorlardan indirimli alışveriş kartları verilmesi gibi teşvikler verilmiş, çalışanların 992 Albertville Kış Oyunlarına seyahat harcamaları karşılanmıştır. 3.4. DESTEK FAALiYETLERi - Akreditasyon - Sağlık hizmetleri - Bilet kesilmesi - Konaklama Gıda hizmetleri - Bilgi işlem -Güvenlik - Telekomünikasyon -Ulaşım 46

ÖRNEK OLAY-994 LILLEHAMMER OYUNLARI Destek faaliyetleri bölümü yaklaşık 200 "full-time çalışan ve oyunlar sırasında 2000 94 takımı çalışanı ilavesi ve ayrıca LOOC'nin faaliyetler bütçesinden aldığı.3 milyar NOK (bütçenin %30) en önemli bölümlerden biri olmuştur. 3.4. BiLGi TEKNOLOJiSi Bilgisayar bölümü sistem geliştirme ve basın, TV, organizatörlere destek için gerekli sistemi yerleştirme, yarış kronometrelerinin ölçülmesi, skorbordlar ve dev video erkanların geliştirilmesinden sorumludur. Tüm aşamaları 4 yılda tamamlanan projenin bütçesi 430 milyon krondur. Oyunların planlanması aşamasında 200 PC'den oluşan bir network ağı oyunlar sırasında ise 3500 PC Olimpiyat bölgesine yerleştirilmiştir. için 650 Ekip '94 profesyoneli ile 250 yabancı danışmanın kurulmuş, Sistemin çalışması katkıları gerekmiştir. Dünyanın gözleri üzerinizdeyken en fazla dikkat çekecek olan krcriometre tutulması, yarışmacı listeleri, kazananların sıralanması, yarışmacıların özellikleri vs. bilgilerin ekraniara saniyelerle ölçülen sürelerde verilmesi gibi önemli işlevi yanında pek tabii olarak geliştirilen programlarla başta çalışan, konaklama tesisleri envanter kayıtları ve planlanması, ulaşım planlanması, akreditasyon bilgileri vs. her tür alanda bilgisayar teknolojisi oldukça yoğun kullanılmıştır. 3.4.2. TELEKOMÜNiKASYON 990'da belirlenen eksikler çerçevesinde bir strateji hazırlanarak uygulamaya konulmuş ve 5 değişik tedarikçi ile sözleşmeler imzalanmıştır. Telekom çalışmalarında; - Mobil radyo sistemleri - Paging sistemleri - Telefon sistemleri (telsiz, telefon, faks ve cep telefonu dahil) - Bilgisayar haberleşme ekipmanları - Sunuşlar, sonuçlar, bilgi vs. için dağıtım networku - TV ve videolar dahil kablo TV sistemleri - Işletim sistemi - Ses ekipmanları konularında çalışmalar yapılmıştır. 47

DOGU ANADOLU KIŞ OLIMPIYATLARI ------------- Bu sistemlerle ilgili birtakım istatistiklere aşağıda yer verilmektedir: Mobil Radyo Sistemleri; Baz Istasyonları Duplex Kanal Network'a Bağlı Taşınabilir Radyo Network'a Bağlı Araca Monte Radyolar Network'a Bağlı Radyo Trafiği Günlük Ortalama Konuşma Ortalama Konuşma Süresi Adet 8 47.400 700 45.77 5,5 saniye Paging Sistemi LOOC'deki Pager Sayısı Otobüslerdeki Pager Sayısı.500.500 Telefon Sistemi Network Telefon Santralleri LOOC Santraline Bağlı Telefonlar Olimpik Network ile Normal Network'a Bağlı Telefonlar LOOC'ye Ayrılan Cep Telefonları LOOC Santralindeki Faks Hatları 23 0.300 4.500.00 550 Kablo TV ve Yayın Sistemi Kapasite Kablo TV Network Çıkışı (Eutlet) Televizyon Video Cihaziarı TV (kiralanan) Video Cihaziarı (kiralanan) 550 MHz/44 TV Kanalı 8.200 6.400 300.000 65 Oyunlarla Ilgili Norveç Telekom Verileri Olumpik Network'a Bağlanan Telefon Kamu Abonelerine Bağlanan Telefon ISDN Hatları 4.500 3.000 400 48

ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI Bölgedeki Cep Telefonu Arama Kapasitesi Tepe Noktasında Bir Saatte Yapılan Cep Telefonu Görüşmeleri Kiralanan Cep Telefonu Sayısı Kiralanan Pager Sayısı Cep Telefonu Görüşmeleri Dahil Bölgede Bir Günde Yapılan Görüşmeler Ulusal TV Kanalları Uluslararası TV Kanalları Kullanılan Uydular Link HatlarıNeristasyonları Kartlı Telefon Sayısı Ankesörlü Telefon Sayısı 2.200 5.000.000.000.000.000 94 30 5 6.550 50 3.4.3 ULAŞIM Sayıları O.OOO'Ierle ifade edilen hatta OO.OOO'i aşan ziyaretçi, akredite kişilerin ulaşımı konusu Olimpiyatların hiç kuşkusuz en kompleks alanlarındandır. Toplam 2460 kişinin görev aldığı Ulaştırma Bölümünde Spor Alanları, Olimpiyat Köyleri, Medya Merkezleri ve Akreditasyon Merkezleri arasındaki ulaşım trafiği akredite kişiler ve seyirciler için olmak üzere esas itibariyle iki grup şeklinde gerçekleştirilmiştir. Akredite Kişiler: Atletler- Kafile idarecileri Medya ViP'Ier Ekip '94 Üyeleri Toplam 3.700 8.000.300 2.000 25.000 Bu kişiler için 308'i otobüs olmak üzere toplam 250 araç ayrılmış ve sonuçta 700.000 kişi taşınmıştır. Seyirci ulaşımı için ise demiryolları bir güzergah olmakla beraber, otobüs ulaşımıyinede aslan payını büyük farkla almıştır. Oyunlar arasında Oslo-Lillehammer arasında her O dakikada bir sunulan tren hatlarında toplam 362.000 yolcu taşınırken toplam.825 otobüsün yapmış olduğu 68.200 seferde 3.75.000 yolcu taşınmıştır. 49

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI -------------- Otobüsle ulaşırnın sağlanması için Transport 94' AS adı altında sadece bu iş için özel bir şirket kurulduğunu belirtmekte yarar vardır. Özel arabası ile ziyaret edenler de düşünüldüğünde doğal olarak bu kadar çok sayıda aracın park sorunu için yeterli park yerleri oluşturulmuştur. 3.4.4. GÜVENLiK Trafikten, anti teröre, arenalardan, kişilerin mal ve canlarının emniyetine kadar, güvenliğin sağlanabilmesi için polis, ordu ve Ekip '94 üyelerinden yararlanılmıştır. Görev alan güvenlik mensubu sayısı sırasıyla 2.770, 300 ve.200'dür. Kullanılan personelin haricinde başta VIP ve akredite kişiler olmak üzere güvenlik için manyetik giriş kartları, x-ray cihazları, kamera ve alarmlar ve bir çok teknolojik ekipmanların devreye alınması gerekmiştir. Kış Olimpiyatları sırasında suç istatistiklerine bakılınca oldukça sakin ve huzur dolu bir ülke olan Norveç'te bölgede özellikle hırsızlık olaylarında 3-4 kat artış gözlenmiştir. 3.4.5. BiLET SATIŞ Lillehammer Kış Olimpiyatları satışa çıkarılan toplam biletierin% 87,2' sinin satılarak büyük bir başarı elde edilen Oyunlar olarak anılmaktadır. 5 yarışma ve aktivite için satışa çıkarılan.3 milyon biletin yaklaşık.208.000'i satılmıştır. Bilet satıştan elde edilen gelir net 248,4 millyon Kron'dur. Norveç gibi ağır kış koşullarının hüküm sürdüğü, binlerce yıldır kış sporlarının bir yaşam biçimi haline gelmiş bir ülkede halkın Olimpiyatlara olan ilgisi her zaman için en üst düzeyde olmuş, satılan biletierin çok büyük bir bölümü (yaklaşık 900.000) Norveçli sporseverlere satışa sunulmuştur. Yabancı ülkeler için satışa sunulan bilet sayısı ise 200.000 olup kalan biletler, sponsorlar, resmi otoriteler, IOC üyeleri vb özel gruplar için ayrılmıştır. En çok bilet satılan ülkeler arasında ABD (53.240) ve isveç (4.45) diğer ülkelerden açık ara ayrılmaktadır. Almanya (8.777), isviçre (2.85) ve Hollanda (9.607) 0.000 barajını aşan ülkeler olarak dikkati çekmekte iken Fransa (6.954), Japonya (6.769), Finlandiya {6.242), ingiltere (5.250) Kanada (4.90), Danimarka (4.905), Çek-Siovakya (4.472) Rusya (3.474), Polanya (2.370), Bulgaristan (2.27), Letonya (.389), Avusturya (.30), italya (.8) bilet ile diğerönemli alıcı ülkeler arasında yerini almaktadır. 50

3.4.6. SAGLIK HiZMETLERi ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI Sağlık hizmetleri için mevcut bulunan Lillehammer Olimpik Hastanesi, Gjovik ve Harnar ve diğer bölge hastanelerinin kapasiteleri kullanılmıştır. Oyunlar sırasında artacak ihtiyaçlara cevap verebilmek amacıyla Lillehammer Olimpik Hastanesine 60 personel takviyesi yapıldığı gibi ayrıca Hastaneye ek bir poliklinik inşaası gerçekleştirilmiş, Olimpiyat Köyüne de geçici küçük bir poliklinik ile hizmet verilmiştir. Sağlık hizmetlerinin sunulduğu bu tesislerin dışında yarışma alanlarında, Akreditasyon Merkezi, Basın Merkezi, Uluslararası Yayın Merkezi, Medya Köyü ve IOC Üyelerinin kaldığı otelde de sağlık birimleri oluşturularak hizmet verilmiştir. Kızılhaç ve Norveç Yardım Birliği 70'er personel ile katkıda bulunmuş, silahlı kuvvetler ise bir sahra hastanesi kurarak özellikle Ekip '94 üyelerine hizmet sağlamıştır. Norveç Hava Ambulanslarının da desteğinin sağlandığı sağlık hizmetlerinde gönüllülerden de aktif biçimde yararlanılmıştır. Oyunlar sırasında sporcuların rahatsızlıklarından ziyade seyircilerden gelen LOOC tüm Olimpiyatlar sırasındaki faaliyetleri sigorta ile için bu sistem ile sağlık hizmetlerinin devlete yük olmasının talepler cevaplanmıştır. teminat altına aldığı önüne geçilmiştir. 3.4.7. GIDA HiZMETLERi Lillehammer gibi normal günlük yaşamda nispeten küçük ve restoran, bar, fast food imkanları ve kapasitesi kasabanın normal koşullarına göre oluşturulmuş bir merkezde, gıda hizmetlerinin Olimpiyat ihtiyaçlarını karşılaması için önemli düzenlemeler yapmak gerekmiştir. Bir spor etkinliğinden ziyade O.OOO'Ierin katıldığı bir şenlik ve turizm etkinliği olarak nitelendirilebilecek oyunlar sırasında değişik ihtiyaçlara 24 saat cevap verebilmek amacıyla Olimpiyat Köyleri, tesisler, Basın Merkezi, Medya Köyleri, Uluslararası Yayın Merkezi'nde servis bölümlerinin yapılması çalışmaları Eylül- 5 Aralık 993 tarihleri arasında tamamlanmıştır. Çalışmaların aksamadan yürütülmesi için işlerin profesyonelce yürütülmesi gereğinden hareketle bir Catering firması ile anlaşılmış muhtelif sponsor firmalar marifeti ile gıda hizmet birimleri teçhiz edilmiştir. Bu çerçevede; Electrolux firması tarafından 6 Restoran, 53 kafeterya, 25 spansor salonu, 4 VIP Salonu, 4 fast-food restoran, 59 büfe, bar, 3 kantin, catering mutfağı 5

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI -------------- olmak üzere 276 servis alanı teçhiz edilirken, Coca Cola firması tarafından muhtelif yerlere 270 içecek makinası ve 603 buzdolabı, yerleştirilmiş sıcak içecekler üreticisi John. Johannsan tarafından 50 adet 2x0 litre kahve makinası, 0 duble 5 tekli sanayi kahve makinası, 500 ev tipi kahve makinası, 500 0 litrelik konteyner, 20.000 Olimpik temas kullanılmıştır. Kullanılan gıdalarda IOC şartnamelerine uygun olması dışında Norveç mutfağını tanıtıcı olanlar özellikle tercih edilmiş, spansorluk anlaşmaları gıdaların temininde etkin biçimde kullanılmıştır. 40.000 akredite misafir ve 00.000 izleyici olmak üzere günde 40.000 kişiye yemek servisi verilmesi öngörüsü ile yapılan çalışmalarda 3000'i sözleşme imzalanan Catering firması elemanı ve 200'ü ordu mensubu olmak üzere yaklaşık 4000 kişi hizmet vermiştir. LOOC'un gıda hizmetlerini sağlamakla yükümlü olduğu akredite misafirler için hazırlanan tabidot menüler için "kupon" uygulaması kullanılmıştır. Yiyecek artıklarının çevreye zarar vermeden toplanılması ve ayrıştı rı lması için 50 kişilik gönüllülerden yararlanılmıştır. 3.4.8. KONAKLAMA Olimpiyatlara hazırlık aşamasında ve oyunlar sırasında en kapsamlı ve yoğun faaliyet alanlarından biri olarak göze çarpmaktadır. Yapılan çalışmaların temelinde konaklayacak kişi sayısının, bu kişilerin statü ve ihtiyaçlarının ve mevcut kapasitenin belirlenmesi yatmaktadır. Bu itibarla sporcu ve antrenörler için Olimpiyat Köyleri, Basın mensupları için Medya Köyleri ve izleyici, IOC personeli, VIP ve benzeri gruplar için diğer konaklama tesisleri olmak üzere ana hatları ile 3 grup altında çalışmalar yürütülmüştür.. Olimpiyat Köyleri IOC ile imzalanan sözleşme çerçevesinde Lillehammer'de 2500 kişilik, Harnar'da 500 kişilik olmak üzere toplam 3000 kişilik iki adet Olimpiyat Köyünün kurulması öngörülmüştür. Nisan 990'da planlama çalışmaları başlayan ve Ağustos 99 'de yapımına başlanılan tesisler Ekim 993'de tamamlanmıştır. Tesislerin yapımı ve düzenlenmesinde log'nin aradığı koşullar kadar, geçmiş organizasyonlarda yaşanılan aksaklıklar da gözönüne alınmış ve ülke takımları için bölüm bölüm olarak planlandığı için katılan ülke ve sporcu sayılarının tam olarak değerlendirilmesine ihtiyaç duyulmuştur. 52

ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI Tesislerin yapımında gözönüne alınan diğer unsurlar: Spor alanlarına yakınlığı, Takımların rahatça hareket edebilmesi, olmuştur. Takımların varışlarında karşılanması ve yerleştirilmesi için bir Komite kurularak Akreditasyon Merkezi ile koordineli bir şekilde çalışılmıştır. Gelen kafilelerin spor malzemelerinin rahatça yerleştirilebilmesi için her takım için ayrı bölümler düzenlenmiş, oldukça önemli bir şikayet konusu olan kafilelerden ayrı gelen malzemelerin karşılanmasına ve yerleştirilmesine azami özen gösterilmiştir. Lillehammer ve Harnar'da başlangıçta sırasıyla 2500-500 kişilik olarak yapımı öngörülen tesislerde inşaat bitiminde kapasite 2650 ve 550 olarak uygulanmış olup, oyunlar sırasında %90 kapasite ile sporcular ve antrenörler için kullanılmıştır. %0 kapasite ise Ekip '94 üyeleri için kullanılmıştır. Tesislerde yer atan bazı ayrıntılar şu şekildedir: - 000 kişilik yemek salonu ve kuyruk oluşmasını engelleyecek şekildeçok noktadan yemek servisleri düzenlenmesine gidilmiştir. - Olimpiyat köylerinden spor salonlarına, şehir merkezine ulaşım için düzenleme önemli bir konu olarak ele alınmıştır. - Kafilelere pasta hizmetleri, yarışlarla ilgili bilgi, ulaşım, bilet satış, boş zamanları değerlendirme faaliyetleri ile ilgili bilgi veren hizmet merkezleri oluşturulmuştur. - Tesislerde banka, alışveriş merkezleri, berber, kuru temizleme birimleri bulundurulmuştur. - Diskotek, oyun salonu, televizyon odaları, kütüphane, ibadet salonu, jogging parkı, vücut geliştirme salonu, tenis ve basketbol sahaları kurulmuştur. Katılımcılardan yalnızca ilk haftanın ücreti peşin olarak alınmış, diğer süre için ise herhangi bir ücret talep edilmemiştir. 53

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI -------------- Medya Merkezleri Akredite olan 7.000 medya mensubunun sadece 400 adedinin otellerde kalacağının anlaşılması daha yüksek standartlarda kalmak isteyen 6.600 kişi için konaklama ihtiyacını doğurmuştur. Önceki oyunlarda edinilen tecrübeler medya mensuplarının kalacakları tesislerin; - En fazla iki kişinin bir duş ve tuvaleti paylaşabileceğini, - Ana Basın Merkezi ve Uluslararası Yayın Merkezlerinin en fazla 30 dakika mesafede olması gerektiğini, göstermiştir. - Oda ölçülerinin normal bir otel standardında asgari O m 2 olması gerektiğini Bu bilgiler ışığında toplam 6345 adalı 5 adet Medya Merkezi yapımı gerçekleştirilmiştir. Oyunlar sırasında 5.875 medya mensubunu ağırlayan ve artan kapasite diğer akredite gruplar için kullanılan tesislerde toplam 30.000 geeeleme yapıldığı hesaplanmaktadır. Medya merkezlerinde Olimpiyat Köylerinde sunulan hizmetlere ilave olarak Yarışma Sonuçları ile ilgili detayları da sunan bir Basın-Enformasyon merkezi kurulmuş, her odaya Olimpik Network çerçevesinde ücretsiz (dışarı hatlar ücretli) görüşmelerin yapılabileceği telefonlar yerleştirilmiş ayrıca oda temizliğinde otel standartları sağlanmıştır. Diğer Konaklama Tesisleri Olimpiyat ve Medya Köyleri dışındaki diğer akredite kişiler ve izleyiciler için çok sayıda konaklama tesisi hizmete verilmiştir. Bunun için LOOC ile 70 adet muhtelif konaklama tesisi arasında 33.000 yataklık anlaşma yapılmış, özellikle Ekip '94 elemanları için 2 okuila anlaşma sağlanarak okullar otele dönüştürülmüş, ayrıca 300 ev sahibi ile evlerini kiralamaları için anlaşmalar yapılmıştır. Sporcular, Ekip '94 üyeleri ve bazı özel durumdakiler hariç tüm konuklardan belirli bir son ödeme süresi verilerek %00 peşin ücret tahsil edilerek riskler en aza indirilmiştir. 54

ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI Bunun dışında bölgede mevcut yatak kapasitesini artırmak için tevsii ve yeni inşaat olmak üzere 6 otelin inşaasına (775 yatak kapasiteli) LOOC tarafından kredi sağlanmıştır. Olimpik köylerde.350, Medya Köylerinde.700 personel görev almıştır. 4. HALKLA ilişkiler-enformasyon BASlN SÖZCÜLÜGÜ özelde Lillehammer Olimpiyatların ı, genelde Norveç'i kültürü, sosyal yaşamı dahil her yönüyle olumlu tanıtmak, Olimpiyatların daha önce düzenlenenlerden farklı olarak her zaman hatırlanmasını sağlamak amacı ile oluşturulan Dizayn Programı ile Olimpiyat renkleri, amblemi, maskatları (ki ilk kez insan figürü kullanılmıştır-tarihlerinde önemli yer alan küçük Prens Hakan ve Prenses Kristin), piktogramlar (resim yazı), tüm basılı materyalde kullanılacak yazı tipi, karakterini içeren tipografya ve benzeri çok çeşitli dizaynlar geliştirilmiş ve sadece bu dizaynlar kullanılmıştır. Yapılan anlaşmalar çerçevesinde spansorların bu dizaynları ve ancak çok kaliteli ve doğal malzemelerle birlikte kullanmalarına izin verilerek imaj yükseltilmesine çalışılmıştır. Hazırlanan mobilyalarda, mimari tarzda Norveç unsurunun ön plana çıkarılmasına özen gösterilmiştir. Tanıtım için izlenen diğer ilginç yöntemler arasında; * 99'de Olimpiyatlarda altın madalya kazanan Norveçli tüm yaşayan sporcular bir araya getirilerek oluşturulan "Olimpik Elçiler'' çok çeşitli tanıtım faaliyetlerinde yararlanılmıştır. * Norveç halkının Olimpiyat bilincini zinde tutmak amacıyla yüzbinlerce kişinin katıldığı halk koşuları, spor aktiviteleri düzenlenmiştir. * Norveçli ilk ve orta öğretim çağındaki tüm çocuklara Olimpiyatlar ve Norveç tarafından yapılan hazırlıklar hakkında okullarında eğitim verildiği gibi, Norveç televizyonu da Oyunların başlamasına kısa bir süre kala O bölüm halinde hazırladığı TV programlarını yayınlamıştır. * inşaası tamamlanan tüm Olimpik tesislerin resmi açılışları gerçekleştirilmiştir. * Ülke içinde ve dışındaki fuarlarda, 992 Albertville Kış Olimpiyatları sırasında Enformasyon Standları oluşturularak tanıtım sağlanmıştır. 55

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI -------------- * Atlanta, Tokyo, Barselona ve Münih'te "Kışdiyarları Festivali" düzenlenmiştir. * LOOC, Dış işleri Bakanlığı, Norveç Ticaret Konseyi ve NOTRA temsilcilerinden Norveç Takımı adı altında kurulan grup yurtdışında ve içinde çeşitli ziyaretler gerçekleştirerek konferans, basın toplantıları, sergiler gibi faaliyetlere katılmıştır. * 6 Ocak 994'de Olympia-Yunanistan'da yakılan Olimpiyat ateşi, Şubatta Oslo'ya, 2 Şubatta Lillehammer'e ulaşana kadar Stuttgart, Ludwisburg, Esslingen, Karlsrühe, Düsseldorf, Winterberg, Herne, Essen, Dortmund, Duisburg, Grefrath, Hamburg, Kopenhag, Helsinkive Stokholm şehirlerinden geçirilmiş ve bu ziyaretiere doğrudan 6 milyon kişinin katılımı sağlandığı gibi 25 TV, 25 radyo kanalı ve 50 gazetenin Olimpiyat meşalesi ile ilgili haber ve yayın yaptığı izlenmiştir. * ilk defa insan maskotu kullanmanın avantajını değerlendiren Norveç'de kendi halkı arasındaki ilgiyi canlı tutabiirnek için ortaöğrenimdeki çocuklar arasında her bölgeyi temsilen 8 çift Prens Hakon ve Prenses Kristin seçilerek çeşitli aktivitelere katılmaları sağlanmıştır. * Resmi Olimpiyat Filmi hazırlatılarak TV'Ierde bölümler halinde yayınlandığı gibi 90 ve 80 dakikalık iki versiyonu ile piyasaya sunulmuştur. * 7 Temmuz 990'da açılışı gerçekleştirilen Lillehammer Olimpik Enformasyon Merkezi'nde devamlı ve geçici sergiler düzenlenmiştir. * Basınla ilişkilere özel önem verilmiş, 24 saat hizmet veren Basın Sözcülüğü makamı oluşturulmuş, oyunlar öncesinde binlerce gazetecinin Olimpik çalışmaları izlemesi sağlanmıştır. * IOC'un şartnamelerinde istemiş bulunduğu Ana Basın Merkezi dışında Olimpiyat dışı konularında gündeme sıkça gelmesi üzerine ayrı bir Basın Merkezi daha kurulmuştur. Medyanın daha rahat çalışabilmesini temin amacıyla Olimpik Köylerde hizmet verenlere ilave olarak 9 adet daha Yarışma Alanı Medya Merkezleri kurulmuştur. * Uluslararası kamuoyunu bilgilendirmek amacı ile "Oiympic Update (Olimpik Güncel)" adı altında süreli bir yayın hazırlanarak 40.000 adet basılmış ve 20 ülkede dağıtılmıştır. Bu yayınların yansıması özellikle CNN ve CBS adlı Amerikan yayın kuruluşlarında geniş yer bulmuş ve Norveç hakkında yüzlerce rapor ve program yayınianmasına vesile olmuştur. 56

ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI * Spor sahalarının yerlerini gösteren, karşılaşmalar ile ilgili bilgileri içeren resimli ve harita lı broşürler hazırlanarak Norveççe, ingilizce ve Fransızca bastırılmıştır. * Medya mensupianna yönelik olarak Olimpik bölge, Yarışmaların Programı, Arena Basın Merkezleri, Ana Basın Merkezi, Uluslararası Yayın Merkezi, Medya Merkezleri, Haberleşme imkanları, Medya Ulaşımı, Yararlı Hususlar konularında bilgi vermeyi amaçlayan bir Medya Rehberi hazırlanarak 6500 adet ingilizce, 2500 adet Norveççe ve 800 adet Fransızca bastırılmıştır. * 99'de Lillehammer Olimpik Haber Ajansı (LONA) kurulması fikri atılmış, kurulan ajans Info 94 Elektronik Bilgi Sistemi, Olimpik Radyo ve Olimpik Gazeteleri hayata geçirmiştir. * Info 94 Elektronik pilgi Sistemi, Spor, Tarih, Haberler, Sporcu Biografileri, Yarışmalar Takvimi,, Hava Durumu, Çevre ve Ulaşım konularında Akredite kişilere bilgi sunmayı amaçlayan bir sistemdir. Daha çok basın merkezlerine yoğunlaştırılmış ekrana dokunarak işletilen 2.89 bilgisayar aracılığı ile Norveççe, ingilizce ve Fransızca bilgi sunulmuştur. * 24 Ocak-27 Şubat 994 tarihleri arasında günde 9 saat yayın yapan bir Olimpik Radyo kurulmuştur. * Oyunlar sırasında özelde akredite misafirlere genelde tüm yabancılara hitap eden "Hugin" ve Olimpiyat Köylerinde kalan sporcu ve idarecilere hitap eden "Munin" adlı iki Olimpik gazete çıkarılmıştır Ayrıca yine benzer konular yanında spansorlar ve olimpik ürünler konularında da bilgi sunan bir "Sesli Yanıt Sistemi" hizmete alınmıştır. 5. TV YAYlNLARI TV Yayınları Bölümü LOOC'nin hak sahibi uluslararası yayıncılara karşı sorumluluklarını tam olarak yerine getirmesi ile ilgili düzenlemelerle sorumludur. Yabancı yayıncıların taleplerinin yeterine anlaşılabilmesi ve sorunsuz bir yayıncılık amacıyla 99 yılında Avrupa Yayın Kuruluşları Birliği'ne üye 62 kuruluş ve dünya yayıncıları arasından başta hak sahipleri olmak üzere "Olimpik Yayıncılar Danışma Komitesi" adı altında bir Komite oluşturularak Oyunların düzenlenmesi aşamasına kadar 6 toplantı gerçekleştirilmiştir. 57

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI ---------------'-- Yayınların gerçekleştirilebilmesi için LOOC uygun ortam, kesintisiz elektrik gibi temel ihtiyaçları sağlarken; LOOC, Norveç Telekom ve Kültür ve Bilimsel işler Bakanlığı tarafından yapılan anlaşmalar ile Ev Sahibi Yayın Kuruluşu olma hakkını elde eden NRK ORTO 94 gerekli teknik altyapı hizmetlerini sağlamıştır. Oyunlara Akredite olan Yayın Kuruluşlarının ORTO 94'ün 22 çalışanı dahil toplam 5272 kişidir: mensuplarının toplamı NRK TABLO: 3 TV YAYINCILARI YAYINCI KURULUŞ AKREDİTE KİŞİ EBU,Avrupa.775 CBS,ABD.50 NHK, Japonya 379 CTV, Kanada 275 ABU, Asya 48 N ine Network, Avustralya 44 Televisa Meksika 2 TVNZ, Y.Zelanda 9 KL Chile, Şili ve Bolivya 5 M-Net, G,Afrika Banderiantes, Brezilya ı Ayrıca Raya Helou, (Venezuela), Cablevision, (Arjantin), Sports Int., (Porto Rico), STAR TV, (Hong Kong/Asya), TV DEL PASIFCO, (Ekvador), TV Cable Bogota, (Kolombiya), RCTI, (Endonezya), CVM-TV, (Jamaika) Channel 6&8, (T.Tobago) televizyon kuruluşları Oyunlarda yer almışlardır. Tabloda yer verilen yayın kuruluşları, yayın hakları için yaklaşık 350 milyon $ ödemişlerdir. 6. PAZARLAMA Pazarlama bölümü Lillehammer Oyunları için gelir getirici proje geliştirme ve uygulama sorumluğunu üstlenmiştir. Bölümün çalışmalarını kronolojik olarak 4'e ayırmak mümkündür:. Aşama Haziran 989-Aralık 990 Gerekli uzmanlığın belirlenmesi ve danışmanların kiralanması Kavramların ve standard sözleşmelerin geliştirilmesi 58

2. Aşama Mart 990 - Haziran 993 ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI Görüşmeler/Sözleşmelerin Sonuçlandıniması 3. Aşama Haziran 990 - Mayıs 994 Projelerin tamamlanması, Sözleşmelerin izlenmesi 4. Aşama Ağustos 992 - Mart 994 Oyunlar sırasındaki faaliyetlerin planlanması Oyunlar sırasında pazarlama projeleri ile elde edilen brüt gelir yaklaşık 538 milyon $'dır. Bu gelirin yaklaşık 43 milyon $'lık bölümü net olarak LOOC kasasına kalırken 24 milyon $'lık bölümü Norveç Olimpiyat Komitesi ve diğer bazı spor organizasyonianna ayrılmıştır. Elde edilen gelirlerin dağılımı şu şekildedir4 : TV Yayın Hakları Bilet Satış Olimpik Ürünler Lisans Satış Spansor Gelirleri Diğer Projeler Toplam Milyon NOK 432 55 43 646 43 249 Milyon$ 238,6 25,8 23,8 07,7 7,2 403,2 TV Yayın Hakları ve Bilet Satış konusuna daha önce değinildiğ i için burada daha fazla yer verilmeyecek ancak bunların dışında kalan projelere kısaca incelenecektir: 6.. SPONSOR PROGRAMLARI; LOOC tarafından 3 değişik spansor programı uygulanmıştır; ) Birkebeiner Takımı 2) TOP Programı 3) Resmi Spansorlar ilk 2 programda yeralan firmalar Olimpik markaları kullanma hakkına sahip olmak, LOOC ile birlikte pazarlama stratejileri geliştirmek ve Oyunlar sırasında misafir haklarına sahip olmak şeklinde geniş haklara sahip olup aralarındaki fark Birkebeiner Takımı vasıtasıyla Norveç'in kendi milli spansorları ile iskandinavya'daki sponsorlarını geliştirmesi, TOP programının ise uluslararası firmaların IOC ile imzaladığı anlaşmaya dayanıyor olmasıdır. 59 4 Brüt gelirlerden birtakım yükümlülüklerin çıkarılması ve yuvarlamalarla bulunmuştur.

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI -------------- 990-99 arasında 70 fırma ile Birkebeiner Takımı anlaşması için yapılan görüşmeler neticesinde yapılan pazarlıklarda 9 fırma spansorluk hakkını elde etmiştir: ABB lb M Norway Post BCV Union Bank of Norway Statoil TBK Norwegian Telecom V olvo Elektronik Teknolojisi ve Havalandırma Bilgisayar Posta hizmetleri, Alkolsüz içkiler, bira, catering hizmetleri, Finansal hizmetler Petrol ürünleri Telekomünikasyon ekipmanı Telefon hizmetleri Ulaştırma araçları ve ulaştırma planlaması Sonuncusu Aralık 993 yılında imzalanan TOP lll Anlaşmalarında spansorluk hakkını elde eden kuruluşlar ise şunlardır; Coca Cola Kod ak Vi sa Bausch & Lomb Rank Xerox Time/Sports lllustrated Panasonic lb M Alkolsüz içecekler Fotoğrafçılık malzemeleri Kredi kartları Dişçilik, işitme ve optik malzemeleri Fotokopi ve faks cihaziarı Yayınlar TV ve video ekipmaları Bilgisayar 6.2. OLiMPiK ÜRÜNLER LiSANS PROGRAMI LOOC'nin Dizayn Programı çerçevesinde Olimpik renkler, karakterler, maskotlar, resim yazıları, şekiller kullanılarak lisanslı ürün satışı için görüşmeler yapılmıştır. Çok yüksek kalite standartlarının ve LOOC Dizayn Programına uyurnun şart koşulduğu görüşmeler sonucunda 35 firmaya lisans tahsis edilmiştir. haklarının.5 milyar Kron'luk bir pazara hitap edeceği hesaplanan Lisanslı Ürün devrinden LOOC brüt 6, net 43 milyon Kron gelir sağlamıştır. 6.3. HATIRA PARA PROGRAMI Bank of Norway ve Kraliyet Daphanesi işbirliğinde 2 altın ve 4 gümüş paradan oluşması öngörülen bir hatıra para programı geliştirmiştir. 99 sonlarında uygulamaya konulan ilk program çerçevesinde 0.000 komple set hemen satılmıştır. 60

ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER O YU NLAR/ Ayrıca gümüş paraların çift olarak altın paraların tek olarak satışı yapılmış, 40.000 adet gümüş para satılmıştır. 6. ve son olarak basılan para 993 sonlarında piyasaya sürülmüştür. Bu program kapsamında LOOC'nin toplam geliri brüt 40, net 33 milyon Krondur. 6.4. DiGER PROGRAMLAR Tişört ihalesi; 9 Mayıs 99'de Olimpiyatlara 000 gün kala başlayarak her gün üzerinde Olimpiyatlara kaç gün kaldığını gösteren tek bir tişörtün açık artırma ile ihalesi yapılmıştır. Ortalama tişört başı fiyatın 420 $ olduğu kampanyada gün kala satılan tişört 0.000 $ alıcı bulmuştur. Olimpik Hisse/er; Olimpiyatlara maddi destek sağlamak isteyen ve bağışta bulunan halk için 40.000 adet Olimpiyat hissesi satışa çıkarılmıştır. Hattra Pul/an; Başta eski Norveçli Olimpiyat şampiyonlarının figürleri olmak üzere çeşitli figürlerin yeraldığı hatıra pulları satışa sunulmuştur. Hatira Eşya Sattşlan; LOOC Oyunlar öncesinde Lillehammer'de sahip olduğu, oyunlar sırasında sahip olduğu 25 satış noktası ile Olimpik hatıra eşya satışından gelir elde etmiştir. Poster satşlan; Resmi Olimpik Program; 50.000 kopyanın satışı gerçekleştirilmiştir. 7 OLiMPiK TESiSLER inşaati Olimpiyatlarla ilgili tesislerin yapılması için Lillehammer Belediyesinin Lillehammer Olympiske Anlegg (LOA) adı altında bağımsız ve tamamiyle kendisine ait olan bir şirket kurduğu belirtilmişti. Bu şirket daha sonra 99 yılında Lillehammer DL' 94 AS ( Olimpiyatların düzenlenmesi amacıyla kurulan ana şirket) ile birleştirilmiş ve bu şirketin bir bölümü olarak hizmet vermiştir. Daha sonraki aşamalarda Ocak 990 yılında onaylanarak yapımı planlanan ve bütçesi kararlaştırılan tesisler için birer birer veya birlikte inşaattan sorumlu şirketler kurularak LOOC'nin inşaat bölümü ile yapım sözleşmeleri imzalanmıştır. 6

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI -------------- Planlanan tesisler ile kurulan inşaat şirketleri şu şekildedir: - Harnar Olympiske Anlegg AS Harnar Olimpik Salonu Harnar Olimpik Amfitiyatrosu - Gjovik Olympiske Anlegg AS Gjovik Olimpik Salonu - Olympiaparken AS Birkebeineinen Kayak Stadyumu Lysgardbakkere Kayakla Atlama Sahası Kanthaugen Serbest Stil Sahası - Hakons Hall AS Hakan Salonu - Hunderfassen Bobrog Akebane AS Lillehammer Olimpik Bobkızak ve Luge Pisti - Kuitfjell Alpinanlegg AS Lillehammer Olimpik Alp Merkezi, Kvitfjell - Sameitet Hafjell Riksanlegg Lillehammer Olimpik Alp Merkezi, Hafjell Bu arada organizasyon içerisine Çevre, Mimari Çalışmaları ve idari, işletme ve Bakım Bölümleri de dahil edilerek her açıdan yapılacak tesisler büyüteç altına alınmıştır. LYSGARDSBAKKENE KAYAKLA ATLAMA SAHASI Yeri Finansman inşaata Başlama inşaat Bitiş Lillehammer şehir merkezinin km. doğusunda Olimpik Park içerisinde Ağustos 990 tarihinde Parlamento tarafından onaylanan 94 milyon Kron devlet hibesi ilkbahar 990 Aralık 992 (Geçici tesisler Aralık 993) 62

Muhteviyat Kalıcı Yapılar Geçici Yapılar Seyirci Kapasitesi Olimpiyat Sonrası Kullanım ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI K 90 ve K 20 rampaları Başlangıç noktası atlama kulesi - Hakem kulesi (idare, sekreterya odası, juri odası,bilgi işlem odası, speaker/skorbord odası, kantin ve VIP salonu dahil) - Medya binası (TV ve radyo yayınları için teknikoda, telekomünikasyon cihazları, telefon santralı, ana skorbord odası, radyo ve TV destek odası dahil) - Kompresör ve diğer ekiprnanın yeraldığı yeraltı teknik odası - lik yardım istasyonu ve dinlenme salonu. - Spiker standları (70 adet) -Medya merkezi, restoran - Bilgisayar ve telekomünikasyon odaları, idare ve teknik personel salonları - Seyirciler için yemek servislerinin yapıldığı çadır. Oturan 7.500, ayakta 27.500 kişi Medya binası sınıfiara çevriler Spor Yüksek Okulu olarak kullanılmaktadır. K 90 rampası yazında çim kayağı şeklinde kullanılmaktadır. Dünya şampiyonası ayakları için hizmet vermektedir. Yazın müzik festivalleri düzenlenebilmektedir. Yılın önemli bir bölümü ziyaretçilere açık olup, lift yazın turistlere hizmet vermektedir. KANTHAUGEN SERBEST STiL PiSTi Yeri Finansman inşaata Başlama inşaat Bitiş Lillehammer merkezine 2 km uzaklıkta, Olimpik park içerisinde 20,3 milyon Kron (7 milyon Kron LOOC 3,3 milyon Kron Belediye tarafından) Ağustos 99 992 Sonbaharı 63

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI -------------- Muhteviyat Aerials, Ballet ve Moguls tepeleri birbirine yakın inşa edilmiştir. Aerials tepesi için ayrı bir hakem kulesi yapılmıştır. Her üç tepeye de hizmet sunan kar üretici ekipman/teçhiz edilmiştirvet-bar lift ile. Seyirci Kapasitesi Yaklaşık 5.000 (Mogul yarışları için 2.000) Olimpiyat Sonrası Kullanım Ulusal düzeyde eğitim ve yarış sahası olarak kullanılmaktadır. 'HAKON SALONU Yeri Finansman Lillehammer merkezine 3 km uzaklıkta, Olimpik park içerisinde Nisan 990'da Parlamento tarafından onaylanan 89milyon devlet hibesi + 3 milyon Kron Paralimpik organizasyonu katkısı, ancak 990-9'de enerji tasarrufu sağlayacak bazı e kipmanın ilavesi ile maliyet 238 milyon Kron'a çıkmış, hükümetin katkısı 34 milyon Kron artarken 2,2 milyon Kron Olimpiyat sonrası fondan sağlanmıştır. inşaat Başlama Nisan 990 inşaat Bitiş Muhteviyat Olimpiyat Sonrası Kullanım Şubat993 Norveç'in en büyük spor salonudur. 27 m. uzunluk, 40 m. yükseklik, 23.000 m 2 taban, 5.000 m 2 tavan alanına sahiptir. Çatıların inşaasında alanın genişliğine rağmen kullanılan ağaç konstrüksiyon ile dikkat çekmektedir. Esas olarak buz hokeyi maçları için inşaa edilen salonda kısa sürede yapılan değişikliklerle basketbol, voleybol, hentbol vb. her tür spor için çok amaçlı kullanılabilmektedir. Ayrıca dağcılık eğitimi için kullanılan özel bir duvarı bulunan salon bütünüyle sakatlar düşünülerek dizayn edilmiştir. Salonda squash, bowling, rifling, vücut geliştirme, eğitim ve konferans imkanları mevcuttur. Oyunlar için inşaa edilen Olimpiyat müzesi buradadır. Çok amaçlı spor karşılaşmaları, eğitim, konferans salonu ve sosyal aktiviteler için kullanılmaktadır. Olimpiyat müzesi ziyaretçilere açıktır. 64

BiRKEBEiNEREN KAYAK STADYUMU ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI Yer Finansman inşaat Başlama inşaat Bitiş Muhteviyatı- Diğer Kalıcı Yapılar Geçici Yapılar Kapasite Olimpiyat Sonrası Kullanım Lillehammer merkezine 3 km uzaklıkta, Olimpik park içerisinde Olimpik veya muhtelif fonlardan karşıianmış ancak plana yapılan ilavelerle oluşan Maliyet Paralimpik organizasyon ve LOV (inşaat şirketi) tarafından karşılanmıştır 99 başları 993 sonbaharı, tüm çevre düzenlemesi ile Kayakla koşu ve biatlon pisti olarak kullanılan 2 stadyum şeklinde inşaa edilmiştir. Pistin bulunduğu yaklaşık 200.000 m2 alanın mülkiyeti çok değişik kişilerde bulunduğundan 40 yıllık bir süre ile kiralanmıştır. Kayakla koşu stadyumunun uzunluğu 200 m koşuyolu 27 km, Biatlon stadyumunun uzunluğu 50 m koşu yolu 9 km'dir.inşaat sırasında ortaya çıkan bir kaynak 220 m boru ile başka yere akıtılmıştır. 3'ü Olimpiyat parkı işletmesine 'i binicilik klübüne ait 4 tesis, Biatlon varış tesisi (24 m2), kayakla koşu varış tesisi (55 m2), 250 kva gücünde kesintisiz güç kaynağı Oyunlar sırasında 250 kva gücünde ilave bir kesintisiz güç kaynağı daha eklenmiştir. 3'ü Olimpiyat parkı işletmesine 'i binicilik klübüne ait 4 tesis, Biatlon varış tesisi (24 m2), kayakla koşu varış tesisi ( 55 m2), 250 kva gücünde kesintisiz güç kaynağı Oyunlar sırasında 250 kva gücünde ilave bir kesintisiz güç kaynağı daha eklenmiştir. Kayakla koşu 3.000, Biatlon 3.500 kişi Kışın yarışmalar için kullanılan alan yazın kamping bölgesi olarak hizmet vermektedir. Ayrıca alanın büyük bölümü bil'licilik merkezi olarak kullanılmaktadır. LiLLEHAMMER OLiMPiK BOBKIZAK VE LUGE PiSTi Yer Finansman inşaat Başlama Lillehammer'e 5 km uzaklıkta 24 Ağustos 990'da onaylanan Parlamento kararı ile sağlanan 20 milyon Kron devlet hibesi 24 Ağustos 990 inşaat Bitiş Ekim 992 65

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI --------------- Muhteviyatı Kombine Bobkızak ve Luge Pisti olarak inşaa edilen tesisler iskandinavya'da suni olarak beton üzerine inşaa edilen ve dondurulan tek tesis olup dünyada en modern örneklerden biridir. 7 O m olan pist uzunluğunda başlangıç noktası rakımı 384 m, varış noktası rakımı 233,5 m ve ortalama eğim %8'dir. Kapasite Olimpiyat Sonrası Kullanım 0.000 kişi Kışın Kasım ve Mart ayları içerisinde ülkenin bu sporlar için tek tesisi olarak yarış ve eğitim hizmeti vermektedir. LiLLEHAMMER OLiMPiK ALP MERKEZi, HAFJELL Yer Finansman inşaat Başlama inşaat Bitiş Muhteviyatı Olimpiyat Sonrası Kullanım Lillehammer'e 5 km uzaklıkta Oyer Belediyesinin sınırları içinde Mevcut olan tesise yapılacak ilaveler için Nisan 990'da onaylanan Parlamento kararı ile sağlanan 7 milyon Kron devlet hibesi + Hafijelllnvest (özel grişim) 0,6 milyon Kron +Paralimpik organizasyonundan 0,5 milyon Kron 988 sonbahar. etap 988 Aralık- 2. etap Aralık 99 Norveç'in Slalom ve Dev Slalom Alp disiplini kayak merkezi olan tesislerin yapımı Lillehammer'in Olimpiyat adaylığını desteklemek amacıyla daha Olimpiyatlar verilmeden ilk etabı tamamlanmış, daha sonra yapılan ilaveler ile tam anlamıyla kullanılabilir hale getirilmiştir. 2 km'si ışıklandırılmış 20 km pist uzunluğuna sahip tesislerde tüm Slalom ve dev Slalom başlangıç noktalarına ulaşan saatte 2880 kişi taşıma kapasiteli iki adet 4'ü lift sistemi bulunmaktadır. Hem alçak, hem yüksek basınçta çalışabilan 800 m3fsaat kapasiteli kar üretme makinaları ile 8 km uzunluğundaki pist suni olarak düzenlenebilmektedir. 200 m2 alana sahip skorbord ve teknik aletlerin bulunduğu bir yapı dışında enerji tüketiminin kontrolü için ek bir yapı bulunmaktadır. Tesisler bayan/erkek slalom ve dev slalom yarışmaları için kullanılmakta iken tepenin aşağı ve yukarısında bulunan iki adet Medya Köyü turistlere konaklama hizmeti sunmaktadır. 66

LiLLEHAMMER OLiMPiK ALP MERKEZi, KViTFJELL ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER O YU NLAR/ Yer Lillehammer'e 68 km uzaklıkta, içerisinde Ringebu Belediye sınırlar Finansman inşaat Başlama inşaat Bitiş Muhteviyatı Olimpiyat Sonrası Kullanım 20,9 milyon Kron devlet hibesi + 25 milyon Kron KS Kvitfjjell (özel girişim)+ 7,5 milyon Kron Ringebu Belediyesi 990 ortaları Aralık 99 iniş ve bay/bayan Süper G yarışmalarının yapıldığı tesislerde iniş pistleri dünyanın en iyileri arasında gösterilmektedir. Pistin uzunluğu 3007 m, başlangıç noktası rakımı 025 m, varış noktası rakımı 87 m. Maksimum eğim %67'dir. Başlangıç noktasının yakınında 700 ve 500 m uzunluğunda 2 ısınma sahası mevcuttur. Sporcuların taşınması için toplam 4000 kişi saat kapasiteli 3 değişik lift hizmet vermektedir. Tüm iniş pisti ile ısınma sahalarının bir bölümüne hizmet veren alçak basınçlı 450 m3 saat kar kapasiteli bir kar üretme sistemi bulunmaktadır. Yarış zamanlarının ölçümü için tüm pist boyunca sitem kurulduğu gibi 2000 m2'ik varış tesisinde de teknik ekipman bulundurulmaktadır. Halka açık bir kayak sahası olarak hizmet vermektedir. Oyunlar sonrasında tepeye yeni bir Otel açılmıştır. HAMAR OLiMPiK SALONU Yer Finansman inşaat Başlama Muhteviyatı Lillehammer'e 60 km uzaklıkta Harnar'da Nisan 990'da Parlamento tarfından onaylanan devlet hibesi Nisan 990 Sürat pateni ve buz hokeyi tesisi olarak planlanmıştır. 25.000 m2 taban alanına sahip olan tesiste 400 m uzunluğunda 25,5 m yarıçapında sürat pateni sahası bulunmaktadır. 67

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI --------------- Kapasite Olimpiyat Sonrası Kullanım Ayakta 8.600, oturan 2000 kişi Bisiklet, curling, futbol dahil çok çeşitli sporlara uygun bulunan salonda Dünya ve Avrupa şampiyonaları organize edildiği gibi fuar ve sergi hizmetlerinden, sosyal aktivitelere çok çeşitli alanlarda kullanılmaktadır. Salonu her yıl0 binlerce kişinin ziyaret etmesi turistler için çekici bir yer olduğunu göstermektedir. HAMAR OLiMPiK ANFiTiYATROSU Yer Finansman inşaat Başlama inşaat Bitiş Lillehammer'e 60 km uzaklıkta Harnar'da Nisan 990'da Parlamento tarafından onaylanan 65 milyon Kron devlet hibesi + muhtelif kaynaklardan 8,3 milyon Kron Ağustos 99 25 Kasım 992 Muhteviyatı 60 * 30 m boyutlarında buz pistine, 000 m2 taban alanına sahip olan salon Oyunlar sırasında artistik patinaj ve kısa mesafe yarışlar için kullanılmış çok amaçlı bir salon hüviyetindedir. Kapasite Olimpiyat Sonrası Kullanım Oturan 6000 kişi Çok amaçlı kullanılan salon aynı zamanda bir buz hokeyi takımının sahası olarak kullanılmaktadır. Spor karşılaşmaları dışında konser, fuar ve kongre organizasyonları için kullanılmaktadır. GJOViK OLiMPiK SALONU Yer Finansman Lilleh.ammer'e 45 km uzaklıkta Gjovik'de Nisan 990'da Parlamento tarafından onaylanan 88,5 milyon Kron devlet hibesi + muhtelif kaynaklardan 46, milyon Kron 68

ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI inşaat Başlama inşaat Bitiş Nisan 99 Nisan 993 Muhteviyatı Kapasite Olimpiyat Sonrası Kullanım Dağın 25 m oyulması ile kayalar içine yapılmış olmasından dolayı "Mağara" Salon olarak adlandırılmaktadır. 5.000 m2 taban alanına sahip olan salon Oyunlar sırasına buz hokeyi maçları için kullanılmıştır. Oturan 5.800 kişi Futbol, basketbol,voleybol, ve tenis için de kullanılabilen tesislerde ayrıca bir de yüzme havuzu bulunmakta olup, fuar ve sergi organizasyonları için çok uygun bir yapısı bulunduğu belirtilmektedir. ANA BASlN MERKEZi Yer Finansman inşaat Başlama inşaat Bitiş Muhteviyatı 99 yılında 3 medya köyü ve yayın merkezi ile birlikte bir medya parkı olarak planlanan Lillehammer'e 3,5 km uzaklıkta Storhove bölgesinde inşaa maliyeti bina sahibi tarafından karşılanırken bina techizi LOOC tarafından yapılmıştır. Bina kirası ile birlikte LOOC'ye 0,5 milyon Krona mal olmuştur. Haziran 992 Ağustos 993, (tefrişat tamamlanma 9 Şubat 994) Her kat yaklaşık 5000 m2 alana sahip 3 katlı binada toplam 3000 medya mensubunu hizmet sunmak üzere planlanmıştır. Tavanın cam olan bölümünden ışık alması özelliği ile ilginç bir yapı arzeder. 24 saat açık olan Merkez 650 kişilik bir basın toplantı salonu, 450 kişilik çalışma salonu, 550 kişilik bir restorana, fotoğraf laboratuarı, fotokopi odası, banka, alışveriş merkezi, ajans büroları vb bir çok imkanı birarada sunmaktadır. Toplam 250 hatta sahip telefon ve bilgisayar teçhizatının yeraldığı bir teknik oda zemin katta bulunmaktadır. Olimpiyat Sonrası Kullanım 992'de kurulan Lillehammer Basın ve Enformasyon Şirketi tarafından işletilmektedir. 69

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI -------------- ULUSLARARASI YAYlN MERKEZi Yer Finansman Muhteviyatı Olimpiyat Sonrası Kullanım Lillehammer'e 5 km uzaklıkta 470 milyon Kron Oyunlar sırasında 8.500 m2 geçici yapılarla birlikte 27.000 m2 alanı ile dünyanın en büyük haberleşme merkezi olarak tarihe geçmiştir. Norveç Televizyonu, Norveç Telekomu, Oppland üniversitesi, bölge üniversite Komitesi, Lillehammer ve Oppland bölge beldiyesi ve LOOC'nin ortak çalışması ve önerileri ile inşaa edildiği için eksiksiz planlama ile örnek gösterilmektedir. Radyo vetv kuruluşlarını birbirinden ayıran duvarların tamamı geçici olarak i nşaa edilmiştir. Yayıncı kuruluşlara ayrılan toplam taban alanı 3.000 m2 olup Avrupa Yayın Birliği ve CBS yaklaşık 5.000'er m2 ile bunun %77'sini almışlardır. Daha planlama aşamasında tesis Oppland Üniversitesi yanına kurulmak suretiyle Olimpiyatlar sonrasında Üniversiteye devri tamamlanmıştır. LiLLEHAMMER OLiMPiK KÖYÜ Yer Finansman inşaat Başlama inşaat Bitiş Muhteviyatı Kapasite Olimpiyat Sonrası Kullanım Lillehammer'e 3,5 km uzaklıkta Skarsetlia kasabasında 250 milyon Kron 992 Sonbaharı 993 Aralık 230.000 m2 alan üzerine kurulan 55.000 m2 taban alanına sahiptir. Tamamı ağaçtan yapılan 85 kalıcı ev, 7000 m2 servis merkezi yanında çok sayıda geçici yapı ile ulaşımdan güvenliğe, eğlenceden spora bir köyde sporcuların ihtiyaçlarını karşılayacak her türlü faaliyet düşünülmüştür. 67 ülkeden 2300 sporcuyu ağırlamıştır. Oyunlar sonrasında 4 ev özel şahıslara satılmıştır. Köyün servis merkezi ise yaşlılar için hizmet merkezi, kilise, kafetarya ve hemşirelik okulu olarak kullanılmaktadır. 70

ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI HAMAR KÜÇÜK OLiMPiK KÖYÜ Yer Muhteviyatı Kapasite Olimpiyat Sonrası Kullanım Lillehammer'den 60 km, Harnar Olimpik Salonundan 3 km uzaklıkta Mevcut Toneheim Bölge Müzik Okulu binaları Olimpiyat Köyüne çevrilmiştir. Toplam taban alanı 6450 m2'dir. 500 sporcuyu ağırlamıştır. Oyunlardan sonra tesis sökülerek Okul faaliyetine devam etmiştir. MEDYA KÖYLERi Oyunlar sırasında akredite medya mensupları arasından 6000'ini ağırlamak üzere özellikleri daha yüksek ve medyanın isteklerine cevap verecek şekilde - odaların her biri 8.2-9 veya 2 m2 arasında değişmektedir, bir banyo ve tuvaleti en fazla 2 kişi kullanmaktadır- 5 bölgede toplam 9 Medya Köyü kurulmuştur. Bu iş için toplam 25 hektar alan kiralanmış olup kira bedeli toplam 460 milyon Kron olan maliyetin % 30'una karşılık gelmektedir. Her bir köy yarısı geçici yapılara ayrılan yaklaşık 25.000 m2 alan üzerine inşaa edilmiştir. Köylerin bir diğer özelliği de bağımsız alanlara değil mevcut bina komplekslerinin yanına kurulmuş olmasıdır. inşaatlar 992 baharında başlamış ve 993 Kasımında tamamlanmıştır. Konaklama merkezlerinin otelden ziyade ev ve kabin şeklinde inşaa edilmesi Oyunlar sonrasında bu tür ürünlere olan talebin oteliere olan talepten yüksek olmasıdır. Prefabrik olarak yapılan bölümler daha sonra sökülerek bir bölümü başka bölgelerde öğrenci yurtları olarak kullanılmıştır. Ev olarak satılan yapılar ise mutfak bölümü içermediği için yeniden düzenlenme gerekti rm iştir. HAFJ ELLTOPPEN Yer Lillehammer Alp Disiplini merkezinin hemen üstünde, Ana Basın Merkezi ile Uluslararası Yayın Merkezine 9 km uzaklıkta Muhteviyatı 70 hektar alan üzerinde 350 adalı 225 kabin ve 470 adalı 20 apart ev. Kabin veya apart evlerin her biri 4-9 yatak, oturma adalı 2-4 banyoludur. 7

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI --------------- Kapasite Olimpiyat Sonrası Kullanım 820 kişi (tek kişilik odalarda) Kabinler 500 turisti ağırlayacak konaklama tesisi olarak kullanılmaktadır. SORLiA Yer Muhteviyatı Kapasite Lillehammer Alp Disiplini merkezinin varış noktasının hemen yanında, Ana Basın Merkezi ile Uluslararası Yayın Merkezine 9 km uzaklıkta 4-8 yatak odalı, 2-4 banyolu ve oturma odalı 45 kabinden oluşur. Kabinierin O' u kalıcı 35'i ise geçicidir. Alp Merkezinin servis hizmetleri genişletilerek Köye 200 m2 servis merkezi sağlanmıştır. 580 kişi (tek kişilik odalarda) JOREKSTAD Yer Medya Parkı Storhove'ye 2 km uzaklıkta Muhteviyatı Kapasite Olimpiyat Sonrası Kullanım Her biri 4 yatak, oturma odalı, 2 banyolu 250 geçici 3 kalıcı ka bin ile tamamı kalıcı 058 oda lı 9 apart ev 2070 kişi (tek kişilik odalarda) apart evler öğrenci ve yaşlılar için konaklama tesisi Kalıcı olarak kullanılmaktadır. ULUSLARARASI YAYlN VE ANA BASlN MERKEZLERiNiN DE BULUNDUGU STORHOVE BÖLGESi VORMSTUEN Muhteviyatı Kapasite Olimpiyat Sonrası Kullanım 24 adet 2 katlı ev ve 400 m2 bağımsız servis alanı 000 kişi (tek kişilik odalarda) Tamamı geçici olarak inşaa edilen Köy Oyunlar sonrasında sökülerek satılmıştır. 72

ÖRNEK OLAY-994 LiLLEHAMMER OYUNLARI STORHOVE Muhteviyatı 25 adet 2 katlı ev ve bağımsız servis alanı Kapasite 90 kişi (750 tek kişilik, 220 çift kişilik odalarda) Olimpiyat Sonrası Kullanım Tamamı geçici olarak inşaa edilen Köy Oyunlar sonrasında sökülerek satılmıştır STORHOVE2 Muhteviyatı Olimpiyat Sonrası Kullanım Her biri m2 genişliğinde 48 adalı öğrenci yurdu olarak inşaa edilen tesis öğrenciler tarafından yurt Kalıcı olarak kullanılmaktadır. STORHOVE 3 Muhteviyatı Olimpiyat Sonrası Kullanım Her biri m2 genişliğinde 50 adalı öğrenci yurdu olarak inşaa edilen tesis öğrenciler tarafından yurt Kalıcı olarak kullanılmaktadır. SNEKKERSTUA Yeri Muhteviyatı Olimpiyat Sonrası Kullanım Harnar Olimpik Antitiyatrosu yanında 507 adalı kalıcı 89 ev ve bağımsız servis merkezi Kalıcı olarak inşaa edilen evler ile Olimpiyat sonrasında apart evlere çevrilen servis sahası Oyunlar sonrasında satılmışlardır. Ayrıca Oyunlar sırasında Ana Faaliyet Merkezi (Main Operations Center) kurularak bir nevi kriz masası yönetimi geliştirilmiştir. 73

lll. BOLUM DOGU. ANADOLU KIŞ OLIMPIYATLARI

--------------- DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI. OTORiTELERiN GÖRÜŞ VE ÖNERiLERi Türkiye'de Kış Olimpiyatları Düzenlenmesi ile ilgili olarak başta Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi temsilcileri olmak üzere yurtiçinde ve dışında ilgili kişilerin değerlendirmelerine de başvurulmuştur. Yapılan değerlendirmelerde ileri sürülen görüşleri aleyhte ve lehte olarak iki başlık altında incelemek mümkündür: Aleyhte Görüşler : ) Türkiye kış sporları na yönelik olarak kullanılabilecek olağanüstü uygun bölgeleri bulunmasına karşın, başta tesis olmak üzere alt yapı açısından çok fakirdir. Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğüne ait spor tesislerine ait veriler bu gerçeği çok net bir şekilde ortaya koymaktadır. TABLO: 4 BAZI İLLERDEKi DURUM KARS AGRI ERZURUM ERZİNCAN BİNGÖL MUŞ Kış Sporları Tesisi ı - ı - - Kayakevi ı ı ı - ı - Teleski ı - - ı - Telesiej - ı ı - - - Kapalı Spor Salonu 2 3 5 3 3 2 Buz pateni salonu - - - - - - Sporcu Kamp Tesisi ı ı ı - - - Sporcu Sağlık Merkezi - - - - - - Gençlik Merkezi ı - - - - - Futbol Stadyuınu (çim) ı 2 3 - ı ı 2) Türkiye'de teknik olarak bakıldığında kış olimpiyatları yapılamaz. Çünkü Türkiye'nin dağları yaşlı dağ diye tanımlanan dik olmayan yuvarlak dağlardır. Teknik olarak cazip değildir. Sarıkamış'ta Alp yarışları, Parandöken'de hız yarışları yapılabilir. 77

DOGU ANADOLU KIŞ OLIMPiYATLARI ------------- Ancak iniş yarışları yapılması teknik açıdan zordur. Kayak Federasyonu olarak da Türkiye'de iniş yarışları 0 senedir yapılmamaktadır. Yine de bu güçlüğün üstesinden gelmek istenirse iniş yarışları "2 kademeli" yapılabilir. 3) Teknik zorluk aşılsa dahi Türkiye'deki spor ve spansorluk mantalitesi ile kış olimpiyatı düzenlenmesi çok zordur. Öncelikle Türkiye'de kayak kültürü bulunmamakta, spor olarak kayağa gereken önem verilmemektedir. Kayak sporu son derece güç koşullarda bilimsellikten uzak yapılmakta, sporcu yetişmemektedir. 4) Olimpiyatlar spor organizasyonları merdivenin en yukarı basamağıdır. Hemen Olimpiyat iddiası hayaldir. Türkiye öncelikle daha alt basamaklardan başlamalı, uluslararası nitelikte kayak şampiyonaları organize etmeye bakmalıdır. Bu yıl O. düzenlenecek olan "Uluslararası Palandöken Kayak Kupası" imkansıziıkiardan ancak 7-8 ülkenin katılımı ile sürdürülebilmektedir. öncelikle daha fazla ülke sporcusunun katılımı sağlanarak yarışmanın önemi ve sporcuya verdiği puan artırılmalıdır. Puan arttıkça daha fazla sporcu çekecektir. Daha sonra Avrupa Şampiyonası Ayakları, Dünya Şampiyonası Ayakları ve bu şekilde kademe kademe ilerlemek gerekmektedir. Lehte Göı:üşler : ) Olimpiyatlar artık başlı başına büyük bir sanayidir. Ülkelerin gelişimine çok büyük ölçüde katkı sağlarlar. Türkiye ve bölge için çok büyük bir fırsat olacak, bölgenin kaderini ve sosyo ekonomik yapısını çok olumlu etkileyecek bir projedir. Mevcut koşullar altında Türkiye'nin önümüzdeki 20 yıl yaz olimpiyatları düzenlemesinde büyük güçlükler görülmektedir. Eldeki kaynakların Kış Olimpiyatları Organizasyonuna kaydınlması daha yararlı olacaktır. 2) Kış Olimpiyatlarının yer seçiminde her dönem ayrı bir kıtayı tercih etme eğilimi vardır. Avustralya ve Afrika kıtaları iklim koşulları nedeniyle devre dışı kaldığından ve bu organizasyon için gerekli fiziki koşulların güçlüğü nedeniyle rakiplerimizin sayısı daha azdır. Ancak taliplerin yine de çok fazla ve güçlü olduğunu belirtmek gerekir. 3) Türkiye'deki doğa güzelliği daha önce Olimpiyat düzenlemiş bulunan birçok ülkeden ileridir. 4) Türkiye bu organizasyonu yapabilirse çok yararlı olur. Teknik açıdan iddia edildiği gibi Kış Olimpiyatlarını düzenlenmesine engel bir durum yoktur. 5) Sarıkamış, Palandöken ve civar yöreler eşsiz doğa güzellikleri, iklim ve coğrafi yapıları ile bu organizasyonu mümkün kılabilecek imkanları sunmaktadır. Ardahan, Erzincan ve Ağrı ile ayrıca helikopter veya uçak ulaşım ı sağlanırsa Muş ve Bingöl de Olimpiyatlar için düşünülebilir. 78

DOGU ANADOLU KIŞ OLIMPiYATLARI Olimpik bölge için üzerinde genel olarak fikir birliğine varılan iller ile ilgili ileri sürülen diğer görüşler ise kısaca şu şekildedir: KARS- Kars-Sarıkamış kayaklı koşu(cross country), biatlon ve kayakla atlama için en uygun alanların başında gelmektedir. Turizm Bakanlığı tarafından Kış Olimpiyatı için istenilen birçok mahalin de dahil edildiği bir plan çerçevesinde imar planları hazırlanmıştır. Turizm Alanı ilan edilmiş alanlar söz konusudur. (Turizm Alanı ilan edilmesi sürecinin asgari 4-5 yıl olduğu göz önüne alındığında önemli bir başarıdır.) Turizm Bakanlığının katkıları, devletin başladığı yatırımlar ile Olimpiyatlara yönelik kış sporları için tesisler yapılmıştır. Bakanlığın yapımını üstlendiği, 3200 kişi kapasiteli standardı yüksek bir telesiej tesisi mevcuttur. Tesisler bir plan dairesinde yapılmakta olduğu için bütünlük arz etmektedir. Sarıkamış, yerleşim yeri ile pistler arasındaki mesafenin kısalığı ve dünyada çok az rastlanılan "kristal (toz) kar"ı ile de çok çekicidir. Sarıkamış (ve bu arada Ardahan) Doğu bölgemizde ender rastlanılan sık çam ormanları ile kaplı olduğundan gerek rüzgar, gerekse çığa karşı koruma sağlaması ve doğa güzelliği olarak Olimpiyat Oyunları için idealdir. ERZURUM- Bitki örtüsü yönünden zayıf olmakla birlikte dik yamaçlarasahip yapısı dolayısı ile yurdumuzda Alp Disiplini yarışları için uygun ender alanlardandır. Konaklı'da yapılan araştırmalarda Bayanlar iniş yarışmaları için uygun pistlerin varlığı saptanmış olup, Erkekler iniş Pistleri için ölçümler yapılabilir. Slalom, Büyük Slalom ve Süper G yarışları için idealdir. Erzurum Konaklı henüz bakir olmakla birlikte Palandöken'de kış turizmi ve spor amaçlı düzenlemeler yapılmıştır. Hazırlanan planlarda 30.000 kayakçı/gün kullanım kapasitesi öngörülmektedir. Erzurum'da Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü'nün Telesieji 969'da hizmete girmiştir. 3327 m uzunluğundadır. Tek sandalyeli olup 90 iniş 90 çıkışta olmak üzere saate 300 kişi taşıma kapasitesine sahiptir. Ancak eski teknolojidir. Öte yandan 999 yılında son teknoloji ile Özel idarenin 200 kabinlik 4 kişilik Gondolu (500 kişi/saat kapasiteli) hizmete alınmıştır. Ayrıca özel bir otelin sahip olduğu büyük kapasiteli 3 ayrı pistte çiftli telesieji bulunmaktadır. 973'de hizmete giren 4 odalı toplam 65 kişilik iptidai kayakevinin modernizasyonu amacı ile 5 katlı ikişer kişilik 00 odalı, çok amaçlı salon, kondisyon salonu, ilkyardım ünitesi, giyinme odası ve lobileri ile modern bir tesis yapımı çalışmaları son aşamasına getirilmiştir. 639'u şehir merkezinde 72'si mevcut kayak bölgesinde ( 428 yataklı Otel inşaatı ayrıca devam etmektedir) olmak üzere yaklaşık 3200 yatak kapasiteli konaklama tesisleri bulunmaktadır. 79

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI -------------.,..-- ERZiNCAN- Erzincan Ergan Dağı için hazırlanan proje kapsamında dünya üzerinde uydudan alınan fotoğraflardan yapılan inceleme sonucu pist imkanları itibariyle dünyadaki en iyi üç dört yerden biri olduğu ifade edilmektedir. Ergan projesi havaalanına, otogara ve demiryollarına 5 dakika olan mesafesi ve sahip olduğu diğer alternatif doğa sporu imkanlarını (Su kayağı, Rafting, Parapant, Dağcılık) hem bünyesinde bulundurması hem de bunların birbirlerine mesafelerinin 5 dakika içinde olma özelliği ile dünyada eşi olmayan bir doğa sporları cennetidir. Erzincan Ergan Konaklama tesisi 350 metre, en yüksek tepesi 3290 metredir. Yani kat farkı 940 metre ile tüm kayak pistlerinin lideri konumundadır. Bu yönü ile de bütün dünya kayakseverlerinin cazibe merkezi olacaktır. Buna ilaveten Ergan'ın arka bölümünde bulunan usta kayakçıların kayabileceği Kamikaze pisti başka bir bölgede yoktur. AGRI- Erzurum gibi bitki örtüsü yönünden zayıf olmakla birlikte dik yapısı dolayısı ile kuzey disiplini mukavemet yarışları için uygundur. Milli Takıma önemli sayıda sporcu veren ilin Eleşkirt kazasında sporcular için bir konaklama tesisi, telesiejin de hizmet verdiği bir kayak merkezi mevcuttur. 2. SONUÇ Tarih boyunca çok çeşitli faktörlerin bir araya gelmesi sonucu Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin ülkemizin gelişim seyrinin gerisinde kaldığı bilinmektedir. Yıllardır bu sorunların üstesinden gelmek için gerek devlet gerekse özel sektör tarafından sanayileşmeye dönük muhtelif projeler ortaya konulmuş, ancak iç pazarın zayıflığı, kaynak yetersizliği, bölgedeki terör olayları, çetin doğa ve arazi koşulları gibi nedenlerle maalesef arzu edilen başarı sağlanamamıştır. Herşeye rağmen özellikle Güneydoğu Anadolu'da devlet ve milletimizin özverili çalışmaları ile Türkiye'nin en büyük kalkınma projesi olan GAP'ta 20 yıldır süren çalışmaların meyvesi yavaş yavaş alınmaya başlanmış, bölgenin çehresinde gözle görülür değişikler izlenmeye başlanmıştır. Buna karşın Doğu Anadolu'da GAP benzeri bir kalkınma projesi üretilememiştir. Oysa ulaşım ve iletişimin son derece geliştiği günümüz dünyasında, düne kadar kalkınmaya engel olarak görülen coğrafi yapı ve doğa koşulları bugün artık bölge için en büyük kalkınma olanaklarından birini sunacak bir potansiyel arzetmektedir; "Kış Olimpiyatları"... 80

--------------- DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI Türkiye Kış Olimpiyatları için iklim ve coğrafi koşullar açısından şanslı bir ülkedir. Sahip olduğu doğa güzellikleri ve dünyada bilinen diğer kayak merkezlerine kıyasla henüz bakir denilebilecek yapısı ile Doğu Anadolu ve özellikle Kars (Sarıkamış) merkezli, Erzurum (Palandöken), Erzincan (Ergan) ve Ağrı (Eieşkirt) yöresi Kış Olimpiyatları için uygun bölgeler olarak görülmektedir. s Bu noktada karşımıza bir takım sorunların çıkması olası görülmektedir. Esasen Kış Oyunlarının bu güne kadar olan uygulamalarında tek bir merkezde düzenleı:ımesinin tercih edildiği, hatta aksi bir uygulamanın olmadığı görülmektedir. Buna rağmen Doğu'daki illerimizi topyekün kalkındırmak ve mümkün olduğunca gider ve gelirin daha çok ve değişik merkezlerde paylaşılması amacıyla dile getirilen projenin geçerlik kazanabilmesi için konaklama tesisleri ile yarışma alanları arasındaki mesafelerin mümkün olduğunca kısa tutulması, Oyunlarla ilgili başta sporcu, Uluslar arası Federasyon temsilcileri, jüri, hakemler, yöneticiler gibi unsurlar ile pek tabii seyircilerin olabildiğince bölünmeden tutulmasını sağlayacak düzenlemeler ile bu sorunların üstesinden gelmek zor olmasa gerektir. Bahis konusu 4 ilin ve dolayısı ile kayak merkezlerinin havaalanlarına sahip olması ( 0-30 dakikalık mesafelerdedir) ve kayak merkezlerinin yerleşim merkezlerine çok yakın olması sorunların çözümünde son derece olumlu olanaklar sunacaktır. llokm KARS (Sarıkamış) 230km D D '---------. 20km 80km ~ ERZİNCAN (Ergan) ~ ERZURUM(Palandöken- Konaklı) ~ AGRI (Eleşkirt) 8 5 Belirtilen iller yapılan görüşmeler ile ortaya konmuş olup, nihai sonucu yansıtmamaktadır. Yeterlilikleri- yetersizlikleri, bunların haricinde kalan uygun alanlar vb. için daha sonraki aşarnalarda geniş kapsamlı bir tizibilire çalışması yaptınlarak kesinleştirilmesi gerekmektedir.

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI --------------- Kış Olimpiyatları düzenlenmesi için gerekli olan altyapı yatırımlarının adaylığa hazırlanmak için belirli ve kısa bir sürede gerçekleştirmesi gereği bölgenin altyapısını başka hiçbir projede olamayacağı kadar kısa sürede ve belirli bir standard ın üzerinde geliştirecektir. Üstelik bu yatırımlar için yapılan harcamaların bir bölümünün Olimpiyatlara özgü gelirler ve Avrupa Birliği'nden alınabilecek bölgesel kalkınmaya yönelik yatırım kredileri ile tazmin edilmesi imkanı mevcuttur. Bunun da ötesinde bölgenin dünya gündeminde tutulması ile özellikle turizm potansiyelini değerlendirme şartları oluşacak, bunlara bağlı ekonomik faaliyetler ve istihdam artırılabilecektir. Oyunlar sonrasında mevcut tesisler ve edinilen tecrübe ile bölge bir anda dünyada kış sporlarında Avrupa, Dünya, vb yarışmaları için kendini kanıtlamış, tesislerinin hazır olması dolayısı ile riski az ve aranılan merkezlerden biri olarak "Yarış ve Spor "turizmini ateşleyecektir. Uluslararası spor müsabakaları yanında ülkemizin kış sporcularını yetiştirmek için büyük imkanlar sunacağı gibi futbol gibi popüler sporlar dahil bir çok spor branşında sezon hazırlık kampları için ideal bir ortam sunabilecektir. Ancak yörede mevcut şartlar altında gerek fiziki altyapı oluşturulmadan, gerekse yöre halkında bilinç oluşturulmadan Olimpiyatlarının düzenlenmesi hayalden öteye gidemeyecektir.. Unutulmaması gereken nokta bugünden yarına Olimpiyatları düzenlemenin imkansız oluşudur. 994, 998 Olimpiyatlarına ev sahibi olan Lillehammer ve Nagano iki kez başvuruda bulunmuşlardır. 2002 Olimpiyatlarını düzenieyecek olan ABD'nin Salt Lake City şehri bütün maddi imkanlara, tesislerinin önemli ölçüde hazır olmasına rağmen ancak 30 yıl çabalayıp 4 kez aday olduktan sonra hedefine ulaşabilmiştir. Ancak Salt Lake City'nin çabalarının bu kadar uzun sürmesinde önemli bir etken de ABD'nin daha önce de çok sayıda yaz ve kış olimpiyatları na ev sahipliği etmesi ve IOC'un organizasyonu daha çok değişik ülkelere verme isteği olarak düşünülebilir. Kış Olimpiyatlarını düzenleyen ülkeler içinde 984 ve 998 yıllarında bu organizasyonu gerçekleştiren Yugoslavya ve Kanada ile 936 yılında düzenleyen Almanya dışında diğer ülkeler asgari 2 kez bu hedefe erişmişlerdir. Dolayısı ile Salt Lake City de dahil tutulduğu taktirde 4. kez düzenieyecek olan ABD ile daha önce 3 kez düzenleyen Fransa ve 2'er kez ile onları izleyen isviçre, Norveç, Avusturya, Japonya ve ltalya'nın (2002 dahil) bundan sonraki organizasyonlar için daha az şansları olacağını ifade etmek yanlış olmayacaktır. Sözkonusu gelişmiş ülkeler ile iklim nedeniyle Güney Yarımküredeki ülkeler hariç tutulduğu taktirde önümüzdeki yıllarda Kış Olimpiyatlarına aday olabilecek 82

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI az sayıda gelişmiş ülke ile çok sayıda eski doğu bloku üyesi ülke kalmaktadır ki, bu ülkelerin son yıllarda karşılaştıkları ekonomik sorunlar ve altyapıları yetersizlikleri herkes tarafından bilinmektedir. Bu itibarla Türkiye'nin öncelikle inanması ve önüne bir hedef ve takvim koyarak bir an önce bir devlet-özel sektör işbirliğinde belirli bir plan çerçevesinde harekete geçmesi gerekmektedir. Ancak bu şekilde kalkınma tetiklenebilir ve mevcut kaynaklar optimum kullanılarak yöre kalkındırılabilir. Her yıl milyarlarca $terörle mücadeleye ayırabilen Türkiye'nin kaynaklarının bir kısmını bu projeye akıtması halinde hayallerin gerçek olmaması için bir neden yoktur. Bu şekilde terör bataklığın ı kurutmak da mümkün olabilecektir. 3. OLiMPiYAT ORGANiZASYONU SÜRECi 3.. ÖN FiZiBiLiTE -GENEL Her yönüyle devasa boyutları bulunan bir Olimpiyat Organizasyonunun başarılı olabilmesi için çok detaylı ve ince hesaplara dayanan her olasılığın gözönünde bulundurulduğu bir eylem planı ve takvimine ihtiyaç bulunmaktadır. Her şeyden ewel iklim, doğa ve coğrafi koşullar ile ilgili teknik verilerin böyle bir planlama için uygun olduğunu ortaya koyacak bir ön yeterlilik incelemesine ihtiyaç bulunmaktadır. Ancak bu teknik koşulların el vermesi iledir ki, Olimpiyatlar için Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC)'nin teknik şartnameleri çerçevesinde başvuru için planlama yapılmalı, eldeki mevcut olanakların ışığında nelerin, nerede, nasıl, ne zaman, hangi fınansman ile yapılacağı sorularının cevapları bulunmaya çalışılmalıdır. Bir ön çalışma ile bu cevaplar bulunduktan sonra düzenlemeye karar verilmesi halinde bu aşamadan sonra Olimpiyat organizasyonunda ihtiyaç duyulan unsurların her biri bir bütünün ayrılmaz parçaları gibidir. Bunlardan birinin veya birkaçının eksikliğinin başlangıçtaki veya daha sonraki aşamalardaki başarısızlığı beraberinde getireceği unutulmamalıdır. ) Ön fizibilite çalışmaları, 2) Siyasi destek, halk desteği, 3) Etkin bir organik yapılanma, 4) Başlangıçta yapılan fizibilite çalışmasının daha detaylı olarak ele alınması, ihtiyaçların ne şekilde karşılanacağının nihai hesaplarının yapılması, 5) Etkin bir tanıtım kampanyası, 83

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI -------------- 6) Oyunlar alındıktan sonra yeniden yapılanma, 7) log'nin öne sürdüğü teknik şartların yerine getirilmesi, 8) Oyunlar 9) Oyunlar Sonrası Yukarıda ana hatları ile belirtilen unsurların her birinde az veya çok ulusal, uluslararası danışmanlarla birlikte çalışılması, böylesine ciddi, profesyonel ve kapsamlı bir proje için zorunluluk arzetmektedir. 3.2. DESTEK Siyasi destek ve halk desteği bu işin temelini teşkil etmektedir. Oyunlar bir çok açıdan faydaları bulunmakla birlikte maliyeti çok yüksek, kısa vadede ekonomiye belirgin bir yük getiren bir projedir. Bu projenin hayata geçirilmesi için diğer bazı projelerin ertelenmesi gündeme gelebilecektir. Oyunları alan ülkenin belirli bir süre geçtikten sonra fınansman sıkıntısına düşüp gerekleri yerine getiremernesi sadece bu ülkeye değil Olimpik Harekete de darbe vurabilecektir. Bunların önüne geçilebilmesi ve adaylık sürecinde karar verecek olan IOC üyelerinin ikna edilmesi için güçlü siyasi ve halk desteği bulunması şarttır. Ülkemiz örneğinde Doğunun kalkınması için kararlı bir siyaset ve halk desteğinin oluşacağına inanılmaktadır. Bu konuda tek engel yıllardır bölgeyi kalkındırmak için uygulanan politikaların başarısızlığının yaratmış olduğu " bir şeye yaramaz" psikolojisidir. Dünyanın her yerinde bu tür büyük projeler önce büyük şüphe ile karşılan m ış, büyük tartışmalar yaratmıştır. Öneriyi getirenlere " deli - çı lg ın" öneriye de " deli saçması - olanaksız" diye eleştiri getirenler olmuştur. 3.3. ORGANiZASYON Milli Olimpiyat Komitesinden ayrı ve bağımsız oluşturulacak bir Kış Olimpiyatları Komitesi oluşturulmalı ve çalışmaları yürütmelidir. Çeşitli baskı gruplarının baskıları altında kalacak olan Komitenin teşkili çok önemlidir. Bir çok örnekte Komite başkanlarının aradan geçen kısa sürelerde baskılar altında ezilerek iş yapamaz hale gelmeleri nedeniyle değiştirildikleri bir vakıadır. Yaşanılan olumsuz örnekler ve tecrübeler Komite Başkanlarının her türlü baskıya karşı kayabilmesi için kesinlikle politikacı veya bürokrat olmaması gerektiğini göstermektedir. Bu tür bir görev için, deneyimli çevreler güçlü bir karakter yapısına sahip, maliyet ve personel yönetimi konularında uzmaniiğı bulunan, büyük bir şirketi idare etmiş, uluslararası ilişkilerde tecrübeli, lisan bilir, presantable bir işadamı portresinin daha uygun olacağını belirtmektedir. 84

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI Başkanın dışında Komitenin teşkilinde spor camiasi, iş çevreleri, yerel ve merkezi yönetim temsilcileri, yerli ve yabancı uzmanlar vb. tüm tarafların temsilcilerinin yeralmasına özen gösterilmelidir. Daha önce belirtildiği gibi içinde Milli Olimpiyat Komitesi (MOK) temsilci bulundurmasına rağmen Organizasyon Komitesi MOK'tan bağımsız olmalıdır Aşağıda Grafik 3'de Organizasyonla organik bağı bulunan kurum ve kuruluşlar belirtilmiştir. Grafikte oyunların ancak Türkiye'ye verilmesi halinde nihai aşamada yer alacak/kesinleşecek olan Sponsorlar, Mülk Sahipleri başlıkları ile Medya temsilcileri alt başlığında yer alan Avrupa-Yayın Birliği, Uluslararası Yayıncılar gibi temsil gruplarına geniş bir perspektifte yer verilmiştir. Bu aşamada Komitenin teşekkülünde yer verilmesi gereken diğer oluşum da Hükümetle ilişkileri koordine edecek bir Koordinasyon Komitesi ile, Oyunlar sonrası kullanırnın planlanmasından sorumlu bir Olimpiyatlar Sonrası Komitesi kurulmasıdır. 85

co O'l L İŞALEMİ DOGU ANADOLU KIŞ OLİMPYATLARI ORGANiZASYON YAPISI [ SPONSORLAR ~~\ ~SLEK ODALAR! l \\\ ı.;~;,.(turizm, Otel, \\, Mimar, Mühendis vb) \\\ ı ENGELLİLER ÖRGÜTÜ ~ [ÇEVRE ÖRGÜTLERİ SİVİL TOPLUM / / KURULUŞLAR!. ı YÖK ]// /il. / PARLAMENTO ~ÜKÜMET '---------.---- ) DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI ORGANiZASYON KOMİTE Sİ DEVLET OTORiTELERİ ll i i ll/ TÜRKİYE MİLLİ OLİMPİYAT KOMiTESi YERLİ VE YABANCI UZMANLAR tj o G'>< c: )::.. ~ tj o r- e: 2S '(n KARAYOLLARI, TCDD ~ HAVAYOLLARI ~ J V ALİLİKLER ~ BELEDiYELER t-y ı.... l '--------,----- )\~ MULK SAHIPLERI ı \ ULUSLARARASI SPOR] \ ORGANİZASYONLARI \ ~ MİLLİ SPOR ORG. FEDERASYONLAR ~ )::.. 3! ı BASIN FOTOGRAFÇILAR ULUSAL YAYINCI (TRT) ULUSAL-ULUSLARARASI RADYO-TV YAYINCILARI ı AVRUPA YAYIN BiRLiG i

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI 3.4. FiZiBiLiTE ÇALIŞMALARI Bu çalışmaların en başta yapılması gerektiğinin bir kez daha altını çizmekte yarar vardır. Organizasyonun tamamlanmasının ardından bu kez başlangıçta yapılan fizibilite çalışmasının daha detaylı olarak ele alınması, ihtiyaçların ne şekilde karşılanacağının nihai hesaplarının yapılması aşaması gelmektedir. Bu noktada tesislerin hangi bölgelerde yapılacağı üzerinde önemle durulmalıdır. Olimpik bölgenin dışında kalan kimi yörelerin de "pastadan pay kapmak" gayreti ile organizasyona dahil edilmelerinin önüne geçilmelidir. Başlangıçta istihdam artıracağı, bölgeye canlılık getireceği varsayımıyla öne sürülen bu talepler neticede kamu imkanlarının heba edilmesine, Oyunlar sonrasında çok büyük yatırımların atıl kalmasına ve sonuçta zarar etmesine neden olmaktadır. Bu güne kadar yaşanılan tecrübelerde örneğin değişik bölgelerde hiç gereği yok iken 2 adet buz hokeyi tesisi yapılmasının Oyunlar sonrasında kapasiteyi dolduramamak nedeniyle yol açtığı zararlar çok büyüktür. Oysa teknik ve ekonomik hesaplamaların iyi yapılması durumunda bundan kazançlı çıkacak olan bütün ülkedir. Oyunlar sırasında çok büyük kaynak gereksinimine ihtiyaç duyulduğu ve bu tür yanlış kararların ileride yaratacağı zararların yanında bir de yatırımı gerçekleştirmek için ülkenin diğer yatırımlannın ertelenmesi dolayısı ile yaratacağı zarar unutulmamalıdır. Yapılacak planlamalarda kesin maddi kaynakların belirlenmesi ve hükümet garantisi sağlanması aday ülkelerin seçimi aşamasında ve sonrasında lehte faktör olarak değerlendirilmektedir. Bu güne kadar ki örneklerde Oyunların organizasyonu alındıktan sonra; * Kamuoyu desteği sağlamak için veya ihtiyaçların tam olarak belirlenmemesi nedeniyle giderlerin az, gelirlerin fazla belirlenmesi eğilimi, * Çok değişik baskı gruplarının Organizasyona dahil olarak pay kapma çabaları ile verilen yanlış kararlar, * Mücbir sebepler, gibi birçok değişik faktörün de etkisi ile maliyetierin ilk belirlenenin 4-5 kat üzerine bile çıkması rastlanılan bir durumdur. 3.5. ADAYLIK VE TANITIM KAMPANYASI Günümüz dünyasında her alanda olduğu gibi bu olayda da "Ev sahibi" olarak seçilebilme ancak etkin bir tanıtım kampanyası yürütülmesi ile mümkün olacaktır. Kural olarak IOC üyelerinin siyasetten etkilenmeden teknik, ekonomik ve organizasyon kapasitesine bakarak tamamen objektif kriterler açısından karar vermeleri beklenmektedir. 87

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI ------------- lazımdır. Her halükarda Türkiye'nin dersine iyi çalışması ve ödevlerini iyi yapması Ülkemizin bir an önce Olimpik tesislerden bir ya da bir kaçını tamamlayarak "hazır tesislerle" başvuruda bulunması seçilme ihtimalini artıracaktır. Seçimlerde benzer organizasyonlarda tecrübe kazanmış olmak, halkta kış sporlarına ilgi aranılan koşullardır. Kanımızca bu ülkemizin önündeki en büyük engeldir. Maalesef halkımızın uzun yıllardır sadece " futbol " ile yoğun bir şekilde etkilenen "spor" bilincinde Kış Sporları çok geri planlarda yer bulmaktadır. Üzülerek belirtmek gerekir ki devletimiz de bu konuda gerek fiziki tesisler yapmakta, gerekse halkta bu bilinci oluşturacak tanıtım ve teşviklerde bulunmakta oldukça geç ve yetersiz kalmıştır. Pek tabi ki burada; ~ Kış Sporları için uygun olan bölgelerin nispeten geri kalmışlığı, halkın alım gücünün kış sporları gibi maliyeti biraz daha yüksek sporlar için oldukça düşük kalması, ~ Türkiye'nin uzun yıllardır boğuştuğu ekonomik koşullara bağlı bütçe yetersizlikleri, ~ Yıllarca süren terör olaylarının yatırım önceliklerini değiştirmesi, ı:. Tesisler için yapılacak yatırımın mevcut koşullarda pazarlama olanakları bulunamayacağından atıl kalması, etkili olmuştur. Kış sporları ülkemizde genellikle sadece varlıklı kesimin ilgilendiği bir hobi olmaktan öteye gidemez iken, kış sporları ile ilgili sporcu sayısı son derece az, federasyonların gücü çok zayıf iken tesislerin bir şekilde yapımı da sorunları çözemeyecektir. Bir an önce doğasında kar ve kayak kültürü bulunan Türk insanını bu konuda "yönlendirmek", yeni sporcular yetiştirmek en az tesis yapımı kadar elzemdir. ilk ve ortaöğretimden başlamak üzere başlatılacak çalışmalarda Doğu Anadolu Bölgesi'nde spansorlar desteğinde çocuk ve gençlere yönelik eğitim programlarıyla kayak sporu öğretilebileceği gibi okullar arası yarışmalar ile aileler için de kayak popüler hale getirilip, yeni sporcular yetiştirilebilir. Bunun yanında Türkiye'nin Olimpiyatlardan önce küçük ölçekli ulusal ve bölgesel organizasyonlardan başlayarak Avrupa, Dünya Şampiyonalarının belirli ayaklarını organize ederek hem kendini kanıtlaması, hem de tecrübe kazanması gereklidir. Tanıtım kampanyasında, tamamiyle bu iş için seçilecek lisan bilir, presantable, konusuna hakim tanıtım görevlileri oluşturarak IOC üyelerinin yakın takibi, yerlerinde ziyaret edilmeleri, Türkiye'ye davet edilmeleri, en üst düzeyden en alt düzeye kadar her kadernede devletin bu organizasyona istekli ve arkasında olduğunu gösterecek şekilde katkı sağlanması, yaratıcı tanıtım metotları bulunması ve uygulanması, başarı için azimle, yılmadan çalışması gereklidir. 88

--------------- DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI 3.6. ORGANiZASYONDAYENiDEN YAPILANMA Oyunlar için ev sahibi olma hakkı kazanıldıktan sonra yapılacak olanlar belirlidir. Organizasyon yapısının yeniden ele alınması gerekecektir. Bu noktada Lillehammer Oyunları için daha önce bahsedilen yapının amaç için uygun olduğu düşünülmektedir. Organizasyonda yeniden yapılanma ile birlikte ele alınması gerekli bir konu da mevzuatın durumudur. Özellikle Organizasyonun gelirini doğrudan etkileyerek daraltıcı etki yapacak, ülkemizin hukuk devleti imajını güçlendirecek Lisanslı/Spansor Ürünlerin taklit edilmesi sorununda tam bir kontrol mekanizması oluşturacak fikri ve sınai mülkiyet haklarını eksiksiz koruyacak adımlar atılmalıdır. Oyunlar dolayısıyla kurulacak örgütlerin/şirketlerin temsilcilerin hukuki durumu, yetki ve sorumlukları, gelir kaynakları, harcamaların yöntemi, uygulanacak ihale sistemi vb. hukuki mevzuat bütünüyle Oyunların ihtiyacını karşılayacak şekilde yeniden gözden geçirilmelidir. 3.7. HAZIRLIK Organizasyonun yeniden yapılanmasının ardından IOC tarafından öne sürülen spor tesislerinin, olimpiyat köylerinin, medya köylerinin, çalışanlar ve akredite kişilerin konaklayacağı tesislerin, seyircilerin konaklayacağı tesislerin, medya merkezlerinin, uluslararası yayın merkezinin yapılması, ulaşım sisteminin, haberleşme ve bilgi işlem ağının bütünüyle elden geçirilmesi konuları gündeme gelmektedir. Yapılacak tüm yatırımların, inşaa edilecek tesislerin Olimpiyat sonrası kullanım, yurtiçi ve bölgesel pazar yapısı, pazarda Oyunlar sonrasında yaşanacak gelişme beklentileri hesaplanarak yapılması gereklidir. Hesapların ve beklentilerin gerçekçi olması üzerinde önemle durulmalıdır. Örneğin turizm yatırımlarında Oyunlar sonrasında çok boş yatak kapasitesinin ortaya çıktığı organizasyonlara rastlanılmaktadır. Bu olumsuz noktalara temas ettikten sonra ülkemizin Olimpiyatlar dolayısı ile yapacağı yatırımların diğer ülkelerde rastlanılmayan bazı avantajlarını belirtmekte yarar varır: Doğu Anadolu önceki pek çok ev sahibi şehrin aksine gelişmiş bir yöre değildir. Ulaştırma, haberleşme, turizm vb. alanlarda Olimpik bölgede yapılacak yatırımlar zaten Türkiye'nin bir an önce yapması gereken yatırımlardır. Diğerlerinin aksine mevcut sisteme gereksiz bir ilave olmayacak, aksine potansiyelin değerlendirmesi için gerekli yatırımlar olacaktır. Birbirine yakın 3-4 il sınırları içinde yapılması planlanan Oyunlar dolayısı ile yapılacak yatırımlar oldukça büyük bir nüfusa hizmet edebilecektir. Bölge nüfusu bu Oyunlar sonrasında değerlendirilebilecek potansiyel bir iç pazar olduğunu göstermektedir. Trabzon'da bulunan uluslararası nitelikli havaalanı, Kars, Erzurum, Erzincan dahil çevre illerde dahi bulunan çok sayıda (Ağrı, Van, Muş, Elazığ, Batman) ulusal havaalanı ile Olimpik bölgeyi batıya bağlayan demiryolu hatlarının varlığı en büyük yatırım harcaması kalemlerinden biri olan ulaşım sorununun çözümü için avantaj teşkil etmektedir. 89

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI --------------- Olimpik bölgenin Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan (Nahcıvan), iran ile sınırdaş olması Rusya Federasyonu ve diğer eski Sovyet Cumhuriyetleri ile ulaşım imkanlarının bulunması Lillehammer Oyunlarına dahi 3500 Rus izleyicinin katıldığı düşünülürse, Kış Sporlarına meraklı büyük bir potansiyel turist varlığına işaret etmektedir. Oyunlar ile ilgili yapılacak spor tesisleri ülkemizde sayıları 4000-5000 olarak ifade edilen 60'ın üzerindeki Spor Yüksekokullarında okuyan ancak eğitim sahası, konaklama tesisi vb., kamp imkanları bulunmayan öğrencilere tahsis edilerek bu gençler için okul, eğitim, konaklama sorunu çözülebilir. Kurulacak basın ve yayın merkezleri yurtiçinde bölgenin bütün ihtiyacını karşılayacak bir üs olarak kullanılabileceği gibi komşu ülkelere de yayın amaçlı kullanılabilir. Kalıcı tesislerin bir bölümü bu bölgemizde çok eksikliği çekilen kamu binaları, tiyatro, müze, konser/sergi salonları vb kültürel amaçlı tesisiere dönüştürülerek hizmet verebilir. Yine çok sayıda geçici konaklama tesisi ülkemizde milyonlarca öğrenci için yurt, felaketzadeler için konaklama, sağlık ocakları gibi amaçlar için ihtiyaç duyulan civar yörelere taşınabilir. Yapılacak altyapı yatırımlarının maliyeti diğer gelişmiş ülkelerle kıyaslanmayacak kadar düşük olacaktır. Yapılacak olan tüm tesislerde özellikle üzerinde durulması gereken hususları kısaca özetlemek gerekirse; ~ ihtiyaçlar tam ve kesin olarak belirlenmelidir, ı:; Tesislerin yerleri teknik ihtiyaçlar çerçevesinde belirlenmelidir, ~ Tüm tesislerin birbiri ile uyumlu, birbirine yakın (Tesislere 5-20 dakika yürüme mesafesindeki konaklama tesislerinin dahi tercih edilmediği ve zarar ettiğine sıkça rastlanı lmaktadır) olmalıdır, ~ Genelde tüm tesislerde, özelde konaklama tesislerinde değişikliklere imkan sağlayacak, inşaası kolay (başka yerlere taşınacaksa) sökmesi, nakliyesi kolay inşaat sistemleri kullanılmalıdır, v ı::ı inşaata başlamak için mümkün olduğunca ihtiyaçlar belirlenane kadar beklenilmeli, kalacakların nihai sayısına bağlı olmayan bölümler öncelikle yapılmalıdır, Planlama esnasında yeterli para ve zaman ayrılarak tüm detaylar düşünülmeli, daha sonra çıkabilecek sorunlar, eksiklikler baştan engellenmelidir, ~ Proje müdürlerine insiyatif kullanabilme yetkisi tanınmalıdır, 90

DOGU ANADOLU KIŞ OLiMPiYATLARI * Tesislerin Oyunlar sonrasında nasıl kullanılacağı mutlaka belirlenmelidir. Bu başarının anahtarı olacaktır, * Oyunlar sonrasında bir takım tesislerin zarar edeceği gözönüne alınarak mümkün olduğunca çok fon toplanmasına imkan sağlayacak şekilde geniş imkanlara sahip ve olabildiğince hızlı bir şekilde "Oyunlar Sonrası Fonu" oluşturulmalıdır, 3.8. OYUNLAR Tüm hazırlıklarını tamamlayan ülkemiz toplam yaklaşık 20 gün süren Olimpiyat Oyunlarını ve yaklaşık 5-30 gün sonra Paralimpik Oyunları (Engelliler(Özürlüler) Olimpiyatı) başarı ile organize edebilecektir. 3.9. OYUNLAR SONRASI Daha önce de belirtildiği gibi "Oyunlar Sonrası", Organizasyonun en başlangıcında gözönüne alınarak bütün planların yapılması gereken en önemli bölümlerinden biri belki de birincisidir. Olimpiyatların ülkeye kazançlı olması tamamiyle bu planların doğru yapılması ile ilgilidir. 3. O. TAKViM Kış Olimpiyatlarında 2002 Yılı organizatörü ABD Salt Lake City ve 2006 italya/torino kentleri olarak belirlenmiş durumdadır. Bundan sonraki ilk dönem olacak 20 O Oyunları için karar verilmesi sürecinin 2003 yılı 2-3. çeyrek olacağı belirtilmektedir. Bu itibarla Türkiye'nin 200 Yılı adayiiğı için izlemesi gerekli tahmini takvim aşağıda sunulmaktadır: 2000-200 2002.çeyrek 2002 2.çeyrek 2002 4.çeyrek 2003. çeyrek Teknik, mali, siyasi fizibilite çalışmaları Şehir ve Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi tarafından IOC'a resmi adaylık başvurusu Şehir ve Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi tarafından IOC Adaylık Kriterleri Anketinin Cevaplanarak IOC'a sunulması IOC tarafından başvuru aşamasının ikinci aşamasına katılacak adayların belirlenmesi Şehir ve Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi tarafından IOC'a nihai başvuru belgelerinin sunulması 2003 2-3 çeyrek IOC tarafından 20 o Kış Olimpiyatları açıklanması 9 Ev Sahibi kentin

c.o N EK : ADAYLIK DOSYASI İÇİN IOC'UN 2006 SEÇiMLERİNDE CEVAP İSTEDİGİ SORULAR ) ÜLKE VE ULUSLAR SİON TORİNO ZAKOPANE ARASI KOSULLAR İSVİCRE İTALYA POLONYA A) Idari Ve Yargı Otoriteleri - Ulusal Düzeyde 2- Bölgesel Düzeyde 3- Yerel Düzeyde B) Yasaklı Partiler C) Gelecek 0 Yıl Içinde Yapılacak Seçimler - Ulusal Düzeyde 2- Bölgesel Düzeyde 3- Yerel Düzeyde D) Aday Kente Verilen Destek Hükümet, Kanun, Belediye, vb) ) Ulusal, BölgeseL Yerel Düzeyde Verilen Garantiler 2) Aday Koroitede Temsil Durumu E) Değişik Siyasi Partilerin Olimpiyatların Düzenlenmesi İle İlgili Görüşleri, F) Diplomatik Ilişki Kurulmayan Ülkeler G) Ekonomik Istatistikler )GSYIH (Milyon $) ı 990= 225.785 ı990= 740.480 ı990= 58.976 995= 307.599 995=.000.530 ı995= ıı7.997 ı997= 253.4ı6 ı 996=.058.470 ı 996= 34.575 2) Kişi Başı Milli Gelir($) ı990=29.565 990= 4.49 ı990=.547 ı995=45.3ı4 ı 995= 24.533 ı995= 3.056 997=37.049 996= 24.44 ı996= 3.483 3) Enflasyon Oranı (%) ı990=5,4 ı990=6,ı ı990=585,8 995=,8 995=5,4 ı995=27,8 ı997=0,5 ı996=3,9 996=ı9,9 4) işsizlik Oranı(%) 990=0,5 990=,0 ı990=6,5 - ---- ----------- _997=5,2 -- 995=4,2 ı995=ı2,0 ı995=ı4,9 _2_96= ı2, ı ı996=3,6 nı p ~

5) Döviz Kuru $ 6) Nüfus- Kişi- Ulusal, Bölgesel, Yerel SİON 990=,388 995=,82 997= 45 990=6.750.693 İsviçre 254.749 Valais 25.353 Sion 995=7.062.354 268.692 26.252 ı 997=7.093.500 272.30 26.379 ıok NO IZAKOPANR 990=.98 990=0,95 995=.629 995=2,42 ı996=.543 996~? _]0 990=56. 744. 9 İtalya 990=38. I 83.000 Polanya 4.356.227.Piedmont.929.500 2.273.73 Torino 28.630 Zakopane ı 995=57.332.996 995=38.609.000 4.288.866.974.500 2.220.724 29.693 996=57.460.977 ı 996=38.639.000 4.294.27 ı.977.900 2.222.265 29.783 c.o (.,.) H) Olimpiyatlara Halk Desteği ) Bölgesel ve Yerel Destek 2) Karşı Çıkanlar 2) HUKUKI KONULAR A) Taahhüt (Bağımsız Belge) 8 Haziran I 997 'de Valais Kan tonundayapılan referandumda %67, evet, %28,9 hayır (katılım oranı %53,) 7-8 Temmuz 998'de 500 kişi ile ülke genelinde yapılan anket sonuçlarına göre destekleyenlerin oranı %67,ı İmzalayanlar; Sion kenti Belediye Başkanı ve Genel Sekreteri, isvire Milli Olimpiyat Komitesi Başkanı ve Genel Sekreteri Ocak 998'deTorino'dayapılan ~ubat IIJY6'da ülke geneünde LW::> anketde %80 evet, kişi ile yapılananketde %6 evet, Temmuz 998'de yinelerren an- Şubat I 998' de bu kez ı 67 kişi ile ket de oran %8 I,3 'e tırmanmıştır. yapılan anketde %62 evet, Olimpiyatlara net olarak karşı 2 Eylül' de Zakopane' de yapılan çıkanların oranı %4,2'dir. referandumda O!impiyatlara başvuralım ını sorusuna %82,6 evet, Olimpiyatlar bölgeyi kalkındımcak mı soıusuna %79 evet, Oyunların mali yükümlülüklerini onaylama sorusuna %6,6 evet çıkmıştır. İmzalayanlar; Torino Belediye İmzalayanlar; Zakopane Belediye Başkanı, İtalya Milli Olimpiyat Başkanı ve bir temsilcisi, Polanya Komitesi Başkanı Milli Olimpiyat Komitesi Başkanı ve Genel Sekreteri,

co.ı:-. B) Hükümet,Bölgesel ve Yerel İdaeelerin Tamamlayıcı Destekleri ~) Hazırlık Komıtesının Tanırnı ID) Aday Şehir Adına Imza Atınaya Yetkili Kişi İsim ve Ünvaniarı!i[) Aday Şehrin Finansmanı Destek mektubu verenler; İsviçre Konfederasyonu Başkanı, Federal Adalet ve Polis Bakanlığı, Valais Kantonu Başkanı, Sion Belediye Başkanı ve Genel Sekreteri SI ON 23 Ağustos 997 tarihinde!sviçre Anayasasının 60. maddesi temelinde oluşturulan Adaylık Komites i Konfederasyon, Kanton ve Koroünler olmak üzere kamu idarelerinden taahhüt edilen sponsorluk ve kaynaklar Destek mektubu verenler; Destek mektubu verenler; Başbakan ve Torino Belediye Başbakan, Zakopane, Cracow, Başkanı, Torino ili,piedmont Nowy Targ, Poronim, Koscelisko, Bölgesi, Sestriere, Bardonecchia, kentleri Belediye Başkanları, Sauze d'ooulx, Oulx, Pragelato, Cracow ve Nowy Sacz Voy- Cesana Torinese, Pinerolo, Torre vodaları Pellice ve Claivere kentleri, Ayrıca İtalya Cumhurbaşkanının resmi himayeleri TO RI NO ZAKOPANE 5 Nisan 998'de Torino Konseyi, Zakopane, Cracow, Nowy Targ, Torino Vilayet İdaresi ve Pied- Szcyrk, Poronin ve Koscielisko mont Bölge İdaresi katılımı ile yerel idareleri tarafından özel oluşturulan Torino 2006 Birliği hukuka göre A.Ş. şeklinde oluşturulan Zwiazek Miedzygminy adlı Birlik Esas itibariyle önde gelen Yerel idareterin katkıları, Klub İtalyan kurum ve kuruluşları- Zakopane 2006 adı ile oluşturunın katkı ve sponsorluklan lan işalemi temsilcilerinin maddi ve ayni sponsorlukları F) Gelecekteki Oyunları!Düzenleme Komitesi (OCOG) ~anı mı [G) Olimpik Marka Korunması İsviçre Anayasasının 60 ve izleyen maddeleri çerçevesinde oluşturulacaktır. İs~içre Milli Olimpiyat Komitesi,!sviçre Konfederasyonu, Valais Kantonu Sion Koınünü, oyunların düzenlendiği diğer komünler ve değişik sektörlerden temsilcilerin katılıını planlanmaktadır. Torino Konseyi, Torino Vilayeti, Zwiazek Miedzygminy esas Piedınont Bölgesi ve İtalya Milli alınarak oluşturulacaktır. Kuruma Olimpiyat Komitesi temsilcilerin- yapılacak atamaların Olimpik den oluşturulacak bir yasal idare Şartına uygun olması öngörültarafından yürütülecektir mektedir.

H) Lisans harici/ Hileli Pazarlamanın Önlenmesi Düzeni. SI ON TO RI NO ZAKOPANE I) Daha Önce Varılan Anlaşmala J) Anlaşmazlık Çözümünde Resmi Dil 3).PL~YE GİRİŞ VE GUMRUK MEVZUATI (O CJı A) Olimpiyatların Serbestçe IF ederal Adalet ve Polis Bakanlığı Yapılınasına Dair İlgili IBaşkanından mektup verilmiştir. Makarnların Terninatları B) Oyunlarla İlgili Tüm Araç, sviçre Gümrük Idaresi tarafından Uyunlar ıçın geçıcı ı thal edilen!gümrük lclaresı tlaşkanı taratından Gereç, Ekipman Ve Malzemenin lrnektup verilmiştir. Oyunlar için mallar her tür gümrük vergi ve mektup verilmiştir. Uluslararası Güımükten Muaf Geçici İ thal i ~erekli olup ithal edilen mallarm harçlarından muaftır. İtalyan Olimpiyat Komitesi,Milli pyunlardan sonra tekrar ihraç makamları gümrük işlemlerini Olimpiyat Komitesi ve medya dilmesi kaydıyla gümrük vergisi kolaylaştırmayı garanti tarafından Oyunlar için ithal edilen!alınmayacaktır. Yolcu ve yük edeceklerdir. AB'nın ilgili mallar gümrükten muaftır. Oyunlar aşıyan ticari araçlar geçici ithalat yönetmeliği çerçevesinde için geçici olarak ateşli silah ve ~üzenlemesi çerçevesinde özel reklam ve spor malzemeleri,gıda mühimmat ithali teminat altındadır.!hükümlere tabiidir. Ticari amaçla ve eczacılık ürünleri gümrük ~etirilen mallar gürnrük temizleme vergisinden muaf tutulacaktır. ~şaınasından sonra çekilebilir. Oyunlar için giren silah ve mühimmat için yasaklayıcı özel bir düzenleme yoktur. C) Medya Malzemelerine Dair Düzenleme Ve Vergiler 4) ÇEVRE KORUMA VE İKLİM A)Yetkili Kurum Ve Kuruluşlam Çevre Korunması İle İlgili Teminatları B) Olimpiyatların Çevresel Etki Değerlendirmesi Bakanlar Kurulu Başkanından İçişleri ile Çalışına ve Sosyal mektup verilmiştir. Politika Bakanlıkları tarafından mektup verilmiştir.

co O> C) Çevre Programı ) OCOG Çevre Yönetim Sistemi 2) Faaliyet Planı D) Sivil Hazırlık Programı E) Çevre Orgütleri ) Sivil Toplum Orgütleri lle İşbirliği 2) Orgütlerin Boyutu 3) Orgütlerin Adaylığa Yaklaşımı F) Ulaştırma I) Ulaştırmanın Çevresel Zararlarının En Aza indirilmesi Çabaları 2) Toplu Taşımacılık U) (.:evre l'roı elen ) C öp Yönetimi 2) Kanalizasyon Idaresi 3) Enerji Yönetimi 4) Diğer Projeler H) Iklimle Ilgili Bilgiler 5) FINANSMAN A) Finansal Garantiler -- --- -- - SION TO Rİ NO ZAKOPANE ' OCOG Federal, Kantonal ve İtalyan Hükümeti Oyunların OCOG 50 milyon$ bütçe açığı Belediye İdarelerinden 80 milyon finansmanından sorumlu olmayı için 2 belediyeden teminat al- İsviçre Frangı tutarında bütçe açığı kabul etmiştir. Oyunlar için gerekli mıştır. İlave teminat ve destek için garanti almıştır. 8 Haziran altyapı yatırımları ve hizmetlerin açıklaınaları için Ekim 998 997 tarihinde Valais halkı tara- finansınanı için 66 milyon $ tarihinde yapılacak seçimler tindan yapılan oylama ile kabul tahmini bir bütçeye sahip çeşitli sonrasında çıkarılacak düzenedilen Kararname ile bu tutarın hükümet organları ve Başvuru lemelerin beklenınesi gereküzerindeki açık Kanton, Sion ili Komitesinden oluşan bir komisyon mektedir. Polonya Parlamentove diğer ev sahibi Koroünler tara- kurulmuştur. İtalyan Hükümeti sunun alt kanadı olan SEJM fından ortak ve ınüteselsil olarak tarafından bu konuda bir teminat Hükümetten OCOG adına devlet karşılanacaktır. mektubu sunulmuştur. garantisi verilmesini talep edecektir.

B) Fiyat Kontrolleri SİON TORİNO ZAKOPANE Federal ve Kantonal idarelerden İtalya' da fiyat kontrolü OCOG Maliye Bakanı ile fiyat Oyunlar sırasında fiyatların sıkı bulunmamaktadır. Kamu şirketleri kontrolünün nasıl yapılacağı bir şekilde kontrol altında tutu- hükümet tarafından belirlenen yıllacağı garantisi alınmıştır. Otel sa- lık enflasyona göre fiyatlarını Zakopane bölgesindeki otel, konusunu görüşecektir. Cracow ve hipleri Ev sahibi Şehir Sözleş- ayartamak zorundadırlar. Yerel restoran ve iş sahipleri ile anlaşılacaktır. OCOG ayrıca kendisi ile mesinde belirlenen şartlara uyacak- Otelciler Birliği ile varılan bir larını taahhüt etmişlerdir. anlaşma ile otel sahipleri Ev sahibi çalışmak isteyen tüm taraflar Şehir Sözleşmesinde belirlenen tarafından kabul edilmesi zorunlu şartlara uyacaklarını taahhüt tavan fiyatları belirleyecek ayrı bir etmişlerdir kurum oluşturma niyetindedir. to -...ı C) Altyapı Harcamalarının Finansmanı D) OCOG Bütçesi ($) Gelir- Gider- Fazla (Acık) 2) Sermaye Yatırım Programı ($) OCOG Kamu-Özel Sektör Toplam OCOG bütçesi Spor Tesislerinde, Oyunlar için kullanılacak tesislerin Tesislerin büyük bölümü yerel idarelere, tanınmış kurumlara, İnşatın olimpiyat Köyünde ve MPC-IBC' büyük "bölümü yerel idarelerin deki sermaye yatırımlarını içerir. millkiyetinde olacak ve OCOG'a maliyetine katkıda bulunan Kanuni olarak OCOG' dan bağım- ücretsiz olarak tahsis edilecektir. taratlara dönecektir. Kalanlar sız bir şirket bu tesislerin inşası, OCOG sadece geçici tesisleri arasında ancak belirli ınülkün satılması öngörülmekte ve bu tür işletilmesi ve Oyunlardan sonra kiralayacak veya satın alacaktır dönüşümünden sorumlu olacaktır.. OCOG bütçesinde 2008 yılında satışlardan 5 milyon $ gelir beklenmektedir. OCOG'un bütçesinde yer alan tamamlanınası öngörülen bu tür üçüncü kalem harcaınaları denge- tesislerin geri satılmasından O lemek üzere 05,6 milyon$ kay- milyon $ gelir beklendiği görülnak konulmuştur. Oyunlada ilgili m ektedir. diğer ihtiyaçlar için ve varlıkların satışından doğabilecek finans risklerini en aza indirmek için OCOG hisseleri leasing yolu ile verme hakkına sahiptir. 90,5 85,0 90,5 780,0 o -35 o 224,8 o 3948,2 294,0 473.0. 294,0.. - 855,0 845,0-0 o 279,0 952,4 23],4 ı ı

3) Nakit Akış Tahminleri OCOG Bütcesi Milvon $ Gelirler Televizyon ABD Avrupa Japon va Diğer Toplam Olimpiyatlara kalan süre ve Finansman; 7-4 Yıl: Esas olarak TV hakları, diğer gelirler Banka finansmanı 3-2 Yıl: Esas olarak TV hakları, diğer gelirler -0 Yıl: Esas olarak TV hakları, diğer gelirler + Yıl: Esas olarak diğer gelirler Milyon$ % 378,7 %42,0 0,0 %0 0,0 %0 0,0 %0 0,0 %0 378,7 %42,0 Olimpiyatlara kalan süre ve Olimpiyatlara kalan süre ve Finansman; Finansman; 7-4 Yıl: Esas olarak TV hakları, Banka 7-4 Yıl: TV hakları, Yerel Sponsorluk, finansmanı Banka finansınanı 3-2 Yıl: TV hakları, TOP,diğer gelirler 3-2 Yıl: TV hakları. TOP, Yerel -0 Yıl: Esas olarak TV hakları, diğer Sponsorluk, diğer gelirler gelirler l-0 Yıl: TV hakları, TOP ve diğer +,+2 Yıl: Diğer gelirler gelirler + Yıl: tahmin edilmemiştir Milvon $ % Milvon $ % 360 o %44.2 0,0 %0 00 %0 250 o %292 0,0 %0 55,0 %6,4 00 %0 5 o %8 0,0 %0 20,0 %2,4 360,0 %44,2 340,0 %39,8 c.o co TOP Sponsorluğu Yerel Soonsorluk T isan s Hakları 62,4 %6.9 97,5 %0,8 5 4 %.7 75 o %92 75 o %88 0,0 %3,5 300 o %35, 30.0 %36 20 o %23 Resmi Tedarikçiler Toplam 36.6 %4 2 9 %23,5 25,0 %3, 40,0 %4,7 240,0 %29.4 435,0 %50,9 Para Programı Hatıra Pulları Piyango 22,4 %2,5 20 %02 3,2 %,5 37,6 %4,2 5,0 %0,6 20,0 %2,4 00 %0 LO %0, 70,0 %8,6,0 %0, 75,0 %9,2 22,0 %2,6 Bilet Satısiarı 48 ı %53 45 o %55 5,0 %7 Bağışlar Varlıklar Sübvansiyonlar (Ulusal, Bölgesel ve Yerel Düzeyde) Diğer Toplam GENEL TOPLAM 0,0 %0 056 %7 66,9 %7,5 52 7 %58 225.2 %2<;.0 90,5 %00 -- ----- 0,0 %0 5,0 ':lou,tı 0.0 %:2 3.0 'YoU,tı 60,0 %7,4 33,0 %3,8 25,0 %3, 0,0 %0 95 o %7 43,0 %5,0 85,0 %00 855,07 %)(0

(O (O GIDERLER Sermaye Yatırımları -Spor tesıslerı -Uiımpıyat köyü -Medya merkezı -Diğer Faaliyeller Müsabakalar Olimpiyat Köyü ı Medya Merkezı ı Seremonııer, programlar Tıbbi hizmetler ı Caterıng Ulaşım Güvenlik Engelliler oyunları Tanıtım harcamaları Idare Oyunlar öncesi aktiviteler ve koordinasyon Diğer Toplam Gider (milyon $) SİON Milyon$ % 82,5 %9,2 90,4 %0,0 5 9 %5,7 0,0 %0 224,8 %24,9 Milyon$ % 45,5 %6, 85,7 %9,5 0, %2,2 2,5 %2,4,2 %,2 4, %,6 43,9 %4,9 25,9 %2,9 5,4 %0,6 35 7 %4,0 36 2 %5 5,9 %0,7 35,7 %3,9 676,7 %75. 90.5 %00 TO Rİ NO ZAKOPANE Milyon$ % Milyon$ % 0,0 YoO ı 0,4 %2,0 U,U %U )7,6 %6,ll 0,0 %0 20 u %4 2 0,0 %0 0,0 %0 0,0 %0 279,0 %33,0 Milyon$ % Milyon$ % 40,0 %7,9 60,0 %7, 50,0 %6,4 60,0 %7, 0,0 %4,2 60,0 %8,9 43,0 %5,5 26,0 %3, 5,0 %0,6 0,0 %,2 25,0 %3,2 25,0 %3,0 34,0 %4,4 25,0 %3,0 ı,0 %,4 20,0 %2,4 P,O %,5 25.0 %3.0 40,0 %5, 0.0 %2 60 o %20 6 60.0 %7, 40,0 %5, 30,0 %3,5 0,0 %4, 55,0 %6,4 780,0 %00 566,0 Yo67,0 780,0 %00 845,0 %00 Toplam Gelir Toplanı Gider Fazla (açık) - 90 5 90,5 0,0 85 o 855,0 780,0 845,0 35,0 ıo,u Sermaye Yatırımları Havaalanı Kara ve demiryolları Ziyaretçi konaklama tesisleri Spor alanları Olimpik köyler MPC/TBC Diğer Toplam Milvon $ o;., 366,2 %9 3300,6 %83,6 32, % 2S,2 %0,7 ı\8,6 %2,2 7, %0,2 25,4 %3,2 3948,2 Milyon$ "/o Milyon$ "/o 4,0 Yol(f,lJ 50 3 %5.3 358,0 %27,7 787.5 %82,7 9S,O %5,3 0,0 %0 374,0 Yo28,9 u,u 'YoU 47,0 %,3 0,0 YoO 47,0 %3 0,0 YoU 0,0 %0 4,6 %2,0 294,0 952,4

00~ N >-ı C/l ::: ;ı> o o ~ tc o 2" z S< o se o z z fa m 00 o -.ı..., ".p. - - 't.; Yeni İnşa o N 00 \[) Mevcut Tesislerin Modemizasyon o \o '-' -o Alt Toplam - ~ l..> 00 N o, o, b ~ '.ı;. -.p. ~.g:; Yeni İnşa -t~ Mevcut Tesislerin Modemizasyon o w N ~ ;ı::! 00 Alt Toplam '::ı\ 'b N w ~ ;ı::! TOPLAM b b ~ V. o -.ı o, ı..; "o "-.ı - Yeni İnşa o o o, Mevcut Tesislerin Modemizasyon V ı o -.ı --ı w o, :...ı o ~ 00 00 o-. Alt Toplam Yeni İnşa ı o o o Mevcut Tesislerin Modemizasyon o (:3 00 v> 00 Alt Toplam o o-. Vı o - -.ı RJ TOPLAM c, w o Vı N ~.p. - o Yeni İnşa o o o Mevcut Tesislerin Modemizasyon ~ Vı Alt Toplam - N ".ı;. o o -.ı Yeni İnşa o o o Mevcut Tesislerin Modemizasyon - o o.;-.j - AltToplam o Vı N \[) o. TOPLAM o V..p. V. w o..o V. FULLTOPLAM o, o N - -- -.ı -.ı -

o SİON TORİNO ZAKOPANE 6) PAZARLAMA A-Milli Olimpiyat Komitesi Kanalıyla Pazarlama I-Ortak Pazarlama Programı 2-Yükümlülükler B- Oyunlar Pazarlama I- Kısıtlamalar!Yok Yok Yok 2-Ulusal Sanayinin Desteği C-Pazarlama Planı I-Toplam Gelir (Milyon$) 2-676,3 720 82 Pazarlama Geliri " 2,9 240 435 3-Bilet Geliri " 48. 45 5 4-Hatıra Para " 22,4 5 20 5-Çekilişler " 3,2 70 ı D-Tanıtım-Reklam E) Sponsor Köyü S i on' da yerleşik I köy Central Turin ve Continassa adında 2 Belirtilmemiş köy 7) OYUNLARlN PROGRAMI A- Yeni Proeraınııı (2006) Kabulü Evet Evet Evet B- Öngörülen Tarih ı ı.2 26.2.2006 4.2. 9.2.2006 4.2. 9.2.2006 Değişiklik Nedeni Hava, medya, turizm, Olimpik gelenekler, Hava ve kar koşulları, lojistik ve çevre uluslararası spor takvimi ve uluslararası spor takvimi koşulları, sporcular için en uygun takvim bölgedeki hava koşullarına bağlı C-Diğer Faaliyetlerle Benzeşmeme Evet Evet Evet i D-IF Anlasınaları Evet Evet Evet E-Özürlüler Oyunlarının Evet Evet Evet Organizasyonu -One:örülen Tarih 2.3. 26.3.2006 9.3. 8.3.2006 6.3. 5.3.2006 2-0rganizatör OCOG OCOG + İtalya Özüı lüler İçin Spor OCOG + Polonya Engelliler için -OCOG Federasyonu Spor Birliği -Diğer 3) Finansman Kısmen OCOG tarafından+ OCOG OCOG +Devlet Spor ve Turizm Kamu kurum ve kuruluşları ile Piyango teşkilat İdaresi OCOG pazarlama planı Paralimpik Oyunları Ortak pazarlama planı Ortak Pazarlama da kapsamaktadır. öngörülmektedir.

ı o N 8)GENEL SPOR KAVRAMI A-Toplam Müsabaka Alanı ve Alanların Çok yönlü Kullanılabilirliği -Tonlam Müsabaka Alanı 2- 'den Fazla Spor Karşılaşmasına Müsait Alan H- Ulımpıyat Köyü Ve Dığer Konaklama Tesislerinin Müsabaka Alanlarına Uzaklıkianna Göre Sayılan C-Ongörülen Alanlar I-Inşaat Gerektirmeyen Alanlar 2-Inşaat, Tadilat, Tefrişat Gerektiren Alanlar 3-Henüz Inşa Edılmcmış Alanlar SİON 8 4 Olimpiyat Köyiine uzaklık 0-0 km ı -20km 2 2-30 kın: 2 3-40 knr ı 5-00 km; ı +00 km ı Fiesch ve St.Moritz'de konaklama tesisi sunulmaktadır. Crans Montana (alp disiplini) Crans Montana (snow-board) Gorns St Moritz (bobsleigh + luge) Yevsonnaz (alo disiplini) Crans Montana(curling salonu) Goms (biathlon) Sierre (buz lıokeyi pisti) Veysonnaz (serbest stil) Sıon (Tombillon buz pıstı) Crans Montana (Kayakla atlayış) Martigny (sürat pateni) ------ - - TORİNO 8 5 3 3 Olimpiyat Köyüne uzaklık ZAKOPANE Olimpiyat Köyiinc uzaklık 0-20 kın: O-lO km 3 4-50 km: ı 2-30 kın: ı 5 l-l 00 km: 6 ---- Cracow'dakı konaklama tesisine uzaklık 0- O kı. arasında l tesis bulunmaktadır. Sestricre! San Sicario Yok Bardonecchia (alp disiplini) Palasport (curling) Kasprowy Wierch Palavela Nosal (alp disiplini) Palasport 2 COS Krokiew Palasport 3 Koscielisko-Kiry Pragelato Nowy Targ Buz Hokeyi Salonu Sauze d'oulx Cracow Cracowianka Buz Pisti Bardonecchia (snow-board) San Sean o_ ( bıathlon) COS Buz Pisti (sürat pateni) Beaulard (bobsleigh + luge) Çok-Amaçlı Spor Salonu (buz ho- Palasport (buz lıokeyi) keyi),kasprowy- Wierch (iniş, Palasport Velocita (sürat pateni) snowboard), Nosal (serbest stil), Pragelato (kayakla atlayış)!

o w -- D-Müsabaka Alanlarının Finansmanı I-Tahmini Maliytt (Milvon $) 2-0COG ve Diğer Kuruluşlar Tarafından Karşılanacak Kısım% 3-Diğer Kuruluşlar Tarafından Karşılanacak Kısım% E-Öngörülen Alanlarm Kullamım İçin Yapılan Anlaşmalar - Sahipler lle Yapılan Anlaşmalar 2- imzalanacak Olanlar Marigny (buz hokeyi) Visp (buz hokeyi) SİON 22,3 %77 (94,) -OCOG, geri kalan masrallar ev sahibi komünler tarafıııdan karşıanmaktadır. Sion Vilayeti, 7,86 mn S bir buz pisti için, Martigny Belediyesi 3,57 nın $ bir buz pisti ve 2.86 mn $ sürat pateni pisti için; ATSM Cranss Montana 3.57 nm S kayakla atlayış pisti için, Sierre Belediyesi - 3,57 mn $ I buz pisti için; Yisp Belediyesi 3,57 mn $ buz pisti için garanti vermiştir Sion, Gorns, St.Moritz, Yeysonnaz, Visp, Cranss Montana alanlarında müsabakaların yapı!- ması için mülk sahipleri ile anlaşmalar imzalanmıştır. Martigny ve Sierre buz pistleri ----- Palasport Velocita (sürat pateni) Koscielisko-Siwo Polana {Kayaklı koşu), Pragelato (kayakla atlayış) Koscielisko-Witow (bob kızağı + luge) Poremin (serbest stil atlayış + halfpipe) NO\vy Targ Spor Salonu (buz hokeyi), Cracow AWF Spor Snlonu (buz dansı) TORINO ZAKOPANE 374 230 %00COG OCOG- S,(ı44 (0,4 nın$) Devlet Turizm ve Spor Birliği %38,5 (88,7 ınn $); Zakopane Spor Merkezi+UKFT- %3,2 (7,5 mn$); Zakopane Vilayeti -%0,5 (0,35 nın$), Cracow Askeri Bölge- %, (2,5 mn $;Nowy Targ Vilayeti-%9,8 (22,5 mn $); Cracow Vovvodalığı- %3 (7 mn$ 66 mn S Bakanlar Kurulu UKFiT Başkanı tarafından spor tesisleri- Zakopane Vilayeti, nin yapımı için garanti edilmiştir. Cracow Askeri Bölgesi, Nowy Targ Vilayeti Cracow Belediyesi, AWF Garanti veren kuruluşlardır. Müsabakaların yapılması için tüm Müsabakaların yapılması için tüm alanların alanlarda mülk sahipleri ile an- kullanımı için garanti verilmektedir. laşınalar imzalanmıştır. Yok ----------- Yok i

... o SION TO Rİ NO ZAKOPANE F-IF Teminatları Tüm Kış IF' leri ile anlaşılmıştır Tüm Kış IF'leri ile b Kış IF nu ıle anlaşılmıştır. Erkek- ' anlaşılınıştır ler iniş müsabakasının yeri için IF ile görüşmeler sürmektedir. G-Müsabaka Alanlarında Hiçbir Reklam Bulunmayacağına Dair Teyit edilmiştir. Teyit edilmiştir Teyit edilmiştir Teyit H-Test Organizasyonları Evet Evet Evet - Test ürganızasyonların Kasım 2004 - Aralık 2005 2004-2005 Kış Sezonu 2004 ~ 005 yılları Gerceklestirileceği Süre 9) SPORLAR Biatlon A-Müsabaka Yerlerinin Savısı ı ı - Müsabaka Yerlerinin Ismi ı =Müsabaka veri 9 km 5 dakika Köyüne Uzaklığı Sporcuların konaklama tesisine 2- Antrenman Yerlerinin Savısı B- Müsabaka Yerlerinin Olimpiyat = Müsabaka veri 90 km! 75 dakika = Müsabakayeri 90.8 km 66 dakika uzaklık 24 km 28 dakika C -Ongörülen Yerlerin Durumu Mevcut tesis çalışmaktadır. Inşa edilecektir Stadyumda düzenlemeler Düzenlemeler gerekmektedir. gereklidir. """ C2-lnşaat Başlangıç-Tamamlanma Mart/Kasım/ 2004 999-2004 999~200 Tarihleri C3-Toplam Inşa Maliyeti,9 6 7 (Milyon$) + OCOG Tarafından OCOG- %00 OCOG -%50, Karşılanacak Kısım % D- Anlasınalar I-Sahipler Ile Imzalanan Aniasmalar 2-IF Görüsınelerinin Durumu E- Olimoivat Oneesi Kullanım F I-Oyunlar Sırasındaki Oturma 5.000 Kanasitesi 5 000 2.000 2-Açık Alanlar Için Toplam 5.000 0.000 5.000 Kanasite ( Avakta+Oturan) Gl-TesistekiToplam Müsaba~a Günü + Bahse Konu Spor Dalı Için Gün Sayısı Tamamı biathlona ait 8 gün Zakopane Spor Merkezi ve Devlet Spor w Turizm İd. %45 Cracow Askeri Böl'!e - %5 Tamamı biathlona ait 8 gün Tamamı biathlona ait 8 gün -----

o <:.n 2-Tesislerde/Alanda Yapılacak Diğer Müsabakalar H-Isı Maksimum 2-lsı Minimum I-Rakım (m) -Sehir- Olimoivat Kövü 2-Müsabaka Alanları ll-oyunlar Sırasında Kar Yağışlı Gün Sayısı 2-Sisli Gün Sayısı KI-Rüzg-ar Yönü 2- Rüzgar Şiddeti Bobsleıo-h{Bob Kızak) A-Müsabaka Ye_rlerinin Savısı - Müsabaka Yerlerinin İsmi 2- Antrenman Yerlerinin Savısı B- Müsabaka Yerlerinin Olimpiyat Köyüne Uzaklığı C -Öngörülen Yerlerin Durumu C2-İnşat Başlangıç- Tamamlanma Tarihleri C3-Toplam İnşa Maliyeti (Milyon$)+ OCOG Tarafından Karşılanacak Kısım % SİON Kayaklı koşu kayak, ve Kuzey Kombinesi varısları, +2 2-27.2 508.350 Max:4 Min:O Ort:5 6 Max5. Min:O Ort:Belirtilmemis Doğu Kuzev-do :u. günev-batı Müsabaka alanı rüzgar korunaklıdır (altcrnntif de olanlanıvor) - Müsabaka veri 305 km 75 dakika uçak ile, 6 saat özel tren ile Sporcuların konaklama tesisine uzaklık 2 5 km Tadilat gerektirmektedir. 2000'den evvel 3,2 %ı 00 mülk sahibi tarafından TORİNO ZAKOPANE Alp disiplini kayak yarışları Bob kızağı, ıuge, Kayaklı koşu kayak +7 +l3.u -4,3-30, ı 250 838.665 97 Max7 Max:l4 Min:O Min:3 Ort:Belirtilmemis Ort: Belirtilmemiş Max. Belırtilmemiş Max./ Min: Belirtilmemiş Min:O Ort:Belirtilmemis Ort:Belirtilınemiş Belirtilmemis Max hız: 84,4 km/saat Saat 7.00:%43, sakin Ortalama hız: 5,2-9,6 km/saat Saat 3.00%2,5 sakin Saat ı 9.00 %35.6 sakin ı Batı, Uüney-batı, Kuzey-doğu - Müsabaka veri I- Müsabaka veri 83,2 kın 57 dakika 2 km 8 dakika insa edilecektir Inşa edilecektir 999-2004 200-2003 43 30 %00 OCOG ı -

o O) D- Anlaşmalar -Sahıp ler lle Imzalanan Anlaşmalar 2-IF Görüşmelerinin Durumu E- Olimpiyat Oneesi Kullanım F -0yunlar Sırasındaki Oturma Kapasitesi 2-Açık Alanlar İçin Toplam Kapasite ( Avakta+Oturan) G -Tesisteki Toplam Müsabaka Günü + Bahse Konu Spor Dalı İçin Gün Sayısı 2-Tesislerdel Alanda Yapılacak Diğer Müsabakalar J:!:Isı Maksımum 0 2-Isı Minimum -Rakım (m) -Şehır- Ulımpıyat Köyü L-Mtisatıaka Alanıarı Jl -Ovunlar Sırasında Kar YağıŞlı Gün Sayısı 2-Sisli Gün Sayısı Ki-Rüzgar Yönü SİON.000 0.000 9 4 gün Bob kızağı Luge +0,7-32. :ı os UDU Max: ll Min:! Ort: Belirtilmemiş Max: I Min: O Ort: Belirtilmemiş Doğu, Kuzey-doğu TORİNO ZAKOPANE 3.000.000 0.000 5.000 9 9 4 gün Bob kızağı 4 gün Bob kızağı Lu ge Luge, ayrıca o alanda biathlon ve Kayaklı koşu +.7 +3,0 - o 8-30 ı 250 838 ı.ı ~5.045 Max:2 Min: ı Ort: Belirtilınemis Max.Belirtilmemiş Min: Belirtilmemiş Ort: Belirtilmemiş Kuzey, Kuzey-batı Max:l4 Min:3 Ort: Belirtilmemis Max.7 Min:O Ort: Belirtilmemiş Hatı, Güney-batı, Kuzey-doğu 2- Rüzgar Şiddeti Müsabaka alanı rüzgar korunaklıdır Max hız: 84,4 kın/saat Saat 7.00:%43, sakin Ortalama hız: 5,2-9,6 Saat 3.00%2,5 sakin km/saat Saat 9.00%35,6 sakin

o -.ı Luge (Kızak) A-Müsabaka Yerlerinin Savısı - Müsabaka Yerlerinin İsmi 2- Antrenman Yerlerinin Savısı B- Müsabaka Yerlerinin Olimpiyat Köyüne Uzaklığı C -0ngörülen Yerlerin Durumu C2-lnşaat Başlangıç- Tamamlanma Tarihleri C3-Toplam Inşa Maliyeti (milyon$)+ OCOG Tarafından Karsılanacak Kısım % D- Anla~malar!-Sahipler Ile Imzalanan Anlaşmalar 2-IF Görüşmelerinin Duıumu E- Olimpiyat Oneesi Kullanım F I-Oyunlar Sırasındaki Oturma Kapasitesi 2-Açık Alanlar Için Toplam Kapasite (Avakta+Oturan) G I-Tesisteki Toplam Müsabaka Günü + Bahse Konu Spor Dalı İçin Gün Savısı 2-Tesis lerde/ Alanda Yapılacak Diğer Müsabakalar H-Isı Maksimim 2-Isı Minimum SION (alternatif de planlanıyorl ı= Müsabaka yeri 305 kın /75 dakika uçak ıle, 6 saat özel tren ile Sporcuların konaklama tesisine uzaklık 2,5 km Tadilat gerektirmektedir. 2000'den evvel 3,2 % 00 mülk sahibi tarafından.000 0.000 9 5 gün Luge Bob kızağı +0,7-32, TO RI NO ı ZAKOPANE =Müsabaka yeri = Müsabaka yeri 83,2 kın 57 dakika 2 km 8 dakika Inşa edilecektir ı Inşa edilecektir ı 999-2004 200-2003 43 30 %000COG 3.000.000 0.000 5.000 9 9 5 gün Luge 5 gün Luge Bob kızağı Bob kızağı, ayrıca o alanda biathlon ve Kavaklı kosu +l,7 +3,0-0,8-30, ----------- ----- -

J o co -Rakım (ın)!-şehir- O!ımpıyat Köyü 2-Müsabaka Alanlan ı-oyunlar ~ ırasında Kar Yağışlı Gün Sayısı 2-Sisli Gün Sayısı K -Rüz"ar Yönü 2- Rüzgar Şiddeti C urlıng A-Müsabaka Yerlerının Savısı - Müsabaka Yerlerinin İsmi 2- Antrenman Yerlerinin Savısı B- Müsabaka Yerlerinin Olimpiyat Köyüne Uzaklığı C ı -Un görülen Yerlerın Durumu C2-Inşaat Başlangıç- Tamamlanma Tarihleri C3-Toplam Inşa Maliyeti (milyon $)0COG Tarafından Karşılanacak Kısım % D- Anlaşmalar!-Sahipler lle Imzalanan Anlaşmalar SİON 508.850 Max: ll Min:! Ort: Belirtilmemiş Max: I Min: O Ort:Belirtilmemiş Doğu, Kuzey-doğu Müsabaka alanı rüzgar korunaklıdır ı I= Müsabaka yeri 2 I km 25 dakika Tadilat gerektirmektedir. I 986'da Inşa edilmiştir. 2005 Yılına kadar tadilat tamamlanacaktır 6,44 %00 OCOG TORİNO ZAKOPANE 250 838 i.85.045. Max:l2 Max:l4 Min:! Min:3 Ort:Belirtilmemiş Max. Belırtılıneniış Min: Belirtilmemiş Ort:Belirtilmemiş Kuzey, Kuzey-batı Ort: Belirtilmemiş Max./ Min: O Ort:Belirtilmemiş Batı, Uüney-batı, Kuzey-doğu Max hız: 84,4 km/saat Saat 7.00: %43, sakin Ortalama hız: 5,2-9,6 Saat 3.00%2,-5 sakin km/saat Saat 9.00%35,6 sakin ı ı= Müsabaka yeri ı= Müsabaka yeri 0 kın ı5 dakika ı o o kın ı ~O dakika Crııcow da ııjro/ttl ~orttlaına Inşa edilecektir 2000-2004 2000-2002 tesısterme 5 a ı a Tadilat gerektirmektedir. 9 5 %30 OCOG, %30 Cracaow Voyvodalıfıı %20 Devlet Spor ve Tur. dr.. 2-ıF Görüşmelerinin Durumu E- Olimpiyat Öncesi Kullanım - ----------------

o to F -Oyunlar Sırasındaki Oturma Kaoasitesi G -Tesisteki Toplam Müsabaka Günü + ~ahse Konu Spor Dalı Icin Gün Savısı G2-Tesislerdel Alanda Yapılacak Diğer Müsabakalar Buz Hokevi A-Müsabaka Yerietinin Savısı - Müsabaka Yerlerinin İsmi 2- Antrenman Yerlerinin Savısı B- Müsabaka Yerlerinin Olimpiyat Köyüne Uzaklığı C -0ngöıülen Yerlerin Durumu C2-Inşat Başlangıç- Tamamlanma Tarihleri C3-Toplam Inşaa Maliyeti (Milyon S) + OCOG Tarafından Karşılanacak Kısım % STON 2.370 9, Tamamı Curling Alp disiplini, Snow board, Kayakla atlama, Kuzey Kombine si 3 5 (yarışma yerleri dahil) Martigny: 28 km/ 7 dakika Sierre: 2 km 7 dakika Visp: 43 km 33 dakika (2006 39 km 24 dak.) Martigny - Inşa edilecek Sierre -:- Tadilat gerektiriyor Visp - Inşa edilecek Martigny- 200 ı -2003 Sierre -2003-2004 Vi sp -200-2003 Martigny- 20.9; %82 OCOG %8 Belediye Sierre-.6: %69 OCOG, %3 Belediye Visp -3,:%73 OCOG, %27 Belediye TO RI NO ZAKOPANE 3.500 2.700 9, Tamamı Curling 9, Tamaım Curling Buz hokeyi, Buz dansı, Sürat pateni 3 4 Buz hokeyi, Buz dansı, Sürat pateni 3 ( yarışma yeri dahil) 54(yarışına yerleri dahil) Palasport l Continassa 5km/8 Nowy Targ - 25 k.ın/22 dak. dakika (2006-4 dak.) Zakopane - 2 km 4 dak. Palasport 2-Torino 6,5 km 5 Craco\\ - 00 km 20 dak dak. (2006 -ı o dak.) Palasport 3 Pinerolo 50,2 km 34 dak. (2006 3 ı dak.). Paıasport ı - Inşa edilecek Nowy Targ Belediye Salonu- Tadilat Palasport 2 - Tadilat gerektiriyor gerektiriyor No\\y Targ Çok Amaclı Salon- İnşa edilecek Paıasport 3 - Tadilat Zakopane Çok Amac h Salon- İnşa edilecek _gerektiriyor Cracow Cok Amac lı Salon - İnsa edilecek Palasport -ı 999-2004 Nowy Targ Belediye Salonu-2000-2002 Palasport 2-2003-2004 Nowy Targ Çok Amaclı Sa!on-200-2003 Palasport 3-2004 Zakopane Çok Amac lı Salon -2002-2004 Cracow Co k Amac! ı Salon- 200-2004 Palasport -59 Nm-vy Targ Belediye Salonu-S; OCOG %30 Palasport 2-8 Belediye %50, UKFiT %20)) Palasport 3-6 Nowy Targ Çok Amaclı Salon- 25; %30 OCOG, %70 UKFiT) Zakopane Çok Amaclı Salon -25; OCOG %50 Belediye %30, UKFiT %20 Cracow Çok Amaclı Salon- OCOG %20, UKFiT %2,5 Cracow Voyvodalığı %50, fiziksel Eğitim Akademi %7 5

- ı o ı D- Aniasmalar SI ON TORINO ZAKOPANE -Sahipler Ile Imzalanan Anlaşmalar 2-IF Görüşmelerinin Durumu E- Olimpiyat Oneesi Kullanım F -Oyunlar S ırasındaki Martigny- 0.500 (5.000 ek) Palasport - 2.000 No\\Y Targ B. Salonu-7.000 Oturma Kapasitesi Sierre -6.000 Palasport 2-6.000 Nowy Targ Ç.A. Salon-0.000 Visp -5.000 (2.000 ek) Palasport 3-3.200 Zakopane Ç.A. Salon-0.000 Cracow C.A. Salon-5.000 G -Tesisteki Toplam Martigny- ı 3, tamamı buz Paıasport ı - 4 Nowy Targ B.Salonu-2 Tamamı bayan Müsabaka Günü+ Bahse hokeyi Palasport 2-9 turnuvası Konu Spor Dalı İçin Gün Sierı e -7, tamamı buz hokeyi Palasport 3-6 No\\Y Targ Ç.A. Salon-2, Tamamı erkek Sayısı Visp -7, tamamı buz hokeyi turnuvası Zakopane Ç.A. Salon-2, Tamamı erkek turnuvası Cracow Ç.A. Salon- 3, Erkek Turnuvası fınali ı2 buzpateni G2-Tesislerdel Alanda Martigny. Sürat pateni Torino'da, Curling, Buz Cracow' da; Buz pateni Yapılacak Diğer dansı, Sürat pateni Zakopane'de; Sürat pateni, Alp disiplini, Snow Müsabakalar board Kavakla atlama. Kuzev Korubinesi Buz Pateni A-Müsabaka Yerlerinin 2 2 2 Savısı l- Müsabaka Yerlerinin ismi 2- Antrenınan Yerlerinin 4 (yarışma yerleri dahil) 3 ( yarışma yeri dahil) 3 (yarışma yerleri dahil) Savısı B- Müsabaka Yerlerinin Martigny; 28 km ı 7 dakika Palavela; ı 2,5 km ı 9 daki- COS (Ana Spor Merkezi) Salonu;2 km 4 ı Olimpiyat Köyüne Sion Buz pisti;500 m ka(2006'da 2 dakika) dakika rrzaklığı Velocita;5 km 8 dakika A WF (Fiziksel Eğitim Akademisi) Salonu; (2006'da 4 dakika) ~!-Öngörülen Yerleı.n Martigny; Inşa edilecek Palavela; tadilat COS Salonu; Inşa edilecek Durumu Sion Buz nisti tadilat Velocita İnsa edilecek A WF Salonu İn sa edilecek C2-lnşaat Başlangıç- Martigny;2003-2004 Palavela;2000-2004 COS Salonu;2000-2002 Tamamlanma Tarihleri Sion Buz pisti;2003-2004 Velocita; 999-2004 A WF Salonu;200-2004 ----- ~- ---------------

~ ~ C3-Toplam Inşaa Maliyeti (Milyon $) OCOG Tarafından Karşılanacak Kısım % D- Anlaşmalar ~-Sahipler lle Imzalanan Aniasmalar 2-IF Görüşmelerinin Durumu E- Olimpiyat Oneesi Kullanım F-0yunlar Sırasındaki Oturma Kanasitesi G -Tesisteki Toplam Müsabaka Günü+ Bahse Konu Spor Dalı icin Gün Savısı G2-Tesislerde/Alanda Yapılacak Diğer Müsabakalar!Kavak A-Müsabaka Yerlerinin Savısı I- Müsabaka Yerlerinin ismi SION Martigny;l 7,86; %84 OCOG, %6 ev sahibi belediye, Sion Buz pisti; 6,; %52 OCOG, %48 ev sahibi belediye Martigny;9.000 Si on Buz pisti; ı.000 Martigny;ı2, Tamanu Buz Pateni Si on Buz pisti; 2, (0 gün buz daıısı için) Martigny; Buz hokeyi 3 TORINO Palavela; 28 mn $ Velocita; 79 mn $ ZAKOPANE COS Salonu; 25 mn$, %50 OCOG, %50 UKFiT -COS AWF Salonu;40 mn.$, %20 OCOG, %50 Voyvoda, %7,5 AWF, %2,5 UKFiT. Palavela; 0.000 COS Salonu; 0.000 Velocita; ı 0.000 AWF Salonu; ı5.000 Palavela; 2, (0 gün buzdaıısı için) COS Salonu; ı2, Tamamı Buz Pateni Velocita;, Tamamı Buz Pateni A WF Salonu; 4, (ı O gün buz daıısı için) Tesislerin bulunduğu alanda Curling AWF Cracow'da buz hokeyi ve buz hokeyi Zakopane çevresinde; Buz hokeyi, Alpdisiplini, Snowboard, Serbest siti kayak, kayakla atlama, Kuzey Korobinesi Cracow'da Curling 5 5 ı ı [7~ Antrenman Yerlerinin Sayısı B- Müsabaka Yerlerinin Olimpiyat Köyüne Uzaklığı C -Ong0rülen Yerlerin Durumu 3 (müsabaka yerleri) Crans Mentana -2 km/25 dak. Veysonnaz-6 krn/9 dak. Gorns-Münster-94 km/90 dak (2006'da 90 kın/75 dak) Crans Mentana-Alp disiplini ve Snowhoard için ufak tadi~at, kavakla atlama için yeni Inşa Alp disiplini için 9 yer (müsabaka yerleri dahil), Kayaklı koşu 3 yer Dii?:er disiolinler müsabaka verleri Sestriere- 00 km/73 dak. San Scario-90.8 kın/66 dak. Bardonecchia-90.3 krn/6 dak Pragelato-96.2 kın/i O dak Saze d'oulx-82.2 kın/58 dak Sestriere-Tadilat gerektirmekte San Scario- Tadilat gerektirmekte 5 (müsabaka yerleri) Kasprov.y Wierch-3.5 krn/6 dak. Nosal-2.5 kın/5 dak. Koscielisko- I O krn/6 dak COS Krokiew-2.5 knı/5 dak Poronin-7 km/0 dak. Kasprowy Wierch- AlP, disiplini için Tadilat gerektirmekte Iniş ve Snowhoard icin veni lnsa

~ ---- ~ N SION C2-İnşaat Başlangıç- ~rans Montana -2003-2004 Tamamlanma Tarihleri (kayakla atlama) jveysonnaz-2004 (serbest stil) C3-Toplam inşaa Maliyeti (milyon $) OCOG 8.8 mn$, %8ı OCOG, ıvrans Montana-kayakla atlama Tarafından Karşıanacak Kısım Veysonnaz- Serbest stil2.7 mn$ % D- Anlaşmalar ~-Sahipler lle Imzalanan Anlaşmalar 2-IF Görüşmelerının Durumu E- Olimpiyat Öncesi Kullanım F I -Oyunlar Sırasındaki Oturma Kapasitesi 2-Açık Alanlar İçin Toplam Kapasite (Ayakta+Oturan)!Veysonnaz- Alp disiplini için jufak tadilat Gorns-Münster-Ufak tadilat ıvrans Montana-5.00~~alp dis), 5.000 (k.atlama), 3.000 (snow board) Veysonnaz- 5.000 (alp dis), 2.00C (S.Stil) lborns-münster- 5.000 pans Montana -30.000 (alp dis) 5.000 (k. atlama), 0.000 snowboard) IV~ysonnaz- 30.000 (alp dis), O.Q_OO_i_S.Stil) -- ---- ---- ---- Bardonecchia- Alp disiplini için INosal- Alp disiplini için Tadiat Tadilat gerektirmekte gerektirmekte Pragelato- Kayaklı koşu için Tadiat Koscielisko-Yeni İnşa gerektirmekte COS Krokiew- Tadilat gerektirmekte Saze d'oulx- Tadilat gerektirmekte Poronin-Serbest stil ve snowhoard için lveni İnsa TORINO ZAKOPANE Sestriere-999-2004 Kasprowy Wierch-2000-2004 (alp San Scario-999-2004 kıisiplini) 2002-2003 (snowboard) Bardonecchia-999-2004 (alp INosal-2000-2003 (alp dis.) disiplini+snowboard) 2002-2003 (serbest stil) Pragelato- I 999-2004 ( Kayaklı Koscielisko-2000-2004 koşu+kayakla atlama) lcos Krokiew-200-2002 Saze d'oulx-999-2004 Poronin-2002-2003 (serbest stil +9l.Jivtcmi) Sestriere-4 mn $ Kasprowy Wierch-8 mn$ (alp dis.-%40 San Scario-29 mn $ locog) ı mn$ (snowboard- %0 OCOG) Bardonecchia- 2 mn$ (alp dis), 6 INosal- 5 mn$ (Alp dis.%30 OCOG), mn mn. $ snowhoard $(S. Stil %00 OCOG), Pragelato- 7 mn $ (Kayaklı koşu), IKoscielisko- ıs mn$ (%50 OCOG) 3 mn$ Kayakla atlama COS Krokiew- 26 mn$ (%20 OCOG) Saze d'oulx- 8 mn$ Poronin- mn$ (S.Stil, %00 OCOG), mn$ (snowboard, %00 OCOG) Sestrıere- 5.000 Kasprowy Wıerch-3.500 (alp dıs),.000 San Scario-5.000 snowboard) Bardonecchia-5.000 (alp dis) INosal-.000 5000 (snowboard) Koscielisko-.000 Pragelato-5.000 (Kayaklı koşu), 5.000 COS Krokiew- K-90-2.000, K-20 5.000, (K.Atlama) 5.000 Kayakla koşu+stadyum Saze d'oulx-3.000 Poronin-.000 S. Stil+snowboard) Sestriere- 5.000 Kasprowy Wierch-6.200 (alp dis), 5.000 San Scario-5.000 snowboard) Bardonecchia- 0.000 (alp di s), 0.000 Nosal- 0.000 Koscielisko-30.000 - ---------------~- - -----

~... w G -Tesisteki Toplam Müsabaka Günü + Bahs~ Konu Spor Dalı Için Gün Sayısı 2-Tesislerdel Alanda Yapılacak Diğer Müsahakalar H-Isı Maksimum 2-Isı Minimum -Rakım (m\ I-Şehir- Olimpiyat Kövü 2-Müsabaka Alanları Gorns-Münster- I 5.000 SION Crans Montana -2 gün; 6 Alp dis., 3 K.Atlama, 2 Kuzey Kombinesi, 3 Snowhoard Veysonnaz- ı O gün; 6 Alp di s. 4 S.Stil, Gorns-Münster- l gün; 0 Kayaklı koşu, 2 Kuzey Kombinesiom. Crans Montana - c urling Goms-Münster- biathlon Crans Montaııa +(Veysonnaz) -+ 5,3 Goms-Münster- + 2,2 Crans Montana + (Veysonnaz)- -9,4 Goms-Münster- -27,2 508 m Crans Montana-.550 m Veysonnaz-.530 ın Goms-Münster- -.340 m Jl-Oyunlar Sırasında Crans Montana + (Veysonnaz)-- Kar Yağışlı Gün Sayısı max.l4, min 2 Goms-Münster- -max.l4 min. O ı (snowboard) COS Krokiew- K-90-42.000, K-20 Pragelato-20.000 (Kayaklı koşu), 80.000, 50.000 Kayakla koşu+stadyum 20.000 (K.Atlama) Poronin-7.000 S.Stil+snowboard) Saze d'oulx- 0.000 TO RI NO ZAKOPANE Sestriere- 7 gün tamamı Alp Dis. Zakopane- Toplam 4 gün San Scario-3 gün tamamı Alp Di s. Kasprowy Wierch- 0 gün; 8 Alp dis, Bardonecchia- Toplam 6 gün 2 2 Snowhoard Alp dis-4 Snowboard, Nosal-6 gün; 4 Alp dis.2 S.Stil Pragelato- Tamamı 9 gün Koscielisko-0 gün tamamı Kayaklı koşu 9 Kayaklı koşu, 2 Kuzey COS Krokiew- 7 gün; 3 K.Atlarna, Kombinesiom. 3 K. Atlama 4 Kuzey Kombinesiom. Saze d'oulx-" S. Stil Poronin- 4 gün; 2S.Stil, 2 Snowhoard Slalom yarışmaları gece, vaoılacaktır. San Scario-biathlon Koscielisko-biathlon, bob kızağı,luge Zakopane: sürat pateni, buz hokeyi Sestriere+Pragelato- +2, 7 Kaprowy Wierch- + 7,8 San Sc ari o- + 7 Koscielisko- + 3 Bardonecchia- +ll, 7 COS Krokiew-+4 S aze d'oulx- +ll 9 lı>omnin- +.::;.4 Sestriere- Pragelato- -6,5 Kaprowy Wierch- -27,9 San Scario- -4,3 Koscielisko- -30, l Bardonecchia- -0,8 COS Krokiew- -25,7 Saze d'oulx- -8 8 IPoronin- -37 250m Sestrierc- 2.040 ın Pragelr.to; Cross C- -.580 m, K.Atlama-.535 m San Scario-. 700 m Bardonecchia Alp Dis-.265 m Saze d'oulx-.72 m Sestriere- Pragelato- -max 7, min.o.san Scario- max.7, min.o Bardonecchia- max.l2, min. I Saze d'oulx- max. ll, min 838 m Kaprowy Wierch-.985 ın Nosal-.206 ın Koscielisko- 93 m COS Krokiew- 908 m Poronin- 982 ın Kaprowy Wierch- max.l4, min 5

ı ~... -'>- 2-Sisli Gün Sayısı 3-Kar Derinliği -cm KI-Rüzgar Yönü 2- Rüzgar Şiddeti toplimpiyat KÖYÜ A) Köv Savısı ı- Diğer Konaklama Tesislerinin Savısı - - Olimpiyat Köyünün/ Diğer Konaklama Tesislerinin Tanımlanması Kent K;ırakteristikleri 2- Olimpiyat Sonrası Kullanımı 3- Yapılacak işlerin Tah-imi SION Crans Montana + (Veysonnaz)- - max., min O Goms-Münster- -max.s min O Crans Montana + (Veysonnaz)- - ınax.205, min 3 Goms-Münster- -max.90 min.6 Crans Montana + (Veysonnaz)- Doğu, Batı, Güneybatı Goms-Münster- Doğu, Kuzeydoğu, güneybatı Crans Montana + (Veysonnaz)- - korunaklı Goms-Münster- korunaklı Crans Montana (K. Atlama) Ort-l,J 5 m/sn, max-5,9 m/sn ı 2 (Fieseh, St. Moritz) -Eski Si on şehrine yakm, ı 5 hektar alana kurulu,- binalar 7 katlı, -3 katlı geçici konaklama birimleri İnşa edildi, -tiesch Gorns'dan 5 dakika, St. Moritz müsabaka yerinden 5 dakika uzaklıkta. plan ve projeler 2000- Inşat- 2002-2005 Tefrişat, peyzaj-2005 TORINO ZAKOPANE Belırtılmemıştır. IKaprowy Wıerch- max./, mm U Sestriere- max-9, min.26 Kaprowy Wierch- max.232, min 62 Pragelato- -max 59, min.8 Nosal-ınax.80, min.! O, San Scario- max.24, min.6 Koscielisko-max.84, min.6 Bardonecchia- max.l73, min.6 COS Krokiew- max.80,min.io S aze d 'Oulx-belirtilmemiştir Poronin- max.67, min.o Sestriere- Pragelato- G.batı, Batı, Zakopane- Batı, G.batı, Kuzey, K.batı, Doğu Kuzey-K.batı San Scario- Belirtilmemiştir Kaprowy Wierch- Batı, G.batı, Bardonecchia- Kuzey, Kuzey-K.batı Saze d'oulx Belirtilmemistir- Sestriere- Pragelato- -max.l6,5 Zakopane- Saat 07.00- %43, sakin kın/saat, Ort. ı 7.6-26.7 kın/saat 3.00;52,5 sakin, 9.00 %35,6 sakir San Seario- max.84,4 kın/saat, Ort.5,2- Kaprowy Wierch- Saat 07.00- %3,3 9,6 km/saat sakin, 3.00;%2,9 sakin, 9.00 %2,Ç Bardonecchia- max.74 km/saat, sakin Ort.5,2-8,5 km/saat Saze d'oulx- max.84,4 kın/saat, Ort.5,2-9,6 km/saat ı 3 (Sestriere,Bardonecchia, Pragelat), (Cracow) Torino 'nun çevresinde yeni bir alanda Antalovka tepesi civarında kurulu, kuruldu, Çelik ve ağaç karkas kalıcı binalar, -Binalar 2,3,4 ve 5 katlı olacak, Geçici 40 ağaç konut, -Bardonecchia- gençlik kampüsü, Fiziksel Eğitim Akademisi kampüsf Pragelato - oteller Cracow tesisi olarak hizmet vermektedir. proje, sözleşme koşulları-2000, ı plan-proje-2000-200 lnşat-200-2004 Inşat tamamlanma-2004 Tefrişat- 2004-2005 Çracow proje-2000-200 lnsat- 200-2005!!

~ ı ~ (] C-Oda Boyutları m 2 -Sing~e Odalar Köy Içinde Diğer Konaklama Tesislerinde 2- Iki ~işilik Odalar Köy Içinde Diğer Konaklama Tesislerinde. D- Top_lam Yatak Sayısı Köy Içinde Diğer Konaklama Tesislerinde -Tek Kişilik Odalı;rda Yatak Sayısı Köy Içinde Diğer Konaklama Tesislerinde 2-lki Kişilik Odalar<;ia Yatak Sayısı Köy Içinde Diğer Konaklama Tesislerinde E-Kişi Başı Ortalama Konaklama Alanı m~ F -Restoranların. Sayısı ve m 2 Alanı Köy Içinde Diğer Konaklama Tesislerinde 0- Olimpiyat Köyü Içinde Sporcular Için Antrenman Alanları H- Mülk Sahibinin Adı Diğer Konaklama Tesisleri SION 0,8 Belirtilmemiştir ı 7, ı 5 Belirtilmemiştir J)UU St. Moritz-320, Fiesch-600 2842 St.Moritz 20, Fiesch- Belirtilmemiştir 656 St.Moritz 300, Fiesch- Belirtilmeınistir 5,Q ı350 kişilik, 2690 m 2, ı 80 m 2, 60 kişilik,+ 80 kişilik 200 ın2 cafe -St.Moritz ve Fiesch- Belirtilmemiştir Köy içinde Antrenman sahası mevcuttur. Ayrıca köye 2 km mesafede ila\ c sahalar bulunmaktadır. TORINO ZAKOPANE 2,5 6,0 Belirtilmemiştir Belirtilmemiştir 3 7,7 Belirtilmemiştir Belirtilmemiştir 3000 2940 Sestriere: 286. 00 Bardonecchia; 824 Pragelato: Belirtilmemiştir ı500 572 ı Sestriere: 643 Bardonecchia 42 500 84 Sestriere: 322 00 Bardonecchia 206 Beliıtilmemiştir ı 20,25 5 Cracow-0 4 3 restoran; ı adet 3200 m2 I I 50 kişilik, I restoran 800 m 2 800 kişilik I adet I 800 rn2 500 kişilik 2 restoran 200'er m2 80 kişilik Cracow A WF kampüsünü Diğerleri belirtilmemiştir kullanacaktır. Ayrıca Çok Amaçlı Salonda 080 rn2 alana sahip tesis mevcuttur Köy içinde 3600 m2 Antrenınan sahası mevcuttur Diğerleri belirtilmemiştir. Köy içinde 4050 m2 Antrenman sahası mevcuttur. Cracow A WF kampüsünü kullanacaktır!

~ - Ulaşım Sübvansiyonları Kimlere Uygulanır? Ne Kadar Uygulanır? Kriterler Nelerdir? ll)saglik HIZMELERI fı._- Mevcut Sağlık Sıstemı SİON TORİNO ZAKOPANE Sporcu ve Idarecilerin ekonomi sınıfı u- Sporcu ve Idarecilerin ekonomi Sporcu ve Idarecilerin ekonomi sınıçak bileti bedelleri ödenmektedir. sınıfı uçak bileti bedelleri öden- fı uçak bileti bedelleri ödenmektedir. mektedir. B- Yabancılara Uygulanan Uyunlar sırasında Ulımpıyat Aılesının [Oyunlar sırasında Ulımpıyat Uyunlar sırasında uıımpıyat Aıleüyelerinin tıbbi masraflan OCOG tarafın- Ailesinin üyelerinin tıbbi mas- sinin üyelerinin tıbbi masraflarının Sağlık Şemsiyesi dan üstlenilecektir. rafları OCOG tarafından üst- bir kısmı karşılanacakıtr. lenilecektir. C-Dopingle Ilgili Mevzuat ID-lielecek lu Yılda Sektöre Uyunlar ıçın özel bır yatırım düşünülme- [Yenı bına ve hastane Inşası baş- Nowy nırg'da yenı bır hastane yapıınektedir. Mevcut planlarda zaten bir ta- ta olmak üzere çok geniş bir ını planlanmakta olup gerekli temi- Yapılacak Yatırımlar Ve Teminatlar kım yenileme projeleri bulunmaktadır. yatırım planlanmaktadır. natlar alınmıştır. ~ O) E-!OC Tarafından Akredite Edilen Laboratuarlar t_-_olımpık Aıle Hastanelen - Ulımpıyat Köyünden Uzaklığı 2- Kapasitesi Ul GUVENLIK A- Oyunlar Sırasında Güvenlikten Sorumlu Olan Kurum veva Kuruluşlar -0COG ve Diğer!<uruluşlar Arasındaki Ilişkiler IB-OCOG liüvenlık Departmanı - Sorumlulukları C- Güvenlik Masrafları -0COG' Tarafından Karşılanacak Olan Güvenlik Güçleri + Kamu Kunıluşları Lozan'da Roma'da Akredite laboratuar yok 60 yatak 7000 yatak Zakopane'de 705 + Cracow bölrresinde 3000 yatak Ordu ve sınır muhahzlan masratları Kon- Yoktur Yoktur federasyon, Valais Kantonu Polis Dept. Masrafları Valais Kantonu tarafından, diğer Kantonlardan Polis küçleri ile özel şirketlerden güvenlik personelinin ve gönüllülerin masrafları OCOG tarafından kars ı lanacak tır. - ------- --

~ 2- Kamu Fonları ile Finanst Edilenler D- Ongörülen Anl~şmaların Yapılacağına Dair Ilgili Kurumların Teminatları 3-KONAKLAMA A) St> h ir irinnf' Rıılıımınhr ~ Kategorilerine Göre Otel Sayıları 2- Kategorilerine Göre Oda Sayıları SION 4 Yıldız:2 3 Yıldız:l5 2 Yıldız:2 4 Yıldız:l08 3 Yıldız:377 2 Yıldız:88 TO RI NO ZAKOPANE 4 Yıldız:l4 Zakapan e ve 5 km c ivan 3 Yıldız:58 4 Yıldız:3 2 Yıldız:24 3 Yıldız: 7 2 Yıldız: 2 4 Yıldız:l532 Zakopane ve 5 km cıvarı 3 Yıldız: 890 4 Yıldız:349 2 Yıldız:4 79 3 Yıldız: 845 2 Yıldız:66l ~... B- Bölgede Bulunanlar - Kategorilerine Göre Otel Sayıları 2- Kategorilerine Göre Oda Sayıları C- Onaörülen Yeni lnsatlar ~ategorilerine _9öre Yeni Inşa Edilmesi Ongörülen Oda Sayısı D- Mevcut Veya İnşa Edilecek Konaklama Tesisleri -IOC, IF, Milli Olimpiyat Komitesi 5 Yıldız:5 4 Yıldız:65 3 Yıldız:287 2 Yıldız:! 5 Yıldız:406 4 Yıldız:2974 3 Yıldız:7888 2 Yıldız:2343 Aquamust Spa Centre adında Crans M antana'da bir tesis yapılması öngörülüyor. Ancak Olimpik konaklama planı mevcut tesisleri ele almaktadır. Crans Montana' da 4-5 * Otellerde 200 o dalı 5 Yıldız: l 4 Yıldız:3 4 Yıldız:86 3 Yıldız:8 3 Yıldız:483 2 Yıldız:26 2 Yıldız:387 5 Yıldız:] 72 4 Yıldız:45U 4 Yıldız:7905 3 Yıldız: 700 3 Yıldız:l383 2 Yıldız: 00 2 Yıldız:6455 Torino 'da adet 395 oda lı 5 *, 4-5 Belırtılmemıştir. * arası 788 adalı 7 otel Pra Calinat'da 2-3* arası 70 adalı otel Chartreuse d'aviglina'da 2-3* arası 70 yataklı bir otel Torino'da 4-5 * Otellerde 259 adalı Zakopane ve Cracow'da kategorileri belirtilmemiş otel ve pansiyonlarda 448 oda

~ ~ o:ı ı lsion TORİNO ZAKOPANE 2- Hakemler Için 3-4* otellerde 400 oda (müsabaka ı3 * otellerde 358 oda (müsabaka Zakopane ve Cracow'da Kategorileri Konaklama Imkanları i verlerinde -halen mevcut) verlerinde -halen mevcut) belirtilıneven otel ve oansivonlarda 325 oda 3- Medya-Medya Köyi.IAminona, Nendaz. Anzere ve Sailon Bardoneechia 'da mevcut ve Tori- Zakopane ve Cracow'da Kategorileri Diğer i Medya köylerinde (mevcut) 6000 oda, no'da İnşa edilecek Medya Köyle- belirtilmeyen pansiyon ve öğrenci Sion, Brig, Martigny, Sierrc ve Visp'de rinde 5720 oda,torino, Bardo- yurtlarında 4370 oda me\ cut 3-4 * otellerde 4000 oda necchia, Claviere, Sauze d'oulx, Torre Pelliee, Avigliana ve Pra Catinat'da mevcut 3-4 * otellerde 400 oda 4-Sponsorlar Leukerbad, Verbier, Saas fee, Zermatt,)Piedmont, Torino ve Asti'de mev- Zakopane ve Cracow' da Kategorileri Montreaux-Vevey ve Cenevre'demev-cut 4-5* otellerde 3326 oda belirtilmeyen otel ve pansiyonlarda 337 cut 4-5* otellerde 3000 oda oda 5- Gönüllüler ve Yerel Müsabaka yerlerinde kolektif konak- Torino, Bardonecchia, Sauze Zakopane ve Cracow' da Kategorileri Personel lamaya uygun 3500 yatak (mevcut) d'oulx, Cesana, Fenesttrdle, belirtilmeyen pansiyon ve öğrenci Sestriere'de mevcut kolektif yurtlannda 300 oda konaklamaya uy_gun 3000 vatak 6- Seyirciler Kantondaki kalan mevcut tüm kapasite. ı 20.000 yataklı tesisler 3 ı 00 oda lı DS sınıfı tesisler E- loç Qteli i - Odaların Kategori Ve Sa~ıları 2- Mevcut Veya Inşa Edilee k 3- ıoc Oturumu i Yanılacak mı? F- Diğer Konaklama Planları - Tip Ve Kateaorileri 2-0da Sayısı 3- Kım lcın G- Konaklama-Ulaşım!Mevcuttur. Otobüs. otomobil ve de-!mevcuttur. Ayrılan otelierin tama- Me\ cuttur. Oyunların başlangıç ve bitiş Anlaşmaları İle İlgili ımiryolu anlaşmaları yapılmıştır.!mı müsabaka yerlerine yakın ve saatlerine göre ulaşım hizmetleri organi- Bağlantı iulaşımı kolaydır. Otellerde yer altı ze edilecektir. lotooarkları mevcuttur. H- Otelciler Birliği lle Yapılan Anlaşmalar ı - Statü Valais Otelciler Birlifri ve Emlak Sa- Ilgili Otelciler Birliklerinden temi- Polak Ticaret Odası, Tatran Ticaret Odahipleri Birliği ile ot~i sahiplerinden natlar alınmıştır. sı, A WF, Otel Orbis K~sprowy ve Forum teminat alınmıştır. Otel Cracow'dan temınat alınmıştır. 2- K.ategorııerıne lıörc Oda Sayılan

to SION TO RI NO ZAKOPANE - Fiyat Politikası 5*- 60-24$ arası 4*- 40-92$ arası 3*- 07-60$ arası 2* - 85-07 $ arası 4- ULASTIRMA - Mevcut Ulaşım Ağı Sion havaalanı-orta boyutlu Uluslararası havaalanları- Torino, Zakopane-havaalanı yoktur uçaklara, Cenevre, Zurih, Milan- Milan-Manpcnsa,Cenoa,Levalgidi Ana havaalanı -Cracow-B ali ce, Manpensa havaalanları genellikle Milan-Linate Ayrıca Varşova Okecie havalanı büyük uluslararası trafik için, Otoyollar- A32 Torino-Frejus, AS hizmet vermektedir. Cracow A 9 Otoyolu ana bağlantı, 2 yüksd Torino -M.Blanc, A4 Torino-Milan- ana karyolu ve demiryolu hız ve kapasiteli trenyolu (Bern- Venedik, A2 Torino-Piacenza, A6 bağlantısıdır Zakopane elektrikli Milan ve Paris-Milan) hatları ile Torino-Savone Demiryolları-Milan- bir demiryolu hattı ile bağlantı, St Moritz havaalanı Venedik-Trieste (doğu), Modane- Crakow'a bağlıdır. Sion'dan 6-7 saat mesafe tren yolu Lyon-Paıis (batı), Genoa-Venttimigliaimkanı Fransa (güney), Novara-Siınplon- Basel (kuzey) Genoa lirnanı-2 milyon yolcu/yıl, Savone limanı 500 bin yolcu /yıl 2- Mevcut Ulaşım Ağında Planlanan Tevsii Çalışınaları Otohanlar Karayolları Ana Demirvolları Diğer B- Havaalanları -Uluslararası Sion, Cenevre, Zürih, Milano- Torino-Caselle, Milano-Malpensa, Havaalanı Sayısı Malpensa, Basle-Mulhouse, Lyon Milano-Linate, Levalgidi-Cenova Cracow-Balice, Varşova-Okecie Satolas I- Havaalanlarının Her Birinin Mevcut Koşulları- Ulusal ve Uluslararası Kapı Savılan 2- Her Bir Havaalanı Için Planlanan Tevsii Calısmaları 3- Her Havaalanı Için Mevcut Direkt ~eferler 4- Km ve Dakika Cinsinden Sion'a Uzaklık; Torino'ya Uzaklık; Cracow-Balice,-Cracow'a 4 Havaalanının Şehre Uzaklığı Cenevre, 70 km/00 dak. (araba Torino-Caselle; I 5 kın/ I 8 dak, (araba kın/25 dak (araba -Oyunlar Sırasında Otomobil ile) ile-2006'da 5 dak. Tren ile), 25 İle Olan Uzaklık -Oyunlar Sırasında Zürih, 300 km/70 dak (araba ile) dakotobüs ile 234 dakika (tren ile) ------- - --- ----- - -

N O: Otomobil İle Olan Uzaklık - Oyunlar Sırasında Toplu Taşıma Araçları İle Olan Uzaklık C- Genel Olarak Bölgesel Ulaştırma Yapısı - Büyük Yol ve Otoyol Tevsii Calısmaları 2- Oyunlar Sırasında Tamamlayıcı Toplu Taşıma Hizmetleri 3- Ulaştırma Planı Ana Baslıkları 4- Otopark Politikası D- Olimpik AiJe Ulaşımı- - Ulastırma Kavramı 2- Araç Sayısı Milano-Malpensa, 2 O km/40 dak. (araba ile-2006'da 20 dak), 220 dak (tren ile-20067da 60 dak) SİON Si on' da mevcut sistem; Sion'u saran çifili demiryolu hattı Brig üzerinden Bem-Lötschberg- Simplon hattı, Kanton'un çeşitli şehirlerindeki belediye otobüs seferleri, 2006 Yılındaki İ yileştirmeler; Demiryolu hattının eksik kalan 4,3 km bölümünün de çift hatlı hale getirilmesi Yeni Lötschberg tünelinin vapımı Olimpik shuttle otobüs sistemine bağlı olan vadide geniş park alanları, Si on; 6500 yer, Sierre 6000 yer Martigny;2400 yer, Visp; 000 yer -Avrıca otoparkların doluluk oranlarını gösteren dijital bilgi sistemleri Milano-Malpensa; 20 km/80 dak (araba ile-2006'da 85 dak) ile-2006'da 45 dak), 90 dak. (tren ile Warşova-Okecie-Cracow'a 293-2006'da60 dak) kın/20 dak (araba ile-2006'da Milano-Linate; 40 km/90 dak. (araba ile- 70 dak); Zakopane'ye 402 2006'da80 dak), 00 dak.( tren ile-2006'da km/350 dak (araba ile-2006'da 75 dak) 40 dakotobüs ile 250 dak) Levalgidi- 60 krn/5 5 dak (araba ve otobüs ile) Cenova- 75 km/00 dak (araba ile) 90 dak. (tren ile-2000'da 80 dak) 45 dakika otobüs ile TORİNO ZAKOPANE Tarina'da mevcut sistem, Zakopane'de mevcut sistem; 250 tramvay ve,2 tramvay hattı Otobüs, minibüs hatları,cracow'a 2006 Yılındaki!yileştirmeler; demiryolu bağlantısı, Traınvay hatlannın YeniMilan hız treni Cracow'da mevcut sistem; istasyonuna kadar uzatılınası Qtobüs ve tramvay hatları Oyunlar sırasında müsabaka yerlerine daha Inşat halinde: Express tramvay çok sefer, Olimpik Aile için bedava biletler, hatları ziyaretçiler için indirimli biletler Torino; 2200 yer Pinerelo; 600 yer, Pragelato; 500 yer Baulard; 800 yer Sauze d'oulx; 500 yer ~estriere; 800 yer Izleyici otobüsleri için park yerleri Oulx ve Pinerel o' da dır. Şehir ve kasabaların yakın çevre şemtlerinde park alanları, Izleyici otobüsleri için şehir içlerinde otopark alanlan planlanmaktadır.

ı Otobüs 3ı5 240 00 Minibüs 6ı5 350 400 Otomobil 870 405 200 Diğerleri 375 profesyonel, 2745 normal şoför 2000 şoför ı O helikopter 300 sofor SION TO RI NO ZAKOPANE 3- Gönüllülerin Sayısı OOOO'i gönüllü olmak üzere 5000 8000 gönüllü 3000'i gönüllü 8000 destek personeli destek personeli E- Sorumluluk - Oyunlar Sırasında Ulastırma Ve Trafık Yönetim' 5- TEKNOLOJI A- Haberiesme - Mevcut Durum ısviçre haberleşme şebekesinin mevcut 32 ı otomatik santral, 25 milyon Onemli şehirler fiber optik kablolar kapasite ve gelişmeleri ile Oyunlar hat, modernleştirilmiş altyapı, ile bağlanmıştır. TP SA ana servis sırasında büyük altyapı yatırımiarına 998 de 3 'sü kurulacak olan sağlayıcıdır. Telekom pazarı yakın ihtiyaç olmadığı düşünülmektedir. nüfusun %98'ini kapsayan iki cep gelecekte yeni yatırımcılara açıla- Olimpik Aile için LAN ve MAIN telefonu sistemi, Belirli müsabaka caktır. İsveç, ABD ve Ukrayna üzeyapılarına ilave yatırımlar yapılacaktır. yerlerinin tam teçhizatı ve Torino rinden 3 uluslararası sistem milyon ile bağlantısı kullanıcıya hizmet vcrmeldedir. Uydu haberiesme sistemleri de mevcuttur. N Uydu bağlantıları mevcuttur. Dijital Be lirtihnemiştir. Belirtilmemiştir. Radyo radyo haberleşme şebeke~i tüm Alp bölgesini kapsamaktadır. ısviçre GSM şebekesi tüm müsabaka yerlerini kapsalmııktıırlır Internet Baalantısı Belirtilmemistir. Belirtilmemistir. Proieler mevcuttur Interaktif Televizyon Müsabaka alanlarının %80'inden fazlası Interaktif TV hizmetleri için geniş Pojeleri mevcuttur. kabiolu TV bağlantısına sahiptir. bandlı bir şebeke projeleri mevcuttur. 2- Hedef Çözümler Mobil telefon kapasitesini artırmak. Tüm Interaktif Video Şebekesinin Bilgisayar merkezleri arasındaki hat- Kavramın Tanımı başvurulam (Olimpik Aile, İzleyiciler, kurulması, Mobil Şebekenin ların leasing yolu ile kiralanması, medya, güvenlik) modüler hizmet kurulması, Stadyuma mobil hizmet Cracow'da Teknoloji Parkı kurulp~etleri sunabilmek. Mevcut gelişmeler verilmesi, Oyunların haberleşme ması, Oyunlardan önce 5 yıllık bir ile ısviçre haberleşme şebekesinde büyük sistemine 500 civarında interaktif detaylı planın uygulamaya altyapı yatırımiarına ihtiyaç bulunma- kiosk bağlanması konulması, ma ktadır. Temel Teknolojiterin Listesi Fiber-Optik, Uydu Sistemleri, ATM, lsdn, ATM, SDH, Fiber-Optik, ATM, SDH Fiber-Optik, Mobil Mu!- SDH Radyo telefonlar, Pager'lar timedya terminalleri, İsteğe bağlı Video B- Eıuormasyon :::iıstemlerı- - Mevcut Durtım -Mevcut IAltyaQı- IT Yerel Kavnakları

... N N 2- Hedef C özümler Ongörülen Olimpik Enformasyon Sistemi Yeni Teknoloiiler Ilave üzellikler C- Yaklasım - Program Yönetimi 2- Kalite Ve Test Stratejisi : ;_ Rı~ıc Yönetimi 4- Bütce Yönetimi D- üzel IT Harici O zellikler 6-MEDYA A-IBC, MPC ve Basın Alt Merkezleri - Yeri 2- Uzaklık; Olimpiyat Köyüne- Medya Köyüne- Olimpiyat Stadyumuna 3- Mevcut mu? Yoksa İnsa mı Edilecek? 4- Alt Merkezler SİON TO Ri NO ZAKOPANE Mevcut 5 binanın yanına ilave olarak Kombine kurulacak MPC ve IBC Zakopane'de kurulacak olan MPC kurulacak IBC ve MPC ile 240000 tesisi için teminat OCOG ile şehrin kuzeybatı, IBC ise doğu açık m 2 yüzey alanına sahip olacak yapılacak finansman anlaşmasının!arına kurulacaktır; kombine merkez; ardından verilecektir. Sestriere'deki Cracow'daki IBC ve MPC ise mev- Federal Hükümet, Valais Kantonu, alt medya merkezi teyit edilmiş cut iki binada hizmet verecektir.. Sion Şehri tarafından teminat olup diğer alanlarda da teyit verilmiştir. Ayrıca her bir yarışma edilecektir. alanında alt medya merkezleri kurulacaktır; Lingotto Konferans Merkezindedir. Şehir merkezine yürüme "- ııleılir. Olimpiyat köyüne yürüme 8-6 dakika arası MPC Olimpiyat köyüne 4kın/7 mesafesinde, Olimpiyat stadyumuna dakika IBC ise 2 km/4 dakika araba ile 0-26 dakika uzaklıktadır. Medya Köyü bulunmamaktadır. Mevcut 5 binanın yanına ilave Mevcuttur Her ikisi de yeni Inşa edilecektir.!kurularak tamamlanacaktır. Ayrıca her yarışma alanında alt medya merkezi kurulacaktır. Sestriere 'de alt medya merkezi Inşa Cracow'da edilecektir. Diğer yerler için bir şey belirtilmemiştir. B- IBC, MPC ve Alt Merkezlerin Tanınıtanması

N w - IBC -Toplam Yüzey Alanı, Büro Başına Alan, m 2 Kiralama Maliveti/$ 2- MPC- (Aynı Şekilde) C- Olimpiyat Soması Kullanım -IBC 2-MPC D- Oyunlar Dolayısı İle Sunulan Teknik Hizmetler - IBC-MPC Için-$ Cinsinden Hizmetlerin Bedeli E- Daha Onceki Tecrübeler F- Ev sahibi Yayın Kurulusu 7- OLIMPIZM VE KÜLTÜR A- Haberleşme ve Ei!itim Programlan - Başlıklar Detaylar 28.000 m2, kira bedelleri henüz belirlenmemiştir ancak Nagano ve Salt Lake City fıyatları esas alınacaktır. ıuuuu m' + 5400 m" kira bedelleri henüz belirlenmemistir SION Henüz belırlenmemıştır ancak Nagano ve Salt Lake City fıyatları esas alınacaktır. SSR -Uiımpızm ve Kültürlerın Şuluşması, Oyunların Gerçek U niversitesi -Olimpism ve Diğer Kültüre Yaklaşım -Olimpik ideallerin sergi ve konferanslar ile tanıtımı 32600 ın 2 3J8UU m" 700 $/m 2 full ekipman 20000 m 2 9600 m 2 50 $/m 2 full ekipman TO Rİ NO ZAKOPANE TV stüdyosu 700 $/30 dakika 520 $/m2 Radyo stüdyosu 600 $/30 dak. Haberleşme tarifesi normal zamanların Editing Odası- 350$/30 dak. %30 üzeri olacaktır Off-tube Pozisyon- 350 $/gün Spiker pozisyonu- 3000 $/yanşma Haberleşme tarifesi belir tilmemektedir. RAl Televizja Polska Spor birlikleri ve üniversiteler Ilkokullara- "Bizim Olimpiyat Oyunlarımız"- işbirliği ile yürütülen Oıtaokullara Olimpiyatların Tarihi ve Değerleri" "Sportinsieme" geliştirilecektir Liselere- "Olimpik Aile:Birlik ve Çeşitlilik, Spor,müzik kültürü, kağıt dağ Felsefe, Sosyoloji ve Psikolojide Olimpiyatlar, müzikali,"bırak spor konuşsun"okul araştırmaları, vücut ve kafa egzersizleri, sergiler, spor aktiviteleri, festivaller planlanmaktadır. Olimpiyatların Hizmetleri" Üniversitelere- dersler, konferanslar ve araştırma programları Sanatçılara-UOK ve MOK fairplay yarışınaları Çevre bilinci Ailelere Olimpiyatların tanıtilması Medya, yayınlar aracılığı ile çeşitli programlar ı

N ~ SION lllininil ----- ------ ------ ------- 7.AKOP~NF. 2- Süre Belirtilmemiştir. Belirtilmemiştir. 999-2002 ön hazırlık, 2002-2006 uygulama B- Kültür Programları - Oyunlar Oncesı Salt Lake Cıty'den meşalenın geçıceği Kıtap ve müzik tiıan, Tonno him 999-2002 arasında mevcut kültür 200~-2005 arasında "Olimpiyatlarla Alp- IF estivali, Uluslararası Spor Filmleri aktiviteleri sürdürülecek. Daha sonra; ler"!sviçre ve Valais kimliği, IF estivali gibi geleneksel olaylar, 2002: açılış -Alplerin kalbinde,kalpten Olimpiyatlar Biannale dei giovanni artisti del!'europa 2003:. Bölüm:Tatraslardan yazıtı e del Mediterraneo, ilgili kurum ve 2004:2. Bölüm Karpat Topluluğu Müzik, tiyatro,dans ve güzel sanatlar ve!kuruluşlann işbirliği ile zenginleştiri- 2005:Yüksek Yerde Yaşayanların müzeler işbirliği ile uluslararası ve ulusal ecektir. Dünyası kimliği tanıtan özel programlar 5 yaşındaki gençliğe yönelik mevcut başlıklarında çok sayıda faaliyet, '5, Geç" programı bir hoşgeldiniz festival vs. programına dönüştürülecektir. "Alplerin kalbinde,kalpten Olimpiyatlar" Plaza Castello' da yapılacak animasyon 2006 Polonya'da Randevu 2- Oyunlar Sırasında ve madalya törenleri Aktivitelerin devamı, Elişleri Fuarı ve Oyunlardan sonra Programı C- Bütçe 2.430.000 $ 5 milvar TL D- Açılış ve Kapanış Tourbillon Stadyumu Stadio delle Alpi 25.000.000 $ Wielka Krokiew Olimpik Stadyumu Seremonilerin Yerleri tadil edilecek) Kanasite 30000 70000 80000 E- IOC Otummunun Le Regent Kongre Merkezi- Crans Teatro Regio (Opera E vi) Kasprowy Kongre Merkezi Yeri Montana - Statü Mevcut 740' da Insa edilmis 2005'de Insa edilecek 2- Kao_asite 300 kisilik 600 kisilik 200 kisilik F- Gençlik Kampı EVET EVET EVET - Yeri ve Statüsü Champery' de Cavalcades 2006 Politeknik Oğrencileri Kampüsü racow U niversite Kampüsü 2- Kanasite 600 vatak 500vatak 000 vatak 3- Süre Oyun lar süresince 5 gün -20 Şubat 2006 4-20 Şubat 2006 4- Maliyetlere OCOG 2,4ınn$ 35 $günlük Belirtilmemiştir Katkısı 5- Kişi Başı Maliyet Belirtilmemiştir ~$!fiinlük Belirtilmemiştir Kullanılan Kısaltmalar OCOG- Organization Commitlee of the Olympic Gaınes- Olimpiyat Oyunları Düzenleme Komitesi IOC- International Olympic Committee - Uluslararası Olimpiyat Komitesi NOC- National Olympic Commitlee - Milli Olimpiyat Komitesi MPC- Main Press Center- Ana Basın Merkezi IBC- International Broadcast Center- Uluslararası Yayın Merkezi

DOGU ANADOLU KIŞ OLIMPIYATLARI EK: 2 GÖRÜSÜLEN Kişi VE KURULUSLAR Türkiye'de Görüşü/en/er; Sinan Erdem- TMOK Başkanı Erik Wiken-Norveç Ticaret Konseyi istanbul Temsilcisi Cevdet Bereket-TMOK Üyesi Erdem Saker- TMOK Üyesi Cem \tabeyoğlu - TMOK Bilgi Birikim Merkezi Yönetmeni Dario Porsemay- TMOK Üyesi Cengiz Türker, Erzincan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı, Yalçın Dericioğlu, Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası Genel Sekreteri Nihat Gezder- Erzurum Gençlik ve Spor il Müdürü Gürsel Metin -Sarıkamış Kaymakamı AhmetAlpaslan-Ağrı Gençlik ve Spor il Müdürlüğü Spor Şube Müdürü Muzaffer Ergöz- Sarıkamış'da Otel Yatırımı Sahibi Norveç'te Görüşüfenler Osman Korutürk, TC Oslo Büyükelçisi Gerhard Heiberg, Norveç Milli Olimpiyat Komitesi ve Lillehammer Olimpiyat Düzenleme Komitesi (LOOC) Başkanı, Audun Tran, Lillehammer Belediye Başkanı, Petter Ronningen, Thue and Selvaag AS ortağı (LOOC Genel Müdürü, Olimpiyat Oyunları organizasyon sorumlusu) ivar Brün, Belediye Enformasyon Müdürü, Svein Amblie, Lillehammer Olimpik Arşiv Müdürü Tormod Holdbrekken, Lillehammer Olimpik Arşiv Sorumlusu, Jomar Selvaag, Thue and Selvaag AS Müdürü, (LOOC'ne ve daha sonraki Nagano ve Salt Lake Kış Olimpiyatlarına da danışmanlık hizmeti sunan şirket) Erik Ulateig Olympiyat Parkı işletme Müdürü, Bn. Brita Belsvik, Lillehammer Olimpiyat Müzesi Enformasyon Danışmanı Prof. Dr. Olav Spilling, Norveç idari Bilimler Akademisi Öğretim Görevlisi 25

KAYNAK CA ) Göç Veren Yöreler Bölgesel Gelişim Araştırması/ITO Yayınları/996-26 2) Olimpik Kış Oyunları/Cevdet Bereket/Türk Kayak Vakfı Yayınları/999 3) Bursa- Uludağ- Kastamonu- llgaz, Erzurum-Palandöken Kış Turizmi Geliştirme Projesi ön Hazırlık Çalışmaları/Türkiye Kayak Federasyonu/988 4) Olimpiyat Oyunlarına Aday Olma Kılavuzu/Gençlik ve Spor il Müdürlüğü 5) Olimpiyat Oyunlarının 00. yılında Türkiye/TMO K Yayınları/997-6) Erzincan Bir Kayak Tesisinin Kurulması Nihai Teknik Fizibilite Raporu Şubat 998/Case Productions 7) Sakaltutan Dergisi Sayı /999-4 8) Erzincan in the 75. Year of the Turkish Republic 9) ütfical Report of the XVII Olympic Winter Games Lillehammer 994 Volume, ll, lll, IV,/LOOC AS/995 O) Lillehammer '94 Guide/LOOC AS/994 ) The ütfical Olympic Programme - Lillehammer 94/LOOC AS/994 2) Evaluation of the Olympic Winter Games in Lillehammer 994/Annar Skresfrud /999 3) Mega Event as Strategy for R.egional Development/Oiav R. Spilling /996 4) Entrepreneurship in the Cantext of a Mega Event/Oiav R. Spilling/997 5) The Long Term lndustriallmpact of Mega Events/Oiav R. Spilling /998 6) http://www.ioc.org 27

istanbul TiCARET ODASI YAYlNLARI (999) YAYlN NO. YAYlN ADI 2 Yem ve Gübre Sanayi.... Türkiye'de Balıkçılık ve Su Urünleri Uretim Potansiyeli 3 Yurtiçi Endüstriyel ve Sektörel Fuarlar Takvimi 4 999-2000 Çalendar of lndustrial and Trade Fairs in Turkey 5 Gürcistan Ulke Profili Mevzuat ve Türk Girişimcileri 6 Yurtdışı. indirimli Oteller Kataloğu (999) 7 8 Yurtiçi Indirimli Oteller Kataloğu (999) Indirim Sağlayan Sağlık Kuruluşları R~hberi (999) 9 Sorularla Avrupa Birliği ve Türkiye Ilişkilerinde EURO O Ulusal Kuruluştar Rehberi Başarılı ~atış Için Temel Satıcı Davranışları 2 998 Yılt.lştanbul Küçük Sanayi Kapasite Kullanım Araştırması 3 Kuveyt Ulke Etüdü 4 Sorularla Dış TicaretteStandardizasyon Mevzuatı 5 Tarifeli Uçuşlar Rehberi 6 Yatırım Destekleri Konusunda Soru ve Cevaplar 7 AB Mermer Ürünl~ri Piyasası Araştırması 8 9 998 Yılı Sektörler Itibariyle Anket~ Dayalı Ekonomik Durum Analizi Sorularla Yat Turizmi ve Turizm Işletmeciliği El Kitabı 20 Sorularla Turizm Teşvik Mevzuatı El Kitabı 2 Ticaret Si~ili Tüzüğü 22 23 Etiyopya Ulke Etüdü Natural Resources of ı:.urkey (Vol u me ll) Western Region s 24 25 Birleşik Arap Emirlikleri Ulke Etüdü Sorularla Danimarka Yabancı Sermaye Mevzuatı 26 Sorularla Rusya Federasyonu Yabancı Sermaye Mevzuatı 27 Sorularla Beyaz Rusya Yabancı,Sermaye Mevzuatı 28 Sorularla Azerbaycan Yabancı Sermaye Mevzuatı 29 Sorularla Hırvatistan Yabancı Sermaye Mevzuatı 30 Sorularla ~ı::ımanya Yabancı Sermaye Mevzuatı 3 Sorularla Ozbekistan Yabancı Sermaye Mevzuatı 32 Sorularla Bosna Hersek Yabancı Sermaye Mevzuatı 33 Sorularla Macaristan Yabancı Sermaye Mevzuatı 34 Sorularla Almanya Yabancı Sermaye Mevzuatı 35 Sorularla Fransa Yabancı Sermaye Mevzuatı 36 Sorularla ~irleşik Krallık Yabancı Sermaye Mevzuatı 37 38 Sorularla ıtalya Yabancı Sermaye Mevzuatı Sorularla ~elçika Yabancı Sermaye Mevzuatı 39 Sorularla ısrail Yabancı Sermaye Mevzuatı 40 Sorularla KKTC Yabancı Sermaye Mevzuatı 4 AB'nin KOBI'lere Uyguladığı Kredi ve Destek Programları 42 Rakamlarla Türkiye Ekonomisi 43 Turkey in Figures 44!\tlakedonya Ulke Etüdü 45 Istanbul'un Ekonomik ve Sosyai.Göstergeleri 46 Social and Economic lndicators of Istanbul 47 KüreselleşiT!~ ve Gümrük Birliği 48 Fildişi Sahili Ulke Etüdü 49 Türk Gıda Mevzuatı Rehberi 50 Karad~rıiz Limanlarının Bölgesel Ticaretin Gelişmesindeki Önemi ve Işlevi 5 Katar Ulke Etüdü 52 Türkiye'de Yapıların Yalıtımı ve Yalıtım Sanqyiinin Durumu 53 Türk Konfeksiyon Yan Sanayii ve ısrail'e Ihracat Olanakları

54 55 56 57 58 59 60 6 62 63 64 65 66 67 68 69 70 7 72 73 74 75 76 77 78 79 80 8 82 83 84 85 86 87 88 89 YAYlN NO. 2 3 4 5 6 7 8 9 0 2 Başarılı i.~racatçılar Kitabı OTEX 98. Norveç Ul~e Etüdü ve Seçilmiş Mal Grupları ltiba_riyle Pazar Olanakları Türkiye'de Içme Suyu Sektörü Sq_runları ve Çözüm Oneriler). Türkiye'nin Enerji Sektöründe Ozelleştirme Politikaları, Ozelleştirmenin Yasal ve Ekonomik Boyutları Avrupa Birliği EURO ve Türkiye Uluslararası Kuruluşlar ve Türkiye'deki Temas Noktaları Rehberi Ulusal Eğitimde özel Okulların Yeri ve Sorunları Paneli Dünya'da ve Türkiye'de Otogaz Kullanımı, Standartları ve Uygulamaları Türkiye'de Tarın:ısal Destekleme ve Taban Fiyatları ~olitikası Türkiye'".e Su Urünleri Sektörü ve Avrupa Birliği lle Entegrasyonu Meksika Ulke Etüdü Başarılı Vergi Mükellefleri' 98 Ekonomik Rapor Economic Report Basında Promosyonun Ticaret Kesimine Etkileri.. Türk Sosyal Güvenlik Sistemin'de Arayışlar: Ozelleştirme ve Yeniden Yapılanma..... Dünyada ve Türkiye'de Ekolojik Tarım U rünleri Uretimi,lhracatı ve Geliştirme Olanakları KOBi'lerde Kalite Geliştirme Süreci ve Uygulama Önerileri Sorularla Etiyopya Yabancı Sermaye Mevzuatı 995-999 Yayın Duyuru Katal~ğu Hindistan Bisküvi ve Şekerleme Ihracat Pazar Araştırması Kanada Zeytinyağı Pazar Araştırması. Macaristan ve Çek Cumhuriyeti Ayakkabı Ihracat Pazar Araştırması Türkiye.?00 Global Hedefler ve Sektörel Stratejiler Umman Ulke Etüdü Şorularla Binalarda Enerjinin Etkin Kullanımı Istanbul Halkının Sorunları Sorularla Katar Yabancı Sermaye Mevzuatı Sorularla BAE Yabancı Sermaye Mevzuatı Sorularla Meksika Yabancı Sermaye Mevzuatı Sorularla Makedonya Yabancı Sermaye Mevzuatı Sorularla Norveç Yabancı Sermaye Mevzuatı Sorularla Çek Cumhuriyeti Yabancı Sermaye Mevzuatı Sorularla Umman Yabancı Sermaye Mevzuatı Sorularla Kanada Yabancı Sermaye Mevzuatı Sorularla Hindistan Yabancı Sermaye Mevzuatı istanbul TiCARET ODASI YAYlNLARI (2000) YAYlN ADI Yurtiçi Endüstri ve Sektörel Fuarlar Takvim i (2000-200) Calendar Of lndustrial and Trade Fairs in Turkey Brezilya Otomotiv Yan San.ayii Pazar Araştırması Türkiye'de Şirket Kültürü ve Iş Prensipleıri lsveç Dondurulmuş Sebze ve Meyve Ihracat Pazar Araştırması 2000 Yılı Yurtiçi lnçlirimli Oteller Kataloğu 2000 Yılı :Vurtdışı Indirimli Oteller Kataloğu ~000 Yılı lncjirimli Sağlık Kuruluşları Rehberi Iş Dünyaşı Internet Rehberi 999 Yılı Istanbul KQçük Sanayi Kapasite Kullanım Araştırması 999 Yılı Sektörler Itibariyle Ankete Dayalı Ekonomik Durum Analizi Doğu Anadolu Kış Olimpiyatları