Sindirim Fizyolojisi

Sindirim sistemi Sindirim Mekanik Kimyasal Fermantatif Emilim Aktif Pasif Sindirim kanalı (Gastrointestinal kanal) Aksesuar organlar

Sindirim Kanalı Ağız Yutak Özofagus Mide İnce bağırsaklar Kalın bağırsaklar duodenum jejunum ileum sekum kolon rektum

Sindirim Siteminin Aksesuar Organları Dişler Dil Tükürük bezleri Pankreas Karaciğer

Sindirilen yeme göre hayvanların sınıflandırılması Karnivor Herbivor Omnivor

Sindirilen yeme göre hayvanların sınıflandırılması Karnivor Kimyasal sindirim Mikrobiyal sindirim %14 Omnivor Kimyasal sindirim Mikrobiyal sindirim İnsan %17 Domuz % 48 Herbivor Kimyasal sindirim Mikrobiyal sindirim %51-83

Sindirim Kanalına Göre Hayvanların Sınıflandırılması Monogastrikler Poligastrikler Basit mideliler Bileşik mideliler Pregastrik fermantatorlar Arka bağırsak fermantatorları

0.0.3.3 3.1.3.3 3.1.4.2 3.1.4.3 2.1.2.3 2.1.2.3

Sindirimin Kanalının Kontrolü Motorik ve sekretorik aktiviteler Sinirsel kontrol Hormonal kontrol Nöroendokrin kontrol

Sindirimin Kanalının Kontrolü Motorik ve sekretorik aktiviteler Sinirsel kontrol İntramural (intrinsik, enterik) sinir sistemi Pleksüs miyenterikus Pleksüs submukoza Otonom sinir sistemi Sempatik sistem Parasempatik sistem

Sindirim kanalının genel yapısı

İntramural sinir sistemi

İntramural sinir sisteminin fonksiyonları Submukoza Pleksüsu Pleksüs Miyenterikus Sindirim kanalındaki sekretorik aktiviteleri kontrol eder. Sindirim kanalındaki motiliteyi (hareketleri) kontrol eder.

Otonom sinir siteminin sindirim kanalına etkisi Sempatik sistem Sindirim kanalının motilite ve sekresyonunu azaltır. Sfinkterleri aktive eder. Parasempatik sistem Sindirim kanalının motilite ve sekresyonunu arttırır.

Bağırsakların afferent duysal lifleri 1) Bağırsak mukozasının irritasyonu 2) Bağırsakların aşırı distansiyonu 3) Bağırsaklarda özel kimyasal maddelerin bulunmaları

Sindirimin Kanalının Sinirsel Kontrolü

Sindirim Kanalının Hormonal Kontrolü Gastrin Kolesistokinin pankreozimin (CCK-PZ) Sekretin Gastrik inhibe edici peptid (GİP) Vazoaktif intestinal peptid (VİP) Motilin Somatostatin

Dudaklar Dişler Dil Ağız Tükürük bezleri Yemlerin ağza alınması Mekanik parçalanma Islatma Yutma Çiğneme

Yemlerin Ağza Alınması (Prehension) Dudaklar Dişler Dil Köpek ve kediler

Yemlerin Ağza Alınması (Prehension) Tek tırnaklılar

Yemlerin Ağza Alınması (Prehension) Sığır ve koyun ve keçiler

Çiğneme (Mastikasyon) Besinin ağızda mekaniksel parçalanması Sabit olan üst çeneye karşın alt çenenin uyumlu hareketleri ritmik çiğneme hareketleri yemlerin daha küçük parçalara ayrılması eriyebilirliklerin arttırılması tükürükle ıslatılarak kayganlaştırılması

Çiğneme (Mastikasyon) Ritmik Çiğneme Hareketleri Kesme Hareketleri Öğütme Hareketleri

Çiğneme (Mastikasyon) Çiğneme Refleksi N. facialis yanak, dudak N. hypoglossus dil N. trigeminus çiğneme kasları M. masseter M. temporalis M. pterigoides

Yutma / Deglutasyon Besinlerin yutak (farinks) ve ösafagus (yemek borusu) yoluyla mideye gönderilmesi İstemli fazı (buccal faz) Yutak fazı (faringeal faz) Özofagus fazı

Yutma / Deglutasyon 1.İstemli fazı (buccal faz) Lokma dille damak arasına sıkıştırılır Farinkse doğru yuvarlanır

Yutma / Deglutasyon 2.Yutak fazı (faringeal faz) Yutma reseptör alanları yutma merkezi Yumuşak damak yukarı çekilir Larinks yukarı ve öne doğru çekilir Epiglotis geriye doğru sarkar, larinks açıklığını kapatır Üst ösafagus sfinkteri gevşer Farinksin muskuler duvarı kasılır Primer peristaltik dalga

Yutma / Deglutasyon

Yutma / Deglutasyon Yutak fazının sinirsel kontrolü Yutma reseptör alanları, tonsilla kıvrımları Trigeminal, glossofaringeal (v, ıx) sinirler Yutma merkezi medulla oblangata, pons Motor uyarımlar farinks, üst ösafagus N. Trigeminus (V) N. Glossopharyngeus (IX) N. Vagus (X) N. Hypoglossus (XII)

3. Özofagus fazı Yutma / Deglutasyon Primer, sekonder, tersier peristalsis» regürgitasyon Gastroösafagal sfinkterin gevşemesi

Yutma felci Akalazya Reflü Yutmanın patofizyolojisi

Tükürük Çeşitli tükürük bezi salgılarının karışımı %99 u su Organik bileşenler Protein, glikoprotein, enzim İnorganik bileşenler Sodyum, klorür, potasyum bikarbonat, kalsiyum ph 6,2-7,4

Tükürük Bezleri Parotis Mandibularis Sublingualis Zygomaticus Molaris inferior Buccalis Labialis

Tükürük Bezleri

Seröz sekresyon Tükürük Bezleri İnce,sulu salgı, pityalin içerir Parotis bezi salgısı Müköz sekresyon Müsin içerir, kayganlaştırıcı, koruyucu Bukkal bezler Serömüköz sekresyon Mandibular ve sublinguinal bezler

Tükürük Bezleri

Tükürüğün salgılanması

Tükürüğün fonksiyonu Yemlerin ıslatılması ve kayganlaştırılması Bolus oluşumu Evaporatif soğutma Kuru yemlerin çözündürülmesi Ağız hijyeninin sağlanması Mekanik yıkama Lizozim ve tiyosiyanat Sindirim enzimleri Pityalin İnsan, domuz, rat

Tükürüğün fonksiyonu Ruminantlarda Tampon sistem oluşturur Protein sentezinde kullanılır Köpük söndürücüdür Rumen sıvısının oluşumuna katkı sağlar

Tükürük Üretimi (Tükürük Miktarı) At: İnek: 40 l/gün 60 l/gün Koyun: 10 l/gün Domuz: 5-10 l/gün

Tükrük sekresyonunun düzenlenmesi Ağız Evresi Tat, Temas, Isı, Kimyasal maddeler Sefalik evre Göz Burun Kulak Mide Bağırsak Evresi Temas

Tükrük sekresyonunun düzenlenmesi

Midenin Yapısı ve Bölümleri

Midede Sindirim Basit mideliler Bileşik mideliler Mide yüzeyi salgı bezleri ile kaplı Glandular mukoza Kutan mukoza ve glandular mukoza

Midede Glandular ve Non-Glandular Bölgeler

Midenin Fonksiyonları Besinlerin depolanması Karıştırılması ve öğütülmesi Kontrollü bir şekilde duodenuma verilmesi Protein ve lipit sindiriminin başlatılması Bazı türlerde mikrobiyel sindirim

Mideye lokmanın gelişi ve depolanması

Midenin Fonksiyonları Besinlerin depolanması Kardia-fundus Reseptif gevşeme Vagovagal refleks Basınç artışı olmaksızın genişleme Besinlerin midedeki düzeni

Bazı monogastrik hayvanlarda miden hacminin sindirim kanalına oranları %62 %9 %26 %15

Besinlerin midede karıştırılması Midenin distal kısmında olur. Besinlerin öğütülmesi Kimusun sindirim enzimleriyle karıştırılması

Midenin Boşaltılması

Midenin Boşaltılması Süpürme hareketleri Yemekler arası dönemde Plorik sfinkterin rolü Mide doluluk oranı Gastrin hormonu Enterogastrik refleks

Midenin Boşaltılması Enterogastrik refleks Duodenum duvarının gerilimi Duodenumda; Düşük ph Yüksek ozmolarite Yağ miktarı artışı Pilorik pompa inhibisyonu Plorik sfinkter tonusu artışı

Midenin Boşaltılması Enterogastrik refleks 1.Enterik sinir sistemi 2.Sempatik sinir sistemi aktivasyonu 3.Vagal uyarım inhibisyonu

Midenin Boşaltılması Enterogastrik refleks

Midenin Boşaltılması Enterogastrik refleks Duodenum duvarının gerilimi Düşük ph sekretin Yağlar CCK, GIP

Midenin Yapısı ve Bölümleri

Mide Mukozası ve Bezleri

Mide Mukozası ve Bezleri Sığ gastrik pit Müköz, enteroendokrin hücreler Parietal hücre yok Derin gastrik pit Müköz, peptik, enteroendokrin hücreler Parietal hücre çok az Derin gastrik pit Tüm hücreler

Mide Mukozası ve Bezleri

Midedeki Sekretorik Hücreler ve Ürünleri Enterochromaffin H histamin

Mukus sekresyonu Çözünmeyen mukus Mukozal bariyeri oluşturur. Yüzey mukus hücrelerinde üretilir Çözünen mukus Besinlerin kayganlaştırarak mukozaya zarar vermesini engeller. Boyun mukus hücrelerinden salgılanır.

Mukozal bariyeri oluşturan faktörler 1. Çözünmeyen mukus 2. Bazal alkali sıvı Bikarbonat Sodyum Klor 3. Epitel hücreler arasındaki sıkı bağlantı 4. Çözünen mukus Prostaglandin E Prostasiklinler Mukus Bikarbonat Aspirin Non-streoidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAIDs)

Pepsinojen Salgılanması Peptik Hücre HCI Pepsin Pepsinojen Pepsin Protein sindirimini başlatır. Protein Etteki kollojeni sindirir. Polipeptit Pepton

Rennin Salgılanması Peptik Hücre HCI Ruminant ve domuz yavrularında salgılanır Prorennin (Kimozin) Rennin Kazein Parakazein Parakaezin+Ca Kalsiyum Parakazeinat (Süt Pıhtısı)

İntrinsik faktör salgılanması Parietal Hücre HCI İntrinsik Faktör Mide sindiriminde görevli değildir. İnce bağırsaklarda B 12 vitamininin emilmesini sağlar

CI HCO3 CO2 Parietal Hücrede HCI salgılanması CO2 + H2O H2CO3 CI HCO3 K.A. HCO3 + H K K K H CI HCI H Proton pompası

Hidroklorik asidin fonksiyonları 1. Proteinleri denatüre ederek yapısını bozar. Böylece daha kolay sindirilmelerini sağlar. 2. İnaktif olarak salgılanan pepsinojen ve pro-rennini aktif pepsin ve rennin haline getirir. 3. Pepsin ve renninin aktivite gösterebilmesi için gerekli asitli ortamı sağlar. 4. Antiseptik özelliğinden dolayı mikroorganizmaların yok edilmesini sağlar. 5. Demiri redükte ederek, kalsiyum tuzlarını çözerek emilimini kolaylaştırır.

Hidroklorik asidin fonksiyonları

Mide Sekresyonunun uyarılması Sinirsel ve hormonal yollarla stimüle edilir. Sefalik evre Gastrik evre İntestinal evre

Mide sekresyonunun uyarılmasında sefalik evre Yiyeceğin görülmesi, koklanması, tadılması Med Oblongatada dorsal vagal nükleus Mideyi yiyeceğin girişi için hazırlamak Mukus, enzim ve asit üretiminin artışı

Mide sekresyonunun uyarılmasında gastrik evre 1. Sefalik fazda başlayan sekresyonu artırmak 2. Kimusu asidifiye ve homojenize etmek 3. Protein sindirimini başlatmak Merkezi sinir sistemi Lokal ve vagovagal refleksler (Ach) Asit, pepsinojen, motilite artışı

Mide sekresyonun uyarılmasında duodenum evresi Paryetal Hücre HCI Gastrin Protein Peptid İntestinal G hücresi

Mide sekresyonunun inhibisyonu Mide ph < 3 ph < 2 somatostatin Sinirsel yolla

Mide sekresyonunun inhibisyonu Duodenuma kimüs geçiş hızının kontrolü Asit ve pepsinojen üretiminin inhibisyonu Gastrik motilitede azalma Merkezi sinir sistemi

Mikrobiyel Sindirim At ve Domuzda Laktik Asit Bakterileri

Kusma Retiküler formasyonda kusma merkezi Medulla oblangatada (4. ventrikül tabanı) kemoreseptör tetikleyici bölge kan yoluyla gelen ilaç ve toksinler Sindirim sistemini zararlı etkilerden korumaya yönelik bir reflekstir. Reseptörler: 1. Farinkste 2. Mide ve duodenumda 3. Uterusta 4. Böbrek ve sidik kesesinde 5. Beyinde dördüncü ventrikülde 6. İç kulaktaki semisirküler kanallarda

Kusma 1. Gastrointestinal kanalın fiziksel yada kimyasal irritasyonu 2. Gastrointestinal kanalın dolgunluğu yada tıkanmalar 3. Kusmayı tetikleyen reseptörleri yada kusma merkezini etkileyen ilaçlar 4. Seyahat sırasında iç kulaktaki reseptörlerin sürekli uyarılması 5. Enfeksiyöz hastalıklar sırasında oluşan metabolitler/toksik maddeler 6. Beyin kanaması yada başka sebeple intrakraniyal basıncın artması

Kusma 1. Bulantı 2. Salivasyon 3. Derin inspirasyon, terleme 4. Ösafagus, kardiyak sfinkter ve midede gevşeme 5. Pilorik antrumda kasılma 6. Epiglottis kapalı inspirasyon, intra torasik basınç düşüşü 7. Karın kasları kasılır, intraabdominal basınç atar 8. Üst özofagus sfinkteri açılarak içerik dışarı fırlatılır

İnce Bağırsaklarda Sindirim Duodenum Jejunum İleum Pankreas Karaciğer / safra kesesi Plorik sfinkter İleosekal sfinkter

İnce Bağırsakların Yapısı

Villus ve Kript in yapısı 1. Enterositler 2. Goblet H. 3. Enteroendokrin H. 4. Panet H. 5. Kök H

Mukozal Rejenerasyon 2-5 gün İntestinal epitel 2-5 günlük periyotta yenilenir. İntestinal epitel hücreleri kendini en hızlı yenileyen hücrelerdir. Gastrin hormonu intestinal hücrelerin gelişimini stimüle eder.

İnce bağırsaklardaki fizyolojik aktiviteler Sekretorik aktiviteler Sindirim aktiviteleri Mukozal Sekresyon Pankreatik Sekresyon Karaciğer sekresyonu (Safra Salgısı) Luminal sindirim Mukozal sindirim Absorpsiyon İnce bağırsak hareketleri

İnce bağırsaklardaki sekretorik aktiviteler İnce bağırsak mukozası sekresyonu Pankreas sekresyonu Safra sekresyonu

İnce bağırsak mukozasında sekrete edilenler Enterosit Enterokinaz Peptidazlar Su ve elektrolit Disakkaridazlar Goblet h. Panet h. Müsin Lizozim Sukraz Maltaz İzomaltaz Laktaz

Pankreastan sekrete edilen ürünler Elektrolitler (Na,K,Mg Ca) Bikarbonat Enzimler Amilaz Lipaz Tripsinojen Kimotripsinojen Prokarboksipeptidaz A Prokarboksipeptidaz B Proelastaz

Pankreas Salgısının Kontrolü Sinirsel kontrol Sefalik Gastrik- gastropankreatik refleks İntestinal evreler N. Vagus N. splanchinicus Hormonal kontrol Sekretin Duodenumda asidite artışı CCK-PZ Duodenumda protein, yağ miktarında artış

Karaciğerden sekrete edilen ürünler Safra sıvısı Teknırnaklı Deve Fil Karaca, geyik Sıçan, fare Güvercin, kumru Papağan Safra asitleri Bikarbonat Bilurubin Elektrolitler Kolesterol Safra keseleri yok

Bağırsakta pankreatik enzimlerin aktive edilmesi Enterokinaz Tripsinojen Tripsin Kimotiripsinojen Prokarboksipeptidaz Proelastaz Kimotiripsin Karboksipeptidaz Elastaz

Karbonhidrat Sindirimi ve Emilimi Sakkaritler Nişasta Alfa amilaz Glukoz Galaktoz Fruktoz Sukroz Glukoz Fruktoz Sukraz Laktoz Glukoz Galaktoz Laktaz Maltoz Maltotitroz Glukoz Maltaz İzomaltaz

Karbonhidrat Sindirimi ve Emilimi

Protein Sindirim ve Emilimi

Yağların Sindirim ve Emilimi

Pankreas ve Safra Sekresyonlarının Kontrolü Sinirsel Mide sindiriminin sefalik ve gastrik evresinde Hormonal Sekretin Kolesistokinin

Kolesistokininin Sindirim Faaliyetlerinin Düzenlenmesindeki Rolü Lipit Protein Sindirim enzimleri Safra kesesinde kontraksiyon oddi sfinkterinde gevşeme CCK Safra sekresyonunun stimüle edilmesi Mide içeriğinin duodenuma geçişinin inhibisyonu

Sekretinin Sindirim Faaliyetlerinin Düzenlenmesindeki Rolü Asidik içerik ph <4-4.5 Bikarbonat Sekretin Safra sekresyonunun stimüle edilmesi Bikarbonat Gastrin salgılanmasının (HCI) inhibisyonu

İnce bağırsaklarda emilen ürünler Duodenum and jejunum Karbonhidratlar Amino asitler Lipitler Demir Ca ++ Ileum Safra tuzları B12 vitamini Elektrolitler Su

Monogliserit Yağ asidi Monosakkarit Aminoasit

Su sekresyonu ve emilimi Villus epiteli absorbe eder Kript epiteli sekrete eder Emilimi ozmoz ile gerçekleşir Parasempatik uyarım Bağırsağın gerilmesi Hiperozmotik içerik Toksinler Villus epitelini tahrip eden maddeler ve hastalık etkenleri Sekresyon artar Geri emilim azalır

Su emilimi

Sodyumun hücre içine emilimi Glukoz Galaktoz Aminoasit B vitaminleri Na + Na + H + H 2 O HCO 3 - Cl - Na + Na + H + HCO 3 - Cl - Na + H 2 CO 3 CO 2 + H 2 O

Vitaminlerin emilimi Suda Çözünenler daha kolay emilmektedir. Yağda çözünenlerin emilimi yağların sindirimiyle ilişkilidir. Folik asit duodenum ve jejunumda emilir. B12 vitamini ileumda emilir.

Entero hepatik safra dolaşımı

Bağırsak hareketleri Besinlerin parçalanması, karıştırılması Salgılarla karıştırılması ve enzimlerin etkisinin artışı Absorptif yüzeyle temas İlerletilmeleri Segmentasyon Pendüler (sarkaç) Peristaltik- antiperistaltik Otonom sinirler; n.vagus, n. Splanchnicus Enterik sinirler; plexuslar

Bağırsak hareketleri Segmentasyon haraketleri

Segmentasyon haraketleri

Peristaltik hareketler

Bağırsak hareketleri

Motilite bozuklukları Bağırsak motilitesinin artması Bağırsak Motilitesinin azalması İshal Sıvı ve elektrolit kaybı Besinlerin emilememesi Konstipasyon Bulantı, şişkinlik, ağrı, kramp İnce bağırsaklarda aşırı bakteri üremesi (SİBO)

Kalın Bağırsaklarda Sindirim

Bazı monogastrik hayvanlarda kalın bağırsakların sindirim kanalına oranları %14 %54 %30 %50 Köpek % Domuz % Tavşan % At % Mide oranı 62 26 15 9 Kalın bağırsak oranı 14 30 50 54

Kalın Bağırsakların Yapısı

Mide, ince ve kalın bağırsak mukozalarının yapısı

Kalın Bağırsaklarda Sekresyon Sindirim enzimleri salgılanmaz. Goblet hücreleri müsin salgılar. Su ve elektrolitler sekrete edilir.

Sekumdaki fermentatif sindirim Bakteri Protozoa Mantarlar Selülozu Dekstrinleri Pektinleri Proteinleri Karbonhidratları Lipitleri Uçucu Yağ Asitleri Karbondioksit Proteinler Vitaminler Metan

Sekumda Sindirim Atta oldukça gelişmiştir. Bakteri, protozoa ve mantarlar vardır. Fermentatif sindirim vardır. Mikrobiyel protein sentez edilir. Vitamin sentez edilir (K, B). Kaprofaji tavşan, sıçan

Fermentatif Sindirime Etkili Faktörler Yemlerin yumuşatılması Mide asidinin etkisi Yemlerin öğütülmesi İnce bağırsaklarda karbonhidratların yeterince sindirilmesi

Kolonda Sindirim ve Emilim UYA emilimi Mineral maddelerin emilimi Suyun emilimi Dışkı oluşumu

Sekum ve Kolonla İlgili Sindirim Bozuklukları Mikrofloranın değişimi Kolik

Kalın Bağırsak Hareketleri Sekum Hareketleri Karıştırıcı hareketler Peristaltik hareketler Kolon Hareketleri Segmentasyon Peristaltik Ters peristaltik

Dışkılama (Defakasyon) Dışkının rektum ve anüsten dışarı atıldığı refleks Gastrokolik refleks Mekanik basınç artışı Peristaltik artışı

Dışkılama (Defakasyon) Sfinkter ani eksternus Sfinkter ani internus Sentrum anospinale Sentrum anale med. oblangata serebral korteks

Dışkılama (Defakasyon)

Ruminantlarda Sindirim

Ruminantlar Poligastrik hayvanlardır Ruminasyon yaparlar İki alt grubu vardır Ruminantia Sığır, koyun, keçi, geyik Tylopoda Deve, lama

Ruminant Midesi Rumen Retikulum Omazum Abomazum

Ruminantlarda Midenin Yapısı Sulkus (pila) longitudinalis Sulkus (pila) koronarius Ruminoretikular Retikuloomazal Omazoabomazal

Rumen Farklı büyüklük ve şekillerde papillalar

Retikulum Epitel kıvrımları altıgen şekilde dizayn oluşturmuş Kıvrımlar üzerinde ve içinde çok sayıda küçük papilla bulunur

Retikulo perikarditis traumatika

Omazum Epitelde yaprak benzeri kıvrımlar (lamina) Ön mide yüzeyinin yaklaşık 1/3 i

Yeni doğan ruminantlarda midenin gelişimi Pre-ruminant Ruminant Anatomik değişim Mikrobiyel değişim Sekretorik değişim Rumen Papillalar

Anatomik Değişim ve Papillaların Gelişimi Rumen % 25 Abomasum % 60 4 ay Erişkin Rumen % 62 Abomasum % 22

Papillaların gelişimi Doğumda rumen berrak, yapışkan bir sıvı ile dolu Papillalar gelişmemiş Doğumdan sonraki 2-3 haftalık dönemde yem yemeye başlar. Rumen papillaları gelişmeye başlar.

Ruminantlarda ön midenin gelişimi Kuru gıda maddeleri ve su Aneorobik ortam Mikroorganizmalar Uçucu yağ asitleri Karbonhidrat içeren yemler Lif içeren yemler propiyonik, bütirik asit asetik asit

Ruminantlarda ön midenin gelişimine etkili faktörler Kaba yemlerin etkisi Hacim artışı Konsantre yemlerin etkisi Propiyonik asit Bütirik asit Sütün etkisi Mikroorganizmaların etkisi Papilla gelişimi

Ön mide gelişimine yemlerin etkisi

Yavru doğduğunda Sekretorik değişim İlk bir kaç saatte Sindirim enzimleri HCI salgılanmaz İlk 24 saatte Normal düzeyde Sindirim enzimleri ve HCI salgılanır Düşük düzeyde pepsinojen,rennin HCI salgılanır Kolostrumdan İmmunoglobulunlerin emilimi

Antikor düzeyi İmmunoglobulinlerin kolostrumdan emilimi Kendi antikorları Maternal antikorlar 0 24. saat 14. gün Yaş

Sulkus Özofagikus

Sulkus Özofagikus Refleks n. vagus Reseptörler ağız yutak ve özofagusun başlangıcında Emme isteği Sütteki sodyum ve bakır tuzları Erişkinlerde oluşmaz (bazen ADH etkisiyle)

Mikroorganizmaların Rumene Yerleşmesi Yavru doğduğunda sindirim kanalı steril Önce bakteriler abomazuma ve bağırsağa yerleşirler Laktobasiller, Koliformlar, Streptokoklar Yavru büyüdükçe mikroorganizmaların türü ve sayısı değişir

Rumenin Çevresel Şartları Isı ph osmolarite 38-42 0 C 5.5-7.2 260-340 Nemli ortam İçeriğin akış hızı Atıkların eliminasyonu Sürekli substrat bulunması

Rumen Mikroorganizmaları Bakteriler Rumen Florası Protozoalar Rumen Faunası Rumen Mantarları

Rumen florasına etkili faktörler Rasyon Karbonhidrat Lif ph ph Diğer hayvanlarla temas Lokal çevresel etkenler İlaçlar Diğer Mikroorganizmalar

mo lar arasında işbirliği ve etkileşim Birbirlerinin sentezlediği ürünleri yada atıkları kullanırlar Birbirleriyle rekabet ederler

Rumen Florası ( 1 x 10 10-11 Mo./ml ) Sellulolitikler Hemisellulolitik Pektinolitikler Proteolitikler Amilolitikler Ürolitikler Glikolitikler Lipolitikler Metan üretenler Amonyak üretenler Asit kullananlar

Rumen bakterilerinin başlıca fonksiyonları Selüloz, hemiselüloz, ve pektin sindirimi Amonyak, UYA, CO2 ve metan oluşumu Protein sentezi Vitamin sentezi Detoksifikasyon

Rumen Faunası ( 1 x 10 5-6 Mo./ml )

Protozoa türleri Ciliatalar Holotrich Oligotrich Flagellatalar

Rumendeki protozoaların fonksiyonları Rumendeki sindirime yardım Rasyona adaptasyon Nişasta depolama Detoksifikasyon Aşırı mo üremesini engelleme

Rumen mikroorganizmaları 1. Selülozun sindirilmesi UYA, karbondioksit, metan, amonyak 2. Protein sentezi Üre 3. Vitamin sentezi

Ruminantlarda azotlu maddelerin sindirimi Non-protein Nitrojen (NPN) Üre, aa, amonyak, nitrat, nitrit, nükleik asit Protein Peptid Proteinaz Peptidaz Amonyak Ruminohepatik azot dolaşımı Protein rejenerasyon siklusu Aminoasit UYA CO2 Deaminaz MO proteini ve yapı taşı

Ruminohepatik azot dolaşımı ÜRE ÜRE İdrar Amonyak Amonyak

Protein rejenerasyon siklusu Amonyak Üre Amino asit Amonyak Mikrobiyal Protein Amino asit Amino asit Doku ve plazma proteinleri yapımında kullanılır Abomazum Amino asit İnce bağırsak Dışkı

Karbonhidratlar Yapısal Karbonhidratlar Sellüloz Hemiselüloz Lignin Pektin Yapısal olmayan Karbonhidratlar Nişasta şekerler Pektin B glukan Uçucu yağ asitleri

Karbonhidratlar Lifli karbonditratlar ruminasyonu uyarır Rumene tükürük sekresyonu artışı Sodyum bikarbonat ve fosfat ph Nişasta ve basit şekerler çabuk fermente olurlar Fazla nişasta laktat

Lipidler Diyetteki miktarı %2-4 Trigliserid, glikolipid, fosfolipid

Lipidler

Kan dolaşımı Uçucu yağ asitleri (UYA) Asetik asit %60-70 Propiyonik asit % 10-15 Butirik asit %10 V. Porta Karaciğer Butirik asit Propiyonik asit Süt şekeri Süt proteinleri Rumen papillalarının gelişimi Asetik asit Kalp ve iskelet kasında enerji kaynağı Süt yağının sentezi Glikoz sentezi

Retikulo-Rumen Hareketleri Eski- yeni içeriğin karıştırılması Ruminasyon Eruktasyon Omazuma iletim

Retikulo-Rumen Hareketleri Primer ya da karıştırma hareketleri Sekonder ya da eruktasyon hareketleri

Retikulo-Rumen hareketleri Dakikada 1-3 kez Yem yeme sırasında daha sık Uykuda oluşmaz Kontraksiyonların hızı ve gücü yem ile ilişkilidir

Eruktasyon

Timpani Primer Sekonder baklagiller obstrüksiyon motilite

Ruminasyon Regurgitasyon Remastikasyon Reinsalivasyon Redeglutition

Regurgitasyon Yem alındıktan 30-90 dakika sonra Midedeki mekano reseptörlerin uyarılması Retikulumda güçlü kontraksiyonlar İnspirasyonla intrabdominal negatif basınç Kardiyanın gevşemesi Özofagusta ters peristaltik oluşur

Retikulo rumen hareketlerinin kontrolü Beyin kökünde dorsal vagal çekirdek Gerim reseptörleri İçeriğin basıncı, yoğunluğu Kemoreseptörler ph, UYA konsantrasyonu

Karaciğer

Karaciğer Fonksiyonel ünitesi lobül

Karaciğer Safra (ekskresyon, lipit sindirimi) Metabolizma Depolama Kanın filtrasyonu ve depolanması

Karaciğer Ekskresyon Lipofilik maddeler Metabolizma sonucu oluşanlar Bilirubin, steroid hormonlar İntestinal kanaldan gelen maddeler Antibiyotikler

Karaciğer Ekskresyon Lipofilik maddeler Suda çözünür hale getirilir Konjugasyon Glukorinik asit, asetat, glutatyon, glisin, sülfatlar vb. Böbreklerden idrarla Safra-bağırsaklar- dışkı

Karaciğer Metabolizma Karbonhidrat metabolizması Fruktoz ve galaktozun glikoza çevrilmesi Glikojenezis Glikoz, laktik asit, gliserol, pirüvik asit, aa lerden glikokojen sentezi Glikojenolizis

Metabolizma Karaciğer Karbonhidrat metabolizması Glikozun glikojen ya da yağ olarak depo edilmesi Glikoneojenezis aa ve gliserolden glikoz sentezi Kan glikoz düzeyinin dengede tutulması

Metabolizma Karaciğer Lipit metabolizması Şilomikronlar Trigliserid Fosfolipid Kolesterol Lenf dolaşımından jugular- subklavikular vena birleşiminde kan dolaşımına

Karaciğer Metabolizma Lipit metabolizması Lipoprotein lipaz- karaciğer ve yağ doku kapillar endotelyumunda Trigliseritler- yağ asitleri ve gliserol Karaciğer ve yağ hücrelerinde Yağ asitleri- trigliseritler

Metabolizma Karaciğer Lipit metabolizması Lipoprotein, trigliserit, kolesterol, fosfolipit sentezi Yağ asitlerininin enerji için kullanılması Karbonhidrat ve proteinlerden trigliserit sentezi Yağ asitlerinin doymamış hale getirilmesi

Metabolizma Karaciğer Protein metabolizması Plazmadaki aa lerden hücrelerde protein sentezi ve depolanması Proteinlerin aa lere dönüştürülüp kana verilmesi Plazma proteinlerinin sentezi Albumin, globülin, fibrinojen

Amonyaktan üre sentezi Metabolizma Karaciğer Protein metabolizması aa lerin deaminasyonu Enerji kaynağı olarak kullanılmaları Glikoz ve glikojene dönüştürülmeleri (glikoneojenezis) Yağ asitleri ve keto asitlere dönüştürülmeleri (ketojenezis)

Karaciğer Diğer metabolik fonksiyonları Vitaminleri depolamak- A, D, B12 Demiri depolamak- ferritin Pıhtılaşma faktörleri sentezi