DANIŞTAY BAŞKANLIĞI NA Yürütmenin Durdurulması Taleplidir DAVACI : Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yönetim Kurulu adına Hüseyin ŞEN ADRES : Öncebeci Mah. Umut Sk. No:50/4 Kolej/ANKARA DAVALI : Milli Eğitim Bakanlığı, Bakanlıklar-ANKARA DAVA : Milli Eğitim Bakanlığı, Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü nün 20.05.2013 tarih ve 35235946/774.01/1029677 sayılı yazısı ile özel okullar ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerine rehber öğretmen yetiştirmeye yönelik işlemin iptali. DAVA KONUSU : Davalı idare Milli Eğitim Bakanlığı, Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü nün 20.05.2013 tarih ve 35235946/774.01/1029677 sayılı yazısı ile özel okullar ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerine rehber öğretmen yetiştirmeye yönelik işlemin iptali istemidir. YAYIM TARİHİ : 20.05.2013 AÇIKLAMALAR : I.SAVUNMA BEKLENMEKSİZİN YÜRÜTMESİNİN DURDURULMASI İSTENİLEN İŞLEMLERİ Milli Eğitim Bakanlığı nın, ivedilikle yürütülmesinin durdurulması ve iptali istenilen işlemi ile özel okullar ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerine Felsefe, Sosyoloji, Eğitim Programları ve Öğretimi, Eğitim Yöneticiliği ve Deneticiliği, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Eğitim Yönetimi Teftişi ve Planlaması ile Halk Eğitimi bölümü mezunlarının rehber öğretmen yetiştirilmesi amaçlanmaktadır (Ek 3). Psikolojik Danışma ve Rehberlik programları ile diğer programların 2012 yılı üniversite giriş puanları arasında üniversite üniversite karşılaştırıldığında en az 100 puanlık bir farklılığın olduğu görülecektir (http://www.osym.gov.tr/dosya/1-60986/h/2012osystablo4.pdf). Bunun anlamı ise Psikolojik Danışma ve Rehberlik programına giren öğrencilerin daha yoğun bir hazırlık dönemi geçirdikleri, daha çok yatırım yaptıkları, daha çok zorlukları yaşadıkları ve bunun sonucu olarak da üniversite sınavında daha yüksek bir başarı göstererek bu programı kazandıklarıdır. Böyle bir süreç sonunda Psikolojik Danışma ve Rehberlik programını kazanan ve yine üniversite eğitimleri sürecinde de aynı bedeli ödemelerine rağmen; dava konusu işlemde adı geçen program mezunlarının işe giriş aşamasında 1
Psikolojik Danışma ve Rehberlik mezunlarıyla aynı hakları sahip olması Anayasa nın eşitlik ilkesine aykırılık taşımaktadır. Rehber öğretmen kadrosuna farklı alanlardan mezun kişilerin ilan tarihinden kısa bir zaman sonra atanacak olması ve işlemin uygulanması halinde sonradan giderilmesi olanaksız zararlar doğuracağının dikkate alınarak savunma beklenmeksizin ya da savunma süresi kısaltılarak işlemin yürütmesinin durdurulması ve tebligatın memur eliyle yapılması istenilmektedir. II.REHBER ÖĞRETMENLİK EĞİTİMİNİN KAPSAMI BU MESLEĞİN GÖREVLERİ, ATAMA YAPILACAK ALANLARIN EĞİTİM İÇERİĞİ İŞLEMİ HUKUKA AYKIRI KILMAKTADIR. 1. Rehber öğretmenlik/psikolojik Danışmanlık: psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri olarak tanımlanan bireyin kendisini tanıması, problemlerini çözmesi, gerçekçi kararlar alması, kapasitesini kendine uygun bir düzeyde gerçekleştirmesi, kendine uygun bir mesleği seçmesi, öğrenme becerilerini geliştirmesi, içinde yaşadığı topluma dengeli ve sağlıklı uyum sağlaması ve böylece kendisini gerçekleştirerek toplumla bütünleşmesini sağlayan bir psikolojik yardım mesleğidir. 2. Bu gün 2012 yılı itibariyle Ülkemizdeki ve KKTC deki üniversiteler dahil olmak üzere 58 üniversitede 79 psikolojik danışma ve rehberlik lisans programında eğitim verilmektedir. Bu programların 2012 yılı kontenjanı 5276 dır. Psikolojik danışma ve rehberlik bölümlerinde dört yıllık lisans programı eğitimi süresince psikolojik danışmanlar, Psikolojiye Giriş, Gelişim Psikolojisi, Psikolojik Danışma ve Rehberlik, Bireyi Tanıma Yöntemleri, Öğrenme Psikolojisi, Kişilik ve Uyum Problemleri, Psikolojik Danışma İlke ve Teknikleri, Temel Eğitimde Rehberlik, Grupla Psikolojik Danışma, Kişilerarası İlişkiler, Endüstride Rehberlik, Evlilik ve Aile Danışmanlığı, Aile İlişkileri ve Eğitim, Psikolojik Danışma ve Rehberlikte Çağdaş Akımlar, Özel Eğitime Giriş, Engelli Çocuklar ve Eğitimi, Çocuk İstismarı ve İhmali, Uyumsuz Çocuklar, gibi dersleri almakta olup bireysel ve grupla psikolojik danışma, psikolojik değerlendirme, krize müdahale, bireylerde ruhsal ve davranışsal sorunları tanılama ve çözümünü gerçekleştirme, normal gelişimlerini desteklemek amacıyla, eğitsel, mesleki, sosyal ve duygusal gelişimlerini de içerecek şekilde rehberlik yapma, engellilerin veya kaza ve hastalık sonucu kişisel ve toplumsal uyum düzeyi azalan bireylerin rehabilitasyonunu yapma, müşavirlik sağlama, araştırma yapma, sevk etme hizmetlerini gerçekleştirme ve özel bir eğitimi ve yetişmişliği gerekli kılan psikolojik danışma müdahale teknikleri çerçevesinde ilgili eğitimleri alarak ve yeterlik kazanarak mezun olmaktadırlar. Psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri koruyucu ruh sağlığı kapsamında profesyonel bir meslek olup bireyin yaşamında şimdi ve sonraki yıllarında uyumuna hizmet etmektedir. Dolayısıyla bireyin yaşantısında önemli etkileri olabilecek bir meslek elemanı olarak kurumlarda bu rolü gerçekleştirecek şekilde istihdam edilmektedirler. 2
3. Dava konusu işlemde adı geçen Sosyoloji, Felsefe, Eğitim Programları ve Öğretimi, Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Eğitim Yönetimi, Teftişi ve Planlaması, Eğitim Yöneticiliği ve Denetimi ve Halk Eğitimi lisans programlardan mezun olanların, bu konularda yeterlilik kazanmaları mümkün olmayıp, yüksek öğretim programlarının özelliği gereği ancak ve ancak kendi alanlarına ilişkin yeterlilikler kazandırmaktadırlar. Dolayısıyla bu alanlardan mezun kişileri dava konusu işlemde belirtildiği gibi özel okullar ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde rehber öğretmen olarak görevlendirmek, geleceğimizin insan kaynağını oluşturan gençlerimizi heba etmek, özel eğitim gerektiren bireyleri ise niteliksiz bir eğitime mahkum etmektir. 4. 1739 Sayılı Milli Eğitim Kanunu nun Milli Eğitimin Genel Amaçları başlıklı 2. maddesinin 3. Fıkrasında Bireylerin ilgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak olduğu belirtilmektedir. 5. Aydın Birinci İdare Mahkemesinin Esas No:2006/2532 ve Karar No:2008/983 Sayılı rehber öğretmenlerle ilgili verilmiş bir kararında, bir kamu kurumunun görev alanı içinde yer alan bir hizmeti yürütmek amacı ile o hizmetle ilgili konuda uzmanlaşmış kamu görevlilerinin görevlendirilebileceği belirtilmektedir. 6. Milli Eğitim Bakanlığı politikalarının değerlendirilerek, gelecekteki politikalarına yön verildiği Milli Eğitim Şura larından XVII. Milli Eğitim Şurası nda alınan kararlardan birisi Rehber öğretmen ve özel eğitim öğretmenliğine alan dışından öğretmen atamaları yapılmamalıdır. şeklinde kesin bir ifade kullanılarak bir alana yapılacak atamalarda uzmanlaşmanın önemine vurgu yapılmaktadır. 7. Milli Eğitim Bakanlığı nın geçmişten bugüne, değişen iktidarlara rağmen değişmeyen uygulaması, başka bir alan için yetiştirilmiş kişileri, başka bir alanda istihdama yönelik düzenlemeleridir. Bu yöntem, adeta geleneksel hale dönüşmüştür. Bu uygulamanın mağdur alanlarından birisi de psikolojik danışma ve rehberlik hizmetleri alanıdır. Uygulana gelinen bu yöntem, bilimsel, akademik, pedagojik ve hukuksal teamül ve ilkelere aykırıdır. Bu uygulama, Bakanlığın kendi düzenlemesi olan 07.07.2009 tarih ve 80 Sayılı TTK Başkanlığının kararına da aykırıdır (Ek-4). 8.1 Bu karara göre Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumlarına Öğretmen Olarak Atanacakların Atamalarına Esas Olan Alanlar İle Mezun Oldukları Yükseköğretim Programları ve Aylık Karşılığı Okutacakları Derslere İlişkin Esasların çizelge ekinin 66. sırasında rehber öğretmenliğe atanılabilecek lisans programlarının; (1)Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü/Anabilim Dalı (2)Eğitimde Psikolojik Hizmetler Bölümü/Anabilim Dalı (3) Psikoloji Bölümü (*Pedagojik formasyon almış olması) mezunu olması gerektiği belirtilmektedir. 8. 17.4.2001 tarih ve 24376 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği, Psikolojik Danışman (Rehber Öğretmeni), Eğitim-Öğretim kurumlarındaki 3
rehberlik ve psikolojik danışma servisleri ile rehberlik ve araştırma merkezlerinde öğrencilere rehberlik ve psikolojik danışma hizmeti veren, üniversitelerin psikolojik danışma ve rehberlik ile eğitimde psikolojik hizmetler alanında lisans eğitimi almış personeli, 9.1 8.12.2004 tarih ve 25664 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Orta Öğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği, Rehber Öğretmeni (Psikolojik Danışman), Eğitim-öğretim kurumlarındaki rehberlik ve psikolojik danışma servisleri ile rehberlik ve araştırma merkezlerinde öğrencilere rehberlik ve psikolojik danışma hizmeti veren, üniversitelerin psikolojik danışma ve rehberlik ile eğitimde psikolojik hizmetler alanında lisans eğitimi almış personeli, 9.2 27.8.2003 tarih ve 25212 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan İlköğretim Kurumları Yönetmeliği, Rehber öğretmeni, Alanı rehberlik ve psikolojik danışmanlık olan öğretmeni, olarak tanımlamaktadır. 10.Ancak gelinen noktada Bakanlık özel öğretim kurumlarında farklı alanlardan psikolojik danışma ve rehberlik hizmetini yürütmek üzere atadığı ya da görevlendirdiği personel ile bu hizmeti yürüten ve kaynağından mezun personel sayısı azınlıkta kalmıştır. Ülkemizde bu durumda olan bir başka hizmet ve meslek alanı yoktur. Farklı alanlardan mezun kişileri bir hizmeti yürütmek için atamak veya görevlendirmek istisna olması gerekirken, kural haline gelmiş; kaynaktan mezunların atanması istisna haline dönüşmüştür. 11.Belirtilen mevzuatlarda da görüleceği gibi rehber öğretmenliğe atanacak olanların mezun olmaları gerektiği lisans programı çok açık bir şekilde belirtilmiştir. Bu mevzuatlarda üzerinde durulması gereken diğer bir husus da rehber öğretmenliğin bir uzmanlık alanı olduğudur. Üstelik bu mevzuatların tümü Milli Eğitim Bakanlığının yayımladığı mevzuatlardır. 12.Amaçlarından birisi bireylerin en iyi şekilde eğitim almasını sağlayarak, bir üst öğrenim kurumuna hazırlamak olan Milli Eğitim Bakanlığının, bireylerin geleceklerini belirlemelerinde yardımcı olacak uzman görevlendirme konusunda, dava konusu işlem ile yukarıda değinilen Kanun ve mevzuat hükümlere aykırı bir düzenleme gerçekleştirmektedir. 13.Danıştay 5. Dairesinin Esas No:1997/3265 ve Karar No:1999/3303 sayılı kararı ile rehber öğretmen kadrosuna atanabileceklerin Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının kararlarına uygun olması gerektiği bir kez daha ortaya konulmuştur. 14. Anayasamızın Cumhuriyetin Nitelikleri başlıklı ikinci maddesinde demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devletidir olduğu belirtilmekte, Yürütme Yetkisi ve Görevi başlıklı sekizinci maddesinde de Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu tarafından, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir. denilerek Devletin bütün işlemlerinin hukuk devleti ilkesine ve kanunlara uygun olması gerektiği belirtilmektedir. 15.Dava konusu işlem ile Yürütme organı olan Milli Eğitim Bakanlığı, gerek kendi mevzuatları gerekse Anayasal ilkelere aykırı bir düzenleme gerçekleştirmektedir. Dava konusu işlem, aynı zamanda adı geçen Karar 4
ve Yönetmeliklere aykırı bir düzenleme olması itibariyle, normlar hiyerarşisine de aykırı bir düzenlemedir. 16. Anayasa nın Kamu Hizmetlerine Girme Hakkı başlıklı 70. maddesi ise bir hizmet için gerekli niteliğe sahip olmayanların bu hizmeti yürütmek üzere atanamayacakları belirtmekte ve nitelikli hizmet sunumunu Anayasal güvence altına almıştır. Ancak nitelikten çok niceliğe önem verdiğimiz için ekonomik gelişmişlik düzeyi açısından 17. sırada olmamıza rağmen, Birleşmiş Milletler İnsani Gelişme Endeksine göre 179 ülke içinde 76. sırada olmamız, bu durumun en önemli nedenidir. 17. Milli Eğitim Bakanlığın başvurduğu bu yöntem çalışanlar arasında çalışma barışını da ortadan kaldırmaktadır. Anayasa nın Çalışma Hakkı ve Ödevi başlıklı 49. maddesinde Çalışma barışını sağlamak için gerekli tedbirleri alır denilmektedir. Bakanlığın çalışma barışını ortadan kaldıran bu uygulaması, aynı zamanda çalışanları ve bu çalışanlardan hizmet alanları da mutsuz etmektedir. Yeni açıklanan OECD Daha İyi Yaşam Endeksi raporuna göre 36 ülke içinde Türkiye nin sonuncu sırada yer alması, hal-i pür melalimizin en önemli göstergedir. 18.Milli Eğitim Bakanlığı özel öğretim kurumlarına yönelik bu düzenlemeyi, dava konusu yazıda da belirtildiği gibi, özel okullar ile özel eğitim merkezleri ve rehabilitasyon merkezlerinde görevlendirilecek yeteri sayıda rehber öğretmenin temininde yaşanan güçlükleri ve bunun sonucu olarak da bu kurumların kapanma durumunda olduklarını gerekçe göstermektedir. Oysa PDR ve Psikoloji programlarından son beş yılda mezun olanların ve rehber öğretmen olarak atananların sayılarına ve Bakanlığın yıllara göre atama dağılımına bakıldığında, ilgili kurumların ihtiyacını karşılayacak yeteri sayıda olduğu görülmektedir (Ek-5). Sorun rehber öğretmen temininde güçlük yaşadığı iddia edilen özel öğretim kurumlarının, düşük ücretli personel çalıştırma arzusundan kaynaklanmaktadır. Köklü ve geleneği olan özel öğretim kurumları böyle bir problemle karşılaşmamaktadırlar. Kaldı ki bu iddia doğru olsa bile, Bakanlığın görevi özel öğretim kurumlarına personel yetiştirmek, bu kurumların İNSAN KAYNAKLARI BİRİMİ gibi çalışmak değildir. Bu durum hem düşük ücretli personel çalıştırmanın Bakanlık eliyle desteklenmesi hem de hizmetin niteliğinin yine Bakanlık eliyle düşürülmesi anlamına gelmektedir. 19.Bir alan için personel yetiştirmek 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu nun 12/b ve 43/b maddelerinde de belirtildiği gibi YÖK ün görev alanına girmektedir. Bakanlığın geçmişte açmış olduğu pedagojik formasyon kursu, YÖK tarafından kendi görev alanına giren bir konu olması nedeniyle yargıya taşındığı basına yansımıştır. 20.Bakanlığın açıkça hukuka aykırı ve yetki gaspı içeren bu uygulaması kendi içinde de tutarlılık taşımamaktadır. Uygulamanın temel gerekçesi rehber öğretmen temininde güçlük yaşanması ve bu durumda olan özel öğretim kurumlarının kapanma tehlikesiyle karşı karşıya kalmaları olduğu belirtilmesine rağmen; dava konusu yazıda belirtilen alan mezunlarından rehber öğretmen olarak yetiştirmek üzere alınan başvuru sayısının yaklaşık 2000 kişi olduğu belirtilmektedir. Bakanlığa yazılı başvuru yaparak özel öğretim kurumlarının sayıları ve rehber öğretmeni olmadığı için kapanma durumunda olanların sayıları istenilmesine rağmen (Ek-6) Derneğimize bu bilgi iletilmemiş olup kamuoyu ile de 5
paylaşılmış herhangi bir bilgi mevcut değildir. Mahkemeniz tarafından, özel öğretim kurumlarının rehber öğretmeni olan ve olmayanların listesinin istenilmesi durumunda, bu gerçeklik daha net bir şekilde görülebilecektir. HUKUKSAL NEDENLER :Anayasa, Dernekler Kanunu, Medeni Kanun, 652 Sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu, 2547 Sayılı YÖK Kanunu, 5580 Sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu, Özel, Özel Eğitim Okulları Yönetmeliği, Talim ve Terbiye Kurulu Kararları, Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği, Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim Kurumları Yönetmeliği, Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği, başta olmak üzere Milli Eğitim Bakanlığının tüm mevzuatı. KANITLAR : Dernek Tüzüğü, Dernek Yönetim Kurulu Kararı, iptali istenen işlem yazısı, Danıştay 5. Daire Kararı, Aydın Birinci İdare Mahkemesi Kararı ve ilgili yasal düzenlemeler ve yargı kararları. SONUÇ VE İSTEM : Yukarda arz ve izah edilen nedenlerle ve Mahkemenizin resen tespit edeceği durumlar karşısında ; 1. Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğünün 20.05.2013 tarih ve 35235946/774.01/1029677 sayılı yazısı ile özel okullar ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerine rehber öğretmen yetiştirmeye yönelik işlemin yürütmesinin durdurularak iptal edilmesine, 2. Dava ile ilgili her türlü yargılama giderlerinin davalıya yükletilmesine, karar verilmesini, Saygılarımla arz ve talep ederim. 18.06.2013 Hüseyin ŞEN Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yönetim Kurulu Adına EKLER: 1. Yönetim Kurulu Kararı (Noter Onaylı). 2. Dernek Tüzüğü (Fotokopi). 3. Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğünün Yazısı (Fotokopi) 4. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının Çizelge Eki. 5. PDR ve Psikoloji Mezunları İle Rehber Öğretmen Kadrosuna Atananların Sayıları. 6. Özel Öğretim Kurumlarına Yazılan Yazımız. 6