BİRLEŞMİŞ MİLLETLER KALKINMA PROGRAMI KÜRESEL ÇEVRE FONU KÜÇÜK DESTEK PROGRAMI SGP Teklifi İsmi: ISPARTA AKSU DA KINALI KEKLİĞİN BİYOÇEŞİTLİLİĞE KATKIYA YÖNELİK ÜRETİLMESİ VE DOĞAYA SALIVERİLMESİ No.: TUR/SGP/OP4/RAF/08/02/ Başvuran kuruluşun: Adı: Yaban Hayatı Derneği posta adresi: Süleyman Demirel Bulvarı İstanbul Cad.No:46 ISPARTA telefonu: 0246 211 3166 faksı: 0246 237 1810 e-mail adresi: yhd@orman.sdu.edu.tr; yhd@yhd.org.tr web sayfası:www.yhd.org.tr sorumlusu (adı ve ünvanı): Adnan YILMAZTÜRK sorumlusunun telefonları: 0246 228 52 82, 0532 692 76 93,0532 692 75 13 E mail: yilmazturk32@gmail.com Kuruluş sorumlusu (adı ve ünvanı): Prof.Dr. İdris OĞURLU E mail: idris@orman.sdu.edu.tr ortağı kurumlar: Tarımsal Kalkinma Vakfı- ANKARA (www.tocvak.org.) Orman Bölge Müdürlüğü- ISPARTA İl Çevre ve Orman Müdürlüğü-ISPARTA odak alanı: X Biyolojik çeşitlilik toplam tahmini bütçesi: 63 500 $ SGP'den istenen mali destek miktarı: 50 000 $ nin dönemi: 15 Haziran 2009-15 Aralık 2010 (18 Ay) 1
PROJE ÖZETİ Yaban hayatında biyoçeşitliliğin korunmasında türlerin habitatları ile birlikte korunması ve çoğalan popülâsyonların uygun yeni yaşama ortamlarına salıverilmesi veya yerleştirilmesi çalışmalarına öncelik verilmektedir. Ülkemizde IUCN kriterlerine göre düşük derecede endişe kategorisinde yer alan av kuşlarından Kekliğin önceleri yoğun olarak yaşadığı Isparta- Aksu da popülasyonu giderek azalmakta olduğu için, bu türün acilen desteklenmesi gerekmektedir. Habitat olarak kekliğe uygun araziler içeren Aksu, üretilip salıverilecek keklikler ile alanın biyolojik zenginliğine katkıda bulunulması açısından oldukça elverişli ekolojik ve sosyokültürel bir zemine sahiptir. alanında üretilip Doğaya intibakları sağlanan keklik popülasyonunun arttırılması ile alanın biyolojik zenginliğine katkı sağlanmış ve alanın ekolojik yapısı güçlendirilmiş/desteklenmiş olacaktır. Anahtar kelimeler: Keklik (Alectoris chukar), biyolojik çeşitlilik, ekolojik takviye PROJECT SUMMARY In protecting biodiversity in wildlife, it is given priority conserving species in their native habitats and reintroduction increased populations in suitable sites. Rock partridge which is a low threatened species for IUCN criteria, has being decreased in Isparta Aksu more and more while has big populations before, it must be supported urgently. As for Aksu which cover a favorable area for rock partridge is also favorable for releasing partridge groups for supporting biodiversity as well as realize ecological benefits. Produced and released partridges would assure a considerable gain for biodiversity by means of ecological reinforcement in the area Key words: Rock partridge (Alectoris chukar), biological diversity, ecological reinforcement PROJE KONUSU alanı içerisinde üretilecek keklikler ile biyotopun zenginleştirilmesi ve ekosistemin takviye edilmesi Üretilen kekliklerin tarım alanlarına biyolojik mücadele amacı ile salıverilmesi. Karnivorların artan keklik popülasyonu ile desteklenmesi. Böylece besin zinciri, biyolojik çeşitlilik ve doğal dengenin güçlendirilmesi. PROJE ALANININ TANITIMI Çalışma alanı, Akdeniz bölgesinin kuzeyinde Isparta il sınırları içerisinde, eğirdir ve Beyşehir gölleri arasında C3 karesindedir. Kuzey ve batısında Anamas dağlarına güney ve doğusunda ise Dedegöl dağlarına uzanır. En yüksek platosu sorgun ve çayır platasodur. Anamas dağları bu bölgede 2380m yüksekliğe ulaşır. Dedegöl dağı ise bu bölgede 2990m ile en yüksek yükseltiye sahiptir. Aksudan Yılanlı ve Pazarköye doğru 1000m yükseklikte dağ silsilesi boyunca katmanlar uzanır. Aksu ilçesi Akdeniz geçiş zonu ve Iran Turan fitocoğrafik kökenlidir. Isparta ya 60 km uzaklıkta, Eğirdir e ise 25 km uzaklıktadır. Aksu nehri Sorgun platosunu takiben çalışma alanı boyunca uzanır. Aksu nehri temiz içme suyu olarak yörede kullanılmaktadır. Yaka çayı, Yaka köyünün güneydoğusundan gelir yazları daha çok akmaktadır halbuki kışın yağmur ve kar suları daha fazla olmaktadır. Aksu nehri ve yaka çayının çevresi az da olsa flora ve endemik bitkiler ile zengin olan sorgun platosu ile bağlanmaktadır. Bu bitkiler tarım ve otlatmada kullanılabilir. Kaynak içersinde yaşayan insanlar hayvancılık ve tarım ile uğraşmaktadırlar. Bu çalışmada Aksu ilçesinin florası verilmektedir. İlgili alandan toplanan yaklaşık 1100 iletim demetli bitki örneğinin teşhisi sonunda 79 familya ve 292 cinse bağlı toplam 658 takson 2
tesbit edilmiştir. Bu taksonlardan 166'sı endemik (%25.2), 99'u C3 karesi için yeni kayıttır. Bitkilerin fitocoğrafik bölgelere dağılım sırası Akdeniz(% 23.1), İran-Turan (%11.4) ve Avrupa-Sibirya(% 9.2) elementi şeklindedir. PROJE FAALİYET TİPİ faaliyetlerinin temelinde Kınalı kekliğin (Alectoris chukar) yetiştirilip doğaya salııverilmesi yer almaktadır. Türkiye genelinde sayıları azalmış, özellikle bilinçsiz avlanma ve tarımda verimi artırmak için kullanılan kimyasallar nedeniyle tabii dengenin bozulmasının tabii keklik popülâsyonlarının yok olmasına sebebiyet verdiği düşünülmektedir. Entansif şartlarda yetiştirilen kekliklerde, yumurtaları kırmaya yönelik davranışlara çok sık rastlanır. Yapay olarak üretilip doğaya salınan kekliklerin kuluçkaya yatmaması veya kuluçka başarısının çok düşük olması üretimin önünde en büyük engeldir. Keklikler genel olarak, kendi yumurtaları üzerine yatmaz, bundan dolayı yumurtaların toplanıp bir kuluçka makinesine konulması gerekir. Keklik yumurtaları, gurk olmuş küçük cüsseli tavukların altına konarak da civciv çıkarılabilir. Kaynaklar: http://www.msxlabs.org/forum/hayvancilik/196548-keklik-yetistiriciligi.html Özçelik, H., Şükrü Ö., Contubution For The Flora of aksu (Isparta) PROJE GEREKÇELERİ 1- ÇEVRESEL GEREKÇE Yaban hayatında biyoçeşitliliğin korunmasında türlerin habitatları ile birlikte korunması ve çoğalan popülasyonların uygun yeni yaşama ortamlarına salıverilmesi veya yerleştirilmesi çalışmalarına öncelik verilmektedir. Ülkemizde IUCN kriterlerine göre düşük derecede endişe kategorisinde yer alan av kuşlarından Kekliğin önceleri yoğun olarak yaşadığı Isparta- Aksu da popülasyon giderek azalmakta olduğu için, bu türün desteklenmesi gerekmektedir. Habitat olarak kekliğe uygun araziler içeren Aksu ise üretilip salıverilecek keklikler ile alanın biyolojik zenginliğine katkıda bulunulması açısından oldukça elverişli ekolojik ve sosyokültürel bir zemine sahiptir. Türkiye de Keklik gibi av kuşlarını etkisi altına alan ve hatta toplu ölümlere sebebiyet verebilen tehlikelerden biri de bilinçsiz aşırı tarım ilacı ve suni gübre kullanımıdır. Halbuki, kuş türleri, tarım zararlısı böcekleri kontrol altında tutan en önemli fauna grubudur. Dolayısıyla, yörede, tarım alanlarında ve insan sağlığı üzerinden etkili olan zararlı böcek ve kene türlerinin kontrolü için alternatifler geliştirilmesi gerekmektedir. Keklik biyolojik mücadele açısından önemli bir tür olduğu kadar standart tekniklerle üretilmesi, salıverilmesi ve takibi mümkün bir tür de olduğu için bu amaçla kullanılabilir. Keklik biyolojik mücadele açısından çok önemli bir türdür. Mayıs ayında özellikle dişi bireyler çekirgeler, larvalar, böcek yumurtaları ve kabuklu böcekler ile beslenmektedir (Sullivan, J. 1994). Besinleri arasında tarım zararlısı böcekler arasında Coleoptera türleri, uyuz böceği, İspanyol sineği, arı, keneler, yaprak bitleri, yaprak bükücüler, solucanlar ve yumuşakçalar bulunmaktadır (Zembal, R.L,1997). 2- SOSYAL VE EKONOMİK GEREKÇE faaliyetinin alanla ilişki içerisinde olan kişi ve toplulukları (ilgi grupları) kısıtlamaktan ziyade onlara yarar getirecek şekilde yapılması gerekmektedir. Zira sadece biyolojik verilere göre hareket etmek yetersiz kalmakta, sosyopolitik şartlar ve ihtiyaçlar göz ardı edilerek yapılan bir koruma ve geliştirme çalışması, daha sonra çeşitli problemlerle tekrar karşımıza çıkmaktadır. Koruma çalışmalarında konunun sosyal boyutu bulunduğu için, koruma konusundaki problemlerin, biyopolitik bir çerçevede ele alınması gerekmektedir. Diğer bir deyişle, proje hedeflerinin alanın ekolojik gerçeklerine ve karakterine ters düşmemesi 3
gerektiği gibi (Biyolojik boyut), planlama ve karar sürecine yöre halkının aktif olarak katılımının sağlaması (Sosyopolitik boyut) gerekmektedir. Bu amaçla, proje faaliyeti ile yöreye kazandırılan keklik popülasyonlarının sonraki dönemlerde de varlığının devam ettirilmesine yönelik bürokratlara, alandaki yerleşim sakinlerine ve avcılara yönelik ikna ve eğitim çalışmalarına ihtiyaç vardır. Bunu sağlamak üzere, bu sayılan kesimlerin katılımının sağlanacağı paneller tertip edilmesi gerekmektedir. alanında yetiştirilen keklik, kekliğin üretim çalışmaları sırasında proje faaliyetine katılan yerel halka verilecek eğitimler dolayısıyla yörenin sosyal- kültürel ve ekolojik bilinç gelişimine hizmet rolünü oynayacaktır. Çalışma alanı ve salıverilen keklikler bir taraftan korunurken bir yandan da - izleme sonuçlarına bakılarak ekosistemdeki değişim gözlemlenecektir. Çoğaltılarak doğaya kazandırılması hedeflenen Kınalı keklik (Alectoris chukar), günümüzde en önemli av kuşu olup, dünyada en fazla üretimi yapılan tür olma özelliğine de sahiptir (Woodard ve ark., 1978). Bilimsel çalışmalar neticesinde bu türün entansif ortamda başarıyla çoğaltılabileceği ve yoğun üretiminin yapılabileceği görülmüştür. Bir mücadele planının kontrol elemanlarından biri olarak düşünüldüğünde, zararlı böceklerin doğal düşmanı Kekliğin bilinçsiz kullanılan tarım ilaçlarıyla ölmelerinin önüne geçmek gerekmektedir. Buradan yola çıkıldığında, kapsamında ele alınması gereken diğer bir konunun, yörede tarımsal faaliyetlerde kullanılan ilaç ve gübrelerin habitatları kirletmesi ve yaban hayvanlarına ve yaşama ortamlarına verdiği zararın önlenmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Bunun için de organik tarım benzeri sürdürülebilir tarım uygulamalarına zemin hazırlamaya veya henüz bozulmayıp doğal karakterini koruyan tarım alanlarındaki ekolojik dengenin muhafaza edilmesine yönelik olarak, ekosistemin doğal unsurlarından olan; faydalı kuş ve memeli türleri ile tüm yaban hayatı unsurlarının varlığını korumanın ve bunlardan tarımsal faaliyetin devamı ve tarım ürünlerinin arttırılması yönünde yararlanmanın yol ve yöntemlerini proje alanı ile temas halindeki halka tanıtmak ve teşvik etmek gerekmektedir. YÖNTEM 1. Aksu ilçesi Koçular köyü hudutları dahilinde üretilecek keklik civcivlerinin ihata edilecek alanlarda anaç tavuklar altına alınması. 2. İhata edilecek alanın genişletilmesi suluk ve yemliklerle takviye edilmesi 3. Koçular ihata alanının yer yer dışarıya açılarak kekliklerin doğal ortamlarla buluşmasının sağlanması. Yine, yöre halkı ve yerel avcılara yönelik anket ve röportajlarla. yörenin yaban hayvanı türleri, Keklik popülasyonlarının yayılış alanları, Kekliğin dönemler itibariyle popülasyon büyüklükleri, özellikle Keklik gibi av ve yaban hayvanlarının sorunlarını anlamaya yönelik sorular yöneltilerek görüş ve bilgilerine başvurulacaktır. Envanter ve izleme çalışmalarında keklik bireylerinin görüldükleri mevkiler, yaşama alanları, potansiyel gözlem mevki-noktaları hakkında bilgi edinilecek ve bu mevki-noktalar ön gözlemlerle yerinde incelendikten sonra, uygunluğuna karar verilenler haritalara işaretlenecektir. Keklik için popülasyon ve habitatlarının envanterinde Uçurup/Kaldırıp Sayma teknikleri ile transektler kullanılacaktır. İlkbaharda keklik çiftlerinin yerlerini tespit amacıyla lokal sayımlar yapılacak, yazın ise yuva yeri ve kuluçka sayımları ve arazide görülen bireylerin yerlerini haritaya işaretlemek suretiyle keklik popülasyonu ve habitat kullanımları belirlenecektir. 4
PROJE STRATEJİSİ (PROJE MÜDAHALE MANTIĞI) HEDEF Isparta-Aksu yöresinde bozulan ekolojik dengenin rehabilite edilmesine katkı sağlanması hedefi Doğadaki keklik varlığının korunması ve dengeye getirilmesi Ara Hedef 1. Isparta Aksu yöresinde keklik popülasyonunun arttırılması Ara Hedef 2: Doğal dengeyi bozan, keklik popülasyonu üzerinde etkili her türlü kimya sal kullanımı ile mücadele edil mesi ve kullanılan kimyasal ların yerini ekosistem- dostu alternatiflerinin alması. Ara hedef 3. Keklik, ekosistem ve sorunları hakkında farkındalık yaratılması Ara hedef 4. nın kapasitesinin geliştirilmesi Faaliyet 1.1 Alanda mevcut keklik popülasyon yoğunluğunu 3 ay içinde saptamak (envanter) Faaliyet 1.2: Keklik yetiştirme sistemini 1 yıl içinde kurmak ve işletmek Faaliyet 1.3 Biyolojik mücadeleye uygun alanlara keklik bırakmak Ana hedef: Isparta-Aksu yöresinde bozulan ekolojik dengenin rehabilite edilmesine katkı sağlanması hedefi: Doğadaki keklik varlığının korunması ve dengeye getirilmesi Ara Hedef 1. Isparta Aksu yöresinde keklik popülasyonunun arttırılması Faaliyet 1.1 Alanda mevcut keklik popülasyon yoğunluğunu 3 ay içinde saptamak (popülasyon envanteri) 5
Faaliyet 1.2: Keklik yetiştirme sistemini 1 yıl içinde kurmak ve işletmek Faaliyet 1.3 Biyolojik mücadeleye uygun alanlara keklik bırakmak Ara Hedef 2: Doğal dengeyi bozan, keklik popülasyonu üzerinde etkili her türlü kimyasal kullanımı ile mücadele edilmesi ve Kullanılan kimyasalların yerini ekosistem- dostu alternatiflerinin alması. Faaliyet 2.1 Yörede kullanılan kimyasalların 3 ay içinde envanterinin çıkarılması Faaliyet 2.2 Kullanılan kimyasalların biyolojik çeşitliliğe olumsuz etki boyutunun 6 ay içinde ortaya konması Faaliyet 2.3 Tarım haşeresi ve kenenin yoğun olduğu yerleri tespit etmek, 3 ay içinde Faaliyet 2.4 Kene ve tarım haşeresi ile biyolojik mücadele Ara hedef 3. Keklik, ekosistem ve sorunları hakkında farkındalık yaratılması Faaliyet 3.1 Yörede yaşayan köylülerin 1/3 nün ekosistem hakkında bilinçlendirilmesi (Ekoloji eğitimi) Faaliyet 3.2 Yöredeki avcı kulübü ve avcıların %75 sürdürülebilir avcılık hakkında eğitim vermek Faaliyet 3.3 Yöredeki ilköğretim öğrencileri ve öğretmenlerinin % 30 una doğa koruma konusunda eğitim vermek Faaliyet 3. 4 Kimyasal kullanım hakkında yöre insanın % 40 bilinçlendirilmesi Faaliyet 3.5 Doğru uygulama yapılan tarım alanlarına ziyaret Ara hedef 4. nın kapasitesinin geliştirimesi Faaliyet 4.1 ekibinin proje hakkında eğitilmesi ve toplantılara katılım Faaliyet 4.2 ekibinin örnek alan ziyareti Faaliyet 4.3 SGP Buluşmasına katılmak Faaliyet4.4 ye ait web sitesinin yapılması faaliyeti için avcılar gibi, katılıma hayli uygun ilgi grupları mevcuttur Özellikle envanter ve izleme faaliyetleri, birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de av biyologları ve avcıların kolayca ve severek katkı sağlayabilecekleri çalışmalardandır. nin envanter ve izleme çalışmalarına, yöreden avcıların katılması sağlanabilirse, katılımcılık adına çok önemli bir katkı elde edilmiş ve önemli bir adım atılmış olur. Yerel avcı grupları ve avcı camiası yetkilileri böyle bir çalışmaya gönüllü olarak katılabileceklerini ifade etmektedirler. Bu katkıyı, yöredeki köylerden sağlamak da mümkündür. Zira, avcılar toplumun yaban hayvanlarını izleme imkanını en fazla bulan kesimini oluşturmaktadır. Belli yörede sürekli olarak avlanan kimseler için mıntıkanın av türlerini, arazideki yerlerini bilmek ve hatta sayılarını tahmin etmek zor bir iş değildir. Dolayısıyla, iyi organize edildiği takdirde avcı gruplarından envanter çalışmalarında yararlanılabileceği düşünülmektedir. Bu amaçla, yerel avcı toplulukları ve avcı kuruluşlarıyla işbirliğini sağlamak için, bir protokol formatı veya modeli oluşturmak ve bunun diğer ilgi sahiplerini de içine alacak şekilde genişletilmesi gerekmektedir. kapsamına, bu konuda bir örnek uygulama yapılması öngörülmektedir. PROJE HEDEF GÖSTERGELERİ nin etkide bulunacağı kitle ve olguların başında Türkiye tabiatı ve Türk toplumu gelmektedir. Zira, gen kaynaklarını içeren doğal alanların muhafazası ve sağlıklı yönetimi ile antropojen baskının azalmasını sağlayacaktır. 6
Üretilen bilginin yayılma kanalı anlamında son aşamasında proje çıktıları, özel sektör ve Bakanlık yönetim birimleri (DMP) tarafından kullanabilecektir. sonuçları, doğal kaynak yönetimine üzerine gideceği kilit problem ve alanlar konusunda yardımcı olacak, kaynak yönetimiyle ilgili alınacak kararlar ve uygulama konusunda destek sağlayacaktır. Kaynak planlama birimleri için, alanın ekolojik, sosyoekonomik, kültürel yapısını tanıyacak ve işletme amaçlarını belirlemede ve kaynakları etkileyen yada etkileyebilecek etkenleri tanımlamakta zorlanmayacaktır. Kaynak yönetiminde kriter-kontrol-uygulama süreci belirginleşecek, sonuçlarına göre tür ve habitat bazında sunulacak uygun envanter ve habitat bakım/geliştirme tekniklerini gösteren akış diyagramları planlamacı için kriter-kontrol-karar-uygulama sürecini sağlayarak pratiğe büyük çapta katkı yapacaktır. Sosyal çatışmanın önlenmesine katkı anlamında, ilgi grupları arasında ilgisizlikten kaynaklanan ihtilafları ortadan kaldırmaya da yarayacaktır: Halk-devlet barışması sağlanarak etkin koruma sağlanacaktır. nin kritik önemi; Doğal kaynak planlama konusunda ülkemizdeki en önemli plan kısıtlayıcı gruplar addedilen avcı ve köylüleri, plan destekçisi durumuna getirecek olmasıdır. doğal kaynak planlama ve koruma çalışmalarını tetikleyecek ve ekonomik kazanç kaynağı oluşacaktır. diğer planlanma çalışmalarını kolaylaştıracak ve bu yöndeki bilgi birikiminin gelişmesine hizmet edecektir. Benzer karakterdeki Örnek avlak, Devlet avlağı ve Genel avlakların planlama çalışmalarını da tetikleyecektir. Yenilenebilir Doğal Kaynakların Yönetim için politika oluşturulmasına katkı anlamındaki etkileşim, ülkemizin Av-Yaban Hayatı ve onun ötesinde Doğal alanların korunmasına yönelik planlama sürecini hızlandırarak Yenilenebilir Doğal Kaynakların Yönetimi ne dönük politikalar için yol gösterici olacaktır. Köylü ve avcıların katılımıya daha etkin daha ucuz koruma, daha pratik envanter yapılacak Köylü ve avcıların katılımıyla oluşacak bilgi uygulayıcıyla paylaşılarak orman Amenajman Yönetmeliği ne dahil edilebilecek,katılımın yasal zemine oturması ve böylece gerçekleşen işbirliğinin kalıcı ve sürekli olması sağlanacaktır. Avcı ve köylü katılımında süreklilik sağlanması ile av envanteri ve koruma daha pratik ve daha az masrafla yapılacaktır. sürecindeki tertip edilecek çalıştay, konferans gibi etkinlikler, uygulayıcı birimlerin avlak ve av turizmi işletilmesi konularında gelişimini sağlayacaktır. Yerel halkın arazi kullanımına dair politikalar ortaya çıkacak,uygulayıcı için, proje alanı veya bitişiğinde yaşayan halkın alana zarar vermeden kalkınmasına imkan verecek arazi kullanım politikası geliştirilebilecek ve böylece, avlak çevresinde yaşayan onbinlerin planlı kullanımına açılması sağlanacaktır. Katılımcılığın hayata geçirilmesi ve proje sürecindeki uygulamaları, yerel halkta katılım kültürünün oluşmasını ve doğa koruma bilincinin gelişmesini sağlayacaktır. alanı merkezinde gelişecek bu etkinin civarında yaşayan halk vasıtasıyla orman köyleri ve yerel avcı popülasyonu üzerinden çevre yerleşimlere doğru yayılması beklenmektedir. sürecinde gerçekleştirilecek çalıştay, panel benzeri aktiviteler; biyolojik mücadele, organik tarım, yaban hayatı ve ekolojik denge konularında yerel halkın bilgilenmesini sağlayacağı için proje alanı üzerinden toplumun çevre bilincinin yükselmesine katkıda bulunacaktır. ile turizm bölgelerine yakın avlaklarda, kitle turizminin tahribatı ve olumsuz etkilerinden kurtarılabilecek, çevre bilincinin yaygınlaşmasına katkıda bulunulacaktır. Doğal çevrenin sürdürülebilirliğinin, kültürel çevre ile dengelenmesi sağlanacaktır. 7
PROJEDEKİ EĞİTİMLERİN KAPSAMI: hedef kitlemiz: Yöre Halkı Yöre Avcıları İlköğretim okulu öğretmen ve öğrencileri Eğitim kapsamı: de öngörülen eğitim ile, zaten doğa ile iç içe yaşayan hedef kitleye, doğayı ve yaban hayatı unsurlarından olan kekliğin habitat ilişkileri ve ekolojisine ait farklı yönleri tanıtılarak sevdirilmesini sağlayacak tarzda konusunun uzmanı eğitmenler tarafından anlatılması şeklinde yürütülecektir. Yöre halkı ve avcılara; yaban hayatı, doğal denge, yaban hayvanları (keklik ve kekliğin ilişki halinde olduğu memeliler ekosistem, gibi konularda ayrıntılı bilgi verilecektir. Eğitimlerde hedef kitleye proje konusu çalışmalarımız ve projenin ileriye dönük getirileri, köylerine ve yaşadıkları çevreye getirileri anlatılarak aktif destekleri alınacaktır. alanı dahilindeki tarım arazilerinde ekolojik yaklaşım ve organik tarıma zemin hazırlamak üzere çiftçilere yönelik eğitim çalışmaları yapılacaktır. Yöre civarında bulunan ilköğretim okulu öğrencilerine yönelik görsel sunular, broşürler, eğitici materyalden yararlanılacak, keklik ve yörelerinde yaşayan diğer kuş türlerinin farklı yönlerinin ve bulundukları yörenin biyolojik zenginlikleri ve ekolojik özellikleri anlatılarak doğa gezileri ve kuş gözlemleri yapılacaktır. Bu eğitimlerle birlikte aynı zamanda, öğrencilere içinde doğup büyüdükleri doğaya ve yaban hayatına olan bakış açılarını henüz o yaşlarda iken geliştirmek hedeflenmiştir. Eğitimin içeriği: Yaban hayatı ekolojisi Ekosistemler ve doğal denge Keklik ve yöredeki diğer bazı kuşların biyo-ekolojileri Av Turizmi Eğitmenler (uzmanlıkları, proje içindeki görevleri) : Prof.Dr.İdris OĞURLU, Doç.Dr. Mustafa AVCI, Yrd.Doç.Dr. Ebubekir GÜNDOĞDU Yrd.Doç.Dr. Yasin KARATEPE Orm.Yük.Müh.Yasin ÜNAL Öğr.Gör.Halil SUEL Orm.Müh.Emrah Tagi ERTUĞRUL Biyolog Şengül AKSAN Yrd.Doç.Dr. Hasan ALKAN Biyolog Lale AKTAY Yaban Hayatı Ekolojisi ve Yönetimi Yaban Hayatı Ekolojisi Entomolog - Böcek Ekolojisi Yaban Hayatı Ekolojisi Yaban Hayatı Habitatları Orman Ekoloğu Yaban Hayatı Envanteri Kuşlar Yaban Hayvanı Yerleştirme Yaban Hayatı Envanteri- Memeliler Biyoçeşitlilik ve Gen Kaynakları Sosyoekonomik Analiz ve Halkla İlişkiler Doğa ve Kuş Gözlemleri - Organizasyon 8
Eğitimlerin Takvimi (hangi düzende ve dönemde?) Eğitim Eğitim Dönemi (Ay) 3 ayrı köyde, kahvehanelerde yetişkinlerin doğa 2. 3. 11.12. koruma hakkında bilgilendirilmesi 3 ayrı köyde, okullarda okul öğrencilerin doğa koruma 4.5. 11.12. 16.17. hakkında bilgilendirilmesi Avcı kulüplerine avcılığın kuralları ve yaban hayatı 5.6. 9.10. 17.18. hakkında bilgilendirmesi Kimyasal kullanımları hakkında Eğitim 5.6.7. 15.16.17. Eğitimlerin Yeri (yer ve mekan olarak) Eğitimler şartlara göre değişmekle birlikte Aksu avcı kulübü, Aksu halk eğitim merkezi, köy kahvehaneleri, köy okulları, proje alanı ve doğada yürütülecektir. Eğitim materyalleri (kitap, notlar, video, model, vb) Laptop, ktör cihazı, Yaban hayatı belgeselleri, Türkiye kuşlarını ve memeli hayvanlarını tanıtıcı kitap, Dürbün, Tahnit örnekleri, PROJENIN GEF ÇERÇEVESİ VE SGP ÖNCELİKLERİ İLE UYUMU, koruma statüsü olmayan önemli doğa alanlarında biyolojik çeşitliliği desteklemeye yönelik stratejileri ve uygulamaları konusunda yerel halk ile çalışmaları ilgilendirmektedir. nin ayrıca Biyolojik çeşitliliği destekleyen sürdürülebilir ormancılık doğa dostu tarıma dayalı geçim stratejileri üzerine yerel halk ile çalışmalar yönü de vardır. çalışmasının gerçekleştirileceği alan biyolojik çeşitlilik bakımından oldukça zengin fakat o ölçüde de insan kaynaklı olumsuz etkilere açık bir noktada yer almaktadır. Bunun yanı sıra sahanın iklim özellikleri de yöre ekosistemlerinin hassasiyetini bir kat daha artırmaktadır. çalışması sonucunda bir taraftan popülasyonu oldukça gerilemiş keklik ve ilişkide olduğu diğer fauna türleri canlandırılmış olacak, bir taraftan da ekosistemler üzerindeki baskının azalmasına bağlı olarak doğal bitki süksesyonlarının serbest gelişmesinin yolu açılacaktır. bu sayede yörede biyolojik çeşitliliğinin korunma ve geliştirilmesinde önemli bir rol oynayacaktır. PROJE EKİBİ VE ORTAKLARI 1.1 Personelinin CV leri ekte verilmiştir. Geliştirme ve Yönetim Sorumlusu: Prof.Dr.İdris OĞURLU ekibi, uzmanlık alanları ve proje için deki görevleri Ekibi Uzmanlık Alanı deki görevi Prof.Dr.İdris OĞURLU Yaban Hayatı Ekolojisi ve Yönetimi Yürütücü Kuruluş Sorumlusu Doç.Dr. Mustafa AVCI Böcek Ekolojisi alanı kene ve çekirge popülasyonlarının tespiti Yrd.Doç.Dr. Ebubekir GÜNDOĞDU Yaban Hayatı Ekolojisi Orm.Yük.Müh.Yasin ÜNAL Yaban Hayatı Envanteri Kuşlar Avlak sınırlarının tespiti çalışmaları Keklik envanteri, Doğal ortamdaki keklik 9
Öğr.Gör.Halil SUEL Orm.Müh.Emrah Tagi ERTUĞRUL Yaban Hayvanları Yerleştirme Yaban Hayatı Envanteri- Memeliler habitatlarının belirlenmesi, alanı habitatlarına Keklik çiftlerinin yerleştirilmesi Yörenin potansiyel av hayvanları tespiti ve envanteri, Biyolog Şengül AKSAN Gen Kaynakları Keklik üretiminde uygun gen kaynaklarının araştırılması Yrd.Doç.Dr. Hasan ALKAN Sosyoekonomi Sosyoekonomik analiz ve halkla ilişkiler Adnan YILMAZTÜRK Yrd.Doç.Dr. Yasin KARATEPE Korunan alan ve yönetim planlama Orman Ekoloğu, Profesyonel Avcı Biyolog Lale AKTAY Kuş ve Doğa Gözlemleri - Organizasyon Yrd. Doç. Dr. Abdullah Nuri ÖZSOY Zootekni-Biyometri Sorumlusu Keklik Habitatlarının Ekolojik Özellikleri ve Uygun Yerleştirme Alanlarının Belirlenmesi, Avcılarla İletişim. İlköğretim öğrencilerine yönelik kuş gözlem programları yapma Keklik yetiştirme PROJE İLGİ GRUPLARININ PROJEYE KATILIMLARI Paydaşlar/ İl grubu (KİM) İlgi grubu çıkarı ne (AMAÇLARI) İlgi grubunun FAYDALARI Avlak sahibi Avlağında keklik yi maddi ve manevi avından para olarak destekleyecektir kazanması Yaban Hayatı Derneği TOÇVAK Çevre Orman il Müd. Dernek amacına (Dernek Tüzüğü Madde 2: Yaban hayatının tanıtılmasına, korunmasına ve geliştirilmesine araştırma, eğitim ve uygulama çalışmaları yoluyla destek vermeye) yönelik faaliyette bulunmak Doğa koruma ve Kırsal kalkınmaya katkı sağlayan bir projede yer alması ve prestij kazanması Doğa koruma misyonuna katkı sağlanması ve avlak hedefinin gerçekleşmesine ekipekipman araştırmauygulama ve eğitim çalışmaları yoluyla destek sağlamak. deneyimini aktarması nin uygulanmasına lojistik destek İlgi grubunun ROLLERİ nin sürdürülebilirliğinde etkin rol oynar sahibi ve yürütücüsü nin uygulama sürdürülebilirliği ve yaygınlaştırılmasında deneyimini paylaşmak. nin yasal olarak izleme ve denetleme birimi 10
Isparta Orman Bölge Müdürlüğü (OGM) Köy muhtarlığı Köy Derneği Yerel avcılar Kimyasal ilaç ve gübre satıcıları Avcı kulüpleri Yerel keklik yetiştiricileri kira geliri. Alternatif geçim kaynağı ile OGM ormanlarına olan sosyal baskı azalır Köyün tanıtımına katkı sağlar. Köyde hareketlilik ve canlılık gelmesi Köy tanıtım ve kalkınmasına katkı sağlayacak. Legal olarak avlayacakları keklik popülasyonu elde edecekler bilinçlendirmesinden ticari zarar görürler Üyelerinin ileride legal avlıyabilecekleri keklik popülasyonuna kavuşulması Ekonomik kazanç sağlarlar nin yürütülmesi, uygulaması ve yaygınlaştırılmasında lojistik destek sağlar nin başarısı için yerel lojistik destek sağlar nin başarısı için yerel lojistik destek sağlıyacaktır. çalışmalarına katkı sağlar, kekliğin doğa salımında kılavuzluk yaparlar çalışmalarına olumlu yada olumsuz etkileri olmaz Üyelerini bilinçlendirme ve disiplene ederk illegal avlanmayı önlemede destek olurlar nin başarısında doğrudan etkilidirler. alanı tamamına yakın OGM alanıdır. Yasal mülk sahibidir nin benimsenmesi ve yerelleşmesinde etkin rol oynar. den elde edilecek gelirlerin tabana yayılmasında liderlik görevi yapar nin benimsenmesi ve yerelleşmesinde etkin rol oynar sahip çıkmazlarsa proje başarıya ulaşmaz nin başarısında kilit öneme sahiptir nin hedefine ulaşmada rol oynarlar Çiftçiler Yerel hayvan yetiştiricileri muhalif grup SDU Bilimsel Araştırma leri Yönetim Birimi Ürünlerine zarar veren haşareyi kekliklerin baskı ve control altına almasıyla kimyasallara bağımlılıktan kurtulma ve ekonomik tararruf imkanı Hayvan otlatma alanlarının daralma endişesi taşırlar Politik ve iç çekişme aracı olarak kullanırlar SGP leri alanında prestij kazanacak Bu amaçla yerleştirilen keklik kolonilerine sahip çıkmaları nin uygulanmasına direnç gösterebilirler nin başarısından rahatsız olurlar ekibine yönelik proje eğitimi Keklik kolonilernin korunması Yanlış bilgilendirme ve sabote etme Yanlış bilgilendirme ve sabote etme Kapasite geliştirme SDÜ Orman Fakültesi Ormanlık alanlarının fonksiyonel planlama konusunda uygulama alanı kazanacak. Alt yapı ve lojistik destek alanının orman yapısını ortaya koyar SDÜ Ziraat Fakültesi Zootekni Yapageldikleri keklik üretim faaliyetinin bir sonraki aşamasına Keklik yetiştirme alanındaki uzmanlık bilgilerini paylaşma Keklik üretiminde deneyimli 11
Bölümü SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü (doğaya salıverme) ait bir uygulama fırsatı elde edecekler. Yeni bir alanı (Aksu yöresi) araştırma fırsatı alanında flora analizleri alanının floristik yapısını ortaya koymak SDÜ Aksu Mehmet Süreyya Demiraslan Meslek Yüksekokulu Öğrencileri için uygulama alanı Fauna envanterine katkı Sürek sayım elemanı Isparta Valiliği Avrupa Birliği leri Genel Koordinasyo n Birimi Isparta Yörük- Türkmen Dernekleri Federasyonu GEF leri alanında prestij kazanma Kendilerini tanıtma ve presij kazanma deneyimlerini aktarma nin yerelleşmesine katkı sağlarlar geliştirme ve yazma Sivil toplum örgütü PROJENİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ ilk tesis ve işletme sistemini kurduktan sonra kendi iç dinamizmi ile varlığını sürdürecektir. nin hedefi ekolojik olduğu kadar sosyo ekonomik boyutu da vardır. nin dışarıdan aldığı mali destekten sonra kendi işletme sistemiyle varlığı devam edecektir., Yaban Hayatı Derneği gibi bir doğa koruma derneğinin projesi olması sebebiyle tüzüğünde yer alan doğa koruma ve kırsal kalkınmayı aynı anda içermektedir. ile üretilecek keklikler doğaya salınacak böylelikle doğada kekliklerin aleyhine bozulmuş olan ekolojik denge tekrar dengeye gelecektir. başlangıç finansından sonra kendi iç dinamizmini ve üretim gücünü kullanarak gelir elde edecektir. Üretilen kekliklerin bir kısmını proje alanına bir kısmını da bedeli karşılığı diğer alanlara satılacaktır. Böylelikle üretim masraflarını çıkarılmış olacaktır. Ekolojik denge bilincinin gelişmesi ve biyolojik mücadele bilincinin artması sonucu son yıllarda kekliğe olan talebi arttırmıştır. Bu tesis de normal tarım zararları ve keneye karşı biyolojik mücadele de önemli yer tutan keklik üretilecektir. Ayrıca aşırı avlanma sonucu popülâsyonda azalma olan keklik avlak alanları için de üretim istasyonu işlevi görecektir. Tesis ekonomik sürdürülebilirliğini üretilmiş olan keklik bireylerinin yine doğal denge için diğer alanları bırakılması için yapılan satıştan elde 12
edecektir. Ulusal ve uluslar arası fon ve kaynakları da araştırılarak tesisin ekonomik sürdürülebilirliği için kullanılacaktır. Keklik tarım ürünlerinin haşereleri ve son zamanlarda tehlikeli durum arz eden kene ile mücadelede önemli bir yere sahiptir. Yöre çiftçileri bilinçlendirilerek bu zararların yoğun olduğu yerlere keklik kolonileri bırakılarak biyolojik mücadele yapılacaktır. Kekliklere zarar veren kimyasal gübre ve ilaçların kullanılması, minimum seviyede ya da zarar vermeyecek mevsimde yapılması bilinçlendirme yolu ile sağlanacaktır. Ekosistemin dengede olması için beslenme zincirinde önemli bir halka olan keklik, keklikle beslenen doğal yırtıcılarının çoğalmasına da araç olacaktır. Beslenme zincirinin son halkası olan yırtıcıların popülasyon dengesiyle ekosistemin dengeye getirmesine katkı sağlayacaktır. de, başlangıç finansla birlikte gerçekleşen eş zamanlı üretim; faydalanma, eğitimbilinçlendirme çalışmaları proje döngüsüne dinamizm getirecek, finans desteği bittikten sonra ise aldığı ivme ile proje, iç dinamiklerini harekete geçirerek finans ihtiyacı sürdürülebilir faydalanma sistemiyle karşılanacaktır., amaçları arasında doğa korumanın da bulunduğu bir dernek tarafından yürütülecek olmasına rağmen, yöre insanı ve avlak işletmecisiyle koordineli olarak yürütülerek süreklilik sağlanacaktır., yaygınlaştırılmaya açık bir proje olup farklı yöre, şart ve durumlara adapte olabilecek bir projedir. Keklik ülkemizde çok geniş bir yayılış alanı göstermektedir. Keklik ekolojik ve ekonomik yönden sahip olduğu potansiyel sayesinde birçok yöreden ve sektörden uygulama yönünde talep gelecektir. Isparta İli Ülkemizin en önemli su rezerv alanını oluşturan göller yöresinde bulunmaktadır. Isparta ilindeki dört ana havzadaki akarsular, içme suyu rezerv alanı olan göllere ve bunları besleyen ilişkili olan ırmaklara boşalmaktadır. Bu havzalarda yapılacak olan kimyasal mücadeleye çok dikkat edilmeli ve kimyasal kullanımı minimuma indirilmelidir. Özellikle Eğirdir Gölü nde alınan çamur örneklerinde toksit maddeler doyma noktasına gelmiştir. Bu sınırın geçilmesi göl suyuna karışması tüm yer altı suların zehirlenmesi demek olur ki bunun telafisi olmayan çevre felaketine yol açma ihtimali yüksektir. Tarımsal zararlarla mücadelede önemli yer tutan keklik bu dört havzada etkin bir biyolojik mücadele aracı olarak kullanılabilir ve kullanılmalıdır. Çiftçilere verilecek olan bilinçlendirme çalışmalarıyla kimyasal gübre kullanımı azaltılmalı ya da tolere edilebilecek sınırlara çekilmelidir. Kimyasalların kullanımı ekosistemin dengesini bozmakta uzun ve yakın zamanda nasıl bir arıza ve komplikasyon meydana getireceği henüz bilinmemektedir. Son zamanlarda bazı kene ve örümcek türlerindeki aşırı popülasyon artışının ülkemizdeki kuş gribi sırasında telef edilen kanatlılarla da ilgili olduğu aşikardır. PROJE SAHİBİ KURULUŞA İLİŞKİN BİLGİLER Adı: Yaban Hayatı Derneği, Kuruluş Tarihi: 21 Ağustos 2008 Kuruluşun üye profili: Yaban hayatıyla meşgul olan aktif veya emekli akademisyenler, araştırmacılar ve üniversitelerin lisansüstü öğrencileri (Dernek Tüzüğü Madde 5) Kuruluşun toplam yıllık bütçesi ve mali kaynakları Yıllık toplam bütçe: 86 000 TL, Mali kaynaklar: Üye aidatları, bağışlar ve proje gelirleri nin yürütüleceği yer: Yaban Hayati Dernek ofisi, Aksu ilçesi Koçular köyü arazisi ve Aksu örnek avlağı Altyapı İmkanları. Tesisler Zooloji Müzesi 13
Zooloji Laboratuarı Entomoloji Laboratuarı Entomoloji Müzesi ve Laboratuvarı Ekipman imkanları: Dürbün / Tento 10x50 ve Binocular 10x42, Konus 10*50 (26 adet), Dijital Fotoğraf Makineli Dürbün (View Catcher) ve Tripodu / Akita (1 adet), Stereo Mikroskop (2 adet), Analog Fotoğraf Makinesi / Zenit (1 adet), 75-300 mm lens / Minolta (1 adet), Buzdolabı (1 adet), Masaüstü Bilgisayar (2 adet), Yazıcı / Lexmark Optra E+ ve HP Laser Jet 1018 (2 adet), HP Laser Jet 1200 (1 adet), Mişip (5 adet), ktör (5 adet), Kamp Çadırı / Lafuma (20 adet) ve Uyku tulumu / Alpinist (32 adet), Mat / Madrock (25 adet), Sırt çantası / Tatonka (1 adet), Portatif jeneratör (1 adet) Çelik termos (5 adet), Dij. Video Kamera / Sony (1 adet), Dizüstü Bilgisayar / Toshiba (1 adet), ksiyon cihazı / Epson (1 adet), Dijital Fotoğraf Makinesi (18-135mm ve 100mm objektif), 10x büyütmeli lup (10 adet), Artım burgusu (1 adet), Klizimetre / Silva, GPS / Magellan (3 adet), Pusula / Silva (6 adet), 14
PROJE MANTIKSAL ÇERÇEVE TABLOSU (PROJE STRATEJİSİ) Stratejisi Göstergeler Dışsal koşullar Ana hedef: Isparta-Aksu yöresinde bozulan ekolojik dengenin rehabilite edilmesine katkı sağlanması hedefi: Doğadaki keklik varlığının korunması ve dengeye getirilmesi Ara Hedef 1. Isparta Aksu yöresinde keklik popülasyonunun arttırılması Faaliyet 1.1 Alanda mevcut keklik popülasyon yoğunluğunu 3 ay içinde saptamak (envanter) Faaliyet 1.2: Keklik yetiştirme sistemini 1 yıl içinde kurmak ve işletmek. Faaliyet 1.3 Biyolojik mücadeleye uygun alanlara keklik bırakmak Ara Hedef 2: Doğal dengeyi bozan, keklik popülasyonu üzerinde etkili her türlü kimyasal kullanımı ile mücadele edilmesi ve Kullanılan kimyasalların yerini ekosistemdostu alternatiflerinin alması. Faaliyet 2.1 Yörede kullanılan kimyasalların 3 ay içinde envanterinin çıkarılması Mevcut keklik popülasyon yoğunluk seviyesinin takip eden yılda da korunması, üretim sonrası Keklik popülasyon yoğunluğunda 1 yıl içinde %80 artış Keklik popülasyon yoğunluk değerlerindeki büyüme %80 artış Keklik popülasyon yoğunluk tablosu (Kısmi Hayat tablosu) Tesisin kurulması ve üretime start verilmesi Alana bırakılan keklik sayısı Kimyasal kullanımında %50 oranında azalma veya alternatiflerinin tercihinde %50 artış Envanter ve röportajların sonuçları Kaçak avcılık ve üretimde öngörülemeyen olumsuz faktörler Kaçak avcılık ve yerel direnç Sayım elemanı ve yerel avcı katkısı yetersizliği Küresel ekonomik kriz Salıverilen kekliklerin hedeflenenin dışındaki alanlara yönelmesi İlaç bayilerinin çok güçlü sermaye ve reklam araç ve argümanlarına sahip olmaları; Geleneksel kullanımı değiştirme konusundaki direnç ve kamuoyu desteğinin yetersizliği Düzgün tutulmuş kayıt bulamama ihtimali ve doğru bilgileri elde etme zorluğu 15
Stratejisi Göstergeler Dışsal koşullar Faaliyet 2.2 Kullanılan kimyasalların biyolojik çeşitliliğe olumsuz etki boyutunun 6 ay içinde ortaya konması Faaliyet 2.3 Tarım haşeresi ve kenenin yoğun olduğu yerleri tespit etmek, 3 ay içinde Keklik ve diğer yaban hayvanlarındaki kimyasal kaynaklı ölümler Arazi üzerinde bölgeleme çalışması ve risk haritası Gözlem süresi içerisinde ölüm veya diğer olumsuz etkilere rastlanamama ihtimali Böcek yoğunluğunda o yılın hava hallerine bağlı değişiklik Faaliyet 2.4 Kene ve tarım haşeresi ile biyolojik mücadele Ara hedef 3. Keklik, ekosistem ve sorunları hakkında farkındalık yaratılması Faaliyet 3.1 Yörede yaşayan köylülerin 1/3 nün ekosistem hakkında bilinçlendirilmesi (Ekoloji eğitimi) Faaliyet 3.2 Yöredeki avcı kulübü ve avcıların %75 sürdürülebilir avcılık hakkında eğitim vermek Faaliyet 3.3 Yöredeki ilköğretim öğrencileri ve öğretmenlerinin % 30 una doğa koruma konusunda eğitim vermek Tarım alanlarındaki haşere kaynaklı zararlarda ve kene vakalarındaki oransal azalış (%60) Sertifika ve anketler Eğitime katılanların imza föyleri (Köylülerin 1/3 ünün eğitime katıldı.) ve katılımcı sayısınca sertifika Eğitime katılanların imza föyleri (Avcıların %75 i eğitim aldı.) ve sertifikalar Eğitime katılanların imza föyleri (Avcıların %30 u eğitim aldı) ve sertifikalar Bilinçsiz tarım ilacı kullanımı ve güvenilir kayıtların olmayışı Eğitim çalışmalarına rağbet edilmemesi Eğitim çalışmalarına rağbet edilmemesi Eğitim çalışmalarına rağbet edilmemesi Eğitim izni konusunda bürokratik sorun Faaliyet 3. 4 Kimyasal kullanım hakkında yöre insanın Eğitime katılanların imza föyleri (Avcıların % 40 bilinçlendirilmesi % 40 ı eğitim aldı) Faaliyet 3.5 Doğru uygulama yapılan tarım alanların ziyareti Ziyaretlere katılan çiftsi sayısı Eğitim çalışmalarına rağbet edilmemesi Ziyaretlere ilgi gösterilmemesi Faaliyet 4.1 ekibinin proje hakkında eğitilmesi ve toplantılara katılım Eğitime katılan eleman sayısı ve sertifika ekibine eğitim verecek uzman bulamama ihtimali Faaliyet 4.2 ekibinin örnek alan ziyareti Eğitime katılan eleman sayısı ve sertifika ekibinin iş yoğunluğu Faaliyet 4.3 SGP Buluşmasına katılmak Katılımcı listesi Çalışma takviminin elvermemesi (program uyuşmazlığı) 16
Stratejisi Göstergeler Dışsal koşullar Faaliyet4.4 web sitesinin yapılması Faaliyetler Faaliyet 1.1 Alanda mevcut keklik popülasyon yoğunluğunu 3 ay içinde saptamak (envanter) Maliyetler Harcama Tantıımı Uzman danışman Tahmini miktar $ 1500 (3 ad/ay) Kaynağı SGP-3 Dışsal Koşullar Sayım elemanı ve yerel avcı katkısı yetersizliği Faaliyet 1.2. Yöreye uygun keklik yetiştirme tesisin kurulması ve işletilmesi Damızlıkhane (60 metrekare), Kuluçkahane-palaz büyütme yeri- bakıcı odası(yada idari bina); 60 m 2 =Toplam 120 M2 kapalı alan : İki Adet alıştırma volyeri : Yaklaşık 2000M 2 alanın telle çevrilmesi : Kuluçka Makinesi ( 560 yumurtalık) : Civciv Büyütme (5katlı) 900x2 Adet : Palaz besleme kafesi(4 katlı)600x 5adet : Damızlık Kafesleri (4 Katlı x üç bölmeli= 12 bölme bir kafeste) 400TLx 10 : 4.000TL elamanı 38700TL 3000 TL 9.000TL 1.500TL 1.800TL 2.000TL 600TLx 10 =6000 TL SGP-7;SGP1 Dolar kurundaki dalgalanma bütçeyi yetersiz hale getirebilir. Küresel ekonomik kriz TOPLAM : 62 000TL 1$: 1,65 = 37.500 $ =62000 TL (37500$) Çeşitli büro ekipmanı(masa,sandalya,bilgisayar vb.) GENEL TOPLAM 1000 38500+3000( 6adam/ay) 17
Faaliyetler Faaliyet 1.3 Biyolojik mücadeleye uygun alanlara keklik bırakmak Faaliyet 2.1 Yörede kullanılan kimyasalların 3 ay içinde envanterinin çıkarılması Faaliyet 2.2 Kullanılan kimyasalların biyolojik çeşitliliğe olumsuz etki boyutunun 6 ay içinde ortaya konması Faaliyet 2.3 Tarım haşeresi ve kenenin yoğun olduğu yerleri tespit etmek, 3 ay içinde Maliyetler Harcama Tantıımı Tahmini miktar $ 600+1500(2a d/ay) Kaynağı 100+200 SGP5,SGP4 300+1500(2a d/ay) 300+200++1 500 (2ad/ay) Dışsal Koşullar SGP5+ SGP1 Salıverilen kekliklerin hedeflenenin dışındaki alanlara yönelmesi SGP5+SGP1 SGP5,SGP8, SGP1 Düzgün tutulmuş kayıt bulamama ihtimali ve doğru bilgileri elde etme zorluğu Bitkilerin uygun fenolojik dönemlerinin yakalanamaması veya tarım arazisi haricindeki alanlarda otlatma etkisi Böcek yoğunluğunda o yılın hava hallerine bağlı değişiklik Faaliyet 2.4 Kene ve tarım haşeresi ile biyolojik mücadele 300+1500 (1ad/ay SGP5,SGP-1 Bilinçsiz tarım ilacı kullanımı ve güvenilir kayıtların olmayışı Faaliyet 3.1 Yörede yaşayan köylülerin 1/3 nün ekosistem hakkında bilinçlendirilmesi (Ekoloji eğitimi) 200+1500 (2 ad/ay) SGP6, SGP1 Eğitim çalışmalarına rağbet edilmemesi Faaliyet 3.2 Yöredeki avcı kulübü ve avcıların %75 sürdürülebilir avcılık hakkında eğitim vermek 200+1500(2 ad/ay) SGP6, SGP1 Eğitim çalışmalarına rağbet edilmemesi Faaliyet 3.3 Yöredeki ilköğretim öğrencileri ve öğretmenlerinin % 30 una doğa koruma konusunda eğitim vermek 200+1500(2 ad/ay) SGP6, SGP1 Eğitim izni konusunda bürokratik sorun Faaliyet 3. 4 Kimyasal kullanım hakkında yöre insanın % 40 bilinçlendirilmesi 200+1500 (2 ad/ay) SGP6, SGP1 Eğitim çalışmalarına rağbet edilmemesi Faaliyet 3.5 Doğru uygulama yapılan tarım alanların ziyareti 1000 SGP6 Eğitim çalışmalarına rağbet edilmemesi Ara hedef4. nın kapasitesinin geliştirimesi 18
Faaliyetler Faaliyet 4.1 ekibinin proje hakkında eğitilmesi ve toplantılara katılım Faaliyet 4.2 ekibinin örnek alan ziyareti Faaliyet 4.3 SGP Buluşmasına katılmak Faaliyet4.4 web sitesinin yapılması Maliyetler Harcama Tantıımı Uzman danışman Tahmini miktar $ Kaynağı Dışsal Koşullar 900 SGP2 ekibinin iş yoğunluğu 2200 SGP2 ekibinin iş yoğunluğu 800 SGP2 1000+300 SGP3+SGP9 Çalışma takviminin elvermemesi (program uyuşmazlığı) Web sitesinin ziyaretçiyi çekici nitelikte olmama ihtimali 19
PROJE TAKVİMİ Faaliyetler Faaliyet 1.1 Alanda mevcut keklik popülasyon yoğunluğunu 3 ay içinde saptamak (envanter) Faaliyet 1.2. Yöreye uygun keklik yetiştirme tesisin kurulması ve işletilmesi Faaliyet 1.3 Biyolojik mücadeleye uygun alanlara keklik bırakmak Faaliyet 2.1 Yörede kullanılan kimyasalların 3 ay içinde envanterinin çıkarılması Sorumlu Aylar kurum / kişi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 12 13 14 15 16 17 18 0 Prof.Dr.İdris OĞURLU Adnan YILMAZTÜRK ile Yrd.doç. Dr. N.Abdullah ÖZSOY Yrd.Doç.Dr. Abdullah N.ÖZSOY ve Öğr.Gör.Halil SUEL Yrd. Doç. Dr. Yasin KARATEPE ile Öğr.Gör.Halil SUEL X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X Faaliyet 2.2 Kullanılan kimyasalların biyolojik çeşitliliğe olumsuz etki boyutunun 6 ay Doç.Dr. Mustafa AVCI ile Yrd. Doç. Dr. Yasin X X X X X X 20
içinde ortaya konması KARATEPE Faaliyet 2.3 Tarım haşeresi ve kenenin yoğun olduğu yerleri tespit etmek, 3 ay içinde Doç.Dr. Mustafa AVCI X X X Faaliyet 2.4 Kene ve tarım haşeresi ile biyolojik mücadele Faaliyet 3.1 Yörede yaşayan köylülerin 1/3 nün ekosistem hakkında bilinçlendirilmesi (Ekoloji eğitimi) Doç.Dr. Mustafa AVCI Yrd. Doç. Dr. Hasan ALKAN X X X X X X X X X X X X Faaliyet 3.2 Yöredeki avcı kulübü ve avcıların %75 sürdürülebilir avcılık hakkında eğitim vermek Yrd.Doç.Dr. Yasin KARATEPE, Yasin ÜNAL X X X X Faaliyet 3.3 Yöredeki ilköğretim öğrencileri ve öğretmenlerinin % 30 una doğa koruma konusunda eğitim vermek Faaliyet 3. 4 Kimyasal kullanım hakkında yöre insanın % 40 Yrd Doç. Dr. Ebubekir GÜNDOĞDU Orm. Müh Yasin ÜNAL, Biyolog Lale AKTAY Doç.Dr. Mustafa AVCI, Yrd.Doç.Dr. X X X X X X X X 21
bilinçlendirilmesi Faaliyet 3.5 Doğru uygulama yapılan tarım alanların ziyareti Faaliyet 4.1 ekibinin proje hakkında eğitilmesi ve toplantılara katılım Faaliyet 4.2 ekibinin örnek alan ziyareti Faaliyet 4.3 SGP Buluşmasına katılmak Faaliyet4.4 web sitesinin yapılması Yasin KARATEPE Yrd. Doç. Dr. Hasan ALKAN Prf.Dr.İdris OĞURLU Adnan YILMAZTÜRK Adnan YILMAZTÜRK Uzman Süleyman UYSAL X X X X X X X X X X X X X 22
PROJE TAHMİNİ BÜTÇESİ Bütçe kalem No Bütçe kalemleri Beklenen SGP desteği (USD) sunan kurumun katkısı (USD) Diğer destekler* (USD) Toplam (USD) 1 elemanları 13500 13500 2 Kişisel/ kurumsal gelişim 3900 3 Danışman kişi ve kurumlar 2500 2500 4 Saha çalışması 200 200 5 Ulaşım ve konaklama 1600 1600 6 Eğitim ve Toplantı 1800 1800 7 Ekipman saha ekipmanları (kanatlı hayvan yetiştirme ünitesi 1000 37500 1000 37500 8 Ofis giderleri 200 200 9 tanıtımı 300 300 10 Beklenmeyen giderler 1000 1000 Toplam 50000 13500 63500 EK - SGP lerinde Küresel ve Yerel Fayda Göstergeleri Biyolojik çeşitlilik ile ilgili; 1. ile koruma altına alınan küresel ölçekte önemli türler/ popülasyon. alanında proje süresince cereyan edecek faaliyet kaçak avlanma ve toplayıcılar üzerinde caydırıcı etkide bulunacağı için IUCN kriterlerine göre Uluslar arası Koruma statüsüne sahip türlerden Kara kaplumbağasası Testuda graeca, Sincap Scirius vulgaris ve Yaban keçisi Capra aegagrus a yönelik tehdit unsurunu da azaltacaktır. 2. ile koruma altına alınan veya sürdürülebilir şekilde yönetilen küresel öneme sahip biyolojik çeşitlilik alanının hektar miktarı. Toros dağları uluslar arası öneme sahip biyolojik çeşitlilik alanlarından biri olduğundan ve proje alanı da Batı Toroslar üzerinde yer aldığından, proje biyoçeşitliliğin korunmasına küresel ölçekte bir katkı sağlayacaktır 3. Geliştirilen veya uygulanan ilerici veya yeni teknolojilerin sayısı. de öngörülen Keklik üretiminde evcil tavuk anaçlarının kullanılması Türkiye için bir ilk olacaktır. Bu başarıldığı taktirde üretilip doğaya salındıktan sonra neredeyse toptan zayi olan ve bu yönüyle büyük bir ekonomik kayba yol açan başarısızlık sona erdirilmiş olacaktır. 4. Biyolojik çeşitlilik odak alanında yetkililer aracılığıyla katkı yapılan yerel politikalar Isparta Valiliği, Isparta İl Çevre Ve Orman Müdürlüğü ve İl Turizm Müdürlüğü yörede özel avlakların kurulması ve av turizminin geliştirilmesini teşvik ettikleri için projenin hedefleri yerel yetkili politikalarla örtüşmektedir. Biyolojik çeşitlilik odak alanında yetkililer aracılığıyla katkı yapılan ulusal politikalar konusunda Türkiye nin taraf olduğu uluslar arası sözleşmelerle (Bern sözleşmesi, Rio 23
sözleşmesi, vb.) taahhüt ettiği gen kaynaklarının ve biyolojik çeşitliliğin korunmasına yönelik tedbirler ve uygulamalara proje faaliyeti ile katkı sağlanmış olacaktır. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 2007 yılında başlatılmış olan Nuhun Gemisi biyoçeşitlilik veri tabanına çalışma ile elde edilen bulgular girilerek tüm ilgi gruplarının bunlardan yararlanması sağlanmış olacaktır. Yoksulluğun azaltılması ile ilgili; 1. Çalışma alanında keklik popülasyon yoğunluğunun artması ve optimala ulaşması yörede legal avcılık faaliyetinin de artması sonucunu doğuracak, bu ise yöreye bir hareketlilik ve ekonomik canlılık kazandıracaktır. nin sonuçlanmasını yıllarda Yöreye fayda sağlayacak şekilde doğal ürünlere dayanarak yapılan sürdürülebilir üretimin toplam maddi değerinin aşağıdaki gibi gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. 1.Yıl: 2000 keklik %30 zaiyatan sonra 1400 palazın 1000 ü avlatılacağı öngörüsüyle ve 1000X50= 50 000 TL; 2.yıl: ilk yılda salıverilen 400 keklikten çoğalan 4000 keklik % 30 zaiyattan sonra 2800 palazın 400 ü rezerve ayrıldıktan sonra 2400*50= 120000 TL+ o yıl üretilen 2000 keklikten % 30 zaiyattan sonra 1400 kekliğin 1200 ünün avlatılacağı öngörüsüyle 1200*50= 60000 TL olmak üzere 2 yıllık avlanma geliri 250 000 TL ye ilaveten + Müstecir geliri (10000 TL/2 Yıl)+ turist konaklama gelirleri (20000 TL/2 Yıl)=Toplam gelir 280 000 TL dir. 2. Turizm-Konaklama gelirleri + Av Rehberi Gelirleri + Avlak Bekçisi gelirleri 3. SGP projesinden fayda sağlayacak hane sayısı: 3 Köy X Ort. 200 hane = Toplam 600 hane 4. SGP projesinden fayda sağlayan kişi sayısı: 600 X 3= 1800 kişi İnsanî ve Kurumsal Güçlendirme ile ilgili; 1.SGP projelerine katılan/ katkı veren STK ve yerel topluluk örgütlerinin sayısı Yaban Hayatı Derneği (YHD) Tarımsal Kalkınma Vakfı- ANKARA (www.tocvak.org.) Orman Bölge Müdürlüğü- ISPARTA İl Çevre ve Orman Müdürlüğü-ISPARTA Yerel Avcı Kulupleri SDU Bilimsel Araştırma leri Yönetim Birimi SDÜ Orman Fakültesi SDÜ Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü SDÜ Aksu Mehmet Süreyya Demiraslan Meslek Yüksekokulu Isparta Valiliği Avrupa Birliği leri Genel Koordinasyon Birimi Koçular Köyü Kültür ve Dayanışma Derneği Isparta Yörük-Türkmen Dernekleri Federasyonu 2. SGP projelerine katılan/katkı veren kadın sayısı : 3 kişi proje ekibinden 12 kişi yerel halktan=15 kadın projeye katkı verecektir. 4. SGP projelerine katılan/katkı veren yerel topluluğa ait kişi sayısı 12 kadın + 20 erkek= 32 kişi. 5.SGP projeleri sayesinde ulaşılan veya elde edilen markalar/sertifikalar/kalite standartlarının sayısı / niteliği Ekoloji eğitimi sonunda 600 adet + Av turizmi eğitimi sonunda 720 adet+avcılara 40 adet olmak üzere toplam 1360 adet sertifika verilecektir. 6.SGP projeleri sayesinde yürürlüğe konan yenilikçi mali mekanizmalar (döner fon sandığı, mikro-kredi vb.) 7.Yerel yönetimler/teşkilatlarla kurulan destek/yardım/işbirliği bağlantılarının tipi ve sayısı 24
Köy muhtarlığı proje alanı tahsisi, projede çalışacak eleman takviyesi. 8.Merkezi yönetimler/teşkilatlarla kurulan destek/yardım/işbirliği bağlantılarının tipi ve sayısı Eğirdir Orman İşletme Müdürlüğü saha tahsisi ve lojistik destek. Isparta İl Çevre Orman İl Müdürlüğü keklik avlak alanı tesisi ve lojistik destek. Isparta Tarım İl Müdürlüğü lojistik destek. SDÜ Orman Fakültesi altyapı, laboratuar imkanları ve lojistik destek. SDÜ Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü laboratuar imkanları ve lojistik destek. SDÜ Aksu Mehmet Süreyya Demiraslan Meslek Yüksekokulu altyapı ve lojistik destek sağlayacaktır. 25