MUĞLA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ EĞİTİMDE İYİ ÖRNEKLER PROJE BAŞVURU FORMU İli İlçesi Okul / Kurum Adı Muğla Merkez Kocamustafendi İlkokulu İletişim Bilgileri Telefon 0 252 214 12 70 E-posta 706209@meb.k12.tr Proje Adı Proje Koordinatörü Enver TUFANER E-posta & Cep Tel. envertufaner@yahoo.com 0506 505 93 10 Proje Ekibi Uygulama Alanı Okulumuz 4. Sınıf Öğretmenleri Birincil Uygulama Alanı: Kocamustafendi İlkokulu İkincil Uygulama Alanı: İlimiz genelindeki bütün ilkokullar Proje faaliyetlerimiz hâlihazırda gerçekleştirildiğinden dolayı birincil uygulama alanımız Kocamustafedi İlkokulu olarak öngörülmüştür. Ancak projemiz "Eğitimde İyi Örnekler Çalışması" kapsamında dereceye girdiği takdirde proje faaliyetlerimizin il genelinde yaygınlaştırılması amacı ile ilimizdeki bütün ilkokullar ikincil uygulama alanımız olarak öngörülmüştür. "O Eski Oyunlar" isimli projemizin genel amacı Muğla ilimizde unutulmuş çocuk oyunlarını yeniden hayata geçirmek ve bunları yeni kuşaklara aktarmak kaydı ile bu oyunların eğitsel ve öğretisel niteliklerinden öğrencilerimizin faydalanmasını sağlayarak öğrencilerimizin kişisel, sosyal, psikolojik, zihinsel, duygusal gelişimlerine katkıda bulunmaktır. Proje Genel Amaç ve Özel Hedefleri Özel Hedefler: - Unutulmuş veya unutulmaya yüz tutmuş çocuk oyunlarını yeniden hayata katmak, - Çocuğun zihinsel gelişimini sağlamak, - Çocuğa onu mantık kurmaya yönlendiren oyunlar oynatmak, onun düşünme, durumlar arasında bağlantı kurma ve buna uygun davranma becerisi kazanmasına katkıda bulunmak, - Çocuğun sahip olduğu mevcut yetenek ve güçlerin açığa çıkarılmasında oyunlardan faydalanmak, - İlimiz genelindeki öğretmenleri bilgilendirerek nihai hedef kitlemiz olan öğrencilerimize ulaşmak, - Çocuklarımızı bir nebze olsun ayrılamadıkları bilgisayarın başından kaldırabilmek, kendi aralarında iletişime geçmelerini sağlamak, daha sağlıklı ve huzurlu bir bedenle geleceğe hazırlamaktır.
Çocuğun duygusal ve fiziksel yönden gelişimini sağlayan en doğal öğrenme ortamı oyun zamanıdır. Oyun; çocuğu yetişkin hayata hazırlayan en etkin yoldur. Oyun ile insan ilişkileri, yardımlaşma, konuşma, bilgi edinme, deneyim kazanma, psiko-motor gelişimi, duygusal ve sosyal gelişimi etkilediği gibi, zihin ve dil gelişimini de etkiler. Yetişkinler gözüyle oyun, çocuğun eğlenmesi, oyalanması, başlarından savmak için bir uğraş olarak görürler, oysa oyun, çocuk için ciddi bir iştir. Çocuk oynadıkça becerileri artar, yetenekleri gelişir. Çevresini ve bilinmeyenleri tanıyarak kendisi için anlaşılır duruma getirir. Çocuklar, kendilerini en güzel oyunla ifade edebildikleri için, oyun bir yerde çocuğun lisanıdır. Bu nedenle eğitimciler, çocuğun oyuna olan ihtiyacını gıdaya olan ihtiyacı gibi hayatî görüp, oynayamayan çocuğun zekâ ve şahsiyetinin tam gelişemeyeceği fikrini savunmuşlardır. Oyun çocuğun beden terbiyesini sağlayan en etkili araçtır. Oyun sayesinde çocuk, yeni beceri kazanır; vücut daha sıhhatli gelişir, kan dolaşımı hızlanarak beyni besler ve sinir sisteminin daha iyi çalışmasını sağlar. Oyun, çocuğun çalışması, işi olarak tanımlanmıştır. Çocuğun gerek bedenî, gerekse ruhî gelişmesinde zaruri bir ihtiyacı olan oyunun, çocuk eğitiminde oldukça ehemmiyetli bir yeri bulunmaktadır. Uygulama Gerekçesi Günümüzde oyunlar okullarımızda Serbest Etkinlik derslerinde öğrencilerimize oynatılmaktadır. Ancak sorun, bu oynatılan oyunların birçoğunun top ile oynanan klişeleşmiş oyunlar olması ve oyun çeşitliliğinin kısıtlı kalmasıdır. Gerek kültürel, gerek tarihi zenginliği ile Muğla ilimiz birçok çocuk oyunun doğduğu ve önceki kuşaklar tarafından keyifle oynandığı bir ilimizdir. Günümüz dünyasında yaşanan teknolojik ve sosyal gelişmeler bu oyunların yerini bireyselleştirilmiş sanal oyunların almasına ve eski oyunlarımızın unutulmasına neden olmuştur. Bu sorunun farkında olan karar verici mekanizmalar harekete geçmiş ve kurumsallaşma adına önemli bir başarıya imza atarak 2009 tarihinde Çocuk Oyunları ve Spor Kulüpleri Federasyonu nu kurmuşlardır. Federasyon 2010 yılında İstanbul a taşınmış ve il temsilcilikleri oluşturulmuştur. İlimizde de temsilciliği bulunan federasyon 2012-2013 Eğitim Öğretim yılında çeşitli faaliyetler düzenlemişlerdir. Proje faaliyetlerimiz tarihinde Çocuk Oyunları ve Spor Kulüpleri Federasyonu nun amaç ve hedefleri ile örtüşmekte olup destekleyici niteliktedir. Federasyon İl Temsilciliğimizin yapmış olduğu faaliyetler sanal ortamda kurulan COSFK Muğla Çocuk Oyunları Ligi Facebook Grubu adı altında yaygınlaştırma faaliyetlerinde bulunmaktadır. Aynı zamanda İl Milli Eğitim Müdürlüğümüz Muğla Halk Eğitim Merkezi ve Çocuk Oyunları ve Spor Kulüpleri Federasyonu İl Temsilciliği işbirliği ile Çocuk Oyunları Kursu açılmış ve kursiyerlere yönelik bilgilendirme çalışmaları yapılmıştır. Yapılan bu çalışmalar konunun ne kadar önemli olduğunu göstermekte olup, projemizin yapılan bu çalışmalara önemli ölçüde katkıda bulunacağı şüphe götürmez bir gerçektir.
Hedef Kitle Hedef Kitle: İlimiz genelinde ilkokullarda çalışmakta olan ve proje faaliyetlerine katılmada gönüllü sınıf öğretmenleri Nihai Faydalanıcı Birincil Nihai Faydalanıcı: Kocamustafendi İlkokulunda eğitim görmekte olan bütün öğrenciler İkincil Nihai Faydalanıcı: İlimiz genelindeki bütün ilkokullarda eğitim görmekte olan öğrenciler Birincil nihai faydalanıcılarımız hâlihazırda yürütülmekte olan faaliyetlerimizde esas aldığımız kitledir. Ancak projemiz "Eğitimde İyi Örnekler Çalışması" kapsamında dereceye girerek çalışılmaya değer bir proje olarak kabul edildiği takdirde ikincil nihai faydalanıcılarımız ilimiz genelindeki bütün ilkokullarda eğitim görmekte olan öğrenciler olacaktır. Günümüzde oyunlar okullarımızda Serbest Etkinlik dersi adı altında öğrencilerimize oynatılmaktadır. Ancak sorun, bu oynatılan oyunların birçoğunun top ile oynanan klişeleşmiş oyunlar olması ve oyun çeşitliliğinin kısıtlı kalmasıdır. Gerek kültürel, gerek tarihi zenginliği ile Muğla ilimiz birçok çocuk oyunun doğduğu ve önceki kuşaklar tarafından keyifle oynandığı bir ilimizdir. Günümüz dünyasında yaşanan teknolojik ve sosyal gelişmeler bu oyunların yerini bireyselleştirilmiş sanal oyunların almasına ve eski oyunlarımızın unutulmasına neden olmuştur. Okulumuz Kocamustafendi İlkokulu öğretmenleri bu konuda inisiyatif alarak unutulmuş Muğla Çocuk Oyunlarını yeniden hayata geçirmeyi hedeflemektedir. Uygulamanın Kısa Özeti Unutulmuş veya unutulmaya yüz tutmuş ve yeniden kazanılacak bu oyunlar seçilirken maliyetsiz olması, her okulda bulunabilecek oyun materyalleri ile oynanabilmesi, materyal gerektirmeden sadece talimatlar ile oynanabilmesi gibi özellikler dikkate alınmış olup bu oyunları şu şekilde sıralayabiliriz; Yağ Satarım, Bal Satarım Oyun Tavşan kaç, tazı tut olarak da bilinir. Açık alanda kalabalık bir oyuncu grubu ile oynanır. Oyuna bir ebe seçimi ile başlanır. Diğer oyuncular elele tutuşarak daire oluşturur ve yere çökerler. Ebe elindeki mendili (Ebenin elinde küçük bir taş, peçete veya toka da olabilir) kimseye göstermeden daire etrafında neşeli bir şekilde dolaşır. Ebe ve diğer oyuncular alkış çalıp ezgili bir şekilde aşağıdaki tekerlemeyi söylemeye başlarlar. Yağ satarım, bal satarım, Ustam ölmüş, ben satarım. Ebe dairenin etrafında dönerken elindeki mendili bir oyuncunun arkasına bırakır ve koçmaya devam eder. Bu esnada Zambak, zumbak, dön arkana iyi bak dizelerini söylerler. Arkasına mendilin konduğunu fark eden oyuncu mendili alarak ebeyi kovalamaya başlar. Bu esnada diğer oyuncular tempolu bir şekilde Tavşan kaç, tazı tut derler. Ebe yakalanmadan kalkan oyuncunun yerine oturursa ebe olmaktan kurtulur.
Uygulamanın Kısa Özeti Arabeti Oyunu (Dalye) Oyuncular iki gruba ayrılır. Sayışma sonucu gruplardan biri ebe olur. 7 tane ufak kiremit üst üste dizilir. 12 adım mesafeden arapeti denilen katı süngerimsi bir malzemeden yapılan yumruk kadar bir topla kiremitler vurulup devrilmeye çalışılır. Vurulmazsa kiremitleri vurma sırası diğer gruba geçer. Vurulduğunda kiremitleri vuran grup kiremitleri tekrar dizmeye çalışır. Diğer grup ise kiremitleri dizdirmemeye çalışır ve arapeti denilen topla onları vurmaya çalışır. Vurulan her oyuncu oyundan çıkar. Eğer kiremitleri dizmeden oyuncuların hepsi vurulursa vurulan grup ebe olur. Kiremitleri dizmeyi başarırlarsa ebe olan grup tekrar ebe olur. Ve oyun baştan oynanmaya devam eder. Ateş Don Oyunu Çok sayıda oyuncu ile açık alanda oynanır. Oyuncular sayışma yaparak ebeyi belirlerler. Oyun başladığında ebe kaçan oyuncuları kovalar. Ebeye yakalanmak üzere olan oyuncu DON diye bağırır ve olduğu yerde hareketsiz şekilde durur. Diğer oyuncular uygun zamanda DON diyen oyuncuya dokunarak ATEŞ der. Böylece donmuş olan oyuncu çözülür ve oyuna devam edebilir. Ebe olan oyuncu kime dokunursa dokunduğu kişi ebe olur. Kutu Kutu Pense Oyuncular elele tutuşurlar. Yuvarlak oluşturarak dönmeye başlarlar. Bu oyun çocukların elele tutuşarak daire oluşturması ile başlar. Kendi etraflarında dönerek Kutu kutu pense, Elmamı yerse, Arkadaşım Mehmet (Oyuncuların ismine göre değişir), Arkasını dönse sözleriyle Mehmet arkasını döner ve oyun devam eder. Bütün oyuncuların adı bu şekilde söylenir ve aynı yöne doğru dönülene kadar oyun devam eder. Bütün oyuncular arkasını döndüğünde şarkı aynı şekilde fakat önünü dönse şeklinde söylenir ve oyuncular sırayla önlerine dönerler. Deve Cüce Bir halka oluşturan grupta bir kişi ortaya geçer, ebe olur ve oyunu yönetir. CÜCE diye komut veren ebe grubun oturmasını bekler. DEVE diye komut verdiğinde ise grup ayağa kalkar. Bu komutlar hızlı ve şaşırtmalı şekilde söylenebilir. Grup oyuncuları oturup kalkmada geç kalır veya şaşırırsa ebe olur. El El Üstünde Kimin Eli Var? (Kümbürküt) Oyun 5-6 kişi ile oynanır. Sayışarak bir kişi ebe seçilir. Ebe hiç kimseyi görmeyecek şekilde çökerek yumulur. Diğerleri sırtına ellerini yumarak üst üste koyar. Ebeye El el üstünde kimin eli ver? diye sorulur. Bilirse o ebe olur. Bilemezse ebenin sırtına yavaşça vurulur ve oyun devam eder. Sarı Ördek Çember şeklinde bir daire oluşturulur. Ebe çemberin etrafında elinde mendille herkesin başına Sarı ördek deyip dokunur. Sonra birine Beyaz ördek der ve beyaz ördek ebeyi kovalar. Ebeyi yakalarsa herkes onu alkışlar ve bu sefer o, çemberin etrafında dönmeye başlar. Oyu böyle devam eder.
Uygulamanın Kısa Özeti İstop Açık alanda en az 3 veya 4 oyuncu ile oynanır. Oyuncular bir kişiyi ebe olarak belirledikten sonra oyun başlar. Ebe elindeki topu havaya atarken oyunculardan birinin adını söyler. Adı söylenen oyuncu topu tutmaya çalışırken diğer oyuncular kaçar. Topu tutan oyuncu İSTOP dediği anda oyuncular oldukları yerde hareketsiz olarak dururlar. Topu tutan ebe bir renk söyler ve oyuncular söylenen rengi çevrelerinde bularak ona dokunurlar. Ebe rengi bulamayan oyuncuyu topla vurmaya çalışır. Vurulan kişi ebe olu ve oyun devam eder. Yakan Top Açık alanda çok sayıda oyuncu ile oynana bu oyun oyuncuların iki gruba ayrılmaları ile başlar. Bir top bulunur ve oynanacak yere çizgiler çizilir. Oyunun kiminle başlayacağını belirlemek için yazı tura atılır. Bozuk para olmadığında bir taşın bir yüzü ıslatılır Yaş mı, kuru mu? diye sorularak verilen cevaba göre taş yere fırlatılır ve ebe belirlenir. Oyun oyuncuların yerlerini alması ile başlar. Grup oyuncuları karşı tarafa topu kaptırmadan oyuncuları vurarak oyun dışına çıkarmaya çalışır. Gruplardan birinde bir oyuncu kalana kadar oyun devam eder. Ayrıca çizginin dışına çıkan oyuncu da oyun dışı sayılır. Sıcak-Soğuk Birçok çocuk ile oynanır. Sayışma ile ebe seçilir. Ebenin gözü kapanır. Herhangi bir eşya, ebenin görmeyeceği bir yere saklanır ve ebenin gözü açılır. Ebe eşyayı aramaya başlar. Ebe saklanan eşyaya yaklaşırsa SICAK diye bağırmaya başlarlar. Uzaklaşırsa SOĞUK diye bağırırlar. Saklanan eşya bulunduğunda ebe alkışlanır ve yeni bir ebe seçilerek oyun yeniden oynanır. Dokuz Taş Bu oyun iki kişi ile oynanır. Yere, üç tane iç içe kare çizilir ve bu karelerin köşelerine birer çizgi çizilerek birleştirilir. Çizgilerin birleştiği yerlere büyük büyük noktalar koyulur. Bu noktaların hepsi 24 tanedir. İki oyuncunu elinde de dokuzar tane taş bulunur. Oyuna başlarken çocuklar bu noktalara taşlarını sırasıyla birer birer koyarlar. Sonra çocuklar birbirlerine sırayla hamle yapmaya başlarlar. İkisi de dokuzar tane taşı noktalara koyduktan sonra bu taşları yan yana ya da çapraz olacak şekilde üç noktada dizip sıra yapmaya çalışırlar. Bunu yaparken de aynı şeyi karşı tarafın yapmasına engel olmaya çalışırlar. Yan yana ya da çapraz üç taş dizebilen çocuk diğer çocuğun taşlarından birini alır. Alacağı taşı kendisi seçer ama diğer çocuğun sıra yaptığı taşları alamaz. Onları sadece karşı tarafın bütün taşları sıra olduğu zaman alabilir. En son sadece iki taşı kalan oyuncu oyunu kaybetmiş sayılır. Faaliyet planı şu şekilde ilerleyecektir. 1. Dereceye giren projelerin ilanı ve gerekli resmi işlemlerin yapılması, 2. Okulumuz bünyesinde proje yürütme ekibi oluşturulması, 3. Görev dağılımı yapılması, 4. İş takvimi hazırlanması, 5. Yasal ve stratejik ortaklar için görüşmelere başlanması, paydaşlar arası görev dağılımı yapılması,
Uygulamanın Kısa Özeti Beklenen Sonuçlar Uygulamayı tanıtmaya yönelik kullanılan Materyaller Kaynakça 6. Proje amaç ve hedefleri, yapılacak çalışmalar ve beklenen sonuçlar konusunda eğitim kurumlarının, sivil toplum kuruluşlarının ve toplumun bilgilendirilmesi amacı ile ilimiz basın yayın kuruluşları ile görüşülerek görsel yaygınlaştırma çalışmaları yapılması, (Yerel gazete ve televizyon kuruluşları) 7. Öğretilecek oyunlar için eğitim materyalleri oluşturulması ve ders içeriğinin belirlenmesi, 8. Kursa başlamak isteyen öğretmenlerin kayıtlarının alınması, 9. Kursiyerlerin günde 4 ders saati olmak kaydı ile 5 gün boyunca toplamında 20 saat eğitim almalarının sağlanması, Bu aşamada kursiyerler; - Proje faaliyetleri hakkında bilgi sahibi olur, - Unutulmuş Muğla çocuk oyunları hakkında çalıştaylara katılır, - Oyunların kurallarını öğrenir, - Oyunların nasıl oynatılması gerektiği hakkında bilgi sahibi olur. 10. Kursun sona ermesi ve sertifikasyon, 11. Sertifikalarını alan öğretmenlerin öğrenmiş oldukları oyunları okullarında öğrencilerinin oynamalarını sağlaması 12. Oyun formatörü olan öğretmenlerden okullarında yapılan çalışmaları değerlendirerek raporlarını okulumuza göndermeleri, 13. Okullarda karşılaşılan problemlerin çözümü aşamasında okulumuz öğretmenleri tarafından gerekli faaliyetlerin yapılması, 14. Okulumuza gönderilen değerlendirme raporlarının proje koordinatörü tarafından derlenerek İl Milli Eğitim Müdürlüğü ARGE Birimine gönderilmesi. "O Eski Oyunlar" isimli projemiz sona erdiğinde; - Unutulmuş / unutulmaya yüz tutmuş 11 Muğla çocuk oyunu yeniden hayata geçirilmiş olacak, - Oyunların eğitsel ve öğretisel niteliklerinden faydalanılarak öğrencilerimizin kişisel, sosyal, psikolojik, zihinsel, duygusal gelişimlerine katkıda bulunulmuş olunacak, - Çocuklar bu oyunlar aracılığı ile düşünme, durumlar arasında bağlantı kurma ve buna uygun davranma becerisi kazanmış olacak, - Öğrencilerin sahip oldukları farklı yetenekleri ortaya çıkarılmış olacak, - Öğretmen ve öğrencilerimizin Muğla çocuk oyunları hakkında farkındalıkları geliştirilmiş olacak, - Halk kültürünün bir parçası olan çocuk oyunlarımız nesilden nesile aktarılmış olacaktır. Uygulamayı tanıtmaya yönelik hazırlanan materyaller bu belge ekinde tarafınıza bilgisayar ortamında hazırlanarak CD içerisinde sunulmuştur. - Çocuk Oyunları ve Spor Kulüpleri Federasyonu Websitesi - Yrd. Doç. Dr. Ali Abbas ÇINAR, Muğla Çocuk Folkloru, 2008, Muğla