ESKİŞEHİR VE İSKENDERUN DA TEMİZ HAVA İÇİN EL ELE PROF.DR.SERMİN ÖRNEKTEKİN MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ HATAY Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
Teşekkür ederim Yolunda yürüyen bir yolcunun yalnız ufku görmesi yeterli değildir. Mutlaka ufkun ötesini de görmesi ve bilmesi gerekir.. M.K.ATATÜRK Mustafa Kemal Üniversitesi-Sermin Örnektekin
DÜNYANIN UZAYDAKİ YÜZÜ
2006 Petrol Barrel West Texas Intermediate ÇELİK KALAY NİKEL 2007 BAKIR ALUMINIUM KURŞUN 50 40 35 30 25 10 0 1972 75 80 85 90 95 2000 03 04 06 80$ ALTIN ÇİNKO Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
TEKNOLOGİ TEMİZ HAVA Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
A DOT.COM A DOT. GİTTİ HIZLI MADDE ÜRETİMİ
Türkiye de Hava Kalitesi Kentsel Hava Kirliliği Türkiye deki önemli çevre problemlerinin başında gelmektedir. Yüksek derişimde: * Kükürt dioksit ve duman (konutlarda ve endüstride kömür kullanımı) * Azot dioksit ve duman (trafik ve endüstri) * Benzen, Uçucu Organik Bileşikler (UOB) (Trafik, benzin istasyonları, küçük ölçekli endüstriyel tesisler) * Ağır metaller (kurşun, kadmiyum, civa, krom) (benzin ve boya içindeki kurşun, endüstri) Çocukların hassasiyeti büyük!
MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİNİN HAVA KALİTESİ ÇALIŞMALARINA KATKILARI Mustafa Kemal Üniversitesi-Sermin Örnektekin
İskenderun Hatay ili içinde İskenderun Körfezi ile Amanos dağları arasında kurulmuştur.yerleşim dar bir kıyı şeridinde yer alır.
Bölgede Yaptığımız Hava Kalitesi çalışmaları 1997 yılında ilk istasyon yerleri seçildi 1. Partikül maddeler için: İstasyonlar: İSDEMİR, Payas, İskenderun Şehir Merkezi,Üniversite Kampusu 1998-1999 Low-Volume cihazi ile örnekleme 2000-2001 High Volume cihazı ile ikinci örnekleme yapıldı İstasyonlar: İSDEMİR ve Üniversite Kampusu 2. Yağmur suyu için İstasyonlar : İSDEMİR, Payas, Universite Kampüsü, İskenderun Şehir merkezi ve Prinçlik
5th Aegean Analytical Chemistry Days Thessaloniki 5-8 october 2006 Figure1. Map of the Sampling Sites Mustafa Kemal University -Sermin Örnektekin,Şana Sungur,M.Kemal Sangün,Ramazan Bilgin
Bölgede Yaptığımız Hava Kalitesi çalışmaları ANALİZLER: Mustafa Kemal Üniversitesi merkez laboratuvarında Wales Üniversitesi, Cardiff, İngiltere de yapıldı Kullanılan Cihazlar, ICP-AES, Mikro Dalga, Elektron Mikroskopu
Bölgede Yaptığımız Hava Kalitesi çalışmaları SONUÇLAR: Toz örneklerinde: İSDEMİR ve Payas bölgesindeki ağır metal derişimleri daha yüksek Al,Cu, Ba, Fe,Ca, K, Co, Cr, Mg, Mn,Na, Pbi Ni, Zn, Yağmur suyunda: Metal Derişimleri İSDEMİR ve Payas ta daha yüksek Asidik değil ph:5.02-7.38 arasında
Bölgede Yaptığımız Hava Kalitesi çalışmaları SONUÇLAR İSDEMİR ve Payas bölgesinde Hava Kirliliği dünyanin diğer sanayii bölgelerinden daha fazla İskenderun Şehrinde ve güney kıyılarda hava kirletici partikül madde derişimleri düşük BÜYÜK ŞANS Körfezde asit yağmurları yok Mustafa Kemal Üniversitesi--Sermin Örnektekin
MATRA PROJESİ ESKİŞEHİR VE İSKENDERUN DA TEMİZ HAVA İÇİN ELELE TOGETHER TOWARDS CLEAN AIR in ESKİŞEHİR and İSKENDERUN-TURKEY
Tarihi Süreç Hollanda Hükümetinin Avrupa Birliğine giriş hazırlıkları içinde olan Türkiye ye desteği 2003 2004 Matra projesi Air quality inturkey Proje Ortakları: *Sağlık Bakanlığı (Refik Saydam Hıfzısıhha Enstitüsü) *Çevre ve Orman Bakanlığı -Amaçlar: *Hava kalitesi yasalarının tanınması *Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı ve Hava kirliliği laboratuarına ISO 17025 standartlarının Uygulanması * Hava Kalitesi ile ilgili Ankara ve Kütahya daki Pilot Çalışmalar Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
Durum Analizi Hava kirliliğinin insan sağlığına olumsuz etkileri konusunda halkın farkındalığının az olması Türkiye de Hava kirliliği ve sağlık etkileri arasında ilişkilerin değerlendirildiği bilimsel çalışma sayısının oldukça sınırlı sayıda olması Entegre hava kalitesi yönetimi; yerel hava kalitesi bilgilerine dayalı hava kalitesi planlarının hazırlanması Hava kalitesi ve sürdürülebilir kalkınma konusunda tüm tarafların katılımı ve işbirliği konusundaki eksiklikler Sürdürülebilir kalkınma için önemli hususlar Mevcut hava kirliliği problemlerinin çözümü ve Ortaya çıkabilecek muhtemel problemlerin önlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
ÇÖZÜM???????? Mustafa Kemal Üniversitesi-Sermin Örnektekin
GELİŞİME AÇIK OLMAK ONLARA GÜVENEBİLİRMİSİNİZ? 1978 DE Mustafa KURULAN Kemal Üniversitesiİ -Sermin TAKIM Örnektekin
TOGETHER TOWARDS CLEAN AIR in ESKİŞEHİR and İSKENDERUN-TURKEY (Eskişehir ve İskenderun da Temiz Hava için El ele) 2007-2010 Eskişehir Iskenderun Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
KONULAR İyi yönetim, bilgi ve verilere erişim kolaylığı (Matra Konu 2) Çevre ile ilgili Kuruluşlarını bilgi birikimine destek (Konu 5) Bilgilendirme/Farkındalığın arttırılması (Konu 7) Halk sağlığı (Konu 10) Çevre Çevre ve STK (Hava kalitesi ve sürdürülebilir kalkınma) (Konu 4). Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
Royal Haskoning Utrecht
PROJE BİLGİLERİ Proje Başlangıcı : Haziran 2007 Proje Süresi :3 yıl Proje Bütçesi :680.000 Euro Proje Yürütücüleri : Tuncay DÖĞEROĞLU (Anadolu Üniversitesi-Türkiye) Wim van DOORN (Royal Haskoning-Hollanda) Hollanda)
Projenin Aktif Katılımcıları: Anadolu Üniversitesi, Mustafa Kemal Üniversitesi Gazi Üniversitesi Royal Haskoning Nijmegen Radboud Üniversitesi Utrecht Üniversitesi Projeyi Destekleyen Kurum ve Kuruluşlar: Çevre ve Orman Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzısıhha Merkezi, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, Eskişehir Çevre ve Orman İl Müdürlüğü, Eskişehir İl Sağlık Müdürlüğü İskenderun Belediyesi Payas Belediyesi Hatay Çevre ve Orman İl Müdürlüğü, Hatay İl Sağlık Müdürlüğü Nijmegen Belediyesi. İlköğretim Okulları Eskişehir ve İskenderun da STK Endüstriyel kuruluşlar ( İSDEMİR) Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
Projenin Temel Amacı İskenderun ve Eskişehir kentlerindeki hava kirliliği ve buna bağlı sağlık etkilerinin ortaya konulabilmesine yönelik çalışmalar yapılması ve daha temiz hava için hava kalitesi planlarının hazırlanması, Projenin amaçları doğrultusunda tüm yerel kurum ve kuruluşların bir araya gelmesinin sağlanması Konu hakkında halkın bilgilendirilmesidir (bu konuya yönelik olarak belgesel film, TV ve radyo programlarının hazırlanması ve toplantılar düzenlenmesi). Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
Projenin Hedefleri Eskişehir ve İskenderun-Payas ta hava kirliliğine maruziyet nedeniyle oluşan sağlık etkilerinin belirlenmesi Hava Kalitesinden sorumlu yerel tüm kurum ve kuruluşların güçlendirilmesi, Halkın bilinçlendirilmesi ESKİŞEHİR VE İSKENDERUN DA TEMİZ HAVA İÇİN EL ELE Hollanda ve Türkiye den projeye katılan tüm kurum ve kuruluşlar arasındaki ikili ve çoklu işbirliğinin geliştirilmesi Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
Proje Kapsamında Planlanan Ana Aktiviteler Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
1.Hava kalitesi yönetimi alanında yerel ve bölgesel ölçekte hizmet veren kurumların güçlendirilmesi, sürdürülebilir kalkınma esaslı hava kalitesi eylem planlarının hazırlanması Eğitim Temiz hava yönetim planlarının hazırlanması Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
2.Eskişehir ve İskenderun da hava kalitesi ve sürdürülebilir kalkınma konusunda tüm paydaşların (Belediye, Çevre-Orman İl Müdürlüğü, İl Sağlık Müdürlüğü, Endüstri, STK, Üniversite) katılımıyla etkin bir iletişim platformunun oluşturulması Tüm paydaşların katıldığı periyodik toplantılar/çalıştaylar düzenlenmesi Tüm kurum ve kuruluşlar ile STK ve Üniversite arasındaki işbirliği ve iletişimin artırılması Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
3.Bazı tipik hava kirletici bileşenler için hava kirliliğine maruziyet ve sağlık etkileri arasındaki ilişkilerin ortaya konulması Kış ve Yaz dönemlerinde 4000 çocuğa solunum fonksiyon testi uygulanması Hava kirliliği ölçümleri Çalışmaya katılan çocuklar ve ailelerinin bilgilendirilmesi En önemli hava kirleticilerin belirlenmesi Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
4.Eskişehir ve İskenderun da lokal düzeyde halkın hava kirliliği konusunda bilgilendirilmesi, bilinç düzeyinin artırılması Çocuklar için Hava kirliliğinin etkileri ve sürdürülebilir kalkınma konulu ilköğretim çağındaki çocuklara yönelik bir belgesel film hazırlanması Yetişkinler için Hava kirliliğinin etkileri ve sürdürülebilir kalkınma konulu yetişkinlere (halka) yönelik bir belgesel film hazırlanması Proje sonuçlarını duyurmaya yönelik TV ve radyo programları, gazete yazıları Proje sonuçlarını duyurmaya yönelik broşürler hazırlanması Konuyla ilgili bilgilendirmenin web (www.cleanair.anadolu.edu.tr) aracılığı ile yapılması E-bülten (Türkçe( ve Ingilizce) yayınlanması Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
TAŞ DEVRİ Mİ?
NASIL KENTLEŞME? Mustafa Kemal Üniversitesi-Sermin Örnektekin
5.Bazı endüstriyel tesislerde enerji tasarrufu ve emisyon azaltımının ve dolayısıyla maliyetlerin azaltımı konusunda örnek uygulamalar Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
6.Proje Hollanda ve Türkiye den katılan kurumlar arasındaki ikili ve çoklu ilişkiler ve işbirliklerinin güçlendirilmesi Hollanda ve Türk Üniversiteleri arasında öğrenci değişimleri Yerel kurum ve kuruluşlarda (Belediye, İl Çevre ve Orman Müdürlüğü )çalışanların Hollanda daki ilgili kurum ve kuruluşlara yapacakları teknik geziler
MATRA Projesi için İskenderunda ne yapıldı? 2006 Haziran Tanıma ve tanişma ziyareti Doç.Dr.Tuncay Döğeroğlu,Anadolu Universitesi ve Mr. Wim van Doorn,Royal HasKoning, Hollanda 2007 Haziran Başlangıç toplantısı- Proje yürütücüsü paydaşlarla yapıldı Yer:İskenderun Belediye salonu, Katılımcılar: İskenderun Belediye Başkanı ve ekibi, Payas Belediye Başkanı, Anadolu Üniversitesi,Mustafa Kemal Üniversitesi,Royal Haskoning, Çevre ve Orman İl Müdürlüğü, Mustafa Kemal Üniversitesi Rektölüğünü ziyaret ve bilgi alışverişi İSDEMİR ziyareti ve proje konusunda bilgi alişverişi. Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
MATRA Projesi için HATAY da neler yapıldı? 2007 Ekim A Ü, MKÜ ve Royal HasKoning ekibinin Çevre il ve Orman Müdürü ile bilgilendirme toplantısı, Antakya İskenderun Kaymakamını ziyaret ve proje konsunda bilgilendirmek Payas Belediye başkanı ile bilgi alışverisi Payas ta iki ilköğretim okulunun ziyaret edilmesi İSDEMİR de bilgi paylaşım toplantısı Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
MATRA Projesi için İskenderun ve Payasta neler yapılacak? Hava kirletici partiküllerin yüksek hacimli hava toplama cihazi ile toplanması Pasif örnekleyicilerle örneklerin toplanması 4000 ilköğretim öğrencisine solunum fonksiyon testleri uygulanması Okulların Payas, İSDEMİR, ve İskenderun şehrinden seçilmesi Öğrenci ve velileri bilgilendirme toplantılarının düzenlenmesi Her üç ayda bir iletişim platformu yapılması Hava kalitesinden etkilenen ve etkiliyen kuruluşların katılımı ile Mustafa Kemal Üniversitesi -Sermin Örnektekin
Temiz Hava Temiz Ürün Sağlıklı İnsanlar
Teşekkür ederim Mustafa Kemal Üniversitesi-Sermin Örnektekin