CÜMLE VURGUSUYLA DEĞİŞEN ANLAMI BELİRLEME BAŞARISI VE BELİRTME BECERİSİ ARASINDAKİ İLİŞKİ * ÖZET



Benzer belgeler
Doç. Dr. Mustafa ÖZDEN Arş. Gör. Gülden AKDAĞ Arş. Gör. Esra AÇIKGÜL

The Study of Relationship Between the Variables Influencing The Success of the Students of Music Educational Department

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ DÖRDÜNCÜ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNE KARŞI TUTUMLARI

Muamber YILMAZ 1 GİRİŞ

İLKÖĞRETİM İKİNCİ KADEME ÖĞRETMENLERİNİN YAZILI SINAVLARINDA NOKTALAMA KURALLARINA UYMA DÜZEYLERİ: ERDEMLİ İLÇESİ ÖRNEKLEMİ

Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2, Temmuz 2011

ÖĞRETMEN ADAYLARININ PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ

YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE EŞADLI SÖZCÜKLERİN DOĞRU SESLETİMİNDE PARÇALARÜSTÜ BİRİMLERİN GÖRÜNÜR HÂLE GETİRİLMESİ * ÖZET

ilkögretim ÖGRENCilERi için HAZıRLANMıŞ BiR BEDEN EGiTiMi DERSi TUTUM

Yrd. Doç. Dr. Celal Deha DOĞAN. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Ölçme ve Değerlendirme Bilim Dalı- Doktora

NEVġEHĠR ÜNĠVERSĠTESĠ BOLOGNA SÜRECĠ

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi

ÖZGEÇMĠġ. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Anabilim Dalı Öğretim Üyesi

OKULLARDA GELİŞİMSEL ve ÖNLEYİCİ PDR-3. Prof. Dr. Serap NAZLI Ankara Üniversitesi

ORTAOKUL YEDİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÇİZGİ GRAFİK OKUMA VE ÇİZME BECERİLERİNİN İNCELENMESİ * ÖZET

BÖLÜM I. 1.1.GİRİŞ. ĠĢitileni almak ve saklamak ya da iģitileni anlamak amacıyla dikkat harcamak (Sever, 2000:11).

ÖĞRETİM ELEMANLARININ TÜRKÇE EĞİTİMİ ARAŞTIRMALARI İLE İLGİLİ ÇEŞİTLİ GÖRÜŞLERİ VARIOUS VIEWS OF TEACHING STAFF ABOUT TURKISH TEACHING RESEARCHES

ÖĞRENCĠLERĠN MATEMATĠK ÖĞRETĠMĠNDE KULLANILAN DĠLE YÖNELĠK GÖRÜġLERĠNĠN KARġILAġTIRILMASI

İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN İLETİŞİM BECERİLERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ *

İÇİNDEKİLER. ÖN SÖZ.v ÖZ GEÇMİŞ vii I. BÖLÜM İLK OKUMA VE YAZMA ÖĞRETİMİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ 1

Kitap Tanıtımı: İlköğretimde Kaynaştırma

TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROJE ONAY FORMU. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Denetimi, Planlaması ve Ekonomisi

Zihinsel Yetersizliği olan bireylere Okuma- Yazma Öğretimi. Emre ÜNLÜ

T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TÜRKÇE EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI

DĠNLEME METĠNLERĠNDEN ÖNCE VE SONRA SORULAN SORULARIN DĠNLEDĠĞĠNĠ ANLAMAYA VE HATIRLAMAYA ETKĠSĠ

TÜRKiYE'DEKi ÖZEL SAGLIK VE SPOR MERKEZLERiNDE ÇALIŞAN PERSONELiN

YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ EĞİTİM PROGRAMLARI VE ÖĞRETİM ANABİLİM DALI

GeliĢimsel Rehberlikte 5 Ana Müdahale. Prof. Dr. Serap NAZLI

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı TEMEL OYUNCULUK KURS PROGRAMI

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Pediatri Bölümü nde Tedavi Gören Çocuklarla HAYAT BĠR ARMAĞANDIR PROJESĠ

daha çok göz önünde bulundurulabilir. Öğrencilerin dile karşı daha olumlu bir tutum geliştirmeleri ve daha homojen gruplar ile dersler yürütülebilir.

ÖĞRETMEN ADAYLARININ MESLEK BİLGİSİ DERSLERİ ÜZERİNE BAKIŞ AÇILARI

ÇUKUROVA ÜNĠVERSĠTESĠ SOSYAL BĠLĠMLER ENSTĠTÜSÜ SINIF ÖĞRETMENLĠĞĠ ANA BĠLĠM DALI

G Ü Ç L E N İ N! Technical Assistance for Supporting Social Inclusion through Sports Education

TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ BİLGİSAYAR DESTEKLİ EĞİTİME İLİŞKİN TUTUMLARININ İNCELENMESİ

SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ BONA YAPMA BECERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

SAĞLIK ORTAMINDA ÇALIġANLARDA GÜVENLĠĞĠ TEHDĠT EDEN STRES ETKENLERĠ VE BAġ ETME YÖNTEMLERĠ. MANĠSA ĠL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ HEMġĠRE AYLĠN AY

ġaġr VE YAZARLAR SÖZLÜKLERĠNDE MADDE BAġLARININ ĠÇERĠK PLANI VE CAHĠT SITKI TARANCI ÖRNEĞĠ Erdoğan BOZ ÖZET

FARKLI YÖNTEMLERLE OKUMA-YAZMA ÖĞRENMİŞ BEŞİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN OKUDUĞUNU ANLAMA ERİŞİLERİYLE OKUMA HIZLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

EĞİTİM FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE YÖNELİK TUTUMLARI Filiz ÇETİN 1

OĞUZ ÇETĠN. KiĢisel Bilgi

TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ FARKLI TÜRLERDEKİ CÜMLELERDE VURGULU SÖZCÜKLERİ BELİRLEYEBİLME BECERİLERİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA * ÖZET

894 2 nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications April, 2011 Antalya-Turkey

İLKÖĞRETİM ALTINCI SINIF ÖĞRENCİLERİNİN KELİME TÜRLERİNİ KULLANMA BECERİLERİ

8. SINIF ÖĞRENCĠLERĠNĠN OKUMA ALIġKANLIĞINA YÖNELĠK TUTUMLARININ TÜRKÇE DERSĠ ÖZ YETERLĠK ALIGILARI ĠLE ĠLĠġKĠSĠ

DOĞAL GAZ SEKTÖRÜNDE PERSONEL BELGELENDĠRMESĠ

Okul-Kütüphane ĠliĢkisinde Öğretmenin Yeri : Öğretmen Kütüphaneci ĠĢbirliği

LisE BiRiNCi SINIF ÖGRENCiLERiNiN BEDEN EGiTiMi VE SPORA ilişkin TUTUM ÖLÇEGi ii

SOSYAL BİLGİLER DERSİ ( SINIFLAR) ÖĞRETİM PROGRAMI ÖMER MURAT PAMUK REHBER ÖĞRETMEN REHBER ÖĞRETMEN

Yıl: 4, Sayı: 11, Haziran 2017, s

İlköğretim Birinci Kademe Öğrencilerinin Derslerdeki Başarı Düzeylerinin Birbiriyle İlişkisi

TUNCELĠ ÜNĠVERSĠTESĠ YILI SAYIġTAY DENETĠM RAPORU

DETERMINATION OF PRIMARY EDUCATION SECONDARY STAGE STUDENTS MAP SKILL LEVELS

ORTA ÖĞRETĠM KURUMLARINDA BĠLĠġĠM TEKNOLOJĠLERĠNĠN KULLANIMINA ĠLĠġKĠN ÖĞRENCĠ GÖRÜġLERĠNĠN ANALĠZĠ

T.C. DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ANABİLİMDALI İLKÖĞRETİM PROGRAM SINIF ÖĞRETMENLİĞİ TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE YENİ YAKLAŞIMLAR

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı SESLENDİRME VE DUBLAJ KURS PROGRAMI

İletişim Programlarına Özgü Öğretim Çıktıları

First Stage of an Automated Content-Based Citation Analysis Study: Detection of Citation Sentences

A Comparative Analysis of Elementary Mathematics Teachers Examination Questions And SBS Mathematics Questions According To Bloom s Taxonomy

KUPA TEKNĠK BĠLĠMLER MESLEK YÜKSEKOKULUNUN

Serap POYRAZ Celal Bayar Ü. Eğitim Fakültesi, İlköğretim Fen Bilgisi Eğitimi Bölümü, Manisa.

ĠSHAKOL. Ġġ BAġVURU FORMU. Boya Sanayi A.ġ. En Son ÇekilmiĢ Fotoğrafınız. No:.. ÖNEMLĠ NOTLAR

GÜNEġĠN EN GÜZEL DOĞDUĞU ġehġrden, ADIYAMAN DAN MERHABALAR

KÜLTÜREL MUHİTİN ÖĞRENCİ BAŞARISINA ETKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Ölçme ve Değerlendirme Semineri

Lisansüstü düzeyinde vizyon, analitik düģünce ve etik değerlere sahip bilim insanları yetiģtirmektir.

FRANSIZCA ÖĞRENCİLERİNİN SÖZLÜ İLETİŞİM BECERİLERİNE YÖNELİK TUTUMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ* ÖZET

Beden Eğitimi Spor Yüksek Okulu Öğrencilerinin Farklı Değişkenler Açısından Problem Çözme Becerileri

TC İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ FEN EDEBİYAT FAKÜLTESİ PSİKOLOJİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİ STAJ RAPORU/DEFTERİ HAZIRLAMA İLKELERİ

OLUMLU ÖĞRENME ORTAMI OLUġTURMA. Doç. Dr.Yücel Gelişli, Sınıf Yönetimi 1

BĠRĠNCĠ BASAMAK SAĞLIK ÇALIġANLARINDA YAġAM DOYUMU, Ġġ DOYUMU VE TÜKENMĠġLĠK DURUMU

İLKÖĞRETİM SEKİZİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN YAZILI ANLATIM BECERİLERİNİN FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

DİNLEME BECERİSİNİN DİĞER BECERİ ALANLARI İLE İLİŞKİSİ * ÖZET

İÇİNDEKİLER / CONTENTS

TIMSS Tanıtım Sunusu

Ġstanbul daki ĠnĢaat Mühendisliği Öğrencilerinin Motivasyonlarını Etkileyen Faktörlerin Değerlendirmesi

Müzik Öğretmenliği Anabilim Dallarında Uygulanan Armoni-Kontrpuan-Eşlik Derslerinde Piyanonun Kullanım Durumunun İncelenmesi

Program AkıĢ Kontrol Yapıları

BAġKENT UNIVERSITY JOURNAL OF EDUCATION

A RESEARCH ON THE RELATIONSHIP BETWEEN THE STRESSFULL PERSONALITY AND WORK ACCIDENTS

BĠYOLOJĠ EĞĠTĠMĠ LĠSANSÜSTÜ ÖĞRENCĠLERĠNĠN LĠSANSÜSTÜ YETERLĠKLERĠNE ĠLĠġKĠN GÖRÜġLERĠ

6. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN KELİME HAZİNESİNİN GELİŞTİRİLMESİNDE EĞİTSEL OYUNLARIN ETKİSİNİN İNCELENMESİ *** ÖZET

TEMAKTĠK YAKLAġIMDA FĠZĠKSEL ÇEVRE. Yrd. Doç. Dr. ġermin METĠN Hasan Kalyoncu Üniversitesi

TÜRKÇE ÖĞRETİM PROGRAMLARININ DİNLEME BECERİSİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ AN EVALUATION OF TURKISH EDUCATION PROGRAMS IN TERMS OF LISTENING SKILLS

ARAP ÖĞRENCİLERİN GÖKKUŞAĞI TÜRKÇE ÖĞRETİM SETİ HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİNE YÖNELİK BİR İÇERİK ANALİZİ * ÖZET

EVALUATING PRIMARY SCHOOL TURKISH PROGRAM AND ACQUISITION AND ACTIVITIES IN TURKISH TEXT BOOKS IN TERMS OF SPEAKING SKILL

ULUSLAR ARASI 9. BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLİĞİ KONGRESİ

SEVDAMIZ OKUMAK PROJESĠ

Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi Journal of Research in Education and Teaching Haziran 2017 Cilt:6 Özel Sayı:1 Makale No: 07 ISSN:

TÜRKÇE DERSĠNDE KULLANILAN PERFORMANS ÖDEVLERĠNĠN ETKĠLĠLĠĞĠ

HACETTEPE ÜNivERSiTESi SPOR BiLiMLERi VE TEKNOLOJiSi YÜKSEK OKULU'NA GiRişTE YAPILAN

TEMEL EĞİTİMDEN ORTAÖĞRETİME GEÇİŞ ORTAK SINAV BAŞARISININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Hacer ÖZYURT¹, Özcan ÖZYURT 2, Hasan KARAL 3

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results:

İLKÖĞRETİM OKULU 6, 7. VE 8. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN OKUL YAŞAMININ NİTELİĞİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ *

THE SKILLS TRAINING RAN IN ENTERPRISES

TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ KONUŞMA EĞİTİMİ DERSİNE YÖNELİK TUTUMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ BEDEN EĞİTİMİ ve SPOR BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN ÖSS ve ÖZEL YETENEK SINAVI PUANLARINA GÖRE GENEL AKADEMİK BAŞARILARI

İDV ÖZEL BİLKENT ORTAOKULU SINIFLARINA KONTENJAN DAHİLİNDE ÖĞRENCİ ALINACAKTIR.

OKUMA ALIŞKANLIKLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: ANKARA ÜNİVERSİTESİ KALECİK MESLEK YÜKSEKOKULU ÖRNEĞİ

Transkript:

- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, p. 705-713, ANKARA-TURKEY CÜMLE VURGUSUYLA DEĞİŞEN ANLAMI BELİRLEME BAŞARISI VE BELİRTME BECERİSİ ARASINDAKİ İLİŞKİ * Arif ÇERÇİ ** Serdar DERMAN *** ÖZET Araştırmanın amacı ortaokul öğrencilerinin cümle vurgusuyla değişen anlamı belirleme başarıları ile cümlede istenen anlamı vurgu ile belirtebilme becerileri arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Araştırmada nitel araştırma yaklaşımlarından durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. 40 ortaokul 7. sınıf öğrencisine vurgusuyla birlikte anlamı değişen iki farklı cümle verilmiştir. Öğrencilerden, verilen anlama uygun vurgulama ile cümleleri seslendirmeleri istenmiş ve sesleri kaydedilmiştir. Daha sonraki haftada aynı cümlelerin uzman tarafından seslendirilmiş ses kayıtları dinletilmiş, aynı anda test formunda hazırlanan ölçme aracıyla dinledikleri her bir cümle için vurguyla değişen anlamın olduğu seçeneği işaretlemeleri istenmiştir. Bu çalışmada gürültü kesme özelliğine sahip, ses kayıt cihazı kullanılmıştır. Öğrencilerin ses kayıtları Praat ses analiz programı ile çözümlenmiş ve cümle vurguları belirlenmiştir. Uzman tarafından yapılan ve doğruluğu Praat programıyla sınanan seslendirmelerde öğrencilerin tespit ettikleri anlamların uzmanın vurguyla ifade ettiği anlama göre ne oranda doğru olduğu testteki sorulara verdikleri cevapların analiz edilmesiyle belirlenmiştir. Elde edilen verilerin ilişkisel değerlendirmeleri yapılmış ve cümlede vurguyla değişen anlamı belirleme başarısı ile istenen anlamı vurguyla belirtme becerisi arasında pozitif yönde güçlü bir ilişki tespit edilmiştir. Öğrencilerin cümle vurgusuyla değişen anlamı belirleme başarıları arttıkça cümlede istenen anlamı vurgu ile belirtme becerileri de artmaktadır. Bu sonuç ise öğrencilere cümle vurgusu becerisinin kazandırılmasında öncelikle dinleme temelli bir eğitimin verilmesi gereğini ortaya koymaktadır. Çünkü beceriler taklit yoluyla öğrenilmekte, uygulamalarla geliştirilmektedir. Anahtar Kelimeler: cümle vurgusu, cümle anlamı, ilişki * Bu makale Crosscheck sistemi tarafından taranmış ve bu sistem sonuçlarına göre orijinal bir makale olduğu tespit edilmiştir. ** Dr. Öğretmen MEB, El-mek: arifcerci@gmail.com *** Yrd. Doç. Dr. El-mek:

706 Arif ÇERÇİ Serdar DERMAN THE CORRELATION BETWEEN EXPRESSION SKILL AND THE SUCCESS OF COMPREHENSION OF THE MEANING OF A SENTENCE WHICH CAN CHANGE WITH EMPHASIS ABSTRACT The aim of this research is to put out the secondary school students achievements on the correlation between the expression skill of the meaning with emphasis which is mentioned in a sentence and the success of comprehension of the meaning of a sentence which can change with emphasis.in this research, it was used the method of circumstance study from the qualitative research approaches.two different sentences in which their meanings can change with different emphasis were given to 40 students for 7 th grade in a secondary school.the students were asked for reading the sentences according to their meanings with the correct emphasis and their voices were recorded.the next week, they were listened to the audio recordings of the same sentences which had been read by an expert and at the same time while listening to each sentence which change their meanings with emphasis, they were asked for choosing the option on the test which was preapered in the form of measuring tool.in this study,sound recording equipment which has a feature of noise cutting was used.with the help of the Praat Sound Analysis Programme,the voice recordings of the students were analyzed and determined emphasis of the sentence.in the voice recordings which were done by expert and in which their accuracy were tested with the Praat programme,how many of the meanings which were chosen by the students according to the meaning in which the expert expressed with emphasis were correct or not was determined by analyzing the answers of the questions on the test.the relational evaluations for data which was obtained were done and was found a mid-level positive correlation between the success of comprehension of the meaning of a sentence which can change with emphasis and expression skill of the desired meaning with emphasisstudent s ability to specify intented meaning with the help of emphasis on sentence increases as their success of determining the meaning, which changes with the emphasis increases. This outcome shows the necessity of giving the students a listening based education to make them acquire the ability of emphasis on sentence. Because the skills are learnt by imitation and developed by practice. Key Words: The emphasis of a sentence, the meaning of a sentence, correlation 1.Giriş Hem öğretim sürecinde hem de günlük hayatta insanları anlamak, duygu ve düģüncelerimizi baģkalarına doğru ve güzel bir biçimde, kurallara uygun olarak aktarmak hemiletiģimin hem de konuģmanın önemli gayesidir. Günümüzde her toplum bireyi için, önemi kavranmıģ olan iletiģim i güçlendirmek amacıyla çeģitli çabalara, bilgiye ve eğitime gereksinim duyulmaktadır. Özellikle iletiģim becerilerinin geliģtirilmesi bakımından konuģma ve konuģmanın etkileyici gücü yoluyla elde edilen

Cümle Vurgusuyla Değişen Anlamı Belirleme Başarısı Ve Belirtme Becerisi 707 baģarı, bireylerin yaģam niteliği ile doğru orantılı sayılmaktadır. Bu nitelik gerek iģ, gerekse özel yaģam boyutunda bireylerin güçlü iletiģim kurmaları yoluyla değer kazanacaktır. DeğiĢik amaçlara yönelik yapılan konuģmalar, sunuģlar, toplantılar için geçerli olan ölçütlerin baģında etkileyici konuģma, doğru, anlaģılır ve açık anlatım gelmektedir (Kurudayıoğlu, 2011: 9). KonuĢmayı etkili kılan husus konuģmanın zihinsel süreçlerde kurgulanmasındaki baģarının yanında seslendirme sırasındaki becerilerin geliģmiģliğidir. Temel dil becerilerinden biri olan konuģmanın temelinde, duygu ve düģüncelerin fonetiksentaks iliģkisi içinde aktarılması yatmaktadır. KonuĢma esnasında fonetik-sentaks iliģkisinin sağlıklı yansıtılabilmesi, öncelikle, söz dizimini oluģturan kelime ve kelime gruplarının duygu ve düģünce anlamlarının algılanmıģ olmasına bağlıdır. Söz diziminin duygu ve düģünce anlamına uygun seslendirmelerin yapılabilmesi ve sözün ezgisinin hissettirilebilmesi için, vurgu, ton, durak gibi parçalar üstü birimlerin üretimiyle ilgili beceriye sahip olmak gerekir. ( CoĢkun, 2009: 41). "GüneĢ e göre, parçalar üstü birimler, bulundukları kelimeye özel ifadeler kazandırarak, sözün maksada uygun bir Ģekilde söylenmesini ve anlaģılmasını sağlar. Bu nedenle-konuģurken veya yazılı bir metni okurken-sözlerde bulunan kelimeleri taģıdığı parçalarüstü ses birimleri açısından ciddî bir değerlendirmeye tâbi tutmak ve söyleyiģi böyle bir iģlemden sonra icra etmek büyük bir önem taģımaktadır." ( Aktaran: Çetin, 2008: 22).Parçalarüstü birimler ( vurgu, tonlama, durak, ezgi, süre, sınır) içerisinde vurgu becerisi hem sözün ezgisini hem de anlamını etkilemesi ve belirlemesi bakımından müstesna bir yere sahiptir. Kelimelerde ve anlatım birimlerinde en az bir hece bulunur. (gel ) Hece sayısı birden fazla olunca, her hece aynı soluk baskısıyla söylenmez. Bu göreceli soluk baskısına vurgu, baskılı söylenen heceye de vurgulu hece denir (Demircan, 1996: 123). Cümle vurgusu ise cümlede en baskılı söylenen heceyi ifade eder. Bu hecenin bulunduğu kelime ise o cümlenin vurgulanan unsurunu teģkil eder.cümlede, verilmek istenen anlama göre cümlenin farklı unsurları vurgulanabilir. Bu, önem verilen unsuru yükleme yaklaģtırılmak suretiyle yapılabileceği gibi, cümlenin söz dizimi değiģtirilmeden de yapılabilir (Ercilasun, 2009: 184). Yarın Ankara dan oğlum gelecek. Oğlum Ankara dan yarın gelecek. Oğlum yarın Ankara dan gelecek. Cümlelerde sırasıyla oğlum, yarın ve Ankara'dan kelimeleri yükleme yaklaģtırılmak suretiyle vurgulanmıģtır. Böylece gelme eylemini kimin yapacağı, ne zaman yapacağı ve nereden yapacağı vurgulanmıģtır. Bu vurgulamalarla cümlede sırasıyla Ģahıs, zaman ve yer anlamları öne çıkmıģtır. (Aksan, 2009: 66). Yarın Ankara dan oğlum gelecek. Yarın Ankara dan oğlum gelecek. Yarın Ankara dan oğlum gelecek. Cümlelerde ise cümlenin söz dizimi değiģtirilmeksizin altı çizili heceler daha baskılı söylenmek suretiyle bu kelimeler vurgulanmıģ ve söz dizimi değiģtirilmek suretiyle yapılan vurgularla aynı anlamlar elde edilmiģtir. Cümlenin anlamı ve ezgisi ile böylesine ilgili olan cümle vurgusuna öğrencilerin kulağının ne kadar aģina olduğunu bilmek ve cümle vurgusunu ifade etmek istedikleri anlama göre kullanma becerilerinin düzeyini belirlemek öğrencilere verilecek konuģma eğitiminin niteliklerinin tespit edilmesinde önemlidir. AraĢtırma öğrencilere verilecek konuģma eğitiminin niteliklerinin belirlenmesinde yol gösterici olması bakımından önemlidir.

708 Arif ÇERÇİ Serdar DERMAN 2.Yöntem 2.1.Araştırmanın Amacı Ortaokul öğrencilerinin farklı vurgularla farklı anlamlar ifade eden cümlelerdeki anlam özelliğini kavrama düzeyleri ile belirtmek istedikleri anlama göre cümle vurgusu yapma becerisi baģarıları arasındaki iliģkiyi belirlemek suretiyle elde edilen veriler ıģığında öneriler geliģtirmektir. 2.2.Araştırmanın Modeli Bu çalıģmada ortaokul öğrencilerinin cümle vurgusuyla değiģen anlamları kavrama düzeyleri ile belirtmek istedikleri anlama göre cümle vurgusu yapma becerisi baģarıları araģtırılmıģtır. AraĢtırma betimsel tarama modelinde yürütülmüģtür.. AraĢtırmanın verileri öğrencilerin dinledikleri farklı vurgulara sahip cümlelerdeki anlamı belirlemelerine yönelik hazırlanan baģarı testi ile aynı cümlelerin belirtilen anlamlara uygun vurgulanmasının istenmesi suretiyle öğrencilerden alınan seslerin gürültü kesme özelliğine sahip ses kayıt cihazı ile kaydedilmesi ile toplanmıģtır. Bu çalıģmada ortaokul öğrencilerinin farklı vurgularla anlamı değiģen cümlelerdeki anlamı kavrama düzeyleri ile verilmek istenen anlama uygun cümle vurgusu yapma becerileri mevcut durum içinde belirlenmek amaçlandığından kullanılan araģtırma yönteminin ve veri toplama aracının araģtırmanın amacına uygun olduğu düģünülmektedir. 2.3.Çalışma Grubu AraĢtırma 2012-13 eğitim öğretim yılında Mersin ili Erdemli ilçesi Turgut Özal Ġlköğretim Okulu nun 7. sınıfında iki farklı sınıfta öğrenim gören toplam 40 öğrenci üzerinde gerçekleģtirilmiģtir. Bu çalıģmada ortaokul öğrencilerinin farklı vurgularla anlamı değiģen cümlelerdeki anlamı kavrama düzeyleri ile verilmek istenen anlama uygun cümle vurgusu yapma becerileri belirlenmek amaçlandığından örneklem seçim yaklaģımının kullanılması uygun görülmüģtür ve bu doğrultuda da araģtırmacı tarafından yürütülmekte olan Türkçe derslerine katılan öğrenciler çalıģma grubuna dâhil edilmiģtir. 2.4. Veri Toplama Araçları Öğrencilere uzman tarafından seslendirilen iki farklı cümlenin farklı unsurlarının vurgulandığı ses kayıtları dinletilmiģ aynı anda bu cümlelerdeki anlamları belirlemeleri için hazırlanmıģ baģarı testi (Ek-1, Ek-2)uygulanmıĢtır. Sonraki hafta ise öğrencilere bu iki cümle verilmiģ(ek-3, Ek-4) ve istenen anlamlara göre cümlelerde vurgu yapmaları istenmiģtir. Öğrencilere ait seslendirmeler gürültü kesici ses kayıt cihazı ile kaydedilmiģtir. 2.5. Verilerin Analizi AraĢtırmada baģarı testi ile elde edilen veriler excel programında analiz edilmiģ, öğrencilere ait ses kayıtları cümle vurgusu yönünden Praat ses analiz programı ile analiz edilmiģ, baģarı testinden elde edilen veriler ile seslerin analizi sonucu elde edilen verilerin karģılaģtırmalı istatistikî analizi yapılmıģtır. Öğrencilerin cümle vurgusuyla değiģen anlamı belirleme baģarıları ile cümle vurgusuyla değiģen anlamı belirtme becerisi baģarıları arasındaki iliģkinin belirlenmesinde pearson korelasyon katsayısı tekniği kullanılmıģtır. Korelasyon katsayısının anlamlılığı ise t testi ile sınanmıģtır. Verilerin analizinde. 05 anlamlılık düzeyi belirlenmiģtir.

Cümle Vurgusuyla Değişen Anlamı Belirleme Başarısı Ve Belirtme Becerisi 709 ġekil 1: Cümle Vurgusunun Praat Ses Analiz Programında Elde EdilmiĢ Bir Görüntüsü (Kırmızı Kesik Dikey Çizgi: Cümle vurgusunun olması gereken yeri göstermektedir) 3. Bulgular Ve Yorum Tablo 1: Cümle Vurgusuyla DeğiĢen Anlamı Belirleme BaĢarı Testindeki Doğru YanlıĢ Sayıları ve Yüzdelik Oranı N D Y % 40 194 126 60,625 Öğrenciler dinledikleri iki cümlenin farklı vurguya sahip sekiz farklı seslendiriliģindeki sekiz farklı anlamı 194 kez doğru olarak belirlerken, 126 kez yanlıģ olarak belirlemiģtir. Bu doğruların toplam cevap sayısına oranı ise yüzde 60.625 tir. Tablo 2: Cümle Vurgusuyla DeğiĢen Anlamı Belirtme Becerisi BaĢarılarındaki Doğru YanlıĢ Uygulama Sayıları ve Yüzdelik Oranı N D Y % 40 152 168 47,5 Öğrencilerin iki cümlenin farklı vurguya sahip sekiz farklı seslendiriliģinde sekiz farklı anlamı 152 kez doğru olarak belirtirken, 168 kez yanlıģ olarak belirtmiģlerdir. Bu doğruların toplam seslendirme sayısına oranı ise yüzde 47.5 tir. Tablo3: Öğrencilerin Cümle Vurgusuyla DeğiĢen Anlamı Belirleme BaĢarıları ve Belirtme Becerisi BaĢarılarının Korelasyon Katsayıları BaĢarı Boyutu n R P Cümlede Vurguyla DeğiĢen Anlamı Belirleme BaĢarısı ile Cümlede Vurguyla DeğiĢen Anlamı Belirtme Becerisi BaĢarısı 40 0.6 1 Tablo 3 de Öğrencilerin cümle vurgusuyla değiģen anlamı belirleme ve cümle vurgusuyla değiģen anlamı belirtme becerisi baģarıları arasındaki korelasyon katsayıları ( r) ile bu katsayının anlamlılığı (p) ayrı ayrı verilmiģtir. Bulgular cümle vurgusuyla değiģen anlamı belirleme baģarısı ile cümle vurgusuyla değiģen anlamı belirtme becerisi baģarısı arasında orta düzeyde anlamlı (r: 0.61)ve pozitif yönlü bir iliģki vardır.bu iliģki neticesinde öğrencilerin cümle vurgusuyla değiģen anlamı belirleme baģarısı 40,041

710 Arif ÇERÇİ Serdar DERMAN arttıkça bu anlamı belirtme becerisi baģarısı da artmaktadır. Öğrencilerin cümle vurgusuyla değiģen anlamı belirleme baģarısı azaldıkça, bu anlamı belirtme becerisi baģarısı da azalmaktadır. 4. Sonuç Tartışma ve Öneriler Öğrencilerin cümle vurgusuyla değiģen anlamı belirleme baģarısı ile bu anlamı belirtme becerisi baģarısı öğrencilerin doğru ve yanlıģları ile bunların dağılımları üzerinden tespit edilmiģtir.öğrenciler uygulanan baģarı testinde 194 kez doğru seçeneği iģaretlerken, 124 kez yanlıģ seçeneği iģaretlemiģtir. Doğrularının yüzdelik oranı ise % 60.625 tir. Öğrencilerin cümle vurgusuyla değiģen anlamı belirtme becerisi baģarıları öğrencilerin doğru ve yanlıģ seslendirmeleri üzerinden değerlendirilmiģtir. Öğrenciler kendilerinden istenen anlama uygun doğru vurgulamayı 152 defa yaparken, yanlıģ olarak 168 defa yapmıģlardır. Doğru vurgulamalarının oranı ise % 47.5 tir. Vurgu konuģmaları yalnız tek düzelikten kurtarmakla kalmaz, uygulanma tarzlarına göre ifadelerimize çeģitli anlam özellikleri katar. Bu nitelikleri itibariyle konuģmanın önemli unsurlarından biridir. Türkçenin temel dil becerilerinden olan konuģma becerisinin geliģtirilmesi diğer dil becerilerinde olduğu gibi uygulamaya muhtaçtır. Anlama göre cümle vurgusu yapma becerisi ise özelliği gereği cümlede anlamın kavranmasını gerektiren bir konudur. AraĢtırmanın bulgularından hareketle Ģu önerilerde bulunmak mümkündür: 1. Farklı vurgulara sahip cümleler öğrencilere dinletilerek cümle anlamında meydana gelen değiģmeleri fark etmeleri sağlanmalıdır. 2. Farklı vurgulara sahip cümleler öğrencilere dinletilmeli ve öğrencilere aynı vurguları yapma alıģtırmaları yaptırılmalıdır. 3. Öğrencilerin kendi sesleri kaydedilerek öğrencilere dinletilmelidir. 4. Akran değerlendirme formları hazırlanarak öğrencilerin birbirlerinin yaptıkları vurgulamaları değerlendirmeleri sağlanmalı böylece ölçme değerlendirme çalıģmaları öğretim sürecinin içine dahil edilmelidir. 5. Dilbilgisi konularından olan cümlenin öğeleri konusuyla birlikte verilecek cümle vurgusu eğitimiyle öğrencilerin vurguladıkları cümle öğesiyle birlikte değiģen anlamı birlikte değerlendirmeleri sağlanmalıdır. KAYNAKÇA AKSAN, Doğan. (2009). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim. (5. Baskı). Ankara: TDK Yayınları. COġKUN, Volkan. (KIġ 2009). Ana Dili Eğitiminde Parçalarüstü Birimlerin Önemi ve Teknoloji Destekli Olarak Kavratılması. Bilig, 48, 41-52. ÇETĠN, Didem (2008). Türkçe Eğitimi Bölümü Mezunu Öğrenciler ile Birinci Sınıf Öğrencilerinin Sesli Okuma Becerilerinin Parçalar üstü Birimler Açısından KarĢılaĢtırılması. Muğla: Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. DEMĠRCAN, Ömer. (1996). Türkçenin Ses Dizimi. Ġstanbul: Der Yayınevi. ERCĠLASUN, Ahmet B. ve diğerleri. (2009). Türk Dili ve Kompozisyon. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım. KURUDAYIOĞLU, Mehmet. (2011). KonuĢma Eğitimi. Ġstanbul: Kriter Yayınları.

Cümle Vurgusuyla Değişen Anlamı Belirleme Başarısı Ve Belirtme Becerisi 711 Ek 1:Başarı Testi 1 Ekler ġimdi dinleyeceğiniz Ben senden çok sıkıldım. cümlesinin farklı unsurları vurgulanarak cümlemiz dört farklı Ģekilde seslendirilmiģtir. Sizlerden bu vurgulan unsurların cümleye kattığı anlamı her cümle için verilen seçenekler arasından iģaretlemenizi istiyorum. Tespit edemediğiniz seçenekleri boģ bırakınız. Cümleyi dinledikten sonra cevap vermeniz için bir dakikalık süreniz olacaktır. Cevaplarınız puanlama amaçlı olmayıp, ders notunuzu herhangi bir Ģekilde etkilemeyecektir. 1.Cümle Yardımlarınız için Ģimdiden teģekkür ederim. A) Ben, baģkasından değil senden çok sıkıldım. B) Ben, senin sıkıldığından daha çok sıkıldım. C) Ben, senden bıktım, çok sıkıldım. D) Çok sıkılan sen değilsin, benim. 2. Cümle A) Ben artık seni çekemez hâle geldim. B) Ben, senden bıktım, çok sıkıldım. C) Ben baģkasından değil, senden çok sıkıldım. D) Çok sıkılan sen değilsin, benim. 3.Cümle A) Ben, senin sıkıldığından daha çok sıkıldım. B) Çok sıkılan sen değilsin, benim. C) Ben artık seni çekemez hale geldim. D) Ben, baģkasından değil, senden çok sıkıldım. 4. Cümle A) Ben, senin sıkıldığından daha çok sıkıldım. B) Ben artık seni çekemez hâle geldim. C) Ben baģkasından değil, senden çok sıkıldım. D) Çok sıkılan sen değilsin, benim. Ek 2: BaĢarı Testi 2 ġimdi dinleyeceğiniz Ben sizi dün orada gördüm. cümlesinin farklı unsurları vurgulanarak cümlemiz dört farklı Ģekilde seslendirilmiģtir. Sizlerden bu vurgulan unsurların cümleye kattığı anlamı her cümle için verilen seçenekler arasından iģaretlemenizi istiyorum. Tespit edemediğiniz seçenekleri boģ bırakınız. Cümleyi dinledikten sonra cevap vermeniz için bir dakikalık süreniz olacaktır. Cevaplarınız puanlama amaçlı olmayıp, ders notunuzu herhangi bir Ģekilde etkilemeyecektir.

712 Arif ÇERÇİ Serdar DERMAN 1.Cümle Yardımlarınız için Ģimdiden teģekkür ederim. A) BaĢkasını değil, sizi gördüm. B) BaĢka zaman değil dün gördüm. C) BaĢka yerde değil, orada gördüm. D) BaĢkası değil, ben gördüm. 2. Cümle A) BaĢka zaman değil, dün gördüm. B) BaĢka yerde değil, orada gördüm. C) BaĢkasını değil, sizi gördüm. D) BaĢkası değil, ben gördüm. 3.Cümle A) BaĢkası değil, ben gördüm. B) BaĢka zaman değil, dün gördüm. C) BaĢkasını değil, sizi gördüm. D) BaĢka yerde değil, orada gördüm. 4. Cümle A) BaĢka yerde değil, orada gördüm. B) BaĢkasını değil, sizi gördüm. C) BaĢka zaman değil, dün gördüm. D) BaĢkası değil, ben gördüm. Ek 3: Seslendirme Cümlesi 1 Sevgili öğrenciler; AĢağıda verilen Ben senden çok sıkıldım. cümlesini parantez içinde verilen anlamı ifade edecek Ģekilde vurgulayarak söylemeniz istenmektedir. Lütfen acele etmeyiniz! Parantez içinde verilen anlama dikkat ederek cümlede vurgulamanız gereken öğeyi vurgulayarak cümleyi söyleyiniz. Bu çalıģma yalnızca bilgi amaçlı olup notla değerlendirilmeyecektir. Sabrınız ve yardımınız için teģekkür ederim. 1.Cümle Ben senden çok sıkıldım. ( Çok sıkılan sen değilsin benim, anlamını verecek Ģekilde cümle vurgusu yapınız.) 2. Cümle Ben senden çok sıkıldım. ( Ben, baģkasından değil, senden çok sıkıldım, anlamını verecek Ģekilde cümle vurgusu yapınız. )

Cümle Vurgusuyla Değişen Anlamı Belirleme Başarısı Ve Belirtme Becerisi 713 3.Cümle Ben senden çok sıkıldım. ( Ben, senin sıkıldığından daha çok sıkıldım, anlamını verecek Ģekilde cümle vurgusu yapınız. ) 4. Cümle Ben senden çok sıkıldım. ( Ben artık seni çekemez hâle geldim, anlamını verecek Ģekilde cümle vurgusu yapınız. ) Ek 4: Seslendirme Cümlesi 2 Sevgili öğrenciler; AĢağıda verilen Ben sizi dün orada gördüm. cümlesini parantez içinde verilen anlamı ifade edecek Ģekilde vurgulayarak söylemeniz istenmektedir. Lütfen acele etmeyiniz! Parantez içinde verilen anlama dikkat ederek cümlede vurgulamanız gereken öğeyi vurgulayarak cümleyi söyleyiniz. Bu çalıģma yalnızca bilgi amaçlı olup notla değerlendirilmeyecektir. Sabrınız ve yardımınız için teģekkür ederim. 1.Cümle Ben sizi dün orada gördüm. ( BaĢkası değil, ben gördüm, anlamını verecek Ģekilde cümle vurgusu yapınız. ) 2. Cümle Ben sizi dün orada gördüm. ( BaĢkasını değil, sizi gördüm, anlamını verecek Ģekilde cümle vurgusu yapınız. ) 3.Cümle Ben sizi dün orada gördüm. ( BaĢka zaman değil, dün gördüm, anlamını verecek Ģekilde cümle vurgusu yapınız. ) 4. Cümle Ben sizi dün orada gördüm. ( BaĢka yerde değil, orada gördüm, anlamını verecek Ģekilde cümle vurgusu yapınız. )