Arnavutlar U.D.E.K Tiran Yunus Emre Türk Kültür Merkezi, Tiran/Albania jonida.ilhan@gmail.com ÖZET y günümüzde Türkçeye büyük ilgi göstermektedirler. Bu Anahtar sözcükler: ABSTRACT In 1991, after the fall of the old regime, there have been established schools teaching the Turkish language in Albania. During the last 22 years, those schools have been considerably increasing in number. The Turkish language is taught as a foreign language through the system of different levels in Primary schools, secondary schools, high schools, government and private universities as well as different private courses. Albanians that for a long time of isolation have suffered from not being allowed to learn foreign languages, nowadays have shown to be very much interested in learning the Turkish language. This paper discusses the difficulties that Albanian students face while learning Turkish as a foreign language, while on the other hand it deals also with the factors that ease the process of learning Turkish, based on some common characteristics that both Albanian and Turkish languages have. Based on this approach the paper has analyzed and compared the phonetics and syntax in both languages and has come to conclude with important factors that ease and make it difficult for the Albanians to learn Turkish as a foreign language. The whole research has been based on literature review as well as personal experience in the field. Key Words: Albanians, Learning Turkish, Learning foreign languages, Common vocabulary. 1.BÖLÜM a) 191
U.D.E.K okul ile lise düzeylerinde faaliyet göstermektedirler. Bu okullardan mezun ola MEZUN SAYISI OKUYAN SAYISI 1844 672 520 215 198 212 719 690 324 512 TURGUT ÖZAL DURRES TURGUT ÖZAL - b) Tiran Üniversitesi, Yab -Bachelor sisteminde - e Türkçeyi yüksek düzeyde bilmeleri derslere önemli bir yer veriliyordu. 192
U.D.E.K verilmektedir. 60 60 60 60 60 60 30 35 10 10 10 10 10 5 6 7 5 3 20 20 20 20 15 10 10 7 18 20 20 13 c). 2011 193
U.D.E.K 2.BÖLÜM A. 1 gir 2 Türkçe i. Leksikolojik özellikler bahsediyoruz. Dizdari 3 xhelep, padisha, ceza, vakëf, veqil, vali, xhelat, sanxhak, qatip, mejdan, memleqet, karar, kasaba, kanun, kobure, jatagan vb. Dini terimler: hoxhë, bajram, mevlud, nevruz, dua, gjynah, qamet, myfti, minare, rahmet, xhenet, xhehenem vb. Ev ve sosyal hayat jetim, tenxhere, tepsi, zanat, xhevap, zile vb. Giyim ve tekstil ile ilgili terimler: atllas, jelek, çitjane, xhep, peshqir, qefin, perçe, çember, çorap, xhaketë vb. er: çark, çekiç, çivi, çerçeve, hallat, tel, tebeshir, teneqe vb. katran vb. gazele, divan, qatip, qitap vb. Bitki terimleri: bizele, fasule, karpuz, salep, karafil, patëllxhan, majdanoz, fëstëk, limon, kajsi vb. shishman, pis, ezmer, çyryk vb. akterini ifade eden terimler: babaxhan, çapkën, deli, dembel, inatçi, beqar, fodull, hajdut, hain, sadik, usta vb. Mesleki terimler: akçi, ahengxhi, çirak, usta, nallban, sahatçi, bahçevan, fajdexhi, hallvaxhi, terzi, tellall, tyxhar vb. 4 xhi/-llëk/-li/-çi/-qar var. -xhi (Türkçede -ci/-cu/- ci/-xhi kërxhi, barkaxhi, bostanxhi, qeraxhi, qymyrxhi, daullexhi, fallxhi, fesadxhi, gajretxhi, gallataxhi, kafexhi vb. 1 2 3 4-35 194 194
U.D.E.K -llëk (Türkçede -lik/-luk/- pazarllëk vb. -li (Türkçede -li/-lu/- li/li olarak bereqetli, borxhli, qefli, dertli, gairetli, kimetli, merakli, marifetli, sheqerli, tarli, zehirli vb. -çi (Türkçede -çi/-çu/- çi/çi olarak çerekçi, xhepçi, elçi, inatçi, simitçi, tyfekçi, gjymrykçi. -qar (Farçadan Türkçeye gelen kâr eki Arnavutçaya gjynahqar, kabahetqar, hileqar, hyzmeqar, zahunqar. 5 ii. B. Arnavutlar aç dil ailelerinden gelmektedir. i. Gramer özellikleri Burada isim Türkçe Arnavutça Örn: evin (kök+ek) i, e shtëpisë (article + kök + ek) (kök+iyelik eki) vajza ime (kök + iyelik zamiri) dan (kök + iyelik eki + hal eki) prej vajzës sime (edat+kök+ek+iyelik z.) -da, -de) (-a, - ë). 5-36. 195 195
U.D.E.K Türkçe Arnavutça Örn: Dilara eve gidiyor. Dilara shkon në shkollë. Dilara evde kitap okuyor. Dilara lexon në shtëpi. -da, -de) (-a, - Örn: ii. Dilara evde gidiyor. Ahmet otobüste biniyor. Sibel bahçede Morfolojik özellikler Arnavu Örn: pema pema e mali mali i Türkçede böyle bir unsur hiç yoktur. iii. Sentaks özellikleri den sonra gelir. Örn: Ben okula gidiyorum. Unë shkoj në shkollë. SONUÇ 1. lar için 2. ve Türkoloji bölümünü ter 3. KAYNAKLAR turke ne gjuhën shqipe krahasuar me 511-35 2012, 35-36. 196