HATAY İLİNDE ÖZEL GÜVENLİK GÖREVLİLERİNİN SOSYO- EKONOMİK YAPILARI VE MESLEKİ SORUMLULUK ANLAYIŞLARI

3. Ulusal Özel Güvenlik Sempozyumu 1-2 Mart 2013 Gaziantep HATAY İLİNDE ÖZEL GÜVENLİK GÖREVLİLERİNİN SOSYO- EKONOMİK YAPILARI VE MESLEKİ SORUMLULUK ANLAYIŞLARI Oğuz PARLAKAY 1, Sevim SAHİLLİOĞLU BAKLACI 2, Erdal DAĞISTAN 3, Akın KARAKUYU 4, Vedat AKKOCA 5 1 Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü (oparlakay@mku.edu.tr) 2 Mustafa Kemal Üniversitesi Antakya MYO Mülkiyet Koruma ve Güvenlik Bölümü (ssahilli@mku.edu.tr) 3 Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü (erdal@mku.edu.tr) 4 Mustafa Kemal Üniversitesi Antakya MYO Mülkiyet Koruma ve Güvenlik Bölümü (akarakuyu@mku.edu.tr) 5 Mustafa Kemal Üniversitesi Antakya MYO Mülkiyet Koruma ve Güvenlik Bölümü (vakkoca@mku.edu.tr) ÖZET Son yıllarda Türkiye de özel güvenlik sektörü hızla büyümeye başlamıştır. Bazı kamu kurum ve kuruluşlarında, özel şirketlerde, bankalarda, marketlerde, okullarda vs. güvenlik hizmeti özel güvenlik şirketlerince verilmektedir. Bu çalışma ile Hatay ilinde görev yapan özel güvenlik görevlilerinin demografik özellikleri, sosyo-ekonomik durumları, mesleki sorumluluk anlayışları ve sorunları incelenmiştir. Çalışmanın ana materyalini Hatay ilinde çalışan özel güvenlik görevlileriyle yapılan anketlerle elde edilen veriler oluşturmaktadır. Bulgular değerlendirilirken frekans tabloları ve % hesaplamalardan faydalanılmıştır. Elde edilen sonuçlar Hatay ilinde görev yapan özel güvenlik görevlilerinin genel bir profilini çizerek mevcut durumu ortaya koyup, karar vericiler için bir rehber olabilecektir. Anahtar kelimeler: Özel Güvenlik Görevlisi, Mesleki Sorumluluk, Sosyo-ekonomi 107

1. GİRİŞ Maslow un ihtiyaçlar hiyerarşisinde fizyolojik ihtiyaçlardan sonra ikinci basamakta güvenlik ihtiyacı yer almaktadır (Omay, 2007). İnsan fizyolojik ihtiyaçlarını (yemek, su, uyku v.s) karşıladıktan sonra kendini güvende hissetmek ister. Günümüz Türkiyesi nde güvenlik ihtiyacı özel ve genel kolluk birimlerince karşılanmaktadır. Güvenlik ihtiyacındaki farklılaşma ve ekonomik canlılığın artması nedeniyle özel güvenlik sektörü hızla mesafe kat etmiştir. Fabrikalar, hastaneler, belediyeler, bankalar, okullar, alış-veriş merkezleri, havalimanları ve denizlimanı v.b birçok yerde güvenlik ihtiyacı özel güvenlik birimlerince sağlanmaktadır. Güvenlik, kentlerin gelişimi bakımından hayati bir öneme sahiptir. Bir kentte yaşayanların, can ve mal güvenliğinden yoksun olmaları durumunda, o kentte huzurlu bir yaşam ortamından söz edilemez. Güvenlik zaafı yaratacak basit bir hırsızlık olayından, bir bombalama eylemine kadar kent güvenliğini sıkıntıya sokan her eylem kentsel yaşam kalitesinin azalmasına, kentteki sosyal, kültürel, ekonomik ve ticari faaliyetlerin aksamasına, ulaşım ve haberleşmenin durma noktasına gelmesine neden olur (Karasu, 2012). Her birey özgür, huzurlu ve güvenli bir şekilde yaşamayı hak eder. Güvenlik hakkı, ulusal ve uluslararası alanda pek çok temel hukuki metinlerde güvence altına alınmıştır. 1982 tarihli T.C. Anayasasının 19. maddesi Herkes, kişi hürriyeti ve güvenliğine sahiptir. hükmünü içermektedir. Ayrıca 5. maddesine göre de kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak devletin temel amaç ve görevleri arasındadır. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu nun 10 Aralık 1948 tarih ve 217 A(III) sayılı kararıyla ilan edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinde: Yaşamak, özgürlük ve kişi güvenliği herkesin hakkıdır. (Anonim, 2012a) ifadesiyle bu hak uluslararası alanda da vurgulanmıştır. Türkiye de insanların yaşama hakkı, özgürlüğü ve güvenliği devlete bağlı kolluk kuvvetleri ve özel güvenlik birimlerince sağlanmaktadır. Türkiye de özel güvenlik sektörü ile ilgili çeşitli araştırmalar yapılmıştır. Bunlardan bazıları şu şekildedir. Filiz (2006) Türkiye deki özel güvenlik yönetiminin sorunlarını ve uygulamada ortaya çıkan eksiklikleri ele aldığı çalışmada Türkiye de özel güvenlik yönetimini incelemiştir. Çetin (2007) yaptığı çalışmada Türkiye de özel güvenlik hizmetlerinin yapısı ve sorunlarını incelemiştir. Yalabık (2006) Türkiye de özel güvenlik teşkilatının eğitimi ve verilen hizmet içindeki rolü başlıklı çalışmasında 5188 sayılı Özel Güvenlik Yasasının çıkması ile özel güvenlik görevlilerinin eğitimi ile ilgili ne tür çalışmalar yapıldığı konusunu araştırmıştır. Bu çalışma, Hatay ilinde özel güvenlik birimlerinde güvenlik görevlisi olarak çalışan personelin demografik özelliklerini, sosyo-ekonomik yapılarını, eğitim ve sosyal faaliyetler konusundaki eğilimlerini, beklentilerini ve sorunlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar Hatay ilinde çalışan özel güvenlik görevlilerinin şahsında bu görevi yapan personelin genel bir profilinin çizilmesi adına önem taşımaktadır. 108

Bu çalışmanın ana materyalini Hatay İl Emniyet Müdürlüğü nden alınan resmi verilere göre Hatay il genelinde çalışan 1707 özel güvenlik görevlisinden 599 u ile (%35,1) yapılan anketlerden elde edilen veriler oluşturmaktadır. Bulgular değerlendirilirken frekans tabloları ve % hesaplamalarından faydalanılmıştır. 2.BULGULAR 2.1.Demografik Özellikler 2.1.1.Cinsiyet Durumu Güvenlik sektörünün erkek ağırlıklı bir sektör olması, fiziki mücadele gücü gereken yerlerde ve gece çalışması yapılan yerlerde daha ziyade erkeklerin tercih edilmesi nedeniyle sektörde bayan çalışan sayısı az olmaktadır (Çetin, 2007). Tablo 1. Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin cinsiyet durumu Cinsiyet Sayı (adet) % Erkek 521 87,0 Kadın 66 11,0 Cevap vermeyen 12 2,0 Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin %87 si erkek, %11 i kadınlardan oluşmaktadır (Tablo 1). Elde edilen bu bulgu yapılan bazı çalışmalardan elde edilen bulgulara yakındır. Özarslan (2010), yaptığı çalışmada ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin %92 sinin erkeklerden, %8 inin kadınlardan oluştuğunu belirlemiştir. 2.1.2. Medeni Hal Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin medeni durumları Tablo 2 de verilmiştir. Tablo 2. Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin medeni hali Medeni Hal Sayı (adet) % Bekâr 175 29,2 Evli 391 65,3 Nişanlı 22 3,7 Diğer 11 1,8 Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %65 inin evli, nişanlılar da bekâr olarak dikkate alındığında bekârların oranının %33 olduğu belirlenmiştir (Tablo 2). 109

2.1.3. Eğitim Durumu 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun a göre silahsız olarak görev yapacaklar için en az sekiz yıllık ilköğretim veya ortaokul; silahlı olarak görev yapacaklar için en az lise veya dengi okul mezunu olmak; özel güvenlik görevlilerinde aranacak şartlar arasında yer almaktadır (Anonim, 2012b). Tablo 3. Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin eğitim durumu Eğitim Sayı (adet) % Ortaokul 36 6,0 Lise 492 82,1 Üniversite 71 11,9 Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin %82,1 inin lise, %11,9 unun üniversite, %6 sının ortaokul mezunu olduğu belirlenmiştir (Tablo 3). Ankete katılanların önemli bir kısmı lise mezunudur. Bununla birlikte özel güvenlik görevlilerinin en az %6 sının silahsız olarak görev yaptığı söylenebilir. 2.1.4. Çalışılan Yer Türkiye de özel güvenlik görevlileri kamuda ve özel sektörde çalışmaktadır. Tablo 4. Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin çalıştığı yer Yer Sayı (adet) % Kamu 70 11,7 Özel şirket 500 83,5 Diğer 23 3,8 Cevap vermeyen 6 1,0 Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %84 ü özel güvenlik şirketlerine bağlı olarak çalışmaktadır (Tablo 4). Kamu kurum ve kuruluşları güvenlik ihtiyacını özel güvenlik şirketlerinden hizmet alımı şeklinde karşılamaktadır. Bu sebeple kamuda memur statüsünde çalışan özel güvenlik görevlisi oranının düşük olması beklenen bir durumdur. 110

2.1.5. Göreve Başlama Yılı Tablo 5. Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin göreve başlama yılı Başlama Yılı Sayı (adet) % 2000 ve öncesi 12 2,0 2001-2005 89 14,9 2006-2010 246 41,1 2011-2012 127 21,2 Cevap vermeyen 125 20,9 Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %41 i 2006 ile 2010 yılları arasında mesleğe başlamıştır. 2000 yılı ve öncesi çalışan özel güvenlik görevlisi oranı sadece %2 olarak belirlenmiştir (Tablo 5). Elde edilen bulgulardan Hatay ilinde özel güvenlik sektörünün 2000 li yılların başında gelişmeye; 2006 yılından itibaren ise yükselişe geçmeye başladığı söylenebilir. 2.1.6. Önceki İş Hatay ilinde çalışan özel güvenlik görevlilerinin mesleğe başlamadan önce yoğun olarak toplandığı bir meslek grubu bulunmamaktadır. Bununla birlikte asgari ücretle ve sigortalı çalışıyor olmaları ile işe alımda aranan eğitim düzeylerinin de bu mesleğe uygun olması sebebiyle Hatay ilinde özel güvenlik mesleğinin diğer meslek grupları tarafından tercih edildiği söylenebilir. Tablo 6. Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin önceki işi Önceki İşi Sayı (adet) % İşsiz 138 23,0 Esnaf 113 18,9 Çiftçi 51 8,5 Memur 6 1,0 İşçi 131 21,9 Diğer 141 23,5 Cevap vermeyen 19 3,2 Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin bu mesleği seçmeden önce yaklaşık %23 ünün işsiz, %22 sinin işçi, %19 unun esnaf, %9 unun çiftçi, %1 inin ise memur olduğu belirlenmiştir (Tablo 6). Elde edilen bulgulardan özel güvenlik mesleğinin her sektörden beslendiği ve işsizliğe çare olarak istihdamı arttıran bir yapısının olduğu ifade edilebilir. 111

2.1.7. Özel Güvenlik Eğitimi 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun 14. maddesi Özel güvenlik temel eğitimi teorik ve pratik eğitim ile silah eğitiminden oluşmak üzere yüz yirmi ders saatinden; yenileme eğitimi altmış ders saatinden az olmamak üzere düzenlenir. hükmünü içermektedir. 07.10.2004 gün ve 25606 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğe göre temel eğitim ve yenileme eğitiminde, ders saatleri farklı olmak üzere, Özel Güvenlik Hukuku ve Kişi Hakları, Güvenlik Tedbirleri, Güvenlik Sistem ve Cihazları, Temel İlk Yardım, Yangın Güvenliği ve Tabii Felaketlerde Müdahale Tarzı, Uyuşturucu Madde Bilgileri, Etkili İletişim, Kalabalık Yönetimi, Kişi Koruma, Genel Kollukla İlişkiler, Silah Bilgisi ve Atış dersleri verilmektedir (Anonim, 2013). Tablo 7. Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin aldığı eğitim Aldığı eğitim Sayı (adet) % Temel Eğitim 599 100,0 Yenileme Eğitimi 177 29,5 Meslek Yüksek Okulu 2 0,3 Süre Yeterli 447 74,6 Yetersiz 152 25,4 İçerik Yeterli 422 70,5 Yetersiz 177 29,5 Özel Güvenlik Şirketlerinde yönetici olmak ve özel güvenlik personeli olabilmek için Özel Güvenlik Temel Eğitimi ni başarı ile bitirip sertifika almış olmak aranan şartlar arasındadır. Özel güvenlik temel eğitimi teorik, pratik ve silah eğitimlerinden oluşmak üzere toplam yüz yirmi ders saatidir (Çetin, 2007). Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %30 unun özel güvenlikle ilgili yenileme eğitimi aldığı belirlenmiştir (Tablo 7). Elde edilen bulgulardan ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin meslekte yeni oldukları söylenebilir. Tablo 5 ten çıkan sonuç, 2006 yılından itibaren özel güvenlik görevlisi sayısındaki artış, bu görüşü destekler niteliktedir. Ankete katılanların yaklaşık %75 i alınan eğitimin süresinin, %71 i ise içeriğinin yeterli olduğunu ifade etmiştir. Bu sonuç yapılan diğer bazı çalışmalardan elde edilen bulgularla örtüşmemektedir. 112

Yapılan benzer bir çalışmada, özel güvenlik görevlilerinin eğitimi yetersizdir ifadesine, ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin %41,6 sı katılıyorum, %26,5 i ise tamamen katılıyorum şeklinde cevap vermişlerdir (Filiz, 2006). Çetin in (2007) güvenlikle ilgili bazı kamu ve özel kurum/kuruluş yöneticileri ile yaptığı mülakatlar sonucunda özel güvenlik görevlisi olmak isteyenlere verilen yüz yirmi saatlik temel eğitimin yeterli olmadığı ortaya çıkmıştır. 2.2. Sosyo-Ekonomik Özellikler 2.2.1. İstenen Eğitim Branşları Tablo 8. Özel güvenlik görevlilerine verilmesi istenen eğitim branşları Hangi Branş Eğitimi Verilmeli Sayı (adet) % Market/Mağaza Güvenliği 15 2,5 Banka G. 140 23,4 Deniz Limanları G. 14 2,3 Hastane G. 84 14,0 Spor G. 16 2,7 Okul G. 111 18,5 VIP G. 101 16,9 Diğer 118 19,6 Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %23 ü banka güvenliği, %19 u okul güvenliği, %17 si VIP güvenliği, %14 ü ise hastane güvenliği ile ilgili eğitim verilmesi gerektiğini ifade etmiştir (Tablo 8). Elde edilen bulgulardan güvenlik görevlilerinin çoğunluğu (%72,8) bu dört branşta eğitim almak istemektedirler. Bunun da nedeni olarak güvenlik görevlilerinin çalışmak istedikleri alanlarda eğitim görmek istedikleri söylenebilir. 2.2.2. Sorunlar Tablo 9. Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin yaşadığı sorunlar Sorunlar Sayı (adet) % Arkadaşları ile İlgili 21 3,5 Öğrencilerle İlgili 35 5,8 Öğretim Elemanları ile ilgili 24 4,0 Ekonomik 346 57,8 Aile İçi 13 2,2 İşverenle ilgili 10 1,7 Ekonomik + işverenle ilgili 77 12,9 Diğer 73 12,4 113

Ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %71 inin ekonomik, %15 inin de işverenle ilgili sorunları olduğu tespit edilmiştir (Tablo 9). Elde edilen bulgulardan özel güvenlik görevlilerinin önemli bir kısmının ekonomik ve işverenle ilgili sorunlar yaşadığı söylenebilir. 2.2.3. Sigara - Alkol Kullanma Durumu Tablo 10. Özel güvenlik görevlilerinin sigara ve alkol kullanma durumu Sigara Alkol Sayı (adet) % Sayı (adet) % Kullanıyor 355 59,3 62 10,4 Kullanmıyor 244 40,7 537 89,6 599 100,0 Özel güvenlik görevlilerinin sigara ve alkol kullanma durumu değerlendirildiğinde yaklaşık %41 inin sigara, %90 ının alkol kullanmadığı belirlenmiştir (Tablo 10). Elde edilen bulgulardan özel güvenlik görevlilerinin önemli bir kısmının alkol kullanmadığı görülmektedir. Bu bulgu, toplumun güvenlik görevlilerinden alkol kullanmama beklentisini karşılar niteliktedir. 2.2.4. Yabancı Dil Tablo 11. Özel güvenlik görevlilerinin yabancı dil durumu Yabancı Dil Sayı (adet) % Biliyorum 167 27,9 Bilmiyorum 432 72,1 İngilizce 95 56,9 Arapça 40 24,0 Almanca 11 6,6 Diğer 4 2,4 Cevap vermeyen 17 10,2 Toplam 167 100,0 Özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %72 sinin yabancı dil bilmediği tespit edilmiştir. Yabancı dil bilenlerin yaklaşık %57 sinin İngilizce, %24 ünün Arapça bildiği belirlenmiştir (Tablo 11). 114

2.2.5. Kültürel ve Sosyal Faaliyetler Tablo 12. Özel güvenlik görevlilerinin kültürel ve sosyal faaliyetleri Cevaplar Tiyatro Sinema Sayı (adet) % Sayı (adet) % Evet 140 23,4 323 53,9 Hayır 446 74,5 255 42,6 Cevap vermeyen 13 2,2 21 3,5 Toplam 140 23,4 323 53,9 Özel güvenlik görevlilerinin kültürel ve sosyal faaliyetleri değerlendirildiğinde özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %75 inin tiyatroya, %43 ünün ise sinemaya gitmediği belirlenmiştir (Tablo 12). Kültürel ve sosyal faaliyetlerden sinemaya gitmeyi tercih edenlerin oranı, tiyatroya gitmeyi tercih edenlerin oranından daha yüksektir. 2.3. Çalışma Süreleri 2.3.1. Haftalık Çalışma Süreleri Tablo 13. Özel güvenlik görevlilerinin haftalık çalışma süreleri Haftalık Çalışma Süresi Sayı (adet) % 40 saat 56 9,3 41-45 saat 194 32,4 46-59 saat 286 47,8 60-69 saat 27 4,5 Diğer 36 6,0 Yasal olarak işçilerin haftalık azami 45 saat, memurların da haftalık 40 saat çalıştırılmaları gerektiği düşünüldüğünde özel güvenlik görevlilerinin %50 sinden fazlasının haftalık 45 saatten fazla çalıştırıldığı söylenebilir. Suistimallerin önlenmesi için yetkili kurumlarca gerekli kontrollerin düzenli olarak yapılması önerilebilir. 115

2.3.2. Günlük Çalışma Süreleri Tablo 14. Özel güvenlik görevlilerinin günlük çalışma süreleri Günlük çalışma süresi Sayı (adet) % 8 saat 248 41,4 9-12 saat 289 48,3 12 saatten fazla 62 10,3 Özel güvenlik görevlilerinin günlük çalışma süreleri incelendiğinde özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %59 u günlük 8 saatten fazla çalıştırılmaktadır. Çetin (2007) in de ifade ettiği gibi özel güvenlik görevlilerinin günlük çalışma sürelerinin düzenlenmesi gerekmektedir. 2.4. Maaşlar ve Ücretler 2.4.1. Maaşlar Tablo 15. Özel güvenlik görevlilerinin maaşları Aylık maaş Sayı (adet) % Asgari ücret 450 75,1 1000-1500 TL 113 18,9 1501-2000 TL 29 4,8 Diğer 7 1,1 * Asgari ücret ile 999 TL arası maaş alan bulunmamaktadır. Özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %75 i asgari ücretle çalıştırılmaktadır (Tablo 15). Yapılan işin zorlukları göz önünde bulundurulduğunda ücretlerin düşük olduğu söylenebilir. Karar vericiler tarafından maaşların düzenlenmesinde fayda vardır. 116

2.4.2. Maaşı Zamanında Alma Durumu Tablo 16. Özel güvenlik görevlilerinin maaşını zamanında alma durumu Sayı (adet) % Düzenli olarak zamanında alıyorum 212 35,4 Bir kaç gün gecikebiliyor 206 34,4 7-10 gün gecikmeli alıyorum 168 28,0 Diğer 13 2,1 Özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %62 sinin maaşlarını zamanında almadıkları görülmektedir (Tablo 16). Maaşın tek geçim kaynağı olduğu düşünüldüğünde bu oran küçümsenemeyecek düzeydedir. 2.4.3. Yol ve Yemek Ücretleri Tablo 17. Özel güvenlik görevlilerinin yol ve yemek ücreti Yol Yemek Sayı (adet) % Sayı (adet) % Almıyorum, kendim ödüyorum 218 36,4 190 31,8 Almıyorum, iş yerinin imkanlarından faydalanıyorum 65 10,9 166 27,7 Alıyorum 316 52,8 243 40,6 599 100,0 Özel güvenlik görevlilerinin yol ve yemek ücreti incelendiğinde yaklaşık %36 sının yol ücreti, %32 sinin ise yemek ücreti almadığı görülmektedir (Tablo 17). Elde edilen bulgulardan yol ve yemek ücreti ödemelerinde standart bir uygulamanın olmadığı söylenebilir. 117

2.4.4. Fazla Çalışma Ücreti Tablo 18. Özel güvenlik görevlilerinin fazla çalışma ücreti Sayı (adet) % Fazla mesai yapmıyorum 191 31,9 Düzenli ve tam olarak alıyorum 60 10,0 Genellikle eksik veriliyor 43 7,2 Genellikle geç veriliyor 9 1,5 Almıyorum 296 49,4 Düzenli ve tam olarak alıyorum 60 53,6 Genellikle eksik ya da geç veriliyor 52 46,4 Toplam 112 100,0 Özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %49 una fazla çalışma ücreti verilmemektedir (Tablo 18). Fazla çalışma ücreti alanlar arasından da yaklaşık %46 sı eksik ya da geç almaktadır. Özel güvenlik görevlilerinin fazla çalışma ücretlerinin düzenlenmesi gerekmektedir. 2.5. İzinler 2.5.1. Yıllık İzin Tablo 19. Özel güvenlik görevlilerinin yıllık izin kullanma durumu Sayı (adet) % Düzenli olarak kullanıyorum 415 69,3 Plansız olarak izne gönderiliyorum 92 15,4 İzin kullanmıyorum 19 3,2 İzin hakkımı kazanmadan sözleşmem feshediliyor 7 1,2 Cevap vermeyen 66 11,0 Özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %85 inin yıllık izin kullandığı belirlenmiştir (Tablo 19). Ankete cevap vermeyenler de dikkate alındığında özel güvenlik görevlilerinin önemli bir kısmının yıllık izin hakkını kullanabildiği söylenebilir. 118

2.5.2.Acil İzin İsteklerinin Karşılanma Durumu Tablo 20. Özel güvenlik görevlilerinin acil izin isteklerinin karşılanma durumu Sayı (adet) % Evet 381 63,6 Hayır 32 5,3 Çok önemli durumlarda evet 159 26,5 Yerime adam bulabilirsem evet 27 4,5 Özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %95 inin acil izin isteklerinin karşılandığı belirlenmiştir (Tablo 20). 2.5.3. Değiştirilmek İstenen Hususlar Tablo 21. Özel güvenlik görevlilerinin yetkileri olması durumunda sektörde değiştirmek istedikleri hususlar Hususlar Sayı (adet) % Maaşları 305 51,1 Özel güvenlikle ilgili mevzuatı 99 16,5 Maaşları + Özel güvenlikle ilgili mevzuatı 82 13,7 Çalışma koşullarını 40 6,5 Çalışma saatlerini 21 2,8 Diğer 55 9,2 Özel güvenlik görevlilerinin yetkileri olması durumunda sektörde değiştirmek istedikleri hususlar incelendiğinde yaklaşık %65 inin maaşları, %30 unun ise özel güvenlikle ilgili mevzuatı değiştirmek istedikleri belirlenmiştir (Tablo 21). Özel güvenlik görevlilerinin mevzuatı değiştirme isteklerinin yasama organınca değerlendirilerek dikkate alınmasında fayda vardır. Özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %75 inin asgari ücretle çalıştığı dikkate alındığında (Tablo 15) yetkileri olması durumunda sektörde değiştirmek istedikleri öncelikli hususun maaşları olması beklenen bir durumdur (Tablo 21). 119

3. TARTIŞMA VE SONUÇ Hatay ilinde özel güvenlik görevlilerinin sosyo-ekonomik yapıları ve mesleki sorumluluk anlayışlarının belirlenmesi amaçlanarak yapılan bu çalışmanın sonuçları aşağıda özetlenmiştir. Özel güvenlik görevlilerinin %87 si erkek, %11 i kadınlardan oluşmaktadır. Özel güvenlik hizmetlerinin icrası sırasında ağır koşullarla karşılaşıldığı için Hatay ilinde bu meslek daha çok erkekler tarafından tercih edilmektedir. Özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %84 ü özel güvenlik şirketlerine bağlı olarak çalışmaktadır. Hatay ilinde kamu kurum ve kuruluşlarının özel güvenlik ihtiyacı özel güvenlik şirketlerince karşılanmaktadır. Hatay ilinde 2006-2010 yılları arasında özel güvenlik hizmetine talep ve ihtiyaç önemli derecede artmıştır. Bununla birlikte bu ilde özel güvenlik görevlilerinin meslekte yeni oldukları sonucuna varılabilir. Hatay ilinde özel güvenlik mesleği her sektörden beslenmekte ve istihdamı arttırmaktadır. Hatay ilinde özel güvenlik görevlilerinin banka, okul, VIP ve hastane güvenliği ile ilgili eğitim almak istedikleri belirlenmiştir. Bu sebeple eğitimlerinde belirtilen branşlara da yer verilebilir. Hatay ilinde özel güvenlik görevlilerinin önemli bir kısmı ekonomik ve işverenle ilgili sorunlar yaşamaktadır. Hatay ilinde özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %72 sinin yabancı dil bilmediği tespit edilmiştir. Hatay ilinde özel güvenlik görevlilerinin %50 sinden fazlası haftalık 45 saatten fazla çalıştırılmaktadır. Suistimallerin önlenmesi için yetkili kurumlarca gerekli kontrollerin düzenli olarak yapılması önerilebilir. Hatay ilinde günlük sekiz saatten fazla çalıştırılan özel güvenlik görevlilerinin günlük çalışma sürelerinin düzenlenmesi gerekmektedir. Özel güvenlik görevlilerinin çoğu asgari ücretle çalıştırılmakta olup maaşlarını zamanında alamamaktadırlar. Maaş miktarı ve ödeme zamanının düzenlenmesi gerekmektedir. 120

Hatay ilinde özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık yarısına fazla çalışma ücreti verilmemektedir. Özel güvenlik görevlilerinin fazla mesai ücretlerinin düzenlenmesi gerekmektedir. Özel güvenlik görevlilerinin mevzuatla ilgili sıkıntıları dikkate alındığında bu sıkıntının yasama organınca değerlendirilerek gerekenin yapılmasında fayda vardır. KAYNAKLAR Anonim (1982). T.C. Anayasası Anonim (2012a). İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu. (http://www.tbmm.gov.tr/komisyon/insanhaklari/pdf01/203-208.pdf)(erişim: Kasım 2012) Anonim (2012b). Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun, Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü Mevzuat Bilgi Sistemi e-mevzuat. (http://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5188.pdf) (Erişim: Ocak 2013) Anonim (2013). Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik, Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü Mevzuat Bilgi Sistemi e-mevzuat,(http://www.mevzuat.gov.tr/metin.aspx?mevzuatkod =7.5.7190&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=%C3%96zel%20G%C3%BCvenlik% 20Hizmetlerine%20Dair%20Kanunun)(Erişim:Ocak 2013) Çetin, A.İ. (2007). Türkiye de Özel Güvenlik Hizmetlerinin Yapısı ve Sorunları, Yüksek Lisans Tezi, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Güvenlik Stratejileri ve Yönetim Anabilim Dalı, 54. 74. 78. 81. Filiz, O. (2006). Türkiye de Özel Güvenlik Yönetimi, Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, 288 Karasu, M.A. (2012). Kent ve Suç Üzerine Kavramsal Bir Çerçeve, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 13, Sayı 2 s.175-193. Omay, U. (2007). Tüccar Sınıfın Protestan Hareketi Desteklemesinin Maslow un, İhtiyaçlar Hiyerarşisi Yaklaşımı Açısından Değerlendirilmesi, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, Sayı.52. 234. Özarslan, Y. C. (2010). Özel Güvenlik Eğitiminin Değerlendirilmesi (Elazığ İli Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Güvenlik Stratejileri ve Yönetimi Anabilim Dalı, 67. 121

Yalabık, M. (2006). Türkiye de Özel Güvenlik Teşkilatının Eğitimi ve Verilen Hizmet İçindeki Rolü, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, 122