MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ ANTAKYA MESLEK YÜKSEKOKULU MÜLKİYET KORUMA VE GÜVENLİK BÖLÜMÜ ÖĞRENCİ PROFİLİ

Transkript

1 3. Ulusal Özel Güvenlik Sempozyumu 1-2 Mart 2013 Gaziantep MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ ANTAKYA MESLEK YÜKSEKOKULU MÜLKİYET KORUMA VE GÜVENLİK BÖLÜMÜ ÖĞRENCİ PROFİLİ Oğuz PARLAKAY 1, Sevim SAHİLLİOĞLU BAKLACI 2, Erdal DAĞISTAN 3, Akın KARAKUYU 4 1 Mustafa Kemal Üniversitesi,(oparlakay@mku.edu.tr) 2 Mustafa Kemal Üniversitesi (ssahilli@mku.edu.tr) 3 Mustafa Kemal Üniversitesi (erdal@mku.edu.tr) 4 Mustafa Kemal Üniversitesi (akarakuyu@mku.edu.tr) ÖZET Bu çalışma Mustafa Kemal Üniversitesi Antakya Meslek Yüksekokulu Mülkiyet Koruma ve Güvenlik Bölümünde eğitim gören öğrencilerin demografik özellikleri, sosyo-ekonomik yapıları, eğitim ve sosyal faaliyetler konusundaki eğilimlerini, beklentilerini ve sorunlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada programda öğrenim gören 62 öğrenciden anket yoluyla elde edilen veriler kullanılmıştır. Bulgular değerlendirilirken frekans tabloları ve % hesaplamalardan faydalanılmıştır. Programda öğrenim gören öğrencilerin, yaş ortalaması 21 olup, %68 i erkek ve %97 si bekârdır. Ayrıca, öğrencilerin %79 u lise mezunu olup, %66 sının da bu programa ilk on tercihinde yer verdikleri belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, özel güvenlik görevlisi olmak için sertifika programına başvurmak yerine bu iş için ön lisans düzeyinde mesleki eğitim almayı tercih eden gençlerin genel bir profilini yansıtması açısından önemlidir. Anahtar Kelimeler: Özel Güvenlik, Öğrenci Profili, Sosyo-ekonomi, Mustafa Kemal Üniversitesi 277

2 1. GİRİŞ Güvenlik sektörü son yıllarda hızla özelleşmeye başlamıştır. Özellikle özel kurumların yanında resmi kurumlarda bile özel güvenlik elemanı istihdamı yoluna gidilmektedir. Bu nedenle özel güvenlik elemanı yetiştiren eğitim kurumlarının sayısı hızla artmaktadır. Son yıllarda bu güvenlik şirketlerinin yanında üniversiteler de meslek yüksekokulları bünyesinde özel güvenlik elemanı yetiştiren programlar açmaya başlamıştır. Mustafa Kemal Üniversitesi de 2010 yılında açtığı özel güvenlik ve koruma programıyla bu gün 66 öğrenci ile eğitime devam etmektedir. Güvenlik personelinin eğitimi ayrı bir önem taşımaktadır. Bu sektörde çalışan bir görevlinin yapacağı hata insan hakkı ihlali olarak geri dönmektedir. Özel güvenlik görevlisi toplumun her kesiminden insanla karşı karşıya kalabilmektedir. Bu sebeple öncelikle etkili iletişimi, insanların hak ve özgürlüklerinin sınırlarını kestirebilmek için hukuk kurallarını, koruması gerekli alan veya kişilere karşı gerçekleştirilecek eylemleri bertaraf etmek için de silahlı ve silahsız müdahaleyi bilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla bu tür eğitimlerin kontrollü ve mutlaka program dahilinde yürütülmesi gerekmektedir. Üniversitelerin bu bağlamda özel güvenlik görevlilerinin eğitimlerini üstlenmesi son derece doğru bir tercihtir. Toplumsal olaylarda özel güvenlik personelinin yaklaşımı son derece önemlidir. Yeterli ve doğru eğitimi almayan özel güvenlik elemanları toplum psikolojisini doğru değerlendiremeyerek olumsuz davranışlarda bulunabilirler. Özellikle üniversitelerde öğrenci olayları tahrik derecesi yüksek ve provokasyona açıktır. Bu tür olaylarda toplumsal suistimallerin gerçekleşme ihtimali çok yüksektir. Özel güvenlik personelinin mutlaka çok iyi eğitim almış, bilinçli ve sağduyulu olmaları gerekmektedir. Konunun hassasiyeti düşünüldüğünde özel güvenlik eğitim kurumlarının denetlenmesinin önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır. 21. yüzyılın önemli sorunlarından biri olmaya devam eden ve küreselleşme ile de tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de daima birinci sıralarda yer alan güvenlik ihtiyacının karşılanması yanında, yine çağımızın yükselen değeri olan insan hakları alanındaki dengenin sağlanmasında da güvenlik görevlilerinin iyi bir eğitim görmesi kaçınılmaz görülmektedir (Dalda dan akt., Özarslan, 2010). Amerikan Ulusal Denetleme Ofisinin bir raporunda güvenlik görevlilerinin düşük performansına dikkat çekilmiş, bunun yetersiz eğitim, düşük kalitede personel istihdamı, çok sık personel değiştirme, çok fazla yeni ve tecrübesiz personel çalıştırma gibi faktörlerle ilgili olduğu belirtilmiştir (Dillingham dan akt., Uryan ve Kaptı, 2011). Özel güvenlik personelinin eğitiminin amacı, kendilerine verilen görevlerin gereği gibi yapılması ve yetkilerin yeterince kullanılması için bu personelin mesleki ve genel bilgilerle donatılması, hizmetin gerektirdiği bedeni, fikri ve fiziki kabiliyetlere sahip kılınması ve geliştirilmesidir (Yalabık, 2006). 278

3 Türkiye de yükseköğretim düzeyinde özel güvenlik öğretimi İstanbul Üniversitesi nde Savunma ve Güvenlik adı altında başlamıştır. Daha sonraları program yayılarak diğer üniversitelerde de açılmaya başlanmıştır. Mustafa Kemal Üniversitesi de özel güvenlik eğitimi verilen üniversitelerden biridir. Halen on dört Üniversitenin Meslek Yüksekokullarında özel güvenlikle ilgili bölümler faaliyet göstermektedir. Bu çalışma, Mustafa Kemal Üniversitesi Antakya Meslek Yüksekokulu Mülkiyet Koruma ve Güvenlik Bölümü ve Özel Güvenlik ve Koruma Programında öğrenim gören öğrencilerin demografik özelliklerini, sosyo-ekonomik yapılarını, eğitim ve sosyal faaliyetler konusundaki eğilimlerini, beklentilerini ve sorunlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar bu bölüm öğrencilerinin şahsında bu eğitimi alan öğrencilerin genel bir profilinin çizilmesi adına önem taşımaktadır. Bu çalışmada Mustafa Kemal Üniversitesi Antakya Meslek Yüksekokulu Mülkiyet Koruma ve Güvenlik Bölümü ve Özel Güvenlik ve Koruma Programına kayıtlı öğrencilerin demografik ve sosyo-ekonomik yapıları incelenmiştir. Çalışmanın ana materyalini bu programda eğitim gören öğrencilerle yapılan anketlerle elde edilen veriler oluşturmaktadır. Bu bağlamda programda öğrenim gören 66 öğrenciden 62 siyle (%93,9) anket yapılmıştır. Bulgular değerlendirilirken frekans tabloları ve % hesaplamalarından faydalanılmıştır. 2. BULGULAR 2.1. Demografik Özellikler Bu bölümde araştırmaya konu olan Antakya Meslek Yüksekokulu Mülkiyet Koruma ve Güvenlik Bölümü öğrencilerinin yaş ortalamaları, cinsiyet durumları, medeni halleri, mezun oldukları liseler incelenmiştir. Tablo 1. Programdaki öğrencilerin yaş ortalaması Sayı (adet) Yaş ortalaması 1.Sınıf 29 20,4 2.Sınıf 33 21,0 Toplam 62 20,7 Bu programdaki öğrencilerin yaş ortalaması 20,7 olarak belirlenmiştir (Tablo 1). Liseden mezun olma yaşının ortalama 18 olduğu düşünüldüğünde programı tercih eden öğrencilerin yaş ortalamasının yüksek olduğu söylenebilir. Özel güvenlik sektörünün erkek ağırlıklı bir sektör olduğu, fiziki mücadele gücü gereken yerlerde ve gece de çalıştırılacak yerlerde daha ziyade erkeklerin tercih edildiği anlaşılmaktadır, bu nedenle sektörde bayan çalışan sayısı oldukça azdır (Çetin, 2007). 279

4 Tablo 2. Programdaki öğrencilerin cinsiyet durumu Cinsiyet Sayı (adet) % Erkek 42 67,7 Kadın 20 32,3 Programdaki öğrencilerin yaklaşık %68 inin erkek, %32 sinin ise kadın olduğu belirlenmiştir (Tablo 2). Filiz (2006) Türkiye de Özel Güvenlik Yönetimi başlıklı çalışmasında ankete katılan özel güvenlik görevlilerinin yaklaşık %85 inin erkeklerden %15 inin kadınlardan oluştuğunu belirlemiştir. O dönemden günümüze kadınların özel güvenlik mesleğine ilgisinin arttığı söylenebilir. Bu nedenle kadınların oranının beklenenden yüksek olduğu söylenebilir. Tablo 3. Programdaki öğrencilerin medeni halleri Medeni Hal Sayı (adet) % Bekar 60 96,8 Evli 1 1,6 Nişanlı 1 1,6 Programdaki öğrencilerin yaklaşık %97 sinin bekâr olduğu belirlenmiştir (Tablo 3). Araştırmaya konu olan bireylerin öğrenci olduğu göz önüne alındığında medeni hal durumlarında bekâr oranının bu şekilde olması beklenen bir durumdur. Tablo 4. Programdaki öğrencilerin mezun olduğu lise Mezun olunan lise Sayı (adet) % Normal 49 79,0 Meslek 13 21,0 Programdaki öğrencilerin %79 u normal liseden mezun olmuşlardır (Tablo 4). Meslek lisesi mezunları, kendi alanlarıyla ilgili bölümlere sınavsız geçiş hakkını kullanabildiklerinden, bu bölümü tercih etmedikleri söylenebilir Sosyo-Ekonomik Durum Bu kısımda araştırmaya konu olan Antakya Meslek Yüksekokulu Mülkiyet Koruma ve Güvenlik Bölümü öğrencilerinin ikamet-barınma yerleri, anne-baba eğitim durumları ve meslekleri, öğrencilerin programı tercih sıraları ve nedenleri, mezuniyetten sonraki hedefleri, yaşadıkları sorunlar, sigara ve alkol kullanma durumları, bilgisayar 280

5 kullanabilme becerileri, kültürel, sosyal, sportif faaliyetleri ile aylık gelirleri incelenmiştir. Tablo 5. Öğrencilerin ikamet-barınma yerleri Barınma Sayı (adet) % Ailesiyle birlikte 9 14,5 Arkadaşlarıyla evde 20 32,3 Yurtta Devlet yurdunda 18 29,0 Özel yurtta 11 17,7 Toplam 29 46,7 Diğer 4 6,5 Programda öğrenim gören öğrencilerin yaklaşık %47 si yurtlarda ve %32 sinin arkadaşlarıyla evde kalması dikkate alındığında öğrencilerin büyük bir bölümünün Antakyalı olmadığı söylenebilir (Tablo 5). Mustafa Kemal Üniversitesinde yapılan benzer bir çalışmada Ziraat Fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin yaklaşık %29 unun yurtlarda ikamet ettiği saptanmıştır (Camcı ve ark., 2006). Çalışmadaki bu oranın düşük olma sebebi olarak da o yıllardaki mevcut yurt sayı ve kapasitesinin yetersiz olması gösterilmiştir. Tablo 6. Öğrencilerin anne ve babalarının eğitim durumları Annenin Eğitim Durumu Babanın Eğitim Durumu Sayı (adet) % Sayı (adet) % Cevap verilmemiş 9 14,5 2 3,2 İlkokul 42 67, ,6 Ortaokul 7 11, ,4 Lise 3 4, ,0 Üniversite 1 1,6 3 4,8 Programda öğrenim gören öğrencilerin %79 unun annesinin, %71 inin babasının ilkokul ve ortaokul eğitim düzeyine sahip olması, öğrencilerin öğrenim düzeyi düşük ailelerden geldiğini işaret etmektedir (Tablo 6). Tablo 7. Öğrencilerin annelerinin mesleği Anne Mesleği Sayı (adet) % Cevap Verilmemiş 8 12,9 Ev Hanımı 53 85,5 Emekli 1 1,6 Aile Birey Sayısı 5,3 ort 281

6 Tablo 8. Öğrencilerin babalarının mesleği Baba Mesleği Sayı (adet) % İşçi 15 24,2 Emekli 11 17,7 Esnaf 9 14,5 Çiftçi 9 14,5 Memur 6 9,7 Diğer 12 19,4 Programda öğrenim gören öğrencilerin ortalama 5 kişilik bir ailede yaşadıkları ve yaklaşık %86 sının annesinin ev hanımı, yaklaşık %24 ünün babasının işçi, %18 inin babasının emekli olduğu belirlenmiştir (Tablo 7 ve 8). Tablo 9. Öğrencilerin programı tercih sırası ve ortalama puanları Toplam 1.Sınıf 2.Sınıf Tercih Sayı (adet) % Sayı (adet) % Sayı (adet) % İlk , , , ,1 5 17,2 5 15, ,7 9 31,0 2 6, , ,0 Puan Mak Min Ort Programda öğrenim gören öğrencilerin yaklaşık %66 sının programa ilk 10 tercihleri arasında yer verdikleri belirlenmiştir. Bu bulgu öğrencilerin bu programa isteyerek geldiklerini göstermektedir (Tablo 9). Tablo 10. Öğrencilerin programı tercih nedeni Tercih Nedeni Sayı (adet) % Programı seviyor 38 61,3 Memlekete yakın 16 25,8 Diğer 8 12,9 282

7 Tablo 10 da öğrencilerin yaklaşık %61 inin bu programı severek tercih ettikleri görülmektedir. Bu bulgu da öğrencilerin programa isteyerek geldiklerini desteklemektedir (Tablo 10). Tablo 11. Öğrencilerin mezuniyetten sonraki hedefleri Hedef Sayı (adet) % Ö.G. Şirketinde çalışmak 15 24,1 Kadro açılmasını beklemek 47 75,9 Öğrencilerin yaklaşık %76 sı mezun olduktan sonra devletin kadro açmasını bekleyeceklerini bildirmişlerdir (Tablo 11). Devlet kadrosunda memur statüsünde çalışan özel güvenlik görevlilerinin daha iyi koşullarda çalışmaları sebebiyle öğrencilerin mezun olduktan sonra devletin kadro açmasını bekledikleri söylenebilir. Tablo 12. Öğrencilerin yaşadıkları sorunlar Sorunlar Sayı (adet) % Ekonomik sıkıntılar 33 53,2 Yalnızlık 10 16,1 Aile ile ilgili olanlar 6 9,6 Arkadaşlarımla ilgili olanlar 3 4,8 Dersleri anlamama 2 3,2 Öğretim elemanları ile ilgili olanlar 2 3,2 Diğer 14 22,6 Birden fazla cevap verilmiştir. Öğrencilerin yarısından fazlası en önemli sorununun ekonomik sıkıntı olduğunu ifade etmiştir. Öğrencilerin çok azının dersleri anlamama ve öğretim elemanları ile sıkıntısı olduğu görülmektedir (Tablo 12). Bu bulgudan yola çıkarak öğretim elemanlarının öğrencilerle iletişiminin iyi olduğu söylenebilir. Dolayısıyla üniversitemizde verilen eğitim konusunda öğrencilerin beklentilerinin karşılandığı söylenebilir. Tablo 13. Öğrencilerin sigara ve alkol kullanma durumu Sigara Alkol Sayı (adet) % Sayı (adet) % Kullanıyor 19 30,6 4 6,5 Kullanmıyor 43 69, , ,0 283

8 Öğrencilerin yaklaşık %70 i sigara, %94 ü ise alkol kullanmadıklarını ifade etmişlerdir. Yani öğrencilerin büyük çoğunluğunun alkol ve sigara gibi bağımlılık yapan zararlı alışkanlıklara sahip olmadığı söylenebilir. Bu bulgu, toplumun güvenlik görevlilerinden beklentisini karşılar niteliktedir (Tablo 13). Mustafa Kemal Üniversitesinde yapılan benzer bir çalışmada Ziraat Fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin yaklaşık %68 inin sigara, %41 inin alkol kullanmadıkları saptanmıştır (Camcı ve ark., 2006). Tablo 14. Öğrencilerin bilgisayar kullanabilme durumu Sayı (adet) % Kullanabiliyorum 57 91,9 Kullanamıyorum 5 8,1 Tablo 15. Öğrencilerin kullanabildiği programlar Kullanabildiği Program Sayı (adet) % Word 44 71,0 Excel 36 58,1 Powerpoint 36 58,1 Diğer 10 16,1 Birden fazla cevap verilmiştir. Öğrencilerin yaklaşık %92 si bilgisayar kullanabilmektedir (Tablo 14). Öğrencilerin çoğu ofis programlarından word, excel ve powerpoint i kullanabilmektedir (Tablo 15). Bu bulgulardan bu program öğrencilerinin teknolojiyi etkin bir şekilde kullanabildikleri söylenebilir. Tablo 16. Öğrencilerin internete giriş sıklıkları İnternet Sayı (adet) % Haftada bir girerim 14 22,6 Haftada birkaç kez girerim 25 40,3 Hergün girerim 17 27,4 Sadece sınav sonuçlarını öğrenmek için girerim 6 9,7 Günümüz şartlarında bilgisayar kullanımının iyi düzeyde olması beklenen bir durumdur. Bununla birlikte öğrencilerin yarıya yakınının haftada birkaç kez internete girdikleri belirlenmiştir (Tablo 16). 284

9 Tablo 17. Öğrencilerin kültürel, sosyal ve sportif faaliyetleri Cevap Kitap okuma Tiyatro Sinema Spor lar alışkanlığı Sayı Sayı Sayı Sayı (adet) % (adet) % (adet) % (adet) % Evet 36 58, 13 21, 39 62, ,4 1 0 Hayır 26 41, 49 79, 23 37, ,6 9 0 Topla m Tablo 17 den programdaki öğrencilerin yaklaşık %58 inin kitap okuma, %21 inin tiyatroya gitme, %63 ünün sinemaya gitme, %48 inin ise spor yapma alışkanlığına sahip oldukları görülmektedir. Hatay genelinde tiyatro imkânlarının kısıtlı olması sebebiyle tiyatroya gitme oranının düşük olduğu söylenebilir. Bu bulgulardan programdaki öğrencilerin tiyatro dışındaki kültürel ve sosyal faaliyetlerinin yüksek olduğu; sportif faaliyetlerinin ise düşük olduğu sonucuna varılabilir. Tablo 18. Ailelerin ortalama gelir düzeyleri ve öğrencilerin harçlık durumları TL Aylık Aile Geliri Aylık Harçlık Miktarı 197 Ailelerin aylık ortalama gelir düzeyi TL olarak belirlenmiştir (Tablo 18). T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının (2012) verilerinden yola çıkarak evli, eşi çalışmayan ve üç çocuklu bir aile için hesaplanan net asgari ücretin 780 TL olduğu düşünülürse ailelerin ortalama gelir düzeyinin asgari ücrete yakın olduğu söylenebilir. Öğrencilerin harçlık miktarı aylık ortalama 197 TL olarak hesaplanmıştır (Tablo 18). Ailelerin ortalama gelir düzeyinin düşük olması sebebiyle öğrencilerin ortalama harçlık miktarının düşük olduğu sonucuna varılabilir. 285

10 3. TARTIŞMA VE SONUÇ Mustafa Kemal Üniversitesi Antakya Meslek Yüksekokulu Mülkiyet Koruma ve Güvenlik Bölümü öğrencilerinin genel bir profilinin çizilmesi amaçlanarak yapılan bu çalışmanın sonuçları aşağıda özetlenmiştir. Liseden mezun olma yaşının ortalama 18 olduğu düşünüldüğünde programı tercih eden öğrencilerin yaş ortalamasının yüksek olduğu söylenebilir. Bölümdeki öğrencilerin yaklaşık %68 i erkek, %32 si ise kadındır. İstihdam olanaklarının artması kadınların bu sektöre ilgisini arttırmıştır. Öğrencilerin bu programa ilk 10 tercihi içerisinde yer vermeleri bu bölüme severek ve isteyerek geldikleri sonucunu çıkarmaktadır. Bu durum başarıyı olumlu etkileyecektir. Öğrencilerin en önemli sorununun ekonomik sıkıntı olduğu anlaşılmaktadır. Öğrencilerin çok azının dersleri anlamama ve öğretim elemanları ile sıkıntısı olduğu söylenebilir. Memur statüsünde çalışmanın daha avantajlı olduğu düşüncesiyle öğrencilerin mezun olduktan sonra memur olarak çalışmayı istedikleri söylenebilir. Öğrencilerin önemli bir kısmı sigara ve alkol kullanmamaktadır. Elde edilen bulgulardan programdaki öğrencilerin tiyatro dışındaki kültürel ve sosyal faaliyetlerinin yüksek olduğu; sportif faaliyetlerinin ise düşük olduğu söylenebilir. Öğrenciler genellikle dar gelirli ailelerden gelmektedirler. KAYNAKLAR Anonim, (2012). T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Verileri. Camcı, Ö., Dağıstan, E., Parlakay, O., Duru, M., Çalışkan, O. (2006). Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğrenci Profili, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası II. Öğrenci Kurultayı, Kasım 2006, s Çetin, A.İ. (2007). Türkiye de Özel Güvenlik Hizmetlerinin Yapısı ve Sorunları, Yüksek Lisans Tezi, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Güvenlik Stratejileri ve Yönetimi Anabilim Dalı, s.78 Filiz, O. (2006). Türkiye de Özel güvenlik Yönetimi, Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, s.267. Özarslan, Y. C. (2010). Özel Güvenlik Eğitiminin Değerlendirilmesi (Elazığ İli Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Güvenlik Stratejileri ve Yönetimi Anabilim Dalı, s.51 Uryan, Y., Kaptı, A. (2011). Güvenlik Hizmetlerinde Devlet-Özel Sektör İşbirlıği: Metodoloji ve Kriterler, Polis Bilimleri Dergisi Cilt:13 (1), s.165 Yalabık, M. (2006). Türkiye de Özel Güvenlik Teşkilatının Eğitimi ve Verilen Hizmetleri İçindeki Rolü, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, s