FIC ÜNİTELERİ. Orhan KURT

FIC ÜNİTELERİ Orhan KURT

ÖNSÖZ Bilindiği üzere Uçuş Bilgi Merkezleri (FIC), ICAO Annex-11 Bölüm 4 e göre uçuşun emniyetli ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmesi amacıyla gerekli olan bilgileri sağlayan ve ATS hizmetleri kapsamında değerlendirilen çok önemli ünitelerdir. ICAO üye ülkelerin birçoğunda faaliyet gösteren FIC Üniteleri, uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunma; arama kurtarma işlemlerine yardımcı olma; VFR uçuş planı ve ilgili ATS mesajlarının kabulü, yayınlanması, takibi vb. görev ve sorumlulukları yerine getirmektedir. Türkiye de Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (DHMİ) AIM Şube Müdürlüğü bünyesinde yer alan Ankara ve İstanbul FIC Üniteleri, hava seyrüsefer sistemi içinde uçuş emniyetinin en üst seviyede sağlanabilmesi amacıyla faaliyet göstermektedir. Söz konusu Ankara ve İstanbul FIC Üniteleri, DHMİ AIM Hizmetleri Yönergesi ne (DHMİY 32-6) göre uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunmak üzere kurulmuş olmalarına rağmen gerçekte bu hizmeti sağlayamamaktadır. Yetki verilmesi halinde ülkemizde hava trafik yönetiminin yeniden yapılandırılması anlayışından hareketle oluşturulan SMART Projesi kapsamında FIC Ünitelerimizin diğer devletlerde olduğu gibi uçuş emniyetinin verimli bir şekilde sağlanabilmesi amacıyla VFR trafikler için uçuş bilgi ve ikaz hizmeti görevini başarılı bir şekilde yerine getirebileceklerini düşünüyorum. Hazırladığım raporda FIC Ünitelerimizin (Ankara, İstanbul) ICAO Annex-11 e göre VFR uçuşlar için in-flight esnası dahil tüm safhalarda hava araçlarına uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunabileceğinden ve bu kapsamda atılabilecek adımlardan bahsedilmektedir. 1

İçindekiler: 1-Uçuş Bilgi Merkezi (FIC)..3 2-FIC Hizmeti Sunan Ülkeler..3 2-1 Çek Cumhuriyeti...3 2-2 Macaristan...4 2-3 Kanada...6 2-4 Japonya 7 3-Türkiye de FIC Hizmeti...9 3-1 Türkiye de FIC Ünitelerinin başlıca temel görevleri.10 3-2 DHMİY 32-6 ya göre FIC Ünitelerinin Görev ve Sorumlulukları...10 3-2-1 Ankara FIC Ünitesinin Görev ve Sorumlulukları..10 3-2-2 İstanbul FIC Ünitesinin Görev ve Sorumlulukları...11 4-Genel Değerlendirme..12 5-Türkiye de FIC Üniteleri Kapsamında Önerilerim...13 2

1- UÇUŞ BİLGİ MERKEZİ (FIC) Uçuş Bilgi Merkezleri (FIC); ICAO Annex-11 Bölüm 4 e göre uçuşun emniyetli ve verimli bir şekilde gerçekleştirilmesi amacıyla gerekli olan bilgileri sağlayan ve ATS hizmetleri kapsamında değerlendirilen çok önemli ünitelerdir. ICAO Annex-11 Bölüm 4 e göre, sorumlulukları aşağıda yer almaktadır: Uçuş Bilgi Merkezlerinin (FIC) görev ve Uçuş bilgi hizmetinin sağlanması (hava aracına trafik bilgilerinin sunulması) İkaz hizmetinin sunulması Hava aracına NOTAM bilgisinin, seyrüsefer yardımcı cihazları hakkındaki bilginin, meteorolojik durum bilgisinin, meydan durum bilgisinin vb. bilgilerin sunulması VHF ve HF operasyonel uçuş bilgi hizmet yayının yapılması Voice-ATIS ve Data-link ATIS (D-ATIS) yayın hizmetinin yapılması VOLMET ve D-VOLMET yayın hizmetinin yapılması vb. 2- FIC HİZMETİ SUNAN ÜLKELER ICAO üye ülkelerin birçoğunda faaliyet gösteren FIC Üniteleri, uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunma; arama kurtarma işlemlerine yardımcı olma; VFR uçuş planı ve ilgili ATS mesajlarının kabulü, yayınlanması, takibi vb. görev ve sorumlulukları yerine getirmektedir. FIC hizmeti sunan devletlerden birkaç örnek vermek istiyorum: 2-1 ÇEK CUMHURİYETİ Çek Cumhuriyetinde uçuş bilgi ve ikaz hizmeti; ANS CR (hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı) bünyesinde faaliyet gösteren Prag FIC Ünitesi tarafından sağlanmaktadır. Prag FIC Ünitesinin başlıca görev ve sorumlulukları: VFR uçuşlar kapsamında uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunmak NOTAM bilgisi, meteorolojik durum bilgisi, meydan durum bilgisi, seyrüsefer yardımcı cihazları hakkında bilgi vb. bilgileri hava aracına iletmek VFR şartlarda kontrolsüz bir meydana iniş gerçekleştiren hava araçlarının iniş bilgisini temin etmek ve ilgili birimlere aktarmak 3

Arama kurtarma işlemlerine yardımcı olmak vb. Prag FIC Ünitesinde çalışan FIC Personeli, uçuş bilgi ve ikaz hizmetini iki yollu radyo teması yoluyla (frekans yoluyla) yerine getirmektedir. Prag FIC Ünitesi Prag FIC Ünitesi Değerlendirme:FIC Üniteleri açısından Çek Cumhuriyeti ile Türkiye nin karşılaştırılması? a) Ortak Yön: Her ikiside arama kurtarma işlemlerine yardımcı olmaktadır. b) Başlıca Temel Fark:Çek Cumhuriyetinde FIC Ünitesi ICAO Annex-11 de belirtildiği üzere in-flight esnası dahil olmak üzere her aşamada hava aracına uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunmaktadır. Fakat Türkiye de ise FIC Üniteleri uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunmak amacıyla kurulmuş olmalarına rağmen, fiilen bu görevi yerine getirmemektedir. 2-2 MACARİSTAN Macaristan da uçuş bilgi hizmeti, HungaroControl (hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı) bünyesinde yer alan FIC Ünitesi tarafından yerine getirilmektedir. FIC Ünitesi, ATC hizmeti verilen veya ilgili ATS birimi ile iki yollu radyo teması olan bütün hava araçlarına uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunmaktadır. FIC Ünitesinin başlıca görev ve sorumlulukları: (Ref: Macaristan AIP si GEN 3.3-2 madde 3.1.2.1) Meteorolojik durum bilgisi sunmak Seyrüsefer yardımcı cihazlarına ilişkin bilgiyi sunmak Meydan çalışma saatlerine ait bilgileri sunmak 4

Uçuş emniyetini olumsuz derecede etkileyen durumlar kapsamındaki bilgileri sunmak Tehlikeli ve geçici olarak tahdit edilen bölgelere ilişkin bilgileri sunmak Arama kurtarma faaliyetlerine yardımcı olmak (Türkiye deki FIC Üniteleri de bu görevi yerine getirmektedir.) Uçuş planı ve ilgili ATS mesajlarını yayınlamak (Türkiye deki FIC Üniteleri VFR uçuş planları ile ilgili ATS mesajlarının alımı, takibi ve aktarımı görevini yerine getirmektedir.) NOT A)-Macaristan AIP GEN 3.1-1: HungaroControl ATS Hizmetleri bünyesinde yer alan AIS Birimi; AIP PUB/SDO Ünitesi ve Uluslararası NOTAM Ofisi/ARO Ünitesinden (Budapeşte Havalimanı) oluşmaktadır. B)- Macaristan AIP si ENR 1.10-3: I)Madde 1.5.2 e göre kalkış meydanı Budapeşte Liszt Ferenc Uluslararası Havalimanı olan hava araçları için uçuş planı e-mail, telefon veya fax yoluyla Budapeşte ARO Ofisine (LHBPZPZX) sunulur. II)Madde 1.5.3 e göre AFIS (Meydan Uçuş Bilgi Hizmeti) hizmeti veren bir havaalanından kalkacak olan hava araçları için uçuş planı ilgili AFIS meydanına sunulur. III)Madde 1.5.4 e göre; kontrolsüz ve küçük havaalanlarından (AFIS hizmeti sağlamayan) kalkacak olan hava araçları için uçuş planı telefon veya fax yoluyla FIC Ünitesine sunulur. (Macaristan da FIC Ünitesi, Türkiye deki FIC/AIS/ARO Üniteleri gibi VFR uçuş planları ve ilgili ATS mesajlarının kabulü, yayınlanması ve takibi görevini üstlenmektedir.) Değerlendirme: FIC Üniteleri açısından, Macaristan ile Türkiye nin karşılaştırılması? a) Ortak Yön:Macaristan da FIC Ünitesi Türkiye deki FIC/AIS/ARO Ünitelerinin üstlendiği bazı görevleri yerine getirmektedir. (Örnek:Uçuş planları ve bunlarla ilgili mesajların alımı, takibi ve aktarımı; arama kurtarma işlemleri vb.) b) Başlıca Temel Fark:Macaristan da FIC Ünitesi ICAO Annex-11 de belirtildiği üzere in-flight esnası dahil olmak üzere her aşamada hava aracına uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunmaktadır. Fakat Türkiye de ise FIC Üniteleri uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunmak amacıyla kurulmuş olmalarına rağmen, fiilen bu görevi yerine getirmemektedir. 5

2-3 KANADA Uçuş bilgi hizmeti, NAV CANADA (hava seyrüsefer hizmet sağlayıcısı) bünyesinde yer alan FIC Üniteleri (8 tane) tarafından yerine getirilmektedir. Söz konusu FIC Üniteleri şunlardır: Halifax, Quebec City, London, North Bay, Winnipeg, Edmonton, Whitehorse ve Kamloops FIC Ünitelerinin başlıca görev ve sorumlulukları: Uçuş bilgi hizmeti kapsamında; NOTAM bilgisi, meteorolojik durum bilgisi, meydan durum bilgisi, seyrüsefer yardımcı cihazları hakkında bilgi vb. bilgileri hava aracına iletmek Arama Kurtarma faaliyetlerine yardımcı olmak (Türkiye deki FIC Üniteleri de bu görevi yerine getirmektedir.) VFR uçuş planları ve bunlarla ilgili mesajların alımı, takibi ve aktarımı (Türkiye de FIC Üniteleri VFR uçuş planı yayınlamazlar ancak ilgili ATS mesajların alınması, takip edilmesi ve aktarılması görevini yerine getirirler. Meydanlardaki AIS/ARO üniteleri ise IFR/VFR uçuş planları ve bunlarla ilgili mesajların alımı, takibi ve aktarımı işini üstlenirler.) (Ref: AIP Canada-ICAO Part 2 ENR 1.11) NOT: Kanada da FIC Üniteleri, bazı AIS/ARO hizmetlerini de (PIB hizmeti, VFR uçuş planı ve ilgili ATS mesajlarının kabulü ve yayınlanması) yerine getirmektedir. Quebec City FIC Ünitesi Quebec City FIC Ünitesi Değerlendirme:FIC Üniteleri açısından Kanada ile Türkiye nin karşılaştırılması? a) Ortak Yön:Kanada da FIC Üniteleri Türkiye deki FIC/AIS/ARO Ünitelerinin üstlendiği bazı görevi yerine getirmektedir. (Örnek: VFR uçuş planları ve bunlarla ilgili mesajların alımı, takibi ve aktarımı; arama kurtarma işlemleri, PIB hizmeti vb.) 6

b) Başlıca Temel Fark:Kanada da FIC Üniteleri ICAO Annex-11 de belirtildiği üzere in-flight esnası dahil olmak üzere her aşamada hava aracına uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunmaktadır. Fakat Türkiye de ise FIC Üniteleri uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunmak amacıyla kurulmuş olmalarına rağmen, fiilen bu görevi yerine getirmemektedir. 2-4 JAPONYA Japonya da FIC/ARO/AIS hizmetleri, ATS Daire Başkanlığı bünyesinde yer alan Operasyon ve Uçuş Kontrol Şube Müdürlüğünün görev ve sorumluluğunda bulunmaktadır. Söz konusu hizmetler Uçuş Hizmeti Merkez Üniteleri (FSC-8 tane) ve AIS Center Ünitesi (1 tane) tarafından sağlanmaktadır. Uçuş Hizmeti Merkez Ünitelerinde (FSC) hem FIC hem de AIS/ARO hizmetleri yerine getirilmektedir. Tokyo FSC Ünitesi-FIS Odası Tokyo FSC Ünitesi-Arama Kurtarma Odası Uçuş Hizmeti Merkez Üniteleri (FSC) şunlardır: Naha, Fukuoka, Osaka, Kagoshima, Chubu, Tokyo, Sendai ve New Chitose Uçuş Hizmeti Merkez Ünitelerinin (FSC) başlıca görev ve sorumlulukları: Tüm uçuş planlarının ve ilgili ATS mesajlarının yayımı, denetimi ve takibi (Türkiye de hem FIC hem de AIS/ARO Üniteleri bu görevi yerine getirmektedir.) AIS/ARO ve PIB hizmeti (Türkiye de AIS/ARO Üniteleri bu görevi yerine getirmektedir.) Arama Kurtarma hizmeti (Türkiye de FIC Ünitesi bu görevi yerine getirmektedir.) 7

Özel uçuşlar için permi müsaadesi verme ve takibi (Türkiye de Ankara FIC Ünitesi resmi tatil günlerinde, hafta sonunda ve normal mesai saatleri dışında Türk hava sahasında uçuş yapmak isteyen uçaklara SHGM adına uçuş izni vermektedir.) Uçuş esnasında (in-flight) pilota frekans yoluyla uçuş bilgi hizmeti sunmak (NOTAM, hava durumu, seyrüsefer yardımcı cihazları, meydan durumu (RWY, TWY vb.) kapsamında gerekli olan tüm bilgiler) vb. Merkez AIS Ünitesinin (AIS Center) başlıca görev ve sorumlulukları: NOTAM hizmeti PIB hizmeti AIP/MAP hizmeti vb. NOT1: Uçuş Hizmeti Merkez Üniteleri (FSC), FIC/AIS/ARO/PIB/ SAR hemen hemen hepsini yerine getirmektedir. hizmetlerinin NOT2: Uçuş Hizmeti Merkezlerinde (FSC) ATS Uçuş Bilgi Personeli; AIS Center Ünitesinde ise AIS Personeli çalıştırılmaktadır. Tokyo FSC Ünitesi AIS Center Değerlendirme:FIC Üniteleri açısından Japonya ile Türkiye nin karşılaştırılması? a) Ortak Yön:Japonya da FSC Üniteleri Türkiye deki FIC/AIS/ARO Ünitelerinin üstlendiği hemen hemen bütün görevleri yerine getirmektedir. b) Başlıca Temel Fark:Japonya da FSC Üniteleri ICAO Annex-11 de belirtildiği üzere in-flight esnası dahil olmak üzere her aşamada hava aracına uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunmaktadır. Fakat Türkiye de ise FIC Üniteleri uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunmak amacıyla kurulmuş olmalarına rağmen, fiilen bu görevi yerine getirmemektedir. 8

EK BİLGİ: Havacılık Bilgi Hizmeti (AIS) Personeli için lisans ve derecelendirme programını uygulayan ülkelerden biri de Japonya dır. AIS Personeli olabilmek için öncelikle Japonya Havacılık Emniyet Akademisinden mezun olmak gerekmektedir. Havacılık Emniyet Akademisinde eğitim süreci yaklaşık 2 (iki) yıl sürmektedir. Bu akademiye kayıt olan kursiyer, teknik personel kadrosu ile doğrudan devlet memuru olmaya hak kazanır. 2 (iki) yıllık eğitim süreci sonunda mezun olan kursiyer, Uçuş Hizmeti Merkezlerinde (FSC) ATS Uçuş Bilgi Personeli unvanı ile çalışmaya başlar. Uçuş Hizmeti Merkezlerinde (FSC) görevlendirilen ATS Uçuş Bilgi Personeli için 3 tane lisans ve derecelendirme programı uygulanmaktadır. ATS Uçuş Bilgi Personeli yaklaşık 10 (on) yıl çalıştıktan sonra isterse 3-4 aylık bir eğitim sürecinden geçtikten sonra tekrar yeni bir lisans ve derecelendirme sistemine tabi tutularak AIS Merkezinde AIS Personeli unvanı ile çalışabilmektedir. 3-TÜRKİYE DE FIC HİZMETİ DHMİ AIM Hizmetleri Yönergesi ne (DHMİY 32-6) göre FIC Üniteleri; uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sağlamak üzere kurulmuş ve Türk hava sahasını veya havalimanlarını kullanmak suretiyle IFR ve VFR olarak gerçekleştirilen tüm sivil uçuşlara verilen uçuş müsaadeleri ve sunulan uçuş planlarına uygunluğunun takibi, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nce verilen yetkiye istinaden gerektiğinde SHGM adına permi verilmesi ile hava arama ve kurtarma hizmetlerinin (SAR) koordine edilmesi ve yürütülmesinden sorumlu birimlerdir. 3-1 TÜRKİYE DE FIC ÜNİTELERİNİN BAŞLICA TEMEL GÖREVLERİ FIC Ünitelerinin başlıca temel görev ve sorumlulukları: Türk hava sahasında gerçekleştirilen uçuşlara dair izinlerin takibi ve kontrolü VFR uçuş planları ve bunlarla ilgili mesajların alımı, takibi ve aktarımı Arama kurtarma hizmetlerinde işbirliğini sağlamak Resmi tatil günlerinde, hafta sonunda ve normal mesai saatleri dışında Türk hava sahasında uçuş yapmak isteyen uçaklara Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü adına uçuş izni vermek (sadece Ankara FIC) NOT: (Ref:Türkiye AIP si GEN 3.1.2) 9

Ankara FIC Ünitesi 3-2 DHMİ AIM HİZMETLERİ YÖNERGESİ NE GÖRE FIC ÜNİTELERİNİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI 3-2-1 ANKARA FIC ÜNİTESİNİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI 1. Ankara FIR sorumluluğundaki giriş noktalarından Türk Hava Sahasına girerek transit uçuş yapacak ve kendi havalimanına iniş yapacak veya buradan kalkacak tüm sivil hava araçlarının permilerini kontrol ve takip etmek, 2. Kendisine iletilen permisiz veya permisinde uyumsuzluk bulunan uçuşlar hakkında sorunu çözmek için gerekli girişimlerde bulunmak ve sonucu en kısa sürede ilgili birime bildirmek, 3. Permisi olmayan sivil uçuşlara ait kalkış mesajı veya bilgisi alındığında, ilgili SHGM/Dışişleri Bakanlığı Yetkilisi/Yetkililerine bilgi vermek, ADNC ve Ankara ACC ile koordine sağlamak ve HV.K.K.lığı ile DHM Genel Müdürlüğü arasında yapılan 12.10.1987 tarihli Müsaadesiz Yabancı Sivil Uçuşlara Yapılacak İşlemlere ilişkin Protokol kapsamında işlem yapmak, 4. Hafta içi normal mesai saatleri dışında veya resmi tatil günlerinde, sivil uçuş permi başvurularını SHGM nin verdiği yetkiler kapsamında değerlendirmek ve ilgili birimlere dağıtımını yapmak, 5. Parlayıcı, patlayıcı, radyoaktif madde, silah ve mühimmat gibi tehlikeli madde taşıyan uçuşlarla VIP ve özellik taşıyan diğer uçuşların permisini veya bunlarla ilgili FPL, ATS mesajları alındığında, bilgiyi kendi Şube Müdürü ve Havalimanı Nöbetçi Müdürüne bildirmek, 6. COSPAS-SARSAT sisteminden gelen sinyalleri veya farklı kaynaklardan gelen ihbarları değerlendirmek, SAR koordinasyonu gerektiren durumlarda ilgili birimlerle koordine ederek safhaları belirlemek, sonuçları takip etmek ve mevcut bilgileri zaman kaybetmeksizin ilgili birimlere ve yetkililere iletmek, nihai raporu Genel Müdürlüğe göndermek, 10

7. Uçuş emniyeti ile ilgili olarak Bakanlıklar ve Genel Müdürlük AIM Şubesinden aldığı talimatları/bilgileri ilgililere duyurmak ve aldığı talimat doğrultusunda hareket etmek 8. Ankara FIR da gerçekleşen tüm transit ve Esenboğa lokal uçuşlarının permi ve uçuş amaçlarının kayıtlarını tutmak, Türk Hava Sahasında gerçekleşen transit uçuşların listesini tamamlamak, 9. Ankara FIR ı içinde gerçekleşen VFR uçuşları takip etmek, kalkış ve iniş havalimanında AIM birimi bulunan havalimanları hariç olmak üzere diğer VFR uçuşların ve kendi havalimanına iniş kalkış yapan VFR trafiklerin ilgili ATS mesajlarını çekmek. Lokal IFR uçuşlara ilişkin ilgili ATS mesajların sistem tarafından otomatik olarak çekilmemesi durumunda manuel olarak çekmek, 10. Ülkemiz hava sahası içinde ya da ECAC ülkeleri hava sahaları içinde gelişen hava araçlarına yönelik yasadışı eylemlerin ülkemiz ve ECAC a üye devletlerin (Güney Kıbrıs Rum Yönetimi hariç) yetkili temsilcilerine ya da ECAC tarafından belirlenmiş adreslerine, ECAC tarafından tavsiye edilen formata uygun hazırlayarak en hızlı bir şekilde bildirmek, 11. Yazılı ve sözlü kayıtları Kalite Yönetim Sisteminde belirtilen süreye uygun saklamak, rapor konusu olan kayıtların süresi dolsa bile ihtiyaç duyulacağı süre boyunca muhafaza etmek, 12. Bilgisi kendilerine ulaşan; tescilden terkin edilen, uçuşu durdurulan, uçuşa yasaklı hava araçlarının uçuş yapmalarını engellemek 3-2-2 İSTANBUL FIC ÜNİTESİNİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI 1- Türk Hava Sahasına İstanbul FIR sorumluluğundaki giriş noktalarından girerek transit uçuş yapacak ve kendi havalimanına inecek veya buradan kalkış yapacak tüm sivil hava araçlarının permilerini kontrol etmek, 2. Kendisine iletilen permisiz veya permisinde uyumsuzluk bulunan uçuşlarla ilgili sorunu çözmek, gerektiğinde Ankara FIC ye veya SHGM ye doğrudan iletmek ve alınacak talimata göre hareket etmek, 3. Permisi olmayan sivil uçuşlara ait kalkış mesajı veya bilgisi alındığında, durumu Ankara FIC ye bildirmek ve alacağı talimat doğrultusunda hareket etmek, 4. Parlayıcı, patlayıcı, radyoaktif madde, silah ve mühimmat gibi tehlikeli madde taşıyan uçuşlarla VIP ve özellik taşıyan diğer uçuşların permisini veya bunlarla ilgili FPL, ATS mesajları alındığında, bilgiyi kendi şube Müdürü ve Havalimanı Nöbetçi Müdürüne bildirmek, 5. COSPAS-SARSAT sisteminden gelen sinyalleri veya farklı kaynaklardan gelen ihbarları değerlendirmek, SAR koordinasyonu gerektiren durumlarda ilgili birimlerle koordine ederek safhaları belirlemek, sonuçları takip etmek ve mevcut bilgileri zaman 11

kaybetmeksizin Ankara FIC ye ve ilgili birimlere ve yetkililere iletmek, nihai raporu Genel Müdürlüğe göndermek, 6. İstanbul FIR da gerçekleşen transit uçuş bilgilerini kayıt altına almak ve Ankara FIC ye göndermek, 7. İstanbul FIR ı içinde gerçeklesen VFR uçuşları takip etmek, kalkış ve iniş havalimanında AIM birimi olan havalimanı hariç olmak üzere diğer VFR uçuşların ve kendi havalimanına iniş kalkış yapan VFR trafiklerin ilgili ATS mesajlarını çekmek, Lokal IFR uçuşlara ilişkin ilgili ATS mesajların sistem tarafından otomatik olarak çekilmemesi durumunda manuel olarak çekmek, 8. Yazılı ve sözlü kayıtları Kalite Yönetim Sisteminde belirtilen süreye uygun saklamak, rapor konusu olan kayıtların süresi dolsa bile ihtiyaç duyulacağı süre boyunca muhafaza etmek, 9. Bilgisi kendilerine ulaşan; tescilden terkin edilmiş, uçuşu durdurulmuş, uçuşa yasaklı hava araçlarının uçuş yapmalarını engellemek, 10. AFTN terminalleri aracılığıyla ATS Mesajlarının, adreslerine en kısa sürede ve doğru olarak ulaşmasını sağlamak, 11. AFTN terminallerinde, sorumlu olduğu kanal bağlantılarını ve bunların mesaj trafiklerini izlemek, mesaj trafiğinde aksama olduğunda hat veya cihazlardan kaynaklanan arızaları düzeltmek ve arıza düzelene kadar haberleşmeyi yönlendirme yapmak ya da faks aracılığıyla sürdürmek, 12. Lokal devre kanal takibini yapmak ve Esenboğa Havalimanı AFTN (COM Center) sistemi üzerinden gelen ve giden tüm ATS mesajlarını arşivlemek. 4-GENEL DEĞERLENDİRME: ICAO üye devletlerin bir çoğunda FIC Üniteleri Annex-11 dokümanını referans alarak hava araçlarına her aşamada (in-flight dahil) uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunmaktadır. Fakat ülkemizde ise FIC Üniteleri uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunmak amacıyla kurulmuş olmalarına rağmen, fiilen bu görevi yerine getirmemektedir. Türkiye de hava trafik yönetiminin yeniden yapılandırılması anlayışından hareketle oluşturulan SMART Projesi kapsamında FIC Ünitelerimizin diğer ülkelerde olduğu gibi, VFR uçuşlar için in-flight esnası dahil her aşamada hava araçlarına uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunarak hava seyrüsefer sisteminde uçuş emniyetinin en üst seviyede tutulması noktasında önemli ve vazgeçilmez bir rol alması gerektiğini düşünüyorum. 12

5-TÜRKİYE DEKİ FIC ÜNİTELERİ KAPSAMINDA ÖNERİLERİM Yukarıda da belirtildiği üzere, Türkiye deki FIC Üniteleri uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunma görevi haricinde birçok açıdan diğer devletlerin FIC Üniteleriyle benzer faaliyetleri yerine getirmektedir. Yetki verilmesi halinde ülkemizdeki FIC Ünitelerinin de Quebec, Prag, Zagrep, Tokyo vb. FIC Üniteleri gibi VFR trafikler için uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunma ve diğer operasyonel görevleri (VFR uçuş planı ve ilgili ATS mesajlarının kabulü, yayınlanması, takibi; arama kurtarma hizmeti; uçuş izni verme [Tokyo FIC/FSC gibi] vb.) bir arada başarılı bir şekilde yerine getirebileceklerine yürekten inanıyorum. Bu kapsamdaki önerilerim aşağıda yer almaktadır: 1)- Öncelikle mevzuatlarda (DHMİY 32-6, AIP vb.) yapılabilecek düzenlemeler ile FIC Ünitelerine VFR uçuşlar kapsamında uçuş bilgi ve ikaz hizmeti sunma yetkisi verilebilir. Örnek 1: Türkiye AIP GEN 3.1-2 2. Uçuş Bilgi Merkezleri (FIC) nin Görevleri: FIC birimleri aşağıdaki görevleri üslenmiştir; a) VFR uçuşlar kapsamında Uçuş Bilgi ve İkaz Hizmeti sunmak b) Türk hava sahasında gerçekleştirilen uçuşlara dair izinlerin takibi ve kontrolü, c) VFR uçuş planları ve bunlarla ilgili, mesajların alımı, takibi ve aktarımı,.. Örnek 2: Türkiye AIP GEN 3.3-2 3.5 VFR uçuşlar kapsamında Uçuş Bilgi ve İkaz Hizmeti FIC Üniteleri tarafından yerine getirilir. Uçuş Bilgi Merkezleri Havacılık Bilgi Yönetimi (AIM) Müdürlüğüne bağlı olup, Esenboğa ve Atatürk Havalimanlarında bulunmakta ve 24 saat hizmet vermektedirler. 2)- Uçuş bilgi ve ikaz hizmetinin etkin ve verimli bir şekilde sağlanabilmesi amacıyla gerekli olan teknolojik alt yapı ve sistemler FIC Ünitelerine konuşlanabilir. (Örnek: Radar Sistemleri, iki yollu iletişimi sağlayacak frekans sistemleri vb.) 13

3)- FIC Ünitelerinde çalışan AIM Personeli için, uçuş bilgi ve ikaz hizmeti derslerini içeren akademik nitelikte kurslar düzenlenebilir. Örnek: Japonya da Uçuş Hizmeti Merkezlerinde (FSC) çalışan ATS Uçuş Bilgi Personeli işe başlamadan önce Havacılık Emniyet Akademisinde 2 (iki) yıllık bir eğitim sürecine tabi tutulmaktadır.(japonya da ATC Kursu yaklaşık 1 yıl, AIM/IM Kursu ise yaklaşık 2 yıl sürmektedir.) Ayrıca ATS Uçuş Bilgi Personeli için lisans ve derecelendirme programı uygulanmaktadır. FSC Üniteleri FIC/AIS/ARO birimlerinin hemen hemen bütün görevlerini yerine getirmektedir. Öneri: Türkiye de ise Temel AIM Kursu yaklaşık 5-6 ay sürmektedir. Temel AIM Kursunun teorik olarak en az 1 (bir) yıl ve uygulama eğitiminin de (iş başı eğitimi) en az 4 (dört) ay olarak belirlenmesi gerekiyor. Buna istinaden hazırlanacak eğitim müfredatına uçuş bilgi ve ikaz hizmeti kapsamında gerekli olan dersler de eklenebilir. Ek Bilgi-1: Endonezya da AIM Kursu: a)temel AIS Kursu 1(bir) sürmektedir. b)junior AIS Kursu 2 (iki) yıl sürmektedir. AIS Personeli için lisans ve derecelendirme sistemi uygulanmaktadır. c)senior AIS Kursu 3 (üç) sürmektedir. Ayrıca Ek Bilgi-2: Çin de AIS Personeli için lisans yönetim sistemi uygulanmaktadır. Stajyer AIS Personeli 1 (bir) yıl teorik ve 1 (bir) yıl da iş başı eğitimini başarıyla tamamladıktan sonra lisans sınavına tabi tutulmaktadır. Ek Bilgi-3: İsviçre de Temel AIM/ATM (ANSE-Hava Seyrüsefer Personeli) Kursu yaklaşık 2 (iki) yıl sürmektedir. Ek Bilgi-4: Ulaştığım bilgilere göre, hali hazırda Romanya (EASA üyesi), Slovenya (EASA üyesi), İran, Endonezya, Çin Halk Cumhuriyeti, Japonya gibi ülkelerde AIM Personeli Lisans ve Derecelendirme Yönetmeliği uygulanmaktadır. Bunun yanında ICAO üye olan ülkelerin bir çoğunda bu kapsamda çalışmalar sürdürülmektedir. ABD de FAA (Amerikan Federal Havacılık İdaresi) bünyesinde çalışan AIS Personelinin de ATC Personeli için uygulanan Air Traffic Safety Oversight Service (AOV) Credentialing and Control Tower Operator Certification Programs adlı lisans yönetmeliğine dahil edilmesi kararı alınmıştır. 14

4)- FIC Ünitelerinde çalışan AIM Personeli, lisans ve derecelendirme sistemine tabi tutulmalıdır. (AIS/ARO, NOTAM, FIC, COM ünitelerinde çalışan bütün AIM Personeli lisans ve derecelendirme sistemine dahil edilmelidir) 5)- SMART sisteminin tam olarak faaliyete geçmesiyle birlikte FIC Üniteleri inflight esnası dahil hava aracına her aşamada VFR trafikler kapsamında uçuş bilgi ve ikaz hizmeti görevini sunmaya başlayabilir. 6)- FIS hizmetinin FIC Ünitelerinde çalışan AIM Personeli tarafından yerine getirilmesi durumunda ATC Ünitelerinin de iş yükü ciddi derecede azalacaktır. 7)- Sonuç itibariyle FIS hizmetinin FIC Ünitelerine dahil edilmesi durumunda AIM Personelinin ATS hizmetleri kapsamındaki yeri ve önemi daha da artacaktır. 15