Dosya No : 1 12/2014 Karar Sayısı : 31 /2015 Karar Tarihi : 24.04.2015 REKABET KURULU KARARI 10 1. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER: Dr. Yenal SÜREÇ (BaĢkan) Selim ALTINCIK (Üye) Av. Sezi SIDAL (Üye) Kubilay SEPETÇĠOĞLU (Üye) 2. RAPORTÖR: Doç.Dr.Figen YEġĠLADA (Üye) 3. TARAFLAR 20 30 3.1.ġikayetçi: Kıbrıs Türk Benzinciler Birliği (adına) Vekiller Av. Levent Celaleddin, Av. Müjgan Irkad, Av. Salih Irkad 19, Posta Sokak LEFKOġA 3.2. Hakkında ĠĢlem Yapılan: AltınbaĢ Petrol Ltd. (Mġ 5937) 84 Atatürk Caddesi Akın-Al Binaları Kat 1 LEFKOġA Cypet Energy & Power Business Limited (Mġ12073) Kemal AĢık Caddesi No:76, Kat 2 K.Kaymaklı - LefkoĢa Memo Kiralık Araba ĠĢletmeciliği Ltd. (Mġ512) Kemal AĢık Caddesi No:76, Kat 2 K.Kaymaklı - LefkoĢa 40 El Pet Ltd. in (Mġ5268) Kemal AĢık Caddesi No:76, Kat 2 K.Kaymaklı - LefkoĢa 4. DOSYA KONUSU: AltınbaĢ Petrol Ltd (Mġ5937) ve iģtirakleri olan Cypet Energy & Power Business Limited (Mġ12073), Memo Kiralık Araba ĠĢletmeciliği Ltd. (Mġ512) ve El Pet Ltd. (Mġ5268) ünvanlı teģebbüslerin 36/2009 sayılı Rekabet Yasası nın 8 nci maddesini ihlal ettikleri iddiası. 1/13
50 5. ĠDDĠALARIN ÖZETĠ: Kıbrıs Türk Benzinciler Birliği isimli teģebbüs birliği tarafından Akaryakıt ithalat ve dağıtım piyasasında faaliyet gösteren AltınbaĢ Petrol Ltd (Mġ5937) hakkında yapılan Ģikayet üzerine baģlatılan inceleme ve ön araģtırma sonrası AltınbaĢ Petrol Ltd. in kontrolünde bulunan Cypet Energy & Power Business Limited (Mġ 12073), Memo Kiralık Araba ĠĢletmeciliği Ltd. (Mġ 512) ve ElPet Ltd isimli teģebbüsler vasıtasıyla perakende satıģ piyasasında faaliyet gösteren akaryakıt istasyonlarını kira veya satın alma yolu ile devraldığı ve Yasa nın 8 inci maddesi doğrultusunda bildirime tabbi yoğunlaģma iģlemleri olmasına rağmen bildirimsiz yoğunlaģma iģlemi gerçekliģtirmiģ olduğu iddiası. 60 70 80 90 6. DOSYA EVRELERĠ: Kıbrıs Türk Benzinciler Birliği tarafından 18.06.2014 tarihinde yapılan Ģikayet baģvurusu, neticesinde 1-9/2014no lu dosya kapsamında Kurul un 09.07.20154 tarih ve 36/2014 sayılı kararı ile ön araģtırma baģlatılması kararı alınmıģ ve Ģikayetçi tarafa 10.07.2014 tarihinde bildirilmiģtir. Hazırlanan ön araģtırma raporunun 08.08.2014 tarihinde Kurul a teslim edilmesi sonrasında Kurul ilgili raporu 22.08.2014 tarihli toplantısında ele alarak 47/2014 sayılı kararı doğrultusunda AltınbaĢ Petrol Ltd in kontrolünde bulunan Backer Trading Ltd. (Mġ11139), Petrocyprus Marketing Ltd. (Mġ12939), Al-Pet Oil Ltd. (Mġ7304), Cypet Energy & Power Business Limited (Mġ12073) ve Memo Kiralık Araba ĠĢletmeciliği Ltd. (Mġ512) isimli teģebbüslerin kira ve/veya satın alma yoluyla akaryakıt istasyonlarını devralma iģlemlerinin Yasa nın 7 nci maddesi tahtında birer yoğunlaģma iģlemi olduğuna ve Yasa nın 8 inci maddesi tahtında söz konusu yoğunlaģma iģlemlerinin bildirime tabii olup olmadıklarının belirlenmesi amacıyla soruģturma açılmasına karar vermiģ ve 09.10.2014 tarihli toplantısında aldığı 52/2014 sayılı karar ile bahse konu yoğunlaģma iģlemlerinin soruģturmasının ana dosyadan ayrılarak 1-12/2014 no lu dosya kapsamında soruģturulmasına ve Kurul a bağlı hizmet birimi personeli bulunmadığından Kurul Üyesi Doç. Dr. Figen YeĢilada nın, ilgili dosyaya ait karar toplantılarında oy kullanmamak Ģartıyla ilgili dosyada raportör olarak görevlendirilmesine karar vermiģ ve kararını 09.10.2014 tarihinde soruģturma taraflarına iletmiģtir. SoruĢturma sırasında raportör Figen YeĢilada tarafından 28.10.2014 tarihinde Kurul a yapılan baģvuruyu değerlendiren Kurul ayni tarihli toplantısında aldığı 55/2014 sayılı karar ile El Pet Ltd (Mġ5268) ünvanlı teģebbüsün de soruģturmaya dahil edilmesine karar vermiģtir. Kurul un ilgili dosya geniģletme kararı 30.10.2014 tarihli bir yazı ile soruģturma tarafı teģebbüslere bildirilmiģtir. Ġlgili dosyada raportör olarak görev yapan Figen YeĢilada nın 06.11.2014 tarihinde Kurul a yapmıģ olduğu soruģturma süre uzatma talebi Kurul un 17.11.2014 tarihli toplantısında ele alınarak 61/2014 sayılı karar ile 60 gün süre ile uzatılmıģtır. Raportör tarafından hazırlanan SoruĢturma Raporu 12.01.2015 tarihinde Kurul a sunulmuģ ve Kurul bahse konu Raporu 20.01.2015 tarihli toplantısında ele alarak 3/2015 sayılı kararı ile soruģturmanın Cypet Energy & Power Business Limited Memo Kiralık Araba ĠĢletmeciliği Ltd., AltınbaĢ Petrol Ltd ve El Pet Ltd hakkında ilerletilmesine ve hazırlanacak ĠlerletilmiĢ SoruĢturma Raporu nun tebliğ tarihinden itibaren yirmi gün içerisinde savunmalarını yapmak üzere ilgili taraflara tebliğ edilmesine karar vermiģtir. Kurul soruģturma tarafı teģebbüs temsilcisinden gelen ek savunma süre 2/13
100 talebini 16.02.2015 tarihli toplantısında ele alarak 9/2015 sayılı Kararı doğrultusunda 10 gün ek savunma süresi tanınmasına karar vermiģ ve kararını 18.02.2015 tarihinde taraflara tebliğ etmiģtir. Taraflar adına hazırlanan ilk yazılı savunma belgesi 26.02.2015 tarihinde Kurul kayıtlarına girmiģ ve ilgili dosyada raportör Figen YeĢilada nın ek görüģ ve ek savunma için Kurul dan süre talebini 04.03.2015 tarihli toplantısında ele alan Kurul 14/2015 sayılı kararı ile ek görüģ için 12 Mart tarihine kadar, ek görüģ hakkında ek savunma için de 26 Mart tarihine kadar süre verilmesine karar vermiģtir. Raportör tarafından hazırlanan ek görüģ 12.03.2015 tarihinde taraflara tebliğ edilmiģ ve taraflar adına yetkili avukat tarafından müteakiben hazırlanan ek savunma metni 25.03.2015 tarihinde Kurul kayıtlarına girmiģtir. Kurul dosya muhteviyatı, savunma metinleri ve ek görüģ yazılarını değerlendirerek dosya hakkındaki nihai kararını 24.04.2015 tarihindeki toplantıda ele alarak 31/2015 sayılı nihai kararını vererek taraflara tebliğ etmiģtir. 7. DOSYA TARAFLARI VE DĠĞER ĠLGĠLĠ TARAFLARLA YAPILAN GÖRÜġME ve ĠNCELEMELERDE ELDE EDĠLEN BĠLGĠ VE BELGELER 110 7.1. Konu ile Ġlgili Mevzuat Perakende düzeyde akaryakıt satıģı yapan akaryakıt istasyonlarının kuruluģu ve iģletilmesi ile ilgili mevzuat taraması sonucunda, bahse konu pazarın bir yasa ve üç adet tüzük ile düzenlendiği belirlenmiģtir. Buna göre: Akaryakıt (Depolama, Nakliye ve SatıĢ) Yasası Akaryakıt Yasası nın akaryakıtı A- B- C-ve D-sınıfı olarak dört kategoriye ayırdığı ve her akaryakıt sınıfı için minimum muhafaza miktarları belirlediği tespit edilmiģtir. Kullanım maksatlı olan bu miktarların üzerinde yer alan miktarların depolaması, nakliyesi ve satıģı da bu Yasa ile izne bağlanmaktadır. Yasa gereğince izin makamı kaymakamlıklardır. 120 Akaryakıt Ġstasyonlarının Niteliklerini Düzenleme Tüzüğü Bu tüzük, Trafik Hizmetlerinin Planlanması, Koordinasyonu ve Denetimi Yasası nın (46/2001 ve 22/2004 sayılı yasalar) 8 inci maddesinin (3) üncü Fıkrası altında yapılmıģtır. Tüzüğün amacı Yol güvenliğini ve trafik akışını olumsuz etkileyebilecek, maddi ve manevi kayıplara sebep olabilecek yerlerde akaryakıt istasyonlarının açılmasının engellenmesi, ve akaryakıt istasyonlarının kurulurken belli bir standart ve kaliteye uygunluğunun sağlanması olarak belirtilmiģtir. 130 Tüzüğün 7 nci maddesi iki akaryakıt istasyonu arasındaki mesafeyi Ģehir dıģı yollar için en az 7 km. olarak düzenlerken, Tüzüğün 8 inci maddesi, eski eserler, ibadet yerleri, eğitim kurumları ve kamu binalarının 200 metreden daha az mesafede ve konut alanlarında, yol koruma Ģeridi olarak ilan edilmiģ anayollarda akaryakıt istasyonu kurulmasını yasaklar. 2001 Petrol Ürünlerinin Fiyatlandırma Esaslarını Düzenleyen Tüzük 3/13
140 Tüzük, Akaryakıt (Depolama, Nakliye ve SatıĢ) Yasasının 9 uncu maddesi tahtında yapılmıģ Tüzüğün tefsir maddesinde İthalatçı Şirket Akaryakıt ithal etme iznine sahip ve Ana Depo konumunda olup, Dağıtım Ģirketleri ve Bayilere belirlenen fiyatlar dahilinde satıģ yapan Ģirketler olarak tanımlanırken, Bayi ise depolama ve satıģ iznine sahip ithalatçı Ģirketlerle bayilik anlaģması yapmıģ olan ve ayni zamanda Akaryakıt Depolama ve SatıĢ Ġznine sahip perakende satıģ yapan pompa istasyonları olarak tarif edilmektedir. Tüzüğün İthalatçı Şirketin Perakende Satışına Sınırlama yan baģlıklı 11 inci maddesi ise ithalatçı Ģirketlerin, Devlet ve Kamu Kurum ve KuruluĢları ile lisanslı akaryakıt istasyonları hariç olmak üzere miktarı ne olursa olsun gerçek veya tüzel kiģi de olsa nihai tüketicilere aylık 15.000 Kg. ın altında perakende satıģ yapılmasını yasaklamaktadır. 150 1986 Akaryakıt SatıĢı ve ĠĢtigali (Denetim ve Düzenleme) Tüzüğü Akaryakıt (Depolama, Nakliye ve SatıĢ) Yasasının 9 uncu maddesi tahtında yayımlanan tüzüğün 7 nci maddesi Her bayiinin hangi ithalatçı Petrol ġirketinin yakıtını sattığını alenen belirtmesi gerektiğini ve o Ģirketteki Bayiliği devam ettiği sürece de bir baģka bayiinin yakıtını depolayıp satamayacağını içermektedir. 7.2. AltınbaĢ Petrol Ltd Yetkilileri ile Yapılan GörüĢmeler ve Elde Edilen Bilgiler AltınbaĢ Petrol Ltd. in ve/veya ortaklarının, kontrol ettikleri teģebbüsler vasıtasıyla, satın alarak ve/veya kira yolu ile devraldıkları akaryakıt istasyonları iģlemleri hakkında yürütülen soruģturma kapsamında AltınbaĢ Petrol Ltd. yetkilileri ile muhtelif tarihlerde görüģmeler yapılmıģtır. GörüĢmelerde, bahse konu teģebbüslerin, devir iģlemleri, bayilik sistemi süreçleri hakkında bilgi alınmıģtır. 160 170 Yapılan yazılı belge talebi sonucunda Kurul a iletilen belgeler sonucunda AltınbaĢ Petrol Ltd in KKTC sınırları içinde 35 i sözleģmeli, 14 ü sözleģmesiz olmak üzere toplam 49 adet petrol istasyonu bayiisi olduğu bilgisine ulaģılmıģtır. Sunulan bayilik sözleģmelerinde yapılan inceleme sonucunda sözleģmelerin tümünde bayilerin fesih hakkı olduğu tespit edilmiģtir. Yapılan görüģmelerde teģebbüs yetkilileri, mali yükü çok fazla olduğundan Kıbrıs Türk Petrolleri Ltd. (K-Pet) ile bayilik sözleģmesi devam eden istasyonlara AltınbaĢ Petrol Ltd. olarak teklif vermediklerini, ancak sözleģme süresi sona ermek üzere olan tüm istasyonlara bayilik teklifi götürdüklerini belirtmiģtir. Bu süreçte K-Pet ile aralarında büyük bir rekabet olduğu da ifade edilmiģtir. 8. ĠNCELEME ve DEĞERLENDĠRME 8.1. ĠLGĠLĠ PAZAR ġikayet konusunun hangi pazar ve/veya pazarları etkilediğinin tesbiti adına Ġgili Ürün Pazarı ve Ġlgili Coğrafi Pazarın tespiti yapılmıģtır. 4/13
180 8.1.1. Ġlgili Ürün Pazarı Ġlgili ürün pazarı, tüketicinin gözünde fiyatı, kullanım amaçları ve nitelikleri bakımından ikame edilebilir nitelikteki mal veya hizmetlerden oluģan pazarı anlatır. Bu dosya kapsamında ilgili ürün pazarı akaryakıt perakende satış pazarı olarak belirlenmiģtir. 8.1.2. Ġlgili Coğrafi Pazar Ġlgili coğrafi pazar, teģebbüslerin mal ve hizmetlerinin arz ve/veya talebi konusunda faaliyet gösterdikleri, rekabet koģullarının yeterli derecede homojen ve özellikle rekabet koģulları komģu bölgelerden hissedilir derecede farklı olduğu için bu bölgelerden kolayca ayrılabilen coğrafi bölgeleri anlatır. Bu dosya kapsamında ilgili coğrafi pazar KKTC olarak belirlenmiģtir. 8.2. DEĞERLENDĠRMELER 190 200 210 8.2.1. Ġktisadi Değerlendirmeler Rekabet hukukunda yoğunlaģma olarak tabir edilen; iki veya daha fazla teģebbüs arası birleģme veya devralma iģlemleri ekonomik yaģamın vazgeçilmez unsurları olarak tüm dünyada uygulanmaktadır. YoğunlaĢma iģlemi tarafların genel amacı pazar paylarını geniģletme olan uygulama, ayni amaca hizmet eden baģka birçok stratejiyi de içerebilmektedir. Dağıtım, üretim benzeri operasyonları güçlendirmek, bilinir markaları bünyesine katmak, araç ve makine parkını geliģtirmek, stratejik ortaklığa kadar birçok nedenle gerçekleģen yoğunlaģma iģlemleri gerek Avrupa Birliği, gerekse ABD olmak üzere dünyanın değiģik bölgelerinde rekabet otoriteleri tarafından gerçekleģme öncesi kontrole tabiidir. Bu tür yoğunlaģma iģlemleri temelde yasaklanmamakla birlikte yoğunlaģmanın tarafı teģebbüslerin belirli bir ciro değerini aģmaları durumunda yoğunlaģma öncesi faaliyette bulundukları pazarda görev yapan rekabet otoritelerine baģvurarak önce onay almak ardından iģlemi gerçekleģtirmek durumundadırlar. KKTC piyasalarında da söz konusu kontrol ve onay yetkisi 36/2009 sayılı Rekabet Yasası ile Rekabet Kuruluna verilmiģtir. Yasa nın 7 nci maddesi (1) inci fıkrası bir veya daha fazla teģebbüsün tamamının ya da bir kısmının doğrudan veya dolaylı kontrolünün, hisse ya da malvarlığının satın alınmasıyla, sözleģmeyle veya diğer bir yolla bir ya da daha fazla teģebbüs veya hali hazırda en az bir teģebbüsü kontrol eden bir ya da daha fazla kiģi tarafından devralınması iģlemini yoğunlaģma iģlemi olarak tanımlamakta ve bu tanıma giren iģlemlerin Kurul a bildirim zorunluluğunu ve bildirim kıstaslarının belirlenme yetkisini de Yasa nın 8 inci maddesinde tanımlamaktadır. YoğunlaĢma iģlemlerinin izne tabii olmasının nedenlerinin baģında yoğunlaģma tarafı teģebbüslerin yoğunlaģma sonrasında ilgili mal veya hizmet piyasasında, hakim konum yaratma veya mevcut hakim konumu güçlendirme yoluyla rekabeti önemli ölçüde azaltma veya ortadan kaldırma tehlikesinin veya riskinin bulunmasıdır. Bu tanım, yoğunlaģma sonrası oluģabilecek durumun, yani henüz ortaya çıkmamıģ bir durum 5/13
220 230 240 250 karģısında (ex-ante) Kurul a önleyici yönde müdahale yetkisi vermektedir. Kurul un bu anlamdaki yetkisi ve yapacağı değerlendirme o kadar önemlidir ki rekabetin önemli ölçüde ortadan kalkması Ģeklinde bir tanım ile ilgili pazardaki rekabetin derecesini ölçme ve bunun hangi oranda azalmasının tehlike yaratabileceğine dair karar verme yetkisi tanımaktadır. Bu dosyanın konusu, bildirime tabii olduğu halde bildirimsiz gerçekleģmiģ olan dört adet yoğunlaģma iģleminin bildirimsiz gerçekleģme kısmı ile sınırlı bulunmaktadır. Kurul, bu dosyada konu edilen yoğunlaģmalar hakkında kararını verirken yoğunlaģma iģlemlerinin tarafı olan teģebbüslerin kontrolünü dolaylı olarak elinde bulunduran AltınbaĢ Petrol Ltd in bir üst (dikey) piyasa olan akaryakıt ithalat ve depolama pazarındaki konumunu ve gücünü dikkate alarak taraf olduğu yoğunlaģma iģlemlerinin bildirime tabii ve incelenmesi gerektiği sonucuna varmıģtır. Kurul, soruģturma safhasında dosyaya giren tüm devir ve satın alma iģlemlerini de değerlendirmiģ ancak Yasa nın yürürlüğe giriģ tarihi ile Yasa ya bağlı yayımlanan YoğunlaĢmalar Tebliğinin yayım tarihinin de dikkate alınarak bu tarihten önceki yoğunlaģmaların bildirim eģiği belli olmadığından bildirilme tabii olmayabileceğinden hareketle ihlal olarak değerlendirmemiģtir. Ancak, Yasa nın yayımlandığı yılın 2009, ilgili tebliğin yürürlük tarihinin de 2012 olduğu dikkate alınarak piyasaların konu hakkında bilgi sahibi olmamasının kabul edilebilir bir gerekçe olmayacağı gibi özellikle soruģturmanın tarafı sayılan teģebbüslerin kurumsal yapısı dikkate alındığı zaman rekabet uyumu konularında daha hassas ve dikkatli olmaları Kurul un beklentisidir. 8.2.2. Hukuki Değerlendirme 36/2009 Rekabet Yasası nın 7 nci maddesi yoğunlaģma iģlemlerini kontrolde kalıcı değiģiklik getirecek Ģekilde, iki veya daha fazla teģebbüsün birleģmesi veya bir veya daha fazla teģebbüsün tamamının ya da bir kısmının doğrudan veya dolaylı kontrolünün, hisse ya da malvarlığının satın alınmasıyla, sözleģmeyle veya diğer bir yolla bir ya da daha fazla teģebbüs veya halihazırda en az bir teģebbüsü kontrol eden bir ya da daha fazla kiģi tarafından devralınması olarak tanımlamaktadır. Ġlgili maddenin devamı bağımsız bir ekonomik birimin tüm iģlevlerini kalıcı olarak yerine getirecek bir ortak giriģimin oluģturulmasının da yoğunlaģma iģlemi sayılacağı Ģeklinde düzenlenmiģtir. Yasa nın 8 inci maddesi ise hangi yoğunlaģma iģlemlerin Kurul a bildirilerek izin alınması gerektiğinin ve bu yoğunlaģmaların kontrolü ile ilgili usul ve esasların Kurulca hazırlanarak Resmi Gazete de yayınlanacak tebliğ ile belirleneceğini düzenlemektedir. Bu madde tahtında hazırlanarak yayınlanan YoğunlaĢma Tebliği nin 6 ncı maddesi bildirime tabi yoğunlaģmaları düzenlemektedir. 260 Raportör tarafından hazırlanmıģ olan ĠlerletilmiĢ SoruĢturma Raporunda yoğunlaģma sayılan hallerin tespitinde esas olan unsurun kontrolde meydana gelecek olan değiģiklik olduğu iddia edilmekte ve bu kapsamda bu değiģikliğe yol açacak bir teģebbüsün tamamının veya bir kısmını oluģturan varlıkların devralınmasını veya kullanım haklarının 6/13
270 280 290 300 belirli bir süre için devralınması iģleminin YoğunlaĢma Tebliği nin 4 üncü maddesi kapsamında yoğunlaģma olması nedeni ile kira sözleģmelerinin de yoğunlaģma iģlemi olduğu iddia edilmektedir. ĠlerletilmiĢ SoruĢturma Raporunda yer verilen Avrupa Birliği Komisyonu nun 2008/C 95/01 numaralı tebliği uzun süreli sözleģmelerin pazarda yapısal bir değiģikliğe yol açabileceği, bu nedenle süresi iki yılından az olan sözleģmelerin kısa süreli sözleģme olarak değerlendirilerek bildirime tabi yoğunlaģma olarak kabul edilmemeleri gerektiği de iddia edilmektedir. Kaldı ki yapılan inceleme de ihlal nitelikli sözleģmelerin tümünün sürelerinin iki yıldan fazla olduğu da tespit edilmiģtir. Bu kapsamda ĠlerletilmiĢ SoruĢturma Raporu nda Memo Kiralık Araba ĠĢletmeciliği Ltd. in LefkoĢa ilçesinde ġirin Bicen ile yaptığı kira sözleģmesi, Cypet Energy & Power Business Ltd. in LefkoĢa ilçesinde Göksel Kombos ve Ġzzet Kombos Terekesi adına Tereke Ġdare Memuru Göksel Kombos ile ve yine LefkoĢa ilçesinde Hüseyin Hocaoğlu ile yaptığı iki adet kira sözleģmeleri ile Cypet Energy & Power Business Ltd. in LefkoĢa ilçesinde yaptığı devralma iģlemi bildirim zorunluluğu kapsamında olan yoğunlaģma iģlemleri olmalarına rağmen, söz konusu iģlemlerin Kurul a bildirim yapılmadan ve izin alınmadan gerçekleģtirildiği ve bunun neticesinde ilgili teģebbüslerin Yasanın 8 inci maddesini ihlal ettikleri iddia edilmiģtir. Yasa nın 24 üncü maddesi tahtında savunmalarını yapmak üzere aleyhine iģlem baģlatılan teģebbüsler adına savunma aģamasında vekil tayin edilen avukat Tahir SeroydaĢ a iletilen ĠlerletilmiĢ SoruĢturma Raporuna istinaden yapılan Savunma ve Ek Savunmada beģ ön itirazda bulunulmuģtur. Ön itirazların birincisinde dosyadan Ģikayetçi durumunda bulunan Kıbrıs Türk Benzinciler Birliği nin 6/1961 sayılı Birlikler ve Dernekler Yasası nın 2 nci maddesi tahtında her yıl yaptırmakla yükümlü olduğu kayıt yenileme iģlemini 2011 yılı ve müteakip yıllar için yaptırmamıģ olması nedeni ile Locus standi sinin bulunmadığı iddia edilmiģ ve raportör tarafından yapılan ek görüģ ile bahse konu iddia red edilmiģtir. Ġkinci ön itiraz olarak ise Ģikayeti Birlik adına avukatlar aracılığı ile yapmıģ olmakla 6/61 sayılı yasanın 10 ncu maddesinde belirtilen Davaların Yönetim Kurulu Başkanı veya Başkanlığı olmayan teşekküllerde ise sekreteri tarafından temsil edileceği, davaların onun tarafından veya onun aleyhine ikame edileceği maddesi hilafına hareket ettikleri iddia edilmektedir. Savunma tarafı avukatı, Birliğin tüzüğünde yer alan amaçlar içerisinde böyle bir Ģikayetin açıkça gösterilmemiģ olması nedeni ile Birliğin bu Ģikayeti yapmasının mümkün olmayacağını üçüncü ön itiraz olarak ileri sürmektedir. Bu iddianın da raportör tarafından yapılan ek görüģ ile red edildiği görülmüģtür. Savunma metninde dördüncü ön itiraz olarak ise yoğunlaģma bildirim eģiklerinin Yasada belirtilmesi gerektiği, Anayasa da tebliğ diye bir düzenleyici iģlemden bahsedilmediğini, tebliğ ile eģiklerin belirlenmesinin Anayasa ve Ġdare Hukuku Ġçtihatları na aykırı olduğu iddia edilmektedir. 7/13
310 320 330 340 Aleyhine iģlem baģlatılan teģebbüslerin avukatı son ön itiraz olarak ve savunmasının esasında soruģturmaya konu iģlemlerin 36/2009 sayılı Yasa nın 7 nci maddesinin 2 nci fıkrası tahtında yasaklanmıģ yoğunlaģma olmaları için teģebbüslerin hakim konumda olması gerektiğini ancak ilgili teģebbüslerin hakim konumda olmadıklarını bu nedenle sadece teknik bir ihlalin bulunduğunu iddia etmiģtir. Kurul, öncelikle esasa geçmeden önce ön itirazları değerlendirmeyi uygun bulmuģtur. Savunma Metni nde yer alan ilk ön itirazda Ģikayetçinin Locus Standi si bulunmadığı iddia edilmiģtir. 6/1961 sayılı Yasa birlik veya dernek tüzel kiģiliğinin nasıl sona ereceğini 9 uncu maddede düzenlemekte olup bu maddeye göre ancak Mahkeme tarafından geçici veya sürekli olarak kapatılabilecekleri düzenlenmektedir. Bu hususta her hangi bir Mahkeme kararı bulunmadığı cihetle Kurul, Birlik tüzel kiģiliğinin devam ettiğini kabul etmektedir. Kaldı ki 36/2009 sayılı Yasa Kurul a re sen iģlem baģlatma yetkisi de vermekte olup her hangi bilgi veya belgenin bilgisine gelmesi durumunda ön araģtırma veya soruģturma baģlatabilmektedir. Tüm bu belirtilen gerekçelerle birinci itirazın reddedilmesi uygun bulunmuģtur. Ġkinci ön itiraz hakkında Kurul, Ģikayetin bir dava iģlemi olmadığına, ilgili maddede dava sürecine iliģkin olması nedeni ile Kurul a yapılacak olan baģvurularda Kurul un 36/2009 sayılı Yasa yı dikkate alması gerektiğine, bu yasanın ise avukatlar aracılığı ile baģvuru yapılmasına veya Ģikayette bulunulmasına cevaz verdiğine karar verir. Ġlgili madde mahkemelerde veya dava esasında uygulanacak olan usül kurallarına iliģkin olup, dava süresince Ģahsen temsiliyetten bahsetmediği gibi süreci takip için avukat temsiliyetinin mümkün olmadığına iliģkin bir ibare de bulunmamaktadır. Belirtilenler tahtında Ģikayetin Birlik tarafından yetkilendirilen avukatlar aracılığı ile yapılmasında 36/2009 sayılı Rekabet Yasası tahtında herhangi bir engel bulunmadığı gerekçesi ile bu hususun Kurula yapılan Ģikayeti reddetmek için haklı bir dayanak oluģturmayacağı sonucuna varan Kurul, bu yöndeki itirazın da red edilmesini uygun bulmuģtur. Birlik tüzüğünde yer alan amaçlar arasında olmadığı yönündeki üçüncü ön itiraz olarak ileri sürülen itiraza iliģkin Kurul, Ģikayetin Benzinciler arasında herhangi bir ayrım gözetmeksizin Birliğin oluģması ve mesleki dayanıģma ve yardımlaģmanın sağlanması ile örtüģtüğüne, Birlik amaçlarında yer alan ifadelerin dar anlamı ile yorumlanması halinde Birliğin iģlevselliğini yitirmesine neden olacağı, bu nedenle amaçlarda belirtilen esas niyete bakılması gerektiği gerekçesi ile Ģikayetin bu amaç kapsamında olduğuna kabul edilir. Bu karara ilaveten Kurul un Yasa nın 22 nci maddesi tahtında resen soruģturma yetkisi bulunduğuna ve bu nedenle Ek Savunma Metninde iddia edilmiģ olduğu gibi bu soruģturmayı reddederek tekrar soruģturma açmasına gerek olmadığına bu belirtilenler tahtında ön itirazın red edilmesi uygun bulunmuģtur. Dördüncü ön itiraz olarak ise 36/2009 sayılı Yasa nın 7 nci maddesinin hangi iģlemlerin yoğunlaģma sayılması gerektiği hususunu belirlediği, 8 inci maddesinde ise hangi yoğunlaģma iģlemlerin Kurul a bildirerek izin alınması gerektiği ve yoğunlaģmaların kontrolü ile ilgili usul ve esasları belirleyen tebliği hazırlama yetkisi Kurul a 8/13
350 verilmektedir. Bu madde tahtından Kurul, Yasada kendisine verilmiģ olan yetkiyi genel Rekabet Hukuku ilke ve uygulamaları ıģığında kullanmıģtır. Kurul, çerçevesi Yasa ile belirlenmiģ olan bu yetkiyi 36/2009 sayılı Yasa dan almıģ olduğundan söz konusu itirazın da bu aģamada red edilmesini uygun bulmuģtur. Son ön itiraz olarak 7 nci maddenin 2 nci fıkrasında yasaklanmıģ yoğunlaģma iģlemlerinde aranacak olan kriterler arasında bulunan hakim durumunda olma kriterinin, aleyhine iģlem baģlatılan teģebbüsler açısından mevcut olmadığına iliģkin iddia hem beģinci ön itiraz olarak hem de savunmanın esasında bulunmaktadır. ĠlerletilmiĢ SoruĢturma Raporunda toplam dört adet iģlemin yoğunlaģma olduğu iddia edilmektedir. 360 370 Hangi iģlemlerin yoğunlaģma olduğu 36/2009 sayılı Yasa nın 7 nci maddesinin 1 nci fıkrasında ve YoğunlaĢma Tebliği nin 4 üncü maddesinde tanımlanmıģtır. Bu madde tahtında devir iģlemleri ile uzun süreli kira sözleģmelerinin yoğunlaģma iģlemi sayılacağı hususu açıkça anlaģılmaktadır. Rekabet Hukuku genel prensipleri, uygulamaları ve Avrupa Birliğinin konu hakkındaki mevzuatı da dikkate alınarak iki yıldan kısa süreli kira sözleģmelerinin piyasanın koģullarında değiģiklik meydana getirmeyeceğin kabul edilerek iki yıldan uzun süreli kira sözleģmelerinin yoğunlaģma iģlemi olarak kabul edilmektedirler. YoğunlaĢma Tebliği nin 6 ncı maddesi ise hangi yoğunlaģma iģlemlerinin bildirime tabi olduğunu düzenletme olup bu madde kapsamında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde faaliyet gösteren yoğunlaģmaya taraf teģebbüslerin herhangi birinin Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti piyasasında mal ve/veya hizmet satarak edindikleri yıllık toplam cironun bir önceki mali yılın mali tablolarına göre 2,000,000 (iki milyon) Türk lirası ve üzerinde olması durumunda bu yoğunlaģma iģlemlerinin Rekabet Kurulu na bildirimi yapılıp onay alınmadan uygulamaya konulamayacağı açıkça belirtmektedir. Savunma ve Ek Savunma Metinlerinde soruģturmaya konu iģlemlerin yoğunlaģma olmadıkları veya bildirim ve izne tabi yoğunlaģma olmadıkları hususlarında herhangi bir iddia bulunmayıp, teknik bir hata olarak nitelendirilerek ihlal kabul edilmektedir. 380 390 SoruĢturmaya konu iģlemlerden üç tanesinin doğrudan tarafı olan Cypet Energy & Power Business Ltd. isimli teģebbüsün LefkoĢa ilçesinde Göksel Kombos ve Ġzzet Kombos Terekesi adına Tereke Ġdare Memuru Göksel Kombos ile 01.01.2014 tarihli sözleģme ile yapmıģ olduğu iģlemde sözleģmenin süresi 01.01.2014 tarihinden 28.2.2031 tarihine kadar olmak üzere toplam 193 ay olarak tespit edilmiģtir. Söz konusu sözleģmenin süresi iki yıldan uzun olması nedeni ile Yasası nın 7 nci maddesinin 1 nci fıkrası ile YoğunlaĢma Tebliği nin 4 ncü maddesi tahtında bir yoğunlaģma iģlemi olduğuna ve Tebliğ in 6 ncı maddesi tahtında bildirime ve izine tabi olduğuna karar verilir. Bu yoğunlaģma iģlemi hakkında iģlem gerçekleģtirilmeden önce Kurul a bildirim yapılmadığından Kurul bu iģlem ile Cypet Energy & Power Business Ltd. isimli teģebbüsün Yasa nın 8 nci maddesini ihlali yönünde sorumluluğu olduğuna karar verir. 9/13
400 410 420 430 Cypet Energy & Power Business Ltd. isimli teģebbüs ile Hüseyin Hocaoğlu arasında akdedilmiģ olan tarih ve süreleri farklılık gösteren iki adet sözleģme bulunmaktadır. ĠlerletilmiĢ SoruĢturma Raporundaki iddialar 05.03.2014 tarihli ve 03.03.2014 tarihinden 02.03.2021 tarihine kadar olan sözleģmeye dayandırılmıģ olup Savunma veya Ek Savunma Metninde bu konunun aksi iddia edilmiģ değildir. Bu nedenle Kurul bu sözleģmeyi geçerli kabul etmeyi uygun bulur. Mezkur sözleģmenin süresi toplam 7 yıl (seksen dört ay) olup iki yıldan uzun süreli bir sözleģme olduğu cihetle 36/2009 sayılı Rekabet Yasası nın 7 nci maddesinin 1 nci fıkrası ve Tebliğ in 4 üncü maddeleri tahtında bir yoğunlaģma iģlemi olduğu ve YoğunlaĢma Tebliği nin 6 ncı maddesi tahtında bildirime ve izne tabi olduğu hususu tespit edilir. Bu yoğunlaģma iģlemi hakkında da gerçekleģtirilmeden önce Kurul a bildirim yapılmadığından Kurul bu iģlem ile Cypet Energy & Power Business Ltd. isimli teģebbüsün Yasa nın 8 nci maddesini ihlali yönünde sorumluluğu olduğuna karar verir. Cypet Energy & Power Business Ltd isimli teģebbüs tarafından 08.05.2013 tarihinde tapu devir yolu ile gerçekleģtirilen akaryakıt istasyonu tapu devir iģleminin 36/2009 sayılı Rekabet Yasası nın 7 nci maddesinin 1 nci fıkrası ve YoğunlaĢma Tebliği nin 4 üncü maddesi tahtında yoğunlaģma iģlemi olduğu ve Tebliğ in 6 ncı maddesi tahtında bildirime ve izne tabi olduğu hususu tespit edilir. Bu yoğunlaģma iģlemi gerçekleģmeden önce Kurul a bildirim yapılmadığından Kurul bu iģlem ile Cypet Energy & Power Business Ltd isimli teģebbüsün Yasa nın 8 nci maddesini ihlali yönünde sorumluluğu olduğuna karar verir. Memo Kiralık Araba ĠĢletmeciliği Ltd. isimli teģebbüsün LefkoĢa ilçesinde ġirin Bicen ile arasında akdedilmiģ olan 05.12.2013 tarihli kira sözleģmesinin süresi 05.12.2013 tarihinden 04.12.2023 tarihine kadar olmak üzere 10 yıl (120 ay) olup 36/2009 sayılı Rekabet Yasası nın 7 nci maddesinin 1 nci fıkrası ve Tebliğ in 4 üncü maddeleri tahtında bir yoğunlaģma iģlemi olduğu ve YoğunlaĢma Tebliği nin 6 ncı maddesi tahtında bildirime ve izine tabi olduğu hususu tespit edilir. Bu yoğunlaģma iģlemi de gerçekleģtirilmeden önce Kurul a bildirim yapılmadığından Kurul bu iģlem ile Memo Kiralık Araba ĠĢletmeciliği Ltd isimli teģebbüsün Yasa nın 8 nci maddesini ihlali yönünde sorumluluğu olduğuna karar verir. Ancak Kurul, adı geçen teģģebüsün soruģturma tamamlanmadan 25.03.2015 tarihinde bahse konu yoğunlaģma iģlemi hakkında Kurul a bildirimde bulunulmasını Yasa nın 33 üncü maddesi tahtında hafifletici unsur olarak değerlendirerek bildirimsiz yoğunlaģma iģlemine verilecek cezada indirim yapılmasına karar verir. Ancak Kurul, 36/2009 sayılı Rekabet Yasası nın 7 nci maddesinin 2 nci fıkrasında belirtilen yoğunlaģmayı yasaklayan kriterlerin incelenmesini sağlayacak yeterli bilgi ve belgenin huzurunda bulunmadığından ve bu tür bir inceleme iģleminin bu dosyanın konusu olmadığından bu maddenin ihlali hususunda herhangi bir karar vermez. Bahse konu yoğunlaģma iģlemlerinin Yasa tahtında uygun olup olmadıkları veya gerçekleģmesi durumunda ilgili pazarda rekabeti önemli ölçüde engelleyip engellemeyeceği ile ilgili 10/13
değerlendirme hakkını Kurul saklı tutarak bu yöndeki değerlendirme ve kararını ilgili taraflarca Kurul a yapılacak bildirimler sonrası ayrı dosyalar kapsamında yapabilecektir. 440 450 460 Cypet Energy & Power Business Limited isimli teģebbüsün bildirimsiz gerçekleģtirdiği ve karar toplantı tarihinde henüz Kurul a bildirimde bulunmadığı üç adet yoğunlaģma iģlemi için Yasa nın 31 inci maddesi (3Ç) fıkrası tahtında idari para cezası ile cezalandırılmasına, ancak ceza miktarı tespit edilirken Yasa nın 33 üncü maddesi tahtında ihlalin tekerrürü, süresi, Yasanın yeni yürürlüğe girmiģ olması ve soruģturma süresince gösterilen iģbirliğinin de dikkate alınarak idari para cezası verilmesine karar verilir. Memo Kiralık Araba ĠĢletmeciliği Ltd isimli teģebbüsün bildirimsiz gerçekleģtirdiği bir adet yoğunlaģma iģlemi için Yasa nın 31 inci maddesi (3Ç) fıkrası tahtında idari para cezası ile cezalandırılmasına, ancak ceza miktarı tespit edilirken Yasa nın 33 üncü maddesi tahtında ihlalin tekerrürü, süresi, Yasanın yeni yürürlüğe girmiģ olması ve soruģturma süresince gösterilen iģbirliği ve soruģturma tamamlanmadan bahse konu yoğunlaģma iģlemi hakkında bildiirmde bulunulması da dikkate alınarak ceza verilmesine karar verilir. Memo Kiralık Araba ĠĢletmeciliği Ltd isimli teģebbüsün %99,9 oranındaki hissesine sahip Elpet Ltd isimli teģebbüs ile Elpet Ltd isimli teģebbüsün %99,9 oranındaki hissesine sahip AltınbaĢ Petrol Ltd in Memo Kiralık Araba ĠĢletmeciliği Ltd isimli teģebbüs üzerinde doğrudan ve dolaylı kontrolü bulunduğu tespit edilmiģtir. Ayrıca AltınbaĢ Petrol Ltd in hissedar ve direktörlerinin tamamının ayni zamanda Cypet Energy & Power Business Limited isimli teģebbüsün de hissedar ve direktörleri olması AltınbaĢ Petrol Ltd in bu teģģebbüsü de kontrol ettiği sonucunu doğurmaktadır. Resmi Kabz Memurluğu ve Mukayyitlik Dairesi tarafından tanzim edilen ve dosyada Belge 23 ve Belge 35 olarak yer bulan Ģirket set onay belgelerinden elde edilen ve ĠlerletilmiĢ SoruĢturma Raporu sayfa 7 de yer alan ġekil 1 de özetlenen kontrol yapılarının teģeģbbüsler arasında ekonomik bir bütünlük yarattığını belgelemektedir. TeĢebbüsler arasında ekonomik bir bütünlük tespit edilmiģ olmasına rağmen ihlalin niteliği, derecesi, süresi ve piyasada yaratmıģ olduğu etki dikkate alındığında yoğunlaģmanın tarafı teģebbüsler üzerinde doğrudan ve dolaylı kontrolü olan AltınbaĢ Petrol Ltd ve Elpet Ltd. isimli teģebbüslerin bu aģamada aleyhlerine idari para cezası verilmesine gerek olmadığına karar verilir. 470 9. SONUÇ : Kıbrıs Türk Benzinciler Birliği isimli teģebbüs birliği tarafından Akaryakıt ithalat ve dağıtım piyasasında faaliyet gösteren AltınbaĢ Petrol Ltd (Mġ5937) hakkında yapılan Ģikayet üzerine baģlatılan ön araģtırma sonrası baģlatılan soruģturma dosyasında raportör olarak görevlendirilen Doç. Dr. Figen YEġĠLADA nın hazırladığı SoruĢturma Raporu ve ĠlerletilmiĢ SoruĢturma Raporu, tarafların yazılı savunmaları ve diğer dosya muhteviyatını değerlendiren Kurul; 11/13
480 490 500 510 1. Cypet Energy & Power Business Limited isimli teģebbüs tarafından a. 08.05.2013 tarihinde gerçekleģtirilen akaryakıt istasyonu tapu devir iģleminin, b. Göksel Kombos ve Ġzzet Kombos Terekesi adına Tereke Ġdare Memuru Göksel Kombos ile yaptığı 01.01.2014 tarihli akaryakıt istasyonu kira sözleģmesinin, c. Hüseyin Hocaoğlu ile yaptığı 03.03.2014 tarihli akaryakıt istasyonu kira sözleģmesinin Yasa nın 8 inci maddesi ve YoğunlaĢmalar Tebliği nin 6 ncı maddesi tahtında bildirime tabi yoğunlaģma iģlemleri olduğuna, 2. Memo Kiralık Araba ĠĢletmeciliği Ltd isimli teģebbüs tarafından ġirin Bicen adına yetkili Halil Ġbrahim Bicen ile yapılan 05.12.2013 tarihli kira sözleģmesinin Yasa nın 8 inci maddesi ve YoğunlaĢmalar Tebliği nin 6 ncı maddesi tahtında bildirime tabi yoğunlaģma iģlemleri olduğuna, 3. Cypet Energy & Power Business Limited ile Memo Kiralık Araba ĠĢletmeciliği Ltd in Yasa tahtında bildirime tabi yoğunlaģma iģlemlerini bildirimsiz gerçekleģtirdiklerinden Yasa nın 8 inci maddesini ihlal ettiklerine, 4. Memo Kiralık Araba ĠĢletmeciliği Ltd isimli teģebbüs ün bildirimsiz yoğunlaģma iģlemi gerçekleģtirmiģ olmasına rağmen soruģturma safhasında yoğunlaģma bildirimini yaptığından ve soruģturma süresince soruģturma heyeti ile yapmıģ olduğu iģbirliği de dikkate alınarak Yasa nın 31 inci maddesi (3Ç) fıkrası tahtında 8,000 TL (Sekiz Bin Türk Lirası) idari para cezası ile cezalandırılmasına, 5. Cypet Energy & Power Business Limited isimli teģebbüsün bildirimsiz gerçekleģtirdiği ve henüz Kurul a bildirimde bulunmadığı üç yoğunlaģma iģleminin her biri için Yasa nın 31 inci maddesi (3Ç) fıkrası tahtında 12,000TL (On Ġki Bin Türk Lirası) olmak üzere toplam 36,000TL (Otuz Altı Bin Türk Lirası) idari para cezası verilmesine, 6. YoğunlaĢmalar Tebliği 6 ncı maddesi tahtında bildirime tabi olduğu halde Cypet Energy & Power Business Limited tarafından Kurul a bildirimi yapılmadan gerçekleģtirilmiģ olan (1) nci paragrafta belirtilen üç adet yoğunlaģma iģlemi ile ilgili olarak Yasa nın 7 (2) maddesi kapsamında olup olmadığının tespiti amacı ile inceleme baģlatılmasına ve bu inceleme kapsamında YoğunlaĢmalar Tebliği nin 7 nci maddesinde belirtilen gerekli bilgi ve belgelerin en geç 30 Haziran 2015 tarihine kadar Kurul a tevdi edilmesine, 7. Memo Kiralık Araba ĠĢletmeciliği Ltd isimli teģebbüsün kontrolünü hisse yapısı yoluyla elinde bulunduran Elpet Ltd ile Elpet Ltd isimli teģebbüsün hisse kontrolü yoluyla elinde bulunduran AltınbaĢ Petrol Ltd isimli teģebbüsün dolaylı olarak Memo Kiralık Araba ĠĢletmeciliğinin kontrolünü de elinde bulundurarak ekonomik bütünlük oluģturduğuna, ancak ihlalin içeriği, süresi ve gerçekleģen zararın ağırlığı 12/13
520 dikkate alındığında Elpet Ltd ile AltınbaĢ Petrol Ltd. e bu aģamada idari para cezası verilmemesine, 8. Bildirime tabi olduğu halde Cypet Energy & Power Business Limited tarafından Kurul a bildirimi yapılmamıģ olan üç adet yoğunlaģma iģlemi ile ilgili olarak inceleme baģlatılmasına ve bu inceleme kapsamında Yasa nın 27 nci maddesi tahtında en geç 30 Haziran 2015 tarihine kadar YoğunlaĢmalar Tebliği nin 7 nci maddesinde belirtilen gerekli bilgi ve belgelerin Kurul a tevdi edilmesine, 530 9. Cypet Energy & Power Business Limited ile Memo Kiralık Araba ĠĢletmeciliği Ltd e Yasa nın 31 inci maddesi tahtında verilen idari para cezalarının en geç 29 Mayıs 2015 tarihine kadar KKTC Maliye Bakanlığı Gelir ve Vergi Dairesi veznelerine ödenmesine ve gerekçeli kararın Resmi Gazete de yayımlanmasının ardından Yüksek Ġdare Mahkemesinde dava yolu açık olmak üzere OYBĠRLĠĞĠ ile karar verilmiģtir. 540 Av. Sezi SIDAL Selim ALTINCIK Kubilay SEPETÇĠOĞLU Üye Üye Üye 550 Dr. Yenal SÜREÇ BaĢkan 13/13