Küçük Şeyler ÇOCUKLARDA KAZANILMASI GEREKEN TEMEL ALIŞKANLIKLAR EYLÜL AYININ KONUSU ADANA ANKARA BEYSUKENT GOP ORAN ÜMİTKÖY ANTALYA AYDIN AYDIN

Transkript

1 Küçük Şeyler EYLÜL AYININ KONUSU KÜÇÜK ŞEYLER ANAOKULU; ÜSTÜN DÖKMEN YAŞAM BOYU GELİŞİM VE EĞİTİM AKADEMİ- SİNİN BİR MARKASIDIR. İSTANBUL YÖNDER İZMİR YÖNDER BURSA YÖNDER DİDİM YÖNDER ADANA ANKARA BEYSUKENT GOP ORAN ÜMİTKÖY ANTALYA AYDIN AYDIN NAZİLLİ BARTIN BODRUM BURSA İNEGÖL NİLÜFER DENİZLİ ESKİŞEHİR ÇOCUKLARDA KAZANILMASI GEREKEN TEMEL ALIŞKANLIKLAR Beslenme Alışkanlığı Beslenme, tüm insanlar için yaşam kaynağıdır. Doğumdan birkaç saat sonra anne sütü ile başlayan yaşı büyüdükçe çeşitli ek gıdalarla devam eden doğal bir süreçtir. Beslenmesi ve sindirimi iyi olan çocuk sağlıklı, dengeli ve uyum içinde olan çocuktur. Beslenme, her anne babanın çocuğunun gelişim sürecinde üzerinde durması gereken önemli bir etmendir. Çocuğun kendi kendine yemek yemeye başlaması, kendini yönetme yetisini kazanma noktasında oldukça değerlidir. Beslenme alışkanlığı kazanabilmiş olan çocuk özerk bir birey olma yolunda önemli bir sorumluluk almıştır. Beslenme alışkanlığını kazanabilme yaşına geldikten sonra çocuk çatal ve kaşığı kendisi tutmak isteyebilir ve yemek yeme denemeleri yapabilir. Kimi zaman ebeveynler bu davranışı, etrafı kirletmemesi, hızlı ve kontrollü olabilmesi gibi nedenlerle engelleyebilirler. Fakat yemek masasında çocuğa tanınan fırsatlar bu alışkanlığı kazanmada büyük rol oynamaktadır. Bu konuda birkaç önemli noktanın gözden kaçırılmaması yararlı olacaktır. Örneğin; yemek öncesi el, yüz yıkamak çocuğu mikroplardan uzak tutacağı gibi psikolojik olarak yemeğe hazırlanması açısından yarar sağlayabilir. Bu, çocuğun yemek yeme isteğini uyararak zihinsel olarak onu hazırlayacaktır. Çocuğun gergin ve yorgun olmamasına dikkat etmek de gereklidir. Aile bireyleri ile hep birlikte masaya oturmak onları model almalarını, taklit etmelerini sağlayabilir, aynı zamanda ailenin bir bireyi olduğu duygusunu yaşamasına olanak verir. Beslenme alışkanlığı kazanırken sevdiği kahraman resimlerinin olduğu tabak kaşık takımı ile yemeği sunmak, boynuna dikkat çekici bir önlük takmak ve neşeli bir ortam yaratmak da fayda sağlayacaktır. Aynı zamanda masa yüksekliğini çocuğa göre ayarlamak, kaşık çatal ebadını küçültmek çocuğun yemeğe karşı olan motivasyonunu arttırıcı bir etmen olabilir. Tabağına küçük porsiyonlar koyarak midelerinin bir yetişkin midesinden çok daha küçük olduğunu unutmadan- yemeği bitirmeyi başarabildiği duygusunu yaşamasını sağlamak yararlıdır. Ayrıca böylece gerek duyuyorsa biraz daha yemek isteme deneyimini yaşama şansı doğacaktır. Ebeveynler yemek konusunda özellikle disiplini güçleştirici pazarlıktan kaçınmalıdırlar. Çocuğu yemeğe zorlama, yalvarma, GAZİANTEP

2 İSTANBUL ATAŞEHİR BAHÇEŞEHİR ÇEKMEKÖY DRAGOS FLORYA KEMERBURGAZ KOŞUYOLU SUADİYE İZMİR BORNOVA GÖZTEPE KARŞIYAKA SAHİLEVLERİ TORBALI KAYSERİ KOCAELİ KONYA MALATYA kandırma, ceza ile tehdit etme yolu ise çocuğun yemeğe olumsuz şartlanmasına neden olabilir. Çocuklarında tıpkı yetişkinler gibi iştahlarının az olabileceği unutulmamalıdır. Seçenek sunma (iki sebze yemeği arasında) yoluna gidilebilir. Uyarıların ise sabırla, sakin bir dille yapılmasına dikkat edilmeli, öfkeli/azarlayıcı bir tavır takınmaktan kaçınılmalıdır. Temizlik ve Tuvalet Alışkanlığı Tuvalet yapma becerisi, tuvalet kontrolünün ve bağımsız bir biçimde tuvalet yapma becerisinin kazanılmasıyla oluşmaktadır. Bu süreç, ebeveynler için bazen oldukça zor bir dönem olabilmektedir, bu sebeple tuvalet eğitimi için ebeveynin ve çocuğun stresli olmadığı bir dönemi seçmekte fayda vardır. Tuvalet eğitimini vermek için doğru zaman ay arasındadır ancak bu süreç çocuklar için zaman zaman farklılık gösterebilmektedir. 4 yaş sonrasında verilen tuvalet eğitimi çocuklar için geç sayılabilmektedir. Çocuğun tuvalet eğitimine hazır olabilmesi için bazı ön koşullar bulunmaktadır ve çocuk bu koşulları sağlayamıyorsa tuvalet eğitimi için erken denilebilir. Bir çocuğun tuvalet eğitimine hazır olduğunun göstergesi; çocuğun klozetin anlamını bilmesi, bezinin kuru olmasını arzu etmesi ve bezi kirlendiğinde rahatsızlığını hissettirmesi, kısa bir süre için çişini ve kakasını erteleyebilmesi, tuvalet ve kuru kalmak arasında bir ilişki olduğunu bilmesi, çiş ve kaka hareketlerinin günün belli zamanlarında meydana gelmesi, en az bir saatlik aralarla bezinin kuru kalması, bazı giyinme el becerilerine sahip olması, yüz ifadesiyle tuvalet yapma gereksiniminde olduğunu göstermesi ve 3 ila 5 dakika arası oturma pozisyonunda kalabilmesidir. Tuvalet eğitiminde ebeveynlerin yapmaları gerekenler şu şekilde sıralanabilir; çocuğa eğitim sürecinde baskıcı davranmamak, çocuğu iç çamaşırı kullanması için özendirmek ve kendi iç çamaşırını kendisinin seçmesi için olanak tanımak, eğitim sürecinde çocuğun rahat giysiler giymesini sağlamak, çocuğa tuvaleti nasıl kullanacağını öğretmek, çocuğu (gerekirse) ödüllendirmek, çocuğu 2-3 saatte bir tuvalete götürüp 5 dakika oturmasına izin vermek, çocuğun sıvı tüketimini gece yatmadan önce azaltmak ve gece boyunca çocuğu aralıklarla tuvalete götürmek olarak belirlenebilir. MANİSA SAKARYA TEKİRDAĞ ÇORLU

3 Tuvalet eğitiminin yanı sıra çocuğa temizlik alışkanlığı kazandırmanın da önemi büyüktür. Çocuk için bu becerilerin kazanılmasında en iyi öğrenme yöntemi, izlemek ve yapmaktır. Bu sebeple ebeveynler öncelikle diş fırçalamak, banyo yapmak, el-yüz yıkamak gibi temizlik becerilerinde çocuklarına model olmalıdır. Sayılan etkinlikler eğlenceli hale getirilerek çocuk motive edilmeli, uyarmak yerine hatırlatıcı görsel notlar kullanılmalıdır. Uyku Alışkanlığı Çocuğun tüm yaşamında olduğu gibi uyku düzeninin oluşturulmasında da ailenin işlevi büyüktür. Anne ve babayla kurulan iletişim çocuğun tüm sorunları arasında uyku sorununa da bir çözüm getirir. Özellikle uykuya hazırlık dönemi çocuğu dinlemek ve onun bir takım zorluklarını birlikte çözümleyebilmek için en uygun zamandır. Anne babasının yatağında yatma alışkanlığı olmamasına rağmen kendi yatağında yatmamakta ısrarcı olması, korkulu ya da heyecanlı yaşantıların bir sonucu olabilir. Bazen çocuk, korku, kaygı ve sıkıntı uyandıran durumları doğrudan ya da dolaylı bir biçimde uyanıkken ortaya koymayabilir. Bu duygu ve sıkıntılar bastırılıp geceleri kabuslar, korkulu düşler, gerçekte var olmayan yaratık ve canavarla mücadele şeklinde ortaya çıkar. Özellikle 3-4 yaşlarında yoğunlaşan bu tür korkular, uykuyu olumsuz açıdan etkilerler. Bu konuda bir süre için çocuğun kapısını açık bırakmak veya loş bir ışıktan yararlanmak, akla ilk gelen önlemler arasındadır. Uyku ortamının fiziki koşullar açısından da sağlıklı olması, büyük önem taşımaktadır. Çocuğun uykudayken dış uyaranlardan etkilenmemesi için çocuk odasının evin en sessiz bölümünde bulunmasına özen gösterilmelidir. Çocuk öngörülen uyku saatinden ne kadar geç yatırılırsa aile o denli kolay uyuyacağını düşünür. Oysa geç yatmasına izin verilen çocuk bu kez aşırı yorgun düşer ve gerginleşir bunun sonucunda da uyumakta daha da güçlük çeker. Böyle bir kısır döngünün içine girmemek için çocuğun uyku zamanından yarım saat önce kendi odasında anne veya baba tarafından heyecanlı olmayan bir kitap ya da masal okunarak gevşetilmesi uykusunun gelmesini sağlayabilir.

4 Tüm bu aşamalar önceleri çocuk için cazip olmayan yatak ve uyku ortamı ile olumlu çağrışımlar kurmasını sağlar. Çocuk için belirli bir uyku zamanı oluşturmak ve bunu düzenli bir biçimde uygulamak gerekir. Ebeveynin çocuğun her çağırmasında odasına gitmemeye özen göstermesi odanın dışında ya da kapının önünde durarak onunla konuşması da süreci kolaylaştırır. Gece uyanıp anne-babanın yatağına geldiğinde ise doğru olan onu tekrar kendi yatağına götürerek, gerekirse bir süre onun yanında oturup, uyuyacağı yerin, kendi yatağı olduğunu hatırlatmak gerekebilir. Her çocuğun uyku saatleri değişkenlik gösterir. Yemek saatinin gecikmesi veya yatağa hazırlık işinin ağırdan alınması ya da evdeki özel bir olay için çocuğun geç yatmasına izin verilmesi bu değişikliklere neden olmaktadır. Burada önemli olan nokta her aile için geçerli olacak standart bir yatma saati belirlemek yerine her ailenin çocuklarının sağlığını ve kendi faaliyetlerini göz önünde bulundurarak bir düzen kurmaları gereğidir. İyi bir uyku alışkanlığının yerleşmesi iki yıldan uzun bir süreyi kapsayabilir. Bu nedenle uyku programının düzeni ilk çocukluk yıllarının sonuna kadar sürdürülmelidir. Uzm.Psikolog Didem EVRE Küçük Şeyler Anaokullları Rehberlik Hizmetleri Koordinatörü Selen ÖZKAYA Dragos Küçük Şeyler Anaokulu Rehberlik Birimi Gizem BÜYÜK Ataşehir Küçük Şeyler Anaokulu Rehberlik Birimi Nihan GÜNEŞ Suadiye Küçük Şeyler Anaokulu Rehberlik Birimi

5 KİTAP ÖNERİLERİ TÜBİTAK POPÜLER BİLİM KİTAPLARI Yazan ve Resimleyen: David Morichon ATIK MI? HİÇ DERT DEĞİL! (POLLUTION? NO PROBLEM!) Albert kendisiyle gurur duyuyordur. Hayatı kolaylaştıracak harika bir makine icat etmiştir ve yapımını neredeyse tamamlamak üzeredir. Ancak makine tam bitmek üzereyken, mor renkli, yapışkan bir atık sızdırmaya başlar. "Atık mı? Hiç dert değil!" der Albert ve atığı el arabasına koyup ormanın bir köşesine gömmek üzere yola çıkar. Ancak sonradan atığın Albert'in düşündüğü kadar kolaylıkla baştan sayılabilecek bir şey olmadığı anlaşılır. Atıktan kurtulmak için sarf ettiği onca çabadan sonra İyi niyetli karakterimiz Albert atıkların yapısı üzerine esaslı bir ders alır: Bir şeyi uzağa götürüp bırakmak her zaman o şeyden kurtulduğunuz anlamına gelmez. DİŞİMİ İSTİYORUM (I WANT MY TOOTH) Küçük Prenses'in harika dişleri var. Hem de tam yirmi tane! Fakat bir gün dişlerinden biri sallanmaya başlıyor. Sallanıyor, sallanıyor ve ortadan kayboluyor. Küçük Prenses dişini istiyor ve onu şimdi istiyor! TUDEM YAYINLARI Yazan ve Resimleyen: Tony Ross Çeviren: İlke Aykanat Çam

6 BU AY NELER YAPTIK? Eylül ayı bizim için çok heyecanlı başladı. Bir çoğumuz ilk defa okulla tanıştık. Sınıfımıza eğlenceli oryantasyon dönemi ile adım attık. Okulumuzu gezdik bölümlerini öğrendik. Arkadaşlarımızla tanışma oyunları oynadık. Okula başladık şarkısını öğrendik, birçok parmak oyunu oynadık. Sınıfta bulunan oyuncaklarımızı keşfettik, Gems materyalleriyle tanıştık. Eğlenceli sanat faaliyetleri yaptık. Bol bol parmak oyunu ve tekerleme öğrendik. Öğretmenimiz bize bir çok kitap okudu. Kuklalı kitaplarımızla çok eğlendik. Vücudumuzun özelliklerinden bahsettik ben bir çocuğum, vücudumuz şarkılarını birlikte söyledik. Bahçede ve sınıfta çok eğlenceli oyunlar oynadık. Okulumda ilk ayımız çok keyifli geçti, okulumuzu çok seviyoruz. SANAT DERSİ VE PROJE ÇALIŞMALARIMIZ Okul resimlerini çeşitli tekniklerle boyadık ve süsledik. Makarnaları boyayıp kolye yaptık. Mandallarla hayvan figürleri yaptık. Balonlardan yüzler yaptık. Parmak baskısı ve el baskısı yapıp süsledik. Kağıt tabaktan maymun yaptık. Hamurlarla oynadık, kalıplarla şekiller yaptık. Kalplerimizi süsledik. Çomak kuklalar yaptık. Kendi yüzümüzü kağıt tabakları kullanarak yaptık, süsledik. Katlama çalışmaları yaptık. Kız ve erkek figürlerinden çomak kuklalar oluşturduk. FEN ve MATEMATİK ETKİNLİKLERİMİZ GEMS Materyalleri ile tanıştık, onlarla oyunlar oynadık Az-çok kavramları ile ilgili etkinlikler yaptık. Kırmızı nesnelerle çalıştık. Parmak izi deneyi yaptık. Suda eriyenler deneyi yaptık. Burnumuz bilir mi? Deneyi yaptık. Nesnelerle gruplama çalışması yaptık. Suda eriyen ve erimeyen maddeler deneyi yaptık.

7 İNGİLİZCE ETKİNLİKLERİMİZ Güzel bir tatil döneminin ardından okulumuza dönmenin heyecanını arkadaşlarımızla paylaştık. İngilizce derslerimize eğlenceli oryantasyon etkinlikleri ile başladık, arkadaşlarımızla tanışma oyunları oynadık. Okula dönüşümüzü renkli hale getiren sanat faaliyetleri yaptık, sınıfımızda sergiledik. Öğretmenimizin ilk günümüz için bize hazırladığı hoş geldin kartı (welcome card) güzel bir hatıra olarak saklayacaklarımız arasında. Yıl boyunca derslerimizde bize eşlik edecek kitap karakterlerimizi tanıdık, hikayeler okuduk. Sayıları, renkleri, şekilleri öğrenmeye başladık, ve dairelerden oluşan ayıcık çalışmamız (circle bear) sınıfımızda güzel bir daire etkinliği sergiledik. Hafıza oyunları oynadık, sayı sayma yarışmaları yaptık. Tüm bu çalışmaları yaparken eğlenceli şarkılar dinledik, güzel oyunlar oynadık ve çok keyif aldık. Bir sonraki ay yine renkli çalışmalarda buluşmak dileğiyle Bu ay öğrendiğimiz şarkılar; Hello Good Bye Song What s your name? First Day Of School song Who Is Here Today? song We Like To Come To School song Important Rules song Colors Song Numbers song

8 BRANŞ DERSLERİMİZ Seramik Etkinliği: * Geometrik şekilleri kullanarak kolaj çalışması yaptık ve resmi tamamladık. * Kille tanıştık ve yuvarlama alıştırmaları yaptık. Kille yuvarlama çalışmaları yaparak daireler oluşturduk. MUTFAK ETKİNLİĞİMİZ Mutfak etkinliğinde küçük adamlardan kurabiyeler Yaptık. Farklı malzemelerle süsledik. Pişirdik ve afiyetle yedik. ELERİMİZE SAĞLIK

9 BİZDEN KARELER Yırtma-yapıştırma tekniği ile ayı maskeleri oluşturduk. OKULUMUZUN İLK AYI ÇOK EĞLENCELİ GEÇTİ. Legolarla geometrik şekiller yaptık. Okul psikoloğumuz Gizem Kınalı ile beraber sınıf kurallarımızı oluşturduk. El baskısıyla yüz yaptık. Plastik tabaklardan yüz yaptık. GEMS materyallerinden dinozorlarla renk gruplaması yaptık. Okul kütüphanemizdeki kitapları inceledik. BİR SONRAKİ AY GÖRÜŞMEK ÜZERE...