00. Bafllarken 1 Neden LINUX? 1

Transkript

1 çindekiler 00. Bafllarken 1 Neden LINUX? UNIX Dünyas n n Veliaht Prensi... LINUX... 3 UNIX Dünyas n n Veliaht Prensi LINUX 4 UNIX flletim Sistemi 4 Çok fl, Çok Kazanç 4 UNIX Her Yerde Ayn UNIX... 5 Çok yi Tasar mlanm fl Bir flletim Sistemi 5 Biraz da Tarih... 6 LINUX Do uyor 9 LINUX Çeflitleri 11 Bir de Free BSD UNIX Varm fl UNIX Gelene i 13 UNIX i UNIX Yapan Özellikler 14 LINUX u LINUX Yapan Özellikler 14 Neden Mandriva LINUX? 15 Neden ngilizce Kurulum? 15 LINUX u Gerçekten Ö renmek steyenlere Ö ütler 17 Mandriva LINUX Kurulum Öncesi Haz rl klar 17 Kurulum Öncesi Bilinmesi Gerekenler 17 Nas l Bir Bilgisayar Gerekli? 17 Disk Bölümleri (Partition) 18 Bilgisayarlar n Aç l fl Süreci (Boot Süreci) 20 Disk Dosya Sistemleri (File Systems) 21 X Window 22

2 X Window Pencere ve Masaüstü Yöneticileri (Window Managers, Desktop Managers) 25 LINUX Çekirde i (LINUX Kernel) 27 root 27 LINUX ta Disk simlendirmesi Mandriva LINUX Kurulumu 31 Varsay mlar 31 Kurulum LINUX la lk Tan flma: KDE Masaüstü Yöneticisi 69 lk Tan flma 70 LINUX Bilgisayarlar n Aç lmas 70 LINUX Bilgisayarlar n Kapat lmas 72 lk Login 75 Mandriva LINUX Uygulamalar 82 KDE Ayarlar 82 Görsel Ayarlar (Look and Feel) 82 Menü Ayarlar 83 leri Düzey KDE Ayarlar 85 Kullan c Yönetimi: UserDrake 88 Dosya Yöneticisi: Konqueror 90 Genel Sistem Yönetimi Araçlar : Mandriva Control Center 91 Ofis Uygulamalar 104 OpenOffice.org 104 Grafik Uygulamalar 108 The Gimp 108 Di erleri 109 Kiflisel Uygulamalar 109 Ximian-Evolution 109 Gnome-Card 111 Internetle lgili Uygulamalar 112 Kmail 112 Konqueror 113 FTP stemcisi (gftp) 114

3 Web Sayfas Haz rlama Araçlar 115 Çoklu Ortam (Multimedya) Uygulamalar 116 XMMS 116 CD Player 117 Ve Yüzlerce Uygulama Yaz l m Kopete An nda Mesajlaflma Yaz l m 117 K3B 118 Gambas 119 Eclipse 120 Digikam 121 Wine 121 Bundan Sonras 123 Konsolda LINUX Kullan m 124 Konsol Kavram 124 logout : Sistemden Ç k fl 129 Is nma Hareketleri 131 Ne Var Ne Yok? 131 Ben Kimim? 133 fiifrenizi De ifltirmek stedi inizde mdaaaat! Güç... Daha Fazla Güç LINUX Dosya-Dizin Yap s 138 Dosya-Dizin simleri 138 Her Horoz Kendi Çöplü ünde Neredeyim? 141 Yuvaya Dönüfl 142 Ne Var Ne Yok? (Ama Bu Kez Daha Bir Merakla...) 142 Dosyalar ve Dizinler 148 Dosya Yaratmak 149 cat Komutu 149 cp Komutu (copy) 152 Dizin Kopyalamak 153 Dizin Yaratmak 154 Çal flma Dizinini De ifltirmek 155 Dosya Silmek 156

4 Dizin Silmek 156 Dosya / Dizin Ad De ifltirmek 157 Dosya / Dizin Yeri De ifltirmek 157 LINUX ta Eriflim Yetkileri 158 Yazma, Okuma, Program Çal flt rma Yetkileri 158 Dizinlere Eriflim Haklar 163 umask: Dosya ve Dizinlerin Varsay lan Eriflim Yetkileri 164 Suid Biti ve suid Programlar 166 Sticky Bit 167 Dosyalar n ve Dizinlerin Sahibini De ifltirmek 168 Dosyalar n ve Dizinlerin Gruplar n De ifltirmek 168 Dosyalar n ve Dizinlerin Sahibini ve Grubunu Birlikte De ifltirmek 169 bash Kabuk Program 170 Dosya sim Kal plar 172 Ortam De iflkenleri 174 PATH Ortam De iflkeni 175 Di er Önemli Ortam De iflkenleri 175 Ortam De iflkenlerinin Kal c Olarak De ifltirilmesi 176 bash Bafllang ç Dosyalar 177 bash History 178! Arac 179 Kendi Komutlar n z: Aliases Editörler: Kedit vs. ve En Önemlisi: vi 183 vi: Visual Editor 185 vi Bir Kelime fllemci De ildir! 185 Be enseniz de Be enmeseniz de, vi Ö renmelisiniz! 185 Dosya Açmak / Yaratmak 186 vi Editörünün Durum lar 187 Ekleme Durumu 188 Komut Durumu 188 Dosya Açarken Karfl laflabilece iniz Sorunlar 189 mleç Dolaflt rma Komutlar 190 Ekleme Komutlar 192

5 Yaz Silmek 192 Yanl fll kla Silerseniz Metin Bloklar n n Yerini De ifltirmek 193 Metin Bloklar n Kopyalamak 196 Son Komutu Tekrarlamak 197 Metin Eklemenin / De ifltirmenin Birkaç De iflik Yolu 197 Metin çinde Dolaflmak 198 Metin çinde Arayarak Dolaflmak 200 Bulup De ifltirmek 200 Metnin çinde Sat r Numaralar n Kullanarak Dolaflmak 202 Tufl K saltmalar 203 vi Bafllat rken Verebilece iniz Komutlar 204 Dosya fllemleriyle lgili Komutlar 205 vi çinden UNIX Komutu Vermek 206 Birden Fazla Dosyay Peflpefle flletmek 206.vimrc Dosyas 207 Daha Ayr nt l Bilgi çin gvim Önemli LINUX Kavram ve Komutlar 211 Önemli LINUX Kavramlar 211 Standart Girifl ve Standart Ç k fl 211 Girifl ve Ç k fl Yönlendirmek 213 STDERR 214 Çekirdek: Kernel 216 Dosya Sistemleri 217 fsck 225 Süreçler 226 fieytanlar (Daemons) 230 Süreç Öldürmek 231 Link Kavram ve ln Komutu 232 Pipe Kavram 235 Biraz Nefes Alal m 237 Kullan fll LINUX Komutlar 238 cal 238

6 sleep 239 watch 239 wc 239 tail 240 more 241 less 241 top 242 which 244 zip 244 unzip 245 gzip 245 gunzip 246 bzip Çevreyi Tan yal m 249 /dev Dizini 252 /etc Dizini 254 lost+found Dizinleri bash Kabu u ve Kabuk Programlar 257 Komut Sat r n n Yorumlanmas ve Parametreler 258 Kabuk De iflkenleri (ya da Ortam De iflkenleri) 261 Programlar Arka Planda Çal flt rmak 264 Ön Planda Çal flan Programlar Arka Plana Atmak 265 Kabuk Programlama 267 lk Kabuk Program Örne i 268 kinci Kabuk Program Örne i Diskler, Disketler ve mount Komutu 273 mount Edilmifl Diskleri Görmek 274 Yeni Disk Takma 275 Dosya Sistemi Tipleri 277 fsck: Dosya Sistemi Kontrol Program 278 supermount 280 CD Kullan m 280 Disket Kullan m 281

7 umount Komutu 281 Baflka UNIX Bilgisayarlardaki Diskleri Kullanmak 282 mount fllemlerini Otomatik Olarak Yapmak (fstab) 282 Baflka Bir Windows Bilgisayar n n Diskini Kullanmak 283 Dosya Sistemi Yaratman z Gerekirse Önemli LINUX Komutlar 287 find 287 grep 295 tar Komutu ve tar Dosyalar 298 tar Komutu ile Yedekleme 301 tar Komutunu Kullan rken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar 304 rsh 305 xargs 308 at 310 date, hwclock 313 lynx 314 cut 315 tee 316 script 317 split Sistem Yönetimi 321 Sistem Hakk nda 323 Sistemin Aç lmas 323 Sistemin Kapat lmas 328 Disklerin Yönetimi 329 fdisk 331 mkfs 332 mount 332 showmount 333 lsof 335 Bellek Yönetimi 336 Kullan c Yönetimi 339 Kullan c Hesaplar 339

8 Kullan c Gruplar 345 Kullan c Disk Kotalar 348 Log Dosyalar n n Yönetimi 351 A Yönetimi 354 TCP/IP Ayarlar 354 Yaz c Yönetimi 361 Yedekleme 363 Periyodik fllerin Yönetimi 366 LILO Yönetimi 370 Webmin 375 root fiifresini Unuttu unuzda Yaz l m/paket Yönetimi 385 Paket Kavram 385 Paket Ba ml l (Dependency) 386 Paket Yöneticileri (Package Managers) 386 Yaz l m Depolar (Media, Repositories) 387 Yaz l m Güncelleme 388 Yaz l m Yükleme 388 Mandriva rpm Paket Yöneticisi - rpmdrake ile Yükleme 388 urpmi - Gerçek Paket Yöneticisi 392 rpm Paketlerinden Yaz l m Yükleme 394 Kaynak rpm Paketlerinden (src-rpm) Yaz l m Yükleme 397 Kaynak Kodundan Derleyerek Kurulum 398 flletim Sisteminin ve Uygulama Programlar n ng Güncellenmesi 400 Çekirdek Güncellemeleri (Kernel Updates) Güvenlik 407 Sistem Güvenli i 407 Kolay Tahmin Edilebilecek fiifre Kullanmay n ve Kulland rmay n 408 Sistem Güvenli i ile lgili Haberleri zleyin 408 Olabildi ince Güvenli letiflim Yapan Yaz l mlar Kullan n 408 Güvenlikle lgili Yamalar zleyin ve Uygulay n 409 Gereksiz Yaz l m Yüklemeyin 409 Gereksiz Servisler Çal flmas n 409 Gereksiz Portlar Aç k Olmas n 412

9 Bilgisayar n zdaki Tüm Servisler Dünyaya Aç k Olmas n 413 Log Dosyalar n za Bak n 416 Sisteminizi Yedekleyin Yar arl LINUX Sunucu ve Servis Yaz l mlar 419 Yararl LINUX Sunucu Yaz l mlar 420 ftp Sunucusu 420 apache Web Wunucusu 422 postfix e-posta Sunucusu 425 procmail 428 samba Sunucusu 429 named (DNS) Sunucusu 429 ssh Sunucusu (Secure Shell) 432 NIS Sunucusu (Network Information Services) 433 iptables Atefl Duvar 433 DHCP Sunucusu 434 MySQL ve PostgreSQL Veritaban Sunucular 436 squid Proxy Sunucusu 437 ppp Çevirmeli A Sunucusu 439 EK: GNU Genel Kamu Lisans GNU Public License (GPL) 441 Sonsöz 450