ŞEHİR HASTANELERİ SAĞLIK ÇALIŞANLARINI BEKLEYEN YENİ TEHLİKE FATİH SÜRENKÖK SES İZMİR 18 EKİM 2017 (1.PERDE)

Transkript

1 ŞEHİR HASTANELERİ SAĞLIK ÇALIŞANLARINI BEKLEYEN YENİ TEHLİKE (1.PERDE) FATİH SÜRENKÖK SES İZMİR 18 EKİM 2017

2 ŞEHİR HASTANELERİ NELER BİLİYORUZ? BİZİM İÇİN tehlike mi? iş alanları mı? KİMİN RÜYASI? KİMİN KABUSU?

3 TTB

4

5

6

7

8 27 ilde 33 şehir hastanesi nitelikli yatak yüksek teknoloji 1) İSTANBUL SANCAKTEPE ŞEHİR HASTANESİ 3800 yatak kapasiteli. 15 bin civarında personel görev yapacak. Proje aşamasında. 2) İSTANBUL BAŞAKŞEHİR İKİTELLİ ŞEHİR HASTANESİ 2682 yatak kapasiteli. İnşaat devam ediyor. 3) Ankara BİLKENT ŞEHİR HASTANESİ 3 bin 704 yatak kapasiteli. Yüzde 70'i tamamlandı yılı sonunda hizmete açılması planlanıyor. 4) ANKARA ETLİK ŞEHİR HASTANESİ 3 bin 577 yatak kapasiteli yılının sonunda açılması hedefeniyor. 5) İZMİR BAYRAKLI ŞEHİR HASTANESİ 2060 yatak kapasiteli. İnşaat devam ediyor yılının mayıs ayında tamamlanması planlanıyor. 6) BURSA ŞEHİR HASTANESİ 1355 yatak kapasiteli. Yüzde 75'i tamamlandı yılı sonunda açılması planlanıyor.

9 Kamu Özel Ortaklığı Kamu arazisi Yap-kirala-devret 30 Yıla kadar kira ve hizmet bedelleri ödeniyor Mevcut hastaneler (kaç yatak kapasitesi oluşturuluyorsa o kadar) kapatlıyor Yeni yatak kapasitesi kazandırılmıyor Bu hastanelerin olduğu yerler tcari alan oluyor (AVM, otopark)** Sadece inşaat yaptrma değildir Hizmetlerin de ihaleyi alan şirketlere devri söz konusudur!

10 Kamu Özel Ortaklığı Kamu özel ortaklığı, özelleştrme ya da imtyaz kelimelerinin olumsuz etkisinin yaratğı psikolojik karşı duruşu engellemek için icat edilmiş bir kelime oyunudur.

11 Kamu Özel Ortaklığı (PPP-PFI) Özelleştrme Biçimidir-Ansiklopedik Bilgi Avustralya ve İngiltere de Neoliberal programın (özelleştrme ve fnans sağlama) bir parçası olarak pek çok ülke tarafndan adapte edilmiştr Kamu altyapı projelerinin özel sermaye tarafndan fnanse edilmesi.

12 KÖO-tanım kamu idarelerinin özel sektör ile bir altyapı projesi veya bir hizmetn gerçekleştrilmesi amacıyla, bir projenin tasarımı, fnansmanı, yapımı ve İşletlmesi ile mevcut bir yatrımın yenilenmesi, kiralanması, bakımonarımının yapılması ve işletlmesinde özel sektör katlımının sağlandığı yöntemler bütünü olarak tanımlamak mümkündür. Güzelsarı S. Kamu Özel Sektör Ortaklığı Üzerine Eleştrel Bir Değerlendirme,İçinde: Övgün B. (Ed) KAMU YÖNETİMİ: YAPI İŞLEYİŞ REFORM, 2009, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayın No: 598, S:43-78

13 Temel özellikleri (T.C.Başbakanlık Özelleştrme Dairesi Başkanlığı-2008) kamu hizmet olan ve imtyaz teşkil eden büyük altyapı projeleri en belirleyici özelliği fnansmanın özel sektör tarafndan temin edilmesi Tek başına bir dışarıdan hizmet alma uygulaması (outsoursing), bir fnansman modeli, gayrimenkul geliştrme projesi veya imtyaz sözleşmesi değil, genelde tasarım, fnansman, yapım ve bakımı bütünleştren uygulamalar Risk devlet ve özel sektörce paylaşılır. Devletle yapılan hizmet veya imtyaz sözleşmesi sunulan hizmetn makul ücretlerle, kesintsiz olarak belirli bir nitelik ve nicelik düzeyinde sunulmasının güvence altna alınması uzun vadeli projeler mal ve hizmetn nitelik ve niceliği devlet tarafndan belirlenmesi devletn ana görevi organizasyonu sağlamak ve denetlemek

14 Neden Kamu Özel Ortaklığı? Bütçe kısıtları/sınırlılıklarını aşma ve ilave kaynak ihtyacı sağlama Küresel kaynak (para) bolluğundan faydalanma Projeleri daha hızlı/daha kısa sürede hayata geçirmek Finansman maliyetni zamana yaymak İnşaat ve işletme maliyetlerinde etkinlik Özel sektörün sahip olduğu işletme deneyimlerinin (teknoloji, bilgi ve beceri) kamu altyapı ve hizmet sunumuna aktarmak (TEPAV, 2016, Karasu 2011)

15 Güçler birleşiyor Özel kesimin uzmanlığı fnansman riskini iyi yönetebilme ve zamanı iyi örgütleme becerisi (üretm organizasyonu) Kamu kesiminin uzmanlığı makro ölçekli planlama yapabilme becerisi (Karahanoğlu, 2012)

16 Kamu Özel Ortaklığının Zorlukları, Dezavantajları Uzun zaman alıcı olması (Hazırlık, ihale, sözleşme vs.) Çok sayıda aktör (Ana yüklenici, kreditörler, sigorta edenler, sözleşme edenler, kamu vs. ) Kamu bütçesinde öngörülebilirliğin azalması Politk, ekonomik istkrara duyarlılık Risklerin iyi hesaplanamaması, doğru paylaşılamaması

17 KÖO hangi alanlarda devleten başkasının yapamayacağı düşünülen, kamu hizmet olarak nitelendirilen ve çoğu imtyaz teşkil eden veya devletn tümüyle çekilmek istemediği veya devletn katlımı olmaksızın özel sektöre yeterince güven duyulmadığı (devletingözetinvendeietiin oliaksızıintüiüylenözeln sektörendevredileieyei) alanlar için geliştrilmiştr: Enerji (Elektrik Üretmi ve Dağıtmı) Ulaştrma (Havaalanları, Demiryolları, Limanlar, Otoyollar, Köprüler, Tüneller, Araç Muayene İstastonları, Otoparklar, Otolyol servis istasyonları) Sağlık (Hastaneler) İçme Suyu / Kanalizasyon / Arıtm Tesisleri Atk Yönetmi Tarım (Sulama) Turizm (Marinalar) Madencilik İletşim Çevre (Kirliliğe karşı yatrım) Merkezi idare (Sınır kapıları) Üretm (Fabrikalar) Okullar / Üniversiteler Cezaevleri / Mahkeme Binaları Kütüphaneler / Müzeler (T.C.Başbakanlık Özelleştrme Dairesi Başkanlığı, 2008, TEPAV, 2016)

18 Sağlık tesisleri - Kamu Özel Ortaklığı Yönetmeliği Entegre sağlık kampüsü, Eğitm araştrma hastanesi, Devlet hastanesi, Özel dal hastanesi, Gün hastanesi, Sağlık ocağı, Klinik otel, Rehabilitasyon merkezi, Kanser araştrma merkezi, Aşı (eğitm merkezi, üretm merkezi, Aşı araştrma-geliştrme merkezi, Ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezi, Toplum sağlığı merkezi, Organ ve Doku Bankası, Bölgesel Kan Merkezi, Kan Ürünleri Üretm Tesisi, Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi, Tüm Kara, Hava ve Deniz Teçhizatları Dâhil Olmak Üzere 112 acil servis komuta kontrol merkezi ile destek birimleri dâhil ilgili tesisin her türlü bölümleri ve bunlarla sınırlı olmamak kaydıyla, Bakanlığın yapmak ve yaptrmakla yükümlü olduğu ek binalar dâhil sağlıkla ilgili diğer tüm tesisleri

19 Sağlıkta KÖO kapsam uzun dönemli kira sözleşmesiyle 1. Kira bedeli karşılığında sağlık tesisleri yapımı 2. Sağlık tesislerinin ve eklentlerinin bakımı, onarımı ve yenilenmesi işleri 3. Tıbbi destek hizmetlerinin sunumu 4. Tıbbi hizmetler dışındaki hizmetlerin sunumu 5. Tıbbi hizmetler dışındaki alanların işletlmesi 6. Sağlık tesislerindeki tüm tbbi ekipmanlar ile mefruşatn sağlanması. Karasu K. SAĞLIK HİZMETLERİNİN ÖRGÜTLENMESİNDE KAMU-ÖZEL ORTAKLIĞI, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 66, No. 3, 2011, s

20 taşerona devredilecek hizmetler Tıbbi destek hizmetleri Radyoloji, laboratuvar vb. Bilgi işlem Hasta danışmanlığı Sterilizasyon Çamaşırhane Temizlik Güvenlik Yemekhane Arşivleme vb. Aydınlatma Asansör, Isıtma, Soğutma, Havalandırma Tıbbi gaz Su ve enerji temini Atk ve atk su uzaklaştrma Binaların tamiri, bakımı ve işletlmesi Park ve bahçe bakımı Kara, hava, deniz ambulans hizmetleri Morg ve gasilhane hizmetler (TTB, 2012)

21

22

23 Star 19 Aralık 2012

24 Şehir Hastaneleri: Bazı Veriler kim doğru?? İhale Kira Bedeli 25 Yıllık Toplam Kira Sabit Yatırım Tutarı Fazla Ödeme (25 yıl için) Kayseri Milyar 443 Milyon 250 Bin TL 427 Milyon 454 Bin 111 TL 3 Milyar 15 Milyon 795 Bin 889 TL Ankara-Etlik Milyar 900 Milyon TL 1 Milyar 97 Milyon 491 Bin 420 TL 5 Milyar 802 Milyon 508 Bin 580 TL Ankara-Bilkent Milyar TL 1 Milyar 97 Milyon 491 Bin 420 TL 4 Milyar 902 Milyon 508 Bin 580 TL Elazığ Milyar 370 Milyon 927 Bin 600 TL 218 Milyon 445 Bin 768 TL 2 Milyar 152 Milyon 481 Bin 832 TL Yozgat Milyar 368 Milyon 750 Bin TL 122 Milyon 771 Bin 927 TL 1 Milyar 245 Milyon 978 Bin 73 TL Manisa Milyar 606 Milyon 250 Bin TL 122 Milyon 788 Bin 993 TL 1 Milyar 483 Milyon 461 Bin 7 TL Konya-Karatay Milyar 219 Milyon 790 Bin 850 TL 246 Milyon 20 Bin 811 TL 1 Milyar 973 Milyon 770 Bin 39 TL İstanbul-İkitelli Milyar 472 Milyon 500 Bin TL 548 Milyon 49 Bin 141 TL 5 Milyar 924 Milyon 450 Bin 859 TL 25 YILLIK TOPLAM TL./8 ihalede 26 Milyar 500 Milyon 954 sabit yatırım tutarları Bin 859 TL/Toplam Fazla toplamı ödeme tutarı

25 Bir karşılaştırma Erzurum Bölge EAH arasında yapıldı 1200 Yataklı İhale bedeli: 193 milyon TL Kayseri Entegre Sağlık Kampüsü 1584 yataklı Sabit yatırım tutarı: 427,5 milyon TL 25 yılda (faizler hariç) ödenecek kira: 3 milyar 443 milyon Sabit yatırımın sekiz katı! Yaklaşık 3 yılda yatırımı amorti ediyor 1,5 yıllık kirasıyla Erzurum bölge EAH yaptırılabiliyor Temeli 6 yıl önce atıldı, bataklık nedeniyle inşaatı ilerleyemedi Yakında hizmete açılacak

26

27 14 yıllık hayalim gerçek oldu.

28 Sermaye için de rüyalarıingerçeknoliası ABD de entegre sağlık kampüsleri şeklindeki KÖO uygulamaları özellikle de emlak piyasasında büyük heyecan yaratmış, KÖO modeliyle inşa edilecek büyük ölçekli yatrımlar, fnans, yapı ve yönetm-danışmanlık şirketleri tarafndan rüyadan gerçeğe şeklinde tanımlanmıştr Karasu K. SAĞLIK HİZMETLERİNİN ÖRGÜTLENMESİNDE KAMU-ÖZEL ORTAKLIĞI, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 66, No. 3, 2011, s

29 Sermaye için de rüyalarıingerçeknoliası Danışmanlık-denetm şirket PricewaterhouseCoopers (PwC)Aralık 2010 da sağlık alanıyla ilgili yayımladığı bir raporda KÖO modelini bir devrim olarak nitelendirmiştr.. 49 yıllığına devlet güvenceli büyük yatrım potansiyeli Bağımsız kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor s 2005 yılında yayımladığı bir raporda, KÖO projelerine verdiği yüksek not ile yüksek kârlılık ve düşük risk değerlendirmesi yapmış, yatrımcılara bu modeli önermiştr Standart&Poors 2005 yılında KÖO yu maksimum kârlılık, minimum risk

30 Peşkeş... Şirkete arsa veriliyor Kredi kullanan şirketlerin zora girmesi durumunda ortaya çıkacak riski devlet üstleniyor Taşınan arazilerin şirkete kalması 17 şehir hastanesi için ihale alan şirketlerden çıkacak para yaklaşık 10 milyar dolar; devletn şirketlere ödeyeceği para ise 27 milyar dolar Kamu sektörünün hizmet kitlesi, arazi tahsisi, vergi indirimi, teşvikler gibi ekonomik avantajlar Tasarımı kamunun üstlenmesi Hastane yataklarının %70 inin doluluğu garantsi

31 İhaleyi kimler alıyor? Rönesans Holding Türkerler İnşaat Turizm Madencilik Enerji Üretm ve Sanayii A.Ş. Gama Holding A.Ş. AKFEN

32 Teknik Hastanecilik Eleştrileri Gizlenmek İstenen Yüksek Maliyet 2016 yılı sonunda 11 milyon 788 bin m2 kapalı alanı olan, yatak kapasitesine sahip 29 şehir hastanesi projesi Şehir hastanelerinde yatak başına düşen kapalı alan: 287 m2 Gelişmiş ülkelerde yeni yapılan hastanelerde yatak başına düşen kapalı alan: m2 Enerji tüketmi, temizlik ve bakım/onarım giderleri gibi harcamalarda artş K. Pala, 2017

33 Teknik Hastanecilik Eleştrileri Bir şehir hastanesine ortalama yatak düşüyor Yatak sayısı az (<100) ve çok fazla (>600) olan hastaneler verimlilik açısından sorun yaşıyor Şehir hastanelerinde yatak başı maliyet TL 150 yataklı tam donanımlı bir özel hastanede yatak başı maliyet TL K. Pala, 2017

34 Sürdürülemezlik... Hastane yataklarının %70 inin doluluğu garantsi Hastanelerin kiraları ödeyemeyeceği Hazine garantsinin zorlanacağı vb.

35 İngiltere de kirayı ödemek için işten çıkarmalar başladı Nisan 2011 de yayımlanan Avam Kamarası raporunda Quenn Alexandra hastanesinin, kira ödemelerinin neden olduğu mali güçlükleri aşmak için 700 personeli işten çıkardığı belirtldi Peterborough ve Stamford Hastaneleri Birliği kira ödemelerine bağlı olarak hekimler ve hemşireler de dahil 300 kişiyi işten çıkardı

36 Yeni Zelanda İngiltere de kamu özel ortaklığı modeli dev bir oyuna-tertbe dönüştü umarız kendimizi hastaların değil fnansörlerin yararına, pahalı, esnek olmayan, verimsiz özel sektör düzenlemerine bağlayıp İngiliz kuzenlerimizin ve diğer ülkelerin yaptğı hataları yapmayız

37 Kanada En büyük kamu çalışanları sendikası CUPE Kamu Özel Ortaklığı:Yanlış Yön başlıklı rapor hazırladı Özelleştrmenin Truva At sloganıyla kitlesel eylemler yapıldı, bazı projelerin iptali sağlandı

38 Bizim açımızdan belirsizlikler Personel çalışma şekli Maaş - Döner Sermaye Performans 2019 kadar Sağlık Bakanlığı destekliyor ve eski hali ile devam ediyor (2019 da bir gün) GELECEK????

39 ŞEHİR HASTANELERİ NELER BİLİYORUZ? BİZİM İÇİN tehlike mi? iş alanları mı? KİMİN RÜYASI? KİMİN KABUSU? sağlık çalışanları hastalar 2.perde??? Kabusları rüyaya çevirmek bizim elimizde teşekkürlerimle