Burada belirtilen bilgiler, Türkiye Garanti Bankası A.S. tarafından, güvenilirligine ve dogruluguna inanılan kaynaklardan, okuyucuyu bilgilendirmek

Transkript

1 Makroekonomik Gelişmeler Türkiye 20 Kasım 2012 Ekonomik Araştırmalar Burada belirtilen bilgiler, Türkiye Garanti Bankası A.S. tarafından, güvenilirligine ve dogruluguna inanılan kaynaklardan, okuyucuyu bilgilendirmek amacıyla derlenmistir. Resmi kaynaklardan alınan bilgilere dayalı yapılan yorumlar ve tahminler, o tarihteki kanımızı yansıtmaktadır. Söz konusu kaynaklardaki hata ve eksikliklerden ve bu bilgilerin kullanılmasından dogabilecek zararlardan dolayı, T. Garanti Bankası A.S. hiçbir sorumluluk kabul etmez.»

2 İçindekiler Makro Yorum: 2013 Beklentileri 1 Enflasyon: Yıllık Tüketici Enflasyonu Baz Etkisiyle Ekim de Hızlı Geriledi 2 Kur&Faizler: MB Reel Kur Seviyesi Üzerinden Politika Sinyali Verdi 3 Büyüme: Sanayi Üretimi Eylül Ayında Hızlandı 4 Sektörel Gelişmeler: Göstergeler 4Ç için Önemli Bir Yükseliş Sinyali Vermemekte 5 İşgücü: İşsizlik Oranı Düşük Ekonomik Büyümeyle Uyumlu Olarak 3. Çeyrekte Yükseldi 6 Kamu Finansmanı: İşsizlik Oranı Düşük Ekonomik Büyümeyle Uyumlu Olarak 3. Çeyrekte Yükseldi 7 Borç: 2013 te İç Borç Çevirme Oranı Muhtemelen 2012 nin Üzerinde Olacak 8 Dış Ticaret: Altın Katkısındaki Düşüşe Rağmen Eylül de İhracat Hızlandı 9 Ödemeler Dengesi: Cari Açık Gerilemeye Devam Ediyor 10 MB Bilançosu: Merkez Bankası nın Efektif Fonlama Oranı 5.7% nin Altına Geriledi. 11 Bankacılık: Geçen Seneye Kıyasla Eylül 2012 de Kredilerin Payı Arttı, Mevduatlar Sabit Kaldı 12 Gelişmekte Olan Ekonomiler: Para Politikalarındaki Gevşeme Sürüyor 13 Ayın Grafikleri 14 Makroekonomik Göstergeler Rating 19

3 Makro Yorum 2013 Beklentileri Bir önceki aylık raporumuzda gelecek yıl ekonomik aktivitesine ilişkin görüşlerimizi belirtmiştik. Bu raporda ise 2013 yılında diğer makroekonomik değişkenlere yönelik beklentilerimizi bir önceki raporumuzda bahsedilen küresel görünüme paralel ancak yakın zamanda gerçekleşen yatırım yapılabilir durumunu da dikkate alarak paylaşıyoruz. Bir önceki raporda belirtildiği gibi GSYH büyüme tahminlerinde özellikle destek olacağını öngördüğümüz iç talep dolayısıyla hükümete göre daha olumlu bir yaklaşımımız var. Öte yandan, cari işlemler açığı ve enflasyon tarafındaki tahminlerimiz ise daha olumsuz. Güçlü büyüme cari işlemler açığının genişlemesine neden olabilir yılında yüksek dış ticaret katkısı ve düşük iç talep nedeniyle cari işlemler açığının GSYH ya oranı Eylül itibariyle%7.2 seviyesine düştü. İç talepteki güçlenmenin etkisiyle 2013 yılında ithalatın hızlanmasıyla birlikte cari işlemler açığının GSYH ya oranının %8.0 seviyesine ulaşacağını tahmin ediyoruz. TÜFE enflasyonu enflasyon hedefinden yüksek kalmaya devam edecek. Gelecek yıla ilişkin hükümet ve bizim tahminlerimiz arasındaki en önemli farklardan biri de enflasyon oranı. 26 Ekim 2011 de Resmi Gazete de yayınlanan açıklamalarla uyumlu olarak yüksek bir sigara zammı modele eklendiğinde; yıllık enflasyon 2013 yılına hızlı bir yükselişle başlıyor. Yılın kalan döneminde, yıllık ortalama 110 dolarlık petrol fiyat tahminimiz dikkate alındığında; enerji fiyatları enflasyon üzerinde yukarı yönlü risk faktörü olmaya devam edecek. Ayrıca, canlanan iç talebin de etkisiyle gıda ve fiyatlarında ciddi bir düşüş beklentisi olmadan yıllık enflasyonun 2013 sonunda sadece sınırlı düşüşle %6.5 e ineceğini tahmin ediyoruz. Fitch in Türkiye yi yatırım yapılabilir ülke grubuna dahil etmesinin tahminlerimiz üzerinde olası etkileri nelerdir? Geçtiğimiz ayki en önemli gelişmelerden biri Fitch in rating artırımı ile Türkiye yi yatırım yapılabilir ülke seviyesine çıkartması oldu. Rating artırımının etkilerinin sermaye girişleri tarafında daha belirgin olması beklenirken; Türkiye nin diğer rating kuruşları tarafından hala yatırım yapılabilir ülke statüsünde olmaması nedeniyle girişlerin miktar olarak sınırlı kalması bekleniyor. Kısa vadede tam bir yatırım yapılabilir ülke statüsü etkisi olmasa da, Türkiye ye yönelik devam eden yatırım ilgisinin TL nin değer kazanması ve faiz oranlarının düşük kalmasına yol açması beklenebilir. Merkez Bankası nın yayınladığı yatırım yapılabilir ülke statüsüne geçmenin olası etkilerine ilişkin Ekonomik Not ta da belirtildiği gibi en belirgin sonuçlar dış borcun maliyetinin azalması, yerel paranın değer kazanması, dış borçta yükselme eğilimi ve cari işlemler dengesinde bozulma olarak sıralanabilir. Tüm olası etkiler dikkate alındığında; 2013 yılı için halihazırda piyasa beklentilerinin üzerinde olan büyüme ve cari işlemler açığı tahminimiz üzerinde yukarı yönlü risk var. Ayrıca Merkez Bankası Başkanı Başçı nın yakın zamandaki kurun reel seviyesine ilişkin açıklamaları da risklere yönelikti. Başçı, TL üzerinde olası değer kazanımı baskısının Merkez Bankası nın TL nin rekabet etme gücünü kaybetmesini engellemeye yönelik olarak politikalarını değiştirmesini gerektirebileceğini ifade etti. TL deki reel değer kazanımının belirgin olması durumunda politika tepkisi güçlü olacak. TL nin değerine yönelik bu sözlü müdahalenin asıl amacı Türkiye nin 2012 yılında ulaştığı dış dengedeki iyileşmede 2013 yılında önemli bir bozulma olmaması. Ekonomideki dengelenme sürecini tersine çevirebilecek etkileri sınırlamada başarılı olunması, Türkiye nin uzun vadeli istikrarlı büyüme oranına ulaşılması için kritik önemde görünüyor. 1

4 Enflasyon- Yıllık Tüketici Enflasyonu Baz Etkisiyle Ekim de Hızlı Geriledi Ekim ayında, TÜFE 2.17% ortalama piyasa beklentisinin altında kalarak aylık bazda %1.96 artarken, yıllık TÜFE baz etkisiyle %7.8 e geriledi. ÜFE ise Ekim de %1.2 ortalama piyasa beklentisinin altında %0.17 artarken, yıllık ÜFE %4 ten %2.6 ya indi. Grafik 1: Enflasyon (Yıllık Değişim) MB ye göre, yıllık işlenmiş gıda enflasyonu Ekim de sınırlı artarak %9.4 e yükselirken; yıllık işlenmemiş gıda enflasyonu %10.9 dan %5.4 e hızlı geriledi. Ekim de gıda enflasyonu son 6 senenin en düşük Ekim ayı gıda enflasyonu oldu. Grafik 2: MB Gıda Enflasyonu (Yıllık Değişim) Doğal gaz ve elektrik fiyatlarına yapılan %9.8 lik zam sebebiyle, Ekim ayı TÜFE sine en yüksek katkı 54 baz puanla konut grubundan geldi. Ayrıca akaryakıt fiyatlarında artırılan vergi oranı etkisiyle yapılan zamların katkısıyla ulaştırma grubu enflasyona 34 baz puan katkı yaptı. Grafik 3: Ekim TÜFE sine Katkılar 2 16% 12% 8% 4% -4% -8% TÜFE ÜFE %7.8 % İşlenmemiş Gıda İşlenmiş Gıda % 8% 6% 4% 2% Konut Giyim ve ayak. Gıda Ulaştırma Haberleşme Lokanta ve oteller Ev eşyası Çeşitli mal ve hiz. Alkollü içk.&tüt. Eğitim Eğlence ve kültür -0,01% -0,1% 0, 0,06% 0,04% 0,04% 0,03% 0,02% 0,01% 0,1% 0,2% 0,3% 0,54% 0,47% 0,44% 0,34% 0,4% 0, 0,6% Kaynak:TUIK Yıllık mal fiyat enflasyonu %10.0 dan %8.0 a düşerken; yıllık hizmet enflasyonu %7.1 den %7.3 e Kasım 2011 sonrası en yüksek seviyeye çıktı. Grafik 4: Hizmet ve Gıda Enflasyonu (Yıllık Değişim) 14% 12% 8% 6% 4% 2% Kaynak:TUIK Hizmetler Mallar %8.0 % Kaynak: Merkez Bankası Ekim ayında, yıllık çekirdek enflasyon 0.5 puan gerileyerek %6.2 ye düşerken, mevsimsellikten arındırılmış 3 aylık ortalama bazında çekirdek enflasyondaki düşüş eğilimi devam ediyor. Grafik 5: Çekirdek Enflasyon (Mevs. Arındırılmış, Yıllıklandırılmıs 6 Aylık Ort. Değ.) 16% 14% 12% 8% 6% 4% 2% -2% -4% Kaynak: TUIK,Garanti Bank Hesaplamaları Kaynak: TUIK, Garanti Bank Hesaplamaları MB nin 2012 Kasım ayı birinci beklenti anketine göre, yıl sonu enflasyon beklentisi %7.3 ten sınırlı azalarak 7.2 ye geriledi. Ancak, orta vadeli enflasyon beklentilerinde kötüleşme olmadı. Grafik 6: Beklentiler 12% 11% 9% 8% 7% 6% 4% 3% Kaynak: Merkez Bankası Gelecek 12 ay sonu enflasyon beklentisi Gelecek 24 ay sonu enflasyon beklentisi Yılsonu enflasyon beklentisi Hedef

5 Kur&Faizler MB Reel Kur Seviyesi Üzerinden Politika Sinyali Verdi 16 Kasım itibariyle TL, nominal olarak dolar ve Euro karşısında sırasıyla %0.5 ve %2.1 aylık bazda değer kazandı. Aynı dönemde TL nin kur sepeti karşısında değer kazancı %1.4 oldu. Grafik 7: Nominal Döviz Kurları 2,50 2,30 2,10 1,90 1,70 1,50 1,30 1, Kaynak: TCMB Sepet (0.5$+0.5 ) USD/TL EUR/TL Ekim ayının ortasından itibaren TL nin dolar karşısındaki değeri, diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinin dolar karşısındaki ortalama değerine kıyasla güçlendi. 16 Kasım itibariyle, TL nin diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinin ortalaması ile farkı %10.6 oldu. Grafik 8:TL nin Gelişmekte Olan Ülke Para Birimleri Karsısındaki Değeri Kaynak: Reuters, Garanti Bankası Ekim de TL, reel bazda gelişmiş ülke para birimlerine karşı %1 ve gelişmekte olan ülke para birimlerine karşı %0.9 değer kazandı. MB başkanı Başcı, TL nin aşırı değerlendiğini, dolayısıyla, reel kur endeksinin 120 üzerine çıkması durumunda politika tepkisi verebileceklerini söyledi. Grafik 9: TÜFE Bazında Reel Kurlar (2003=100) Kaynak: TCMB Sepet Gelişmekte olan ülkeler Gelişmiş ülkeler Gösterge bono faizi, Eylül sonundaki %7.6 seviyelerinden, pozitif enflasyon görünümü ve MB nin büyümeyi destekleyen politika duruşunun katkısıyla 16 Kasım itibariyle %6.4 seviyesine geriledi. Grafik 10: Gösterge Faiz (%) Gösterge bono ile 2 yıllık swap faiz oranları arasındaki fark, gösterge bono faizinin swap oranlarına kıyasla daha hızlı düşmesi sebebiyle, Ağustos 2011 den sonraki en düşük seviyeye geriledi. Grafik 11: 2 Yıllık Swap Faizleri ile Gösterge Bono Faizi arasındaki fark 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00-0,50-1,00 11,5 10,5 16 Kasım itibariyle, MB nin ortalama fonlama maliyetini düşük tutacağı beklentisiyle, getiri eğrisi iki ucunda da aşağı yönlü kaydı. Grafik 12:Getiri Eğrisi 9,5 8,5 7,5 6, , , Kaynak: Bloomberg Kaynak: Bloomberg, Garanti Bankası Hesaplamaları Kaynak: Reuters, Garanti Bankası Hesaplamaları 3

6 Büyüme- Sanayi üretimi Eylül Ayında Hızlandı Sanayi üretimi Ağustos ta yıllık bazda%1.8 daraldıktan sonra, Eylül ayında %6.2 hızlı arttı. Grafik 13: Sanayi Üretimi (Yıllık Değ) Mevsimsellikten arındırılmış sanayi üretimi de Eylül ayında 3.9% arttı. Grafik 14: Mevsimsellikten Arındırılmış San. Üret ilk ve 2. çeyrekte, sırasıyla, yıllık bazda %2.8 ve %3.5 artan sanayi üretimi, 3. çeyrekte %2.7 arttı. Bu nedenle Ocak- Eylül döneminde, sanayi üretimi geçen yılın aynı döneminde kıyasla 3% arttı. Grafik 15: Sanayi Üretimi (Yıllık Değ) Q1 2006Q3 2007Q1 2007Q3 2008Q1 2008Q3 2009Q1 2009Q3 2010Q1 2010Q3 2011Q1 2011Q3 2012Q1 2012Q Kaynak: TUIK Kaynak: TUIK Kaynak: TUIK, Garanti Bankası Hesaplamaları Sanayi üretiminde öncü göstergelerden olan KKO, Ekim de sınırlı arttı (0.9 puan). Diğer gösterge, altın hariç TİM ihracat verisi ise yıllık bazda %0.2 sınırlı azaldı. Grafik 16: İthalat, KKO & Sanayi Üretimi (Yıllık Değ.) Sanayi üretimi için diğer öncü gösterge olan Türkiye imalat sanayi PMI endeksi Temmuz ayından itibaren sürekli, fakat sınırlı şekilde artıyor. Grafik 17: Türkiye PMI & Sanayi Üretimi Sanayi üretimini dikkate alarak, Ç de GSYH büyümesinin bir önceki çeyreğe göre sınırlı yavaşlayacağını düşünüyoruz. Grafik 18:Sanayi üretimi & GSYH (MA,1Ç 08=100) Sanayi üretimi Kapasite kullanım oranı (sağ) İhracat (sağ) Türkiye PMI (sağ) SÜ (takvim etkisinden arın.) Q '08 4Q '08 1Q '09 2Q '09 3Q '09 4Q '09 1Q '10 2Q '10 3Q '10 4Q '10 GSYH Sanayi üretimi 1Q '11 2Q '11 3Q '11 4Q '11 1Q '12 2Q '12 3Q '12 Kaynak: TUIK, Merkez Bankası Kaynak: TUIK, Markit Kaynak: TUIK 4

7 Sektörel Gelişmeler- Göstergeler 4Ç için Önemli Bir Yükseliş Sinyali Vermemekte, Ama Büyük orandan takvim etkisinden dolayı, Ekim de otomobil iç satışları yıllık bazda %14 daraldı. Grafik 19:Oto İç Satışlar (Yıllık değişim) Eylül ayında %4 artmasına rağmen, beyaz eşya iç satışları 3Ç de 3.3% azaldı. Grafik 20:Beyaz Eşya İç Satışlar (Yıllık değişim) Ekim de elektrik üretimi 6% azaldı. Takvim etkisinden dolayı, Ekim ayı sanayi üretimi öncü göstergeleri aşağı yönlü bir eğilime işaret etti. Grafik 21:Elektrik Üretim & Tüketim (Yıllık değişim) Q'05 1Q'06 3Q'06 1Q'07 3Q'07 1Q'08 3Q'08 1Q'09 3Q'09 1Q'10 3Q'10 1Q'11 3Q'11 1Q'12 3Q' Sanayi Üretimi-sol Elektrik Tüketimi Kaynak: ODD, Garanti Bankası Hesaplamaları Ekim ayında, otomobil kredilerinde aylık bazda sınırlı artış oldu nin ilk iki ayındaki azalıştan sonra, Mart-Ekim döneminde otomobil kredilerindeki ortalama aylık büyüme yaklaşık 1% oldu. Grafik 22: Oto Satışları (Mev.Arın)& Krediler (Aylık değ.) Kaynak: TURKBESD, Garanti Bankası Hesaplamaları Ç de tüketim endeksindeki büyüme oranı (2.4%), mevsimsellikten arındırılmış bazda Ç büyüme oranının (2.7%) sınırlı altında kaldı. Grafik 23:Tüketim Endeksi Kaynak: TUIK, TEIAS, Garanti Bankası Hesaplamaları Toplam tüketici güven endeksindeki düşüşe rağmen, gelecekte otomobil ve konut alma olasılığı göstergesi mevsimsellikten arındırılmış bazda, iki aydır artıyor. Grafik 24: Tüketici Güven Endeksi Oto iç satışlar (M.A.-sol) Oto kredileri (Aylık değ) % 11% 9% 7% 3% 1% -1% -3% Tüketim Endeksi Tüketim Endeksi (Mevs. Arındırılmış, sağ) Otomobil satin alma ihtimali (gelecek 6 ay) Konut Satın Alma İhtimali (gelecek 12 ay) Kaynak: OSD, BRSA, Garanti Bankası Hesaplamaları Kaynak: CNBC-e, Garanti Bankası Hesaplamaları Kaynak: TUIK, Garanti Bankası Hesaplamaları 5

8 İşgücü- İşsizlik Oranı Düşük Ekonomik Büyümeyle Uyumlu Olarak 3. Çeyrekte Yükseldi... Temmuz ayında %8.4 olan işsizlik oranı Ağustos ayında %8.8 e yükseldi. Mevsimsellikten arındırılmış data %9.1 den %9.2 ye yükseldi. Tarım dışı işsizlik oranı da Temmuz ayındaki %10.7 oranından Ağustos ayında %11.3 e yükseldi. Ağustos ayı itibari ile, Türkiye de işsiz sayısı aylık bazda122 bin kişilik artışla 2.4 milyon kişinin sınırlı üzerinde. Grafik 25: İşsizlik Oranı Grafik 26:Tarım Dışı İşsizlik Oranı Grafik 27:İşsiz Sayısı (MA milyon kişi) 17% 16% 1 14% 13% 12% 11% 9% 8% Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı İşsizlik oranı 2 18% 16% 14% 12% 8% Tarım dışı işsizlik (M.A) İşsizlik (M.A) /06 02/07 08/07 02/08 08/08 02/09 08/09 02/10 08/10 02/11 08/11 02/12 08/12 08/06 02/07 08/07 02/08 08/08 02/09 08/09 02/10 08/10 02/11 08/11 02/12 08/ Kaynak: TUIK Ağustos ayında, sanayi sektöründe çalışan kişi sayısı ekonomik aktivitelerin yavaşlaması doğrultusunda sınırlı artarken(yıllık değişim),hizmet sektöründe %5 arttı. Ayrıca, hem tarım hem de inşaat sektöründe istihdam azaldı.(yıllık değişim) Grafik 28:Sanayi Sektörü İstihdam Endeksi (Yıllık Değ) Kaynak: TUIK, Garanti Bankası Hesaplamaları Ekonomik aktivitenin yavaşlamasıyla birlikte, işsizlik oranı çeyreklik bazda 2Ç deki %8.2 seviyesinden, 3Ç de %8.8 e yükseldi. Grafik 29:İşsizlik Oranı & Sanayi Üretimi (Yıllık Değ) Kaynak: TUIK Hem reel kesim hem tüketici güven endeksi gelecek aylara ilişkin istihdam beklenti alt endekslerinde, 3 aylık ortalamalar bazında, Ağustos 2012 de başlayan düşüş devam ediyor. Grafik 30:Güven Endeksleri tarım inşaat sanayi hizmet Yıllık Değişim 8% 12% 14% 16% Reel Sektör - sol Tüketici 08/07 12/07 04/08 08/08 12/08 04/09 08/09 12/09 04/10 08/10 12/10 04/11 08/11 12/11 04/12 08/12 Sanayi üretimi (Yıllık Değ) İşsizlik Oranı (sağ) 12/07 04/08 08/08 12/08 04/09 08/09 12/09 04/10 08/10 12/10 04/11 08/11 12/11 04/12 08/12 Kaynak: TUIK Kaynak: TUIK Kaynak: TUIK, Merkez Bankası 6

9 Kamu Finansmanı Ekim Ayında Gelirler ve Harcamalarda Hızlanma Var Hükümetin yıl sonu beklentisi olan %2.3 lük bütçe açığı/gsyh oranı Ekim ayı itibariyle ulaşılabilir durumda. Gelecek sene için, vergi gelirleri performansı bütçe hedeflerine ulaşmak için oldukça kritik önemli olacak. Grafik 31: Bütçe Performansı Bir önceki yıla kıyasla, yerel yönetimlerin bütçe fazlasının GSYH ya oranı 2012 nin ilk yarısında sınırlı azaldı. Grafik 32: Yerel Yönetimler(Ocak-Haz 2012) Bütçe dışı fonlar ve kamu iktisadi teşebbüslerin bütçe performansı 2012 nin ikinci yarısında bir sene önceye kıyasla iyileşirken; sosyal güvenlik kuruluşlarının bütçe performansı kötüleşti. Grafik 33: Faiz Dışı Denge/ GSYH (Ocak-Haz. 2012) 6% 4% 2% -2% -4% -6% -8% % % 0.8% 1.9% 1.1% 1.2% 1.1% 1.2% % % -2.3% -2.2% % 2011 Bütçe Dengesi/GSYH Faiz Dışı Denge/GSYH 2012GF 2013GF 2014GF 2015GF Harcamalar Gelirler Bütçe Dengesi % 0.6% 0.4% 0.2% % -0.4% % 0.6% 0.4% 0.2% % -0.4% Bütçe Dışı Fonlar KİT'ler* Sosyal Güvenlik Kuruluşları İşsizlik Sigortası Fonu Kaynak: Maliye Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı GF: Hükümet Tahmini Ekim itibariyle, gelirler büyüme hızı ÖTV nin etkisiyle hızlandı. Harcamalarda devam eden yüksek büyüme nedeniyle toplam bütçe dengesindeki genişleme devam ediyor. Kaynak: Maliye Bakanlığı Hem KDV hem de ÖTV den elde edilen gelirlerin Ekim ayında hızlanması, tüketim iştahında bir iyileşmeye işaret ediyor. Kaynak: Hazine Cari transfer ve kamu maaşlarındaki artış, Ekim ayında da yüksek kalmaya devam etti. Yıl sonu hedeflerinin gerçekleşmesi için, harcama artış oranı 2012 nin son iki ayında yavaşlamalı. Grafik 34: Bütçe Performansı ( 12 aylık toplam) Grafik 35: Gelirler (12 aylık ort.,yıllık değişim) Grafik 36: Giderler ( 12 aylık ort.,yıllık değişim) /07 (mlr TL) 09/07 Harcamalar Gelirler 03/08 09/08 03/09 09/09 03/10 09/10 03/11 09/11 03/12 09/ Toplam Vergi Geliri Beyana Dayanan KDV Gelir Vergisi Özel Tüketim Vergisi Personel Mal ve Hizmet Alımları Cari Transferler Faiz Dışı Harcamalar 01/09 04/09 07/09 10/09 01/10 04/10 07/10 10/10 01/11 04/11 07/11 10/11 01/12 04/12 07/12 10/12 Kaynak: Maliye Bakanlığı Kaynak: Maliye Bakanlığı Kaynak: Maliye Bakanlığı 7

10 Borç 2013 te İç Borç Çevirme Oranı 2012 nin Üzerinde Olacak Gibi Görünüyor Kamu borcunun mevcut düşük seviyesi ve orta vadede beklenen aşağı yönlü eğilim Fitch in kredi not artışına ilişkin yaptığı açıklamada önemli iyileşmeler olarak belirtildi. Cari borç stoku üzerinden yaptığımız hesaplamalara göre, 2013 te en yüksek iç borç itfası ikinci çeyrekte, en düşük ise birinci çeyrekte olacak. Gelecek 12 ayda, kamu sektörünün dış borç ödemeleri sadece Ocak 2013 de 2 milyar doların üzerinde olacak. Geri kalan aylarda ise, ödemeler 1 milyar doların altında kalacak. Grafik 37:AB Tanımlı Kamu Borç Stoku/GSYH Grafik 38:İç Borç İtfa Takvimi Grafik 39:Dış Borç İtfa Takvimi % 37.1% 36. (TL mlr) ,500 2,200 1,900 1,600 1,300 1, (mln,$) Faiz Anapara 11/12 12/12 01/13 02/13 03/13 04/13 05/13 06/13 07/13 08/13 09/13 Kaynak: Hazine, GT:Hükümet Tahmini Kaynak: Hazine, Garanti Bankası Hesaplamaları Kaynak: Hazine Gelecek 12 ay boyunca, özel sektör uzun vadeli dış borç ödemeleri Aralık 2012 de ve Ocak 2013 de yüksek olacak. Hazine, Eylül 2012 itibariyle kamu borç stokunun vadesini 4.6 yıla uzattı. İç borç vadesi 2.8 yıl iken, dış borç vadesi 9.3 oldu. Grafik 40: Özel Sektör Uzun Vade Dış Borç İtfası Grafik 41:Kamu Borç Vadesi Tablo 1: Finansal Tablo 3.0 (USD mlr) Finansal 2.6 Finansal Olmayan İç Borç Stoku 9.0 Dış Borç Stoku 8.0 Toplam Stok Hazinenin iç borçlanma stratejisine göre, 2012 boyunca iç borç çevirme oranının %83.4 olması, 2013 de ise %87.5 e yükselmesi bekleniyor. İç borç ödemesi 2013 yılında 2012 yılına göre 50 milyar TL daha yüksek olacak Ocak-Ekim Hazine Tahmini Hazine Program Finansman İhtiyacı İç Borç Servisi Anapara Faiz Dış Borç Servisi Anapara Faiz Finansman İç Borçlanma Dış Borçlanma Diğer Borçlanma Kaynak: Hazine Kaynak: Hazine İç Borç Çevirme Oranı 86.6% 83.4% 87. Kaynak: Hazine, Garanti Bankası Hesaplamaları 8

11 Dış Ticaret- Altın Katkısındaki Düşüşe Rağmen Eylül de İhracat Hızlandı Eylül ayında dış ticaret açığı 6.1 milyar dolarlık beklentinin üzerinde yıllık bazda %35 azalarak 6.8 milyar dolara geriledi. Eylül de ihracat yıllık bazda %21 artarak 13 milyar dolar olurken, ithalat yıllık bazda %6 azalarak 19.8 milyar dolara indi. TİM e göre, Ekim ayında altın dışı ihracat yıllık bazda 0.2% azaldı. Grafik 42:İhracat&İthalat (3 Aylık Ort., Yıllık Değ) İhracat İthalat Mevsimsellikten arındırılmış bazda, ihracatın ithalatı karşılama oranı, Ağustos ta %73 e yükselerek Temmuz 2009 dan sonraki en yüksek seviyesine ulaştıktan sonra, Eylül de %65 e geriledi. Grafik 43:İhracat&İthalat (MA) Eylül de reel ihracat %24.5 ile yıllık bazda artmaya devam ederken, reel ithalat son 2 ayki artışından sonra Eylül de yıllık bazda %4 azaldı. Yıllık büyüme oranları arasındaki fark ikinci çeyrekteki %22.4 değerinden, üçüncü çeyrekte %20.1 e geriledi. Grafik 44:Reel İhracat&Reel İthalat ( Yıllık Değ) Yıllık büyüme oranları arası fark Reel ihracat Reel ithalat Kaynak: TUIK, TIM Ağustos ayında 1.4 milyar dolara hızlanan net altın ihracatı, Eylül de 0.9 milyar dolara geriledi. Grafik 45: Net Altın İhracatı ( milyon dolar) Kaynak: TUIK Ağustos ayında %18 e hızlanan enerji ithalatı yıllık artışı Eylül ayında %3 e geriledi. Aynı dönemde enerji dışı ithalattaki yıllık düşüş %10 ile yüksek kaldı. Grafik 46:Enerji ve Enerji Hariç İthalat (Yıllık Değ) Kaynak: TUIK 2011 Kasım ayından sonra ilk kez Avrupa ya ihracat %7 ile yıllık artış göstermesine rağmen, 12 aylık kümülatif bazda payı hala %37 seviyesinde. Gelişmekte olan ülkelere ihracat ise Eylül de yıllık bazda %30 un üzerinde artmaya devam etti. Grafik 47: Ülke Grupları Bazında İhracat(Yıllık Değ) 2000,0 1500,0 1000,0 500,0 80, 60, 40, Enerji ithalatı Enerji hariç ithalat ,0-500,0-1000,0-1500,0-2000,0 20, 0, -20, -40, -60, Gelişmekte olan ülkeler Kuzey Amerika AB-25 Toplam Kaynak: TUIK, Garanti Bankası Hesaplamaları Kaynak: TUIK, Garanti Bankası Hesaplamaları Kaynak: TUIK, Garanti Bankası Hesaplamaları 9

12 Ödemeler Dengesi- Cari Açık Gerilemeye Devam Ediyor Eylül de 2.7 milyar dolar açık ile 12 aylık kümülatif bazda cari açık Ağustos taki 59.5 milyar dolardan 55.8 milyar dolara geriledi. Net enerji faturası Eylül de 12 aylık kümülatif bazda 53.6 milyar dolar oldu. Enerji dışı cari açık 2.2 milyar dolara düşerek son 2 yılın en düşük seviyesine geldi. Eylül 2012 de net doğrudan yabancı yatırım 104 milyar dolarla Ocak 2011 sonrası en düşük seviyesine geriledi. Dolayısıyla, doğrudan yabancı yatırım 12 aylık kümülatif bazda 11.5 milyar dolardan 10.7 milyar dolara geriledi. Grafik 48: Cari İşlemler Dengesi (Milyar Dolar) Grafik 49: Net Enerji Faturası & Cari Denge Tablo 2:Dış Finansman (12 aylık, Milyon Dolar) /07 12/07 Cari Açık 04/08 08/08 12/08 04/09 Net Enerji Faturası 08/09 12/09 04/10 08/10 12/10 04/11 08/11 12/11 04/12 08/ Cari İşlemler Dengesi -61,969-59,460-55,801 Sermaye ve Finans Hesabı 56,511 52,635 48,258 Doğrudan Yabancı Sermaye 11,715 11,545 10,733 Yurtdışında -3,677-3,680-3,958 Yurtiçinde 15,392 15,225 14,691 Gayrimenkul(Net) 2,125 2,234 2,352 Portföy Yatırımları 20,373 24,670 31,650 Varlıklar 1,868 3,045 2,997 Yükümlülükler 18,505 21,625 28,653 Hisse Senetleri 1,650 2,625 2,101 Kaynak: Merkez Bankası Kaynak: Merkez Bankası, Garanti Bankası Hesaplamaları Hazine Bono&Tahvil 10,551 12,742 17,397 Mevsimsellikten arındırılmış bazda, enerji dışı cari dengede son iki ayda fazla var. Eylül de yerleşik olmayanların portföyü 2.1 milyar dolar artarken yerleşiklerin portföyünde 1.8 milyar dolar azalış var. Bunun yanında, net hata&noksan 0.7 milyar dolar arttı. Bu nedenle, sıcak para 1.0 milyar dolar yükseldi. ( 12 aylık kümülatif) Hazine Eurobond 3,323 3,323 4,823 Bank Tahvil 2,969 2,923 4,316 Diğer Yatırım 22,358 25,689 15,177 Varlıklar 4,198 8,070 2,363 Grafik 50:Cari Denge (M.A.) Tablo 3: Sıcak Para (12 aylık, milyon dolar) Efektif ve Mevduat 4,856 8,158 3,913 4, Yükümlülükler 18,160 17,619 12,814 2, ,000-4,000 Yerleşik Olmayan 20,751 24,138 26,245 DİBS 10,757 12,902 17,600 Hisse Senedi 1,650 2,625 2,101 Mevduat (TL+YP+Repo) 8,344 8,611 6,544 Yerleşik 5,616 7,876 6,055 Banka ydışı KV kredi Bankalar 6,050 6,007 3,926 Uzun Vadeli 2, Kısa Vadeli 3,352 5,035 2,956 Diğer Sektörler 4,222 5,110 6,019 Uzun Vadeli 1,498 1,899 2,269-6,000 Banka KV dış borç 3,352 5,035 2,956 Kısa Vadeli 2,724 3,211 3,750-8,000 Cari denge Özel sektör KV dış borç 2,724 3,211 3,750 Efektif ve Mevduat 6,268 6,456 4,336-10,000 Net enerji hariç cari denge Net Hata & Noksan 5,458 6,825 7,543 Bankalar 4,748 5,493 3, TOPLAM 31,825 38,839 39,843 Cari İşlemlere Oran -51% -6-71% Reserv Varlıklar 2,064-9,260-9,297 Net Hata ve Noksan 5,458 6,825 7,543 Kaynak: Merkez Bankası, Garanti Bankası Hesaplamaları Kaynak: Merkez Bankası, Garanti Bankası Hesaplamaları Kaynak: Merkez Bankası, Garanti Bankası Hesaplamaları 10

13 MB Bilançosu: Merkez Bankası Efektif Fonlama Maliyeti %5.7 nin Altına Geriledi MB bir önceki para politikası toplantısında aylık repo ihaleleri ile yaptığı maksimum fonlama tutarını 12 milyar dolardan 16 milyar dolara çıkarttı ve Ekim sonundan itibaren haftalık repo ihaleleri yoluyla düşük fonlama sağladı. MB bu duruşunu 20 Kasım toplantısında da korudu. Grafik 51: MB Fonlama Hacimleri (Milyon TL) Kaynak: Merkez Bankası Haftalık Repo O/N Borç Verme Aylık Repo Zorunlu karşılıklar uygulamasındaki değişiklikler ve bankaların bu opsiyonu tercih etmeleri sebebiyle, Ekim de MB döviz rezervleri 1.9 milyar dolar, altın rezervleri de 0.9 milyar dolar arttı. Grafik 54: Uluslararası Rezervler (milyar dolar) Altın Rezervler O/N Borç Verme (PY) IMKB Repo 1 Haftalık Repo Geleneksel İkinci olarak, MB, son para politikası toplantısında, TL yükümlülüklerin döviz olarak tutulabilecek %40 lık ilk dilimden sonraki tüm dilimlerde rezerv opsiyonu katsayısını 0.1 puan arttırdı. MB, artışın sebebi olarak finansal istikrarı destekleme amacını yineledi. Grafik 52: Zorunlu Karşılıklar Uygulaması Kaynak: Merkez Bankası Toplam rezervlerin ithalatı karşılama oranı, son 10 aydır artarak 2011 ortasındaki seviyenin üstüne çıktı. Mevcut rezervler, 5.8 aylık ithalatı karşılayacak seviyede. Grafik 55: Rezervler/ İthalat (Ay) 6,5 6,0 5,5 5,0 4,5 5,5 4,6 5,8 4,3 4, % 12% 11% Diğer taraftan, MB, son para politikası toplantısında, faiz koridorunun üst sınırını 0.5 puan azalttı. 19 Kasım itibariyle MB, iç talebi desteklemeye yönelik duruşuyla, ortalama fonlama faiz oranını %5.65 e düşürdü. 9% 8% 7% 6% Grafik 53: TCMB Faiz Oranları MB Ortalama Fonlama Faizi MB Politika Faizi MB Gecelik Borç Verme Faizi Gösterge bono faizi Kaynak: Merkez Bankası Bütün parasal göstergelerin yıllık büyüme hızı Eylül ayına kıyasla Ekim de TÜFE nin üzerinde arttı. Para arzındaki büyük artış büyük oranda bayram tatilinden kaynaklandı. Grafik 56:Parasal Göstergeler (Yıllık Degisim) M1 Emisyon M2 M2Y M3 TÜFE Kaynak: Merkez Bankası Kaynak: Merkez Bankası Kaynak: Merkez Bankası, TUIK 11

14 Bankacılık- Geçen Seneye Göre Eylül 2012 İtibariyle Kredilerin Payı Arttı, Mevduatlar Sabit Kaldı Ekim de ticari kredilerin yıllık büyüme oranı sınırlı hızlanırken, tüketici kredilerinin büyüme oranı neredeyse aynı kaldı. Eylül de, hem KOBİ hem de ticari krediler büyüme oranı yavaşlamaya devam etti. Kredi büyüme trendi Ekim de sınırlı hızlandı, ancak 9 Kasım itibariyle hala ortalamanın ve 2011 gerçekleşmelerinin altında kaldı. Grafik 57:Kredi Büyüme Oranı (Yıllık Değişim) 57% Ticari Krediler 47% Tük.Kredisi 37% 27% % 7% 13.3% -3% Kaynak: BDDK *Kredi kartları dahil Grafik 58:Kredi Büyüme Oranı (Yıllık Değişim) 6 KOBI Krediler KOBI Krediler Hariç Ticari Krediler % 13.2% - -2 Kaynak: BDDK Grafik 59:Kredilerde Değişim (Kur Etkisinden Arındırılmıs, Yıllıklandırılmıs, 13 Haftalık Ortalama) Ortalama Kaynak: BDDK, Garanti Bankası Hesaplamaları TL mevduatları 3.7 milyar TL artarken, YP mevduatları Eylül sonuna kıyasla Ekim de 0.1 milyar dolar sınırlı arttı. Eylül itibariyle, kredilerin payının toplam varlıklara oranı bir yıl önceye kıyasla 4 puan artarak %58 oldu. Hem MB den alacakların hem de vadeye kadar elde tutulacak menkul değerlerin payı düşerken nakdin payı arttı. Eylül itibariyle, mevduatların toplam yükümlülükler içindeki oranı bir yıl önceye kıyasla (%56) değişmedi. Repo işlemlerinden gelen fonların oranı 3 puan azalarak %7 oldu. Grafik 60:Mevduatlar Grafik 61:Toplam Varlıktaki Paylar Grafik 62:Toplam Yükümlülükteki Paylar TL mevduatlar (Milyar TL, sol) Döviz mevduatlar (Milyar USD, sağ) 12/07 09/08 06/09 11/09 01/10 03/10 05/10 07/10 09/10 11/10 01/11 03/11 05/11 07/11 09/11 12/11 02/12 04/12 06/12 08/12 10/ Eyl-11 Eyl-12 8% 4% Nakit Değerler 7% 2% Merkez Bankasından Alacaklar 58% 54% Krediler 7% 6% Vadeye Kadar Elde Tutulacak Menkul Değerler (Net) 28% 27% Diğer % 56% 7% Mevduat (ToplananRepo İşlemlerinden Fonlar) Sağlanan Fonlar Eyl-11 Eyl-12 37% 34% Diğer Kaynak: BDDK Kaynak: BDDK Kaynak: BDDK 12

15 Gelişmekte Olan Ekonomiler- Para Politikalarındaki Gevşeme Kasım da Sürüyor Politika faizleri gelişmekte olan ekonomilerde Ekim de ve Kasım ayı başında düşürülmeye devam edildi: Brezilya, Güney Kore, Macaristan (25 baz puan) ve Çek Cumhuriyeti (toplamda 45 baz puan) Grafik 63: Ortalama Politika Faizleri (GOE) /07 02/08 05/08 08/08 11/08 02/09 05/09 08/09 11/09 02/10 05/10 08/10 11/10 02/11 05/11 08/11 11/11 02/12 05/12 08/12 11/12 Türkiye de, yıllık enflasyon fonlama oranından fazla. Çin, Brezilya, Rusya ve Polonya da ise tam tersi doğru. Grafik 64: Politika Faizleri& Yıllık Enflasyon 12% 9% 6% 3% 4.8% Meksika 3.8% Polonya Politika Faizi % Güney Afrika Romanya 7.8% Türkiye* Yıllık Enflasyon 1.7% Çin 6.6% 6.6% 5.3% Macaristan Brezilya Rusya 19 Kasım itibariyle, seçilen gelişmekte olan ekonomilerin para birimleri arasında, geçen ay TL %0.6 değer kazanırken; HUF %2.8 değer kaybetti. RUB bir yıl önceye kıyasla diğer para birimlerine göre daha fazla değer kazandı. Grafik 64:GOE Para Birimleri Sepet Karsısındaki Değerleri (0.5*EUR+0.5*USD) ( =100) 130 TRY ZAR Değer Kaybı Değerlenme RUB BRL HUF Kaynak: Bloomberg, Garanti Bankası *Czech Republic, South Africa, Hungary, Mexico, Poland, Romania, Russia, Ukraine, Turkey, Indonesia, Colombia, China, S. Korea, Taiwan, Thailand, Malaysia, India, Peru, Brazil, Chile Aylık bazda, hisse senedi endeksleri Rusya, Brezilya, Macaristan ve Türkiye de sırasıyla %6.8,%6.0,%3.9 ve %0.4 azaldı. 19 Kasım itibariyle, Güney Afrika da endeks %3.2 arttı. Grafik 66:GOE Borsa Endeksleri ( =100) Türkiye Rusya Brezilya Güney Afrika Macaristan Kaynak: IIF, Bloomberg, Garanti Bankası,, *aylık ortalama Merkez Bankası fonlama oranı Sanayi üretimi büyümesi Doğu Avrupa daki gelişmekte olan ekonomilerde sınırlı kalmaya devam ederken; Meksika da sınırlı bir yükselme var. Grafik 67:Sanayi Üretimi Büyümesi(3 HO-Yıllık Değişim) Polonya 2 Çek Cumh. Meksika Macaristan 1 Kaynak: Reuters, Garanti Bankası Eylül itibariyle, Brezilya da sanayi üretimi daralmaya devam ederken Hindistan da neredeyse hiçbir değişiklik olmadı. Sanayi üretimi Türkiye ve Rusya da büyüdü. Grafik 68: Sanayi Üretimi Büyümesi (3 HO-Yıllık Değişim) Rusya Brezilya 2 Hindistan Türkiye Kaynak: Reuters, Garanti Bankası Kaynak: OECD, Garanti Bankası Kaynak: OECD, Garanti Bankası 13

16 Ayın Grafikleri Eylül de, giyim sanayi üretimindeki keskin artış (%9,yıllık değişim) toplam sanayi üretimini yukarı çekti. Bu yükseliş Eylül de reel ihracattaki keskin artıştan( 39%,yıllık değişim) kaynaklandı; ancak TİM göstergelerine göre Ekim de ihracat %1.5 azaldı. Grafik 69 :Giyim Üretimi&İhracatı( Yıllık Değ.) Ocak-Eylül periyodunda, AB ülkelerinin giyim ihracatı içindeki payı 2011 in aynı dönemindeki %80 den %75 e düştü. Ayrıca, diğer bölgelerde sınırlı artış var. Grafik 70 :Ülkelere Göre Giyim İhracatı Dağılımı MB nin efektif fonlama oranını ve faiz koridorunun üst bandını azaltmasıyla kredi faizlerindeki düşüş Kasım ayı başında da düşmeye devam etti. Grafik 71:Faiz Oranları giyim üretim endeksi giyim reel ihracat % 1% -1% -2% -3% AB Ülkeleri Orta Doğu Rusya Amerika Afrika Türki Cumh. 21% 19% 17% 1 13% 11% 9% Konut Kredi Faizi Ticari Kredi Faizi Nakit Kredi Faizi Taşıt Kredi Faizi Gösterge Faiz % - 7% 01/10 05/10 09/10 01/11 05/11 09/11 01/12 05/12 09/12 Kaynak: TUIK, TIM Kaynak: İTKİB Kaynak: Merkez Bankası Tüketici kredileri Eylül sonundan itibaren 2011 deki eğilime paralel bir eğilim gösterdi. Grafik 72: Tüketici Kredisi Büyüme Oranı(Yıllandırılmış,4 Haftalık Ortalama) Ortalama MB nin konut fiyat endekslerindeki değişim daha az olsa da, Eylül de, bütün konut fiyat endekslerinde yıllık reel bazda hızlanma var. Grafik 73:Konut Fiyat Endeksleri Yıllık Reel Değişim 8, 6, 4, 2, 0, -2, -4, TYKFE TKFE Reidin Türkiye , 3,3% 3,2% Eylül de 12 aylık kümülatif bazda sıcak paranın cari açığa oranı %71 gerçekleşerek, Mayıs 2011 den sonraki en yüksek seviyesine ulaştı. Grafik 74:Sıcak Para/Cari Açık (12 Aylık Kümülatif) % Kaynak: Merkez Bankası Kaynak: Merkez Bankası, REIDIN Kaynak: Merkez Bankası, Garanti Bankası Hesaplamaları 14

17 Makroekonomik Göstergeler I Gerçekleşmeler 2012 Tahmin Son Dört Gerçekleşme Büy üme Garanti Hükümet 3Ç 11 4Ç 11 1Ç 12 2Ç 12 GSYH (Mily ar TL, cari fiy atlarla) GSYH (Mily ar USD) GSYH (12 ay lık, Mily ar TL, cari fiy atlarla) GSYH (12 ay lık, Mily ar USD) Kişi Başına GSYH (USD) GSYH Yıllık Büy üme O ranı 0,7% -4,8% 9,2% 8, 2,7% 3,2% 8,4% 5, 3,3% 2,9% Sanay i Üretimi Garanti Hükümet Sanay i Üretimi (Yıllık Değişim) -0,6% -9,9% 13,3% 9,2% - - 3, 3,3% -1,8% 6,2% Kapasite Kullanım O ranı 76,7% 65,2% 72,6% 75,4% ,6% 74,8% 74,3% 74, İşgücü Garanti Hükümet 3Ç 11 4Ç 11 1Ç 12 2Ç 12 Sanay ide Reel Ücret Endeksi (Ç alışılan Saat Başına, 2005=100) 92,9 85,7 91,5 98, ,3 101,5 100,4 102,9 Yıllık Değişim 0,2% -7,7% 6,7% 7,9% - - 8,3% 5,1% 6,2% 6, Sanay ide Kısmi V erimlilik Endeksi (Ç alışılan Saat Başına, 2005=100) 107,8 109,0 118,0 122, ,2 128,5 116,1 122,3 Yıllık Değişim 0,3% 1,1% 8,2% 3,7% - - 3,3% 1,9% -1,7% 0,7% Garanti Hükümet İşsizlik O ranı 11, 14, 11,9% 9,8% 9,7% 9, 8,2% 8, 8,4% 8,8% Enflasy on Garanti Hükümet TÜFE (A y lık Değişim) ,2% 0,6% 1, 2, TÜF E (Yıllık Değişim) 10,1% 6, 6,4% 10,4% 7,2% 7,4% 9,1% 8,9% 9,2% 7,8% TÜF E (Yıllık O rtalama Değişim) 10,4% 6,3% 8,6% 6, 9,1% ÜFE (A y lık Değişim) ,3% 0,3% 1, 0,2% ÜF E (Yıllık Değişim) 8,1% 5,9% 8,9% 13,3% - - 6,1% 4,6% 4, 2,6% ÜF E (Yıllık O rtalama Değişim) 12,7% 1,2% 8, 11,1% Deflatör 12, 5,6% 5, 8,6% 9,1% 7,1% Kay nak: TÜİK, Kalkınma Bakanlığı, Merkez Bankası v e Garanti Bankası 15

18 Makroekonomik Göstergeler II Gerçekleşmeler 2012 Tahmin Son Dört Gerçekleşme F aiz O ranları Garanti Hükümet Gösterge Bono F aizi (Dönem sonu) 16, 8,9% 7,1% 11, 7,1% - 7,7% 7,6% 7,6% 7,1% Sabit Kuponlu İskontolu İhalelerde O luşan F aiz (O rt.) 18,6% 11, 8, 9,1% - - 8, 7,9% 7,9% 7, Nakit İç Borçlanmanın V adesi (A y ) 31,2 32,6 43,1 38, ,1 41,1 58,1 23,8 Merkez Bankası Gecelik Borç A lma F aizi (Dönem sonu) 15, 6, 1, 5, 5, - 5, 5, 5, 5, Eurobond (2030, Getiri) 7,7% 6,4% 5,7% 6,1% - - 4, 4,4% 4, Döv iz Kuru Garanti Hükümet Sepet (0,5*USD+0,5*EURO, Dönem sonu) 1,8266 1,8150 1,7976 2,1829 2,02-2,0049 2,0377 2,0375 2,0572 EURO /US$ (Dönem sonu) 1,42 1,44 1,33 1,29 1,26-1,23 1,26 1,29 1,29 USD/TL (O rtalama, A lış kuru) 1,2831 1,5462 1,5070 1,6742 1,80 1,73 1,8049 1,7858 1,7956 1,7941 USD/TL (Dönem sonu, A lış kuru) 1,5123 1,4873 1,5460 1,9065 1,79-1,8011 1,8070 1,7820 1,7928 EURO /TL (Dönem sonu, A lış kuru) 2,1408 2,1427 2,0491 2,4592 2,26-2,2087 2,2683 2,2929 2,3216 Ö demeler Dengesi (Mily on USD) Garanti Hükümet İhracat (f.o.b.) , , , İthalat (c.i.f.) , , C ari İşlemler Dengesi ,617-58, C ari İşlemler Dengesi (12 ay lık kümülatif) ,617-58, C ari İşlemler Dengesi/GSYH -5,7% -2,3% -6,4% -10, -7,2% -7,3% Net Enerji İthalatı Hariç C ari Denge (12 ay lık) 0,113 13,337-11,169-27, ,865-9,114-5,817-2,182 Turizm Gelirleri Doğrudan Yabancı Yatırımlar (Net) Sermay e Hesabı Dengesi Eurobond İhracı Kay nak: Hazine, Merkez Bankası, TÜİK, Kalkınma Bakanlığı v e Garanti Bankası 16

19 Makroekonomik Göstergeler III Gerçekleşmeler 2012 Tahmin Son Dört Gerçekleşme Toplam Dış Borç Stoku Garanti Hükümet 3Ç 11 4Ç 11 1Ç 12 2Ç 12 Toplam Dış Borç Stoku (Mily ar US$) 281,4 269,6 292,3 306, ,0 306,7 318,7 323,472 Kamu 92,4 96,8 100,8 103, ,9 104,0 110,8 110,972 Ö zel 189,0 172,8 191,5 202, ,0 202,7 207,9 212,5 Kısa V adeli 52,5 49,0 77,5 83, ,5 83,8 90,3 99,011 Uzun V adeli 228,9 220,6 214,8 222, ,4 222,9 228,4 224,461 Toplam Dış Borç Stoku/GSYH 37,9% 43,7% 40, 39,7% ,7% 39,7% 41,2% 42,3% Kamu Dış Borç Stoku/GSYH 12,4% 15,7% 13,8% 13,4% ,4% 13, 14,3% 14, Ö zel Sektör Dış Borç Stoku/GSYH 25, 28, 26,2% 26,3% ,3% 26,2% 26,9% 27,8% Kısa V adeli Dış Borç Stoku/GSYH 7,1% 8, 10,6% 10,9% ,2% 10,9% 11,7% 13, Uzun V adeli Dış Borç Stoku/GSYH 30,8% 35,8% 29,4% 28,8% , 28,9% 29, 29,4% A B Tanımlı Borç Stoku/GSYH 40, 46,1% 42,4% 39,4% 37, 36, 40,2% 39,4% 37,9% 37, Rezerv ler (Mily on US$) Garanti Hükümet Toplam Rezerv ler , , , ,693 Merkez Bankası Rezerv leri ,324 92,996 94,800 96,678 Merkez Bankası Net Döv iz Pozisy onu ,494 40,779 42,177 43,039 Parasal Büy üklükler (Mily ar US$) Garanti Hükümet M1 55,1 68,6 86,6 77, ,8 83,2 89,3 91,3 M2 287,1 326,0 380,2 349, ,0 383,1 394,4 400,9 M3 303,1 344,5 398,6 367, ,1 405,9 418,1 423,8 Para Tabanı 36,8 42,7 48,9 43, ,8 39,5 40,8 40,6 A Pİ (Dönem Sonu) -1,9-12,5-7,0-20, ,6-16,4-14,7-16,4 Kay nak: Hazine, Merkez Bankası, Garanti Bankası 17

20 Makroekonomik Göstergeler IV G erçekleşmeler 2012 Tahmin S on Dört G erçekleşme Bankacılık S ektörü (M ily ar TL) G aranti H ükümet 3Ç 11 4Ç 11 1Ç 12 2Ç 12 A ktifler 732,5 834, , , , , , ,8 A ktifler/g S YH 77,1% 87,6% 91,6% 94, , 94, 92, 95,3% Krediler 367,4 392,6 525,9 682, ,3 682,9 699,1 737,2 Krediler/G S YH 38,7% 41,2% 47,9% 52,7% ,9% 52,7% 52,3% 55,1% Ticari Krediler/G S YH 26,3% 27,6% 32,1% 35,4% ,6% 35,4% 35,1% 36,8% Tüketici Kredileri/G S YH 12,3% 13,6% 15,7% 17,3% ,2% 17,3% 17,2% 18,4% Konut 38,9 44,9 60,8 74, ,4 73,3 74,2 77,3 Taşıt 5,5 4,4 5,7 9, ,8 7,4 7,3 7,5 İhtiy aç 38,7 44,0 62,6 91, ,4 86,4 89,0 93,1 Kredi Kartları 34,9 37,6 45,2 58, ,0 58,5 61,7 68,0 M ev duatlar 454,6 514,6 617,0 695, ,7 695,5 696,4 718,8 Döv iz M ev duatları (M ily ar Dolar) 105,8 116,4 119,8 126, ,3 125,5 135,9 139,3 M ev duatlar/g S YH 47,8% 54, 56,2% 53,7% ,7% 53,7% 52,1% 53,8% Ö z sermay e 86,4 110,9 134,5 144, ,7 142,6 147,7 152,6 Ö z sermay e/g S YH 9,1% 11,6% 12,2% 11,2% ,9% 11, 11,1% 11,4% M erkezi Yönetim Bütçesi (M ily ar TL) G aranti H ükümet G elirler 208,9 215,1 254,0 295,9 325,2 329,2 28,1 30,2 23,2 27,3 Harcamalar 226,0 267,3 293,6 313,3 358,7 362,7 28,3 31,8 29,0 31,7 F aiz Ö demeleri 50,7 53,2 48,3 42,2 48,0 49,0 4,2 5,8 3,3 3,7 Bütçe Dengesi -17,1-52,2-39,6-17,4-33,5-33,5-0,2-1,6-5,8-4,4 F aiz Dışı Denge 33,6 1,0 8,7 24,8 18,6 14,8 4,0 4,2-2,6-0,7 Merkezi Yönetim İç Borç Stoku 274,8 330,0 352,8 368, ,1 384,9 387,7 391,3 F aiz Harcamaları/G S YH 5,3% 5,6% 4,4% 3,3% 3,3% 3,4% Bütçe Dengesi/GSYH -1,8% -5, -3,6% -1,3% -2,3% -2,3% F aiz Dışı F azla/g S YH 3, 0,1% 0,8% 1,9% 1, 1,1% M erkezi Yönetim Borç S toku G aranti H ükümet 3Ç 11 4Ç 11 1Ç 12 2Ç 12 M erkezi Yönetim İç Borç S toku/g S YH 28,9% 34,6% 32, 28, ,3% 28,4% 28,1% 27,6% M erkezi Yönetim D ış Borç S toku/g S YH 9,4% 12, 10,6% 11, ,8% 11, 10,8% 10,7% Toplam Kamu Brüt Borç S toku/g S YH 43, 48,9% 45, 42,2% , 43,2% 41,2% 42,3% Toplam Kamu N et Borç S toku/g S YH 28,2% 32, 28,8% 22,4% ,7% 23,9% 25,6% 26,6% Kay nak: BDDK, TÜİK, Maliy e Bakanlığı, Hazine, Kalkınma Bakanlığı v e Garanti Bankası 18

21 Rating Yabancı Para Yerli Para Türkiye S&P Uzun Vadeli Görünüm/Gözetim Uzun Vadeli Son Değişimin Yönü B+ Durağan B B+ Pozitif BB BB- Pozitif BB BB- Durağan BB BB- Negatif BB BB- Durağan BB BB- Negatif BB BB- Durağan BB BB Pozitif BB BB Pozitif BBB BB Durağan BBB- Türkiye Moody's Yab. P. U.V. Görünüm/Gözetim Yer. P. U.V B3 Durağan B B2 Durağan B B1 Pozitif B Ba3 Durağan Ba Ba3 Pozitif Ba Ba2 Durağan Ba Ba2 Pozitif Ba Ba1 Pozitif Ba1 Türkiye Fitch Yab. P. U.V. Görünüm/Gözetim Yer. P. U.V B- Negatif B B- Pozitif B B Pozitif B B+ Durağan B B+ Pozitif B BB- Durağan BB BB- Pozitif BB BB- Durağan BB BB- Durağan BB BB+ Durağan BB BB+ Pozitif BB BB+ Durağan BB BBB- Durağan BBB Diğer Yükselen Piyasalar (EM) S&P Yab. P. U.V. Görünüm/Gözetim Yer. P. U.V. Son Değişimin Yönü Rusya BBB Durağan BBB+ Macaristan BB+ Negatif BB+ Brezilya BBB Durağan A- Polonya A- Durağan A 19