ÜNYE-ORDU REVİZYON ve İLAVE İMAR PLANI 1/1000 ARAŞTIRMA VE PLAN AÇIKLAMA RAPORU

Transkript

1 ÜNYE-ORDU REVİZYON ve İLAVE İMAR PLANI 1/1000 ARAŞTIRMA VE PLAN AÇIKLAMA RAPORU Şubat 2018

2 ŞEHİR PLANLAMA VE KENTSEL TASARIM BÜROSU ÜNYE-ORDU REVİZYON VE İLAVE İMAR PLANI 1/1000 ARAŞTIRMA VE PLAN AÇIKLAMA RAPORU BELDE PLANLAMA LTD. ŞTİ Yılmaz AÇAN Şehir ve Bölge Plancısı Hüseyin KAHRAMAN Şehir Plancısı BELDE PLANLAMA İNŞAAT SANAYİİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. Tel: Fax: Kılıçdede Mahallesi Şehitler Sokak No: 12/1 SAMSUN

3 İÇİNDEKİLER AMAÇ KAPSAM VE YÖNTEM 1 A. ANALİZ 3 1. KENTİN ÜLKE VE BÖLGESİNDEKİ YERİ BÖLGENİN YÖNETİMSEL YAPISI, İDARİ BÖLÜNÜŞ BÖLGESEL EKONOMİK YAPI DEMOGRAFİ MEVCUT NÜFUS ORDU İL BÜTÜNÜ NÜFUSUN TÜRKİYE NÜFUSU İLE KARŞILAŞTIRILMASI YILLIK NÜFUS ARTIŞ HIZI ORDU İLİ ŞEHİR VE KÖY NÜFUSUNUN TOPLAM NÜFUSA ORANI ORDU İLÇE NÜFUSLARI ORDU İLÇELERİNİN NÜFUS YOĞUNLUKLARI ÜNYE İLÇESİNE BAĞLI MAHALLELERİN NÜFUSU PLANLAMA ALANI İÇİNDEKİ MAHALLELERİN NÜFUSU ORDU İLİ VE ÜNYE İLÇESİ; YAŞ GRUBU VE CİNSİYETE GÖRE NÜFUS DAĞILIMI ORDU İLİ GÖÇ ANALİZİ EKONOMİ KENTSEL KADEMELENME SANAYİ ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ, ÜNYE ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ EĞİTİM ULAŞIM KARAYOLU ULAŞIMI KENTİN MEKAN OLUŞUMU TARİHSEL GELİŞİMİ ÜNYE İLÇESİ ÜNYENİN PLANLAMA TARİHİ KENT ESTETİĞİ KENT İMAJI FİZİKSEL YAPI ÇEVRESEL KAYNAKLAR 60 i

4 3.1. JEOMORFOLOJİK YAPI İKLİM SICAKLIK YAĞIŞ NİSPİ NEM BASINÇ RÜZGAR BİTKİ ÖRTÜSÜ TARIMSAL ALAN KULLANIMLARI HAYVANCILIK FAALİYETLERİ ORMAN DURUMU JEOLOJİK DURUM, DEPREM DEPREM DURUM U İMAR PLANINA ESAS JEOLOJİK-JEOTEKNİK ETÜT RAPORU AKARSULAR, TAŞKIN DURUMU VE DSİ DURUMU GÖRSEL DEĞERLER GÖRÜ NOKTALARI KIYI KENAR ÇİZGİSİ DURUMU BUGÜNKÜ KENTSEL ALAN KULLANIMI VE ALT YAPI KONUT YERLEŞME ALANLARI SANAYİ ALANLARI KENTSEL YEŞİL ALANLAR ORMAN ASKERİ ALANLAR KENTSEL ULAŞIM VE TEKNİK ALTYAPI MÜLKİYET DURUMU-KENTSEL ARAZİ DEĞERLERİ ÖNCEKİ PLAN KARARLARI-UYGULAMASI-ETKİNLİĞİ ÜST PLAN KARARLARI VE YASAL ÇERÇEVE /25000 ORDU KIYI KESİMİ ÇEVRE DÜZENİ NAZIM İMAR PLANI / ÇEVRE DÜZENİ PLANI ORDU İLİ DOĞA TURİZMİ MASTER PLANI B.SENTEZ SENTEZ VE ARAŞTIRMA SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ 186 ii

5 9.1. EŞİK SENTEZİ GELİŞME POTANSİYELİNİN ÜST SINIRI PROJEKSİYONLAR KENTSEL NÜFUS PROJEKSİYONLARI MEKÂNSAL PROJEKSİYONLAR KENTSEL ULAŞIM TALEBİNİN BELİRLENMESİ 217 C. PLAN KARARLARI REVİZYON VE İLAVE İMAR PLANI YAPIMI GEREKÇELERİ PLAN KARARLARINA GEÇİŞ 221 REVİZYON VE İLAVE İMAR PLANI PLAN NOTLARI 239 EKLER 241 iii

6 HARİTALAR HARİTA 1: ÜLKE VE BÖLGE İÇİNDEKİ YERİ 5 HARİTA 2: İSTATİSTİKÎ BÖLGE BİRİMLERİ SINIFLANDIRMASI 1 6 HARİTA 3: İSTATİSTİKÎ BÖLGE BİRİMLERİ SINIFLANDIRMASI 2 6 HARİTA 4: ORDU İLİ İDARİ YAPISI 8 HARİTA 5: ÜNYE İLÇESİ İDARİ YAPISI 9 HARİTA 6: ORDU İLİ NÜFUS YOĞUNLUĞU 19 HARİTA 7: ORDU İLİNİN VERDİĞİ GÖÇLER 26 HARİTA 8: KENTSEL KADEMELENME HARİTASI 32 HARİTA 9: ULAŞIM AĞINDAKİ YERİ 38 HARİTA 10: ORDU VE DİĞER İLLERİN KARAYOLU BAĞLANTISI 39 HARİTA 11: ÖNEMLİ İL MERKEZLERİNE MESAFE 40 HARİTA 12: KARAYOLU HARİTASI 43 HARİTA 13: ORDU ÇEVRESİNİN JEOMORFOLOJİK YAPISI 61 HARİTA 14: ORDU İLİ JEOLOJİ HARİTASI 61 HARİTA 15: ORDU İLİ DEPREM BÖLGELERİ HARİTASI 74 HARİTA 16: 2006 YILI JEOLOJİK ETÜT ALANI 75 HARİTA 17: 2017 YILI JEOLOJİK ETÜT ALANI UYDU GÖRÜNTÜSÜ 76 HARİTA 18: JEOLOJİK ETÜT ALANI, JEOLOJİK YAPI 76 HARİTA 19: İNCELEME ALANININ JEOLOJİ VE EĞİM HARİTASI 81 HARİTA 20: İNCELEME ALANININ 1/5000 ÖLÇEKLİ PAFTALAR İNDEKSİ 81 HARİTA 21: İNCELEME ALANI 1/ ÇEVRE DÜZENİ PLANINDAKİ KONUMU 81 HARİTA 22: İNCELEME ALANI VE YAKIN CİVARININ 1/ ÖLÇEKLİ GENEL JEOLOJİ HARİTASI 82 HARİTA 23: İNCELEME ALANI JEOLOJİK DURUM 95 HARİTA 24: İNCELEME ALANININ YERALTI SU HARİTASI 100 HARİTA 25: İNCELEME ALANI DRENAJ HARİTASI 100 HARİTA 26: İNCELEME ALANINA AİT YERLEŞİME UYGUNLUK DURUMU 122 HARİTA 27: ÜNYE İLÇESİ AKAR VE KURU DERELER 129 HARİTA 28: DSİ DURUMU 130 HARİTA 29: KIYI KENAR ÇİZGİSİ DURUMU 140 HARİTA 30: 1/25000 ORDU-ÜNYE KIYI KESİMİ ÇEVRE DÜZENİ NAZIM 165 iv

7 HARİTA 31: HARİTA 32: İMAR PLANI Ünye 1/25000 Çevre Düzeni Nazım İmar Planı Değişikliği /25000 ÇEVRE DÜZENİ NAZIM İMAR PLANI VE UYGULAMA İMAR PLANI SINIRI HARİTA 33: 1/ ÇEVRE DÜZENİ PLANI (ÜNYE İLÇESİ) 183 HARİTA 34: 1/ ÇEVRE DÜZENİ PLANI LEJANDI 184 HARİTA 35: BOTAŞ 198 HARİTA 36: ENH TEİAŞ 199 HARİTA 37: ORMAN DURUMU 200 HARİTA 38: EŞİK SENTESİ 201 HARİTA 39: DONATI ALANLARI-İLKOKUL 227 HARİTA 40: DONATI ALANLARI-ORTAOKUL-LİSE 228 HARİTA 41: DONATI ALANLARI-CAMİ 229 HARİTA 42: PLAN KARARLARI 233 HARİTA 43: ULAŞIM 234 v

8 TABLOLAR TABLO 1: İBBS-DÜZEY1 BÖLGELERE GÖRE İL/İLÇE MERKEZİ VE 10 BELDE/KÖY NÜFUSU TABLO 2: TÜRKİYE-ORDU, İL/İLÇE MERKEZLERİ NÜFUSU 11 TABLO 3: BÖLGEDEKİ İLLERİN ŞEHİR VE KÖY NÜFUSU 11 TABLO 4: TÜRKİYE-ORDU, YILLIK NÜFUS ARTIŞ HIZI, NÜFUS YOĞUNLUĞU 12 TABLO 5: ORDU İLİ ŞEHİR VE KÖY NÜFUSUNUN TOPLAM NÜFUSA ORANI 12 TABLO 6: ORDU İLİNİN YILLARA GÖRE ŞEHİR/KÖY NÜFUS DEĞİŞİMİ 13 TABLO 7: ORDU İLİ VE İLÇELERİ YILLARA GÖRE TOPLAM NÜFUS 14 BÜYÜKLÜKLERİ TABLO 8: ORDU İLÇE NÜFUSLARI 15 TABLO 9: İLÇE BELEDİYELERİNİN YILLARA GÖRE NÜFUS DEĞİŞİMİ 17 TABLO 10: ORDU İLÇELERİ NÜFUS, YÜZÖLÇÜMÜ VE NÜFUS YOĞUNLUKLARI 18 TABLO 11: İLÇELERE GÖRE ORTALAMA HANEHALKI BÜYÜKLÜĞÜ 20 TABLO 12: ÜNYE İLÇESİNE BAĞLI MAHALLELERİN NÜFUSU 21 TABLO 13: PLANLAMA ALANI İÇİNDEKİ MAHALLELERİN NÜFUSU 22 TABLO 14: ORDU-ÜNYE, YAŞ GRUBU VE CİNSİYETE GÖRE NÜFUS DAĞILIMI 23 TABLO 15: İLİN ALDIĞI GÖÇ, VERDİĞİ GÖÇ, NET GÖÇ VE NET GÖÇ HIZI 26 TABLO 16: ORDU İLİNE BAĞLI İLÇELERİN SOSYO-EKONOMİK GELİŞMİŞLİK 30 SIRALAMASI TABLO 17: ORDU İLİ ÜNYE İLÇESİNİ ETKİ ALANI İÇİNE ALAN KENTSEL 32 KADEMELENME MERKEZLERİ TABLO 18: SANAYİ SİCİL BELGELİ İŞ YERİ SAYILARI VE İSTİHDAM 33 DURUMLARI TABLO 19: ORDU İLİ KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ 34 TABLO 20: İLK VE İKİNCİ 500 E GİREN SANAYİ KURULUŞLARI 35 TABLO 21: EĞİTİM SEVİYESİNE GÖRE OKUL, ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ 36 SAYILARI TABLO 22: EĞİTİM SEVİYESİNE GÖRE OKUL, ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ 36 SAYILARI TABLO 23: ÜNYE İLÇESİ EĞİTİM DÜZEYİ 37 TABLO 24: YOL AĞ DURUMU 41 TABLO 25: YERLEŞMELER ARASI ULAŞIM 42 vi

9 TABLO 26: 1966 YILI İMAR PLANI KULLANIM ALANLARI DAĞILIMI 50 TABLO 27: ÜNYE MEVCUT İMAR PLANI KULLANIM ALANLARI VE NÜFUS 52 DAĞILIMI TABLO 28: ÜNYE MEVCUT İMAR PLANI EK-2 TABLO DURUMU 53 TABLO 29: ORDU İLİNE AİT İSTATİSTİKÎ VERİLER 64 TABLO 30: TARIMSAL ALAN KULLANIMI 66 TABLO 31: TARIM ARAZİSİ ÜRETİM ALANININ KULLANIM DURUMUNA GÖRE 67 DAĞILIMI TABLO 32: İLÇELERE GÖRE TARIM ALANLARININ DAĞILIMI 68 TABLO 33: ORDU İLİ VE TÜRKİYE FINDIK ÜRETİMİ 69 TABLO 34: ORDU İLİ VE TÜRKİYE KİVİ ÜRETİMİ 70 TABLO 35: ÜNYE İLÇESİNDE BÜYÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞI VE SÜT ÜRETİMİ 71 TABLO 36: ÜNYE İLÇESİNDEKÜÇÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞI VE SÜT, YÜN, KIL 71 VE TİFTİK ÜRETİMİ TABLO 37: ÜNYE İLÇESİNDE ARICILIK 71 TABLO 38: ÜNYE(ORDU) BELEDİYESİ MEVCUT İMAR PLANI ALAN DAĞILIMI 162 TABLO 39: MEVCUT İMAR PLANI KONUT ALANLARI NÜFUS KAPASİTE 163 HESABI TABLO 40: MEVCUT İMAR PLANI SOSYAL DONATI ALANLARI EK-2 TABLO 164 DURUMU TABLO 41: NÜFUS PROJEKSİYONLARI 204 TABLO 42: KENTSEL ALAN KULLANIM STANDARTLARI VE PLANLANAN ALANLAR 216 TABLO 43: TABLO 44: TABLO 45: REVİZYON İMAR PLANI SOSYAL DONATI ALANLARI EK-2 TABLO DURUMU REVİZYON VE İLAVE İMAR PLANI PLAN KULLANIM ALANLARI DAĞILIMI MEVCUT VE REVİZYON İMAR PLANI PLAN KULLANIM ALANLARI DAĞILIMI KARŞILAŞTIRMASI vii

10 GRAFİKLER GRAFİK 1: İLÇE BELEDİYELERİNİN YILLARA GÖRE NÜFUS DEĞİŞİMİ 16 GRAFİK 2: ORDUİLİ YAŞ PİRAMİDİ 24 GRAFİK 3: ÜNYE İLÇESİ YAŞ PİRAMİDİ 24 GRAFİK 4: ORDU İLİ ORMAN VARLIĞI 72 GRAFİK 5: İNCELEME ALANI VE YAKIN CİVARININ GENELLEŞTİRİLMİŞ 87 STRATİGRAFİK KESİTİ GRAFİK 6: İNCELEME ALANINA AİT YERLEŞİME UYGUNLUK DURUMU 110 GRAFİK 7: ÜNYE (ORDU) NÜFUS PROJEKSİYONLARI 205 GRAFİK 8: ÜNYE BELEDİYESİ NÜFUS PROJEKSİYONLARI GRAFİĞİ 206 viii

11 AMAÇ, KAPSAM VE YÖNTEM Ünye (Ordu) Revizyon İmar Planı yapımına temel oluşturacak Araştırma Değerlendirme Raporu nun, 3194 sayılı imar kanunu ve yönetmeliklerine göre düzenlenen imar planlarının yapılması ile ilgili Teknik Şartlaşma esaslarına uygun olarak hazırlanması amaçlanmıştır. Bu çalışma Ünye Revizyon imar planı yapımına esas teşkil edecek yerel ve merkezi kamu-özel kurum ve kuruluşlardan derlenen verilere, arazide yapılan tespitlere dayanarak geliştirilen analiz, sentez, mekânsal ve mekansal olmayan projeksiyonlar ile planlama için gerekli genel değerlendirme ve sonuçlarını bir bütün olarak kapsamaktadır. Araştırma çalışmaları Ünye Belediye sınırları içinde yer alan yaklaşık 3700 hektar alanı içermektedir. Yerinde yapılan çalışmalarda öncelikle Ünye Belediyesi ve Ordu Büyükşehir Belediyesi yle temas kurulmuştur. Yapılan imar planı çalışması Ünye ilçesinin mevcut imar planlarını kapsamaktadır. Bu çalışma ilçe merkezi ve çevresininin tamamını kapsadoğından 1/5000 nazım imar planı çalışması ile birlikte yürütülmesi gerektiğinden Büyükşehir Belediyesi ile yapılan görüşmeler neticesinde, tarih ve 7482 sayılı yazılarıyla 1/5000 nazım imar planının da birlikte yapılması ve onaya sunulması ile ilgili yazı alınmıştır. Bunun dışında kentte yer alan tüm kamu-özel kurum ve kuruluşlarından planlamaya yansıyacak veriler toplanmıştır. Planlamaya esas yatırımcı kamu kurumlarının, planlama alanı ile ilgili görüş ve yatırımları, Ünye Belediyesi tarafından yazışmayla birlikte toplanmış ve tamamlanmıştır. Yatırımcı kuruluşlardan planlama alanının 1/5000 lik hâlihazır paftalara işlenmiş yatırımları ve görüşleri temin edilmiştir. Bu çalışmada, Ünye Belediyesi, İmar ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından temin edilen D.S.İ. etüdü, imar planına esas jeolojik ve jeoteknik etüt çalışması, Karayolları Genel Müdürlüğü, TEDAŞ, TEİAŞ, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Devlet Demir Yolları Genel Müdürlüğü, Büyükşehir Belediyesi, OSKİ, Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Türkiye İstatistik Kurumu ve diğer resmi kurum dokümanları ile yerel kaynaklardan temin edilen bilgilerden yararlanılmıştır. 1

12 İmar planı çalışmasında dikkate alınmak üzere, kamu kurumlarınca hazırlanan rapor, görüş ve yazışmaları (jeolojik etüt, toprak etüdü, enerji nakil hattı, taşkın alanları vb konularda) raporun sonunda ek olarak sunulmuştur. Nüfus verileri için Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verileri kullanılmıştır. Toplam nüfus, nüfusun cinsiyetlere ve yaş gruplarına dağılımı, hane sayısı, aile sayısı değerleri bu verilerin dökümüyle sağlıklı bir şekilde elde edilmiştir. Kentin fiziksel durumunun tespitine yönelik olarak yapılan arazi çalışmasında kentte bulunan kullanımlar tespit edilmiş ve hâlihazır haritalara işlenmiştir. Planlama çalışmasının kapsamında, konusu ve ilgisine göre diğer kanun ve yönetmelik hükümleri de dikkate alınacaktır. Yerel ve merkezi çalışma ile toplanan veriler, gerekli yöntemler kullanılarak analiz edilmiş ve sentez sonuçlarına ulaşılmıştır. Çalışmanın son bölümünde sentez sonuçları doğrultusunda genel değerlendirmeler yapılmış, kent için ana plan kararları üretilmiştir. Mevcut imar planı sınırları içinde yer alan parselasyon çalışmaları, mevcut kadastral parseller ve ruhsat dosyalarından temin edilen tus evraklarının tamamı koordinatlı olarak temin edilmiş ve tescile konu olmuş tüm parsellerin kadastral dosyasında birleşimi sağlanmıştır. Hâlihazır haritanın yapımından sonra yapılan binalar ise yine ruhsat dosyalarından koordinatlı olarak aktarılmıştır. Ünye Belediyesi mevcut onaylı 1/5000 ve 1/1000 imar planı alanı 2494,53 ha dır. 1/ ölçekli İl Bütünü Çevre Düzeni Planı bakanlık tarafından yapılmış ve yürürlüktedir. 2

13 A. ANALİZ 1. KENTİN ÜLKE VE BÖLGESİNDEKİ YERİ Ordu İli, Asya Kıtası üzerinde, Küçük Asya (Ön Asya) olarak da isimlendirilen Anadolu nun kuzeyinde, Karadeniz Bölgesi nin Orta ve Doğu Karadeniz Bölümleri içinde, 40 18' ile 41 09' kuzey enlemleri ve 38 40' ile 38 07' doğu boylamları arasında yer almaktadır. İl, kuzeyden Karadeniz ile çevrilidir. Ordu ilinin yüzölçümü 5963 km 2 olup, Türkiye topraklarının %0,8 ini kapsamaktadır. Kuzeyde Karadeniz ile batıda Samsun, doğuda Giresun, güneyde Tokat ve Sivas illeri ile komşudur. Coğrafi ve kültürel özellikler açısından Orta ve Doğu Karadeniz Bölümleri arasında geçiş bölgesinde yer almaktadır. Doğu batı doğrultusunda kesintisiz bir coğrafi ilişki kurmaktadır fakat güneyi ile bağlantıları zayıftır. Ordu ili, coğrafi bölgeler içerisinde, Karadeniz bölgesinin hem Doğu Karadeniz bölümü hem de Orta Karadeniz bölümü içerisinde yer almaktadır. İstatistiki bölge birimleri sınıflandırmasında (İBBS) Düzey I bölgelerinden Doğu Karadeniz (TR9) bölgesi içerisinde, Düzey II bölgelerinden Trabzon alt Bölgesi (TR90) içerisinde yer alır. Kendi idari sınırları ile Düzey III (TR902) bölge birimini oluşturur. (2006 Çevre Düzeni Planı, Ordu) İl, Kuzey Anadolu Dağlarının doğu-batı yönünde Orta Karadeniz Bölümü nü tanımlayan ve Karadeniz kıyılarına paralel olan Canik Dağları ile Karadeniz arasındaki alandadır. Karadeniz kıyısı 97km uzunluğunda olan ilde, Perşembe yarımadasının oluşturduğu, deniz araçlarının kolaylıkla barınabilecekleri küçük koy ve körfezler bulunmaktadır. Güneyden denize doğru akan Akçaova Deresi, Ilıca deresi, Bolaman Irmağı, Elekçi Deresi, Curi Deresi, Ceviz Deresi ve Akçay Deresi Canik Dağları nı derin vadiler halinde ve eğimli bir şekilde bölmektedir. Melet Irmağı nın doğu kısmında il topraklarını Giresun Dağları engebelendirir. Turnasuyu ve Melet Irmağı, Giresun Dağları nı derin bir şekilde yarıp denize dökülürler. 3

14 Dağlar batıya gidildikçe yükseltisini kaybetmektedir. İlin en yüksek noktası Giresun ve Sivas il sınırlarının kesiştiği alanda yer alan 3107m yükseklikteki Karagöl Dağı dır. Bunun yanında Göndeliç Tepesi 2933m ile ilin ikinci en yüksek noktasını oluşturmaktadır. Yükseltinin olmasından kaynaklı olarak ilde yaylalar geniş yer tutmaktadır. Bunlar; Çambaşı Yaylası, Çukuralan ve Keyfalan yaylaları, Perşembe Yaylası, Güllüyazı, Düzdağ ve Yedigöz yaylalarıdır. Ordu ilinin en büyük ilçelerinden olan Ünye, ' kuzey paralelleri ile ' doğu meridyenleri üzerinde yer almaktadır. Ünye de arazi dağlık ve engebelidir. Rakım 10 metreden 550 metreye kadar çıkmaktadır. Kuzeyde denize paralel olarak uzanan Canik Dağları sahile kadar kademeli bir şekilde alçalmaktadır. Ünye de tipik Karadeniz iklimi hakim olup, kışlar ılık geçer, yaz ise aylarında bunaltıcı sıcaklar olmaz. Isı farkları azdır. 4

15 Harita 1: Ülke ve Bölge İçindeki Yeri 5

16 1.1. Bölgenin Yönetimsel Yapısı, İdari Bölünüş Harita 2: İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflandırması 1 İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırılmasına göre Devlet Planlama Teşkilatı Türkiye de sınıflandırmalar yapmıştır. DPT tarafından yapılan bu sınıflandırmada Düzey 1 e göre Türkiye 12 bölgeye ayrılmıştır. Ordu İli Doğu Karadeniz Bölgesi nde yer almaktadır. Harita 3: İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflandırması 2 6

17 DPT, Düzey 2 ye göre bölgesel kalkınma olarak Türkiye yi 26 bölgeye ayırmıştır. Avrupa Birliği Hibe Programlarını ve kalkınmayı yönlendirmek amaçlanmıştır. Ordu TR 90 Bölgesi içerisinde Giresun, Gümüşhane, Trabzon, Rize, Artvin illeriyle birlikte yer almaktadır. Bu bölge içerisinde de Trabzon cazibe merkezidir. Ordu İli merkez ilçesi ile birlikte 19 ilçeden ve 724 mahalleden oluşmaktadır. Batıdan doğuya sırasıyla Ünye, Fatsa, Perşembe, Ordu Merkez ve Gülyalı ilçelerinin Karadeniz e kıyısı bulunmaktadır ve bu ilçelerin merkezleri Karadeniz Kıyısında kurulmuşlardır. Diğer ilçelerin kıyısı yoktur. İkizce ve Çaybaşı İlçeleri Ünye den, Kabataş, Çatalpınar ve Çamaş Fatsa dan, Gürgentepe Gölköy den, Kabadüz ve Gülyalı ilçeleri merkez ilçeden koparak ilçe olmuşlardır. Akkuş, Kumru, Korgan ve Mesudiye ilçeleri bu bölünme sırasında mevcutta var olan ilçelerdir. Alan bakımından en büyük ilçe Mesudiye iken, nüfus açısından en büyük ilçe merkez ilçedir. Doğusunda Fatsa, Kumru, batısında İkizce, Çaybaşı, Terme, güneyinde Akkuş, ilçeleri, kuzeyinde ise Karadeniz yer almaktadır. Ünye İlçesi 84 mahalleden oluşmaktadır. 7

18 Harita 4: Ordu İli İdari Yapısı 8

19 Harita 5: Ünye İlçesi İdari Yapısı 9

20 1.2. Bölgesel Ekonomik Yapı Demografi Mevcut Nüfus Ordu İl Bütünü Nüfusun Türkiye Nüfusu İle Karşılaştırılması 2016 NUTS DÜZEY1 İL/İLÇE BELDE/KÖY TOPLAM BÖLGELERİ MERKEZİ NÜFUSU TÜRKİYE TR1 İstanbul TR2 Batı Marmara TR3 Doğu Marmara TR4 Ege TR5 Batı Anadolu TR6 Orta Anadolu TR7 Akdeniz TR8 Batı Karadeniz TR9 Doğu Karadeniz TRA Kuzeydoğu Anadolu TRB Ortadoğu Anadolu TRC Güneydoğu Anadolu Tablo 1:İBBS-Düzey1 bölgelere göre il/ilçe merkezi ve belde/köy nüfusu 2016 (Kaynak: TÜİK verileri) 31 Aralık 2016 tarihi itibarıyla Türkiye nüfusu kişidir. Nüfusun % 50,2 sini ( kişi) erkekler, % 49,8 ini ( kişi) ise kadınlar oluşturmaktadır. Ordu nüfusu kişidir. Nüfusun % 50,1 ını ( kişi) erkekler, % 49,9 ını ( kişi) ise kadınlar oluşturmaktadır. 10

21 Toplam Erkek Kadın Türkiye - Toplam Nüfus Ordu - İl Nüfusu Tablo 2: Türkiye-Ordu, İl/İlçe Merkezleri Nüfusu, (Kaynak:TUİK-2016) TÜRKİYE 1 Amasya 2 Artvin 3 Bolu 4 Çorum 5 Giresun 6 Gümüşhane 7 Kastamonu Toplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy Ordu Rize 10 Samsun 11 Sinop 12 Tokat 13 Trabzon 14 Zonguldak 15 Bayburt 16 Bartın 17 Karabük 18 Düzce Tablo 3: Bölgedeki İllerin Şehir ve Köy Nüfusu (Kaynak: TÜİK verileri, ) Yıllık Nüfus Artış Hızı yılları arasında Türkiye nin yıllık nüfus artış hızı % 13,4 olarak 11

22 ÜNYE BELEDİYESİ REVİZYON-İLAVE İMAR PLANI RAPORU gerçekleşmiştir. Ordu İli nin aynı dönem yıllık nüfus artış hızı % 6.4 olarak gerçekleşmiştir yılında Türkiye nüfus yoğunluğu % 102, Ordu nüfus yoğunluğu %122 değerindedir. YILLIK NÜFUS ARTIŞ HIZI TÜRKİYE ORDU NÜFUS YOĞUNLUĞU TÜRKİYE ORDU Tablo 4: Türkiye-Ordu, Yıllık Nüfus Artış Hızı, Nüfus Yoğunluğu, (TUİK-2015) Ordu İli Şehir ve Köy Nüfusunun Toplam Nüfusa Oranı İl Yıl Toplam Şehir Nüfusu Köy Şehir Nüfusu/ Köy Nüfusu/ Nüfus Nüfusu Toplam Nüfus(%) Toplam Nüfus(%) Ordu Ordu Ordu Ordu Ordu Ordu Ordu Ordu Tablo 5: Ordu İli Şehir ve Köy Nüfusunun Toplam Nüfusa Oranı (Kaynak: TUİK) 12

23 ORDU İLİNİN YILLARA GÖRE ŞEHİR/KÖY NÜFUS DEĞİŞİMİ ( ) Kır Kent Kent Kır Tablo 6: Ordu İlinin Yıllara Göre Şehir/Köy Nüfus Değişimi ( , TUİK) 13

24 Ordu İlçe Nüfusları Merkez Akkuş Altınordu Aybastı Çamaş Çatalpınar Çaybaşı Fatsa Gölköy Gülyalı Gürgentepe İkizce Kabadüz Kabataş Korgan Kumru Mesudiye Perşembe Ulubey Ünye Tablo 7: Ordu İli ve İlçeleri Yıllara Göre Toplam Nüfus Büyüklükleri (TÜİK ) 14

25 ORDU İLİ İLÇE NÜFUSLARI (2016) Tablo 8: Ordu İlçe Nüfusları (2016) 15

26 ORDU İLİ İLÇE BELEDİYELERİ NÜFUS DEĞİŞİMİ ( ) Grafik 1: İlçe Belediyelerinin Yıllara Göre Nüfus Değişimi

27 İLÇELER Merkez Akkuş Altınordu Aybastı Çamaş Çatalpınar Çaybaşı Fatsa Gölköy Gülyalı Gürgentepe İkizce Kabadüz Kabataş Korgan Kumru Mesudiye Perşembe Ulubey Ünye Tablo 9: İlçe Belediyelerinin Yıllara Göre Nüfus Değişimi ( ) 17

28 Ordu İlçelerinin Nüfus Yoğunlukları İlin nüfus yoğunluğu incelendiğinde; Altınordu İlçesi yoğunluğu en fazla olan ilçe, Mesudiye İlçesi ise yoğunluğu en az olan ilçedir. Ünye İlçesinin yoğunluğuna bakılacak olursa 252 kişi/km 2 olduğu görülmektedir. İlçeler Nüfus(kişi) Yüzölçümü(km 2 ) Yoğunluk (kişi/km 2 ) Akkuş Altınordu Aybastı Çamaş Çatalpınar Çaybaşı Fatsa Gölköy Gülyalı Gürgentepe İkizce Kabadüz Kabataş Korgan Kumru Mesudiye Perşembe Ulubey Ünye Tablo 10: Ordu İlçeleri Nüfus, Yüzölçümü ve Nüfus Yoğunlukları (TÜİK,2016) 18

29 Harita 6: Ordu İli Nüfus Yoğunluğu 19

30 İLÇE ORTALAMA HANEHALKI BÜYÜKLÜĞÜ Ordu 3.34 İLÇE SIRALAMASI Akkuş Altınordu Aybastı Çamaş Çatalpınar Çaybaşı Fatsa Gölköy Gülyalı Gürgentepe İkizce Kabadüz Kabataş Korgan Kumru Mesudiye Perşembe Ulubey Ünye Tablo 11: İlçelere Göre Ortalama Hanehalkı Büyüklüğü (TUİK, 2013) İlçelere göre ortalama hanehalkı büyüklükleri incelendiğinde; Ünye İlçesi 3.39 lik değer ile ilçeler arasında 8. Sırada bulunmaktadır. Çatalpınar İlçesi ise 4.12 lik değer ile ilde enbüyük ortalama hanehalkı büyüklüğüne sahip ilçedir. 20

31 Ünye İlçesine Bağlı Mahallelerin Nüfusu Ağıdere 198 Gölcüğez 479 Saca 1594 Ataköy 442 Gölevi Sahilköy 920 Atatürk Günpınarı 360 Saraçlı Aydıntepe 837 Gürecülü 850 Saraycık 621 Başköy 230 Güzelkale 165 Sarıhalil 335 Bayramca Güzelyalı 395 Saylan 375 Beylerce 413 Hamidiye Sofutepesi 300 Burunucu Hanyanı 688 Şenyurt 251 Cevizdere 653 Hızabaşıgünlük 146 Taflancık 157 Çakmak 98 Hızarbaşıkumarlı 107 Taşça 171 Çamurlu İnkur Tekkiraz Çatak 471 İpekyolu Tepeköy 128 Çatalpınar 489 Kadılar 402 Uğurlu 520 Çataltepe 30 Kale 295 Üçpınar 247 Çınarcık 351 Kaledere Yavı 813 Çınarlık Kaledibi 225 Yaycı 191 Çiğdem 370 Karşıyaka 663 Yaylalı 122 Denizbükü 194 Keş 438 Yazkonağı 609 Dereköy 152 Killik 364 Yenikent Dizdar 169 Kocuklu 160 Yenikızılcakese 224 Döşemedibi 174 Kuşçulu 409 Yeniköy 421 Düzköy 209 Kuşdoğan 156 Yeşilada 99 Düzsaylan 159 Liseler Yeşilkent Elmalık 84 Nadirli 184 Yiğitler 506 Erenyurt Nurettin 507 Yüceler Esenkale 171 Nuriye Eskikızılcakese 435 Orta Yılmazlar Fatih Ortaköy 304 Fevzi Çakmak Pelitliyatak Göbü 538 Pınarbaşı 102 TOPLAM = Tablo 12: Ünye İlçesine Bağlı Mahallelerin Nüfusu (TUİK, 2015) 21

32 Ünye İlçesinin mahalle nüfusları incelendiğinde, 85 mahalleden; Atatürk Mahalle sinin kişi ile en fazla nüfusa sahip mahalle, Çataltepe Mahallesinin ise 30 kişi ile en az nüfusa sahip mahalle olduğu gözükmektedir Planlama Alanı İçindeki Mahallelerin Nüfusu Atatürk Fevzi Çakmak Keş 438 Bayramca Göbü 538 Liseler Burunucu Gölevi Nuriye Cevizdere 653 Gürecülü 850 Orta Yılmazlar Çamurlu Hamidiye Saca 1594 Çınarlık İpekyolu Saraçlı Döşemedibi 174 Kaledere Yüceler Eskikızılcakese 435 Karşıyaka 663 TOPLAM = Tablo 13: Planlama Alanı İçindeki Mahallelerin Nüfusu (TUİK, 2015) Planlama alanındaki mahalle nüfusları incelendiğinde, 23 mahalleden; Atatürk Mahalle sinin kişi ile en fazla nüfusa sahip mahalle, Döşemedibi Mahallesinin ise 174 kişi ile en az nüfusa sahip mahalle olduğu gözükmektedir. 22

33 Ordu İli ve Ünye İlçesi; Yaş Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus Dağılımı (2016) ORDU Yaş grubu Toplam Erkek Kadın ÜNYE Yaş grubu Toplam Erkek Kadın '0-4' '0-4' '5-9' '5-9' '10-14' '10-14' '15-19' '15-19' '20-24' '20-24' '25-29' '25-29' '30-34' '30-34' '35-39' '35-39' '40-44' '40-44' '45-49' '45-49' '50-54' '50-54' '55-59' '55-59' '60-64' '60-64' '65-69' '65-69' '70-74' '70-74' '75-79' '75-79' '80-84' '80-84' '85-89' '85-89' '90+' '90+' Toplam Toplam Tablo 14: Ordu-Ünye, Yaş Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus Dağılımı (2016) 23

34 ORDU İLİ YAŞ PİRAMİDİ-2016 Erkek Kadın '90+' '80-84' '70-74' '60-64' '50-54' '40-44' '30-34' '20-24' '10-14' '0-4' Grafik 2: Ordu İli Yaş Piramidi (TUİK-2016) ÜNYE İLÇESİ YAŞ PİRAMİDİ-2016 Erkek Kadın '90+' '80-84' '70-74' '60-64' '50-54' '40-44' '30-34' '20-24' '10-14' '0-4' Grafik 3: Ünye İlçesi Yaş Piramidi (TUİK-2016) 24

35 Ordu İli Göç Analizi Ordu ilinde kırsaldan kentlere göç, diğer yerleşim birimlerine göre oldukça büyük boyutlardadır yılları arasındaki dönemlerde doğal nüfus artışına rağmen izlenen düşük artış hız oranları bunu kanıtlamaktadır.1990 yılından sonra kent merkezinde kurulan 6 ha lık Organize Sanayi Bölgesine yapılan yatırımlar, gerekli işgücü için gerçekleşen iç göç ve tarım alanındaki teknolojik gelişmeler, bu nüfusun değişiminin başlıca nedenleri olmuştur (2007 Ekonomik Rapor) yılı TÜİK göç istatistikleri verilerine göre, Ordu 1960 ve sonrasında özellikle ,1990 ve sonrası sürekli dış göç vermiştir etüt analitik verilerinden çıkartılan sonuçlara göre ise, iş, evlilik, eğitim, askerlik gibi faktörlerin yanı sıra tarım alanlarının azalması, ürün kısıtlılığı, gelir getirici başka faaliyetlerin olmaması, ürünün değerlendirilememesi (özellikle fındık) ve daha üst kademe merkezler arasında(trabzon- Samsun) sıkışmış olması dış göçe neden olan faktörler olarak gösterilebilir. Dış göç, ara kademe olmaksızın doğrudan büyük şehirlere ve metropoliten alanlaradır yılı TUİK göç istatistikleri verilerine göre nüfus ile İstanbul Ordu dan en çok göç alan ilimizdir. İstanbul dan sonra en fazla göç edilen iller, 5033 nüfus ile Samsun, 4551 nüfus ile Ankara, 3113 nüfus ile Kocaeli, 2072 nüfus ile İzmir, 1721 nüfus ile Tekirdağ, 1538 nüfus ile Bursa ve 1311 nüfus ile Antalya dır. Bu illerden sonra en fazla göç alan iller yakın çevresindeki 1178 nüfusu ile Giresun ve 1176 nüfusu ile Trabzon dur. Net göç, alınan göç ile verilen göç arasındaki farktır. Ordu ve çevresindeki illerde, verilen göç alınan göçten fazla olduğu için net göç hızı negatif olmuştur. Sonuç olarak Ordu da yaşayan her bin kişiden yaklaşık 450 kişi diğer yerleşim alanlarına göç etmiştir 25

36 Harita 7: Ordu İlinin Verdiği Göçler İl ADNKS 2014 Nüfusu Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı Hızı ORDU Tablo 15: İlin aldığı göç, verdiği göç, net göç ve net göç hızı (TUİK, 2014) 26

37 Ekonomi TÜİK in 1990 ve 2000 yılı verilerine göre Ordu İlinin Temel Sektörü her iki yılda da tarım sektörüdür. Tarım sektörünün yanı sıra toplum hizmetleri, sosyal ve kişisel hizmetler de iki yılda da temel sektör olarak kalmıştır. Kent merkezinde hizmet sektörü ön planda iken, il genelinde tarım sektörü temel sektördür. Ordu ili için 1990 yılında ekonomik çarpan 1.99, 2000 yılı içinde 1.87 olarak hesaplanmıştır. Bu, temel faaliyetlerdeki bir birimlik artışın toplam faaliyetlerde 1.87 katı kadar istihdam yaratacağını göstermektedir. Ordu ilinin büyük bölümünün engebeli olması tarımsal ürünü açısından çeşitliliği kısıtlamaktadır. Arazi yapısı tarla ve sebze tarımına elverişli değildir. Bu nedenle ilde tarım alanlarının büyük bir bölümünü fındık bahçeleri oluşturmakta tarla bitkileri ile meyve ve sebze tarımı ikinci planda kalmaktadır. Fındık dışında patates ve mısır önemli tarım ürünleri arasındadır. İl nüfusunun %70 i fındıkla doğrudan ya da dolaylı yoldan ilişkilidir. İlin toplam alanı içinde tarla, bağ-bahçe alanı % 44 lük yer kaplamaktadır yılında bitkisel üretim miktarı içerisindeki, tarla ürünlerinin payı Türkiye de %62, Karadeniz Bölgesi nde %68 ve Ordu ilinde %59 civarındadır. Pazarlanan değerler içinde ise Türkiye de %45,Karadeniz Bölgesi nde %43,Ordu ilinde %65 lik pay ile meyveler ilk sırdadır. Pazarlanan meyveler içinde fındık pazarlanan değerler açısından %32,2 ile ilk sırada yer almaktadır (Tarım İl Müdürlüğü). Meyve üretimine bakıldığında Karadeniz Bölgesi nde çay ilk sıralarda yer alırken Ordu ilinde sert kabuklu meyveler ilk sırayı almaktadır. Sahil kesimdeki ilçelerde meyvecilik yapılmaktadır. Meyve üretimi genel olarak fındık bahçeleri içinde dağınık, teknik tarım usullerinden uzak, budama, bakımdan uzak bir yapıya sahiptir. İlde göze çarpan son yıllardaki fındık fiyatlarındaki iktidarsızlık nedeni ile kivi, ceviz, çilek, ahududu gibi yani meyve türlerinin yetiştiriciliği artmaya başlamıştır yılından sonra alanın ekolojisine uygun olan kivi üretimini geliştirme çabaları başarılı sonuç vermiştir. Yıllar itibariyle dağıtılan kivi fidanlarının sayısı ile tesis edilen saha artış göstermiştir. Ordu ilinin toprak yapısı ve iklimine uyum gösteren kivi il ekonomisinde oldukça iyi bir yere sahip olmuştur. Tarım İl 27

38 Müdürlüğünce toplam 3000 adet fidan dağıtımı yapılmıştır.2006 yılı itibariyle toplam 2,610 dekar üretim alanına ulaşılmış olup, 1500 ton kivi üretimi gerçekleştirilmiştir yılında 1500 ton kivi üretilen Ordu ili, ülke genelinde ilk üç il arasında yerini almıştır yılından bu yana ceviz üretimi yapılmaktadır. Fındık veriminin az olduğu yüksek kesimlerde yamaç arazilerini değerlendirilmesi ve toprak erozyonunun önlenmesi amacıyla ceviz üretimine geçilmiş ve olumlu sonuç alınmıştır yılında 1,735 dekar alanda 1,768 ton ceviz üretimi gerçekleştirildiği görülmektedir. Ordu merkez ve ilçelerinde toplam 1.562,30 dekar kapama ceviz bahçesi alanları bulunmaktadır. Bu ürünlerin yanında ilde çilek üretimi de yapılmaktadır.2006 yılında Merkez de 10 da,fatsa da 25 da,kabadüz de 50 da,perşembe de 650 da alanda yapılmaktadır.2006 yılında ilde toplam 735 da alanda ton çilek üretimi gerçekleştirilmiştir.(tarım İl Müdürlüğü) ,4 hektar alana sahip Ordu il topraklarının % 44,7 sini tarım, % 23,1 ini ormanlık-fundalık ve % 11,9 unu da çayır mera arazileri oluşturmaktadır. İlçeler itibari ile incelendiğinde, toplam arazi büyüklüğü açısından hektarla en geniş topraklara sahip olan Akkuş ilçesinin % 34 ü tarıma elverişli arazilerden oluşmaktadır. En az Tarım arazisine sahip ilçesi ise Gülyalı ilçesidir. En önemli tarım ürünü fındıktır. Bu bölümde gizli işsizliğin mevcut olduğu bilinmektedir. Kalan nüfusun % 22 si hizmet sektöründe, % 8 i ticaret ve sanayide istihdam edilmektedir. Kıyı halkının denizde güçlü bir bağı vardır. Kıyı nüfusunun % 30 u geçimini deniz ürünlerinden sağlamaktadır. İl de tarım alanı olarak kullanılan ve kullanılmayan arazinin % 91 i dik, çok dik ya da sarp eğilimlidir. Bundan dolayı ilimizin belirtilen arazi miktarı ile kullanılan gerçek yüzey alanı oldukça farklıdır yılı itibari ile Ordu ilindeki arazinin % 36,4 ü bağ-bahçe, % 8,3 tarla, % 23,1 ormanlık-fundalık, % 11,9 u çayır-mera, % 14,3 si yerleşim alanı ve % 6 sı tarım dışı arazidir. İl de arazinin ürün guruplarına göre dağılımı; ha ( %70,7) fındık, ha ( % 10,7) meyvelik, ha ( % 5,4) mısır, ha ( % 3) 28

39 patates, ha ( % 7) buğday-arpa, ha (% 0,7) yem bitkileri ve ha ( % 2,5) diğer ürünler yetiştirilmektedir. Türkiye fındık üretiminin ortalama % i Ordu ilinde üretilmektedir. İl in fındık alanı, toplam alanın % ine tekabül etmektedir yılı itibari ile toplam fındık üretimi ton olarak gerçekleşmiştir. İl de üretilen fındığın büyük bir kısmı yine ilden ihraç edilmektedir yılında ton ihraç edilmiştir bu da Türkiye geneli yapılan ihracatın % 22 sine denk gelmektedir. Kivi ilde önemli bir potansiyele sahiptir yılı sonu itibari ile il genelinde da üretim alanına ulaşılmış olup, 2008 yılında üretilen kivi meyvesi miktarı ise ton dur. Bu rakamlarla il, kivi üretiminde ülke genelinde önde gelen iller arasında yer almaktadır. İlin 9 ilçesinde 305 üretici da. Alanda organik tarım yapmaktadır. Tamamına yakını organik fındık yetiştiriciliği olup 13 da alanda organik kivi üretimi yapılmaktadır kovanda da kg organik bal üretimi yapılmıştır. İl de hayvancılığın toplam tarımsal gelir içerisindeki payı % 21,3 tür. Hayvancılık genellikle meraya dayalı olarak yapılmakta, üretim pazara yönelik modern işletmelerden ziyade, daha çok aile işletmeciliği şeklinde yapılmaktadır. Sayıları i bulan arıcılarımız gezginci arıcılık sayesinde ili Türkiye arıcılığı bakımından ilk sıraya yerleştirmişlerdir. Bal üretiminin % 90 den fazlasının seyyar arıcılar gerçekleştirmektedir. Ordu ili Türkiye arı varlığının % 8 ine sahip olup, ton üretimiyle Türkiye bal üretiminin % 12 sini gerçekleştirmektedir adet kanatlı mevcut olup, bunun adeti tavuk ve 542 adet hindi olup kalanı da diğer kanatlı çeşitlerdir. Su ürünleri yetiştiriciliği yönünden, ilimiz deniz ve iç sularda büyük ölçüde ihracat yapılabilecek üretim kapasitesine sahiptir. Yörede bol miktarda bulunan akarsu, göl ve derelerin alabalık yetiştiriciliğine uygun olması, bu alanlarda kültür balıkçılığın gelişmesinde büyük etki yapmıştır yılı sonu itibari ile kültür balıkçılığı yapan işletme sayısı 41 adettir. Bu işletmelerin 35 adedi tatlı sularda, 6 adedi ise denizde bulunmaktadır. İç sulardaki işletmelerin tamamında alabalık üretilmektedir. Toplam üretim kapasitesi 221 ton/yıl dır. Denizde olan işletmelerde ise 600 ton/yıl 29

40 alabalık ve 600 ton/yıl levrek üretimi yapılmaktadır. Balıkların pazarlanması genelde perakende ve canlı olarak kendi bölgelerinde yapılmaktadır. İlçe 872 İlçe içinde Gelişmişlik Sırası Merkez Akkuş Aybastı Çamaş Çatalpınar Çaybaşı Fatsa Gölköy Gülyalı Gürgentepe İkizce Kabadüz Kabataş Korgan Kumru Mesudiye Perşembe Ulubey Ünye Tablo 16: Ordu İline Bağlı İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması ( , Kaynak: DPT) 30

41 Kentsel Kademelenme Kalkınma Bakanlığı tarafından yaptırılan İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması (SEGE) 2011 araştırması sonuçlarına göre Ordu İli Türkiyede 61. Sırada yer almaktadır. Ordu il merkezi 4. Kademe merkez konumundadır. İlçe merkezlerinin tamamı etkisi altında değildir. Özellikle Fatsa ve Ünye ile bu ilçelerin güneyindeki ilçe merkezleri Ordu 4. Kademe merkezi etki alanı dışındadır. Ancak son yıllarda ulaşım imkanlarının artması ve sağlık tesisleri ile ilgili il merkezine yapılan yatırımlar sayesinde bu ilçeleri de etkisi altına almaya başlamıştır. Ordu il merkezi 7. Kademe ülkesel ihtiyaçların karşılanması açısından tüm Türkiye olduğu gibi İstanbul un etkisi altındadır. Yine ülkesel ve bölgesel merkez olarak ta İstanbul etkisini devam ettirmektedir. 5. Kademe işlevler açısından ise Bölge merkezi konumundaki Samsun V. Kademe merkezin etki alanı içindedir. Ordu il merkezi IV. Kademe merkez özelliklerini taşımakla birlikte, Samsun ve Trabzon dan sonra bölgede ticari ve hizmetler açısından gelişme eğilimi gösteren bir merkez konumundadır. 31

42 Harita 8: Kentsel Kademelenme Haritası KADEMELER MERKEZLER VII. Kademe Merkez İstanbul VI. Kademe Merkez İstanbul V. Kademe Merkez Samsun IV. Kademe Merkez Ordu III. Kademe Merkez Ünye Tablo 17: Ordu İli Ünye İlçesini Etki Alanı İçine Alan Kentsel Kademelenme Merkezleri (Devlet Planlama Teşkilatı) 32

43 Sanayi İlimiz, tarım ağırlıklı bir ekonomiye sahip olup sanayi yönünden yeterince gelişememiştir. İlimiz ekonomisinde sanayi sektörü, tarım ve hizmet sektörlerine oranla daha küçük paya sahiptir. İlimizde sanayi sektörüne yönelik özel sektör yatırımları gıda, orman ürünleri ve mobilya sanayi, tekstil, madencilik ve toprağa dayalı sanayi, çimento ve hazır beton imalatı sektörlerinde yoğunlaşmıştır. Tekstil ürünleri imalatı ilimizde son dönemlerde en fazla gelişme gösteren sektördür. İlimizdeki gıda sanayi yatırımlarının çoğu fındık kırma, işleme ve fındık mamulleri üretimine yöneliktir. Fındık işleme sanayinde çalışan işçilerin çoğunluğunun mevsimlik olarak istihdam edilmesi, sanayinin istihdam olanaklarını ve ekonomiye katkısını önemli ölçüde kısıtlamaktadır. Sanayi sektörü henüz gelişme aşamasında olmakla birlikte, ilimizde ülkemizin sayılı sanayi kuruluşları arasında yer alan büyük işletmelerde mevcuttur. YIL İŞ YERİ SAYISI İŞÇİ SAYISI Tablo 18: Sanayi sicil belgeli iş yeri sayıları ve istihdam durumları ( , İl Bilim, Sanayi ve Teknoloji Müdürlüğü) 564 adet sanayi sicil belgeli iş yerinde kişi istihdam edilmektedir. Faaliyet halinde olan 5 adet küçük sanayi sitesindeki iş yerinde kişiye 33

44 istihdam sağlanmaktadır. Sanayi işletmelerinin sektörel dağılımında; % 32 pay ile gıda ürünleri imalatı ve % 10 pay ile diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı ilk sıralarda yer almaktadır. Sanayi işletmelerinin % 24 i mikro ölçekli, % 59 u küçük ölçekli, % 14 ü orta ölçekli, % 3 ü büyük ölçekli işletmelerdir. Ar-Ge birimi bulunan firma sayısı 9, kalite kontrol birimi bulunan firma sayısı 56 dır. Sanayide çalışanların % 41 i gıda ürünleri imalatı sektöründe, % 24 ü giyim eşyası imalatı sektöründe istihdam edilmektedir. Çoğu gıda, orman ürünleri ve tekstil sanayinde olmak üzere 100 ün üzerinde işçi çalıştıran 17 adet işletmenin bulunduğu Ordu da mevcut tesislerin tamamına yakını yörenin doğal kaynak zenginliğini değerlendirmeye yönelik olarak kurulmuştur. Adı İş yeri sayısı Dolu İşyeri sayısı Doluluk Oranı Çalışan Sayısı Ordu 1. KSS Ordu 2.KSS Ordu Ata KSS Fatsa KSS Ünye KSS Mesudiye KSS TOPLAM Tablo 19: Ordu ili Küçük Sanayi Siteleri (İl Bilim, Sanayi ve Teknoloji Müdürlüğü) Ordu İlinde Küçük Sanayi Sitelerinde toplam işyeri bulunmakta ve işletme faaliyet göstermektedir. Fatsa Küçük Sanayi Sitesi 300 işyeri kapasiteli olup doluluk oranı %100 olup 300 işletmede toplam kişi çalışmaktadır. 34

45 Sıra No Sanayi Kuruluşu Adı Üretimden (2013) Satışlar Net (Milyon TL) İLK 500 E GİREN SANAYİ KURULUŞLARI 245 Doğuş Çay ve Gıda Mad. Üretim Paz.İth.İhr.A.Ş Ünye Çimento San. Ve Tic.A.Ş. 219 İKİNCİ 500 E GİREN SANAYİ KURULUŞLARI 55 Gürsoy Tarımsal Ürünler Gıda San.ve Tic.A.Ş Poyraz Fındık Entegre San. Ve Tic.A.Ş Dost Fındık Gıda Kuy. İnş. Tah. Nak. Tur. Müh. 140 İç ve Dış Tic. Ltd. Şti 260 Altaş Yağ Su ve Tarım Ürün. Gıda İnş. Oto. Nak. 122 San. Tic. A.Ş. 323 Şenocak Gıda Fındık Entegre Tur. Nak. İnş. San. 112 Tic. Ltd. Şti. Tablo 20: İlk ve İkinci 500 e giren sanayi kuruluşları (İstanbul Sanayi Odası) Organize Sanayi Bölgeleri, Ünye Organize Sanayi Bölgesi Ünye Organize Sanayi Bölgesi, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nın (Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü) tarih ve E.4116 sayılı yazısı ile yaklaşık 55,77 hektar büyüklüğündeki Ordu Ünye OSB alanı sınırının kesinleşmiştir. Kamulaştırma ve plan proje aşamasındadır. 35

46 Samsun ÜNYE BELEDİYESİ REVİZYON-İLAVE İMAR PLANI RAPORU EĞİTİM Okul öncesi İlköğretim İlkokul Okul Öğretmen Öğrenci Okul Öğretmen Öğrenci Okul Öğretmen Öğrenci 2009/ / / / / Tablo 21:Eğitim seviyesine göre okul, öğretmen ve öğrenci sayıları (Milli Eğitim Bakanlığı, 2013) eğitim döneminde il bütününde; okul öncesi öğrenci sayısı iken öğretmen sayısı 508, ilkokul öğrenci sayısı iken öğretmen sayısı dir. İlkokulda öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 2013/14 öğretim döneminde Türkiye de 19 iken, Ordu da 17 dir. Yine aynı öğrenim dönemi için ortaöğretimde öğretmen başına düşen öğrenci sayısı Türkiye de 15 iken Ordu da 13 değerini almıştır. Ortaöğretim Ortaokul Genel Mesleki ve Teknik Okul Öğretmen Öğrenci Okul Öğretmen Öğrenci Okul Öğretmen Öğrenci 2009/ / / / / Tablo 22: Eğitim seviyesine göre okul, öğretmen ve öğrenci sayıları (Milli Eğitim Bakanlığı, 2013) 36

47 Bitirilen eğitim düzeyi Toplam Erkek Kadın ÜNYE Okuma yazma bilmeyen Okuma yazma bilen fakat bir okul bitirmeyen İlkokul mezunu İlköğretim mezunu Ortaokul veya dengi okul mezunu Lise veya dengi okul mezunu Yüksekokul veya fakülte mezunu Yüksek lisans mezunu Doktora mezunu Bilinmeyen Toplam Tablo 23: Ünye İlçesi Eğitim düzeyi (TUİK, 2014) Ünye İlçesinde 6 yaş ve üzeri olanların eğitim durumu incelendiğinde kişinin ilkokuldan mezun olduğu, kişinin ise yüksekokul veya fakülte mezunu olduğu gözükmektedir. İlçede okuma yazma bilmeyen kişinin çoğunluğunu kadınların oluşturduğu gözükmektedir ULAŞIM Ordu Kenti nin karayolu ulaşımı Karadeniz Sahil Yolu ve İç Anadolu bağlantısını sağlayan karayolları ile sağlanmaktadır. Havayoluyla Samsun Çarşamba Havalimanı (130km) ve Trabzon Havalimanı na (187km) ile bağlantı kurulmaktadır. Deniz ulaşımı ise sadece yük taşımacılığında kullanılmaktadır. Ordu, tüm Doğu Karadeniz illerini geçerek Sarp Sınır Kapısı ndan Gürcistan a ulaşan ve bölgeyi İç ve Batı Anadolu ya bağlayan sahil yolu güzergâhı üzerinde bulunmaktadır. Bölgenin yük ve yolcu taşımacılığının büyük bir bölümünü sağlayan güzergâh son birkaç yıldır sınır kapısının açılmasıyla birlikte turizm açısından da önem kazanmaya başlamıştır. Kentin iç bölgeler ile bağlantısı arazinin elverişsizliği nedeniyle çok kuvvetli değildir. Belli başlı il merkezleri ve komşu illere olan uzaklıklar Tablo 37

48 15 te verilmektedir. Bunun dışında ülke genelinde önemli merkezlere olan uzaklıklar Harita da gösterilmiştir. Karadeniz Sahil Yolu, Avrupa üzerinden gelip Kafkas Bölgesi ülkelerine giden transit ulaşım ağı üzerindedir. Ordu kenti bu güzergâh üzerinde yer aldığından uluslararası taşımacılık kentin içinden geçmektedir. Bu güzergâhın ulusal yol kodu D010 iken uluslararası yol kodu E70 tir. Harita 9: Ulaşım Ağındaki Yeri Ordu İlinin Komşu İllere Olan Uzaklığı; Samsun 130 km. Giresun 174 km. Tokat 165 km. Sivas 168 km. 38

49 Harita 10: Ordu ve Diğer İllerin Karayolu Bağlantısı (Kaynak: 39

50 Harita 11: Önemli İl Merkezlerine Mesafe 40

51 Karayolu Ulaşımı Ordu İli nin kıyı kesimiyle İç Anadolu nun bağlantısını üç karayolu güzergâhı sağlamaktadır. Bu güzergâhlar Ünye-Akkuş-Niksar, Fatsa-Aybastı-Reşadiye ve Ordu- Mesudiye-Koyulhisar güzergâhlarıdır, Asfalt olan bu yollar ile Ordu ili iç kesimlerdeki Tokat ve Sivas illerine bağlanmaktadır. Ünye ve Ordu dan iç kesimlere uzanan yollar devlet yoluyken Fatsa dan içeri bağlanan yol il yolu niteliğindedir. Bu 3 güzergâh da D100 karayolu ile D010 kara yollarını birbirine bağlarlar. Sahil yolu (D010) taşıt yoğunluğu bakımından diğer yollardan çok daha fazla yük içermektedir. Kent içi geçişlerde kent trafiğinin de eklemlenmesi ile birlikte yoğunluklar artmaktadır. Bu 4 güzergâhın dışında ilçeleri birbirine ve bu anayollara bağlayan yollar il yolu niteliğindedir Ordu İli 272 km devlet yolu, 709 km il yolu olmak üzere toplam 981 km lik kara yolu ağına sahiptir. Devlet ve il yollarının 243 km si bitümlü sıcak karışım, 624 km si sathi kaplama ve 114 km si diğer yollar kategorisindedir. Yıl Devlet yolu (km) İl Yolu (km) Toplam Tablo 24: Yol ağ durumu (km) 41

52 Tablo 25: Yerleşmeler Arası Ulaşım (KGM-2016) 42

53 Harita 12: Karayolu Haritası 43

54 2. KENTİN MEKAN OLUŞUMU 2.1. Tarihsel Gelişim İlk yaşam izlerinin M.Ö yıllarında görüldüğü ve sonrasında sırası ile Hitit-Kaşka, Frig, Med, Pers, Pont Satraplığı, Doğu Roma, Trabzon Devleti, Selçuklu, Hacıemiroğulları Beyliği, Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerine kadar tarihsel bir süreç kronolojik olarak verilebilmektedir. Kentin bilinen ilk kuruluş yeri bugün ki Güzelyalı (Bozukkale) Mahallesi sınırları içinde bulunan alanda Boztepe nin eteklerinde, Karadeniz in fırtınalarından korunan küçük bir sığınak limanın kenarında Milet in Sinop kolonisine bağlı olarak Kotyora ismi ile kurulmuştur. Kotyora antik çağda kullanılan dilde dağ eteği anlamına gelmektedir. Anabasis in Onbinlerin Dönüşü adlı eserinde, ismi geçen yerleşmenin her ne kadar Miletlilerce kurulmuş olduğu söylense de, o dönemde Otokton halklardan Tibarenlerin yörede yaşadıkları belirtilmektedir. Kotyora nın tarih sahnesinden çekilmesi MÖ 185 yıllarında Pontos Kralı 1. Pharnakes in Pharnakia adında bugün ki Giresun da kurduğu kente Kotyoralıların aktarılması ile olmuştur. Bu dönemden sonra Yüzyıllara kadar kentin bulunduğu alanda meskûn bir yerleşme izlerine rastlanmaz. Osmanlı Dönemi ne kadar kentin bulunduğu bölgede sırasıyla Pers İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu hüküm sürmüştür. Yörenin Türkmenler tarafından iskân edilmeye başlaması Anadolu Beylikleri Dönemine rastlar. 14. Yüzyıl ın sonlarında önce Niksar ın doğu taraflarındaki bölgede kurulmuş olan Hacı Emir Beyliği, faaliyetlerini 14. yy sonlarında doğuya doğru geliştirmiş ve bu Türk beyliğinin en büyük beylerinden birisi olan Süleyman Bey, de Giresun u zapt etmiştir. Süleyman Bey in bu fethiyle birlikte, bölgeye, Çepni, Döğer, Eymir, Karkın, Alan-Yutlu, Bayındır, İğdir gibi Oğuz boyları gelip yerleşmişlerdir. Bu boyların kültürleri bölgede hala yaşamaktadır. Bundan çok kısa bir süre sonra yine aynı bey tarafından, Ordu toprakları fethedilmiştir. Bu dönemden 1461 yılına kadar ki döneme kadar yöre Trabzon İmparatorluğu nun hâkimiyeti altında kalmış, bu tarihten sonra Osmanlıların eline geçmiştir. 44

55 Osmanlı Dönemi ile birlikte kentin çevresindeki Türk nüfusun sistemli bir şekilde artırılması ile birlikte yöredeki Pazar ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile günümüzde Eskipazar olarak bilinen yörede kasaba iskân edilmiştir. Bu kasabadan önce Bayramlı Köyü yörenin bir nevi idari merkeziydi. Yöredeki fındık tarımının 18. Yüzyılda artması ile birlikte liman ihtiyacı oluşmuş, kent günümüzde Bülbül Deresi nin oluşturduğu alüvyon düzlükte bir iskelenin kurulmasından sonra Bucak ismi ile gelişmeye başlamıştır. Nahiye merkezi olarak hizmet vermeye başlaması ile hızla gelişmiştir. Adını Türkçe kent anlamına gelen Ordu kelimesinden alır. Kaza Merkezi olması ile gelişmesini sürdürmüş 1869 yılında belediye teşkilatına sahip olmuştur yılında büyük bir yangın ile baştan sona yanmış ve yeniden iskân edilmiştir yılında büyük mücadeleler sonunda Türkiye Cumhuriyeti nin aynı adla anılan ilinin merkezi olmuştur. Ordu ilçesi 1920 yılına kadar Trabzon Vilayetine bağlı bir kaza merkezi iken 17 Nisan 1920 tarih ve 69 sayılı Ordu Müstakil Livası Teşkiline Dair Kanunla merkezi Ordu olmak üzere Canik Sancağına bağlı olan Fatsa kazası da Ordu ya bağlanmış ve müstakil Ordu Livası teşkil edilmiştir yılında Sancak adı Vilayet olarak değiştirilerek bugünkü mülki taksimata Ordu Vilayeti olarak yerini almış bulunmaktadır. Bugün bilindiği gibi 18 ilçesi 5 bucağı 65 belediyesi 505 köyü ve 327 mahallesi bulunmaktadır. Doğukaradeniz bölgesinin eşsiz doğa güzelliklerini sinesinde toplayan Ordu İlimizin İlçeleri; Akkuş, Aybastı, Çamaş, Çatalpınar, Çaybaşı, Fatsa, Gölköy, Gülyalı, Gürgentepe, İkizce, Kabadüz, Kabataş, Korgan, Kumru, Mesudiye, Perşembe, Ulubey ve Ünye dir. 18. Yüzyılda tarım ile uğraşan Türkmen grupların liman ihtiyacı doğrultusunda Bülbül Deresi nin batısında kalan alanda Boztepe eteklerine kadar olan bölgede gelişmesini sürdürmüştür. Fındık tarımının oluşturduğu gelir ve hizmet sektörünün gelişmesi ile birlikte gayrimüslim nüfus da kentte barınmakta idi. Kirazlimanı Mevkii nde şimdiki Zafer-i Milli ve Aziziye Mahallelerinin bulunduğu alanda yer seçen bu guruplar Cumhuriyetin kurulmasına kadar kentte yaşamışlardır. Gelişmesini sürdüren kent 1950 lerden sonra Bülbül Deresi nin doğusunda o dönem Trabzon ve Sivas Şoseleri olarak adlandırılan iki temel aks üzerinde kentleşmekteydi lı yıllarda yeni sahil yolu ile birlikte doğuya yönelen kent 45

56 1980 lerin başında Civil Deresi ne kadar genişlemişti li yıllarda batıda Efirli Köyü nden doğuda Turnasuyu Köyü ne, güneyde Eskipazar Köyü ne ve son yıllarda güneydeki yamaçlara ve TOKİ aracılığıyla Terzili Köyü ne kadar yayılmıştır Ünye İlçesi 1914 yılında Ünye ve civarında çok sayıda can ve mal kaybına yol açan seller oldu. Aynı yıl, Osmanlı Devleti birinci dünya savaşına girdi. Bu savaş halk arasında Seferberlik diye anılagelmektedir. Doğu Anadolu da Rusya ile yapılan savaşlar kaybedildi ve Ruslar Harşit Irmağına kadar olan bölgeyi işgal ettiler. Bunun üzerine, işgal edilen bölgeden yeni ve büyük bir Müslüman ahali göçü başladı. Aynı sıralarda, Rusya ile işbirliği yapan yerli Ermeniler çeşitli yerlerde ve bu arada Canik bölgesinde isyan hareketleri başlattılar. Sarala adında reisi olan bir Ermeni eşkıya çetesi Ünye nin köylerine baskınlar yapıyordu. Savaş sırasında cephe gerisinin emniyetini garanti altına almak için Osmanlı Hükümeti Ermeni nüfusun geçici olarak o zaman Türkiye nin bir vilayeti olan ve kritik konumda olmayan Suriye ye nakledilmesi kararını verdi. Ünye ve bazı köylerinde yaşayan Ermeniler de nakledildi. Savaş bitince herkes eski memleketine dönecekti. Fakat savaş kaybedilip Suriye Fransızlar tarafından işgal edilince Ermeniler de orada yerleştiler ya da Fransa ve Amerika ya göç ettiler. Birinci dünya savaşı Türk milletinin tarih boyunca uğradığı en büyük felaket oldu. Savaş öncesi elimizde bulunan toprakların üçte ikisinden fazlasını kaybettik. Askere alınan iki milyona yakın Mehmetçiğin dörtte biri geri dönebildi; kalanları şehit o ldu veya kayboldu. Bu ülke nüfusunun onda biri, erkek nüfusun beşte biri, eli iş tutabilecek nüfusun ise yarıdan çoğunun kaybedildiği mânâsına geliyordu. Binlerce yıllık tarihi boyunca Türk milleti ilk defa dünya çapında bir devlete sahip olmaktan çı kıp küçük bir coğrafyaya sıkışmıştı. Kurtuluş savaşındaki üstün gayretler olmasaydı, düşmanların bize o kadarını da fazla görecekleri şüphesizdi. Savaşta Ünye kıtlık, göç ve sefalet çekti ise de, düşman işgali felaketine uğramadı. Sadece 1916 yılının Kasım ayı civarında Rus gemileri tarafından bombalandı. Halk arasında anlatıldığına göre, Şehnuz türbesi civarından Rus gemilerinin ateşine top a tışı ile karşılık verilmiştir. Ahali bunu Şeyh Yunus un bir kerameti diye yorumlamıştır. Rusya da komünist ihtilal 46

57 yapılıp Kafkas cephesinde savaş sona erdikten sonra Ünye ye ilk vapur 9 Nisan 1918 tarihinde mısır yüklü olarak gelmiş, bu münasebetle bir tören yapılarak dualar edilmişti. Savaş ve çok sayıdaki muhacir nüfus sebebiyle bu yıllarda Ünye ve bütün doğu Karadeniz de sıtma salgını ortaya çıktı. Sıtma ile mücadele için Ünye de ve birkaç merkezde laboratuvarlar ve sağlık tesisleri kuruldu. Yunanlılar İzmir i işgal edince Ünye halkı 21 Mayıs 1919 tarihinde toplu olarak hükümete telgraf çekerek bir an önce işgalin sona erdirilip adaletin sağlanmasını istemişlerdir. Bu sıralarda, Karadeniz bölgesindeki Rumlar da Pontus devletini ihya etme k hayaliyle çeteler kurmuşlardı. Ünye de de bu gizli örgütün Müdafaa-i Meşruta Cemiyeti legal adı altında bir şubesi faaliyet göstermekteydi. Pontusçular bölgedeki müslüman ahaliye hücum edip yıldırmaya çalışıyorlardı. Orta ve doğu Karadeniz bölgesin de Rum nüfus % 15 civarında bir azınlık idi. Ünye de ise Rumlar nüfusun % 7 kadarını oluşturuyordu. Nüfusu çoğaltmak için Rusya da yaşayan Rumlar gemilerle getirilip Karadeniz sahillerine çıkarılıyordu. Pontusçu Rumları desteklemek için Yunan savaş g emileri Karadeniz sahillerini bombaladılar. Pontusçuların niyetinin ciddi olduğu anlaşılınca bölgedeki Türk ahali de silaha sarılıp direniş örgütleri kurdular. Daha sonra, Giresunlu milis kumandanı Topal Osman ın önderliğinde Büyük Millet Meclisi ne bağlı düzenli bir güç haline gelen Türk kuvvetleri Pontus çetecilerinin faaliyetlerine son verdi. Sonunda, bölgedeki Rum ahali yapılan anlaşmalar gereğince Yunanistan a gönderildi; Yunanistan da kalan Türkler de Türkiye ye getirildi. 23 Nisan 1920 tarihinde Ankara da toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisinde (TBMM) Canik mebusu olarak Ünyeli Hasan Fehmi Efendi de bulunmaktaydı. Pontusçu Rumlara karşı daha iyi mücadele edilmesi için TBMM de Giresun un vilayet olması yolunda karar alındı. Ordu kazası Giresun a bağlanmayı reddedince, yeni bir TBMM kararı ile Ordu da vilayet yapıldı. Fakat Ordu nun nüfusu ve çevresi bunun için yeterli değildi. Bu sebeple, Canik vilayetinin Ünye ve Fatsa kazalarının da Ordu ya bağlanmasına karar v erildi. Ordulular vilayet olmak için gereken masrafı tamamen kendileri karşıladılar. Bu karar, coğrafi ve iktisadi farklılık sebebiyle tarih boyunca Ordu ile ilgisi pek az olan Ünye ve Fatsa da büyük tepki ile karşılandı. Ünye ve Fatsa halkı TBMM ne çok sayıda telgraf çekerek, bu kararın değiştirilmesi, Ünye nin vilayet yapılıp Fatsa, Terme ve Karakuş un buraya bağlanması isteklerini milletvekillerine bildirdiler. Ünye de 17 Aralık 1920 tarihinde 47

58 bunun için bir de miting yapıldı. Ancak bu teşebbüsler sonuç vermedi ve Ünye o tarihten bu yana Ordu ya bağlı bir kaza olarak kaldı. Cumhuriyet ilan edildikten sonra hazırlanan idari bölünüşe göre Ünye, Ordu iline bağlı bir ilçe idi. Karakuş nahiyesi 1954 yılında Ünye den ayrılarak Akkuş adı ile ilçe haline getirildi yılında da, Çaybaşı ve İkizce Ünye den ayılarak ilçe haline getirildi. ESKİ ÜNYE GÖRÜNTÜLERİ 48

59 2.2.Ünyenin Planlama Tarihi Ünye 1966 İmar Planı: Ünyeİlçe Merkezinin arşiv bilgilerine göre ilk imar planı 1964 yılında yapılmaya başlanmış ve 1966 yılında o dönemim İmar ve İskan Bakanlığı tarafından onaylanmıştır. 13 adet 1/1000, 3 adet 1/2000 halihazır paftaya çizilen imar planı, o dönemdeki 6785 sayılı imar kanunu normlarına göre düzenlenmiştir. Planlama alanı kuzeyde Burunucu mevki, bugünkü Meteoroloji Müdürlüğü ile doğuda Jandarma Karakoluna kadar olan 4,2 km uzunluğundaki sahil şeridi ile Niksar Caddesinin 1,25 km sine kadar olan kısmı kapsamaktadır. Planlama alanı 235,78 ha. dır. Stadyum ve bu alandaki Eğitim Alanları (Ünye Lisesi) bu plan kararıyla oluşmuş gözükmektedir. Niksar Caddesi ile Tabakhane Deresi arasında kalan düzlük alan sanayi ve ticaret alanı olarak öerilmiştir. Ancak 1966 planının bu kararı ile ilgili hiçbir gelişme olmamıştır. Meskun konut alanları, mevcut yapılaşma dokusunun korunmasına yönelik düzenlemeler yapılmıştır. Gelişme konut alanı olarak ise Niksar caddesinin kuzey kısımları ile Karadeniz sahil Yolunun güney yamaçları olarak belirlenmiştir. Konut gelişme alanlarında beklenen yapılaşma gelişmeleri olmuştur. Ancak bu alanlardaki yapılaşmaların tamamı kaçak yapılaşma şeklinde gerçekleşmiştir. Dolayısıyla 1966 yılı imar planının konut gelişmesine yönelik hedefleri de tutmamıştır. 49

60 ÜNYE - ORDU 1966 YILI İMAR PLANI PLAN KULLANIM DAĞILIMI KULLANIM ALAN % MESKUN KONUT ALANI GELİŞME KONUT ALANI TİCARET SAĞLIK TESİSİ RESMİ KURUM SANAYİ ALANI PAZAR YERİ PARK TURİZM ALANI CAMİ SPOR ALANI BELEDİYE HİZMET ALANI EĞİTİM DERE YOL TOPLAM Tablo 26: 1966 Yılı İmar Planı Kullanım Alanları Dağılımı 50

61 Ünye 1980 ve Sonrası Planları: 1966 yılından sonra Ünye Kent bütününe yönelik bakanlık veya İller Bankası tarafından imar planı çalışması yapılmamıştır den sonra halihazır haritaların yenilenmesi ile imar planı çalışmaları hız kazanmıştır. Özellikle kaçak yapılaşmanın oldukça fazla olması, kentin hızlı bir şekilde büyümesi genel planlamayı zorunlu kılmıştır yılında tarih ve 96 sayılı Belediye Meclis Kararı ile Ünye nin merkez ve çevresi ile kuzey kısımlarının planları yapılmış ve onaylanmıştır tarih ve 52 sayılı Belediye Meclis Kararı ile diğer kalan kısımlar onaylanarak 2 etap halinde plan tamamlanmıştır. Bu plan Belediyesi tarafından Şehir Plancısı Erkan UÇKUN a yaptırılmıştır. Bu imar planının toplam alanı ve nüfus bilgilerine ulaşılamamıştır. Ayrıca kaçak yapılaşmanın mülkiyet yapısını çözümlemek amacıyla kent merkezinin arka çeperlerine ıslah imar planları da yılları arasında tamamlanmıştır. Bu plan çalışmalrından sonraki kent bütününe yönelik imar planı yine belediyesi tarafından 2006 yılında Şehir Plancısı Erkan UÇKUN a yaptırılmıştır. Mevcut imar palnının altlığı şeklinde olan bu plan yaklaşık 2500 hektar alanı kaplamaktadır. Bu planın günümüze gelmiş hali 2494,53 ha. dır yılı imar planının, konut alanları plan kapasite nüfusu kişi olarak hesaplanmıştır. 51

62 ÜNYE (ORDU) BELEDİYESİ MEVCUT İMAR PLANI ALAN DAĞILIMI KULLANIM ALAN % m²/kişi (ha) MESKUN KONUT AL GELİŞME KONUT AL KIRSAL KONUT ALANI TİCARET+KONUT TICARET TİCARET T SANAYİ OSB KONUT DIŞI KENTSEL Ç.A DEPOLAMA KUCUK SANAYİ TURİZM TESİS ALANI GÜNÜBİRLİK TURİZM TURİZM (K+T) TURİZM+TİCARET+KONUT TOPLU İŞYERİ AKARYAKIT BHA RESMİ KURUM ASKERİ ALAN HAL PAZARYERİ CAMİ ANAOKULU İLKÖĞRETİM ORTAÖĞRETİM LİSE EĞİTİM AL ÜNİVERSİTE EĞİTİM ÖZEL SAĞLIK TESİSİ SAĞLIK ÖZEL SOSYAL KÜLTÜREL TESİS YURT SKT ÖZEL TERMİNAL KAMYON GARAJI SPOR ALANI AĞAÇLANDIRILACAK AL MEZARLIK ORMAN PARK KANAL TARIM ALANI BAKDEA TRAFO KARAYOLU KENT İÇİ YOLLAR KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI TOPLAM BÜRÜT YOĞUNLUK NET YOĞUNLUK 54 KİŞİ/HEKTAR 169 KİŞİ/HEKTAR ÜNYE BELEDİYESİ MEVCUT İMAR PLANI KONUT ALANI VE NÜFUS KAPASİTE HESABI YAPILAŞMA ALAN PERSEL İNŞ.AL. NÜFUS KOŞULU (m²) BÜYÜKLÜĞÜ (m²) A A A A A A A A A A A A Aİ Aİ Aİ Aİ BL BL BL BL BL BL B B B B S S S S E E E E E E E Tablo 27: Ünye Mevcut İmar Planı Kullanım Alanları ve Nüfus Dağılımı 52

63 EK-2 TABLO ÜNYE MEVCUT İMAR PLANI EK-2 TABLO DURUMU NÜFUS ALTYAPI ALANLARI EĞİTİM TESİSLERİ ALANI SOSYAL AÇIK VE YEŞİL ALANLAR SAĞLIK TESİSLERİ ALANI OLMASI PLANDA FARK (m²) m²/kişi GEREKEN(m²) ÖNERİLEN (m²) m²/kişi Anaokulu ,000 3,200-63, İlkokul , ,000-99, Ortaokul , ,800-99, Gündüzlü Lise Yatılı Lise Endüstri Meslek Lisesi, 234,500 87, , Özel Eğitim, Halk Eğitim Merkezi Olgunlaşma Enstitüsü Çocuk Bahçesi Park Botanik Parkı Hayvanat Bahçesi ,340,000 1,888, , Mesire Yeri. Rekreasyon Aile Sağlık Merkezi Basamak Sağlık Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi Doğum ve Çocuk Bakım Evleri 201,000 97, , Devlet Hastaneleri İhtisas/Eğitim ve Araştırma Hastaneleri Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastaneleri Sağlık Kampüsleri SOSYAL ve KÜLTÜREL TESİSLER ALANI ,500 74,500-26, İBADET YERİ TEKNİK ALTYAPI (Yol ve Otopark Küçük ibadet yeri Orta ibadet yeri 67,000 70,100 3, Büyük ibadet yeri ve külliyesi , , ,505,800 2,447,800-54, Tablo 28: Ünye Mevcut İmar Planı EK-2 Tablo Durumu 53

64 2.3. Kent Estetiği, Kent İmajı Kaleköy Kalesi Kaya Mezarları İlçe merkezinin 7km kadar kuzeydoğusunda, Kale Köyü sınırları içinde yer alan Ünye Kalesi nin güneydoğusunda ve etek kısmındaki kayaya oyulmuştur. Kayaya düzgün bir şekilde oyulmuş olan mezarın girişi Dor düzenli Yunan tapınakları formunda düzenlenmiştir. Genel görüntüsü ve işçiliği itibariyle Bölgenin Hellenistik Dönem sanatını en iyi yansıtan kaya mezarıdır. Tepe akroterinde gücü simgeleyen arslan kabartması tahrip olmuştur. Köşe akroterlerinden birinde kanatlarını açık pozisyonunda bir kartal kabartması bulunmaktadır. Diğer köşe akroteri oldukça tahrip olduğundan üzerindeki betimleme tespit edilememiştir. Üçgen alınlıklı kaya mezarının alınlığında antitetik iki figür olduğu düşünülmektedir ancak tahribattan dolayı kesin olarak tespit edilememiştir. Alınlığın alt bölümünde 7 adet triglyph ve bunların arasında 6 adet methop bulunmaktadır. Methoplarda betimleme yapılmamıştır. Giriş açıklığının önü, ön oda tarzında yapılmış olup bu bölümün yanları iç bükey kavislidir. Girişin ve ön oda tarzındaki bölümün yan yüzlerinde, ortaçağda, mezarın dini amaçlı olarak kullanıldığı dönemde yapılmış fresklere ait kalıntılar görülmektedir. NOT: Oldukça yüksekte olan mezara çıkılamadığından dıştan görüldüğü kadarı ile tanımlanmıştır. Kalenin etek kısmı oyularak yapılmıştır. Girişi antik grek tapınaklarındaki gibi alınlık formunda düzenlenmiş, yanları iç bükeydir kavislidir, iç kısımlarına freskler bulunmaktadır. Helenistik döneme ait vadi boyunca birçok mezara rastlanır. Kaleköy Kalesi Kaya Mezarları 54

65 Yunus Emre Türbesi; Şiirlerinde insan sevgisini ve barışı ön plana çıkaran büyük tasavvuf Şairi Yunus Emre nin mezarı Ünye dedir. İlçeye 2 km uzaklıkta, Kiraztepe mevkiindeki mezarın üstüne 1998 yılında Ünye Belediyesi tarafından türbe yaptırılmıştır. Hümanist hayat felsefenden dolayı bütün dünyada evrensel bir şahsiyet olarak tanınan Yunus Emre nin Türbesi İlçedeki en önemli ziyaret yerlerindendir. Yunus Emre Türbesi Aya Nikola; Halk arasında Ayanikola olarak bilinen, Ünye nin kuzeybatısında, şehir çıkışında bulunan küçük bir yarımadadır. Üstünde, çevre duvarlarının kalıntıları ile kilise olduğu bilinen eski bir yapının kalıntıları vardır. Son yıllarda yapılan araştırmalar, Hıristiyan aleminde Noel Baba olarak bilinen Aya Nicholas (Aziz Nikola ) ın burada yaşadığını ortaya çıkarmıştır. Aynı araştırmaların sonuçlarına göre Aya Nikola, Oğuz Boyundan Türk bir ailenin çocuğudur. Sarı Saltık olan adı, 6 yaşlarındayken ailesinin Hıristiyan olmasıyla Nicholas ( Nikola ) olarak değiştirilmiştir. Nikola büyüdüğünde, Yarımadadaki kilisede rahiplik yapmış, denizcilikle uğraşmıştır. Eski Ünye Evleri; Tipik Karadeniz mimarisinin en güzel örnekleri eski Ünye evleridir. Şehir merkezinde bulunan tarihi evlerden yaklaşık 80 tanesi günümüze kadar ayakta kalabilmiştir. 55

66 Kadılar Yokuşu; Osmanlı İmparatorluğu döneminde Ünye'den çok sayıda ünlü kadı (hakim) yetişmiş ve çoğunluğu bu kadılardan oluşan sakinlerinden dolayı bir sokağa "Kadılar Yokuşu" denilmiştir. Saray Camii; Ünye de, Kaledere Mahallesi nde bulunan camii 1816 yılında dikdörtgen planlı olarak "Ünye Taşı"ndan yapılmıştır. Zaman içinde tahrip olmuş olsa da eski orijinalliğini korumaktadır. Saray Camii 56

67 Kilise; Ortayılmazlar Mahallesi sınırları içinde Yalı Mevkiindeki Kilise Kesme taştan yapılmış, çatısı kiremit örtülü, süsleme ve resim bulunmayan sade bir yapıdır. Yalı Kilisesi Hamamlar; İlçede şehir merkezinde biri faal 3 tane tarihi hamam vardır. Şehir merkezinde Saray Caddesinde bulunan Eski Hamam ve Bakırcılar Arastası arkasında bulunan Çifte Hamam kullanılmamaktadır. Ünye Saray Hamamı 57

68 Ünye Müze Ev; Ünye Merkez, Cumhuriyet Meydanı, Hükümet Konağı arkasında bulunmaktadır. Restorasyonu yapılan tarihi Ünye evi 16.yy da Mimar Sinan la başlayan Osmanlı mimarisini yansıtmaktadır. Geleneksel Türk ahşap işçiliğinin tüm özelliklerini yansıtmaktadır. Saray Surları; Cumhuriyet Meydanında Anıt çınarın önünden kuzeye giden yolun sol tarafında yükselen surlar bir saraya aittir. Anıt Ağaçlar; Ünye şehir merkezinde çok sayıda yaşlı çınar ağacı vardır. Bu ağaçlardan iki tanesi ise anıt ağaç statüsündedir. Kültür Varlıkları Listesi: Ünye ilçemizde toplam 108 adet Tescilli Kültür Varlığı bulunmaktadır. Rekreasyon Alanları; Çamlık: İlçenin kuzeybatısında denizle sahil Karayolu arasında geniş bir alanda kurulmuştur. İçinde çocuk parkı ve barbeküler vardır. Sadece Ünyelilerin değil çevre il ve ilçelerde oturan vatandaşların da en fazla tercih ettikleri piknik alanıdır. Çakırtepe: İlçe sınırları içinde, kentin ve denizin kuşbakışı seyredilebildiği bir tepe üzerinde kurulmuş piknik yeridir. İçinde çay bahçeleri ve pide salonları vardır. Hem Ünye de oturan insanların hem de Ünye ye gelen yabancıların, özellikle yaz akşamlarında doyumsuz manzarayı seyrederek dinlenmek için en fazla tercih ettikleri yer Çakırtepedir. Çınarsuyu: Şehrin kuzeybatısında deniz kenarında Orman Bakanlığı tarafından kurulmuş piknik yeridir. Yemyeşil ağaçlar içinde piknik yaparak dinlenmek ve denize girmek isteyenler için ideal bir yer olan Çınarsuyunda kısa veya uzun süreli tatili düşünenler için kiralık evler de vardır. Asarkaya Milli Parkı: İlçenin güneydoğusunda, şehir merkezine 5 km uzaklıktadır. Sahil Karayolundan 58

69 ayrılan stabilize bir yolla ulaşılır. Kente ve denize hakim bir tephe üzerine kurulmuş olan ASARKAYA Milli Parkı, tabiatla baş başa kalıp piknik yapmayı sevenler için ideal bir yerdir. Yazkonağı Mağarası: İlçeye 3 km mesafede Yazkonağı yolu üzerindedir. Beş yol önce keşfedilmiş olan ve 200 m uzunluğunda 3 ayrı galeriden oluşan mağaradaki sarkıt-dikitler ve benzerlerine az rastlanır kubbeli odalar ilgi çekmektedir. Bilim adamları ve Turizm Bakanlığı yetkililerince incelemeleri tamamlandıktan sonra turizme açılmasına karar verilen ve projesi hazırlanan Mağara, meraklılar tarafından fener, kask ve çizme gibi donanım ve malzemelerle gezilebilmektedir. Yaylalar: İlçe sınırları içindeki 2 önemli yayladan birisi Akkuş Yolu üzerindeki Argan Yaylası, diğeri ise Ünye-Kumru sınırındaki Ericek Yaylasıdır. Her iki yayla da temiz havası, zengin bitki örtüsü, tabii ormanları, akarsuları ve kaynak suları ile bakir kalmış ender yerlerdendir. Ericek Yaylasında bulunan şifalı kaynak suyu, çevre il ve ilçelerden insanların günübirlik ziyaret ettikleri önemli bir içmedir. Bunun dışında, yörenin birçok yerinde başka şifalı kaynak suları da vardır. Plajlar ve Sahil: Karadeniz Bölgesinin en geniş ve en temiz doğal plajlarını oluşturan kumsallar Ünye kıyılarındadır. Uzunkum, Kavaklar ve İnciraltı plajları bunlardan bazılarıdır. Dalgaların bilinmeyen zamanlardan beri sabır ve ustalıkla işleyip, garip şekiller vererek figürler çizdiği kayalıklar da, Ünye sahillerinde görülebilecek başka bir güzelliktir. Özellikle Çamlık kıyılarına gidenler, ilginç kaya şekillerini saatlerce seyretmekten kendilerini alamazlar. 59

70 3. FİZİKSEL YAPI - ÇEVRESEL KAYNAKLAR 3.1.Jeomorfolojik Yapı Ordu kuzeyinde Karadeniz, doğusunda Giresun, batısında Samsun, güneyinde Sivas ve Tokat illeriyle çevrilidir. Ordu ili Kelkit vadisinin kenarında dik yamaçlarla yükselen dağların dorukları ile Karadeniz kıyıları arasında yer almaktadır. Kuzey Anadolu Dağları aralıklarla meydana gelen orojenik hareketlerle oluşmuştur. Mesozoyik te söz konusu dağların bulunduğu alanlar, deniz tabanı yayılması ile Tetis Denizi tarafından işgal edilerek jeosenklinal durumuna gelerek. Bu jeosenklinallerin ojeosenklinal karakterinde olanları, karadan taşınan malzemelerle dolmuş ve denizaltı volkanizmasına uğramıştır. Bu jeosenklinallerdeki volkaniklerin ve tortulların kıvrılması, ilk tektonik hareket olarak bilinen Kretase başlarında başlamıştır. Aralıklarla devam eden Alpin orojenik hareketler, Oligosen sonlarında şiddetlenerek, jeosenklinal alanların yerlerini kıvrımlı dağlara bırakmış ve ofiyolit içeren Mesozoyik çökeller çok karmaşık bir durum almıştır. Kuzey Anadolu Dağları nda Oligosen sonrası arazilerinin eksikliği, dağlık alanın bu dönemde kara haline geldiğini göstermektedir. Bununla beraber, Miyosen sonundan Kuvarterner e kadar devam eden tektonik hareketler ve kompresyonlar sonucunda büyük fay sistemleri meydana gelmiştir. Kırık hatlar boyunca magma yeryüzüne yayılmıştır. Yer yer tortullar ile aratabakalı olan volkanik araziler, Karadeniz Bölgesi nin doğu kıyılarında ve iç-batı kısımlarında yaygındır. Kent, Orta ve Doğu Karadeniz Bölümlerinin sınırını oluşturan Melet Irmağı ile Bülbül ve Civil Dereleri ve Turnasuyu nun oluşturduğu alüvyon düzlük ve denizden yüksekliği 530 metre olan volkanik bir birikim olan Boztepe nin eteklerinde yayılmaktadır. Ortalama rakım ve eğimler diğer Karadeniz kıyısı kentlerine nazaran daha düşüktür. Alüvyon düzlüğün hemen gerisinde Canik Dağlarının hafifçe metreye yükselen tepelik alanları ve Giresun Dağları nın diğerine nazaran daha eğimli şekilde yükseldiği metreye ulaşan tepelik alanları başlar. Kentin yeni gelişme alanlarından olan Efirli Bölgesi ise Akçaova Deresinin denize döküldüğü yerdeki alüvyon birikimlerden oluşmaktadır. Boztepe kentin merkezi ile bu bölgeyi ayıran doğal eşik oluşturur. Bülbül Deresi nin Boztepe eteklerindeki kısımları yerleşmeye uygun olmayan dik ve derin yamaçlardan oluşmaktadır. Bunun dışındaki dere ve ırmakların yatakları geniştir ve vadileri denizden içeri güneye sokulurlar. 60

71 Harita 13: Ordu Çevresinin Jeomorfolojik Yapısı Harita 14: Ordu İli Jeoloji Haritası 61

72 3.2. İklim Ordu, tipik Karadeniz iklimi etkisi altındadır. Kışlar serin, yazlar ılık geçer. Yılın hemen hemen bütün aylarında yağış vardır. Genelde ılıman bir iklim yapısına sahiptir ve yıllık sıcaklık ortalamalarında mevsimlerden ve gece gündüzden sıcaklık farklılıkları çok fazla değildir. Canik ve Giresun Dağlarının güneye bakan yamaçlarının il topraklarında yer alan kısımları olduğu için, deniz ve kara olmak üzere iki farklı iklim karakteri vardır. Ölçümlere göre, en soğuk ay Karadeniz ikliminden ve yerel koşullardan dolayı Şubat ayıdır. Bu aylarda en düşük sıcaklık sıfırın altına inmekte, 6-7 derece dolaylarında gerçekleşmektedir. Karasal iklim karakteri gösteren iç bölgelerde en soğuk ay Ocaktır ve karlı ve donlu günlerin sayısı daha fazladır. Kıyı bölümünde en sıcak ay yine Karadeniz ikliminden kaynaklı olarak Ağustos tur. Burada kıştan bahara ve yaza geçiş yavaş bir şekilde meydana gelir. Sonbahar ılık olup kış ortasına kadar sürer. Karlı gün sayısı azdır ve karın yerde kalma süresi ortalama 9 gündür. Bu değerler güneye gidildikçe karasal iklim özellikleri göstermeye başlar. Kıyı şeridi en yağışlı kesimdir. En yağışlı mevsim sonbahar, en az yağışlı mevsim ilkbahardır. Yaz aylarında düşen yağışlar sel karakterlidir. Kar yağışı kıyılarda çok azdır ve kısa sürer. İç kesimlerde kar yağışı hem yoğundur, hem de kış mevsimi uzun sürer. Ordu`da en hakim rüzgar, güneybatı yönlü lodos rüzgarıdır. Yerel koşullara bağlı olarak kıyı kesimlerde gündüz ve gece ısı farklılıklarından kaynaklı meltem rüzgârı görülmektedir. Güneyindeki dağlar nedeniyle güneyli yakıcı rüzgârların etkileri çok sık görülmese de, yaz aylarında Kıble yönlü rüzgârlar kavurucu etki yaratabilmektedir ve bundan dolayı tarım ürünlerinin verimleri düşebilmektedir Sıcaklık Yıllık ortalama sıcaklık 13.8 C dir. En sıcak ay Ağustos, en soğuk ay Şubat ayıdır. En yüksek sıcaklık haziran ayında 37.3 C, en düşük sıcaklık Ocak ayında 7.6 C olarak tespit edilmiştir. Uzun seneler içerisinde ortalama olarak 9 donlu gün tespit 62

73 edilmiştir. Son 10 yıllık ortalama sıcaklık grafiğinde; ortalama sıcaklık en düşük şubat ayında 7 derece, en yüksek sıcaklık haziran ayında 24 derece gözlenmiştir. Ordu günde ortalama 5 saat 6 dakika güneşli geçmektedir. En fazla güneşlenme müddeti 8 saat 6 dakika ile Haziran, en az ise 2 saat 19 dakika ile Ocak ayında görülmektedir. Ortalama deniz suyu sıcaklığı 15,6 C o dir. Deniz suyu sıcaklığı en yüksek değerini Ağustos ayında bulmakta (25,8C o ). Ocak ayında deniz suyu sıcaklığı 7,0 C o ye düşmektedir. Senenin 58 günü açık, 177 günü bulutlu ve 130 günü kapalı geçmektedir Yağış Batı Karadeniz den daha fazla fakat Doğu Karadeniz (Rize) kıyı şeridinden biraz daha az yağış alır. Yıllık ortalama yağış miktarı 1152,0 mm dir. Yılın hemen hemen yarısını teşkil eden günlerinin yağışlı geçmesi ilkbahar yağışlarının düşük, sonbahar yağışlarının en yüksek değer alması, Doğu Karadeniz tipik yağış rejimini göstermektedir. Senenin ortalama olarak 143 günü yağışlı geçmektedir. Günlük en çok yağış miktarı tarihinde metrekareye 153,4 mm olarak kaydedilmiştir. En çok kar yağışı yılında 56cm olarak ölçülmüştür Nispi Nem Sahil boyunca bölgede kurak geçen bir ay görülmektedir. Yıllık kuraklık çok nemli sınıfına girmektedir. Bitki örtüsü de çok nemli orman sınıfına girmektedir. Nemli bölgeler doğuya doğru gidildikçe artar. Ordu rutubet bakımından zengindir. Ortalama nispi nem değeri %74,7 dir. Nemin en fazla olduğu ay Mayıs, en az olduğu ay Aralıktır. Tespit edilen en düşük nispi nem %12 ile Nisan ayındadır Basınç: Ordu iline ait 10 yıllık ortalama basınç değeri 1014,8 Bar dır. Ortalama basıncın en yüksek görüldüğü yıl 2000 yılı, en düşük görüldüğü yıl ise 2002 yılı olarak kayıtlara geçmiştir. Son 10 yılda ortalama basıncın en yüksek görüldüğü ay Aralık olurken, en düşük olduğu ay ise Temmuz ayıdır. 63

74 ORDU Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen Ortalama Değerler ( ) Ortalama Sıcaklık ( C) Ortalama En Yüksek Sıcaklık ( C) Ortalama En Düşük Sıcaklık ( C) Ortalama Güneşlenme Süresi (saat) Ortalama Yağışlı Gün Sayısı Aylık Toplam Yağış Miktarı Ortalaması (kg/m 2 ) Uzun Yıllar İçinde Gerçekleşen En Yüksek ve En Düşük Değerler ( ) En Yüksek Sıcaklık ( C) En Düşük Sıcaklık ( C) Günlük Toplam En kg/m 2 Günlük En Hızlı km/sa En Yüksek Kar cm Yüksek Yağış Miktarı Rüzgar Tablo 29: Ordu İline Ait İstatistikî Veriler (Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü) 64

75 3.2.5.Rüzgar Aylık ortalama rüzgâr hızı saniyede 1,9 m/sn.dir. En hızlı rüzgâr yönü Batı olup, hızı saniyede 35,7 m/sn. olarak tespit edilmiştir. Kuvvetli ve Fırtınalı gün sayısı ortalama olarak 44 gündür. Hakim rüzgar yönü Güney - Güneydoğu yönlüdür. Mart, Nisan, Mayıs, Haziran ayları kuzeyli, Temmuz - Mart aylarına kadar güneyli rüzgârlar bölgeyi etkisi altına almaktadır. En yüksek hızdaki rüzgar tarihinde 106,2 km/s olarak ölçülmüştür Bitki Örtüsü Karadeniz kıyılarını belli bir yükselti kuşağına kadar kaplayan bitki örtüsünün oluşumunda, ılık ve bol yağışlı iklim özelliklerinin etkisi büyüktür. Doğal bitki örtüsü olarak, kıyıdan başlayıp, m yükseltili yamaçları izleyerek yer yer yüzey şekillerine bağlı olarak daralan yada genişleyen bir orman şeridi vardır. Kıyı şeridinde yayvan yapraklı etek ormanları ve fundalar görülür. Bu şerit, Karadeniz kıyıları ile kenar dağlarının orta kısımlarıdır. Tarla tarımına en uygun alanlarda buradadır. Kıyı şeridindeki bitki örtüsünde yer yer bakıma ve toprak özelliklerine bağlı olarak ortaya çıkan bozulmalar ve seyrekleşmeler vardır. Örneğin, Vona (Perşembe) Burnu'ndan Ordu'ya kadar uzanan kesimde de Vona Yarımadası'ndaki dağların bol yağış alan kesiminde kalan kıyı şeridinde, ormanlar seyrekleşmiş, orman altı örtü ve orman gülleri vb. çalılar azalmış bunların yerini sandal, defne, funda, mersin gibi Akdeniz bitkileri almıştır. Orman etekleri ile yaylalar arasında kalan kesimde ise, yayvan yapraklı, karışık ve iğne yapraklı bitki örtüsü görülür. Bu alanları kızılağaç, gürgen, çam, ladin, orman gülü türleri bitki örtüsünü oluşturur. Yayla kesimlerinde ise metre yükseklikte çam, ladin, ince çalı öbekleri ve orman altı bitki türleri görülür. Orman ağaçları dışında, en çok böğürtlen, ısırgan otu, papatya, nane, sütleğen, ebegümeci ve baklagiller türleri gibi bitkilere rastlanır. Ordu Kenti yakınlarında Boztepe eteklerinde de bitki örtüsü yer yer, taflanlar, zakkumlar, 65

76 serviler ve tek tük zeytinlerle, Akdeniz bitki örtüsünü andırır. Ordu'nun doğusunda Melet Çayı deltasında da sığır kuyruğu vb. kurakçıl bitkilerden oluşan çok seyrek ve yabanıl bir bitki örtüsü vardır Tarımsal Alan Kullanımları İlde hektar olan toplam arazisinin % 43,8 u tarım alanıdır. Tarıma elverişli arazi varlığı bakımından % 33 olan Türkiye ortalamasının üzerinde olmasına rağmen, arazi yapısı ve iklim özellikleri nedeniyle ürün çeşitliliği ve tarım potansiyeli açısından zengin değildir. İlde arazinin % 33,8 ini oluşturan orman alanları Türkiye geneline göre daha geniş bir alanı kaplamaktadır. Ülke genelinde ormanlık alanların toplam arazi içindeki payı % 27 dir. Hayvancılık açısından büyük önem taşıyan çayır-mera alanları il arazisi içinde % 8,4 paya sahip iken, bu oran Türkiye genelinde % 26 dır. Yerleşim yerleri ve tarım dışı araziler toplam arazinin % 13,9 unu kaplarken, bu oran Türkiye geneli için % 14 düzeyindedir. Arazinin Cinsi Alanı (Ha) Payı (%) Tarım Alanı Ormanlık Alan Çayır-Mera Tarım Dışı Arazi Toplam Tablo 30: Tarımsal Alan Kullanımı (Tarım İl Müdürlüğü. 2010) Arazi yapısı incelendiğinde arazinin % 43.8 i tarım alanı, %34 ü orman ve fundalık alan, %8.4 ü çayır ve mera alanı, %13.8 i ise yerleşim alanı ve tarım dışı araziden oluşmaktadır. İlde ha. büyüklüğündeki tarım arazisinin kullanım amaçlarına göre dağılımı durumu aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. 66

77 Tarım Çeşidi Alanı (Ha) Payı (%) Tarım Alanı Ekilen Nadas (boş alan) Fındık Alanı Diğer Meyveler Sebze Alanı Süs Bitkileri Alanı Toplam Tablo 31: Tarım Arazisi Üretim Alanının Kullanım Durumuna Göre Dağılımı (Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2013) 67

78 Toplam İşlenen tarım alanı (ha) Uzun ömürlü bitkiler (ha) Toplam Tahıllar ve diğer bitkisel Sebze Süs Toplam Diğer Fındık Kivi Yem Ekilen Nadas bahçeleri bitkileri alanlar bitkileri alanı alanı alanı Türkiye Ordu Akkuş Altınordu Aybastı Çamaş Çatalpınar Çaybaşı Fatsa Gölköy Gülyalı Gürgentepe İkizce Kabadüz Kabataş Korgan Kumru Mesudiye Perşembe Ulubey Ünye Tablo 32: İlçelere göre tarım alanı kullanımı (Rakamlarda yuvarlama nedeniyle farklılıklar olabilir, TUİK,2013) 68

79 Önemli Tarım Ürünleri; Fındık Üretimi; Fındık bilindiği gibi, özellikle birinci standart bölge olarak adlandırılan Ordu, Giresun ve Trabzon illerinin birinci derecede önem taşıyan geleneksel ürünüdür. Türkiye fındık üretiminin yaklaşık % 25 ini karşılayan ilimiz, yıllık ortalama bin ton fındık üretimi ile Türkiye fındık üretiminde 1. Sırada yer almaktadır yılında ton olarak gerçekleşen Türkiye fındık üretimi 2014 yılında yaşanan don olayından dolayı yaklaşık bin ton civarına kadar düşmüştür.(tüik verileri henüz açıklanmamıştır). İlimiz ekonomisinin en önemli ürünü olan fındık, aynı zamanda en önemli ticari ürün olma özelliğine de sahiptir. İlimiz ihracatının yaklaşık % 85 i fındık ve fındık mamullerinden oluşmaktadır. Fındık üretiminin büyük bir kısmı iç fındık halinde ihraç edilmektedir. Fındık, ilimizin tarım ürünleri ihracatında ilk sırada yer almakta ve yılda ortalama milyon $ döviz kazancı sağlamaktadır. Ürünün en fazla ihraç edildiği ülkeler Almanya başta olmak üzere AB ülkeleri, İsviçre ve Rusya başta olmak üzere diğer Avrupa ülkeleri ile Kanada ve ABD gibi deniz aşırı ülkelerdir. Yıllar Üretim (Ton) Üretim (Ton) Türkiye üretimindeki Türkiye içindeki Ordu Türkiye payı (%) sırası Tablo 33: Ordu İli ve Türkiye Fındık üretimi (Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, ) 69

80 Kivi Üretimi; Fındığı destekleyici ve ek gelir getirici ürün yetiştirme çalışmaları kapsamındaki bu ürünlerden özellikle kivinin üretiminde kısa zamanda çok büyük gelişme sağlanmıştır. İlimizde 2013 yılında dekar alanda ton, 2014 yılında ise dekar alanda ton kivi üretimi gerçekleştirilmiştir. Kivi üretiminde ağaç başına ortalama verim 53 kg. dır. Yıllar Üretim (Ton) Ordu Üretim (Ton) Türkiye Türkiye üretimindeki payı (%) Türkiye içindeki sırası Tablo 34: Ordu İli ve Türkiye Kivi üretimi (Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, ) Süs Bitkileri Üretimi; İlimizde ürün çeşitliğini artırmak ve üreticilere yeni gelir kaynağı sağlamak amacıyla kesme çiçek yetiştiriciliği konusunda da çalışmalara başlanılmıştır. Proje kapsamında; Kesme çiçek yetiştiriciliği yapmak isteyen 363 üreticiye teorik ve uygulamalı eğitim verilmiştir. Bu üreticilerimiz ile Samsun ve Trabzon illerinde kesme çiçek üreticiliği yapılan alanlara teknik gezi düzenlenmiş ve üreticilerimizin uygulamaları yerinde görmeleri sağlanmıştır. İlimizde bugüne kadar 1 üreticimiz tarafından m² alanda karanfil yetiştiriciliği yapılırken, yapılan eğitim ve yayım çalışmaları sonucunda toplam üretim alanımız 44,5 dekar alana ulaşmıştır. 70

81 Hayvancılık Faaliyetleri Hayvan Adı Yetişkin Genç- Yavru Toplam Sağılan hayvan sayısı (baş) Süt (Ton) Sığır (Kültür) ,768 Sığır(Melez) ,885 Sığır(Yerli) ,763 Tablo 35 : Ünye İlçesinde büyükbaş hayvan varlığı ve süt üretimi (TUİK, 2015) Hayvan Adı Toplam Hayvan Sayısı (baş) Sağılan hayvan sayısı (baş) Süt (Ton) Kırkılan hayvan sayısı (baş) Yün kıl tiftik (ton) Koyun ,435 (Yerli) Tablo 36: Ünye İlçesinde Küçükbaş hayvan varlığı ve süt, yün, kıl ve tiftik üretimi (TUİK, 2015) Hayvan Adı Arıcılık yapan işletme sayısı (adet) Yeni kovan sayısı Eski kovan sayısı Toplam kovan Bal üretimi (ton) Balmumu üretimi (ton) Arıcılık ,313 8,233 Tablo 37: Ünye İlçesinde Arıcılık (TUİK, 2015) 71

82 Orman Durumu Ordu ilinde ormanlar genelolarak kuzey batıda yayılış göstermektedir. Ormanlar doğal olarak sahilden itibaren Kızılağaç, Kayın, Gürgen ve m de Ladin, Meşe ve Göknar olarak devam etmektedir. ORDU İLİ ORMAN VARLIĞI 25% 72% 3% NORMAL ORMAN BOZUK ORMAN ORMANSIZ ALAN Normal Orman (ha) Bozuk Orman (ha) Toplam Orman (ha) Ormansız Alan (ha) Genel Alan (ha) , , , , ,90 Grafik 4: Ordu İli Orman Varlığı Ordu ilindeki ekolojik zonlar aşağıda verilmiştir; Louretum Zonu: Bu zon sahil kıyı seridinden iç kısımlara doğru m kadar uzanmaktadır. Barındırdığı tipik bitki örtüsü maki formasyonuna ait bitkilerdir. 72

83 Castenatum Zonu: Lauretum zonundan sonra gelen ve yapraklı orman formasyonunun ilk yarısını olusturan bu zon, dar bir alanda ( m) bulunmaktadır. Fagetum Zonu: Yapraklı orman kesiminin ikinci kesimini olusturan Fagetum Zonu çoğunlukla ( m) yükseltilere çıkmakta, bazen dere boylarında 1500m ye dek bu zonu temsil eden türler görülmektedir. Picetum Zonu: Saf Picetum zonu m ler den sonra baslamakta olup, 600 m lere kadar inebilmektedir. Bu zonu olusturan karakteristik bitki türü olan Picea oriantalis in yasama alanı sınırı Melet havzasında sona ermektedir. Alp Zonu: Genel anlamıyla orman sınırının bittiği bu zon bitkilerin özellikle ağaçların yasama sınırının sonu olarak kabul edilmistir. Alp Zonu başlangıcı genel olarak m rakımlı alanlarda baslamaktadır. Bu zon genellikle dağlık yayla alanlarıyla kaplıdır. Bu alanlarda bulunan ağaç türü Huş ve yer yerde bodur boylarda Sarıçam dır. Ordu ili genelinde orman varlığı yayılışına bakıldığında farklı ekolojik değişimler görülmez. Ancak bazı bitki türlerinin yayılış bölgeleri sınırlarının il coğrafyasında bulunması nedeniyle istisna sayılacak ekolojik bazı değişiklikler görülür. Ülkemiz ormanlarının önemli meşçerelerinden, Doğu Ladininin meşçere sınırı olan Melet havzasının doğu kısmı il genelinin ekolojik yapısından farklılık arz eder. Ayrıca Tokat ve Sivas illerine yakın dağlık ve platoların oluşturduğu orman ekolojisi kıyı bandından farklı ekolojik yapıya sahiptir. Bu ekolojik çeşitlilikten dolayı il orman varlığı ve alt örtü diye tabir edilen otsu ve odunsu yapı çeşitlilik bakımından oldukça zengindir. 73

84 3.4. Jeolojik Durum, Deprem Deprem Durumu İnceleme alanını deprem riski olarak incelediğimizde aktif bir fay bulunmamaktadır. Fakat Ordu ilinin güneyinden Amasya- Tokat- Sivas üzerinden geçen kuzey Anadolu fay zonu (KAFZ) geçmektedir. Kuzey Anadolu fay zonunun toplam uzunluğu 1500 km., genişliği ise yer yer m. arasındadır. Kuzey Anadolu Fay Zonu doğrultu atımlı sağ yönlü bir fay olup tek bir kayma düzlemi şeklinde değil birçok parçadan oluşan bir fay sistemi şeklindedir. Kuzey Anadolu Fay Zonu nun yaşının milyon yıl olduğu tahmin edilmekte olup sismik aktivitesinin daha milyonlarca yıl devam edeceği düşünülmektedir. Kuzey Anadolu Fay Zonu üzerinde bölgeye yakın yerlerde oluşabilecek her deprem bölgemizi direk olarak değil dolaylı olarak etkileyecektir. Örneğin Erzincan da 1939 yılında 7,9 magnitüdünde meydana gelen depremde bölge az hasar görmüş, 1992 de yine Erzincan da meydana gelen 7,0 magnitüdünde deprem ise hasarsız atlatılmıştır. Bu bölge Bayındırlık ve İskan Bakanlığı nca hazırlanan tarih ve sayılı kararla yürürlüğe giren Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına göre 3. Derece Deprem kuşağında bulunmaktadır. Bu nedenle bu bölgede yapılması düşünülen yapıların Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yayınlanan deprem yönetmeliğine uygun projelendirilmesi gerekir. Harita 15: Ordu İli Deprem Bölgeleri Haritası 74

85 İMAR PLANINA ESAS JEOLOJİK-JEOTEKNİK ETÜT RAPORU Ünye Belediyesi, Revizyon İmar Planına esas altlık teşkil edecek, imar planına esas jeolojik-jeoteknik etüt raporu, 176 adet 1/1000, 22 adet 1/5000 halihazır paftalarında yaklaşık 3700 hektarlık alanda Ünye Belediyesi tarafından Kamer İnşaat a yaptırılmıştır. Etüt Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 05/10/2017 tarihinde onaylanmıştır. Ünye Belediyesi, imar planı alanına yönelik ilk jeolojik etüt tarihinde İller Bankası Genel Müdürlüğü, Jeolojik Etüt Şube Müdürlüğü tarafından düzenlenmiştir. İller Bankası Genel Müdürlüğü 2006 yılında JEGA alanlarına yönelik daha detaylı etüt yaptırmıştır. Harita 16: 2006 Yılı Jeolojik Etüt Alanı 75

86 Harita 17: 2017 Yılı Jeolojik Etüt Alanı Uydu Görüntüsü Harita 18: Jeolojik Etüt Alanı, Jeolojik Yapı 76

87 Mevcut Plana Esas Yerbilimsel Etütler, Sakıncalı Alanlar Afete Maruz Bölgeler İnceleme alanında daha önce imar planına yönelik yapılmış jeolojik-jeoteknik çalışmalar aşağıda sıralanmıştır; İller Bankası Genel Müdürlüğü İmar Planlama Dairesi Başkanlığı Jeolojik Etüd Şube Müdürlüğü elemanlarından Jeoloji Mühendisi Kasım Öztekeşin, Jeoloji Mühendisi Çağlar Tokaç ve Jeoloji Mühendisi Dinçer Ağanoğlu tarafından tarihinde hazırlanan ve Afet İşleri Genel Müdürlüğü nce tarihinde onaylanan Ünye (Ordu) İmar Planına Esas Jeolojik İnceleme Raporunda; İnceleme alanında gözlemsel çalışmalar sonucu halihazır harita sahası yerleşime uygunluk açısından; Yerleşime Uygun Alanlar (UA), Yerleşime Önlemli alanlar (ÖA), Jeoteknik Etüt Gerektiren Alanlar (JEGA), Yerleşime Uygun Olmayan alanlar (YUOA) belirlenmiştir. İller Bankası Genel Müdürlüğü Makine ve Sondaj Dairesi Başkanlığı Jeoteknik Etüt Şube Müdürlüğü tarafından Ekim-2016 tarihinde onaylanan Ünye (Ordu) Jeoteknik Etüt Gerektiren Alanların (JEGA) İmar Planına Esas Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporunda; litoloji, zemin ve kayaçların jeoteknik özellikleri ile topografik eğim dikkate alınarak yapılan yerleşime uygunluk değerlendirilmesi neticesinde uygun olmayan alanların (UOA) yanı sıra, kıyı çökelleri ile akarsu çökelleri ÖA1 (Önlemli Alan 1), volkanik kayaçlarının bulunduğu alanlar ÖA2 (Önlemli Alan 2) olarak değerlendirilmiştir. Uygun Olmayan Alanlar (UOA) Çalışma alanında yüksek eğimli (şekil 12.1) sarp alanlar (eğimlerin 60 ila 85 arasında olduğu alanlar) ile küçük ölçekte kopmaların gözlendiği, yüzeyde kabarmaların ve tansiyon çatlaklarının (şekil 12.2) oluştuğu ve şev stabilite analizi yapıldığında kritik ve güvensiz (güvenlik katsayısı (F) < 1.2) olarak tespit edilen alanlar yapılaşmaya uygun olmayan alanlar olarak belirlenmiştir. Bu alanlar mühendislik jeolojisi haritaları 1/2000 ölçekli paftalarında UOA simgesi ile gösterilmiştir. Önlemli Alanlar (ÖA) Çalışma alan içersinde kıyı çökelleri ile akarsu çökelleri önlemli alan 1 (ÖA1), volkaniklerin kapladığı alanlar önlemli alan 2 (ÖA2) olarak ayırt edilmiştir. 77

88 Önlemli Alanlar-1 (ÖA1) Çalışma alan içinde kıyı çökelleri ile akarsu çökellerinin bulunduğu alanları kapsamaktadır. 1/2000 ölçekli paftalarında ÖA1 simgesi ile gösterilen kumsal çökellerinin bulunduğu alanlarda öncelikle Kıyı Kanununun Uygulamasına Dair Yönetmelik esaslarına uyularak planlama yapılmalıdır. ÖA1 simgesi ile gösterilen bu alan sıvılaşma, oturma, şişme ve taşıma gücü problemleri yönünden irdelendiğinde, yüzeyde hasar meydana getirebilecek sıvılaşmaların gerçekleşebileceği, ayrıca yapılan konsolidasyonlu oturma analizlerinde izin verilebilir miktarların üzerinde oturmaların oluşabileceği alanlar tespit edilmiştir. Bu verilere dayanarak çalışma alanında yapılaşma öncesinde parsel bazında yapılacak zemin etütlerinde özellikle sıvılaşma, taşıma gücü ve oturma analizleri detaylı olarak yapılmalı ve bu hususlarla ilgili doğabilecek zemin problemlerinin tamamını karşılayacak şekilde iyileştirme yöntemi ve/veya birden fazla iyileştirme yöntemi birlikte kullanarak gerekli önlemler alınmalıdır. Komşu parsellerde oluşabilecek duraysızlığa karşı tedbirler önceden alınmalıdır. Konsolidasyon deneyleri ile oturma hesapları yapılarak oturmaların müsaade edilen sınırları geçmesi durumunda ön yükleme, kazıklı temel gibi zemin iyileştirmesi çalışmaları yapılmalıdır. Sıvılaşmaya karşı dayanıklı yapı inşası (yapının temelini oluşturan yapı elemanları sıvılaşmanın etkilerini karşılayabilecek şekilde tasarımlanır) yapılmalı, çalışma alanı içinde su ve kanalizasyon borusu vb. gibi gömülü hafif alt yapı elemanlarının sıvılaşmadan zarar görmemesi veya hasarı en aza indirilmesi için boruların sıvılaşmadan kaynaklanan yanal hareketleri ve yer değiştirmeleri karşılayacak düzeyde esnekliğe sahip bağlantılarla birleştirilmesi tercih edilmelidir. Bunların yanı sıra diğer zemin parametrelerinden de doğacak problemleri de göz önünde bulundurarak problemlerin tamamını ortadan kaldıracak tarzda iyileştirme yöntemleri uygulanmalıdır. Önlemli Alanlar-2 (ÖA2) Çalışma alanı içerisinde volkano sedimanter birimler ile bu birimlerin ayrışma ürünlerinin kapladığı alanlardır. Bölgenin oldukça yağış alan bir bölge olması ve yüzey sularının fiziksel ve kimyasal bozunmaya sebep olabileceği killi ve karbonatlı birimlerin mevcudiyeti, bölgenin yoğun bitki örtüsüyle kaplı olması, bunun ise kayaçlarda yüksek seviyede ayrışmalara yol açması gibi nedenler bölgede duraylılık problemleri yaratabilmektedir. Nitekim ayrışmış volkano sedimanter birimlerde yapılan şev duraylılığı analizleri neticesinde güvenlik katsayıları deprem etkisi varken oldukça kritik değerlerde 78

89 çıkmıştır. Tüm bu nedenlerden dolayı ÖA2 alanında parsel bazında etütler yapılıp, kayaçların ve tamamen killeşmiş birimlerin jeoteknik özellikleri ayrıntılı olarak ortaya konulmalıdır. Yapılaşma öncesinde ayrışmış zonların (düşük kalınlıklarda) kaldırılmasının ekonomik olması halinde sağlam kayaya kadar sıyrılmalıdır. Şev duraylılığı analizleri yapılarak, sonuçların yapılaşma öncesinde değerlendirilip sağlam kayaya soketlenmiş kazıklar, betonarme istinat duvarları ve bu yapıların ankrajlı-destek kirişleri ile desteklemesi, yağmurlu mevsimlerde oluşan yüzey suları ve yapıların atık suları kafa hendekleri ve benzeri yöntemlerle etkisizleşecek kadar uzaklaştırılması, temel kazılarında yer altı suyuna rastlanılan kesimlerde zemin kütlesinin drenajının sağlanması gibi önlemlerin alınması gereklidir. Komşu parsellerde oluşabilecek duraysızlıklara karşı tedbirler de önceden alınmalıdır. Yapılaşmalardan önce parsel bazındaki etütlerde şev üstüne gelecek ilave yükün doğal veya yapay şeve etkisi ile şev kenarına olan mesafesinin etkileri, ilave yükün şev duraylılığını bozmayacak şev kenarına olan güvenli mesafesinin belirlenmesi, kaya ve toprak zeminlerin jeoteknik parametrelerinden doğabilecek problemlerin ayrıntılı çalışılarak, jeoteknik problemin niteliğine göre yukarıdaki önlemlerden bir veya birkaçının alınması gerekir. 1/2000 ölçekli haritasında ÖA2 simgesiyle gösterilmiş olan bu alanda yüksek katlı yapılardan ve yüksek yapı yoğunluğundan kaçınılmalıdır denilmektedir. T.C. Ordu Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü nün tarih ve 616sayılı yazısına göre; inceleme alanında, FevziÇakmak, Döşemedibi, Çatalpınar, Gölevi mahallelerine ait Afete Maruz Bölge Kararlarına rastlanmış ancak bu alanlara ait sayısallaştırma çalışmaları devam etmektedir denilmektedir. Taşkın Sahaları, Sit Alanları, Koruma Bölgeleri İnceleme alanı içerisinde taşkın sahaları için alınmış DSİ i kararı, sit alanı ve koruma bölgeleri kararları bulunmamaktadır. JEOMORFOLOJİ Ünye ilçesini kapsayan dağları genel olarak üç kısıma ayırabiliriz. Birincisi sahilden başlayarak Asarkaya nın Fatsa kısmına bakan yöresi Başkızdıran ı içine alarak Meydan köyünün üstündeki sıradağlara kadar uzanan kısımdır, ikincisi Curi deresinden başlayarak 79

90 Çaybaşı bucak merkezine ve oradan da Taşkeseği Köyüne kadar uzanan dağlar, üçüncüsü ise Kale den başlayarak Kızılkaya kesimini içine alarak Tekkiraz yolu ile Karaarmut yöresine kadar uzanan dağlardır. Ordu ili sınırları içerisinde kalan, Üst Kretase-Tersiyer dönemine ait volkano-tortul, magmatik, sedimanter, sokulum kaya birimleri ile Kuvaterner yaşlı güncel çökeller yer alır. Bölgede Oligosen-Alt-Orta-Miyosen döneminde karasal koşullar egemen olmuştur. Bu dönemde karasal şekillenme egemen olmuş, bölge aşındırılarak düzleştirilmiş ve peneplen alanına dönüştürülmüştür. Üst Miyosen-Pliyosen döneminde ise bölge tektonik hareketler ile yükseltilmiş, önceleri dönemsel, sonra iç-dış olay ve süreçlerle yarılarak plato niteliği kazanmıştır. Çalışma alanında yer alan kaya birimleri üzerinde, bu genel aşınım evre ve süreçlerinin izlerini görmek mümkündür. Düzleşme evreleri tektonik etkinliğin yavaşladığı dönemleri yansıtmaktadır. Düzleşme dönemlerinin izlerini taşıyan morfolojik ünitelerin günümüzdeki konumu ve dağılımında, birimlerin kaya türü ve yapısal özellikleri etkili olmuştur. Jeomorfolojik üniteler, yüksek kotlardan aşağı kotlara doğru bir sıralanma sunarlar. Bu üniteler; Aşınım Yüzeyi, Eksüme (Sıyrılmış) Yüzeyler, Yapısal Yüzeyler, Yamaç Zonu ile Vadi Tabanları-kıyı kuşağıdır (Ateş vd.,2004). Bölgede tektonizmanın aşınımdan daha etkili olduğu evrelerde, yapısal üniteler de gelişmiştir. En belirgin olan Yapısal Yüzeyler, Kuzey Anadolu Fay Zonu nun oluşumu ile aynı dönemde etkin olan, volkanizmanın ürünleri (lav-tüf) dir. Ayrıca araştırma alanında Würm Glasiyasyonunun oluşumuna imkan veren yüksek kesimlerde bulunmaktadır. Bu alanlar günümüzde Periglasiyal Morfojenetik Bölge karakterindedir. Dolayısıyla periglasiyal morfojenetik bölge şekilleri gelişmiştir. İnceleme alanının genel eğim değeri % 0-40 aralığındadır. İnceleme alanında alüvyonal düzlükler %0-10, Çaybaşı Üyesi %10-20, %20-30, %30-40, Akveren Formasyonu %10-20, %20-30, %30-40, Tirebolu Formasyonu %0-10, %10-20, %20-30, %30-40 eğim aralığındadır. İnceleme alanının 1/5000 ve 1/1000 ölçekli eğim haritaları verilmiştir. 80

91 Harita 19: İnceleme alanının jeoloji ve eğim haritası Harita 20: İnceleme alanının 1/5000 ölçekli paftalar indeksi Harita 21: İnceleme Alanı 1/ Çevre Düzeni Planındaki konumu 81

92 JEOLOJİ Genel Jeoloji Çalışma alanının yaklaşık 80 km2 çevresi baz alınarak derlenen bölgenin genel jeolojisinde, Senozoik Mesozoik yaşlı birimler bulunmaktadır. İnceleme alanı ve yakın civarının, 1/ ölçekli jeoloji haritası Şekil 7.1 de verilmiştir. Harita 22: İnceleme alanı ve yakın civarının 1/ ölçekli genel jeoloji haritası MESOZOYİK Kretase Mesudiye formasyonu (Km) : Bazalt, andezit, lav ve piroklastları ile kumtaşı, kırmızı kireçtaşı, çamurtaşı, silttaşı ve tüfit ara seviyelerinden oluşan istife Mesudiye Formasyonu adı verilmiştir. Formasyon ilk kez Terlemez ve Yılmaz (1980) tarafından tanımlanmıştır. Mesudiye Formasyonu Ünye güneyinde, Kurna ve Ceviz Dere boyunca, Bozdağ dolayında, Korgan ilçesi dolaylarında Aşağı Damlalı, Miri, Yenipınar, Yazıcı, Tatarcık, Abaz Dağı, Çatak, Tepeköy, Yeniköy, Gökçebel, Kabataş, Bacanak, Salihli, 82

93 Hisarbey ve Çatalpınar dolaylarında yüzeylenmektedir. Erkiz üyesi (Kt1) : Dasit-dasitik tüf, bentonitleşmiş dasitik tüf ve bentonitlerden oluşan birim Erkiz Üyesi olarak adlanmıştır. Birim Ünye GB sında, Erkiz tepe, Sivri tepe, Kızılkaya tepe, Gök tepe, Vaylankaya tepe, Zindan tepe, dolayları ile Aşağınadirli mah., Kaledibi mah., Kızılkaya mah., Vaylan mah., Goyunsak mah. çevrelerinde yüzeylemektedir. Birim içerisinde yer alan dasitler sarımsı beyaz, pembe açık yeşil ve gri renklidir. Dasitik tüflerden oluşan seviyeler ince-orta katmanlıdır. Dasitik tüfler yer yer bentonitlerle ardalanmalıdır. Silisleşmenin yaygın olduğu dasitik tüflerde limonitleşme ve killeşme de görülmektedir. Bentonitleşmiş dasitik tüfler yeşil, açık yeşil, bej ve krem renklidir. İçerisinde kuvars kristalleri ve cam parçaları izlenmektedir. Bentonitler, dasitik tüflerin ve tüflerin (camsı tüf, kristal tüf) hidrotermal alterasyonu sonucu oluşmuşlardır. Bentonitleşme dasitik tüflerin alt seviyelerinde yaygındır. Birimin üzerine Üst Kretase- Paleosen yaşlı kireçtaşı-marn (Kta2) ile çamurtaşı, kireçtaşı, kumtaşı, marn ve tüflerden oluşan volkano-tortul istif (KTa1) gelmektedir. Erkiz üyesi Üst Kretase (Santoniyen- Kampaniyen) yaşlı volkanik istifin üzerinde yer almaktadır. Birimin kalınlığı m kadardır. Erkiz üyesi, stratigrafik konumu ve üzerinde yer alan Üst Kretase-Paleosen yaşlı çökellere göre Senoniyen (Kampaniyen) yaşlı olmalıdır. Tirebolu formasyonu (Kt) : Trakiandezit, andezit, riyodasit, dasit-riyodasitik tüf-breş, bentonitleşmiş dasitik tüf, bentonitlerden oluşan birime Tirebolu Formasyonu adı verilmiştir. Formasyon, Ünye dolayında Asarkaya tepe, Kovankaya tepe, Bardakcı tepe, Kayalar Sırtı, Alageriş tepe, Kabak tepe, Kungunkaya tepe, Yemişli tepe, Kuzca mah., Kavaklar mah., Tavkutlu mah., Çatalpınar mah. dolayları, Çalalkaya tepe, Kuzguncukbaşı tepe, Kızılkaya tepe dolaylarında, Dereden mah., Abaz Dağı, Kestane tepe, Durmuş tepe, Kabataş ilçesi kuzeyinde, Reşadiye çayı batısında Yartam tepe, Yarbaşı tepe, Cam tepe, ve Uzunbük mah. dolaylarında yüzeylenir. Dasitler-sarımsı, beyaz, pembe, açık yeşil ve gri renklidir. Lav akıntıları şeklinde görülür. Sütunsal eklemlidir. Trakiandezitik kayalar Santoniyen-Kampaniyen yaşlı Mesudiye formasyonu üzerinde yer almaktadır. Üzerine Fatsa yöresinde Maestrichtiyen-Tanesiyen yaşlı Akveren formasyonu, Ünye kesiminde ise Üst Kretase-Paleosen yaşlı kireçtaşı-marn (Kta2) gelmektedir. Paleosen Akveren formasyonu (Kta) : Kireçtaşı, kumlu kireçtaşı, marn, silttaşı, kumtaşı ardalanmasından oluşan istife Akveren Formasyonu adı verilmiştir. Formasyon Fatsa, Kumru, Korgan ilçeleri dolaylarında ve Korgan güney kesimlerinde yüzeylenir. Formasyon kireçtaşı, kumlu kireçtaşı, marn, silttaşı ve kumtaşı ardalanmasından 83

94 meydana gelmiştir. Formasyon içinde yer yer tüfit seviyeleri de izlenir. Kireçtaşları gri, beyaz, kırmızı kızıl renkli, orta-kalın tabakalıdır. Kiltaşı ve marn gri, beyaz ve sarımsı renkli, ince tabakalıdır. Kumlu kireçtaşları, pembe, sarımsı beyaz renkli orta-kalın tabakalıdır (70 cm). Üst kesimlerde yer alan kumlu kırıntılı seviyeler sert ve sıkı tutturulmuştur. Kiltaşları, mor, bordo-gri ve sarı renkli olup ince tabakalıdır. Silttaşları, yeşilimsi gri renkli, ince-orta tabakalıdır. Kumtaşları, açık gri renkli, ince-orta tabakalı, ince taneli ve karbonat çimentoludur. Taban yapıları gözlenmektedir. Tüfitler, açık gri, kahverengi ve sarımsı renkli olup ayrışmaya uğramıştır. Birim içinde 1-2 m. kalınlığında seviyeler oluşturmaktadır. Akveren formasyonu, Mesudiye formasyonu ve trakiandezit lav ve piroklastları ile dasitlerden oluşan Tirebolu formasyonu üzerine uyumlu olarak gelmektedir. Üzerine Kumru formasyonu çökelleri uyumsuz olarak gelmektedir. SENOZOYİK Eosen Tekkeköy Formasyonu (Tt) : Andezit, bazalt lav ve piroklastları ile kumtaşı, silttaşı, marn tüfit ara seviyelerinden meydana gelen volkanik istife Tekkeköy formasyonu adı verilmiştir. Tekkeköy Formasyonu ilk defa Yoldaş ve diğ. (1985), tarafından adlanmıştır. Tekkeköy formasyonu Maestrichtiyen-Paleosen (Tanesiyen) yaşlı Tekkiraz ve Kozmandağı kireçtaşı üzerinde uyumsuz olarak Kumru formasyonu üzerinde geçişli olarak yer almaktadır. Üzerine Canik Volkanitleri (Tcv) ve Eski kumsal çökelleri (Qek) uyumsuz olarak gelmektedir (Keskin vd. 1998). Çaybaşı Üyesi (Tetç): Çaybaşı İlçesi, Kurtbeli Mahallesi, Çukur Mahallesi, Leylek, Saklıköy ve çevresinde yüzeylenir. Keskin ve diğerleri (1998) tarafından Çaybaşı Üyesi adı verilerek tanıtılan birim, kumtaşı, silttaşı, çamurtaşı ardalanması ile çakıltaşı ara seviyelerinden oluşur. Kumtaşı; sarımsı gri renkli, orta-kalın düzgün tabakalı, orta-sıkı karbonat çimento ile tutturulmuştur. Silttaşı; gri renkli, ince-orta düzgün paralel tabakalı, karbonat çimento ile orta-sıkı tutturulmuştur. Sarımsı yeşil, gri renkli olan çamurtaşı; paralel düzgün orta tabakalı, orta tutturulmuştur. Formasyon içinde seyrek olarak kalın, masif ara tabakalı gözlenen çakıltaşı, gri, kahverenkli, kötü boylanmalı çakıllı, volkanik hamurludur. Keskin ve diğerleri (1998)'ne göre Eosen (Üst İpreziyen-Priyaboniyen) yaşındadır. 84

95 Asarcık Üyesi (Teta): Ordu İli güneyinde Yeşilce Beldesi batısı-melet Irmağı arasında, Melet Irmağı Vadisi ve batısında Erik Köyü arasında yüzeyler. Tip kesit yeri Asarcık Köyü olan birim, Terlemez ve Yılmaz (1980) tarafından adlandırılmıştır. Asarcık Üyesi; seyrek tüfit, lav ve kumtaşı ara düzeyli aglomeradan oluşur. Aglomera birimin egemen kaya türüdür. Koyu gri, gri, yer yer mor kahverenkli, masif görünümlü, bazen kalın tabakalı, sağlam ve dayanımlıdır. Köşeli, küt köşeli, boylanmamış genellikle bazalt çakıllı, bloklu, tüf ve volkanik bileşenli çimento ile gevşek, orta tutturulmuştur. Aglomeralar içinde ara düzey şeklinde gözlenen kumtaşı, gri, yeşilimsi gri renkli, inceorta tabakalı, ince taneli, volkanik elemanlıdır. Genellikle bazaltik bileşimli olan lavlar koyu gri, kahve, yeşil, siyah, mor renkli, tabakalı görünümlü, sık eklemli, çatlaklı, çatlakları kalsit, kuvars dolguludur. Bazı alanlarda sütunsal soğuma eklemli, bazen gaz boşlukludur. Ara katkılı olarak izlenen tüfitler ise gri, sarımsı gri renkli, bazalt çakıl serpintili, gevşek, orta tutturulmuştur. Miyosen - Pliyosen Canik Volkanitleri (Tcy) İri kristalli yeşil, koyu yeşil ve siyah renkli bazaltlar ile tüflerden meydana gelmektedir. Canik volkanitleri, güney kesimde Karaçal, Küçükgökçebel, Hacıhasan, Muhaciroba, Dereoba ve Göllüce Köyleri ile Küplengi, Elicek, Çatman, Tütünlük, Kurtalan, Kızlarkayası, Absut tepeleri, dolaylarında yüzeylemektedir. Makroskopik olarak porfirik tekstür gösteren bazaltlar içinde iri ojit, olivin ve plajioklas fenokristalleri görülebilir. Bazı örneklerde iri ojit kristalleri kayaç içinde izlenebilmektedir. Canik volkanitleri Eosen yaşlı Tekkeköy Formasyonu üzerinde yer alır. Miyo-Pliyosen yaşı genel olarak kabul edilmiştir. Kuvaterner Eski Kumsal Çökelleri (Qek) : Ünye batısında yer alan denizel seki çökelleridir. Özellikle Terme-Ünye arasında, Ünye çıkışından yol yarmalarında yüzeyleyen denizel seki çökelleri belirgin topoğrafyaları ile göze çarparlar. Genelde çakıl-kum (ince kum) arasında değişen tane boyundaki gereçlerin oluşturduğu denizel sekiler, yatay ve yataya çok yakın tutturulmamış katmanlar içermektedir. Erken Kuvaterner-Pleyistosen yaşlı kabul edilen denizel seki çökelleri Kuvaterner yaşlı arazinin askıda kalmış kısımlarıdır. Yeşilırmak deltasının sadece doğu kesiminde, Terme-Ünye arasında bitki örtüsü kaplı basamaklar oluşturan denizel sekiler 2-3 düzey oluştururlar. Güncel akarsu çökelleri (Qa) : Curi Dere, Akçay gibi akarsuların tabanlarında ve dirseklerinde birikmekte olan güncel akarsu çökelleri, çakıldan-kil boyutuna kadar 85

96 değişmekte olup akıntılar nedeniyle genelde teknesel çapraz katmanlanma gösterirler. Kalınlığı ise m civarındadır. Güncel kumsal çökelleri (Qk) : Güncel kıyı çizgisinin kara bölümünde kalan kıyı çökelleridir. Kumlardan oluşur. Terme-Ünye karayolunun kuzeyinde görülür. Çökelme ortamına göre az eğimli düzlemsel çapraz katmanlı olabilir. Bunların kalınlığı 1-2 m yi geçmez. Güncel taşkın ovası çökelleri (Qt) : Yeşilırmağın taşkın ovası çökelleridir. Eski kumsal çökelleri (Qek) arasında çok ince bir kuşak halinde uzanır. Bu tutturulmamış çökeller kahverengi-açık kahverengi kil, silt ve çok ince kumdan oluşur. Eski Alüvyon (Qek) : Ünye batısında Evci, Sakarlı, Nalcılar, Elmacık, Cılar ve Göbünalcı Köyleri dolayında D-B doğrultusunda kıyıya paralel olarak uzanır. Bu çökeller Akçay ve Curi Dereleri çevresinde az eğimli düzlükler olarak görülür. Eski alüvyonlar tutturulmamış çakıl, kum, silt, mil gibi malzemelerden meydana gelmiştir. Çakıllar oldukça yuvarlaktır. Yeni Alüvyon (Qal) : Çalışma alanında Akçay, Curi Irmağı, Tabakhane Deresi, Ceviz Dere, vadilerinde ve bu derelerin Karadeniz e döküldüğü kesimlerde tutturulmamış çakıl,kum ve mil gibi malzemeden meydana gelmiştir. 86

97 Grafik 5: İnceleme alanı ve yakın civarının genelleştirilmiş stratigrafik kesiti (MTA). 87

98 Yapısal Jeoloji Çalışma alanı, Doğu Pontid tektonik birliğinde yer almaktadır. Üst Kretase bölgede kuzey-güney yönlü sıkışma tektoniği etkisinde kalmıştır. Bu tektonizmaya bağlı olarak bölgede, doğu- doğu batı uzanımlı ana kıvrım sistemleri, normal, ters faylar ve bindirmeler oluşmuştur. Ordu İl sınırları içerisinde kalan alanda, Doğu Pontidlerde oluştuğu belirtilen doğu-batı uzanımlı ana kıvrım sistemleri gözlenememektedir. Çalışma alanının güneyinde, genellikle Mesudiye formasyonu içerisinde yerel, küçük ölçekli birkaç antiklinal ve senklinal Ateş vd (2004) tarafından haritalanmıştır. Çalışma alanında tektonik yapılar, genellikle çalışma alanının Karadeniz e bakan yamaçların sahile yakın kesimlerinde gözlenir. Bu kesimde de çoğunlukla Akveren formasyonunun yayılım gösterdiği alanlarda seçilebilmektedir. Akveren formasyonu, çevreye göre daha düşük kotlardaki senklinallerde korunmuş olarak yer alır. Bu formasyonda oluşan kıvrım eksenleri daha çok kuzey-güney, kuzeydoğu-güneybatı yönünde gelişmiştir. Faylar da yine benzer yönde uzanımlı olarak, daha çok Akveren formasyonu ile diğer formasyonların dokanağında gözlenir. Tektonik hatların en önemlileri Çamaş İlçesi kuzeyinde, Akveren ve Çağlayan formasyonlarını, batı devamında Akveren ve Tirebolu formasyonlarını sınırlayan normal faydır. Ayrıca Karaköy doğusundan başlayarak, kuzey-güney yönde Bolaman doğusundan Karadeniz e kadar uzanan normal fay, akveren ve Çağlayan formasyonlarını sınırlandırmaktadır (Ateş vd. 2004). Çalışma alanı çevresindeki önemli faylardan biri de Turnasuyu Irmağı nın Karadeniz e boşaldığı kesiminin doğusunda başlayan faydır. Melet Irmağı Vadisi ni izleyerek Yolbaşı Köyü ne doğru batıya yönelir. Bu köyün güneyinde Akveren formasyonu ile Çağlayan formasyonunu sınırlar. Akoluk güneyinden Demircili formasyonu ve Bakacaktepe andezitlerini sınırlayarak Gürgentepe yönünde uzanmaktadır. Normal fay özellikleri göstermektedir. Çalışma alanında günümüzde etkin olan, deprem üreten fay bilinmemektedir. Çalışma alanını etkileyerek deprem üreten aktif fay, Ordu İli sınırı dışında, Ordu İli nin yakın güneyinde yer alan Kuzey Anadolu Fayı dır. Ünye doğusunda Kozyama Deresi ile Tabakhane Deresi arasında uzanan oblik fayın 88

99 Akveren formasyonu ile Denizel Kıyı Düzlüğü Çökellerini sınırlandırdığı, yer yer de bu çökelleri kestiği gözlenmiştir. Yine Ünye batısında, Curi Irmağı doğusunda başlayıp, Akçay a kadar, kıyıya paralele uzanan oblik fay, denizel sekileri kesmektedir. Bu fayın Ateş vd (2004) tarafından aktif-yarı aktif olabileceği belirtilmiştir. Ordu İli ve çevresinde, sınırlı alanlarda bindirmeler gözlenir. Bunlardan en önemlileri Keskin vd (1998) tarafından haritalanan Mir Köyü çevresindeki bindirmelerdir. Bu alanın güneybatısında da Üst Kretase yaşlı Yazıcı üyesi, Kozmandağı üyesine bindirmiştir. İnceleme Alanı Jeolojisi Yapılan arazi ve literatür çalışmalarına göre inceleme alanının jeolojisi, gençten yaşlıya doğru; (1) Kuvaterner yaşlı Alüvyon (Qal) (2) Eosen yaşlı Çaybaşı Üyesi (Tetç), (3) Paleosen yaşlı Akveren Formasyonu (Kta), (4) Kretase yaşlı Tirebolu Formasyonu (Kt), 89

100 Tirebolu Formasyonu (Kt) Trakiandezit, andezit, riyodasit, dasit-riyodasitik tüf-breş, bentonitleşmiş dasitik tüf, bentonitlerden oluşan birime Tirebolu Formasyonu adı verilmiştir. Formasyon, Ünye dolayında Asarkaya tepe, Kovankaya tepe, Bardakcı tepe, Kayalar Sırtı, Alageriş tepe, Kabak tepe, Kungunkaya tepe, Yemişli tepe, Kuzca mah., Kavaklar mah., Tavkutlu mah., Çatalpınar mah. dolayları, Çalalkaya tepe, Kuzguncukbaşı tepe, Kızılkaya tepe dolaylarında, Dereden mah., Abaz Dağı, Kestane tepe, Durmuş tepe dolaylarında yüzeylenir. Dasitler-sarımsı, beyaz, pembe, açık yeşil ve gri renklidir. Lav akıntıları şeklinde görülür. Sütunsal eklemlidir. Trakiandezitik kayalar Santoniyen-Kampaniyen yaşlı Mesudiye formasyonu üzerinde yer almaktadır. Üzerine Fatsa yöresinde Maestrichtiyen-Tanesiyen yaşlı Akveren formasyonu gelmektedir. Tirebolu Formasyonunun, gözlendiği alanlarda derinliği 6,00-14,00 m arasında değişen toplam 107,50 m. 12 adet sondaj kuyusu açılmıştır. Tirebolu Formasyonunda açılan sondaj kuyularında 0.50 m kalınlığında dolgu ve Kil, devamlarında alt seviyelerinde ise Kiltaşı, Kireçtaşı,Tüf birimleri geçilmiştir. : Tirebolu Formasyonu 90

101 Akveren Formasyonu (Kta) Kireçtaşı, kumlu kireçtaşı, marn, silttaşı, kumtaşı ardalanmasından oluşan istife Akveren Formasyonu adı verilmiştir. Formasyon kireçtaşı, kumlu kireçtaşı, marn, silttaşı ve kumtaşı ardalanmasından meydana gelmiştir. Formasyon içinde yer yer tüfit seviyeleri de izlenir. Kireçtaşları gri, beyaz, kırmızı kızıl renkli, orta-kalın tabakalıdır. Kiltaşı ve marn gri, beyaz ve sarımsı renkli, ince tabakalıdır. Kumlu kireçtaşları, pembe, sarımsı beyaz renkli orta-kalın tabakalıdır (70 cm). Üst kesimlerde yer alan kumlu kırıntılı seviyeler sert ve sıkı tutturulmuştur. Kiltaşları, mor, bordo-gri ve sarı renkli olup ince tabakalıdır. Silttaşları, yeşilimsi gri renkli, ince-orta tabakalıdır. Kumtaşları, açık gri renkli, ince-orta tabakalı, ince taneli ve karbonat çimentoludur. Taban yapıları gözlenmektedir. Tüfitler, açık gri, kahverengi ve sarımsı renkli olup ayrışmaya uğramıştır. Birim içinde 1-2 m. kalınlığında seviyeler oluşturmaktadır. Akveren formasyonu, Mesudiye formasyonu ve trakiandezit lav ve piroklastları ile dasitlerden oluşan Tirebolu formasyonu üzerine uyumlu olarak gelmektedir. Üzerine Kumru formasyonu çökelleri uyumsuz olarak gelmektedir. Akveren Formasyonunun, gözlendiği alanlarda derinliği 5,00-18,00 m arasında değişen toplam 1184,50 m. 151 adet sondaj kuyusu açılmıştır. Akveren Formasyonunda açılan sondaj kuyularında 0.50 m kalınlığında dolgu ve Kil, devamlarında alt seviyelerinde ise Marn, Kumtaşı, Kiltaşı birimleri geçilmiştir. : Akveren Formasyonu 91

102 Çaybaşı Üyesi (Tetç) Keskin ve diğerleri (1998) tarafından Çaybaşı Üyesi adı verilerek tanıtılan birim, kumtaşı, silttaşı, çamurtaşı ardalanması ile çakıltaşı ara seviyelerinden oluşur. Kumtaşı; sarımsı gri renkli, orta-kalın düzgün tabakalı, orta-sıkı karbonat çimento ile tutturulmuştur. Silttaşı; gri renkli, ince-orta düzgün paralel tabakalı, karbonat çimento ile orta-sıkı tutturulmuştur. Sarımsı yeşil, gri renkli olan çamurtaşı; paralel düzgün orta tabakalı, orta tutturulmuştur. Formasyon içinde seyrek olarak kalın, masif ara tabakalı gözlenen çakıltaşı, gri, kahverenkli, kötü boylanmalı çakıllı, volkanik hamurludur. Keskin ve diğerleri (1998)'ne göre Eosen (Üst İpreziyen-Priyaboniyen) yaşındadır. Çaybaşı Üyesinin, gözlendiği alanlarda derinliği 4,00-8,00 m arasında değişen toplam 283,50 m. 48 adet sondaj kuyusu açılmıştır. Çaybaşı Üyesinde açılan sondaj kuyularında üst seviyelerde Kumlu Kil, Kil devamlarında alt seviyelerinde ise Kumtaşı, Kiltaşı birimleri geçilmiştir. : Çaybaşı Üyesi 92

103 Alüvyon (Qal) Ünye İlçesi içerisinden geçen sulu ve kuru dereler mevcuttur. Bunlar Çınarsu deresi, Curi deresi, Ceviz dere, ve Sazlık deresidir (şekil ). Ünye ilçesi içerisinden geçen sulu ve kuru derelerin etrafında gözlenen tutturulmamış, çakıl, kum, silt ve kil boyutunda malzemeden oluşmaktadır. Alüvyon İlçede çakıllı kumlu ve killi birimler şeklinde gözlenmektedir. Blok boyları 5-20 cm aralığında, yarı yuvarlaklaşmış, küt köşelidir. Çakılların kökeni kireçtaşıdır. Alüvyonun, gözlendiği alanlarda derinliği 6,00-20,00 m arasında değişen toplam 1187,50 m. 82 adet sondaj kuyusu açılmıştır. Alüvyonda açılan sondaj kuyularında 0.50 m kalınlığında bitkisel toprak, devamlarında alt seviyelerinde Kumlu Siltli Çakıllı Kil, Killi Siltli Kum, Kil birimleri geçilmiştir. :Alüvyon 93

104 PALEOSEN TERSİYER AKVEREN FORMASYONU EOSEN ÇAYBAŞI ÜYESİ KUVATERNER HOLOSEN ALÜVYON SİSTEM SERİ KAT FORMASYON ÜNYE BELEDİYESİ REVİZYON-İLAVE İMAR PLANI RAPORU İnceleme Alanı Jeolojisi Yapılan arazi ve literatür çalışmalarına göre inceleme alanının jeolojisi, gençten yaşlıya doğru; (1) Kuvaterner yaşlı Alüvyon (Qal) (2) Eosen yaşlı Çaybaşı Üyesi (Tetç), (3) Paleosen yaşlı Akveren Formasyonu (Kta), olmak üzere 3 farklı birimden oluşmaktadır. İnceleme alanının stratigrafik dikme kesiti ise Şekil de verilmiştir. LİTOLOJİ AÇIKLAMALAR Qal Çakıl, kum, silt ve kil Tetç Silttaşı, Kumtaşı, Kiltaşı, Çamurtaşı Kta Kireçtaşı, Kumlu Kireçtaşı, Marn, Çamurtaşı, Kumtaşı, Tüffit, Kiltaşı 94

105 Harita 23: İnceleme Alanı Jeolojik Durum 95

106 Akveren Formasyonu (Kta) Kireçtaşı, kumlu kireçtaşı, marn, silttaşı, kumtaşı ardalanmasından oluşan istife Akveren Formasyonu adı verilmiştir. Formasyon kireçtaşı, kumlu kireçtaşı, marn, silttaşı ve kumtaşı ardalanmasından meydana gelmiştir. Formasyon içinde yer yer tüfit seviyeleri de izlenir. Kireçtaşları gri, beyaz, kırmızı kızıl renkli, orta-kalın tabakalıdır. Kiltaşı ve marn gri, beyaz ve sarımsı renkli, ince tabakalıdır. Kumlu kireçtaşları, pembe, sarımsı beyaz renkli orta-kalın tabakalıdır (70 cm). Üst kesimlerde yer alan kumlu kırıntılı seviyeler sert ve sıkı tutturulmuştur. Kiltaşları, mor, bordo-gri ve sarı renkli olup ince tabakalıdır. Silttaşları, yeşilimsi gri renkli, ince-orta tabakalıdır. Kumtaşları, açık gri renkli, ince-orta tabakalı, ince taneli ve karbonat çimentoludur. Taban yapıları gözlenmektedir. Tüfitler, açık gri, kahverengi ve sarımsı renkli olup ayrışmaya uğramıştır. Birim içinde 1-2 m. kalınlığında seviyeler oluşturmaktadır. Akveren formasyonu, Mesudiye formasyonu ve trakiandezit lav ve piroklastları ile dasitlerden oluşan Tirebolu formasyonu üzerine uyumlu olarak gelmektedir. Üzerine Kumru formasyonu çökelleri uyumsuz olarak gelmektedir. Akveren Formasyonunun, gözlendiği alanlarda derinliği 5,00-18,00 m arasında değişen toplam 1820 m. 208 adet sondaj kuyusu açılmıştır. Akveren Formasyonunda açılan sondaj kuyularında 0.50 m kalınlığında dolgu ve Kil, devamlarında alt seviyelerinde ise Marn, Kumtaşı, Kiltaşı birimleri geçilmiştir. 96

107 : Akveren Formasyonu Çaybaşı Üyesi (Tetç) Keskin ve diğerleri (1998) tarafından Çaybaşı Üyesi adı verilerek tanıtılan birim, kumtaşı, silttaşı, çamurtaşı ardalanması ile çakıltaşı ara seviyelerinden oluşur. Kumtaşı; sarımsı gri renkli, orta-kalın düzgün tabakalı, orta-sıkı karbonat çimento ile tutturulmuştur. Silttaşı; gri renkli, ince-orta düzgün paralel tabakalı, karbonat çimento ile orta-sıkı tutturulmuştur. Sarımsı yeşil, gri renkli olan çamurtaşı; paralel düzgün orta tabakalı, orta tutturulmuştur. Formasyon içinde seyrek olarak kalın, masif ara tabakalı gözlenen çakıltaşı, gri, kahverenkli, kötü boylanmalı çakıllı, volkanik hamurludur. Keskin ve diğerleri (1998)'ne göre Eosen (Üst İpreziyen-Priyaboniyen) yaşındadır. Çaybaşı Üyesinin, gözlendiği alanlarda derinliği 4,00-8,00 m arasında değişen toplam 328,50 m. 50 adet sondaj kuyusu açılmıştır. Çaybaşı Üyesinde açılan sondaj kuyularında 97

108 üst seviyelerde Kumlu Kil, Kil devamlarında alt seviyelerinde ise Kumtaşı, Kiltaşı birimleri geçilmiştir. : Çaybaşı Üyesi 98

109 Alüvyon (Qal) Ünye İlçesi içerisinden geçen sulu ve kuru dereler mevcuttur. Bunlar Çınarsu deresi, Curi deresi, Ceviz dere, ve Sazlık deresidir (şekil ). Ünye ilçesi içerisinden geçen sulu ve kuru derelerin etrafında gözlenen tutturulmamış, çakıl, kum, silt ve kil boyutunda malzemeden oluşmaktadır. Alüvyon İlçede çakıllı kumlu ve killi birimler şeklinde gözlenmektedir. Blok boyları 5-20 cm aralığında, yarı yuvarlaklaşmış, küt köşelidir. Çakılların kökeni kireçtaşıdır. Alüvyonun, gözlendiği alanlarda derinliği 6,00-20,00 m arasında değişen toplam 614,50 m. 35 adet sondaj kuyusu açılmıştır. Alüvyonda açılan sondaj kuyularında 0.50 m kalınlığında bitkisel toprak, devamlarında alt seviyelerinde Kumlu Siltli Çakıllı Kil, Killi Siltli Kum, Kil birimleri geçilmiştir. :Alüvyon 99

110 HİDROJEOLOJİK ÖZELLİKLER Yeraltı Suyu Durumu İnceleme alanında açılan jeoteknik sondajların 42 sinde yeraltısuyuna rastlanmıştır. Yeraltısuyu seviyeleri 1,00-7,30 m aralığındadır. İnceleme alanına ait drenaj haritası Şekil de görülmektedir. Harita 24: İnceleme Alanının Yeraltı Su Haritası Yüzey Suları Ünye İlçesi içerisinden geçen sulu ve kuru dereler mevcuttur. Bunlar Çınarsu deresi, Curi deresi, Ceviz dere, ve Sazlık deresidir. Bu dereler sürekli akış göstermektedir. Harita 25: İnceleme alanı drenaj haritası 100

111 Deprem Durumu Sıvılaşma Analizi ve Değerlendirme Seed ve Idriss (1982) tarafından açıklanan ve sonradan Youd ve Gilstrap (1999) tarafından pekiştirilen kriterler kullanılarak, ince taneli zeminlerin (plastik siltlerin) sıvılaşması için, aşağıdaki üç kriterin tamamının karşılanması gerekmektedir: 0,005 mm den daha ince partiküllerin zemindeki kuru ağırlıkça yüzdesi 15 den daha az olmalıdır (yani, 0,005 mm den geçen yüzde <15). Likit Limit değeri 35 den küçük olmalıdır (yani, LL<35). Zeminin su muhtevası (w) likit limitin 0,9 undan daha büyük olmalıdır. [yani, w>0,9(ll)] İnce taneli zeminin bu üç kriterin tümünü karşılamadığı durumda, zeminin genellikle sıvılaşmaya duyarlı olmadığı düşünülür. Kohezyonlu zeminde sıvılaşma olmasa da, sismik sarsıntıdan dolayı önemli bir drenajsız kayma direnci kaybı olabilir. Jeoteknik sondaj kuyular üzerinde yapılan değerlendirmeler sonucunda Alüvyonda açılan kuyuların 200 nolu elekten geçen madde miktarlarının %35 den ve LL değerlerinin %32 den büyük olduğu ve killi birimlerden oluştuğu görülmüştür. Bu nedenle İnceleme alanında sıvılaşma riski beklenmemektedir. 101

112 İNCELEME ALANININ YERLEŞİME UYGUNLUK DEĞERLENDİRİLMESİ Mikrobölgeleme etüt çalışmasına konu olan Ordu İli Ünye İlçesi 3700 Hektarlık Alanda teknik şartnameye uygun olarak sondaj çalışmaları (SK), Jeofizik çalışmalar (DES, ÇER, SP, MASW, SİSY, MT, SİST ve GPR), sondaj çalışmalarından alınan numuneler üzerinde laboratuar deneyleri yapılmıştır. Tüm bu çalışmalar neticesinde çalışılan alanın; Jelojik, Morfolojik, Litolojik, Mühendislik Jeoteknik, Hidrojeolojik, Jeolojik Tehlike (Deprem, Heyelan, Karstik Boşluk, Kaya Düşmesi, Su Baskını Vb.) özellikleri belirlenerek inceleme alanının yerleşime uygunluk değerlendirmesi yapılmıştır. İnceleme alanında yapılan jeolojik-jeoteknik çalışmalar sonucunda; İnceleme alanının temel jeolojisini Kuvaterner yaşlı Alüvyon (Qal), Eosen yaşlı Çaybaşı Üyesi (Tetç), Paleosen yaşlı Akveren Formasyonu (Kta), Kretase yaşlı Tirebolu Formasyonu (Kt) oluşturmaktadır. İnceleme alanının genel eğim değeri % 0-40 aralığındadır. İnceleme alanında Alüvyonal düzlükler %0-10, Çaybaşı Üyesi %10-20, %20-30, %30-40, Akveren Formasyonu %10-20, %20-30, %30-40 eğim aralığındadır. İnceleme alanı Deprem Bölgeleri Haritası na (1996) göre 3. derece deprem bölgesinde olup beklenen efektif ivme değeri 0.20 g ve yukarısıdır. Arazi gözlemlerinde inceleme alanında kaya düşmesi, heyelan, akma vb. kütle hareketleri gözlenmemiştir. Eğimli alanlarda yamaç duraylılığına yönelik dört hat boyunca stabilite analizleri yapılmış analiz sonuçlarına göre yamaçlar stabil çıkmıştır. 102

113 Eğimin %10 den fazla olduğu alanlarda kazı yapılması durumunda ayrışma zonu kalınlığı ve eğime bağlı olarak stabilite sorunlarıyla karşılaşılabileceği hesap edilmelidir. Alüvyon; İnceleme alanında en genç birimdir. Derinliği 6,00-20,00 m arasında değişen toplam 614,50 m. 35 adet sondaj kuyusu açılmıştır. Alüvyonda açılan sondaj kuyularında 0.50 m kalınlığında bitkisel toprak, devamlarında alt seviyelerinde Kumlu Siltli Çakıllı Kil, Killi Siltli Kum, Kil birimleri geçilmiştir. Eğim aralığı %0-10 dur. SPT-N değerleri genellikle 4-Refü değerleri arasında değişmektedir. SPT-N değerlerine göre, Gevşek-Orta Sıkı-Sıkı-Çok Sıkı, Orta Katı- Katı-Çok Katı-Sert dır. Alüvyon birimlerin; 26 (%18)'u yüksek plastisiteli kil (CH), 106 (%75) si plastisitesi düşük kil (CL), 1 (%1) si plastisitesi düşük Silt (ML), 4 (%3) i Killi Kum (SC), 1 (%1) i Siltli Kum (SM), 7 (%2) Kötü derecelenmiş Kum (SP), 2 (%1) Kötü derecelenmiş Çakıl (GP) dan oluşmaktadır Kıvamlılık indeksine (I C ) göre ince daneli zeminler; genellikle sıkı katı çok katı olarak sınıflandırılmıştır. (IAEG, 1981). Plastisite indeksine (IP) göre ince daneli zeminleri, orta plastik yüksek plastik Aşırı plastik sınıfındadır. (IAEG, 1981). Holtz ve Kovacs (1981) ın likitlilik indeksi (I L ) sınıflamasına göre belirtilen derinliklerde genel olarak, kırılgan katı plastik katı özellikte olduğu tespit edilmiştir. LL değerine göre sıkışabilirlik; düşük sıkışabilirlik orta sıkışabilirlik yüksek sıkışabilirlik özelliğindedir. (Chen, 1975) e göre Düşük Orta Yüksek Çok Yüksek şişme özelliğindedir. (O neil ve Poormoayed, 1980) e göre göre Düşük Orta Yüksek şişme özelliğindedir. (Holtz ve Gibbs 1956) e göre Düşük Orta şişme potansiyeli özelliğindedir. 103

114 Sıvılaşma riski bulunmamaktadır. Taşıma, oturma ve şişme değerleri kabul edilebilir sınırlar içerisindedir. Deprem yönetmeliğine göre C/D zemin grubu ile Z3/Z4 zemin sınıfı hakimdir. Çaybaşı Üyesinde; derinliği 4,00-8,00 m arasında değişen toplam 328,50 m. 50 adet sondaj kuyusu açılmıştır. Çaybaşı Üyesinde açılan sondaj kuyularında üst seviyelerde Kumlu Kil, Kil devamlarında alt seviyelerinde ise Kumtaşı, Kiltaşı birimleri geçilmiştir. Eğim aralığı %10-20, %20-30, %30-40 dur. SPT-N değerleri genellikle 19-Refü değerleri arasında değişmektedir. SPT-N değerlerine göre, Çok Katı-Sert dır. Çaybaşı Üyesi Rezidüelinin; 9 (%82) si plastisitesi düşük kil (CL), 1 (%9) i Killi Kum (SC), 1 (%9) i Siltli Kum (SM) dan oluşmaktadır. Kıvamlılık indeksine (I C ) göre ince daneli zeminler; genellikle katı çok katı olarak sınıflandırılmıştır. (IAEG, 1981). Plastisite indeksine (IP) göre ince daneli zeminleri, orta plastik yüksek plastik sınıfındadır. (IAEG, 1981). Holtz ve Kovacs (1981) ın likitlilik indeksi (I L ) sınıflamasına göre belirtilen derinliklerde genel olarak, kırılgan katı plastik katı özellikte olduğu tespit edilmiştir. LL değerine göre sıkışabilirlik; genellikle düşük sıkışabilirlik orta sıkışabilirlik özelliğindedir. (Chen, 1975) e göre Orta Yüksek şişme özelliğindedir. (O neil ve Poormoayed, 1980) e göre göre Düşük şişme özelliğindedir. (Holtz ve Gibbs 1956) e göre Düşük şişme potansiyeli özelliğindedir. Deere, 1964 kullanılarak RQD değerlerine göre; Çok düşük-düşük kaya kalitesine sahiptir. ISRM, 1981 kullanılarak yapılan kaya kütlelerinin bozunma derecesine göre; W5-W4 sınıfındadır. Çaybaşı Üyesi tek eksenli sıkışma dayanımı 1,70-114,18 MPa arasında olduğundan (Deere ve Miller, 1966) a göre Çok Düşük-Düşük-Orta dayanımlı, nokta yük direnci 104

115 Is50: 0,18-3,71 MPa arasında olduğundan (Bieniawski, 1975) göre ise Çok Düşük dayanımlı kayaç sınıfındadır. Taşıma, oturma ve şişme değerleri kabul edilebilir sınırlar içerisindedir. Deprem yönetmeliğine göre B/C zemin grubu ile Z2/Z3 zemin sınıfı hakimdir. Akveren Formasyonuda; derinliği 5,00-18,00 m arasında değişen toplam 1820 m. 208 adet sondaj kuyusu açılmıştır. Akveren Formasyonunda açılan sondaj kuyularında 0.50 m kalınlığında dolgu ve Kil, devamlarında alt seviyelerinde ise Marn, Kumtaşı, Kiltaşı, Tüf birimleri geçilmiştir. Eğim aralığı %10-20, %20-30, %30-40 dur. SPT-N değerleri genellikle 6-Refü değerleri arasında değişmektedir. SPT-N değerlerine göre, Gevşek-Orta Sıkı-Sıkı-Çok Sıkı, Orta Katı-Katı-Çok Katı-Sert dır. Akveren Formasyonu Rezidüelinin; 22 (%10)'ü yüksek plastisiteli kil (CH), 168 (%78) si plastisitesi düşük kil (CL), 3 (%1) si plastisitesi düşük Silt (ML), 7 (%3) i Killi Kum (SC), 5 (%2) u Siltli Kum (SM), 2 (%1) u Killi Siltli Kum (SC-SM), 9 (%4) ü Kötü derecelenmiş Kum (SP), 1 (%1) Killi Siltli Çakıl (GC-GM) dan oluşmaktadır. Kıvamlılık indeksine (I C ) göre ince daneli zeminler; genellikle katı çok katı olarak sınıflandırılmıştır. Plastisite indeksine (IP) göre ince daneli zeminleri, orta plastik yüksek plastik aşırı plastik sınıfındadır. Holtz ve Kovacs (1981) ın likitlilik indeksi (I L ) sınıflamasına göre belirtilen derinliklerde genel olarak, kırılgan katı plastik katı özellikte olduğu tespit edilmiştir. LL değerine göre sıkışabilirlik; genellikle düşük sıkışabilirlik orta sıkışabilirlik yüksek sıkışabilirlik özelliğindedir. (Chen, 1975) e göre Düşük Orta Yüksek şişme özelliğindedir. (O neil ve Poormoayed, 1980) e göre göre Düşük Orta şişme özelliğindedir. (Holtz ve Gibbs 1956) e göre Düşük-Orta şişme potansiyeli özelliğindedir. 105

116 Deere, 1964 kullanılarak RQD değerlerine göre; Çok düşük-düşük-orta-iyi- Çok İyi kaya kalitesine sahiptir. ISRM, 1981 kullanılarak yapılan kaya kütlelerinin bozunma derecesine göre; W5-W4-W3-W2-W1 sınıfındadır. Akveren Formasyonu tek eksenli sıkışma dayanımı 1,11-66,50 MPa arasında olduğundan (Deere ve Miller, 1966) a göre Çok Düşük-Düşük-Orta dayanımlı, nokta yük direnci Is50: 0,06-4,79 MPa arasında olduğundan (Bieniawski, 1975) göre ise Çok Düşük dayanımlı kayaç sınıfındadır. Taşıma, oturma ve şişme değerleri kabul edilebilir sınırlar içerisindedir. Deprem yönetmeliğine göre B/C zemin grubu ile Z2/Z3 zemin sınıfı hakimdir. Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan tarih ve Sayılı Plana Esas Jeolojik, Jeolojik-Jeoteknik ve Mikrobölgeleme Etüt Genelgesi nde belirtilen esaslar ve ihale şartnamesinde belirtilen çalışmalar sonucu elde edilen veriler çerçevesinde oluşturulan jeolojik-jeoteknik model dikkate alınarak İmar Planına Esas Mikrobölgeleme Etüt çalışması kapsamında inceleme alanı yerleşime uygunluk açısından; - Önlemli Alanlar 5.1 (Ö.A.-5.1) - Önlemli Alanlar 2.1 (Ö.A-2.1) olmak üzere 2 kategoride değerlendirilmiş ve yerleşime uygunluk sınırları şekilde verilmiştir. Önlemli Alanlar 5.1 (ÖA-5.1): Mühendislik Problemleri Açısından (Şişmeoturma-taşıma gücü vb.) Önlem Alınabilecek Alanlar İnceleme alanında Alüvyon ve Akveren Formayonu Rezidüeline ait zeminlerin hakim olduğu düşük eğimli ( %0- %10 ) olan sahalar Önlemli Alan 5.1 ( ÖA-5.1 ) olarak tanımlanmıştır. 106

117 Yapılan çalışmalar sonucunda Alüvyon ve Akveren Formasyonu Rezidüelinin hakim olduğu alanlarda sıvılaşma, taşıma ve oturma riski bulunmamaktadır. Şişme değerinin düşük-orta-yüksek olması ve yanal ve düşey yönden kalınlığı ile birlikte litoloji ve jeoteknik parametreleri değişkenlik gösterdiğinden dolayı söz konusu alanlar ÖA-5.1 olarak değerlendirilmiştir. Bu alanlarda; - Zemin profilindeki birimlerin neden olabileceği oturma, farklı oturma, şişme vb. riskler zemin ve temel etüt çalışmalarında belirlenerek yapı-zemin etkileşimine uygun olarak temel sistemi geliştirilmeli ve zemin deformasyonlarına karşı yapı ve temel güvenliği açısından gerekli önlemler ve zemin iyileştirmeleri uygulanmalıdır. -Yapı yüklerinin taşıttırılacağı zemin türü jeolojik birimlerdeki şişme, oturma, taşıma gücü tahkikleri ile sıvılaşma tahkikleri, parsel/bina bazı zemin etütlerinde ayrıntılı olarak yapılmalıdır. -Yapı yükleri, şişme-oturma-taşıma gücü-sıvılaşma vb. sorunların yaşanmayacağı veya bu sorunlara yönelik gerekli önlemlerin alındığı jeolojik birimlere taşıttırılmalıdır. -Yapı yükleri aynı litolojik ve jeoteknik özelliklere sahip mühendislik sorunu bulunmayan seviyelere taşıttırılmalıdır. -Dolgu kalınlığı ve yayılımı temel ve zemin etütleri ile belirlenmeli, bu birim kaldırılmalı yada yapı yükleri dolgu altındaki mühendislik problemi bulunmayan sağlam seviyelere taşıttırılmalıdır. -Yapı temellerini olumsuz etkileyecek yüzey ve yeraltı sularının uzaklaştırmasına yönelik uygun drenaj sistemleri yapılmalıdır. -Parselde oluşturulacak her türlü kazı şevi, komşu parselleri ve yapılaşmayı tehdit etmeyecek şekilde açılmalı ve uygun istinat yapıları ile korunmalıdır. -Yapılaşmayı etkileyecek mühendislik sorunlarına yönelik önlemler, uzman mühendisler tarafından projelendirilerek Belediyesi kontrolünde yerine getirildikten sonra yapılaşmaya izin verilmelidir. 107

118 - Temel tipi, temel derinliği ile temelin taşıttırılacağı seviyelerin mühendislik parametreleri, oturma, farklı oturma, şişme, taşıma gücü, sıvılaşma, zemin grubu, zemin sınıfı, zemin hakim titreşim periyodu, zemin büyütmesi vb. riskler zemin ve temel etüt çalışmalarında belirlenerek yapı-zemin etkileşimine uygun olarak temel sistemi geliştirilmeli ve zemin deformasyonlarına karşı yapı ve temel güvenliği açısından gerekli önlemler ve zemin iyileştirmeleri yöntemleri belirlenmelidir. - Sığ temel derinliğine sahip hafif yapılar ve alt yapı unsurları için şişme potansiyeli göz önünde bulundurulmalı ve bu alanlarda zemin iyileştirme yöntemleri kullanılarak zemin dayanım parametreleri arttırılmalıdır. - Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine uyulmalıdır. Bu alanlar rapor eki 1/5000 ve 1/1000 ölçekli yerleşime uygunluk haritasında ÖA-5.1 simgesiyle gösterilmiştir (Ek-3). Önlemli Alan 2.1 (ÖA-2.1): Önlem Alınabilecek Nitelikte Stabilite Sorunlu Alanlar İnceleme alanında jeolojisini Çaybaşı Üyesi ve Akveren Formasyonunun rezidüeli ve kaya birimlerinin oluşturduğu eğimi %10-40 aralığındaki alanlar Önlemli Alan -2.1 (ÖA-2.1) olarak değerlendirilmiş ve ekli yerleşime uygunluk haritasında ÖA-2.1 simgesiyle gösterilmiştir. İnceleme alanında Çaybaşı Üyesi ve Akveren Formasyonunun gözlendiği ve eğimin (%10-%40) olduğu alanlarda heyelan, kaya düşmesi vb. kütle hareketleri gözlenmemiş olmakla birlikte, inceleme alanının bu kesimlerinin eğimli olması, bozuşmuş zeminin yer yer fazla olması, yüzey ve çevre suyu etkisi ile rezidüel zonda kontrolsüz kazılarda mühendislik tedbirleri ile önlenebilecek nitelikte stabilite sorunları gelişebileceğinden dolayı bu kesimler ÖA-2.1 olarak değerlendirilmiştir. Bu alanlarda; -Yapı parselinin etkileneceği stabilite sorunları, parsel/bina bazı zemin etütlerinde yapılacak yamaç boyu ayrıntılı stabilite analizleriyle ortaya konmalıdır. 108

119 -Parseli etkileyecek her türlü stabilite sorununa yönelik mühendislik önlemleri, yapılaşma öncesi alınmalıdır. - Bu alanlarda yapılacak olan kazılarda ve özellikle derin kazılarda, kendi ve komşu parseller ile çevredeki yolların güvenliğini sağlayacak şekilde, stabilite problemlerine karşı gerekli önlemler mutlaka alınmalıdır. -Yapı yükleri, stabilite sorununa neden olacak zemin seviyeleri altındaki stabil jeolojik birimlere taşıttırılmalıdır. -Yapı parselini veya komşu parselleri tehdit edecek kazı şevleri uygun projelendirilmiş istinat yapıları ile korunmalıdır. -Parselde stabilite sorununa neden olacak ve yapı temellerini olumsuz etkileyecek yüzey ve yeraltı sularının uzaklaştırmasına yönelik uygun drenaj sistemleri yapılmalıdır. - Olası stabilite problemlerinin önüne geçilmesi açısından teraslama, eğim düşürme gibi uygun projelendirme yöntemlerinin uygulanması önerilir. - Çevre drenajı sağlanmalı ve yağmurlu mevsimlerde oluşan yüzey suları, sızıntı suları, kaynak suları ve yapıların atık suları kafa hendekleri ve benzeri yöntemlerle etkisizleşecek kadar uzaklaşmalı, temel kazılarında yer altı suyuna rastlanan kesimlerde drenajının sağlanması gereklidir. - Doğal ve kazılar sonrası oluşan şevler, açıkta bırakılmadan dayanma yapıları ve benzeri önlemlerle daha güvenli hale getirilmelidir. -Yapılaşmayı etkileyecek her türlü stabilite sorunu ile şişme, oturma, taşıma gücü vb. soruna yönelik önlemler, parsel/bina bazı zemin etütlerinden elde edilecek sonuçlara göre uzman mühendislerce projelendirilmeli ve belediyesi kontrolünde uygulandıktan sonra yapılaşmaya izin verilmelidir. - Eğimli alanlarda üstteki gevşek zon kalınlığı belirlenmelidir. - Binalardaki farklı oturmalardan kaynaklı hasarları önlemek için, temellerin aynı birimlerin üzerine oturtturulmasına özen gösterilmelidir. Farklı birimlere oturması gereken temeller için uygun projelendirilmeye gidilmelidir. 109

120 - Bu itibarla yapılaşma öncesi hazırlanacak Zemin ve Temel Etütlerinde zeminin oturma, şişme, taşıma gücü özellikleri ve diğer jeoteknik hesaplamalar ile uygun temel derinliği ve temel tipi önerilmeli ve alınacak mühendislik önlemleri belirlenmelidir. -Dolgu kalınlığı ve yayılımı temel ve zemin etütleri ile belirlenmeli, bu birim kaldırılmalı yada yapı yükleri dolgu altındaki mühendislik problemi bulunmayan sağlam seviyelere taşıttırılmalıdır. - Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine uyulmalıdır. Bu alanlar rapor eki 1/5000 ve 1/1000 ölçekli yerleşime uygunluk haritasında ÖA-2.1 simgesiyle gösterilmiştir. Afete Maruz Bölgeler (AMB) İnceleme alanı sınırları içerisinde kalan 1 adet AMB kararı mevcuttur. İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından tarihli ve sayılı yazısında belirtilen alan aynen korunarak işlenmiştir. Çalışma paftalarında AMB simgesiyle gösterilmiştir. Grafik 6: İnceleme alanına ait yerleşime uygunluk durumu 110

121 SONUÇLAR VE ÖNERİLER 1. Bu çalışma; Ordu İli Ünye İlçesi 3700 Hektarlık Alanın İmar Planına Esas Mikrobölgeleme Etüt Raporu işi olup, Ünye Belediyesi ile Kamer İnşaat arasında imzalanan sözleşme çerçevesinde tamamlanmıştır. 2. İnceleme alanı, 1/1000 ölçekli 176 adet ve 1/5000 ölçekli 22 adet halihazır haritalarda belirlenmiş sınırlardan oluşmaktadır. İnceleme alanı 3700 hektardır. 3. İnceleme alanında yapılan karelajlama sonrası her hücreye 1 adet olmak üzere belirlenmiş olup derinlikleri 54,00 m ile 20,00 m arasında değişen metrelerde toplam 2763 m derinliğinde 293 adet sondaj kuyusu açılmış olup söz konusu sondajlara ait kuyu logları Ek-5 de verilmiştir. Ayrıca İnceleme alanında yapılan sondaj çalışmalarında zemin tabakalarının mekanik özelliklerini belirlemek amacıyla 191 adet temel araştırma sondaj kuyusunda her üç metrede derinliklere bağlı 784 adet presiyometre deneyi yapılmıştır. Jeofizik Çalışmalar kapsamında; 300 adet sismik kırılma-aktif kaynaklı yüzey dalgası (Masw),230 adet Mikrotremor(M), ölçümleri gerçekleştirilmiştir. Laboratuvar çalışmaları kapsamında; sondaj çalışmalarından alınan örselenmiş (SPT), örselenmemiş (UD) ve karot (CR) numuneler şartnameye uygun olarak Zemin ve Kaya Laboratuarı na sevk edilmiş ve şartnamede belirtilen sayı ve türdeki deneyler yapılmıştır. Tüm deneylerde TS-1900 standardı uygulanıp, örnekler birleştirilmiş zemin sınıflamasına (USCS) göre sınıflandırılmıştır. 4. Ordu-Trabzon-Rize-Giresun-Gümüşhane-Artvin Planlama Bölgesi 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği (G-43 numaralı Plan Paftası,Lejant Paftası ve Plan Hükümleri), 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname nin 7. maddesi uyarınca tarihinde onaylanmıştır. İnceleme alanımızda çevre düzeni planına göre Kentsel gelişme alanı, Kentsel yerleşme alanı ve tarım arazisi bulunmaktadır. 111

122 Mevcut imar planları tarih ve 52 nolu, tarih ve 60 nolu ve tarih ve 68 nolu Belediye Meclis kararı ile onaylanmıştır. Ayrıca tarih ve 233 nolu Belediye Meclis Kararı ile kıyı kesimlerinin revizyonu yapılmıştır. T.C. Ordu Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü nün tarih ve 616sayılı yazısına göre; inceleme alanında, FevziÇakmak, Döşemedibi, Çatalpınar, Gölevi mahallelerine ait Afete Maruz Bölge Kararlarına rastlanmış ancak bu alanlara ait sayısallaştırma çalışmaları devam etmektedir denilmektedir. İnceleme alanı içerisinde taşkın sahaları için alınmış DSİ i kararı, sit alanı ve koruma bölgeleri kararları bulunmamaktadır. 5. İnceleme alanının genel eğim değeri % 0-40 aralığındadır. İnceleme alanında Alüvyonal düzlükler %0-10, Çaybaşı Üyesi %10-20, %20-30, %30-40, Akveren Formasyonu %10-20, %20-30, %30-40 eğim aralığındadır. İnceleme alanında yapılan arazi ve literatür çalışmalarına göre inceleme alanının temel jeolojisini Kuvaterner yaşlı Alüvyon (Qal), Eosen yaşlı Çaybaşı Üyesi (Tetç), Paleosen yaşlı Akveren Formasyonu (Kta) oluşturmaktadır. 6. Alüvyonda 2-R, Alüvyonda 4-R, Çaybaşı Üyesi Rezidüelinde 19-R, Akveren Formasyonu Rezidüelinde 6-R SPT-N değerleri elde edilmiştir. İnceleme alanındaki kaya birimlerin TCR ve RQD değer aralıkları; Çaybaşı Üyesi TCR%28-56, RQD%0-40 aralığında, Akveren Formasyonu TCR%19-100, RQD%0-90 aralığındadır. Alüvyon (Qal) birimlerin; 26 (%18)'u yüksek plastisiteli kil (CH), 106 (%75) si plastisitesi düşük kil (CL), 1 (%1) si plastisitesi düşük Silt (ML), 4 (%3) i Killi Kum (SC), 1 (%1) i Siltli Kum (SM), 7 (%2) Kötü derecelenmiş Kum (SP), 2 (%1) Kötü derecelenmiş Çakıl (GP) dan oluşmaktadır Çaybaşı Üyesi Rezidüelinin; 9 (%82) si plastisitesi düşük kil (CL), 1 (%9) i Killi Kum (SC), 1 (%9) i Siltli Kum (SM) dan oluşmaktadır Akveren Formasyonu Rezidüelinin; 22 (%10)'ü yüksek plastisiteli kil (CH), 168 (%78) si plastisitesi düşük kil (CL), 3 (%1) si plastisitesi düşük Silt (ML), 7 (%3) i Killi 112

123 Kum (SC), 5 (%2) u Siltli Kum (SM), 2 (%1) u Killi Siltli Kum (SC-SM), 9 (%4) ü Kötü derecelenmiş Kum (SP), 1 (%1) Killi Siltli Çakıl (GC-GM) dan oluşmaktadır Alüvyon Kıvamlılık indeksine (I C ) göre ince daneli zeminler; genellikle sıkı katı çok katı olarak sınıflandırılmıştır. (IAEG, 1981). Plastisite indeksine (IP) göre ince daneli zeminleri, orta plastik yüksek plastik Aşırı plastik sınıfındadır. (IAEG, 1981). Holtz ve Kovacs (1981) ın likitlilik indeksi (I L ) sınıflamasına göre belirtilen derinliklerde genel olarak, kırılgan katı plastik katı özellikte olduğu tespit edilmiştir. LL değerine göre sıkışabilirlik; düşük sıkışabilirlik orta sıkışabilirlik yüksek sıkışabilirlik özelliğindedir. Çaybaşı Üyesi Rezidüeli: Kıvamlılık indeksine (I C ) göre ince daneli zeminler; genellikle katı çok katı olarak sınıflandırılmıştır. (IAEG, 1981). Plastisite indeksine (IP) göre ince daneli zeminleri, orta plastik yüksek plastik sınıfındadır. (IAEG, 1981). Holtz ve Kovacs (1981) ın likitlilik indeksi (I L ) sınıflamasına göre belirtilen derinliklerde genel olarak, kırılgan katı plastik katı özellikte olduğu tespit edilmiştir. Sıkışabilirlik; Zeminlerin sıkışabilirlik özellikleri standart laboratuvar deneyleriyle doğrudan ölçülebildiği gibi, likit limit ve tabii boşluk oranı değerlerine bağlı olarak amprik yaklaşımlarla da tahmin edilebilmektedir. LL değerine göre sıkışabilirlik; genellikle düşük sıkışabilirlik orta sıkışabilirlik özelliğindedir. Akveren Formasyonu Rezidüeli: Kıvamlılık indeksine (I C ) göre ince daneli zeminler; genellikle katı çok katı olarak sınıflandırılmıştır. (IAEG, 1981). Plastisite indeksine (IP) göre ince daneli zeminleri, orta plastik yüksek plastik aşırı plastik sınıfındadır. (IAEG, 1981). 113

124 Holtz ve Kovacs (1981) ın likitlilik indeksi (I L ) sınıflamasına göre belirtilen derinliklerde genel olarak, kırılgan katı plastik katı özellikte olduğu tespit edilmiştir. LL değerine göre sıkışabilirlik; genellikle düşük sıkışabilirlik orta sıkışabilirlik yüksek sıkışabilirlik özelliğindedir. ISRM, 1981 kullanılarak yapılan kaya kütlelerinin bozunma derecesine göre yapılan sınıflamada, Çaybaşı Üyesi W5-W4, Akveren Formasyonu W5-W4-W3-W2-W1 sınıfındadır. Çaybaşı Üyesi tek eksenli sıkışma dayanımı 1,70-114,18 MPa arasında olduğundan (Deere ve Miller, 1966) a göre Çok Düşük-Düşük-Orta dayanımlı, nokta yük direnci Is50: 0,18-3,71 MPa arasında olduğundan (Bieniawski, 1975) göre ise Çok Düşük dayanımlı kayaç sınıfındadır. Akveren Formasyonu tek eksenli sıkışma dayanımı 1,11-66,50 MPa arasında olduğundan (Deere ve Miller, 1966) a göre Çok Düşük-Düşük-Orta dayanımlı, nokta yük direnci Is50: 0,06-4,79 MPa arasında olduğundan (Bieniawski, 1975) göre ise Çok Düşük dayanımlı kayaç sınıfındadır. (Chen,1975) e göre; Alüvyon, Düşük Orta Yüksek Çok Yüksek Çaybaşı Ü.Rez., Orta Yüksek Akveren For.Rez. Düşük Orta Yüksek şişme özelliğindedir. (O neil ve Poormoayed, 1980) göre; Alüvyon, Düşük Orta Yüksek Çaybaşı Ü.Rez., Düşük Akveren For.Rez. Düşük Orta şişme özelliğindedir. Holtz ve Gibbs (1956) e göre yapılan değerlendirmede; Alüvyon, Düşük Orta Çaybaşı Ü.Rez., Düşük Akveren For.Rez., Düşük Orta şişme potansiyeli özelliğindedir. 114

125 7. İnceleme alanında açılan jeoteknik sondajların 42 sinde yeraltısuyuna rastlanmıştır. Yeraltısuyu seviyeleri 1,00-7,30 m aralığındadır. Ünye İlçesi içerisinden geçen sulu ve kuru dereler mevcuttur. Bunlar Çınarsu deresi, Curi deresi, Ceviz dere, ve Sazlık deresidir. Bu dereler sürekli akış göstermektedir. Planlama öncesi inceleme alanındaki tüm dereler için taşkın riski açısından DSİ görüşü alınmalı ve bu görüş doğrultusunda planlamaya gidilmelidir. İlçenin içme ve kullanma suyu ihtiyacı Belediyesi tarafından karşılanmaktadır. 8. İnceleme alanımızda 4 noktadaki kesitin bulunduğu alanlarda yapılan şev stabilite analizlerinde deprem etkisiz ve 0,1 gal depremli durum için güvenli olduğu görülmüştür. İnceleme alanında yapılan çalışmalar ve değerlendirmeler neticesinde birimlerin genel olarak mevcut durum itibariyle doğal-yapay yarmalarda stabil oldukları gözlenmiştir. Birimlerin mühendislik özellikleri incelendiğinde eğimli alanlarda yapılacak derinkontrolsüz kazı, temel açma çalışmalarında zeminlerde ve ayrışma zonlarında duraysızlık oluşabileceğinden dolayı stabilite problemleri yaşanabilecektir. Yüksek eğimli alanlarda ayrışma zonlarında kazı şevlerinde stabilite sorunları ile karşılaşılabilir. İnceleme alanının yüzey ve çevre suyu etkisinde olması, bol yağış alması, deprem etkisi ve ayrışma zonlarının fazlalığı muhtemel heyelan riskini artıracaktır. İnceleme alanında kaya düşmesi riski bulunmamaktadır. 9. İnceleme alanı yerleşime uygunluk değerlendirmesi, arazi gözlemleri, sondaj ve jeofizik çalışmaları, arazi ve laboratuar deneyleri ve analizlere göre yapılmıştır. İnceleme alanında yapılan jeolojik-jeoteknik çalışmalar sonucunda; 115

126 Önlemli Alanlar 5.1 (ÖA-5.1): Mühendislik Problemleri Açısından (Şişmeoturma-taşıma gücü vb.) Önlem Alınabilecek Alanlar İnceleme alanında Alüvyon ve Akveren Formasyonu rezidüeline ait zeminlerin hakim olduğu düşük eğimli ( %0- %10 ) olan sahalar Önlemli Alan 5.1 ( ÖA-5.1 ) olarak tanımlanmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda Alüvyon ve Akveren Formasyonun rezidüelinin hakim olduğu alanlarda sıvılaşma, taşıma ve oturma riski bulunmamaktadır. Şişme değerinin düşük-orta-yüksek olması ve yanal ve düşey yönden kalınlığı ile birlikte litoloji ve jeoteknik parametreleri değişkenlik gösterdiğinden dolayı söz konusu alanlar ÖA-5.1 olarak değerlendirilmiştir. Bu alanlarda; - Zemin profilindeki birimlerin neden olabileceği oturma, farklı oturma, şişme vb. riskler zemin ve temel etüt çalışmalarında belirlenerek yapı-zemin etkileşimine uygun olarak temel sistemi geliştirilmeli ve zemin deformasyonlarına karşı yapı ve temel güvenliği açısından gerekli önlemler ve zemin iyileştirmeleri uygulanmalıdır. -Yapı yüklerinin taşıttırılacağı zemin türü jeolojik birimlerdeki şişme, oturma, taşıma gücü tahkikleri ile sıvılaşma tahkikleri, parsel/bina bazı zemin etütlerinde ayrıntılı olarak yapılmalıdır. -Yapı yükleri, şişme-oturma-taşıma gücü-sıvılaşma vb. sorunların yaşanmayacağı veya bu sorunlara yönelik gerekli önlemlerin alındığı jeolojik birimlere taşıttırılmalıdır. -Yapı yükleri aynı litolojik ve jeoteknik özelliklere sahip mühendislik sorunu bulunmayan seviyelere taşıttırılmalıdır. -Dolgu kalınlığı ve yayılımı temel ve zemin etütleri ile belirlenmeli, bu birim kaldırılmalı yada yapı yükleri dolgu altındaki mühendislik problemi bulunmayan sağlam seviyelere taşıttırılmalıdır. -Yapı temellerini olumsuz etkileyecek yüzey ve yeraltı sularının uzaklaştırmasına yönelik uygun drenaj sistemleri yapılmalıdır. -Parselde oluşturulacak her türlü kazı şevi, komşu parselleri ve yapılaşmayı tehdit etmeyecek şekilde açılmalı ve uygun istinat yapıları ile korunmalıdır. 116

127 -Yapılaşmayı etkileyecek mühendislik sorunlarına yönelik önlemler, uzman mühendisler tarafından projelendirilerek Belediyesi kontrolünde yerine getirildikten sonra yapılaşmaya izin verilmelidir. - Temel tipi, temel derinliği ile temelin taşıttırılacağı seviyelerin mühendislik parametreleri, oturma, farklı oturma, şişme, taşıma gücü, sıvılaşma, zemin grubu, zemin sınıfı, zemin hakim titreşim periyodu, zemin büyütmesi vb. riskler zemin ve temel etüt çalışmalarında belirlenerek yapı-zemin etkileşimine uygun olarak temel sistemi geliştirilmeli ve zemin deformasyonlarına karşı yapı ve temel güvenliği açısından gerekli önlemler ve zemin iyileştirmeleri yöntemleri belirlenmelidir. - Sığ temel derinliğine sahip hafif yapılar ve alt yapı unsurları için şişme potansiyeli göz önünde bulundurulmalı ve bu alanlarda zemin iyileştirme yöntemleri kullanılarak zemin dayanım parametreleri arttırılmalıdır. - Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine uyulmalıdır. Bu alanlar rapor eki 1/5000 ve 1/1000 ölçekli yerleşime uygunluk haritasında ÖA-5.1 simgesiyle gösterilmiştir. Önlemli Alan 2.1 (ÖA-2.1): Önlem Alınabilecek Nitelikte Stabilite Sorunlu Alanlar İnceleme alanında jeolojisini Çaybaşı Üyesi ve Akveren Formasyonunun rezidüeli ve kaya birimlerinin oluşturduğu eğimi %10-40 aralığındaki alanlar Önlemli Alan -2.1 (ÖA-2.1) olarak değerlendirilmiş ve ekli yerleşime uygunluk haritasında ÖA-2.1 simgesiyle gösterilmiştir. İnceleme alanında Çaybaşı Üyesi ve Akveren Formasyonunun gözlendiği ve eğimin (%10-%40) olduğu alanlarda heyelan, kaya düşmesi vb. kütle hareketleri gözlenmemiş olmakla birlikte, inceleme alanının bu kesimlerinin eğimli olması, bozuşmuş zeminin yer yer fazla olması, yüzey ve çevre suyu etkisi ile rezidüel zonda kontrolsüz kazılarda mühendislik tedbirleri ile önlenebilecek nitelikte stabilite sorunları gelişebileceğinden dolayı bu kesimler ÖA-2.1 olarak değerlendirilmiştir. Bu alanlarda; 117

128 -Yapı parselinin etkileneceği stabilite sorunları, parsel/bina bazı zemin etütlerinde yapılacak yamaç boyu ayrıntılı stabilite analizleriyle ortaya konmalıdır. -Parseli etkileyecek her türlü stabilite sorununa yönelik mühendislik önlemleri, yapılaşma öncesi alınmalıdır. - Bu alanlarda yapılacak olan kazılarda ve özellikle derin kazılarda, kendi ve komşu parseller ile çevredeki yolların güvenliğini sağlayacak şekilde, stabilite problemlerine karşı gerekli önlemler mutlaka alınmalıdır. -Yapı yükleri, stabilite sorununa neden olacak zemin seviyeleri altındaki stabil jeolojik birimlere taşıttırılmalıdır. -Yapı parselini veya komşu parselleri tehdit edecek kazı şevleri uygun projelendirilmiş istinat yapıları ile korunmalıdır. -Parselde stabilite sorununa neden olacak ve yapı temellerini olumsuz etkileyecek yüzey ve yeraltı sularının uzaklaştırmasına yönelik uygun drenaj sistemleri yapılmalıdır. - Olası stabilite problemlerinin önüne geçilmesi açısından teraslama, eğim düşürme gibi uygun projelendirme yöntemlerinin uygulanması önerilir. - Çevre drenajı sağlanmalı ve yağmurlu mevsimlerde oluşan yüzey suları, sızıntı suları, kaynak suları ve yapıların atık suları kafa hendekleri ve benzeri yöntemlerle etkisizleşecek kadar uzaklaşmalı, temel kazılarında yer altı suyuna rastlanan kesimlerde drenajının sağlanması gereklidir. - Doğal ve kazılar sonrası oluşan şevler, açıkta bırakılmadan dayanma yapıları ve benzeri önlemlerle daha güvenli hale getirilmelidir. -Yapılaşmayı etkileyecek her türlü stabilite sorunu ile şişme, oturma, taşıma gücü vb. soruna yönelik önlemler, parsel/bina bazı zemin etütlerinden elde edilecek sonuçlara göre uzman mühendislerce projelendirilmeli ve belediyesi kontrolünde uygulandıktan sonra yapılaşmaya izin verilmelidir. - Eğimli alanlarda üstteki gevşek zon kalınlığı belirlenmelidir. 118

129 - Binalardaki farklı oturmalardan kaynaklı hasarları önlemek için, temellerin aynı birimlerin üzerine oturtturulmasına özen gösterilmelidir. Farklı birimlere oturması gereken temeller için uygun projelendirilmeye gidilmelidir. - Bu itibarla yapılaşma öncesi hazırlanacak Zemin ve Temel Etütlerinde zeminin oturma, şişme, taşıma gücü özellikleri ve diğer jeoteknik hesaplamalar ile uygun temel derinliği ve temel tipi önerilmeli ve alınacak mühendislik önlemleri belirlenmelidir. -Dolgu kalınlığı ve yayılımı temel ve zemin etütleri ile belirlenmeli, bu birim kaldırılmalı yada yapı yükleri dolgu altındaki mühendislik problemi bulunmayan sağlam seviyelere taşıttırılmalıdır. - Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine uyulmalıdır. Bu alanlar rapor eki 1/5000 ve 1/1000 ölçekli yerleşime uygunluk haritasında ÖA-2.1 simgesiyle gösterilmiştir. Afete Maruz Bölgeler (AMB) İnceleme alanı sınırları içerisinde kalan 1 adet AMB kararı mevcuttur. İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü tarafından tarihli ve sayılı yazısında belirtilen alan aynen korunarak işlenmiştir. Çalışma paftalarında AMB simgesiyle gösterilmiştir. 10. Jeofizik çalışmalar kapsamında sismik hız, etkin yer ivme katsayısı, spektrum karakteristik periyotları ve zemin sınıflarının belirlenebilmesi ve zemin hakim titreşim periyodu değerlerini ortaya çıkartılması amacıyla, 120 noktada Masw (P dalgası alımı dahil),120 noktada mikrotremör çalışması yapılmıştır.çalışmalarla ilgili ayrıntılı bilgi rapor içerisinde verilmiştir. İnceleme alanında Vp hızları yaklaşık3 metre için m/sn arasında değişmektedir.3 metreden sonra ise m/sn arasında değişmektedir. İnceleme alanında Vs hızları yaklaşık3 metre için m/sn arasında,3-10 metre için m/sn arasında,10 metreden sonra ise m/sn arasında değişmektedir. 119

130 G max değerlerine göre tüm profiller için genel olarak ilk 5 metre ''orta gevşek zemin''mukavemette,5 metreden daha sonraki birimler ise ''sağlam zemin''mukavemetine girmektedir. Ed değerlerine göre tüm profiller için genel olarak ilk 5 metre ''orta gevşek zemin''mukavemette,5 metreden sonra ''sağlam zemin'' mukavemetine girmektedir. İnceleme alanında yapılan jeofizik çalışmalar sonucunda elde edilen Bulkmodülünün yaklaşık 6 metreya kadar Az olduğu 6 metreden sonra daha masif birimlerinin olduğu söylenebilir. İnceleme alanında yapılan jeofizik çalışmalar sonucunda elde edilen Poisson oranı genel olarak gözenekli-porozlu ve gözenekli suya doygun olarak yorumlanabilir. İnceleme alanında yapılan jeofizik çalışmalar sonucunda elde edilen Yoğunluk değerlerinin 4 metreye kadar zeminin orta yoğunluklu olduğunu4 metreden sonra ise Yoğunluk değerleri, zeminin yüksek yoğunluklu olduğunu göstermektedir. Çalışma sahasının alüvyon birimler üzerinde alınan ölçümlerde hesaplanan Vs30 değerleri, TS EN (Eurocode 8) tanımına göre C; Sıkı ya da orta sıkı kum, çakıl veya sert kil, diğer tüm ölçümler B; Çok sıkı kum, çakıl ya da çok sert killer, kaya sınfına girmektedir. Arazide yapılan mikrotremörçalışmaları sonucunda elde edilen zemin hakim titreşim periyodu arasında değişmekte olup, ortalama olarak T0 =0.32 sn olarak hesaplanmıştır. Zemin jeofizik analiz programından hesaplanan zemin büyütme değerleri ortalaması1.85 dır. Bu değerlerin zeminin meydana gelebilecek bir deprem sarsıntısı esnasında salınımının B olacağını ve spektral büyütme ortalamasınn1.85 olması spektral büyütme tehlike düzeyinin A(Düşük) olduğu söylenebilir. Bu nedenle yapılmasıdüşünülen binalar projelendirilirken, binaların periyodu zeminin periyodundan küçük seçilmelidir. 10. Çalışma alanı Deprem Bölgeleri Haritası na (1996) göre 3. derece deprem bölgesinde olup beklenen efektif ivme değeri 0.20 g ve yukarısıdır. 120

131 Sahanın genelinde bulunan birimlerin zemin büyütmesi açısından A, B ve C- düşük, Orta ve Yüksek tehlike düzeyi sınıfına girmektedir. Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine uyulmalıdır. 11. İnceleme alanında yapılacak yapılar için Afet Bölgelerinde yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine uyulmalıdır. 12. Hazırlanan bu rapor imar planına esas mikrobölgeleme etüt raporu olarak hazırlanmış olup, zemin etüt raporu yerine kullanılamaz. 121

132 Harita 26: jeolojik durum yerleşime uygunluk haritası 122

133 3.5. Akarsular, Taşkın Durumu ve DSİ Durumu Ordu-Ünye ilçe merkezi İlave Revizyon İmar Planı nın hazırlanması sırasında dikkate alınması gerekli taşkın durumu etüdü; Ordu Ünye Belediye Başkanlığı nın (İmar ve Şehircilik Müdürlüğü) tarih ve sayılı yazısı üzerine yapılmıştır. İNCELEME a) Sulama Sahaları: - Söz konusu imar planı sahasında; Bölge Müdürlüğümüzce geliştirilen mevcut veya mutasavver herhangi bir sulama projemiz bulunmamaktadır. b) Dereler: 1- Göcük Deresi: İnceleme alanındaki yağış alanları sırasıyla; (3.10 km2), (2,67 km2), eğimi sırasıyla (0,0691), (0,0769) dur.100 yıl frekanslı taşkın debileri sırasıyla (Qmax100= 62,90 m3/s), (Qmax100= 59,3 m3/s) ve 500 yıl frekanslı taşkın debileri sırasıyla (Qmax500= 90,2 m3/s), (Qmax500= 85,7 m3/s) dir. Bu dereler üzerinde, Kuruluşumuzca bu güne kadar herhangi bir düzenleme tesisi inşa edilmemiştir. Taşkından korunacak saha arsa niteliğinde olduğundan, (A-B) ile (B-C) noktaları arasındaki bölümünde önerilen taşkın koruma tesislerinin yapımı Belediyesince gerçekleştirilmelidir. Düzenleme tesisinin kapladığı şerit genişliği, (A-B) arasında (13,22 m), (B-C) arasında (7.56 m) dir. Gelecekte oluşabilecek bakım onarım ihtiyaçları için uygun sahilde minimum (5.00m) lik yol bırakılmalıdır. Göcük deresi (C) noktasının ve Göcük deresi yan kolunun membaında kalan bölümlerinde ise mevcut dere yatağı 500 yıl frekanslı taşkın debisini geçirebilecek kapasitededir. Bu nedenle, her hangi bir düzenleme tesisi yapılmasına gerek yoktur. Sadece dere şev üst kenarlarından itibaren (5.00 m) lik güvenlik şeritlerinin yerleşime kapatılması uygun görülmüştür. 123

134 2- Kuru Dere: İnceleme alanındaki yağış alanı (0.331 km2) ve eğimi 0,1171 dür.100 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax100= 12,13 m3/s) ve 500 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax500= 17,06 m3/s) dir. Bu dere üzerinde, Kuruluşumuzca bu güne kadar herhangi bir düzenleme tesisi inşa edilmemiştir. Taşkından korunacak saha arsa niteliğinde olduğundan, önerilen taşkın koruma tesisinin yapımı, Belediyesince gerçekleştirilmelidir. Düzenleme tesisinin kapladığı şerit genişliği (3.10 m) dir. Gelecekte oluşabilecek bakım onarım ihtiyaçları için uygun sahilde minimum (5.00 m) lik yol bırakılmalıdır. 3- Çınar Deresi: İnceleme alanındaki yağış alanı (0,36 km2) ve eğimi 0,1102 dür.100 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax100= m3/s) ve 500 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax500= 17,70 m3/s) dir. Bu dere üzerinde, Kuruluşumuzca bu güne kadar herhangi bir düzenleme tesisi inşa edilmemiştir. Taşkından korunacak saha arsa niteliğinde olduğundan, önerilen taşkın koruma tesisinin yapımı, Belediyesince gerçekleştirilmelidir. Düzenleme tesisinin kapladığı şerit genişliği (6.33 m) dir. Gelecekte oluşabilecek bakım onarım ihtiyaçları için uygun sahilde minimum (5.00 m) lik yol bırakılmalıdır. 4- Çınar Deresi (A) Kolu: İnceleme alanındaki yağış alanı (0.25 km2) ve eğimi 0,1173 dür.100 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax100= 9,14 m3/s) ve 500 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax500= 12,84 m3/s) dir. Bu dere üzerinde, Kuruluşumuzca bu güne kadar herhangi bir düzenleme tesisi inşa edilmemiştir. Taşkından korunacak saha arsa niteliğinde olduğundan, önerilen taşkın koruma tesisinin yapımı, Belediyesince gerçekleştirilmelidir. Düzenleme tesisinin kapladığı şerit genişliği (5.43 m) dir. Gelecekte oluşabilecek bakım onarım ihtiyaçları için uygun sahilde minimum (5.00 m) lik yol bırakılmalıdır. 5- Çınar Deresi (B) Kolu: İnceleme alanındaki yağış alanı (0.078 km2) ve eğimi 0,1446 dür.100 yıl frekanslı taşkın 124

135 debisi (Qmax100= 3,18 m3/s) ve 500 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax500= 4,43 m3/s) dir. Bu dere üzerinde, Kuruluşumuzca bu güne kadar herhangi bir düzenleme tesisi inşa edilmemiştir. Taşkından korunacak saha arsa niteliğinde olduğundan, önerilen taşkın koruma tesisinin yapımı, Belediyesince gerçekleştirilmelidir. Düzenleme tesisinin kapladığı şerit genişliği (4.37 m) dir. Gelecekte oluşabilecek bakım onarım ihtiyaçları için uygun sahilde minimum (5.00 m) lik yol bırakılmalıdır. 6- Taştekne Deresi: İnceleme alanındaki yağış alanı (0.22 km2) ve eğimi 0,1318 dür.100 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax100= 8,08 m3/s) ve 500 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax500= 11,39 m3/s) dir. Bu dere üzerinde, Kuruluşumuzca bu güne kadar herhangi bir düzenleme tesisi inşa edilmemiştir. Taşkından korunacak saha arsa niteliğinde olduğundan, önerilen taşkın koruma tesisinin yapımı, Belediyesince gerçekleştirilmelidir. Düzenleme tesisinin kapladığı şerit genişliği (2.60 m) dir. Gelecekte oluşabilecek bakım onarım ihtiyaçları için uygun sahilde minimum (5.00 m) lik yol bırakılmalıdır. 7- Gölevi Deresi: İnceleme alanındaki yağış alanı (0.24 km2) ve eğimi 0,14875 dür.100 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax100= 10,05 m3/s) ve 500 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax500= 14,02 m3/s) dir. Bu dere üzerinde, Kuruluşumuzca bu güne kadar herhangi bir düzenleme tesisi inşa edilmemiştir Taşkından korunacak saha arsa niteliğinde olduğundan, (A-B) noktaları arasındaki bölümünde önerilen taşkın koruma tesisinin yapımı Belediyesince gerçekleştirilmelidir. Düzenleme tesisinin kapladığı şerit genişliği (2,60 m) dir. Gelecekte oluşabilecek bakım onarım ihtiyaçları için uygun sahilde minimum (5.00 m) lik yol bırakılmalıdır. Derenin (B) noktasının membaında kalan bölümünde taşkın debileri çok küçük olup sorunu yaratmamaktadır. Bu nedenle, Belediyesince altyapı hizmetleri içerisinde yağmur suyu deşarjı kapsamında çözüm getirilmesi uygun olacaktır. 125

136 8- Çoban Deresi: İnceleme alanındaki yağış alanı (0.900 km2) ve eğimi 0,0975 dür.100 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax100= 26,49 m3/s) ve 500 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax500= 37,52 m3/s) dir. Bu dere üzerinde, Kuruluşumuzca bu güne kadar herhangi bir düzenleme tesisi inşa edilmemiştir. Taşkından korunacak saha arsa niteliğinde olduğundan, (A-B) ve (C-D) noktaları arasındaki bölümünde önerilen taşkın koruma tesisinin yapımı, Belediyesince gerçekleştirilmelidir. Düzenleme tesisinin kapladığı şerit genişliği (A-B) ve (C-D) noktaları (5.30 m) dir. Gelecekte oluşabilecek bakım onarım ihtiyaçları için uygun sahilde minimum (5.00m) lik yol bırakılmalıdır. Yerinde yapılan incelemede; Ekteki fotoğraftan da görüleceği üzere, Çoban Deresinin (B-C) arasındaki bölümleri Bölge Müdürlüğümüzün bilgi ve izni dışında Belediyesince kapatılmıştır. (2006/27 başbakanlık genelgesinin 2. Maddesi; Çeşitli kullanım alanlarını oluşturmak maksadıyla derelerin üzerleri, zaruri hallere münhasır olmak üzere DSİ Genel Müdürlüğünün izni alındıktan sonra gerçekleştirilebilecek işlemler hariç, kesinlikle kapatılmayacaktır.) denilmektedir. Bu nedenle oluşabilecek herhangi bir taşkından ilgili belediye sorumlu olacaktır. Derenin (D) noktasının membaında kalan bölümlerinde ise mevcut dere yatağı 500 yıl frekanslı taşkın debisini geçire bilecek kapasitededir. Bu nedenle, her hangi bir düzenleme tesisi yapılmasına gerek yoktur. Sadece her iki sahilde dere şev üst kenarlarından itibaren (5,00m) lik güvenlik şeritlerinin yerleşime kapatılması gerekli görülmüştür. 9-3 Nolu Dere: İnceleme alanındaki yağış alanı (0.32 km2) ve eğimi 0,1705 dür.100 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax100= 11,44 m3/s) ve 500 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax500= 16,06 m3/s) dir. Bu dere üzerinde, Kuruluşumuzca bu güne kadar herhangi bir düzenleme tesisi inşa edilmemiştir. 126

137 Taşkından korunacak saha arsa niteliğinde olduğundan, (A-B) noktaları arasındaki bölümünde önerilen taşkın koruma tesisinin yapımı Belediyesince gerçekleştirilmelidir. Düzenleme tesisinin kapladığı şerit genişliği (4.20 m) dir. Gelecekte oluşabilecek bakım onarım ihtiyaçları için uygun sahilde minimum (5.00 m) lik yol bırakılmalıdır. Derenin (B) noktasının membaında kalan bölümlerinde ise mevcut dere yatağı 500 yıl frekanslı taşkın debisini geçirebilecek kapasitededir. Bu nedenle, her hangi bir düzenleme tesisi yapılmasına gerek yoktur. Sadece her iki sahilde dere şev üst kenarlarından itibaren (5.00 m ) lik güvenlik şeridinin yerleşime kapatılması uygun görülmüştür. 10- Çöremez Deresi: İnceleme alanındaki yağış alanı (0.340 km2) ve eğimi 0,153 dür.100 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax100= 12,49 m3/s) ve 500 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax500= 17,56 m3/s) dir. Bu dere üzerinde, Kuruluşumuzca bu güne kadar herhangi bir düzenleme tesisi inşa edilmemiştir. Taşkından korunacak saha arsa niteliğinde olduğundan, önerilen taşkın koruma tesisinin yapımı Belediyesince gerçekleştirilmelidir. Düzenleme tesisinin kapladığı şerit genişliği (4.20 m) dir. Gelecekte oluşabilecek bakım onarım ihtiyaçları için uygun sahilde minimum (5.00m) lik yol bırakılmalıdır. 11- Çamurlu Deresi: İnceleme alanındaki yağış alanı (0.62 km2) ve eğimi 0,0971 dür.100 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax100= 18,81 m3/s) ve 500 yıl frekanslı taşkın debisi (Qmax500= 26,55 m3/s) dir. Bu dere üzerinde, Kuruluşumuzca bu güne kadar herhangi bir düzenleme tesisi inşa edilmemiştir. Taşkından korunacak saha arsa niteliğinde olduğundan, (A-B) noktaları arası ile (D-E) noktaları arasında kalan bölümlerinde önerilen taşkın koruma tesisinin yapımı Belediyesince gerçekleştirilmelidir. Düzenleme tesisinin kapladığı şerit genişliği (A-B) noktaları arası ile (D-E) noktaları arasında (3,70 m) dir. Gelecekte oluşabilecek bakım onarım ihtiyaçları için uygun sahilde 127

138 minimum (5.00 m) lik yol bırakılmalıdır. Çamurlu Deresinin, (B-C) noktaları arası açık kanal, (C-D) noktaları arasındaki bölümleri ise Bölge Müdürlüğümüzün bilgisi ve izni dışında Belediyesince kapatılmıştır. (2006/27 başbakanlık genelgesinin 2. Maddesi; Çeşitli kullanım alanlarını oluşturmak maksadıyla derelerin üzerleri, zaruri hallere münhasır olmak üzere DSİ Genel Müdürlüğünün izni alındıktan sonra gerçekleştirilebilecek işlemler hariç, kesinlikle kapatılmayacaktır.) denilmektedir. Bu nedenle oluşabilecek herhangi bir taşkından ilgili belediye sorumlu olacaktır. Derenin, yağmur suyu ekseni olarak işaretlenen bölümünde ise, Belediyesince altyapı hizmetleri içerisinde yağmur suyu deşarjı kapsamında çözüm getirilmesi uygun olacaktır. 12-1, 2, 4, 5, 6, 7 Nolu Dereler: İnceleme alanındaki yağış alanları sırasıyla; (0,13 km2), (0,18 km2), (0,13 km2), (0,052 km2), (0,069 km2), (0,094 km2) dir. Eğimleri sırasıyla; (0,1573), (0,15875), (0,142), (0,120), (0,146), (0,094) dir. 100 yıl frekansları taşkın debileri sırasıyla; (5,55), (7,61), (5,77), (2,45),(3,19), (4,27) dir. 500 yıl frekanslı taşkın debileri sırasıyla; (7,72 m3/s), (10,60 m3/s), (8,03 m3/s), (3,40 m3/s), (4,44 m3/s), (5,94 m3/s) dir. Bu dereler üzerinde kuruluşumuzca bugüne kadar herhangi bir düzenleme tesisi inşa edilmemiştir. Bu derelerin debileri çok küçük olup taşkın sorunu yaratmamaktadırlar. Bu nedenle, söz konusu derelere Belediyesince altyapı hizmetleri içerisinde yağmur suyu deşarjı kapsamında çözüm getirilmesi uygun olacaktır. SONUÇ Halihazır haritalara taşkın sahaları ile yerleşime kapatılması gerekli şerit genişlikleri de işaretlenmiştir. Düşünülen taşkın koruma tesisleri gerçekleşinceye kadar taşkın sahalarında yerleşime izin verilmemelidir. Yerleşime kapatılması gerekli şerit genişlikleri asgari ölçüde 128

139 tutulduğundan azaltılmamalıdır. Taşkın etüdü yapılan hâlihazır haritalar içerişimde mevcut veya mutasavver herhangi bir sulama projemiz bulunmamaktadır. İnceleme alanında yeraltı suyuna ilişkin bir sorun yoktur. Harita 27: Ünye İlçesi Akar ve Kuru Dereler 129

140 Harita 28: DSİ durumu 130

141 3.6. Görsel Değerler-Görü Noktaları Çakırtepe: İlçe sınırları içinde, kentin ve denizin kuşbakışı seyredilebildiği bir tepe üzerinde kurulmuş piknik yeridir. İçinde çay bahçeleri ve pide salonları vardır. Hem Ünye de oturan insanların hem de Ünye ye gelen yabancıların, özellikle yaz akşamlarında doyumsuz manzarayı seyrederek dinlenmek için en fazla tercih ettikleri yer Çakırtepedir. 131

142 Çınarsuyu: Şehrin kuzeybatısında deniz kenarında Orman Bakanlığı tarafından kurulmuş piknik yeridir. Yemyeşil ağaçlar içinde piknik yaparak dinlenmek ve denize girmek isteyenler için ideal bir yer olan Çınarsuyunda kısa veya uzun süreli tatili düşünenler için kiralık evler de vardır. 132

143 Asarkaya Milli Parkı: İlçenin güneydoğusunda, şehir merkezine 5 km uzaklıktadır. Sahil Karayolundan ayrılan stabilize bir yolla ulaşılır. Kente ve denize hakim bir tephe üzerine kurulmuş olan ASARKAYA Milli Parkı, tabiatla baş başa kalıp piknik yapmayı sevenler için ideal bir yerdir. 133

144 Kaleköy Kalesi Kaya Mezarları İlçe merkezinin 7km kadar kuzeydoğusunda, Kale Köyü sınırları içinde yer alan Ünye Kalesi nin güneydoğusunda ve etek kısmındaki kayaya oyulmuştur. Kayaya düzgün bir şekilde oyulmuş olan mezarın girişi Dor düzenli Yunan tapınakları formunda düzenlenmiştir. 134

145 Yunus Emre Türbesi; Şiirlerinde insan sevgisini ve barışı ön plana çıkaran büyük tasavvuf Şairi Yunus Emre nin mezarı Ünye dedir. İlçeye 2 km uzaklıkta, Kiraztepe mevkiindeki mezarın üstüne 1998 yılında Ünye Belediyesi tarafından türbe yaptırılmıştır. 135

146 Aya Nikola; Halk arasında Ayanikola olarak bilinen, Ünye nin kuzeybatısında, şehir çıkışında bulunan küçük bir yarımadadır. Üstünde, çevre duvarlarının kalıntıları ile kilise olduğu bilinen eski bir yapının kalıntıları vardır. 136

147 Geçmişten Günümüze Ünye Sahili: 137

148 138

149 3.7. Kıyı Kenar Çizgisi Durumu Ünye bir kıyı kenti olduğundan dolayı kentin kıyısı olduğu tüm bölgelerinden kıyı kenar çizgisi geçmektedir. İmar planlı alanda toplam kıyı uzunluğu yaklaşık 27,75 km dir. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ile yapılan yazışma sonucu onaylı kıyı kenar çizgisi, onaylı ITRF-96 koordinat sistemindeki halihazır paftalara çizdirilmiş ve sayısal ortamda da kıyı kenar çizgisi koordinat değer olarak plana işlenmiştir. Plan alanı içinde toplam 59 pafta da kıyı kenar çizgisi onayı bulunmaktadır. Mevzi koordinat sisteminde olan kıyı kenar çizgisi, 2012 yılında üretilen ITRF-96 koordinat sistemine dönüştürülerek, yeni onaylı 1/1000 hâlihazır haritalara Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından işlenerek onaylanmıştır. Planlama alanının tamamının kıyı kenar çizgisi bulunmaktadır. Kıyı kenar çizgisinin toplam uzunluğu 30,04 km dir. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü nün tarih, 2807 sayı ve tarih ve 5071 sayılı yazıları ekinde, Bakanlıklarınca onaylanan kıyı kenar çizgisi, yeni halihazır paftalara aktarımı tamamlanarak temin edilmiştir. 139

150 Harita 29: Kıyı Kenar çizgisi durumu 140

151 4. BUGÜNKÜ KENTSEL ALAN KULLANIMI VE ALT YAPI Ünye Belediyesi planlama alanı halihazır alanı yaklaşık 2500 ha lık alanı kaplamaktadır. Mevcut planlı alan (yürürlükteki plan) 2494,53 ha dır. Bu alan, batıda Samsun İl sınırı (Akçay Deresi) doğuda Fatsa İlçe sınırı (Kavaklar Deresi) arasında kalan kıyı şeridinin tamamı ve kıyıdan güneye uzanan alanlardır. (TUİK-2016) İlçenin 2015 yılı nüfusu ise kişidir. KENTİN DOĞUDAN GENEL GÖRÜNÜMÜ Ünye merkez yerleşimi (Planlama alanı), batıda Akçay Deresinden başlayıp, doğuda Kavaklar Deresinde bitmektedir. Yaklaşık 27,75 km kıyı şeridi bulunmaktadır. Kent merkezi ve çevresi, Tabakhane Deresi vadisi boyunca Niksar Caddesi etrafına kurulmuştur. Tabakhane Deresi ve vadisi genelde düz ve düze yakın arazilerden oluşmaktayken, diğer alanlarda denizden sonra eğimli alanların güneye gidildikçe arttığı görülebilir. Kent merkezi mahallelerin düz kısımlarında oldukça yoğun bir yapılaşma karakterinde kurulmuştur. Merkezin hemen güneyinde arazi eğimi birden artmakta ve üst kısımlarda konut kullanımları gelişmeye devam etmektedir. 141

152 TABAKHANE VADİSİ VE KENTSEL YAPILAŞMA Son yıllarda Gölevi ve Göbü Mahallelerindeki kentsel gelişim oldukça hızlıdır. Bu alanlardaki arazi yapısı ve denize hakimiyet açısından tercih edilmektedir. Kent 142

153 makroformu ağırlıkta batıya devam etmektedir. Ancak kentin doğusunda özellikle Cevizdere nin doğusunda ki alanda, kıyı boyunca az eğimli yerleşime uygun alanlar dikkat çekmektedir. Karadeniz yerleşim özellikleriyle birlikte merkezde ova yerleşimi özellikleri taşımaktadır. Yerleşme alanının çevresi verimli özel tarım alanlarıyla (fındıklık) kaplıdır. İlçe merkezinin güney kısımlarında dağlar yükselmeye başladığından kıyıya paralel bir kentsel makroform gelişimi devam edecektir. İlçenin kentsel alanı ve kıyıya paralel olarak devam edem karayolu uzunluğu planlama alanı içinde yaklaşık 27,75 km dir. En batıda Samsun sınırından başlayan ve Terminale kadar uzanan Ünye Çevre Yolu sahil yolunu oldukça rahatlatmıştır durumdadır. Çevre yolu yaklaşık 13,5 km olup, biri 20km, diğeri 0,5 km olmak üzere 2 adet tünelde bulunmaktadır. Kent merkezinn en batısında Karadeniz sahil yolundan güney yerleşimlere bağlantılar bulunmaktadır. En önemli güney bağlantısı Akkuş-Niksar bağlantısı olup, kentin merkezinden Tabakhane Deresi vadisinden bağlantısı vardır. Akkuş-Niksar yolu için yeni güzergah Cevizdere Vadisi güzergahı olup, yeni Akkuş-Niksar yolu Karayolları Bölge Müdürlüğü nden temin edilerek planlamada dikkate alınacaktır. Çaybaşı bağlandıtısı, Curi Deresi vadisinden gerçekleşmektedir. İkizce Çatakpınar bağlandısı ise çevre yolunun başlangış noktasındaki kavşaktan Akçay vadisinden yapılmaktadır. Kent merkezi Tabakhane Vadisi boyunca gelişmiş olup, kent merkezinin güney kısımlarında 2000 li yıllara kadar devam eden hisseli arazide kaçak yapılaşma dokusu ağırlıkla kendini hissettirmektedir. Oldukça dar ve sağlıksız sokaklar, ortalama 3-4 katlı beton yapılar bu bölgedeki kentsel dokuyu oluşturmaktadır. 143

154 KENTSEL SİT ALANI GÜNEY YAMAÇLARI KENTSEL GELİŞİM Çakırtepe ile kent merkezi arasındaki kuzey doğuya bakan yamaç, Ünye kentsel yerleşiminin en karakteristik oluşumudur. Bu alan tarih boyunca kentsel yerleşim alanı olarak kulanılmış olduğundan Kentsel Sit Alanı ve tescilli yapıları bulunmaktadır. Bu alandaki kaçak yapılaşmalar diğer kısımlara nazaran daha azdır. Ünye Çamlık Burnu ve bu alanın batısındaki kıyı kesimi, Ünyenin en güzel sahillerini ve kumsallarını oluşturmaktadır. Bu bölgedeki kıyı ve kumsal alanları, Karadenizde denizden faydalanılabilecek en güzel alanlardan biridir. KENTİN BATISINDAKİ KENTSEL GELİŞME ALANLARI 144

155 KENTİN BATISINDAKİ KENTSEL GELİŞME ALANLARI 145

156 Cevizdere vadisinin güney yamaçlarında kurulan Ünye Çimento Fabrikasının yapımına 1969 yılında başlanmış ve 1974 yılında üretime geçmiştir. Ünye Çimento Fabrikası gerek ülkemiz için gerekse bölge için önemli bir sanayi tesisi konumundadır. Fabrika da kişi direk istihdamedilmekle birlikte, yaklaşık 700 kişi de bu tesisin faaliyet alanlarında çalışmaktadır. Cevizdere Vadisinin batısında Çimento Fabrika yapılmasından sonra, doğu kısmında da sanayi ve depolama alanlarında gelişme eğilimi olmuştur. ÜNYE ÇİMENTO FABRİKASI 146

157 ÜNYE ÇİMENTO FABRİKASI 147

158 Ünye Limanı 1987 yılında yapımına başlanmış ve 1990 lı yılların başında hizmete girmiştir. Yıllık kapasitesi 600 gemi olarak gerçekleşmektedir. 150 m uzunluğunda rıhtımı, 7 m su derinliği ile en fazla 7,5 draflık gemileri barındırabilmektedir. Yapıldığı dönemden 2014 yılına kadar Ünye Belediyesine ait olan liman 2014 de Ordu Büyükşehir Belediyesinin kurulmasıyla Büyükşehir Belediyesine devrolmuştur. Limanı ağırlıkla Ünye Çimento Fabrikası kullanmaktadır. 49 yıl kullanım izni bulunmaktadır. ÜNYE LİMANI 148

159 KONTEYNER LİMANI YENİ HALİ 149

160 Karadeniz sahil yolunun kuzey kısmında planlama bölgesinde kentsel alan yok denecek kadar azdır. Kızılcakese ve Yüceler mevkiinde kısmen küçük bir arazi parçası olup, bunun dışındaki güzergah boyunca karayolu ile deniz arasında kentsel yerleşim bulunmamaktadır. Ünye kentsel konut gelişimi batı yönüne dar kıyı alanında ilerlemektedir. Karadeniz sahil yolunun m güney yamaçlarına kadar gelişen kentsel doku bulunmaktadır. Bu alanlarda denize dik derin kuru dere vadileri bulunmaktadır. Bu vadilerin derin olması, denize paralel ulaşım akslarının oluşmasını zorlaştıröaktadır. Bu nedenle bütün konut alanı gelişimlerinin ulaşımı Karadeniz Sahil yolundan sağlanmaktadır. Gelecekte bu alanlardaki kentsel gelişme arttıkça bu durum sorun teşkil edeceğinden, bu yola alternatij ulaşım aksları belirlenmelidir. Ayrıca bu alanlarda güneye kentsel gelişme derinliği dar kalmaktadır. Kentsel makroformun Fatsa-Ünye arasında ki karayolunun güneyindeki hafif yamaçlı ve düz araziler istikametinde devam edeceği bugünden açıktır. Cevizdere nin doğusunda yer alan bu kentsel gelişme alanı (Yüceler, Kızılcakese, Keş), özellikle Fatsa kentsel alanının batıya hızla ilerlemesinin etkisi altında kalacaktır. Bu nedenle bunsan sonraki dönemde Ünye-Fatsa arasındaki bu bölgede yeni bir kentsel yaşam merkezi oluşarak, iki ilçenin mekânsal olarak birleşimi olacaktır Konut Yerleşme Alanları yılları arasında Türkiye genelinde ortalama konut artışı %128,79 iken, bu oran bölge içinde %139,52 oranıyla ortalamanın üzerinde kalmıştır. Bölge illeri değerlendirildiğinde en fazla artışı %185,71 ile Trabzon ve sırasıyla; Ordu, Giresun, Rize, Gümüşhane ve Artvin izlemiştir. Bölge içinde yer alan kentler arasında konut sayısındaki artış bakımından Türkiye ortalamasının altında Artvin, Gümüşhane ve Giresun kalmıştır, ortalama üstünde yer alan iller ise Ordu, Samsun ve Trabzon dur. Samsun daki artış oranı % olarak Türkiye ve Karadeniz Bölgesi ortalama konut sayısı artışının üzerinde yer almıştır. Bu artış oranlarına bakıldığında kentleşme oranlarının bölge içinde Türkiye ortalamasından düşük olmasına rağmen konut sayısındaki artışın iç göç ve ikinci 150

161 konut taleplerinden kaynaklandığı öne sürülebilir. (1984 ve 2000 Konut Sayımları, TUİK) 2003 ve 2006 yılları arasında yapılaşma durumu, yapıkullanma izin belgesi ve yapı ruhsatları sayılarından ortaya çıkmaktadır. Ülke, bölge ve Ordu-Fatsa kenti arasında bir karşılaştırma yapılarak kentteki yapılaşmanın bölge içindeki yeri incelenebilir.bu yıllar arasındaki Yapı Kullanma İzin Belgesi sayıları karşılaştırıldığında sadece ülke içinde bir artışa rastlanmaktadır. Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni birlikte değerlendirildiğinde, ruhsat artışına rağmen yapı kullanma izin belgesinde azalışa rastlanmaktadır. Buna neden olarak; yapılardaki yükseklik artışları buna bağlı olarak kat artışları, kaçak yapılaşma ve yapının inşaatının bitirilme süresindeki farklılıklar gösterilebilir. Değişen yönetmeliklerle birlikte kat artışlarına gidilmesi buna bağlı olarak yapı kullanma izin belgesinin alınmaması bu farklılığı ortaya koymada bir neden olarak değerlendirilebilir. Ülke genelinde ev sahipliliği oranı % olarak tespit edilmiştir. Bu oran bölge içerisinde % e çıkmaktadır. Ordu için bu oran % 67,50 olarak tespit edilmiştir. Yapılan toplu konut 1985 yılı sonrası kooperatifleşme şeklinde gerçekleştirilmiş olan toplu konut edinme yöntemlerine başvurulduğu alanlar tespit edilmiştir. Bu alanlar kentsel gelişmede çekici güç oluşturmuşlardır. Ünye kentsel yerleşim alanında merkez ve çevresi bitişik nizam kat olarak yapılaşmış ve oldukça yoğun bir dokudadır. Bu alanlarda yollar oldukça dar olduğundan günümüz şartlarında ulaşım ve otopark gereksinimleri açısından oldukça yetersizdir. Kent merkezinin güney yamaçlarında TOKİ idaresinin yaptığı (Memurkent) konut uygulamasından sonra kentsel konut gelişimi kısmen bu yöne de olmuştur. Özellikle yamaç arazilerde yüksek katlı yapılaşma talebi son yıllarda artmıştır. Kentin batı istikameti kentsel konut ihtiyacının karşılandığı bölge olup, bu alanlarda da yüksek katlı yapılaşma günümüzde uygulanan yöntemdir. Yamaçlarda oluşan kentsel konut alanlarının ulaşım ve sosyal donatı alanlarının oluşurulmasında güçlükler oldukça fazladır. 151

162 4.2. Sanayi Alanları Ünye ilçesi Küçük Sanayi Sitesi yerleşmenin güneyinde Niksar Caddesi üzerinde kurulmuştur. Sanayi sitesi şeklinde toplu iş yeri olarak yapılmış olup düzenli sanayi alanı konumundadır. Yaklaşık 250 işyeri bulunmaktadır. Akkuş-Niksar yoluna cepheli konumdadır. Ünye sanayi sitesi dışında, kentin doğusunda yer alan Cevizdere Mevkiinde sanayi ve depolama gelişmesi bulunmaktadır. Bu bölgedeki işyerlerinin daha verimli hale getirilmesi sağlıklı kentsel gelişme açısından uygun olacaktır. Ünye Limanının da bu alanda olması bu alandaki depolama ve sanayi tesislerini olumlu etkilemektedir. Ünye Otganize Sansyi Bölgesi yer seçimi 2016 yılında tamamlanmıştır. OSB Göbü Mahallesi sınırları içinde Curi deresi kenarında yaklaşık 55 hektarlık alanda kurulacaktır. Kamulaştırma işlemleri 2017 yılında başlatılmıştır. Kent içinde sanayi yada küçük sanayi kullanımları bulunmamaktadır. Akkuş-Niksar karayolu üzerinde de konut dışı ticari kullanımlar gelişme göstermektedir. Bu aks da depolama, fındık üretim tesisleri, inşaat malzemeler satış yerleri gibi kullanımlar bulunmaktadır Kentsel Yeşil Alanlar Kentin çevresindeki kırsal dokusunun oldukça yoğun yeşil olmasına rağmen, yapılı çevrede aktif halde kullanılan yeşil alanlar istenilen düzeyde değildir. Semt aralarında sınırlı kullanımları bulunan park ve çocuk oyunları vardır. Kent genelinde yeşil ve açık alanlar kişi başına 3-4 metrekare ve standartların altındadır. Kıyı kesimininde kıyı kenar çizgisine kadar mülkiyet halen devam ettiğinden kıyı alanında da kentsel rekreasyon alanları yada kentsel yeşil alanlar bulunmamaktadır. Ünye kenti ile özleşleşen ve kent merkezine çok yakın bulunan Ünye Çamlık alanı kentin ve bölgenin önemli rekreasyon alanı konumundadır. 152

163 ÜNYE ÇAMLIK Kentin merkezinde yer alan iskele gerisindeki Atatürk Parkı ve bu parkın doğu-batı istikametinde ilerleyen gezinti alanları bölgede önemli sahil düzenlemeleri içinde sayılmaktadır. 153

164 ATATÜRK PARKI 154

165 4.4. ORMAN Kentsel alan içinde ve yakın çevresinde orman alanları yok denecek kadar azdır. Planlama alanı içinde yer alan orman alanları resmi yazıyla kurumundan alınmış ve planlama da altlık olarak kullanılmıştır ASKERİ ALANLAR Kentte geniş alanlara yayılan askeri alanlar mevcut değildir. Parsel bazında askeri alanlar mevcuttur. Çakırtepe Mevkiinde eski Askeri üsden kalan ve halen askeri alan olarakkullanulan alan kent içindeki en geniş alan kaplayan askeri alan yaklaık 2,4 hektar alan kaplamaktadır. 5. KENTSEL ULAŞIM VE TEKNİK ALTYAPI: Ünye ilçesi D010 kodlu devlet yolu (Karadeniz Sahil Yolu) veya E70 kodlu uluslararası güzergâhı üzerinde olup, şehirlerarası ulaşım hattında İstanbul, Ankara, Trabzon gibi Karadeniz Bölgesi ndeki gelişmiş illerin ulaşım güzergâhı arasında kaldığı için bu illerden kalkan otobüsler kente yolcu taşımacılığı yapabilmektedirler. Aynı zamanda bu güzergah Avrupa Kafkasya ve Azerbaycan arası uluslararası taşımacılık güzergahı olduğundan kent içinden geçiş yoğunluğu yaşanmaktadır. Kent merkezinden geçen Karadeniz Sahil yolu, oldukça fazla trafik yoğunluğu getirdiğinden Ünye Çevre yolu tamamlanmış ve hizmet vermektedir. Ünye Çevre Yolunun uzunluğu 13,5 km olup 2 adet tünel geçişi bulunmaktadır. Kentin ve bölgenin güneye ve Anadoluya bağlantı yolları (Akkuş-Niksar) bu yola bağlanmaktadır. Demiryolu hattı bulunmamaktadır. Şehirlerarası otobüs terminali Çevre Yolunun sahil Yoluna bağlantı noktasında hizmet vermektedir. Yol bağlantısı ve konumu itibarıyla oldukça uygun bir durumdadır. Kent merkezini dikine bölen Niksar Caddesi, 17 m genişlikle başlayıp 25 m genişliğe kadar ulaşmaktadır. 155

166 Hava ulaşımı açısından 2 hava alanının orta noktasında olması açısından avantajlıdır. Samsun-Çarşamba Havaalanı yaklaşık 70 km, Ordu-Giresun Havaalanı yaklaşık 90 km mesafededir. Planlama alnı içinde enerji nakil hatları oldukça önemli yer kaplamaktadır. Planlama da bu hatlara ve irtifak alanlarına kurum görüşü (TEİAŞ) çerçevesinde uyulmuştur. 1 adet indirme merkezi bulunmaktadır. Yüksek gerilim hatları kentin güneyinden, doğu-batı istikameti boyunca geçmektedir. Rüzgâr enerjisi tarzı yenilenebilir enerji kaynakları kullanılamamaktadır. Güneşli gün sayısı az ve güneşlenme oranı fazla olmadığından dolayı solar enerji de kullanılmamaktadır. Ünye kenti, ısınma açısından doğal gaz kullanan kent konumundadır. Mavi akım Ünye İletim Doğalgaz Boru hattı, planlama alanı içinden geçmektedir. Bu hat güzergahında BOTAŞ ın daha önceden alınan görüşü çerçevesinde gerekli planlama tedbirleri alınmıştır. 6. MÜLKİYET DURUMU KENTSEL ARAZİ DEĞERLERİ: Ünye Kentsel alanında kamuya ait mülkiyetler geniş alanları kaplamamaktadır. Yerleşik alan ve plan dışı alanlarda hazine yerleri yok denecek kadar azdır. Kentsel kullanımda olan Orman ve 2B alanları da bulunmamaktadır. Kentsel arazilerin fiyatları kent merkezinden uzaklaştıkça sistematik olarak çepere doğru azalmaktadır. Arazi yapısının eğimli ve az olması nedeniyle arazi fiyatları yüksektir. Arazi fiyatları arasında büyük farklar görülmektedir. Arazi fiyatlarının belirlenmesinde kent merkezine olan yakınlık, mülkiyet yapısı, ana ulaşım güzergahlarına yakınlık, denize olan konumu gibi sebepler etkili olmaktadır. Gelişme alanlarında fiyatlar 300 TL den başlayarak 750 TL ye kadar yükselmektedir. En yüksek değerler Gölevi Mahallesinin denize bakan kısımlarında görülmektedir. Ünye kentsel yerleşim alanında arazinin darlığı, eğimli oluşu ve yoğun yapılaşma koşulları olması arazi fiyatlarının normalden çok yüksek olmasına sebep 156

167 olmaktadır. Bu durumda planlama açısından güçlük teşkil etmektedir. Tüzel kişilik statüsündeki kamusal araziler yalnızca geleneksel olarak kuruldukları yerde ve parsel bazında gelişmişlerdir. Kente ait hizmet ve altyapıların görüldüğü alanlar bu alanlardır. Belediye arazileri kentsel hizmetlerin görüldüğü alanlardır. Bunun yanında kentin stadyumu ve Kapalı Spor Salonu Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü ne aittir. Ünye kent merkezinde yapılaşma genelde bitişik nizam gerçekleştiğinden mülkiyetler m² arasında dır. Kent merkezinin hemen yakın çevresindeki mülkiyetler ise ifraz-tevhidle oluşmuş aynı nitelikli parseller konumundadır. Merkezin yakın çevresinde yapılaşmamış alanlarda mevcut imar planına göre parselasyon işlemleri tamamlanmış ve bu alanlardaki parsel büyüklükleri m²arasındadır. Kentin en önemli kentsel gelişme alanı olan Gölevi ve Yücele-Kızılcakese Mahallelerinde imar uygulaması görmeyen alanlarda ortalama parsel büyüklüğü 7-10 dönüm büyüklüğündedir. 157

168 7. ÖNCEKİ PLAN KARARLARI UYGULAMASI ETKİNLİĞİ: Ünye ilçe merkezinin ilk planı 1966 yılında yapılmış ve İmar ve İskan Bakanlığı tarafından onaylanarak uygulanmak üzere Ünye Belediyesi ne gönderilmiştir. Bu plan Eski Devlet Hastanesi-Meteoroloji Müdürlüğü ile Jandarma Karakolu arasındaki yaklaşık 4,2 km kıyı alanını, yaklaşık 2 km güneye derinliği olan ve 235,78 ha. büyüklüğünde küçük bir kasaba merkezi şeklinde düzenlenmiştir. Ancak kentsel gelişmeler ve tercihler bu planın öngörülerine göre gerçekleşmemiştir. Bu plan kararlarına göre gelişme gerçekleşmemiştir. Kentin mevcut imar planını oluşturan plan 2006 yılında yapılmıştır yılında imar kanununun değişmesiyle 1987 yılında da plan tamamen ele alınmış, ancak bu planla ilgili verilere rastlanılmamıştır ile 1996 yılları arasında Ünye Belediyesi imar planı çalışmalarını etaplar halinde gerçekleştirmiştir. Kentde zaten yoğun olan kaçak yapılaşma problemleri, bütüncül planlama yapılmamasından dolayı da sorunlu gelişme devam etmiştir. Kent merkezinin güney yamaçlarında ve Evkaf Mahallesi stad ve çevresinde 1980 yılından sonra başlayan hisseli arazide kaçak yapılaşma dokusu oldukça yaygındır. Bu alanlarda yaklaşık m² parsel alanlarına genelde bitişik ve düzensiz 3-4 katlı betonarme yapılaşmalardan oluşur. Bu alanlardaki yollar ulaşım açısından yetersiz genişliktedir. Ancak 1989 yılında çıkan 2981/3290 sayılı imar affı ve ıslah uygulamaaları sayesinde bu tür oluşan yerleşik bölgelerde parselasyonlar mevcut duruma göre tamamlanmış ve büyük kısmının ruhsat alması sağlanmıştır. Özellikle yılları arasında mevcut kaçak yapılaşmaların mülkiyet problemini çözmek amaçlı ıslah imar planı ve ıslah uygulamaları yapılarak, kentsel gelişmeye yönelik imar planı çalışmaları uygulanamamıştır. Bunların devamında da bu yapıların ruhsatlandırılması tercih edildiğinden, ıslah plan uygulamaları mevcut kentsel gelişmeye yönelik uygulama imar planı halini almıştır yılınsa yılında, Ünye Belediyesi kentin tamamının ele alındığı 1/5000 ve 1/1000 imar planını yaptırmıştır.2006 yılında yapılan imar planın yaklaşık 2500 hektar olup, günümüzde kullanılan planın altlığını oluşturmaktadır. Revizyon imar planı 158

169 çalışmaları yapılmadan önce 2006 yılından günümüze kadar olan tadilatlar imar planı dosyasına işlenmiş ve son güncel konuma getirilmiştir. Buna göre mevcut imar planı alanı 2494,53 hektar olup, plan kapasite nüfusu kişidir. Kent merkezi ise yine ızgara sistemine yaklaşık olarak düzgün dikdörtgen yapı adaları ve bu yapı adalarında tamaen oldukça yoğun bitişik nizam katlı yapılaşmalar kendini göstermektedir. Zemin katların tamamı ticaret kullanımındadır. Kent merkezinin güney yamaçları mevcut plana uygun olarak parselasyon işlemleri büyük oranda tamamlanmıştır. Bu parselasyon işlemleri 3194 sayılı imar kanununun Maddesine göre basit ifraz-tevhid-yola terk şeklinde gerçekleşmiştir. Özellikle 2000 yılına kadar olan parselsyon işlemlerinde kamu arazileri bedelsiz terk alınamamış ve düzenleme ortaklık payı %35-40 oranının altında kalmıştır yılından sonra yapılan parselasyon işlemleri aynı şekilde devam etmiş ancak bu sefer düzenleme ortaklık payının %40 a yakın olmasına özen gösterilmiştir. Bu bölgedeki planın tamamına yakını parsel bazında parselasyon olarak gerçekleşmiştir. Ancak son yıllarda toplu konut, siteleşme gibi yapı karakterleri tercih edildiğinden talep oldukça ada bazında birleşmeler görülmektedir li yıllardan sonra kent merkezine çok yakın kentin güney yamaçları ile kentin batısında yer alan Gölevi Mahallesi arazisinde site şeklinde blok yapılaşmalar gelişmeye başlamıştır. Özellikle bu alanların ulaşım imkanı oldukça sıkıntılıdır. Kentin dar yollarından sonra dik yollarla sağlanmaya çalışılan ulaşım sıkıntılıdır. Mutlaka bu mahallelerin sağlıklı ulaşımını sağlayacak çözümler önerilmelidir. Biraz daha batıya devam ettikçe yapılaşma syandardı artmakta ve düzenli yapılaşma kendini göstermektedir yıllarından sonra ayrık 2 katlı bahçeli ev şeklinde yapılaşma bu alanda talep görmüştür. Özellikle denize manzaralı yamaçlar bunu teşvik etmiştir yıllarından sonra siteleşme ve yüksek yapılaşmaya talep artmış ve bu bölge hızla yapılaşmaya başlamıştır. Kurumsal yapılaşmalar olduğu içinde plana uyumlu olarak gelişme olmuştur. Ancak bu bölgede yapılan sitelerin tamamı imar planı tadilatıyla parsel bazında şekillendirildiği için, bölgede ulaşım ve sosyal donatı alanları konusunda sıkıntı bulunmaktadır. Bu bölgede site şeklinde yüksek katlı bloklar oldukça talep görmüştür. Karayolu boyunca batıya lineer gelişen bir kentsel alan makrofurmu oluşmuştur. Bu 159

170 bölgede güney kısımlarında eğim kısa mesafede yükselmekte ve yerleşime uygun olabilecek alan genişliği fazla değildir. Bu nedenle lineer kentsel gelişim Karadeniz ve Sahil Yolu boyunca devam edecektir. Kentin batısında ki gelişme alanı sınırlıdır. Aynı zamanda Cevizdere nin doğusuna doğru da (Ünye-Fatsa arası) kentsel gelişme eğilimi kendini göstermektedir. Özellikle bu bölgedeki arazi yapısının yerleşime uygun olması, ulaşım olanaklarının daha uygun olması bunadan sonraki dönemde talebi artıracaktır. Akkui-Niksar karayolu kentin merkezinden güneye uzanan önemli bir ulaşım aksınır. Tabakhane Deresi vadisi i alüvyon ve düz alanlardan oluştuğu ve ulaşımı kolay olduğundan bu bölgede konut ve işyerleri olarak iki kullanımda kentsel gelişme oluşmuştur. Kentin önemli bir gelişme aksıdır. Karayolu kenarında genelde konut dışı kentsel çalışma alanı kullanımları kendini göstermektedir. Daha iç adalarda ise konut kullanımı gelişmektedir. Bu alanda imar uygulaması yapıldığından kamu alanları bedelsiz terkini sağlanmıştır. Bu nedenle de yolların genişliği yeterli ve ulaşılabilirliği kolaydır. Ayrıca plandaki eğitim alanlarında yapılaşmalar tamamlanmıştır. Ünye nin kentsel konut gelişme alanlarında yapılaşma koşulları genelde ayrık nizam 3-4 kat şeklindedir. Islah plan uygulamalarının olduğu alanlarda serbest nizam yapılaşma koşulları bulunmaktadır. Büyük kısmının TAKS oranı 0,30 iken diğer kısımlarında 0,40 şeklindedir. Bu tür yapılaşma nizamı olan alanlarda 0,30 dan az TAKS değeri bulunmamaktadır. Ancak son yılda bu alanlardaki yapılaşma ada veya büyük parsel bazında yüksek yapılaşma (10-15 kat arası) şeklinde oluşmaktadır. Bu şekildeki yapılaşma talebinin karşılanabilmesi için mevcut plandaki yapılaşma koşulları yetersiz gelmektedir. Bu baskıları karşılamak ve bu taleplerin plan ana kararlarına uygun olarak sağlanması için belediye meclisince plan notları üretilmiştir. Talep halinde bu plan notlarına göre yapılaşma gerçekleşmiştir. Bu plan notlarına göre inşaat yoğunluğunu tabanda daraltarak zeminde daha geniş bahçe alanı temini ve siteleşme şeklinde yapılaşmanın sağlanması amaçlanmıştır. Bu uygulama oldukça başarılı olmuş ve son yıllarda yapılaşmalrın tamamına yakını bu şekilde gerçekleşmiştir. Belediyesinin ve piyasanın beklentisi bu uygulamanın geliştirilerek devam etmesi şeklindedir. 160

171 Revizyon ve İlave İmar Planı çalışmasından önce mevcut yürürlükteki imar planı yukarda anlatılan planların altlığı şeklindedir. Revizyon ve İlave imar planına altlık teşkil eden toplam planlı alan 2494,53 hektar ve plan nüfusu kişidir. Revizyon ve İlave imar planı çalışmasında, geçmişten günümüze kadar olan tüm genel planlar, ilave imar planları ve imar planı değişiklikleri meclis kararları ile birlikte irdelenerek plan güncel hale getirilerek bu çalışmanın başlangıcı olarak kullanılmıştır. Ünye kent bütününde karayolu kapsamında olan yolların dışında kentin ulaşımını sağlayacak ana ulaşım aksları bulunmamaktadır. Özellikle ulaşım olanakları açısından sıkıntılı bir makroforma sahiptir. Ayrıca kentsel alan içinde imar yolları yeterince geniş değildir. Kentin batısından en doğu kısmına kadar karayolunu kullanmadan ulaşılabilecek ulaşım yolları mutlaka planlanmalıdır. Güney yamaçlara daha sağlıklı ulaşımı sağlayacak ulaşım yolları mutlaka düzenlenmelidir. Yeni yapılan çevre yoluna dikey bağlantılar açısından yetersizlik kendini göstermektedir. Mevcut imar planında konut alanları toplam alanın %28,85 (719,71 ha) ini oluşturmaktadır. Kent içi ve karayolları olmak üzere toplam yol alanı 700,13 hektar olup toplam plan alanının % 28,07 sini oluşturmaktadır. Mevcut imar planı konut alanları kapasite nüfusu kişi olarak hesaplanmıştır. Brüt yoğunluk 54 kişi/hektar, Net Yoğunluk 169 kişi/hektardır. 161

172 Tablo 38: Ünye(Ordu) Belediyesi Mevcut İmar Planı Alan Dağılımı ÜNYE (ORDU) BELEDİYESİ MEVCUT İMAR PLANI ALAN DAĞILIMI KULLANIM ALAN % m²/kişi (ha) MESKUN KONUT AL GELİŞME KONUT AL KIRSAL KONUT ALANI TİCARET+KONUT TICARET TİCARET T SANAYİ OSB KONUT DIŞI KENTSEL Ç.A DEPOLAMA KUCUK SANAYİ TURİZM TESİS ALANI GÜNÜBİRLİK TURİZM TURİZM (K+T) TURİZM+TİCARET+KONUT TOPLU İŞYERİ AKARYAKIT BHA RESMİ KURUM ASKERİ ALAN HAL PAZARYERİ CAMİ ANAOKULU İLKÖĞRETİM ORTAÖĞRETİM LİSE EĞİTİM AL ÜNİVERSİTE EĞİTİM ÖZEL SAĞLIK TESİSİ SAĞLIK ÖZEL SOSYAL KÜLTÜREL TESİS YURT SKT ÖZEL TERMİNAL KAMYON GARAJI SPOR ALANI AĞAÇLANDIRILACAK AL MEZARLIK ORMAN PARK KANAL TARIM ALANI BAKDEA TRAFO KARAYOLU KENT İÇİ YOLLAR KORUMA AMAÇLI İMAR PLANI TOPLAM BÜRÜT YOĞUNLUK NET YOĞUNLUK 54 KİŞİ/HEKTAR 169 KİŞİ/HEKTAR 162

173 Tablo 39: Mevcut İmar Planı Konut Alanları Nüfus Kapasite Hesabı ÜNYE BELEDİYESİ MEVCUT İMAR PLANI KONUT ALANI VE NÜFUS KAPASİTE HESABI YAPILAŞMA ALAN PERSEL İNŞ.AL. NÜFUS KOŞULU (m²) BÜYÜKLÜĞÜ (m²) A A A A A A A A A A A A Aİ Aİ Aİ Aİ BL BL BL BL BL BL B B B B S S S S E E E E E E E

174 Tablo 40: Mevcut İmar Planı Sosyal Donatı Alanları EK-2 tablo durumu EK-2 TABLO ÜNYE MEVCUT İMAR PLANI EK-2 TABLO DURUMU NÜFUS ALTYAPI ALANLARI EĞİTİM TESİSLERİ ALANI SOSYAL AÇIK VE YEŞİL ALANLAR SAĞLIK TESİSLERİ ALANI OLMASI PLANDA FARK (m²) m²/kişi GEREKEN(m²) ÖNERİLEN (m²) m²/kişi Anaokulu ,000 3,200-63, İlkokul , ,000-99, Ortaokul , ,800-99, Gündüzlü Lise Yatılı Lise Endüstri Meslek Lisesi, 234,500 87, , Özel Eğitim, Halk Eğitim Merkezi Olgunlaşma Enstitüsü Çocuk Bahçesi Park Botanik Parkı 1.75 Hayvanat Bahçesi ,340,000 1,888, , Mesire Yeri. Rekreasyon Aile Sağlık Merkezi Basamak Sağlık Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi Doğum ve Çocuk Bakım Evleri 201,000 97, , Devlet Hastaneleri 1.50 İhtisas/Eğitim ve Araştırma Hastaneleri Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastaneleri Sağlık Kampüsleri SOSYAL ve KÜLTÜREL TESİSLER ALANI ,500 74,500-26, İBADET YERİ TEKNİK ALTYAPI (Yol ve Otopark Küçük ibadet yeri Orta ibadet yeri 67,000 70,100 3, Büyük ibadet yeri ve külliyesi , , ,505,800 2,447,800-54,

175 8. ÜST PLAN KARARLARI VE YASAL ÇERÇEVE /25000 ORDU KIYI KESİMİ ÇEVRE DÜZENİ NAZIM İMAR PLANI Ordu-Ünye Kıyı Kesimi 1/25000 Çevre Düzeni Nazım İmar Planı 1991 yılında Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yapılmış ve onaylanmıştır. Ordu ilinin Giresun il sınırından Samsun il sınırına kadar olan kıyı da yer alan kentsel, turizm ve korunacak alanların koruma kullanma dengelerinin bütüncül bir yaklaşımla sağlanmasına yönelik bir planlama çalışmasıdır yılında bu planda belediyesi tarafından değişiklik düzenlenmemiştir. Ancak Yüceler Mahallesi arazisinde yer alan Organize Sanayi Bölgesi alanının iptal edilmesinden dolayı bu alanın plansız kalması üzerine, plan değişikliği talep edilmişmiştir. Bu amaçla 1/25000 Ölçekli Kıyı Kesimi Çevre Düzeni Nazım İmar Planı değişikliği düzenlenmiş ve bu alan 2. Konut, turizm, akaryakıt istasyonu olarak düzenlenen plan Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından tarih ve 322 Bakan oluru ile onaylanmıştır. Harita 30: 1/25000 Ordu-Ünye Kıyı Kesimi Çevre Düzeni Nazım İmar Planı 165

176 Harita 31: Ünye 1/25000 Çevre Düzeni Nazım İmar Planı Değişikliği Harita 32: 1/25000 Çevre Düzeni Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planı Sınırı 166

177 Ünye Kıyı Kesimi 1/25000 Çevre Düzeni Planının güncel haline göre 1/5000 nazım imar planı, 1/1000 uygulama imar planı ile 1/ Çevre Düzeni arasında bulunan farklılıklar ortaya konumuş ve bu farklılığın giderilmesi amacıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığına başvuru yapılmıştır. TALEP tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanan 6447 sayılı On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Türkiye Cumhuriyeti'nin 30. Büyükşehiri olan Ordu İlinin mevcutta bulundurduğu çeşitli dinamikler bağlamında 1/ ölçekli Ordu Trabzon Rize Giresun Gümüşhane Artvin Çevre Düzeni Planı'nda önerilmiş olan Organize Sanayi Bölgesi ve Tarım Alanları konumu mevcut onaylı imar planı ile uyum açısından yeniden irdelenmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Organize Sanayi Bölgesine yeni alanın tahsis edilmesi ve Mevcut İmar Planlarındaki (1/ /5000-1/1000) Organize Sanayi alanının farklılık göstermesi nedeniyle, üst plan kararlarına uygunluğun sağlanması açısından 1/ ölçekli Ordu Trabzon Rize Giresun Gümüşhane Artvin Çevre Düzeni Planı'nda değişiklik yapılması gerekliliği ortaya çıkmıştır. GEREKÇE Ünye Mevcut İmar Planı (1/5000-1/1000) 2006 yılında yapılmıştır. Onaylı imar planında Eski Kızılcakese Mahallesi nde Karayolunun güneyinde yer alan yaklaşık 91,6 hektarlık alan Organize Sanayi Bölgesi kullanımındadır. Sazlık Deresi ile Köseli Mahallesi yolu arasında yaklaşık 2 km uzunluğunda ve m derinliğinde bir alandır. Bu alanın Organize Sanayi Bölgesi olarak yer seçiminin yapılma nedeni, resmi tapu kayıtlarında parsellerin maliye hazinesine ait olmasından olduğu bilinmektedir. Ancak daha sonradan bu alandaki tapu kayıtlarının, maliye hazinesi adına olmasının, tapulama dönemindeki hata olduğu, parsellerin sahipli olduğu tespit edilmesi üzerine, Organize Sanayi Bölgesi kullanımından vazgeçilmiştir. Ayrıca vatandaşların tapulama hataları da mahkeme kanalıyla giderilmeye başlanmıştır. 167

178 Planlama süreci şu şekildedir. Ünye Belediyesi 1/5000-1/1000 Mevcut İmar Planı 2006 Ünye 1/25000 Çevre Düzeni Nazım İmar Planı Değişikliği Ordu-Trabzon-Rize-Giresun-Gümüşhane-Artvin Planlama Bölgesi 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı Ordu-Trabzon-Rize-Giresun-Gümüşhane-Artvin Planlama Bölgesi 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği (Ünye OSB-F38) Ünye (Ordu) 1/25000 Ölçekli Çevre Düzeni Nazım İmar Planı nda 2011 yılında bu alanla ilgili değişiklik yapılmış ve bu değişiklik Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından tarih ve 322 sayılı olur ile onaylanmıştır. Bu plan değişikliğinde, 1/ Çevre Düzeni Planında Tarım Alanı olarak gözüken bu alan, ilgili kurum görüşleri doğrultusunda konut alanı, sanayi alanı kullanımı olarak 1/25000 Çevre Düzeni Nazım İmar Planı Değişikliği olarak onaylanmıştır. Ancak bu plan kararı 1/ Çevre Düzeni Planı ile çelişkili bir durum ortaya çıkarmıştır. Bu çelişkinin kaldırılması amacıyla 1/ Çevre Düzeni Planında, 1/25000 Çevre Düzeni Nazım İmar Planı kararı doğrultusunda değişiklik yapılması, planların uyumu açısından gereklilik olmuştur. Ayrıca bu alanda ki Organize Sanayi Bölgesi kararı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nın (Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü) tarih ve E.4116 sayılı yazısı ile yaklaşık 55,77 hektar büyüklüğündeki Ordu Ünye OSB alanı sınırının kesinleştiği belirtilmekte olup söz konusu alanların tarihinde onaylanan, Ordu-Trabzon- Rize-Giresun-Gümüşhane-Artvin Planlama Bölgesi 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planına (ÇDP) işlenmesi talebi üzerine Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarihinde yeni Organize Sanayi Bölgesini 1/ Çevre Düzeni Planı Değişikliğini onaylamıştır. Organize Sanayi Bölgesi yer seçimine göre onaylanan Çevre Düzeni Planı Değişikliği yapılırken, 1/ Çevre Düzeni nazım İmar Planında bu değişiklik aynı paralelde yapılmamıştır. 168

179 Aynı bölge 1/5000 ve 1/1000 imar planlarında halen Organize Sanayi Bölgesi olarak gözükmektedir. 1/ ölçekli Ordu Trabzon Rize Giresun Gümüşhane Artvin Çevre Düzeni Planı nda, bu alandan Sanayi Bakanlığı nın OSB kararı kaldırılınca, Tarım Alanı kullanımında kalmıştır. Belediyesince itirazların yapılmasına rağmen bu durum mevcut planda olduğu gibi kalmıştır yılında, Ünye Organize Sanayi Bölgesi, Göbünalcı Mahallesinde yaklaşık 56 hektarlık alanın yer seçimi yapılmış ve 1/ ölçekli Ordu Trabzon Rize Giresun Gümüşhane Artvin Çevre Düzeni Planı nda değişiklik yapılarak üst ölçekli plan süreci tamamlanmıştır. Organize Sanayi Bölgesi süreci Ünye ilçesi için tamamlanırken, mevcut 1/5000-1/1000 imar planlarındaki bu alan 2006 yılındaki haliyle kalmıştır. Ayrıca bu alanda 2006 yılından bu güne kadar, yol üzerinde yaklaşık 5 adet tesis (4,1 ha) sanayi kullanımı ile planlanmış ve ruhsat işlemleri tamamlanmıştır. Ayrıca plan değişikliğine konu olan alanda, orman vasfında olan yaklaşık 119 dönüm alanın, Milli Eğitim Bakanlığı na tahsisi tarihinde tamamlanmıştır. Bu nedenle 1/ Çevre Düzeni Planında tarım alanı konumunda olan bu alanın Eğitim Tesisi kullanım amacı için bu planda değişiklik gerekliliktir. 169

180 EĞİTİM TESİSİTAHSİS EDİLEN 119 DÖNÜM EĞİTİM TESİSİ OLARAK TAHSİS EDİLEN ORMAN ALANI Yeni OSB Alanı Planlama Alanı 170

181 1/ ölçekli Ordu Trabzon Rize Giresun Gümüşhane Artvin Çevre Düzeni Planı Değişikliği Planlama Alanı Ünye 1/25000 Çevre Düzeni Nazım İmar Planı 2011 yılı Değişiklikten Önceki Durum 171

182 Ünye 1/25000 Çevre Düzeni Nazım İmar Planı Değişikliği

183 Ünye 1/25000 Çevre Düzeni Nazım İmar Planı Değişikliği

184 Eski OSB Alanının Mevcut Plandaki Ünye 2006 yılı onaylı 1/5000-1/1000 İmar Planı 2006 yılı Planı Doğu Bölgesi 174

185 2006 yılı İmar Planında OSB olarak ayrılan Alanın Mevcut İmar Planı 175

186 2006 ı Planında OSB olarak ayrılan alanda, Sanayi kullanımları 2006 Planında OSB olarak ayrılan alanda, Sanayi kullanımları 176

187 DEĞİŞİKLİK ÖNERİSİ 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği alanı, Ünye kentsel gelişme alanının ortasında kalmaktadır. Bu alana kadar devam eden kentsel gelişme alanı, bu alandan sonra da Fatsa ilçe sınırlarına devam etmektedir. Bu nedenle Karadeniz sahil yoluna cepheli bu alan kentsel gelişme alanı içinde olması gerekmektedir. Ayrıca bu alanda mevcut plana göre ruhsatlandırılmış işyerleri bulunmaktadır. Plan değişikliği ile alan Kentsel Gelişme Bölgesi olarak önerilmiştir. Yaklaşık 90 hektar büyüklüğündeki bu alanın alt planlardaki gibi gelişme alanı olarak düzenlenmesi, bu alandaki gelişmenin planlı olarak gerçekleşmesini sağlayacağı gibi, yapılaşma talep baskılarına da bir düzen getirecektir. 177

188 Mevcut 1/ ölçekli Ordu Trabzon Rize Giresun Gümüşhane Artvin Çevre Düzeni Planı'nda, Ünye ilçesinin 2026 yılı nüfusu kişiye ulaşacağı öngörülmüştür. Mevcut imar planı, kentsel gelişme alanı planda aynen korunmuştur. Daha önceden OSB alanı olarak tespit edilen, ancak OSB kararı kalktıktan sonra, Tarım Alanı kullanımında olan bu alanın, Kentsel Gelişme Alanı (yaklaşık 90 hektar) olarak düzenlenmesi uygun olacaktır. Bu verilere ve yaklaşımlara dayanarak Çevre Düzeni Planı'nın belirlediği kentsel gelişme aksındaki 1/5000-1/1000 planı olan bu alan kentin eğilimlerini dikkate alan ve zemin açısından sıkıntılı olmayan, gelişme alanı olarak önerilmektedir. Bu alandaki alt planların yapımında kurum görüşleri doğrultusunda hareket edilmelidir. Bu alanın kentsel gelişme alanı olarak düzenlenmesi ile nüfus artışı olmayacak şekilde gerekli alt plan yoğunlukları dengelenmelidir. 178

189 MEVCUT DURUM Değişikliğe Konu Gelişme Alanlanının Mevcut ve Öngörülen Durumları ÖNGÖRÜLEN 179

190 8.2. 1/ Çevre Düzeni Planı Ünye-Ordu Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından tarihinde onaylanan Ordu-Giresun-Trabzon-Rize-Gümüşhane-Artvin Planlama Bölgesi 1/ Çevre Düzeni Planı kapsamı içindedir yılı Ünye en fazla kent nüfusu kişi olarak kabul edilmiştir. Bu planda Ünye-Fatsa ilçeleri Alt Bölge Merkezi olarak seçilmişlerdir. Alt Bölge Merkezleri, mevcut potansiyellerden ve geliştirilen yeni fonksiyonlardan hareketle kentsel gelişim amaçlı hizmet alanları olarak belirlenmiştir. Bu alt merkezlerde ÇDP nin karar ve stratejileri doğrultusunda 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planları ve alt ölçek planlama çalışmaları yapılacaktır. Ünye-Fatsa Kıyı Kesimi Planlama Alt Bölgesi, tarımsal üretim yoğunluğu, ticari fonksiyonların göreli olarak gelişmiş olması, finansal kapasitesi, Doğu Karadeniz in Orta ve nihayetinde iç bölgelere bağlantısı olması ile birlikte Planlama Alt Bölgesi olarak belirlenmiştir. Ünye-Fatsa ilçelerinin sahil kesimini ve Bolaman Mahallesini içerisinde bulunduran bu planlama alt Bölgesi yaklaşık olarak ha lık bir alanı kapsamaktadır. Bu alanın mevcut nüfusu kişi olup, 20 senelik tahmini nüfusu kişidir. Liman-demiryolu-karayolu bağlantısının güçlendirildiği merkezde yine kendi ihtiyaçları ölçüsünde donatılar konumlandırılırken, kırsal ve bölgeye yönelik hizmet fonksiyonları geliştirilecektir. Bu belirlenen alanda bütüncül olarak bu planın belirttiği çerçeve ve kararlar doğrultusunda 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı yapılacaktır. Bununla birlikte Ünye-Fatsa kesimi turistik ürün ve turizm altyapısı açısından nitelikli bir konumdadır. Bu planlama alt bölgesi, komşusu bulunan Turizmin Geliştirileceği Özel Proje Alanı ile birlikte düşünülecek, turizm açısından bu iki bölge arasında karşılıklı etkileşim içerisinde ve birbirlerini bütünleyici kararlar alınacaktır. Ordu İli 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı, Çevre Bakanlığı tarafından yapılmış ve onaylanmıştır. Bu planda; Ünye İlçesi için Alt Bölge Merkezi olarak gelecek 15 yıllık kalkınması hususunda belirlenen başlıca sektörler tarım, sanayi ve turizm sektörleridir yılı maksimum kent nüfusu kişi olarak belirlenmiştir. 180

191 Plan kapsamında; İlçe sınırlarında yoğun alan kaplayan fındık, ilçenin gelişimi açısından önemli olup, bu ürünlerin artı değer getirmesi yönünde düzenlemelerin yapılması öngörülmüştür. Endüstriyel değeri yüksek olan fındık üretiminin yoğunlaştığı ilçede tarımsal üretimin iktisadi girdisini artırmak için fındığın işlenmesi ve pazarlanması sağlanacaktır. İlçenin sahip olduğu doğal ve kültürel değerler, turizm sektörünün geliştirilmesi ile birlikte önem kazanacak ve bu değerlerin bölge içinde kalan çevre yerleşmelerle birlikte bir hat oluşturulması sağlanacaktır. Yayla alanları ilçe için önemli turizm potansiyeli olup, koruma ilkeleri ve esasları doğrultusunda gelştirilmesi planlanmıştır. Potansiyel kil-tras alanlarında alt ölçeklerde detaylı analiz yapıldıktan sonra cevherler değerlendirilecektir. Bu potansiyellerin işlenmesine yönelik ilçede doğal eşikler ve yerleşmeler dikkate alınarak inşaat ve çimento sanayi geliştirilecektir. Kıyı ilçesi olması dolayısıyla balıkçılık geliştirilmesi kararlaştırılan tarım alt sektörlerinin başında gelmektedir. Balık üretiminde gerekli olan depolama alanları oluşturulması ve balık ürünlerine yönelik sanayinin teşvik edilmesi kararlaştırılmıştır. Depolamaya yönelik uygulama alanları alt ölçekteki planlama çalışmalarında kesinleştirilecektir. Yerel ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi, üretim ve istihdam kapasitesinin artırılması amacıyla tersane geliştirilecektir. Alt Bölge Merkezi olması dolayısıyla, üst ölçek kentsel donatıların bu ilçede yer seçmeleri öngörülmüştür. Mevcut 1. Derece karayolu ulaşım bağlantısnın, planlanan demiryolu ile desteklenmesi kararlaştırılmıştır. İlçe merkezi olması dolayısıyla, hizmet verdiği kırsal alanın ihtiyaç duyacağı temel eğitim ve sağlık donatıları oluşturulacaktır. Alt ölçekteki pln çalışmalarında buraların yer seçimi ve yapılaşma şartları belirlenecektir. 181

192 Üretilen ürünlerin kırsal merkezde toplanması için gerekli depolama alanları sağlanacaktır. Kırsal kalkınma için oldukça önemli olan bu depolama alanlarının yer seçimi ve yapılaşma koşulları alt ölçekli planlarda belirlenecektir. kararları alınmıştır 182

193 Harita 33: 1/ Çevre Düzeni Planı (Ünye İlçesi) 183

194 Harita 34: 1/ Çevre Düzeni Planı Lejandı 184

195 8.3. Ordu İli Doğa Turizmi Master Planı Fatsa Çerkezler Turizm Merkezi kamp ve karavan turizmi için uygun olduğu belirtilmiştir. Bisiklet rotaları ve Manzaralı araç yolu rotaları belirlenmiştir. bunlar Bisiklet rotaları; Ordu-Perşembe-Fatsa-Ünye (75 km) Çamiçi-Düzoba Yaylası-Kumru-Fatsa (83 km) Fatsa-Çamaş-Gürgentepe-Aslancami-Ilıca-Fatsa (86 km) Fatsa-Çamaş-Gürgentepe-Gölköy-Mesudiye (109 km) 185

196 B. S E N T E Z 9. SENTEZ VE ARAŞTIRMA SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Ordu ilinin en büyük ilçelerinden olan Ünye, ilin en batısında yer almaktadır. Ünye de arazi dağlık ve engebelidir. Rakım 10 metreden 550 metreye kadar çıkmaktadır. Kuzeyde denize paralel olarak uzanan Canik Dağları sahile kadar kademeli bir şekilde alçalmaktadır. İlçenin önemli akarsuyu olan Tabakhane Deresinin sahile yakın civarlarında düz araziler bulunmaktadır. Ünye de tipik Karadeniz iklimi hakim olup, kışlar ılık geçer, yaz ise aylarında bunaltıcı sıcaklar olmaz. Isı farkları azdır. İlçe, jeolojik yapı olarak kısmen sahildeki Alüvyon üzerinde kısmen gerideki yamaçta yerleşmiş bulunmaktadır. İlçenin düzlük kısımları ince kum ve killi zeminden teşekkül etmiş olup, yer altı suyu ihtiva etmektedir. Yamaçlarda ise üst tabaka 1,5-2 metreye kadar kil ve nebati örtü, taban ise çatlaklı mavi kalkerdir. Dere ve Dere yatakları çevresinde oluşan taban arazileri vasıflı ( I ve III. sınıf toprak ) ve vasıfsız tarım alanları mevcuttur. Tarıma elverişli arazilerin % 80 ' ninde fındık tarımı yapılmaktadır. Daha yüksek yamaçlarda ise orman alanları görülmektedir. Topoğrafyanın kıyının gerisinde hemen yükselmesinden ve meyilinin fazla olmasından dolayı ormanların yok edilerek tarım arazisine dönüştürülmesi olayına pek rastlanmamaktadır. İlçenin ekonomisi tarım ve balıkçılığa dayalıdır. Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında fındık, mısır gelmektedir. Sebze ve meyvecilik de yapılmakta olup elma, armut ve kivi yetiştirilir. Son yıllarda AB proje hibeleri ile tarımsal alanda gelişme göstermiştir. Hayvancılıkta büyük ve küçükbaş hayvan besiciliği, kümes hayvancılığı ve arıcılık yapılmaktadır. Balıkçılık ilçenin ekonomisinde en önemli yeri tutmaktadır. Ayrıca halıcılık da önemli bir gelir kaynağıdır. Bunun yanı sıra fındık kırma atölyeleri de bulunmaktadır. 186

197 İlçede 2012 tarihinden önce 13 mahalle, 66 köy ve 4 belde bulunmaktaydı tarih ve 6360 sayılı bütünşehir yasası ile birlikte 2014 yılından itibaren mahalle konumuna kavuşmuş ve belde belediyeleri kapanmıştır. Ayrıca köy statüsündeki 66 adet köy de mahalle olmuştur. Böylece toplamda 79 mahallesi ile 2015 yılı nüfusu kişidir. Ünye nin doğusunda Kumru, Fatsa, batısında İkizce, Terme (Samsun), güneyinde Çaybaşı, Akkuş ilçeleri, kuzeyinde ise Karadeniz yer almaktadır. Ünye İlçesi 84 mahalleden oluşmaktadır. Ünye Revizyon ve İlave İmar Planı çalışması 3700 hektar halihazır alanını kapsamaktadır. Bu alan içinde yer alan mahalleler şöyledir: Göbü 538 kişi, Gölevi 5114 kişi, Atatürk kişi, Burunucu 2974 kişi, Ortayılmazlar 3863 kişi, Çamurlu 6007 kişi, Hamidiye 3424 kişi, Çınarlık 8694kişi, Kaledere 7812 kişi, Saraçlı 6828 kişi, Saca 1594 kişi, Bayramca 5704 kişi, Karşıyaka 663 kişi, Liseler 7624 kişi, İpekyolu 3297 kişi, Fevziçakmak 8341 kişi, Gürecülü 850 kişi, Nuriye 1237 kişi, Döşemedibi 174 kişi, Cevizdere 653 kişi, Yüceler 2116 kişi, Eskikızılcakese 435 kişi, Keş 438 kişi olmak üzere planlama alanı toplam 2015 yılı toplam nüfusu kişidir. Projeksiyon hesabında bu rakam kullanılacaktır. Ünye Belediyesi mevcut onaylı 1/5000 ve 1/1000 imar planı alanı 2494,53 ha dır yılında onaylanan ve 1995 yılında revizyon gören Ordu Kıyı Kesimi 1/25000 Çevre Düzeni Planı Bayındırlık ve İskan Bakalnlığı tarafından onaylanmıştır sayılı Büyükşehir yasasının yürürlüğe girmesiyle yetkisi Büyükşehir Belediyesine geçmiştir. Ünye ve çevresi tarihi eser bakımından zengin bir yerleşimdir. İlçe merkezinde bir adet kentsel sit alanı bulunmaktadır. Ünye nin büyük kısmı kıyıya paralel uzanan düz alanlardan oluşmaktadır. Ünye kent merkezi Tabakhane Deresi sağ-sol sahili boyunca kent merkezinin büyük bir kısmı düz alan üzerinde yer almaktadır. İlçe merkezinin güneyi dik yamaçlardan oluşmaktadır. Kentsel gelişme alanı olab kentin batısı ise, sahile yakın kısımlar düz yada düze yakın. Sahilden uzaklaştıkça hafif eğimle yükselmektedir. Tabakhane Deresi kentin güneye uzanan önemli vadisini oluşturmaktadır. Ünye ilçe merkezi 3. Kademe merkez konumundadır. Özellikle Ünye ve Fatsa ile 187

198 bu ilçelerin güneyindeki ilçe merkezleri Ordu 4. Kademe merkezi etki alanı dışındadır. Ünye ilçe merkezi, 7. Kademe ülkesel ihtiyaçların karşılanması açısından tüm Türkiye olduğu gibi İstanbul un etkisi altındadır. Yine ülkesel ve bölgesel merkez olarak ta İstanbul etkisini devam ettirmektedir. 5. Kademe işlevler açısından ise Bölge merkezi konumundaki Samsun V. Kademe merkezin etki alanı içindedir. IV. Kademe işlevler açısından ağırlıkla yine Samsun etki alanı içinde olup, son yıllarda ulaşım olanaklarının kolaylaşmasıyla Ordu merkezinde IV. Kademe işlerleri açısından kısmen etki alanı içine girmiştir. Ünye kentinin karayolu ulaşımı Karadeniz Sahil Yolu ve İç Anadolu bağlantısını sağlayan karayolları ile sağlanmaktadır. Havayoluyla Samsun Çarşamba Havalimanı (70 km), Ordu Giresun Havaalanına (80 km) ve Trabzon Havalimanı na (207 km) ile bağlantı kurulmaktadır. Deniz ulaşımı ise sadece yük taşımacılığında kullanılmaktadır. Ünye, tüm Doğu Karadeniz illerini geçerek Sarp Sınır Kapısı ndan Gürcistan a ulaşan ve bölgeyi İç ve Batı Anadolu ya bağlayan sahil yolu güzergâhı üzerinde bulunmaktadır. Bölgenin yük ve yolcu taşımacılığının büyük bir bölümünü sağlayan güzergâh son birkaç yıldır sınır kapısının açılmasıyla birlikte turizm açısından da önem kazanmaya başlamıştır. Kentin iç bölgeler ile bağlantısı arazinin elverişsizliği nedeniyle çok kuvvetli değildir Karadeniz Sahil Yolu, Avrupa üzerinden gelip Kafkas Bölgesi ülkelerine giden transit ulaşım ağı üzerindedir. Ünye kenti bu güzergâh üzerinde yer aldığından uluslararası taşımacılık kentin içinden geçmektedir. Bu güzergâhın ulusal yol kodu D010 iken uluslararası yol kodu E70 tir. Bölge genellikle ılıman bir iklime sahiptir. Sahil kesiminde Karadeniz ikliminin etkileri görülür. Ünye planlama alanı yerleşime uygunluk açısından şu formasyonlardam oluşmaktadır. Önlemli Alanlar-5.1 (ÖA-5.1) Önlem Alınabilecek Nitelikte Şişme, Oturma Açısından Sorunlu Alanlar, Önlemli Alanlar-2.1 (ÖA-2.1) Önlem Alınabilecek Nitelikte Stabilite Sorunlu Alanlar, Planlama alanı içinde afete maruz bölge (AMB) kararı yoktur. 188

199 Ünye Revizyon ve İlave İmar Planı çalışma alanında; 52 adet dere yer almaktadır. Geliştirilen mevcut veya mutasavver herhangi bir sulama projesi bulunmamaktadır. Söz konusu imar planı sahasında; DSİ Bölge Müdürlüğünce geliştirilen mevcut veya mutasavver herhangi bir sulama projesi bulunmamaktadır. Yerleşmede çekirdek aile yapısı yaygındır. Hanelerin birden fazla aile ikameti yok denecek kadar azdır. Ünye ilçesinde sağlık hizmetleri Ünye Toplum Sağlığı merkezi ile İlçe devlet hastanesi aracılığı ile yürütülmektedir. İlçe devlet hastanesi yeni tamamlanmış olup oldukça donanımlı ve modern imkanlara sahiptir. Ayrıca güneydeki ilçelere de hizmet vermektedir. Yine 1 adet özel hastane de ilçe merkezinde bulunmaktadır. Ticaret sektörü yerleşmede en yüksek istihdamı sağlayan sektörlerden biridir. Kentteki ticari birimler kent içine olduğu kadar çevre ilçe, köy ve belediyelere de hizmet vermektedir. Mevcut imar planında konut alanları toplam alanın %28,85 (719,71 ha) sını oluşturmaktadır. Kent içi ve karayolları olmak üzere toplam yol alanı 700,13 hektar olup toplam plan alanının % 28,07 sini oluşturmaktadır. Ticaret alanları 27,92 ha. ve %1,12, cami alanları 7,01 ha ve % 0,28, Eğitim alanları (anaokulu, ilkokul, ortaokul, lise, meslek lisesi, özel okul) 45,26 ha. ve %1,81 alan kaplamaktadır. Mevcut imar planı konut alanları kapasite nüfusu kişi olarak hesaplanmıştır. Brüt yoğunluk 54 kişi/hektar, Net Yoğunluk 169 kişi/hektardır. Mezarlık alanları yerleşik alanlarında dağınık durumdadır. Genelde aile mezarlığı kullanılmaktadır. Bu durumdan ziyade ilçe merkezine hitap edebilecek 2 ayrı noktada mezarlık yeri temini uygun olacaktır. Ünye-Ordu Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından tarihinde onaylanan Ordu-Giresun-Trabzon-Rize-Gümüşhane-Artvin Planlama Bölgesi 1/ Çevre Düzeni Planı kapsamı içindedir yılı Ünye en fazla kent nüfusu kişi olarak kabul edilmiştir. Ordu Kıyı Kesimi 1/25000 Çevre Düzeni Planı 1991 yılında Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından yapılmış ve onaylanmıştır. Ordu ilinin Giresun il sınırından Samsun il sınırına kadar olan kıyı da yer alan kentsel, turizm ve korunacak alanların koruma kullanma dengelerinin bütüncül bir yaklaşımla sağlanmasına yönelik bir planlama çalışmasıdır. 189

200 Planlama alanı, Ünye Belediyesi mevcut imar planı 2494,53 hektardır. Bu alanın sayısal hâlihazırı bulunmaktadır. Onaylı 2012 yılı halihazır harita ITRF-96 koordinat sistemindedir. Mevcut imar planı kapasite nüfusu kişidir. Mevcut imar planı ile ilgili en son genel çalışmalar ilaveler ve kısmı tadilatlar şeklinde olmuştur. Merkez ve çevresinin planı 2006 imar planına dayanmaktadır. Çalışma alanının tamamının sayısal kadastral durumu belediyesinden temin edilmiştir. Geçmişten günümüze kadar yapılan imar uygulamaları tamamen temin edilmiştir. Tapu kayıtlarına göre tescilli olan tüm parseller kadastral haritalara aktarılmıştır. Ayrıca halihazır haritanın yapımından sonra ruhsatlı olarak yapılan yapılaşmalar TUS dosyalarından temin edilerek yeni yapılaşmalarda temin edilmiştir. DSİ Bölge Müdürlüğü nden alınan veriler önceki yıllara ait plan dönemindeki veriler olup, 2016 yılında kurumla tekrar yazışma yapılarak görüşlerin yenilenmesi istenmiş ve temin edilmiştir. DSİ Bölge Müdürlüğü nce hazırlanan dere yatakları ıslah kesitleri ve taşkın alanları sayısal olarak halihazır haritalara işlenmiş ve plan aşamasında özellikle kanal güzergahları ve taşkın sınırlarına uyumda özen gösterilmiştir. Orman Bölge Müdürlüğü nden alınan verilere göre çalışma alanı içinde çok az miktarda orman vasfı olan arazi bulunmaktadır. Orman vasfında olan alanlar pafta ve sayısal orlarak temin edilmiş ve plan altlığı olarak kullanılmıştır. Kıyı Kenar Çizgisi, çalışma alanının tamamında tespiti tamamlanmıştır. Yeni üretilen sayısal ITRF-96 sistemindeki halihazır haritalara kıyı kenar çizgisi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından aktarılmış ve onaylanmıştır. Planlama çalışmasında bu çizgiler kullanılmıştır. Kıyı kenar çizgisinin kara ve deniz yönündeki bu plandan önce gelen kullanımlar aynen korunmuştur. Kıyı kenar çizgisinin deniz tarafı plan onama sınırı dışında tutulmuştur. Karayolları Bölge Müdürlüğü nden, planlama alanı içindeki mevcut karayolu kamulaştırma sınırları güzergahı sayısal olarak temin edilmiş ve planlama altlığı olarak kullanılmıştır. Karayollarının bağlantı noktaları, kavşaklar dikkate alınarak kentsel yolların bağlantısı buna göre tasarlanmıştır. Yeni Akkuş-Niksar yolu ile Çevre Yolu son durumu Karayolları Bölge Müdürlüğünden ayrıca temin edilerek planlama da altlık olarak kullanılmıştır. 190

201 TEİAŞ ve TEDAŞ kurumundan çalışma alanı içindeki mevcut enerji iletim hatları ve trafo merkezleri temin edilmiştir. Enerji nakil hattı altına gelen alanlarda kurum yönetmelikleri çerçevesinde hareket edilecek şekilde planlama tedbirleri alınmıştır. Yedal dan alınan trafo yeri talepleri değerlendirilmiş ve talep edilen trafo yerleri plana aktarılmıştır. DDY Genel Müdürlüğü nden elde edilen bilgilere göre DDY projesi bulunmamaktadır. BOTAŞ Doğalgaz Boru Hattı güzergahı ve irtifa hakkı kurumdan sayısal olarak temin edilmiş ve plan üzerine işlenmiştir. Bu güzergahın olduğu alanlarda yapılaşma gerektiren kullanımlardan kaçınılmıştır. Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından tescil edilen Kentsel Sit Alanı ve bu alana yönelik Koruma Amaçlı İmar Planı plan çalışmalarına eklenmiştir. 1/ İl Bütünü Çevre Düzeni Planı nda konu olan kent merkezi ile ilgili ana kararlar doğrultusunda nazım plan kararları üretilmiştir. Bu planda 2026 yılı kent nüfusu kişi olarak kabul edilmiştir. 1/25000 Ordu Kıyı Kesimi Çevre Düzeni Nazım İmar Planında 2010 yılı nüfusu kişi olarak kabul edilmiştir. 1/5000-1/1000 Revizyon ve İlave İmar Planında 2035 yılı nüfusu kişi olarak kabul edilmiştir. Mevcut imar planı alanı 2494,53 ha dır. Çalışma alanının halihazır haritaları ITRF- 96 siteminde ve sayısaldır. İmar planları ise mevzi koordinat sistemindedir. Mevcut imar planı paftaları öncelikle güncelleştirilmiştir. Kadastral durum ile plan arasında oldukça fazla uyumsuzluklar ortaya çıkmıştır. Bunun sebebi sayısal olmayan verilerden kaynaklanmaktadır. Yeni halihazır haritanın yapılmasıyla birlikte bu durum daha belirginleşmiştir. Yapılan planlama çalışmasında, özellikle yerleşik alanlarda mevcut yapımülkiyet-imar planı arasındaki uyumsuzluklar giderilmiştir. 191

202 KURUM GÖRÜŞLERİ DSİ Genel Müdürlüğü DSİ Genel Müdürlüğü, 7. Bölge Müdürlüğü ile 2014 yılında ve daha önceden yapılan yazışmalar sonucunda planlama alanı içinde yer alan 45 adet derenin taşkın durumu ve kanal kesitleri pafta ve sayısal ortamda temin edilmiştir. Planlama çalışmasında DSİ den alınan dere güzerhaglarına olduğu gibi uyulmuştur. KARAYOLLARI Gebel Müdürlüğü, 7. Bölge Müdürlüğü tarih ve E sayılı yazılarında Ünye-Akkuş-Niksar yolunun yeni peoje haliyle yazı ekinde sunulduğu gibi imar planına işlenmesi talep edişmiştir. Planlama Alanı içinde yer alan Karayoluna ait yolar: -Ünye-Çaybaşı yolu; kamulaştırma sınırı kadastral veriye göre işlenmiştir. -Ünye-Akkuş yolu; mevcut ve yeni yol kuru talebi doğrultusunda plana işlenmiştir. -Ünye Çevre Yolu; Ünye çevre yolunun bitmiş haline uygun proje ve kamulaştırma sınırı kurumdan temin edilerek plana işlenmiştir. Karadeniz sahil Yolu; mevcut karadeniz sahil yoluna ait kamulaştırma sınırı mevcut kadastral verilere göre plana aktarılmıştır. TCDD 4. Bölge Müdürlüğü TCDD 4. Bölge Müdürlüğü nün tarih ve sayılı yazılarında, planlama alanının demitrolu hattına yaklaşık kuşbakışı 40 km mesafede olduğu, kurum açısından belirtilmesi gereken bir durum olmadığı belirtilmiştir. Gerekli incelemelerden sonra planlama alanı içinde TCDD nin mevcut ve proje halinde bir hattının bulunmadığı bildirilmiştir. 1/ Çevre Düzeni Planında, Samsun-Artvin Karadeniz Demiryolu önerilmiştir. Ancak bu yolun güzergahı ve niteliği ile ilgili bir çalışma şu ana kadar yapılmamıştır. 192

203 Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ordu İl Müdürlüğü Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ordu İl Müdürlüğü nün tarih ve 1078 sayılı yazılarında planlama alanı içinde mevcut ve proje halinde bir yatırım kararlarının olmadığı ve imar planı ile ilgili herhangi bir tasarruflarının olmadığını belirtmişlerdir. BOTAŞ A.Ş BOTAŞ A.Ş nin tarih ve sayılı yazılarında, kuruluşa ait 12 çapında Çarşamba-Terme-Ünye-Fatsa Doğal Gaz İletim Boru Hattı (DGİBH) geçtiği ve hat vanası tesisis olduğu belirtilmiştir. Söz konusu DGİBH ve hat vanası CD ortamında koordinatlı olarak verilmiştir. Konuyla ilgili olarak, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan BOTAŞ Ham Petrol ve Doğal Gaz Boru Hattı Tesislerinin Yapımı ve İşletilmesineDair Teknik Emniyet ve Çevre Yönetmeliği nin 7. Ve 8. Maddeleri doğrultusunda, boru hattı ve tesisler güzergahında (200 m den daha yakında) yapılacak her ürlü imar planı, yapılaşmalar ve altyapı tesislerinden önce kuruluş görüşü alınarak, çalışmaların döz konusu Yönetmelikte belirtilen teknik emniyet koşulları ve asgari yapı yaklaşım mesafelerine uygun olarak yürütülmesi gerekmektedir. Ayrıca şu konulara dikkat edilmesi belirtilmiştir. 1- Yanıcı ve patlayıcı madde bulundurmamak veya depolamamak koşulu ile konut veya konut türü binalar için boru hattı aksına minimum yaklaşım mesafesi kalıcı güzergah genişliği + imar mevzuatına göre bina çekme mesafesi + her kat için 0,5 metre olacak şekilde belirlenmesi, 2- Okul, hastane, ibadethane ve benzeri toplu yaşam alanı binalrı ile boru aksına minimum yaklaşım mesafesi; 10 m+ kalıcı güzergah genişliği + imar mevzuatına göre bina çekme mesafesi + her kat için 0,5 metre olacak şekilde belirlenmesi, 3- Yanıcı, yakıcı, parlayıcı, patlayıcı, kimyasal madde bulunduran, imal eden, kullanan atölye, depo ardiye, imalathane, LPG/CNG Akaryakıt tesisleri, fabrika 193

204 gibi tesislerin boru hattına minimum yaklaşma mesafesi 50 m olacak şekilde projelendirilmesi, 4- Söz konusu plan içerisinden geçen boru hattı ile ilgili bakım onarım, kontrol ve ölçüm çalışmalarının yürütülebilmesi için boru hattı güzergahının boş bırakılarak Teknik Altyapı Alanı olarak belirlenmesi ve üzerinin açık tutulması, ayrıca boru hattına ait irtifak, mülkiyet ve şerhlerin arazideki mevcut yerlerine bırakılması, 5- Hat vanası tesisinin tel fensinden itibaren, konut, kentsel yapılar, idariyapılar, sosyal tesisler, yanıcı, yakıcı, parlayıcı, patlayıcı madde imal eden/bulunduran yapılar ile arasındaki mesafenin her yönden en az 100 molacak şekilde, alt yapı tesisleri (su hattı, enerji nakil hattı, trafo, kanalizasyon, yol vb.),ie 50 molacak şekilde projelendirilmesi gerekmekte olduğu bildirilmiştir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ordu İl Müdürlüğü Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ordu İl Müdürlüğü nün tarih ve E.5243 sayılı yazılarında görüş sorulan planlama alanının tarihinde bakanlık tarafından onaylanan Ordu-Trabzon-Rize-Giresun- Gümüşhane-Artvin Planlama Bölgesi 1/ Çevre Düzeni Planı kapsamında kaldığı, planlama alanı F38 paftasında yaklaşık olarak Kentsel Yerleşik Alan sınırlarında kaldığı bir kısmının da Tarım Arazisi ve Bölgeye Özel Ürün Alanı kullanımında olduğu belirtilmiştir. 1/ ÇDP plan notlarının 5.4 maddesi Bu planın genel hedef/ilke ve stratejilerine, arazi kullanım türlerine, nüfus kabullerine aykırı alt ölçekli plan, plan değişikliği, plan revizyonu ve/veya ilavesi yapılamaz. hükmü doğrultusunda halihazır harita alanı içinde planlama yapılması gerektiği, Tarım alanları ve Bölge Özel Ürün Alanlarının ÇDP nda olduğu gibi korunması gerektiği vurgulanmıştır. Ayrıca Çevce ve Şehircilik İl Müdürlüğü nden 57 adet paftaya kıyı kenar çizgilerinin işlenmiş ve onaylı hali temini sağlanmıştır. Plan çalışmasının; üst plan kararlarına ve 3194 sayılı imar kanunu ve ilgili yönetmeliklerine uygun olarak hazırlanması gerektiği bildirilmiştir. 194

205 Samsun Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü Samsun Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü nün planlama alanı içinde kalan tescilli korunması gereken kültür varlıklarının listesi gönderilmiştir. Ayrıca planlama alanı içinde yer alan Kentsel Sit Alanı Revizyon imar planına konu olmayacağı ve bu alanda Koruma Amaçlı İmar Planı yapılması gerektiği bildirilmiştir. Milli Savunma Bakanlığı, İnşaat Emlak Bölge Başkanlığı Milli Savunma Bakanlığı, İnşaat Emlak Bölge Başkanlığı nın tarih ve 2299 sayılı yazılarında planlama sahasında; askeri alan ile askeri yasak ve güvenlik bölgesi bulunmadığı bildirilmiştir. Orman Genel Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü, Giresun Orman Bölge Müdürlüğü, Ordu Orman İşletme Müdürlüğü nün tarih ve sayılı yazılarında, yazı ekli paftalarda yer alan orman sınırlarına uyulması gerekliği talep edilmiştir. Revizyon ve İlave imar planı çalışmasında orman sınırlarına uyulmuştur. TEİAŞ 10. Bölge Müdürlüğü, Tesis ve Kontrol Müdürlüğü TEİAŞ 10. Bölge Müdürlüğü, Tesis ve Kontrol Müdürlüğü nün tarih ve E sayılı yazılarında, halihazır harita alanı içinden geçen 154 kv Çarşamba-Ünye Enerji İletim Hattı ve 154 kv Ünye-Ordu Enerji İletim Hattı ile 154 kv Ünye Trafo Merkezi bulunmaktadır. İletim hatları ve trafo merkezi yazı ekinde cd ortamında sayısal olarak temin edilmiş ve planlamaya altlık olacak şekilde düzenlenmiştir. - Eİ hatlarının naım ve Uygulama İmar Planında Gösterilmesi, - Uygulama İmar Planında direk yerlerinin TEİAŞ direk yeri olarak, Trafo merkezinin de TEİAŞ Trafo Merkezi olarak tahsis edilmesi, - İmar uygulaması sırasında direk yerlerinin parsel bütünlüğünün ve üzerindeki mülkiyet hakları ile EİH güzergah boyunca irtifak haklarının korunması, 195

206 - EİH nın geçtiği alandaki irtifak koridoru boyunca kullanımalr belirlenirken Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ndeki yaklaşma mesafelerinin dikkate alınması gerekmektedir. - Hat üzerinde yapılabilecek her hangi bir planlama kararı için kurum görüşünün alınması ve bu hat güzergahında Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği nin 44. Ve 46. Madde hükümlerine göre uygulama yapılması, - Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği hükümlerine göre uygulama yapılmasını teminen enerji iletim hattının geçtiği alandaki irtifak koridoru boyunca TEİAŞ görüşü alınmadan uygulama yapılmayacaktır. Plan notunun eklenmesi talep edilmiştir. Yeşilırmak Elektrik Dağıtım A.Ş (YEDAŞ) YEDAŞ Ordu İl Koordinatörlüğü tarih ve 2708 sayılı yazıları, tarih ve 291 ve sayılı yazıları ile kurum görüşü temin edilmiştir tarih ve 2708 sayılı yazılarında; Planlama alanı içinde yer alan yüksek gerilim enerji nakil hatları, OG (Orta Gerilim) hatları ile bina tipi ve direk tipi trafolar ekli CD de kurumdan temin edilmiştir. Sağlıklı enerji kullanımın sağşanması için park ve yeşil alan sahalarının kenarlarına trafo alanlarının yerleştirilmesi talep edilmiştir tarih ve 291 ve sayılı yazılarında ise CD ortamında hazırlanan trafo taleplerinin planlama da değerlendirilmesine yöneliktir. ve YEDAŞ İşletme ve Yatırımlar Müdürlüğü nün tarih ve 2310 sayılı yazılarında enerji nakil hatlarının ve trafo merkezlerinin mevcut da olduğu gibi dikkate alınması ve yazı ekinde yer alan CD içindeki trafo yerlerinin planda gösterilmesi istenmiştir. İmar planına Esas Jeolojik-Jeoteknik Etüt Raporu İmar planına esas jeolojik-jeoteknik etüt raporu, Ünye Belediyesi Tarafından ihale edilmek suretiyle yaptırılmıştır. Hazırlanan jeolojik etüt Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 05/10/2017 tarihinde onaylanmıştır. Bu etüt raporunun 196

207 sonuç ve öneriler kısmında alınması gerekenlerle ilgili plan notları oluşturularak, önlemlerin takip edilmesinde gereken hassasiyet sağlanmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı, Ordu İl Müdürlüğü İl Milli Eğitim Müdürlüğü nün tarih ve sayılı yazılarında, plan çalışmasında, mevcut okul yerlerinin korunması ve imar kanununun da belirlenen koşullarda yeni okul alanları planlanması talep edilmiştir. Ordu Büyükşehir Belediyesi tarih ve 7477 sayılı yazılarında 1/5000 ve 1/1000 imar planı çalışmalarının Ünye Belediyesince yürütülmesinin tarih ve 2015/170 sayılı Belediye Meclis Kararı ile uygun olduğu belirtilmektedir. 197

208 Harita 35: botaş 198

209 Harita 36: enh teiaş 199

210 Harita 37: Orman 200

211 Harita 38: eşik sentezi 201

212 9.1.Eşik Sentezi Halihazır harita alanının tamamı belediye sınırları içinde kalmaktadır ha lık Harita alanında, yapı yasaklı alanlar(dsi, tarım alanları, mera ve orman alanları gibi eşiklerin kapladığı alanlar bulunmaktadır. Konut alanlarının, plan eşikleri dışında kalan alanın % 40 ını oluşturacağı ve ortalama bürüt yoğunluğun 60 kişi/ha olacağı varsayıldığında kentin taşıyabileceği 2035 yılı nüfus kapasitesi kişidir. Kent makroformunda Karadeniz Sahil Yolu, dikey dere yatakları ve vadileri bölgeye özel ürün alanları ve ormanlar yerleşme gelişimini etkileyen önemli sınırlamalardır. Tabakhane Deresi vadisi ve bu vadi tabanı kent merkezinin en önemli yerleşim alanıdır. Karayolunun güneyinde hafif eğimli alanlar yerleşme için daha uygun konumdadır. Plan alanının enerji ihtiyaçlarını karşılayan elektrik iletim hatları da kentsel gelişmeyi etkileyen eşiktir. Kıyı kesimi ve geri alanı kıyı yapıları açısından önemli veridir. Orman alanları da kentin makroformunu etkileyen ve çalışma alanı içinde yer alan doğal eşik konumundadır. Ünye Çimento Fabrikası ve Ünye Limanı kent makroformunu etkileyen önemli sanayi yatırımları konumundadır. 9.2.Gelişme Potansiyelinin Üst Sınırı Ünye Belediyesi imar planı gelişme alanları sınırları kendiliğinden oluşmuş durumdadır. Mevcut imar planı sınırları genişletilmeden mevcut planda uygulanabilir düzenlemeler yapılarak kentsel gelişmenin sağlıklı olması hedeflenmiştir. Mevcut Nazım imar planı sınırı ile uygulama imar planı arasında farklılık bulunmaktadır. Ünye Belediyesi imar planı gelişme alanları sınırları 2006 yılı planına ve mevcut nazım imar planına göre oluşmuş durumdadır. Mevcut nazım imar planı sınırları çok az genişletilerek mevcut planda uygulanabilir düzenlemeler yapılarak kentsel gelişmenin sağlıklı olması hedeflenmiştir. Tarım alanları kentsel gelişmenin sınırını oluşturmaktadır. Güney kısımlarda ise yamaç ve vadilerin olduğu alanlar kenti sınırlayan diğer doğal sınırlardır. Ayrıca bu yamaçlar tarım alanları dışında kentsel gelişmenin daha sağlıklı gelişebileceği alanlardır. 202

213 Mevcut imar planı, yapılan ilave ve revizyonlar ile günümüze kadar yapılan tadilatlardan oluşmaktadır (2494,53 ha.). Mevcut imar planının, plan üzerindeki yapılaşma koşullarına göre yapılaşması ve dolması durumunda en fazla kişi taşıyabileceği hesaplanmıştır. Önümüzdeki 20 yıl için mevcut uygulama imar planına ( kişi) kişilik konut alanı ilave etmek gerekecektir. Böylece imar planı yapılaşma alanları gelecek yıl için yeterli olacaktır. Mevcut yapılaşma eğilimi ve talepleri de bunu göstermektedir. Bu veriler ışığında ve yapılan matematiksel yöntemlerle yapılan nüfus sonuçları da dikkate alınarak Ünye Belediyesi planlama alanı, Revizyon İmar Planı hedef yılı (2035) kabul nüfusu kişi olarak kabul edilmiştir. Böylece gelişme alanlarının alternatifli olması planlamaya esneklik sağlayacak ve kentsel gelişme alanının içinde tamamen planlı gelişme sağlanabilecektir. 203

214 9.3.Projeksiyonlar Kentsel Nüfus Projeksiyonları Ünye Belediyesi nin 1985 yılından bu yana nüfus gelişimleri tablolarda anlatılmıştır. Projeksiyona konu olan mahallelerin nüfusu kişidir. Projeksiyone esas ilçe nüfusu yerine çalışma alanı nüfusu kullanılacaktır. Bu nüfus verileriyle hedef yıl olan 2035 yılı için nüfus 7 adet farklı matematiksel yöntemle projeksiyonu hesaplanmıştır. Yapılan hasaplamalara göre 2035 yılı için en düşük çıkan nüfus kişi, en fazla çıkan nüfus kişidir. 7 adet projeksiyonun ortalaması ise kişidir. Mevcut imar planının kapasite nüfusu ise kişidir. Ünye Belediyesi Revizyon ve İlave İmar Planı 2035 yılı kabul nüfusu kişi olarak belirlenmiştir. En Küçük Kareler Bileşik Faiz Üssel Artış Doğrusal Logaritmik Üssel (1) Üssel (2) Üssel (3) Üssel (4) Tablo 41: Nüfus Projeksiyonları 204

215 Grafik 7: Ünye (Ordu) Nüfus Projeksiyonları 205

216 Grafik 8: Ünye Belediyesi Nüfus Projeksiyonları Grafiği 206

217 Mekansal Projeksiyonlar Ünye Belediyesi, Revizyon ve İlave İmar Planı 2035 yılı kabul nüfusu kişi olarak kabul edilmiştir. Ordu İli 1/ Çevre Düzeni Planında Ünye kent merkezi için 2026 yılı nüfusu kişidir. Ünye Belediyesi Revizyon ve İlave İmar Planı projeksiyon yılı 2035 yılı olarak kabul edildiğinden, ÇDP ndan 10 yıl daha ileridedir. Bu nedenle 2026 yılı nüfusuna ( kişi) uygun olarak 2035 yılı nüfusu kişi olarak kabul edilmiştir. Mevcut imar planında yer alan sosyal ve teknik donatı alanları büyüklükleri ve konumları itibarıyla korunmuştur. Yapılan ulaşım düzenlemeleri ve iyileştirmelerle birlikte mülkiyet durumunun elverdiği ölçüde donatı alanları, özellikle eğitim tesisleri alanları daha kullanışlı hale getirilmiştir. Kentsel gelişmeyi sınırlandıran ve çekim noktası haline gelen veriler çerçevesinde, planlı gelişmenin sağlanması amacıyla bu plan çalışmasıyla 2552,98 ha alan planlanmıştır. Kent makroformunu etkileyen ilave gelişme alanları önerilmemiştir. Yapılan hesaplamalar ve kabullere göre 2035 yılı kabul nüfusu kişi olarak kabul edilmiştir. Donatı alanları ile ilgili alan ve konum ihtiyaçları için gerekli dağılım dikkate alınarak oluşturulmuştur. Yaşam standartlarının giderek artması bu alanların bir an önce hayata geçirilmesi açısından önem arz etmektedir. Bu nedenle gelişme konut alanlarında donatı alanları önerilirken, mülkiyet deseninden faydalanılarak imar uygulamasıyla temin edilebilmelerine özen gösterilmiştir. Özellikle yerel donatı alanları (ilköğretim, ortaöğretim, yeşil alan, cami vb) düzenleme ortaklık payı içinden alınabilmesine olanak sağlayacak düzenlemeler yapılmıştır. Bu planın onaylanmasından sonra, gelişme konut alanlarında basit ifraz-tevhit (15. ve 16. Madde) işlemlerinin kadastral parseller üzerinde uygulanması engellenmeli, gelişme eğilimi ve talebe göre 18. Madde uygulamaları yapılarak donatı alanlarının temin edilmesi belediyesince sağlanmalıdır. Ünye Belediyesi, planlama alanının kıyı uzunluğu 26 km dir. Bu kıyının tamamı kullanılabilir durumdadır. Kentn merkezinin batısında yer alan ve günümüzde kentsel konut gelişmesinin en fazla olduğu alan olab Gölevi Mahallesi ve çevresinin mevcut imar planında ulaşıma yönelik ciddi sorunlar bulunmaktadır. Bu alanda karadeniz sahil yolundan başka denize paralel ve kent merkezine gidebilen bir ulaşım yolu bulunmamaktadır. Son dönemlerde bu bölgedeki yapılaşmalar arttıkça ulaşım sorunları 207

218 kendini göstermektedir. Bu nedenle mevcut plandaki yoların daha ganişletilmesi, devamlılığının sağlanmasına özen gösterilmiştir. Bu bölgede yapılan yapılaşmalar genelde site ve emsal nizam yapılaşma şeklindedir. Özellikle parsel bazında yapılan tadilatlardan dolayı, donatı alanları site içinde olacak şekilde düzenlenmiş ve kamunun kullanımına uygun değildir. Bu bölgedeki gelişöe konut alanları, yapılaşma alanalrının dışında kalan kısımlar yeniden düzenlenmiştir. Bu alanların düzenlenmesinde düzenleme ortaklık payının kamunun faydalanmasına yönelik daha uygun şekilde düzenlenmiştir. Curi Deresinin batısında yer alan Plandaki üniversite alanının (yaklaşık 430 dönüm) arazi tahsis işlemleri bu plan sürecinde tamamlanmıştır. Bu nedenle bu istikametteki kentsel gelişme hızlanacaktır. Çevre yolu, sahil, üniversite alanı arasında kalan alanlar yenşden ele alınarak mülkiyet, arazi yapısı, jeolojik yapı, ulaşım olanakları açısından değerlendirilerek, imar uygulaması yapılabilecek şekilde düzenlenmiştir. Ayrıca bu bölgede Çevre yolu ile üniversite alanı arasında kent merkezinde yer alan şehir stadyumu yerine yeni bir stadyum alanı önerilmiştir. Önerilen stadyum alanının (yaklaşık 88 dönüm) büyük bir kısmı orman vasfındadır. Bu planın onayından sonra spor alanının orman kurumundan tahsis işlemleri başlatılacaktır. stadyum üniversite Üniversite ve Stadyum Alanı 208

219 Çalışma Bölgesi Curi Deresi, Çevre Yolu, Çaybaşı Yolu çevresi Düzenlemesi Batı Gelişme Bölgesi TOKİ binaları ve Çamlık arası kentsel gelişme Düzenlemesi Ünye Kentsel Alanının batı girişi (Akçay Çevre Yolu Kavşağı) 209

220 Kent Merkezinin doğusunda yer alan ve liman ile Ünye Çimento Fabrikasından sonra başlayan kentsel gelişme alanı (Kızılcakese ve Yüceler Mahalleri çevresi), bu bölgede oluşacak en önemli kıyı yerleşim alanı olabilecek konumdadır. Denizden sonra hafif eğimle yükselen ve denize paralel devamlılığı olan bir arazi yapısı, Fatsa ilçesinden gelen kentsel konut yapılaşma talebi baskısı, bu bölgeyi kentsel gelişme açısından cazip kılmaktadır. Bu nedenle Cevizdere Deresinin doğu kısmında yer alan bu alanın Fatsa İlçe sınırına kadar (Kavaklar Deresi) mevcut planın tamamı ele alınarak yeniden düzenlenmiştir. Doğu Planlama Bölgesinin kıyı uzunluğu yaklaşık 11 km dir. Güneye olan derinliği ise m arasında değişmektedir. Yeni Akkuş yolunun, Çimento fabrikasına hemzemin kavşak yaptığı alandan başlayarak, Karadeniz sahil yoluna paralel m genişliğinde yeni bir bulvar yolu düzenlenmiştir. Bu yolun mühendislik projeleri de çalışılarak etrafında yapılaşma olacağından kot farklılılarının olmamasına dikkat edilmiştir. Yaklaşık 11 km lik bu imar yolu, imar uygulamasıyla düzenleme ortaklık payından alınsın ve kamulaştırma maaliyeti olmasın diye, güzergahda 18 adet imar uygulama bölgesi oluşturulmuştur. Ulaşım alanları, eğitim alanları ve park alanaları bu düzenleme ortaklık payından tenin edilmiştir. Bu imar uygulaması olarak tespit edilen bölgelerin dağıtımı ve parselasyon işlemleri belediye ekipleriyle birlikte tamamlanmıştır. Bu imar planının onaylanmasından sonra uygulama bölgesi olarak 1/1000 uygulama imar planına işlenen 18. madde uygulamaları tamamlanabilecektir. Planlama ve uygulama çalışmaları birlikte yürütülürken ulaşım yollarının devamlılığı, kamu alanalrının erişebilirliliği, mülkşyet sahiplerinin ise imar parsellerini kendi tarla sınırları içinden alınabilecek şekilde düzenlenmesine özen gödterilmiştir. Bu bölge içine denk gelen parsel bazında uygulamalar kabul edilmeyecektir. 210

221 Sanayi Bölgesi Ünye Limanı-Çimento Fabrikası-Sanayi Bölgesi-Yeni Akkuş Yolu Doğu Gelişme Bölgesi Doğu Gelişme Bölgesi - Karadeniz Sahil Yolu- Yeni Bulvar Yolu 211

222 Doğu Gelişme Bölgesi, İmar Uygulama Bölgeleri ve Parselasyon Planı İmar Planına işlenmiş 18. madde sınırı 212

223 Cevizdere Vadisinin doğusunda yer alan düzlük alan, mevcut kullanımlar doğrultusunda Sansyi Alanı olarak düzenlenmiştir. Daha önceden bu alan Organize sanayi Bölgesi olarak ilan edilmiş, planları yapılmış, ancak kamulaştırma aşamasında OSB kararı çıkan problemlerden dolayı kaldırılmıştır. Bu alan vadi tabanı boyunca düz bir arazi yapısına sahip olması, liman ve karayoluna yakın olmasından dolayı özellikle depolama amaçlı kullanılmaktadır. Bu bölgedeki sanayi ve depolama alan kullanımına yönelik talep dikkate alınarak imar planında gerekli düzenleme yapılmıştır. Yaklaşık 80 hektarlı bir alan bu kullanıma uygun olarak planlanmıştır. Bu bölge içinde Ordu Büyükşehir Belediyesinimn yaklaşık 55 dönüm mülkiyeti bulunmaktadır. Bu nedenle alandaki gelişmenin daha sağlıklı olması, ulaşım olanaklarının kullanışlı olması amacıyla imar uygulaması ile birlikte düzenlenmiştir. Büyükşehir Belediyesi ne ait mülkiyetleri bir arada toplamak amacıyla yaklaşık 34 dönüm Belediye Hizmet Alanı oluşturulmuştur. Cevizdere Sanayi-Depolama Bölgesi İmar Planı ve 18. madde uygulama alanı 213

224 Tabakhane Deresi vadisi, kent merkezinin güney kısmında 1980 li yıllardan sonra kaçak yapılaşmaya oluşmuş bozuk kent dokusuna sahiptir. Tabakhane Deresi kanalı ıslah edilmiştir. Bu kanalın her iki tarafındaki yol, Karayolları kapsamına alınmış, kent merkezi ile çevre yolunun bağlantısı konumuna dönüştürülmüştür. Bu yolun kamulaştırma işlemleri kurum tarafından devam etmektedir. Bu nedenle Tabakhane deresi kenarında bu yolun tamamlanması ile birlikte yeni bir yapılaşma sürecine girecektir. Bu doğrultuda imar planı düzenlemesi yapılmıştır. Tabakhane Deresi-Karayolu-Yeni yapılaşma düzenlemeleri Kent merkezinin güney kısımlarında, güneye yamaçlarında denize hakim bölgelerde, son yıllarda yapılaşma talepleri artmıştır. Bu doğrultuda eğimli alanlarda site şeklinde yapılaşmanın olabilmesine olanak sağlayacak düzenlemeler yapılmıştır. Bu alanlarda kent merkezine ulaşabilen, eğimle uyumlu ve devamlılığı olan imar yolları oluşturulmuştur. Mevcut plandaki gibi kamuya terk edilen yeşil alanı site içinde kalacak park alanı oluşturulmamıştır. Biraz Gölevi kısmında kıyıya dik kuru dere vadileri rekreasyon alanı olacak şekilde park alanı olarak değerlendirilmiştir. Böylece kent içindeki hava sirkilasyonu sağlanmıştır. 214

225 Batı Gelişme Bölgesi Planlama düzenlemeleri İmar planı çalışmasında özellikle yeşil alanlar, mülkiyet deseninden faydalanarak ve belli aralıklarla oluşturulmuş ve imar planı kabul nüfusunun ihtiyacı kadar alan plan bütününde sağlanmıştır. Ünye Belediyesi Revizyon ve İlave İmar Planı çalışması sonucunda, planda yeşil alan olarak oluşturulan alan 248,12 ha dır. Bu duruma göre projeksiyon nüfusun ihtiyacı olan yeşil alan gereksinimi plan bütününde konum ve alan büyüklüğü olarak temin edilmiştir. Özellikle yeşil alanların düzenleme ortaklık payı içinden temini, plan bütününün tamamında mümkündür. Mevcut imar planında yer alan büyük boyutlu parklar ve mesire alanları dışında tüm yeşil alanlar imar uygulaması yöntemiyle temin edilebilecek durumdadır. Kent merkezindeki ticari gelişme, yine merkez ve çevresi boyunca dairesel olarak devam edeceği gibi karayolu kenarında ki kentsel çalışma alanları gelişiminin devam edeceği kabul edilmiştir. Bu gelişme alanları da ticari kullanım olarak düzenlenmiştir. Yapılan imar planı çalışması sonucunda mevcut imar planındaki 719,71 ha lık konut alanı, 921,88 ha olarak yeniden düzenlenmiştir. Ayrıca yapılaşma koşulları geleneksel dokuya daha uygun olarak daha az yoğun olarak düzenlenmiştir. Konut alanları (921,88 ha) toplam kentsel alanının % 36,09 unu oluşturmaktadır. 215