EĞİTİM DENETİMİ VE SORUNLARI Denetmen Rolleri-1. Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi Teftişi Planlaması ve Ekonomisi Tezsiz YL

Transkript

1 EĞİTİM DENETİMİ VE SORUNLARI Denetmen Rolleri-1

2 DENETMEN ROLLERİ ROL: Görev, birey, çevre ve beklentilerin karşılıklı etkileşimlerinin belirlediği davranış. Bu öğelerden herhangi birine yönelik rol tanımlamaları rolün o öğeyle özdeşleşmesine yol açabildiği gibi, rol-kişilik ilişkileri, bir görev için kalıplaşmış belirli bir rol düşüncesini de ortadan kaldırmakta, rolleri kişiselleştirmektedir. Rol oluşumunu etkileyen, rol göndericiler olarak da adlandırılan kaynaklar vardır. GÖREV - ÇEVRE - BİREY 2

3 DENETMEN ROLLERİ Görev açısından; program geliştirme ve uyarlama, personel seçme, hizmet içi eğitim, halkla ilişkiler, eğitim olanaklarını geliştirme 3

4 DENETMEN ROLLERİ Davranış biçimleri açısından; yargıçlık, danışmanlık, güdüleyicilik, uzmanlık, sırdaşlık, öğütçülük, eğiticilik, yöneticilik, arabuluculuk 4

5 DENETMEN ROLLERİ * Görev açısından; * Davranış biçimleri açısından; * Görev, davranış biçimi ve kişisel özellikler açısından; * Denetim süreçleri açısından; Kurum denetimi bu öğelerden ilk ikisine, ders denetimi son ikisine yöneliktir. 5

6 Danışmanlık 6

7 DENETMEN ROLLERİ Liderlik Yöneticilik Rehberlik Eğiticilik Öğreticilik Araştırmacılık Danışmanlık Soruşturmacılık 7

8 DENETMENİN LİDERLİK ROLÜ Lider, örgütün amaçları doğrultusunda yaşamasını, gelişmesini sağlamada yaratıcı, başlatıcı rol oynayan bireydir. Lider, günlük değil kritik kararlar veren kişidir. Yaratıcılık ve başlatıcılık liderin, yürütücülük yöneticinin işlevidir. Bu bakımdan, lidere her zaman gereksinim duyulmaz. Yaratıcı, başlatıcı ve yönlendirici rolünü oynayan lider, bu süreçler aşıldığında vazgeçilebilir hale gelir. 8

9 DENETMENİN LİDERLİK ROLÜ * Demokratik lider * Otokratik lider * Serbest bırakıcı lider Bürokratik lider Karizmatik lider Öğretimsel lider Dönüştürücü lider. 9

10 Durumsal Liderlik Yaklaşımı İzleyicilerin olgunluğuna odaklanan durumsallık teorisine göre; daha olgun olan izleyicileri (daha istekli ve yetenekli) daha az destek ve denetleme ihtiyacı vardır. DÜŞÜK OLGUNLUK DÜZEYİ YÜKSEK YÜKSEK Lider Destek Miktarı ve Denetleme İhtiyacı DÜŞÜK

11 Destekleyici Davranış DURUMSAL LİDERLİK UYGULAMASI Yüksek Düşük DESTEKLEYİCİ Yüksek destekleyici düşük yönlendirici D3 D2 Düşük davranış D4 D1 destekleyici düşük yönlendirici davranış DELEGE EDİCİ Yönlendirici Davranış YÖNLENDİRİCİ KOÇLUK EDİCİ Yüksek yönlendirici yüksek destekleyici davranış Yüksek yönlendirici düşük destekleyici davranış Yüksek Orta Düşük D4 D3 D2 D1 Astların Gelişme Düzeyi Yüksek

12 Destekleyici Davranış Yüksek DESTEKLEYİCİ KOÇLUK EDİCİ D3 D4 D2 D1 Düşük DELEGE EDİCİ YÖNLENDİRİCİ Yönlendirici Davranış Yüksek

13 S3 Koç Aktif olarak dinler Problemin belirlenmesine çalışanlarını dahil eder Geri bildirim yapar Çalışanlarını problem çözme ve karar almada cesaretlendirir Durumu gözlemler Gerektiğinde destek, kaynaklar ve fikirleri ile hazırdır Kararlar için sorumluluğu paylaşır Performansı çalışanlarla birlikte değerlendirir S2 Mentor Problemi belirler Hedefler koyar Planlar yapar ve bağlı çalışanlarla tartışır. Kararlarda öncüdür ve yorumları alarak iki yönlü iletişime izin verir Bağlı çalışanların işlerini idare eder Durumu gözlemler Geri bildirim yapar Çalışanların performansını değerlendirir S4 Yetkilendirici Hedefleri bağlı çalışanlarla beraber belirler Kriterleri bağlı çalışanlarla birlikte belirler Performansı zaman zaman gözlemler Geri bildirim yapar ve genellikle över Aktiviteyi yürütmeleri için bağlı çalışanlara sorumluluk ve otorite verir S1 Yönlendirici Problemleri belirler Hedefler koyar Planlar yapar İşin nasıl yapılacağına karar verir Tam olarak ne yapılacağını söyler Tek yönlü iletişim kurar Karar verme ve problem çözme süreçlerini başlatır Yakından gözlemler ve kontrol eder

14 DESTEKLEYİCİ LİDERLİK Bu aşamada çalışanın motivasyonu değişkenlik göstermektedir. * Çalışanın iş bilgisi ve iş yapabilirlik seviyesi üst düzeye doğru geçiş seviyesine ulaşmıştır. * Lider bu aşamada; * Çalışanın yönlendirme olmadan is yapabildiğine güvenmeli * Güven duygusunu tavır ve söylemleriyle belirtmeli * Başarılı olduğu her alanda kişiyi takdir etmeli * Projelerde görüş ve önerilerini dikkate almalı ve desteklemelidir KOÇLUK EDİCİ LİDERLİK Bu aşamada çalışanın ilk aşamadaki motivasyonu düşmeye baslar. * Liderin dikkat etmesi gereken en önemli yön yönlendirici davranışını devam ettirirken kişiyi motive etmektir. * Lider bu aşamada çalışana geri bildirim vermeli * Çalışanın fikir ve önerilerini dinlemeli * İletişimde duygu ve düşüncelerine önem verdiğini hissettirmeli * Kişinin yaşadığı ufak problemleri dinlemeli ve çözmeli * Kişiyi yapacağı isler konusunda cesaretlendirmelidir. DELEGE EDİCİ LİDERLİK * Çalışan ulaşabileceği maksimum aşamadadır. * İşini yapabilirliği ve motivasyonu çok yüksektir. * Bu durumda lider; -Çalışanın deneyim sahibi olduğunu kabul etmeli -Yetki ve sorumluluklarını ayni oranda vermeli (sorumluluğunda olan her işte yetkilerime olmalı) -Müdahale etmekten kesinlikle kaçınmalı -Çalışanın performans ve eylemlerini sürekli gözlemlemeli -Çalışanın eksik noktalarını tamamlayıcı davranışlarda bulunmalıdır. YÖNLENDİRİCİ LİDERLİK Bu yaklaşıma göre işe yeni başlayan çalışan 1.aşamadadır. * Motivasyonu yüksektir. * Öğrettiğiniz her bilgiyi alır. * Lider 1. aşamadaki çalışana yapabilirlik düzeyini arttırmaya yönelik yönlendirici davranış modelini benimsemelidir. * Çalışandan beklentiler minimum; öğretmeye yönelik paylaşımlar maksimum olmalıdır.

15 DESTEKLEYİCİ LİDERLİK * Güven duyduğunuzu söyleyin ve tavrınızı bu yönde değiştirin. * Yönlendirmelerden ve tenkitlerden uzak durun. * Özgüvenini yükseltecek pozitif konuşmalarda bulunun. * Başarı gösterdiği her alanda takdir edin ve bunu dile getirin. * Gerekli destekleyici davranışlarınızı devam ettirin. * Devraldığı projede önce onun önerilerini sorun. * İyi bir dinleyici olun. * Sakin bir ses tonuyla konuşmaya özen gösterin. KOÇLUK EDİCİ LİDERLİK * Yönlendirici davranışlarınıza devam edin. * Eylem planlarını ve performanslarını mutlak suretle takip edin. * Gözlemlerinizi arttırın ve görüşmelerinizde geribildirimlerde bulunun. * Cesaretlendirin. * Kendilerini ifade edebilmelerini sağlayın, iletişim kurarken duygu ve düşüncelerine önem verin. * Problemlerini dinleyin ve sorun çözme sürecinde yanlarında yer alın. DELEGE EDİCİ LİDERLİK * Çalışanın deneyim sahibi olduğunu kabul edin. * Önemli bir durum olmadıkça müdahale etmeyin. * Güvendiğinizi hissettirin. * Yetki vermekten kaçınmayın. Sorumluluk verip yetki vermemek ve güven duyulmadığını hissettirmek sizin tüm emeklerinizi çöpe atmanız demektir. * Son derece sakin olun. * Performansını gözlemlemeyi ve eylemlerini takip etmeyi kesinlikle bırakmayın. * Gerekli olan noktalarda eksik yönlerini delege edin. YÖNLENDİRİCİ LİDERLİK * Görev tanımını ve isteklerinizi netlikle ortaya koyun. * İş önceliklerini belirleyin ve bu yönde talimatlarınızı verin. * Teknik olarak sürekli destekleyin. * Görevlerini ne zaman, nasıl ve ne şekilde yapacakları konusunda destek verin. * Hedef odaklı hareket edebilmelerini sağlayın. * Sürekli kişinin önerilerini alın. * Pozitif geribildirimlerde bulunmaya özen gösterin. * Cevap niteliğinde olan sorular yönelterek doğruları onun keşfetmesini kolaylaştırın.

16 DESTEKLEYİCİ LİDERLİK * Güven duyduğunuzu söyleyin ve tavrınızı bu yönde değiştirin. * Yönlendirmelerden ve tenkitlerden uzak durun. * Özgüvenini yükseltecek pozitif konuşmalarda bulunun. * Başarı gösterdiği her alanda takdir edin ve bunu dile getirin. * Gerekli destekleyici davranışlarınızı devam ettirin. * Devraldığı projede önce onun önerilerini sorun. * İyi bir dinleyici olun. * Sakin bir ses tonuyla konuşmaya özen gösterin. KOÇLUK EDİCİ LİDERLİK D: Diagnosis: Teşhis ( Bu bir sorun mu yoksa bir belirti mi? Birlikte teşhis edin) O: Objectives: Hedefler ( S.M.A.R.T. modelini burada da devreye sokun.) M: Methods: Yöntemler ( Sistem ve süreçleri belirleyin ) E: Evaluation: Değerlendirme( İnceleyin, denemesini sağlayın, durumu değerlendirin ve bir hata var ise düzeltmesini sağlayın.) kolaylaştırın. * Çalışanınızın artık deneyim sahibi olduğunu kabul edin. * Önemli bir durum olmadıkça müdahale etmeyin. * Güvendiğinizi hissettirin. * Yetki vermekten kaçınmayın. Sorumluluk verip yetki vermemek ve güven duyulmadığını hissettirmek sizin tüm emeklerinizi çöpe atmanız demektir. * Son derece sakin olun. * Performansını gözlemlemeyi ve eylemlerini takip etmeyi kesinlikle bırakmayın. * Gerekli olan noktalarda eksik yönlerini delege edin. YÖNLENDİRİCİ LİDERLİK Hedeflerin net olarak belirleyebilmeniz için S: Specific Belirli Amaçlar M: Measurable Ölçülebilir amaçlar A: Action- Eylemler R: Realistic- Gerçekçi amaçlar T: Time Sensitive- Zamana bağlı veya belli bir başlangıç ve bitiş tarihi olan belirli amaçlar Performanslarını sürekli denetlemeye devam edin. Tıkandığı her noktada müdahale edin.

17 DENETMENİN YÖNETİCİLİK ROLÜ Yöneticinin görevi, örgütü amaçları yönünde yaşatmaktır. Bu amaçla yönetici, kararlar verir, bu kararların uygulanışını planlar, planların yürütülmesi için gerekli örgütsel düzenlemeleri yapar, çalışmaların yürümesi için yetki ve etkisini kullanır, çalışanlar arasında iletişim kurar, çalışmaların eşgüdümler ve yapılanları değerlendirilir. 17

18 DENETMENİN REHBERLİK ROLÜ Rehberlik, karara giden yoldaki danışım hizmetleridir. Okul çalışanlarının çevreye, yeni atananların göreve uyumu, kendi kendilerini yetiştirmeleri; öğrencileri tanıma, araç-gereç kullanma, ders işleme, değerlendirme gibi öğretimle ilgili konularda ve okul çevre ilişkileri, öğrenci rehberliği, sınıf öğretmenliği, eğitsel kol çalışmaları gibi eğitimle ilgili konularda yapılacak her tür yol gösterme ve yardımcı olma hizmetleri, denetçinin rehberlik ve yardım rolleri içindedir. 18

19 DENETMENİN EĞİTİCİLİK ROLÜ Bireyin sorunları, bilmemeden kaynaklanıyorsa eğitim, bilgi veya davranışın seçiminden kaynaklanıyorsa, rehberlik söz konusudur. Hizmet öncesi eğitim, bireylerin bir işte çalışmaya başlamadan önce gördükleri eğitim türü olarak algılanır. Bir işte çalışan bireylere görevleriyle ilgili olarak verilen eğitim ise, hizmet içi eğitimdir. Hizmet içi eğitimin hem bireylere, hem örgüte çeşitli yararları vardır. 19

20 DENETMENİN EĞİTİCİLİK ROLÜ Eğitimde rehberlik ve yardım, bireysel yönü ağır basan bir etkinlik türü olmasına karşın, eğiticilik daha çok gruba yönelik etkinlikler olarak görülmelidir. 20

21 DENETMENİN ARAŞTIRMACILIK ROLÜ Eğitim denetçilerinin görevlerinden birisi de eğitimle ilgili konularda bilimsel araştırmalar yapmaktır. * Sorunu farketme * Sorunu tanımlama * Olası çözüm yolları * Doğrulayıcıları belirleme * Deneme ve değerlendirme * Raporlaştırma 21

22 DENETMENİN ARAŞTIRMACILIK ROLÜ Eğitim denetçilerinin görevlerinden birisi de eğitimle ilgili konularda bilimsel araştırmalar yapmaktır. * Sorunu farketme * Sorunu tanımlama * Olası çözüm yolları * Doğrulayıcıları belirleme * Deneme ve değerlendirme * Raporlaştırma 22

23 DANIŞMANLIK ROLÜ

24 Danışmanlık, her hangi bir konu hakkında verilen bilgi hizmetidir. (Müşavirlik Hizmeti) Psikolojik ve tıbbi danışmanlık, hukuk danışmanlığı, iletişim danışmanlığı, yönetim danışmanlığı, kariyer (personel, eleman, iş bulma açısından) danışmanlık firmaları (insan kaynakları danışmanlığı), eğitim danışmanlığı, kalite (ISO-9001) danışmanlık firmaları.

25 Danışmanlık günümüzde gerek kişisel ve gerekse iş hayatı açısından çok önemli bir konudur. Her önüne gelen bu faaliyeti ve hizmeti gerçekleştiremez. Danışmanlar gerekli alt yapı ve bilgi birikimine sahip olmak zorundadır. Danışmanlık hizmeti; karşınızdaki kişiye zaten bildiklerini anlatmak değil, bilmediklerini öğretmektir.

26 DANIŞMAN / DANIŞMANLIK KURUMUNUN NİTELİKLERİ *İletişim becerileri güçlü olmalıdır. * Koçluk becerileri gelişmiş olmalıdır. * Entelektüel yönden gelişmelidir. * Süreç yönetim becerilerini geliştirmiştir. * Eğitim ve eğitimle ilgili konularında bilgisi yüksektir. * Ürün ve üretim konularında gelişmeleri izlemelidir. * Danışman çok konuşmaz icraat yapar ve kuruma katma değer yaratır.

27 Danışmanlık Modelleri Alan Uzmanlığı Modeli Hasta-Doktor Modeli Süreç Yönelimli Danışmanlık Modelleri * Sistem Danışmanlığı * Süreç Odaklı Uzman Danışmanlığı * İnsan İlişkilerine Dayalı Danışmanlık

28 DENETMENİN SORUŞTURMACILIK ROLÜ Kamu görevlilerinin kusurlu davranışlarının yönetim ve işbirliği açısından incelenmesi ve bir sonuca bağlanması işlemidir. 28

29 DENETMENİN SORUŞTURMACILIK ROLÜ Devlet Memurları Kanunun 24. Maddesinde, devlet memurlarının görevleri ile ilgili veya görevleri esnasında işledikleri suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturmanın yapılmasının, haklarında dava açılmasının özel hükümlere göre yapılacağı belirtilmektedir Sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkındaki Kanun ile memur ve diğer kamu görevlilerinin görevlerinden doğan suçların incelenmesi, soruşturulması ve yargılanmalarında izlenecek usuller düzenlenmektedir. 29

30 SORUŞTURMA Bu kanunlara göre; bir devlet memuru görevi esnasında işlediği veya görevinden doğan suçtan dolayı doğrudan doğruya yargılanamamakta, önce bağlı bulunduğu kurumun müfettişleri tarafından ilk soruşturma veya ön inceleme yapıldıktan ve rapor düzenlendikten sonra hakkında gerekli işlem yapılmaktadır.

31 KAMU GÖREVLİLERİ İşçiler Geçici Personel Sözleşmeli Personel Memurlar

32 SORUŞTURMA SÜRECİ * Suç türü * Suç Duyurusu * Soruşturma (veya ön inceleme) * Sonuç * Teklif * Ceza Verilmesi * İtiraz

33 SUÇ TÜRÜ Ön İnceleme Yapılmasını Gerektiren Suçlar Ön İnceleme Yapılmasını Gerektirmeyen Suçlar Soruşturulması Takibe ve İzne Bağlı Suçlar

34 TAKİBİ ŞİKAYETE BAĞLI SUÇLAR ŞİKAYET VEYA İHBAR (SUÇTAN ZARAR GÖREN) SÖZLÜ YAZILI KAYMAKAM/VALİ CUMHURİYET SAVCISI ÖN İNCELEME RAPOR EMİR ÜZERİNE SORUŞTURMA SAVCILIK

35 SORUŞTURMA AŞAMALARI Şikayet, ihbar, tespit (teftişte) SORUŞTURMAYA BAŞLANILMASI Soruşturma emri Soruşturma emrinin incelenmesi Suç sayılan eylemin belirlenmesi İdari soruşturmanın planlanması

36 SORUŞTURMA AŞAMALARI SORUŞTURMA EMRİ Konunun incelenmesi şeklinde ise; gerekli inceleme yapılarak, belgeler toplanır, gerektiğinde ifadeler alınarak, belirlenen durum ve sonuç, emri veren makama sunulur.

37 SORUŞTURMA AŞAMALARI SORUŞTURMA EMRİ Konunun incelenmesi ve gerektiğinde soruşturulması şeklinde ise gerekli inceleme yapılarak, ileri sürülen eylemlerin adli veya disiplin boyutunun bulunmadığının ortaya çıkması halinde; inceleme raporu hazırlanarak makama sunulur, başka bir işlem yapılmaz.

38 SORUŞTURMA AŞAMALARI SORUŞTURMA EMRİ Konunun incelenmesi ve gerektiğinde soruşturulması Olayda sadece disiplin boyutu varsa yeni bir onay alınmadan soruşturma sürdürülür. Soruşturma emrinde/onayında bulunmayan yeni bir suç ve kişiler ortaya çıkması halinde ek onay alınarak soruşturma yapılır.

39 SORUŞTURMA AŞAMALARI SORUŞTURMA EMRİ Konunun soruşturulması şeklinde ise, gerekli soruşturma yapılır ve soruşturma raporu düzenlenir.

40 SORUŞTURMA AŞAMALARI DELİLLERİN TOPLANILMASI Şikayetçi/muhbir ifadesi Tanık ifadeleri İnceleme, bilirkişi görevlendirme Sanık ifadesinin alınması

41 SORUŞTURMA AŞAMALARI SORUŞTURMA RAPORU * Belgeler dosyası * Rapor kapsamı * Dizi pusulası * İşlemli dosya

42 TEKLİF İdari yönden ceza teklifi Mali yönden ceza teklifi Disiplin yönden ceza teklifi Ceza önerilmez

43 CEZA VERİLMESİ -Disiplin Cezası Vermeye Yetkili Amirler- Uyarma kınama ve aylıktan kesme Disiplin Amiri Kademe durdurma İlde Vali Merkezdekiler ve İl M.E.M. Bakan Devlet memurluğundan çıkartma Yüksek Disiplin Kurulu

44 CEZA VERİLMESİ -Görüşü Alınan Kurullar- İl Disiplin Kurulu İl Milli Eğitim Disiplin Kurulu Merkez Disiplin Kurulu Yüksek Disiplin Kurulu

45 İTİRAZ Ceza İtiraz Süresi Cezayı Veren İtiraz Mercii Uyarma Kınama 7 Gün Disiplin Amiri Bir Üst Dis. Amiri yoksa Dis. Kur. Aylıktan Kesme 60 Gün Disiplin Amiri İdari Yargı Kademe İlerlemesi Durdurma 60 Gün Atamaya Yetkili Amir veya Vali İdari Yargı Devlet Memurluğundan Çıkarma 60 Gün Yüksek Disiplin Kurulu İdari Yargı