VERİMLİ ÇALIŞMA YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

Transkript

1 BİLECİK REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ VERİMLİ ÇALIŞMA YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Anne-Baba Rehberi BİLECİK REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ

2 Verimli Çalışma Teknikleri Sayfa 2 / 16

3 , Rehberlik Hizmetleri Bölümü tarafından Merkez Çalışma Bölgesinde yer alan okul ve kurumlar tarafından Eğitim ve Öğretim Yılı okul rehberlik hizmetleri çalışmalarında kullanılmak üzere derlenmiştir. Ticari ya da akademik amaç taşımaz. Verimli Çalışma Teknikleri Sayfa 3 / 16

4 VERİMLİ ÇALIŞMA YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Bilecik / Ekim 2018 Verimli Çalışma Teknikleri Sayfa 4 / 16

5 VERİMLİ DERS ÇALIŞMA TEKNİKLERİ VE PLAN YAPMA Hedefi olmayan gemiye hiçbir rüzgâr yardım etmez ARANIYOR / ONU TANIYOR MUSUNUZ? Çocuk pazar sabahı saat 8.30'da uyandı. Cuma günü okuldan gelirken Bu hafta sonu önceki haftalardan farklı olacak. Kalan derslerimi tamamlayacağım ve önümdeki hafta içindeki sınavlara iyi hazırlanacağım. diye karar vermişti. Bu sebeple cuma akşamüstünü ve geceyi çok iyi geçirdi. Televizyon seyretti, müzik dinledi, uzun uzun telefonla görüştü ve gece oldukça geç saatte yattı. Çünkü ders çalışması için daha önünde uzun uzun iki gün ve iki gecesi vardı. Cumartesi gününü arkadaşlarıyla beraber geçirdi. Biraz dolaştılar her zaman gittikleri yere gittiler. Sohbet ettiler; sohbete o kadar çok dalmışlardı ki zamanın nasıl akıp geçtiğini fark etmedi bile. Ders çalışmadığı için zaman zaman biraz rahatsızlık duyduğu oldu. Ancak içinden gelen bu huzursuzluğu Daha önümde koskoca bir pazar günü var diyerek bastırdı. Pazar sabahı, işte bu şartlar altında 9.00' da uyandı. Önce güzel bir sabah kahvaltısı yaptı. Sonra sabah gazetelerini şöyle bir gözden geçirdi. Ders çalışmak için sabah azimliydi. Saat olmuştu. Şöyle bir televizyona göz atıp odasına geçmek istedi fakat film öyle heyecanlıydı ki bir türlü televizyonun başından kalkamıyordu. Önünde daha koskoca bir pazar günü olduğunu düşünerek bu filmi izlemesinde bir sakınca olmadığına karar verdi. Film bittiğinde saat 12.00'yi geçiyordu. Hafta içi günlerde bu saatte yemek yemeğe alışkın olduğu için karnı acıktı. Annesinin özenle hazırlamış olduğu yemekleri yerken evdekilerle koyu bir sohbete girdi. Yemekten sonra yine çalışma odasına yönelmişti ki televizyonda maç yayını başlamıştı. Haftanın en önemli maçıydı. Bu maçı seyretmek için insanların birbirini çiğneyip, dünyanın parasını verdiklerini düşününce ayağına kadar gelen bu maçı seyretmemenin büyük kayıp olacağını düşündü. Tüm hafta bu maç konuşulacaktı maç biter bitmez (Nasıl olsa 90 dakikaydı.) sıkı bir şekilde çalışmaya başlamaya karar vererek maçı izlemeye koyuldu. Maç bittiğinde hafta sonu yaşadıklarını düşünmeye başlamıştı ki annesi içeriden çayın hazır olduğunu duyurdu. O da çayı içip ders başına geçmenin doğru olacağına karar verdi. Çay bittiğinde üzerine bir ağırlık çökmüştü. Haftanın yorgunluğu, maçın gerginliği, sınav stresleri ve çayla birlikte yenilenler... O nu iyice gevşetmişti. Nasıl olsa şimdi çalışamam diye düşündü ve dinlendikten sonra çalışmaya karar verdi. Saat sıralarında içindeki huzursuzluğu bastırmaya gayret ederek çalışma masasına yönelmişti ki en sevdiği arkadaşıyla, ailesi onlara misafirliğe geldi. Misafir varken de ders çalışılmazdı ya... Birlikte sevdikleri diziyi seyrettiler. Artık kalan zamanında sadece en önemli iki dersi çalışırım diye düşünüyordu. Fakat yavaş yavaş uyku bastırmaya başlamıştı. Eğer uyumazsa yeni başlayan haftaya yorgun ve uykusuz girecekti. Bu sebeple kendi kendine şöyle dedi. Bugün çalışamadım, ama yarın söz çalışacağım!. Yarı sıkıntılı yarı huzurlu odasının yolunu son kez tuttu. Ancak çalışmak için değil, uyumak için... Verimli Çalışma Teknikleri Sayfa 5 / 16

6 Gıda Yönünden: Beynin daha iyi çalışması glikoz ve oksijene bağlıdır. Bu bakımdan ders çalışan arkadaşların özellikle belli miktar kuru üzüm veya bal alması ve temiz bir havada ders çalışması yerinde olacaktır. Sigara içen veya sigara dumanlarına maruz kalan bir arkadaşın zihni performansı düşülecektir. Aynı zamanda nikotinin kanı pıhtılaştırma etkisi olduğundan kanın beyine daha az süratte gitmesi mevzu bahistir. Bu nedenle beyin ve kalp enfarktüsü olabilir. Midenin dolu olması kanın mide damarlarına birikmesine sebebiyet verecek yine beyne kanın az gitmesine, dolayısıyla uykunun gelmesine sebebiyet verecektir. Zaman Yönünden: Sabah çalışılan dersler daha kolay hafızaya alınır. Öğleden sonra çalışılan dersler ise zor öğrenilir. Sabah öğrenilen dersler kısa süre hafızada kalır, öğleden sonra öğrenilenler ise daha uzun süre hafızada kalır. Bunu birleştirirsek ilk çalışmaları sabahları veya gecenin sabaha yakın vakitleri, tekrarı ise öğleden sonra yapılmalıdır. Akşamdan sonra ve gece ders çalışma verimsizdir. Bu vakitlerde daha basit konuları çalışmalı veya tekrar etmeli, mümkünse civarında yatılmalıdır. Çalışma Odası: Odanın temiz ve düzenli olması ruhta iyi bir tesir bırakır. Havası temiz olmalı. Işığı loş, uyku getirici olmamalı. Duvarlarda poster vs. olmamalı. Ders çalışma verimi düşer ve zaman kaybı olur. Duvarda ve masada bazı ezberlenmesi gereken formüller veya çok önemli olan bazı bilgiler asılı olmalı. Onları göre göre öğrenecektir. Beyin Jimnastiği: İnsan beyni düşündürücü eserleri okudukça yeni hücreler yapılır. (18 veya 25 yaşına kadar) 16 milyar olduğu tahmin edilen hücreler 20 milyara kadar çıkabilir. 25 yaşından sonra ise sürekli beyin hücreleri ölmeye başlar. Bunu ne yapsanız durduramazsınız. Bugünde 7-12 bin civarında ölme mümkündür. 20 milyardan azalmaya başlarsa 80 yaşlarında dahi bir genç dimağ gibi seri karar verebilen, hafızası mükemmel, enerjik olacaktır. Böyle olamayıp 16 milyardan azalma olursa bunama (senil demans) meydana gelecektir. Bu fırsatı kaçırmamış olanlar akıllı ise gereğini yapmalıdırlar. Öğrenilen bilgiler için hücreler arasında protein sentezi yapılıp bu bilgilerin bunlar üzerinde kayıt olunduğu söyleniyor. Çok endişelenen kimselerde Norepinerrin salgılanıp bu protein sentezini imha eder. Öğrenme azalır. Biraz endişe olmalı ama moral yüksek olmalı. Uyku: İnsanın sabah erken saatlerde ve akşama yakın saatlerde uyumasının olumsuz tesirleri vardır. Sabah uyuyanlarda gün boyu uyuşukluk, akşama doğru uyuyanlarda ise kafada zonklama, ağrı, baş dönmesi gibi psikolojik tesirleri olur. Uyku getiren başlıca faktör gözün ve kulağın beyne depolamak için gönderdiği gereksiz bilgilerdir. Bir de çok su içmek uykuyu getirir. Tabi ki fazla yemek yemek fazla su içmeyi gerektirir. Çok konuşma da insanın Verimli Çalışma Teknikleri Sayfa 6 / 16

7 beynini yorar. Mecburiyet olmadıkça fazla konuşmamak dikkatin daha iyi olması için önemlidir. Zamanı Değerlendirme: Otobüste, durakta vs. sürekli bir şeyler okumalı. Yemek yerken kolay anlaşılan kitapları bitirebiliriz. Bir çay için 1 saat vakit geçirmemeli. Ya çay içerken bir şeyler okumalı veya öğrenilecek şeyleri başkalarına sormalı veya 5 dakikada çay faslını bitirmeli. Uygun değildir ama yabancılardan tuvalette dahi yabancı dil öğrenenler vardır. Japonlar haftada 2 kitap, Avrupalılar haftada 1 kitap bitiriyorlar. Türkiye de hiç olmazsa ayda 1 kitap bitiren kaç kişi vardır? Avrupa daki kahvehaneleri yine Türkler açmıştır ve yine Türkler oralarda vakit geçirmektedirler. Tembelliğin Sebepleri: Bazıları tembelliği dikkat ve irade noksanlığına bağlamışlardır, düşünme ve tefekkür azlığına bağlamıştır. Genellikle düşüncesiz insanlar tembeldir. Tembel insanlar genellikle yemeyi, içmeyi, eğlenmeyi, uyumayı düşünürler. Evde pasif rahatı seven, her işi başkasına yaptıran aileler öğrenciler için kötü örnektir. Öğrencinin sınıfı, arkadaşlarının tembel veya çalışkan olması da durumu etkiler. Bu yüzden herkes kendisine zeki, çalışkan ve düzenli ders çalışan, prensip sahibi arkadaşlar seçmeli. Öğretmenlerin adaletli davranıp davranmaması, şahsiyeti ve öğretim metodu da talebeyi etkileyen hususlardandır. İnsan fıtratında kötülüğe veya gevşetmeye, tembelliğe eğilim özelliği vardır. Zira bu sayılan şeyler bir güç gerektirmeyen şeylerdir. Bazı insanlar yarınları, bugünden daha müsait farz eder. Böylece önemli işleri yarına bırakır. Oysa bunun tam tersi olmak, mesela yemek yerine, su içme ve nefes alma. Bunlardan en önemlisini daha sonraya tehir edebilir miyiz? Aynen onun gibi talebe için en önemli şey ne ise önce onu yapmalı. Her gelen gün kendi meşguliyeti ile gelir. Tekrar: Psikoloji anlamanın en iyi yolu tekrar etmektir. der. Tekrarların arası kısa olmalıdır. Yani, 'bugün çalışıp, uzun bir zaman geçtikten sonra tekrar etmek,' sanki ilk kez okuyormuş gibidir. Biraz çalışıp onu hemen tekrarlamalı. Bir araştırmaya göre 5 günde 15 defa tekrar edilmekle bilgilerin unutulmayacağı belirtilir. Bunda sistem 1. Gün 5 tekrar, 2. Gün 4 tekrar, 3. Gün 3 tekrar, 4. Gün 2 tekrar, 5. Gün 1 tekrar kafanız yorulunca evin içinde bir tur atıp tekrar dersin başına oturmak veya geceleri çalışmakta çok önemlidir. Kitap Okuma: Kitaplar ömrü uzatmanın en iyi yoldur. Stres insanın ölüm alarmıdır. Kitaplar bitirilemeyecek kadar çoktur. Bu yüzden en lüzumluları okunmalıdır. Bir şeyi bütün bütün elde edemezsen, bütün bütün terk etmekte doğru değildir. Herkes kafasını tetkik etse beyin bilgisayarına nice gereksiz, boş bilgilerin yerleştiğini anlayacaktır. Bu bilgiler insan davranışını etkiler. Eğer beyin bilgisayarında 60 iyi bilgiler, 40 bozuk bilgiler yerleştirilmişse o insan 60 iyi davranış sergiler. Bazen 40 ı baskı altında tutup sürekli iyi davranabilir. Verimli Çalışma Teknikleri Sayfa 7 / 16

8 Başarıya giden yol çok çalışmaktan değil, sistemli çalışmaktan geçer. " Önemli olan etkili, planlı olmaktır. Hedef belli olmalıdır. Bu değişik zaman dilimlerine programlanmalıdır. Çalışma masanızın üzerine veya duvara bugün fen lisesi hazırlık için ne kadar çalıştım? gibi uyarıcı sözler asmalısınız. Yalnız burada şunu dikkat etmeli. Kaldıramayacağı veya yapamayacağı şeyleri program yapmamalı. Grup Çalışması: En güzeli kolektif çalışmadır. Uygun bir mekânda yapılan karşılıklı çalışmalar verimlidir. Ama kolektif çalışan mekâna önceden çalışıp hazırlıklı gelme daha faydalıdır. Beraber çalışmanın ayrı bir zevki vardır. Fakat arkadaşlarla kaynatmamalı. Söz vermeli. Gürültü patırtı ve tartışmalı ortamlar zihni yorar. Huzur içinde, nazik konuşmalarla, oyalayıcı konuşmalarla Lüzumsuz konuşmalarla harcatanlar nazikçe uyarılmalı. Yine ders çalışmayı isteyip de çalışmayanlar da kolektif çalışsınlar. Kendilerine yardımcı arkadaş bulsunlar. Bazı arkadaşlar da bunlara yardımcı olsun. En iyi ders çalışanlar, ders verenlerdir. Grup seçimi önemlidir. Eğer doğru seçim yapılırsa grup baskısı ve sosyal uyum çalışmaya başlamayı kolaylaştır, dikkat kopmalarını azaltır. İyi Bir Dinleyici Olmak: Not tutma önemlidir. 1. Eğitimin temel şartı olan aktif katılımı sağlar. 2. Unutmayı önler (Unutma, eğitimin en büyük düşmanıdır.) İyi bir dinleyici olmanın temel kuralı iyi not tutmak, iyi not tutmanın yolu da iyi bir dinleyici olmaktır. Dersi derste öğrenebilmek için öğrencinin elinde tek bir fırsat vardır. Söyleneni iyi dinlemek ve not tutmak, bütün duyu organlarını öğretmene tevcih etmek gerekir. Bir öğrenci okuduğunun %20 sini hatırlar. Önce okur sonra dinlerse 40 ını okur-dinler ve yazarsa %60 ını hatırlar. Tv- Müzik Telefon Vb.: Bu gibi uyarıcıların veya başka bir deyişle uyutucuların ortadan kalkması ders çalışma verimini arttırır. Televizyonun düğmesini açmak kolaydır ama kapamak zordur. Önce haberler derken sonra heyecanlı filimler vs. devreye girer. Arada reklamlar derken zihin allak bullak olur. O kafayla çalışarak öğrenilmesi mümkün olan dersler öğrenilmez. Zaman kaybı da olmuş olur. Verimli Çalışma Teknikleri Sayfa 8 / 16

9 Temizlik: Ara sıra banyo yapma kan dolaşımını hızlandırır. Zira su vücuda dokununca damarlar genişler. Tıkanmalar önlenir, trafik normale döner. Bazı büyük insanların her gün duş aldığı söylenir. İnsan vücudunda elektriksel iyonlar mevcuttur. Sinirlerde uyanlar bunlara iletir. Su ise iletkendir. Su ile yapılan temizlikle biriken iyonlar boşaltılır, rahatlama olur. Kaşıntı, kas ağrıları vs. sıcak bir banyo ile geçecektir. Az Zamanda Çok İş Yapma: Öyle alimler vardır, doğumundan ölümüne kadar yazmış olduğu kitap sayfalarını yaşadığı gün sayısına oranlarsak gün başına 50 sayfa düşmektedir. Her sayfa yorumlansa bir cilt tutacak kadar, derin yazılardır. Bizler o eserlerden günde 50 sayfa okursak başımız zonklar. Ders çalışmada orijinallik önemlidir. Merak ilmin hocasıdır. Orijinal şeyler daha iyi akılda kalır. Derslerin hafızada kalması için değişik mekanlarda ve değişik şifreler kurarak çalışmak faydalıdır. Ne güzeldir yerine Ne güzel yapılmıştır gözlüğü ile bakma daha verimlidir. Zira birinde piste yarıdan girme öbüründe baştan başlama vardır. Yarıdan giren boşuna koşar, zira baştan kaybetmiştir. İnsanın en kıymetli şeylerinden biri zamanıdır. Ama tavla oynayan bir kimseye sorsanız: Ne yapıyorsunuz? " der ki: Zaman geçiriyoruz, vakit geçmek bilmiyor. Halbuki insan kıymetli şeyleri kolayca vermediği halde o kıymetli vakti nasıl verebiliyor. Yatarak Çalışma: Psikolojik olarak yatağı görme veya uzanma insanın uykusunu getirir. Tavsiye edilmeyen bir çalışmadır, yatakta çalışılmaz. İnsan gerekirse kitabın başında uyumalı ama yatağına gitmemekte direnmelidir. Yıllarca başını bir kanepeye dayayıp uzanmadan istirahat edenler vardır. Fakat bir günde 3 cilt kitap bitirmektedirler. Fakat yatakta iken uyumadan önce uykuya dalarken çitten atlayan koyunları hayal edeceğimize o gün gördüğümüz konuları tekrar etmek faydalı olur. Psikolojide yapılan araştırmalar göstermiştir ki ders çalışmaktan sonra uyulursa, ders çalıştıktan sonra normal işlere devam etmeye nazaran daha iyi yer ettiği görülmüştür. Uykuda hazmetme süresi olarak psikolojide tespit edilmiştir. Öğrenci yatmadan önce 10 dakika süreyle o gün çalıştığı dersleri tekrarlayarak uykuya geçer ve sabahleyin de bir gece yapmış olduğu 10 dakikalık tekrarı yaparak başlarsa, yaptıklarını korumak açısından çok önemli bir avantaj sağlamış olur. Hızlı Okuma: Yavaş okumaktansa biraz süratli okuyup çok tekrar yapmak daha verimlidir. Dudakları kıpırdatarak okumak, okuma hızını düşürür. Tekrarlar kar topuna benzer. Tepeden aşağıya yuvarlandıkça büyür, büyüdükçe hızı artar. Verimli Çalışma Teknikleri Sayfa 9 / 16

10 DERS ÇALIŞMA TEKNİKLERİ Araştırmalar, okulda başarının önemli ölçüde öğrencilerin öğrenme süreçlerinde aktif bir rol almalarına ve bu çerçevede çeşitli ders çalışma ve öğrenme becerilerini kullanmalarına bağlı olduğunu göstermektedir. Anne ve babalar çocuklarının başarılı olmalarını çok istemekte ancak çocuklarının başarılı olmaları için gerekli olan verimli bir ders çalışma nasıl olur bilmemekte ve çocuklarıyla bu yüzden yüz göz olmaktadırlar. Oysa çocukların başarısına mutlak etkisi olan anne ve babaların verimli bir şekilde ders nasıl çalışılması gerektiğini bilmesi ve çocuklarına ona göre davranması gerekir. Başarıda önemli bir faktör çok çalışmak değil etkili ve verimli çalışmaktır. Longfellov: Çalışmayı ve beklemeyi öğrenin diyor. Evet başarıya giden yolda çalışmak bunu yaparken de sabırlı olmak gerekir. Vaktiyle adamın biri gemiyle yolculuk yapıyormuş. Kaptan ile arkadaş olmuş. Kaptan birkaç gece uykusuz kalmış. Adam kaptana uykusuz olduğunu hatırlatarak dümeni kendisine teslim etmesini, onunda bir süre dinlenmesini söylemiş. Kaptan; nasıl olur, sen dümen kullanmasını biliyor musun? diye sormuş. Adam dümen kullanmayı bildiğini söylemiş. Hiç merak etme yat uyu demiş. Kaptan dümeni adama teslim edip uyumuş. Adam, dümenin başına geçmiş ama gemi nasıl olduysa karaya doğru yönelmeye başlamış. Sonunda karaya oturmuş. Meydana gelen gürültü üzerine kaptan uyanmış. Geminin karaya oturduğunu görünce: Aman arkadaş sen ne yaptın? Demiş. Bunun üzerine adam şu cevabı vermiş. Deniz tükendi ben bir şey yapmadım. Ders Çalışmak İstemeyen Çocukla Başa Çıkın! Çocuklarımızın istedikleri başarıya ulaşabilmeleri için yapılması gereken çalışmaları bilmeleri gerekir. Yani ne zaman nasıl bir çalışma yapacağını mutlaka bilmesi gerekiyor. Anne babalara dışardan bakınca ders çalışmak kolay geliyor. Önce kendilerinin ders çalışma konusunda bilgi sahibi olmaları sonrada çocuklarına öğretmeleri gerekiyor. Çocuklardan genelde şu sözü çok duyarız Annem babam bana sürekli ders çalış derler ama şimdiye kadar çocuğum çık dışarı da biraz oyun oyna demediler. Bu sözü hiç duymadık diyorlar. Anne ve babalar herhalde çocuklar sürekli ders çalışınca çok mutlu oluyorlar. Ama asıl mutlu olması gereken çocuklar olmalı. Çünkü onlar ne kadar mutlu olurlarsa dersleri o kadar iyi anlarlar. Çocuğunuz İçin Verimli Ders Çalışma Programı Hazırlayın Verimli ders çalışma ile ilgili standart bir program yoktur zaten olamazda. Verimli ders çalışma programı öğrencinin yetenek ve becerilerine, ilgilerine, kişilik yapısına, yaşına, okuluna, çalıştığı ortama, anne ve babanın durumuna, özel çalışma odasının olup olmamasına göre değişmektedir. Yani hasta doktora gittiğinde nasıl ki doktor hastaya koyduğu teşhise göre ilaç veriyor tedavi uyguluyorsa aynı şekilde verimli bir şekilde ders çalışamayan çocuklarında çok ders çalışmalarına rağmen neden başarılı olamadıkları araştırılmalı ona göre bir program yapılmalıdır. Verimli ders çalışma ile bir öğrenci günde yedi saat ders çalışma yerine yedi günde birer saat ders çalışma ile aynı başarıya ulaşabilir. Planlı çalışma, nereye ve nasıl gideceğinizi mantıklı bir biçimde, önceden kararlaştırmaktır. Çocuklara Ders Çalışmayı Nasıl Sevdireceksiniz? Anne ve babalar bazen çocuklarının ders çalışması için çok fedakârlık yapıyorlar. Ancak sonuca hemen ulaşmak istiyorlar. Öğrencilerde ders başarısı hemen ortaya çıkmaz. Çünkü eğitim uzun süreli bir durumdur. Çocuğun eğitimini Çin de yetişen bambu ağacına benzetiriz. Çin liler bu ağacı şöyle yetiştirirler. Önce ağacın tohumu ekilir, sulanır ve gübrelenir. Birinci yıl tohumda herhangi bir değişiklik olmaz. Tohum yeniden sulanıp gübrelenir. Bambu ağacı ikinci yılda toprağın dışına filiz vermez. Üçüncü ve dördüncü yıllarda da yapılan işlem tekrar edilerek bambu tohumu sulanır ve gübrelenir. Fakat inatçı tohum bu yılda Verimli Çalışma Teknikleri Sayfa 10 / 16

11 filiz vermez. Çin liler büyük bir sabırla beşinci yılda da bambuya su ve gübre vermeye devam ederler ve nihayet beşinci yılın sonlarına doğru bambu yeşermeye başlar ve altı hafta gibi kısa bir sürede yaklaşık 27 metre boyuna ulaşır. Akla gelen ilk soru şudur. Çin bambu ağacı 27 metre boyuna altı haftada mı yoksa beş yılda mı ulaşmıştır. Bu sorunu cevabı elbette ki beş yıldır. Büyük bir sabırla ve ısrarla tohum beş yıl süresince sulanıp gübrelenmeseydi ağacın büyümesinden hatta var olmasından söz etmemiz mümkün değildi. İşte sevgili anneler ve babalar çocuklarımızın başarılı olabilmesi için sabırlı ve fedakar olmalıyız ve onların başaracağına inanmamız gerekmektedir. Verimli Ders Çalışma Okul başarısı, öğrenim hayatı süresince gerek aileler gerek öğrenciler gerekse öğretmenler açısından önemli bir konudur. Okul hayatının başlaması ile birlikte çocuklara başarılı olabilmek için çok çalışmak gerektiğini söylenir. Çocuklar da çeşitli deneme yanılmalarla kendilerine özgü bir çalışma yöntemi geliştirmeye çalışırlar. Çocuğunuzun yaşadığı duygusal değişimler ve öncelikleri ders çalışmasını etkileyebilir. Ergenlik dönemini yaşamaya başlayan çocuğumuzun ders başarısının düşmesi gelişim süreci içinde normal olarak değerlendirilebilir. Çünkü bu döneme özgü ihtiyaçları ağır basmaya ve ders çalışmak, okul başarısı gibi ihtiyaçları daha geri plana itilmeye başlar. Ailede yaşanan bir sıkıntı, arkadaşlarıyla yaşadığı bir sorun, ergenlik döneminin getirdiği değişimler çocuğun ders çalışmasını olumsuz yönde etkileyebilir. Sorumluluk Bilinci Ders çalışmak çocuğun sorumluluğu olarak görülür. Tek taraflı değerlendirilen bu sorumluluk çoğu zaman evlerde çocuk ve aile arasında çatışmalara sebep olur. Ancak çocuklar doğuştan sorumluluk sahibi varlıklar olarak dünyaya gelmezler. Sorumluluk bilinci ebeveynin desteği ile küçük yaşlardan itibaren gelişim özelliklerine göre kazandırılmaya çalışılmalıdır yaşlarda alınabilecek sorumluluklar İlköğretim 2. kademeye devam eden çocuğun alabileceği sorumluluklar: Kendi hakkını savunmak, Başkalarının hakkına saygı duymak Zamanını ev ödevi, oyun gibi faaliyetlere göre uygun şekilde organize edip planlayabilmek. Bağımsız olarak kendi ödev programını yürütmek. Evde yardım gerektiren işler olduğunda kendi isteğiyle yardım önerisinde bulanabilmek. Çamaşır, bulaşık makinesi gibi araçları çalıştırmak. Çocuğunuz ile ders çalışma becerileri konusunda çatışma yaşadığınızda, şu soruların sorgulanması önemlidir. Öğrenci; Farklı sorumluluklarını almakta da zorluk yaşıyor mu? Sadece ders çalışmak konusunda mı sorun yaşıyor? Çocuğunuz, ders çalışma alışkanlıklarını geliştirme ve ev ödevlerinin sorumluluğunu alma konusunda sizin desteğinize ihtiyaç duyabilir! Yaş düzeyine uygun sorumlulukları yerine getiremeyen çocuktan ders çalışma ve ödevlerini yapma sorumluluğunu almasını beklemek gerçekçi bir beklenti olmayacaktır. Ev işlerine yardım etmesi, zaman ve etkinlikleri planlaması, çocuğunuza sorumluluk alma ve uygulama fırsatını verecektir. Evde daha çok Verimli Çalışma Teknikleri Sayfa 11 / 16

12 sorumluluk sahibi olması ve bunları uygulaması demek, okulda da sorumluklarına sahip çıkması demektir. Ders çalışma ve ödevler, bilgilerin tekrar edilerek kalıcı hale gelmesi için yapılan çalışmalardır. Ödev yapmak araştırma becerisi kazanmayı sağlar. Bu sebeple her öğrenciden ödev yapması beklenir. Ancak ders çalışma becerisi henüz gelişmemiş çocuğa ödevini yap demek çocukta gerginlik ve kaygı yaratacaktır. Dinlemeden ve anlamadan yapılan Ders çalışmalısın bu senin sorumluluğun. Senden başka bir şey bekleyen yok! vb. yüklemeler çocuğun göstermelik ders çalışmasına ya da ebeveyn olarak size tepki göstermesine sebep olabilir. Uygun çalışma saatlerini belirleme, çalışma masasını ve gerekli malzemeleri hazırlama vb. konularda rehberlik yapmak, yol göstermek bir başlangıç olabilir. Ev ödevlerinin günlük tekrarın bir parçası olduğu ve sınıfta işlenen konunun pekiştirilmesine hizmet ettiğini açıklanarak yapıcı bir tutum izlenmelidir. Bununla beraber, ihtiyacı olduğu zaman ona destek olmaya hazır olduğunuzu göstermek zorlukları aşmasına yardımcı olacaktır. İş Birliği Çocuğun verimli çalışmaya başladığı gözlemlendiğinde yavaş yavaş geri çekilerek dışardan takip edilmesi, öğretmenleriyle iş birliği yapılması, çalışma alışkanlığının yerleşik hale gelmesini sağlayacaktır. Ödev yapma bilincini geliştirmenin bir yolu da çocuğun yerine getirmediği sorumluluğunun sonuçlarıyla yüzleşmesine izin vermektir. Yapmadığı ödevlerden, okula getirmediği ders araç ve gereçlerinden dolayı uyarı almasına izin verilmesi, sorumluluklarını fark etmesini sağlayacaktır. Çocuklarda Ders Çalışma Ortamı Toprağa atılan bir tohum ne kadar kaliteli olursa olsun gerekli şartlar oluşmadıkça onun filizlenmesi mümkün değildir. Toprağın cinsi, yeterli miktarda güneş, su, gübre ve mevsimin bir araya gelmesiyle ancak şartlar oluşur. Öğrencinin başarılı olması da gerekli şartların oluşturulmasıyla mümkündür. Çocukların çalıştıkları derslerde verim almalarının bir şartı da uygun bir çalışma ortamı oluşturmaktır. Futbol maçlarından sonra futbolcularla röportaj yaparken eğer takım yenilmişse futbolcular genelde zeminin bozuk olmasından şikâyet ederler. Aynen futbol maçlarında olduğu gibi çocukların da ders çalışamamadan şikâyet etmemeleri için onlara uygun bir ders çalışma odası oluşturulması gerekir. Çocuklarda Ders Çalışma Odası Nasıl Olmalı? Çalışma odasında bir çalışma masası olmalı. Öğrencinin kitaplarını koyabileceği bir kitaplık olmalı, eğer kitaplık olmazsa öğrenci daha sonra kitapları nereye koyduğunu bilemez tekrar kitabı bulmak için zaman harcar. Çalışma odası aydınlık olmalı. Ne çok sıcak nede çok soğuk olmalı, oda ısısı ortalama 20 derece civarlarında olmalı. Eğer ısı fazla olursa ortam ders çalışmadan ziyade uykuya müsait olur. Öğrencinin masası dağınık olmamalı, hangi eşyayı nereye koyduğunu rahat bulabilmeli. Öğrenci ders çalışmaya başlamadan önce ders için gerekli olan kitap defter kalem yardımcı kaynak v.s. hepsini temin ettikten sonra dersin başına oturmalı. Bazı öğrenciler ders çalışmaya başladıktan sonra ikide bir kalkıp kalem ararlar kitap ararlar bu da öğrencini hem dikkatinin dağılmasına hem de zaman israfına neden olur. Öğrencinin odasında çalışmasını engelleyecek, dikkatini dağıtacak televizyon, müzik seti, duvarlarda futbolcu ve sanatçı posterleri, olmamalı sadece çocuğun özel eşyaları ve derslerle ilgili materyaller olmalı. Eğer odada farklı şeyler çocuğun gözüne çarparsa çocuğun dikkati dağılır gördüğü o şeyle alakalı düşünmeye başlar. Örneğin bir futbolcu posteri gözüne ilişirse hemen o haftaki maç aklına gelir veya televizyonu görürse o saatteki program aklına gelebilir ve dikkati dağılır. Çocuğun ders çalışması mutlaka masa başında olmalıdır. Yatak üzerinde uzanarak, oda içerisinde gezerek veya yere uzanarak Verimli Çalışma Teknikleri Sayfa 12 / 16

13 ders çalışmamalıdır. Çocuk odada ders çalışırken evde gürültü olmamalıdır. Televizyon v.b aletler açık olmamalıdır. O saatte evde herkesin bir programı olmalıdır. Aksi taktirde çocuk içerde ders çalışıyor, bütün aile dışarıda dizi film izliyor olursa çocuğun kendisi içeride ama kafası dışarıda olur. Birden Fazla Çocuk İçin Ders Çalışma Odası Eğer çalışma odasında birden fazla çocuk ders çalışacaksa mümkün olduğu kadar her çocuğa bir çalışma masası olmalıdır. Çünkü çocuklar arasında tartışmalar birbirlerinin dikkatlerini dağıtmalar fazla olabilir. Eğer böyle bir imkân yok ise çocukları biraz daha yakından takip etmeli tartışmalarına imkân verilmemelidir. Çalışma odasının kapısı mümkün olduğu kadar açık tutulmalıdır. Bu şekilde çocuklar kontrol edildiklerini düşünürler ve ders çalışırlar. Odanın kapısının kapalı olması durumunda çocuk içerde uyuya kalabilir, başka bir şeyle meşgul olabilir, kardeşiyle oyuna dalabilir. Eğer ev ortamı çalışma odası oluşturmaya müsait değilse çocuk için ayrıca bir çalışma masası yoksa bulunulan odada çocuğa uygun bir ortam oluşturulmaya çalışılabilir. Ailenin yatma kalkma saati çocuğun ders çalışma saatine göre ayarlanabilir. Yemek masasında yemek yendikten sonra üzerine bir bez örtü atılıp çocuğun dersini masada çalışması sağlanabilir. Çocuğun dikkatini dağıtmamak için biraz alçak sesle konuşulabilir veya konuşmalar çocuğun dinlenme saatine bırakılabilir. Çocuklara nasıl yardımcı olabilirsiniz? Çocukla, öğüt vermeden sadece Ders çalışma ile ilgili yaşadığı sıkıntılar neler? Yaşadığı zorluklarda yapılabilecek neler var? vb. konularda konuşmak ilk adım olabilir. Ders çalışma süreci ile ilgili çocuğunuza nasıl destek olabileceğiniz konusunda onun fikrini alın. Çocuk kendisi için kısa ve uzun vadeli hedefler belirleyerek, ona ulaşmak için çalışmalar yaptığı ölçüde başarılı olabilir. Çocuğun kendi ihtiyaçlarına uygun bir hedef belirleyerek her gün ne kadar ilerlediğini ne ölçüde geliştiğini görmesi, kısacası başkalarıyla değil kendisi ile yarışması önemlidir. Başlangıçta çalışma ve başarma hedefleri her çocuğun durumuna uygun olarak ulaşılabilecek düzeyde tutulmalı ve yavaş yavaş artırılmalıdır. Çocuk kapasitesinin üzerinde bir çalışma yükünün altına girerse sıkılıp vazgeçebilir. Çocuk yardım istediğinde ev ödevlerine yardımcı olunmalıdır. Bu yardım, çocuğun ödevini yapmaya değil, onu yönlendirmeye yönelik olmalıdır. Bazen anne babalar çocuğun ders çalışmasını sağlayabilmek amacıyla maddi ödüller kullanır. Maddi ödüller çocuğun öğrenme ve başarma duygusunu güçlendirmek amacıyla ilk etapta kullanılabilir. Kısa vadede etkili ancak çocuğu dıştan bir güce bağımlı kıldığı için özellikle iç disiplinin gelişmesi açısından zararlı olabilir. Bu sebeple maddi ödüllerin çok sık kullanılmaması gerekir. Ödevlerin önce evde anne babalar tarafından gözden geçirilmesi, çocuklara bu süreçte yardıma hazır olduğunuzu gösterebilir. Anne babaların düzenli aralıklarla ders öğretmenleriyle görüşerek, ders çalışma becerilerinde çocuklarına nasıl yardımcı olacakları hakkında bilgi almaları uygun rehberlik yapmalarında yardımcı olacaktır. Verimli Çalışma Teknikleri Sayfa 13 / 16

14 Kaynak: Amerikan Okul Psikologları Birliği, Editörler, Michael Martin Cynthia Waltman Greenwood: Çocuğunuzun okulla İlgili Sorunlarını Çözebilirsiniz, Sistem Yayıncılık, 2000 Baltaş, A.: Üstün Başarı. Remzi Kitabevi, 1998 Dölek, N.: Motivasyon Semineri Verimli Çalışma Teknikleri Sayfa 14 / 16

15 NOTLARIM: Verimli Çalışma Teknikleri Sayfa 15 / 16

16 Verimli Çalışma Teknikleri Sayfa 16 / 16