Cilt 111 : 438 sayfa (1982).

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Cilt 111 : 438 sayfa (1982)."

Özgür Volkan
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 PHARMACEUTICAL DOSAGE FORMS: TABLETS CİLT 1, il, 111{"') Herbert A, Lieberman and Lcon Lachman (Eds), Marcel Dekker, ine., New York, 18X26 cm, 174 İsviçre Frangı.

1 1 PHARMACEUTICAL DOSAGE FORMS: TABLETS CİLT 1, il, 111{"') Herbert A, Lieberman and Lcon Lachman (Eds), Marcel Dekker, ine., New York, 18X26 cm, 174 İsviçre Frangı. Cilt 1 : 490 sayfa (1980), Cilt il : 508 sayfa (1981), Cilt 111 : 438 sayfa (1982). Farmasötik yapımların içinde, bugün halk arasında en yaygın biçimde kullanılış sahasına sahip ilaç şekli tabletlerdir. Bu neden le tabletlerin tasarımlarının, imalatlarının ve kontrollarının ayrıntılı bir biçimde yapılması gerekmektedir. Farmasötik Teknoloji dalında ş imdiye dek, tablet ve diğer katı ilaç şekilleri ile ilgili konular, farmasötik teknoloji, fiziksel farmasi ve endüstriyel farmasi kitaplarında birer bölüm halinde yer almaktaydı. Fakat üç ciltten oluşan bu yapıtın yayınlanması ile, bu konu ile uğraşan araştırma e~stitll. leri, fakülteler ve ilaç imal eden fabrikalar, tablet ile ilgili aradıkları hemen her türlü bilgiyi bu kitaplardan temin etme olanağına kavuşmuşlardır. Şimdiye dek boyutları bir türlü belirlenmemiş fi ya- olan toz teknolojisi (tozların ziko mekanik özellikleri) bu pıtta tablet ile iç içe ve ayrılmaz bir bütün halinde işlenmiştir. Farmasötik Telmolojinin ana görevi olan formülasyona, yalnız stabilite açısından değinilmemiş, ayrıca toz ve katı ilaç teknolojisi açısından da konu önemle ele alınmıştır. Formülasyona giren yardımcı maddelerin özellikleri, formüldeki işlevleri ile birlikte örneklerle a.1.!atılmıştır. Tabletlerin katı hal stabiliteleri ve bu amaçla kullanılan en modern test yöntemleri kinetiği ile birlikte işlenm iştir. Tabletler üzerinde yapılan kontrollar, amaca en iyi yönelik bir biçimde literatür verileriyle birlikte incelenmiştir. Bundan başka özel amaçlarla kullanılan tabletlerin imalat ve kontrolla rı, kullanılan farmasötik yardımcı maddeleri ~e özel problemleri de içerecek bi çimde ortaya konmuştur. Katı ilaç şekillerinden yararlanmada son sözü söyleyen çözünme hızı, kulla- (*) Bu kitabın tanıtımı Tamer Baykara (A.Ü. Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı) tarafından yapılmıştır

2 jisi ve farmakokinetiği yine bu so.;1 ciltte işlenmiştir. Sonuç olarak, katı Uilç şekillari teknolojisini kendisine özel bi:ı.~ saha edinınek isteyen ve Farmasötik Teknoloji ile ilgili olan tüın ıneslcktaşlarıına bu üç ciltlik yapıtı harnrctle tavsiye etınekteyim. nılan kinetik denklemleri ile birlikte III. ciltte yeralınıştır. Ayrıca yine bu ciltte katı Haç şekilıerinden biyoyararlanıma oldukça önerrıli bir yer ayrılmış ve far- 1nakcıkinetik denklemleri ile komp~~rtman teorileri üzerinde durulnıfştur. Sürekli ve geciktirilmiş etkili katı ilftç şekjllerinin tcknolo~

3 makokinetiğin Rolü, İlaçların Kan Konsantrasyonu ve Farmakokinetiği Etkileyen Faktörler, Böbrek Yetmezliğinde İlaç Kinetiği ve.nef. rotoksik İlaçlar ve İlaçlar ve Karaciğer. si, biyoyararlılığa etkiyen bir etken olmakla beraber, biyoyararlılı~ ğın kendisi değildir. Aynı bölümün başka bir yerinde, biyoyararlılık saptama çalışmalarında idrarla total atılan ilaç (') Bu kitabın tanıtım ve eleştirisi İlbeyi Ağabeyoğlu (AÜ. Eczacılık Fakültesi, Farmasötik Teknoloji Anabilim Dalı) tarafından yapılmıştır. ll7,!.!,, '! r, I' lii ıı İLAÇ VE KİNETİGİ(*) Işık Tuğlular, Ege üniversitesi Tıp Fakültesi Ayın Kitabı- 32, Nisan 1981, 169 sayfa, 14 x 19 cm, 300 TL. Bilindiği üzere, Farmakokinetik konusu yeni bir bilim dalı olun, özellikle memleketimizde az bilinmektedir. Bundan dolayı, bu lconuda yazılan kitaplar derhal ilgimizi çekmektedir. Hele bunlar Türkçe olursa, ilgimiz daha da artma'tctadır. Bu konuda daha önceden memleketimize çeviri yoluyla ka. zandırılan bir kitabı bu sütunlarda ele almıştık. Şimdi elimize yeni bir kitap geçmiş bulunuyor : İlaç ve Kinetiği, Kitap sayın Doç. Dr. Işık Tuğlular'ın editörlüğünde 12 bilim adamı tarafından kaleme alınmış. En başta editörün bir girişinden sonra arkadan sekiz böl üın gelmekte. Bunların altısı çift yazarlı. Bölüm ba.şlık1arı sırasıyla şöyle; Giriş, Farmakokinetik İle İlgili Tanıınlan~alar, Biyoaveylabilite (Biyoyararlanım) 1 İlaçların Plazma Proteinlerine Bağlanması v0 Farmakokinetik Yönden önemi, Değişik Yollarla Alınan 11aparm Kan Konsantrasyonu ve Farmakokinetiği, İlaç Etkileşmelerinde Far Giriş bölümüne Farmakokinetiğin tanımıyla girilmiş: «Farm.1- kokinetik, genel anlamda, uygulandığı organizma içinde bir ilacın, zaınan birimine göre, emilim, dağılım, metabolizma ve atılımını inceleyen bilim dalıdır». Kanımızca editörün bu tanımı yeterli değildir. Söz Irnnusu incelemenin b litatif değil, kantitatif olarak matematiksei yöntemlerle yapıldığının vurgulanması gerekirdi. İkinci bölümde, genel farın '1. kokinetik tanımların yeraldığını gö_ rüyoruz. Açıklamalar doğru olmakla birlikte, matenıatik. denklemlerden adeta kaçılmış. Kitabın üçüncü bölümü, «Biyoaveylabilite» olarak isimlendirilmiş ve metinde de. bu sözcük çok sık kullanılmış. Bu kadar önemli bir sözcüğün bu kadar ters çevrilme~ sinin çok yanlış olduğu kanısındayız. Ayrıca metinde, ilac!n emilme hızı, biyoyararlılık sabitesi olarak tanımlanmış ki, bu görüşe hiç katılmıyoruz. Emilme hızı sabite~

4 Kitabın dördüncü bölümü, ila~ların proteinlere bağlanmasıyla ııgili. Kanımızca konu, oldukça ~üze! işlenmiş. özellikle verilen grıfikler oluşan değişiklikleri yeterli ve iyi bir şekilde vurgulamaktadu. Ayrıca ilaçların proteinlere bağlanmasının klinik sonuçları da doyurucu bir şekilde işlenmiş. Beşinci bölümde, ilaçların de ğişik yollarla organizmaya verilme. 118 «ekskresyon» gibi Türkçesi var olan yabancı kökenli sözcükler dikkatimizi çekti. Son bölümde ise, ilaçların. karaciğerle etkileşmelerine bir gent:>l bakış yapılmıştı~. Kitap, şüphesiz ki büyük çaba ve alınteriyle yazılmış. Ancak bır leri sonucu oluşan kan konsantrasyonu - zaman eğrileri incelenmiş. Emilme ve uzaklaşma hız sabitelerinin bu eğriler üzerindeki et. kileri grafik ve metin ile anlatılmış. Anlatılanlar doğru olmakla beraber, konunun matematiğinden kaçınılmış olması, kitabı bir far makokinetik kitabı olmaktan çı karmıştır. Bundan sonra gelen bölümde ilaç etkileşmelerinde farmakokine tiğin rolü im.elenmiş. Değişik tarz ve düzeydeki ilaç etkileşmeleri yeterli ve bol örneklerle ele alınmış. Bu bölümden sonra ilaçlanıı kan konsantrasyonu ve farmakoldnetiğini etkileyen faktörler incelenmiş. Kanımızca bu yönden doyurucu ve yeterli bir bakış oluşturuimuş. Ancak yine «aveylabilite», «farmakokinetikler», «genetikler» ~' \? ((kan - likör engeli» gibi yanlış sözcüklere rastlıyoruz. Arkadan gelen bölümde böbrc~ yetmezliğinde ilaç kinetiğinin in celendiği başlıktan anlaşılıyorsa da, bölüm içinde yine hiç «kinetik» göremedik. Sadece yetmezlikte ilaç etkileşmeleri ele alınmış. Bu arada, «adultler>, «substanslar», «diy :ı. lizabl», «alkolosiz», «strüktür,>, miktarı saptanırken, değişmemiş ilacı değil, tüm metabolitleri almak gerektiği vurgulanmış. Bu 5örüş yanlıştır. Tüm metabolitler üzerinden değerlendirmeye gidilebileceği gibi, yalnız değişmemiş ilaçtan da hesap yapılabilir. Yani iki yöntem de geçerlidir. Aynı bölümde «Farmakogenetikler» sözcüğüne rastlıyoruz. Kanımızca bu, «Pharmacogenetics» sözcüğünün yanlış bir çevirisidir. Bu bölümde rastladığımız önem terimidir. Bu terim tamamen yaıı li bir hata ise, «çözünürlük hızı» Iıştır ve «çözünme hızrn yerine lrnllanılmıştır. Keza çözünürlük sözcüğü, yanlış olarak dissolüsyon karşılığı olarak verilmiştir. Aynı savfada «ısı» sözcüğü «sıcaklık» anlamında kullanılmıştır ki, bu da yanlıştır. Bu bölümün kaynakçasında da tertip hataları izlendi. İtiraz ettiğimiz yukarki hususların dışında bölüm, biyoyararlılık konusuna çok genel bir bakış yapmıştır. Ancak bu konudaki en temel denklemlere bile yer verilmemiştir.

5 1 farmakokinetik kitabından bir farmakoloji kitabını ziyade andırmaı.- tadır. Konunun matematiğine hiç girilmemiş; adeta kaçılmış. Böyle bir kitapta, ilaçların farmakokinetik parametrelerinin ve biyoyararlılığının hesabını yeterli sayıda 5rnekle görmeyi beklerdik. Farmrı. kokinetik uygulamasının büyük ölçilde hesaba dayandığı açıklanm:ılıydı. Ayrıca biyoistatistiğe yer bilgi verilmeliydi. Bu hesaplarda sayarlardan nasıl yararlanılabilecc~gının anlatılmasını da umardı'~. Bütün bu nedenlerden dolayı, ()U kitabı bir farmakokinetik kitahı olarak kabul ve tavsiye edemiycjruz

Benzer belgeler

ECZACILIK FAKÜLTESİ FARMASÖTİK TEKNOLOJİ

ECZACILIK FAKÜLTESİ FARMASÖTİK TEKNOLOJİ PROGRAM KOORDİNATÖRÜ Prof.Dr. Tamer BAYKARA Assist. Prof. Dr. Yıldız ÖZALP, yozalp@neu.edu.tr Assist. Prof. Dr. Metin ÇELİK, metin.celik@neu.edu.tr YÜKSEK LİSANS