1. Entegre Su Yönetimi. 2. Mevcut Su Yönetiminin Genel Sorunları. 3. Ülkemiz Su Politikası Yaklaşımları. 4. Uygulanan Su Yönetimi

Transkript

1 1

2 1. Entegre Su Yönetimi 2. Mevcut Su Yönetiminin Genel Sorunları 3. Ülkemiz Su Politikası Yaklaşımları 4. Uygulanan Su Yönetimi Su Yönetiminde Miktar Yönetimi Su Yönetiminde Kalite Yönetimi 5. Ulusal Su Bilgi Sistemi (USBS) 6. Milli Su Yönetimi Sistemi (MSYS) 2

3 ENTEGRE SU YÖNETİMİ 3

4 Canlıların ve toplumun bütün kesimlerinin ihtiyaçlarını dikkate alarak, havza bazında su kaynaklarının etkin kullanımını sağlamak, korumak ve olumsuz etkilerini kontrol altına almak maksadıyla yapılacak koordinasyon, planlama, organizasyon, yatırım, izleme, izin, denetim ve yaptırım faaliyetlerinin bütünüdür.

5 Etkin Su Yönetiminin Bileşenleri İZLEME ENVANTER VE VERİ ANALİZİ POLİTİKA GELİŞTİRME YAPTIRIM GÖSTERGE VE KRİTER BELİRLEME, STANDART GELİŞTİRME DENETİM PAYDAŞ KATILIMI YATIRIM PLANLAMA İZİN/TAHSİS PLANLARIN UYGULANMASI VE TAKİBİ

6 MEVCUT SU YÖNETİMİNİN GENEL SORUNLARI 6

7 Türkiye de Mevcut Su Yönetiminin Genel Sorunları Kurumlararası koordinasyon eksikliği, İdari sınırlara bağımlı su yönetimi yaklaşımı, Doğru ve güvenilir veri temini, Kirlilik oluştuktan sonra bertaraf odaklı yaklaşımlar, Belirli su kütlelerini kapsayan tekil çözümler üretilmesi, Kendi içinde veya diğer politikalarla bütünleştirilmemiş çözüm arayışları, Yönetim anlayışının tüm aktörleri kapsamaması, Bazı sektörlerde kalifiye personel eksikliği, Tesislerin işletim sorunları ve verimsizlikleri, Alıcı ortam standartlarından deşarj standartlarına geçilmemiş olması, Biyolojik ve ekolojik izleme kapasitesi ve altyapısındaki yetersizlikler, Maliyet geri dönüşümünün sağlanmasındaki sıkıntılar.

8 Uygulamalardaki Mükerrerlikler Su Kaynaklarının Korunması İçin Denetimler (ÇŞB, GTHB, DSİ, Belediyeler) Deşarj İzinleri, (ÇŞB, GTHB, Belediyeler) İzleme (ÇŞB, GTHB, OSİB, SB, DSİ, Belediyeler) Suyun Tahsisi (Enerji Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, DSİ, İl Özel İdareleri, BŞ Belediyeleri)

9 MİSAL: Mükerrer İzleme Yapan Kurumlar Atıksu Deşarjları: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Belediyeler Su Kaynaklarının Kalitesi: Orman ve Su İşleri Bakanlığı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Su Ürünleri Yetiştirme Alanları: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Orman ve Su İşleri Bakanlığı Mineral Muhtevası Yüksek Tabii Sular ve Jeotermal Kaynaklar: İçmesuyu: Sağlık Bakanlığı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Belediyeler Yüzme Suyu: Sağlık Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 9

10 MİSAL: Mükerrer İzleme Yapan Kurumlar *** Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü ve Büyükşehir Belediyelerinden izleme noktaları temin edilemediği için haritaya işlenmemiştir. 10

11 ÜLKEMİZ SU POLİTİKASI YAKLAŞIMLARI 11

12 Türkiye de Mevcut Su Yönetimine Genel Bir Bakış Su Politikamız mevcut su kaynaklarını hem miktar hem de kalite açısından korumak, geliştirmek, kontrol etmek, sürdürülebilir şekilde kullanmak ve bütünleşik bir yaklaşımla suyu havza bazında yönetmek, 112 milyar m 3 /yıl olan su potansiyelimizin %48 lik bölümünün arz edilebildiği düşünüldüğünde, alternatif su kaynaklarının kullanılması ve suyun daha verimli kullanılması ile mevcut arzın arttırılması ve su yönetiminde miktar ve kalitenin birlikte ele alınması vizyonu, 12

13 Türkiye de Mevcut Su Yönetimine Genel Bir Bakış Ülkemiz su kaynaklarının miktar, kalite ve ekolojik bakımdan yönetimini sağlamak maksadıyla havza esaslı planlama ve koordinasyon temel görevleri Bakanlığımıza 645 sayılı KHK ile verilmiştir yılından günümüze, havza esaslı yönetim planları ve bütüncül su yönetimi kavramı ilgili bütün kurum ve kuruluşlarca benimsendi. Havza esaslı yönetim, su-gıda-enerji-ekosistem ilişkisini temel alan küresel su yönetimi anlayışı, iklim değişliğinin olumsuz etkileri ile mücadelede de faydalı bir rol oynayacaktır. İklim değişikliğinden en çok etkilenecek kuşakta yer alan su kaynaklarımızın miktar, kalite ve ekosistem açısından korunması ve iyileştirilmesi hayati öneme sahiptir. 13

14 Su Yönetimi Genel Müdürlüğü nün Görevleri 1. Planlama (Havza Eylem ve Yönetim Planları) 2. Koordinasyon 3. Su Politikası, Su Güvenliği, Sınıraşan ve Sınır oluşturan Sular 4. Su ile Alakalı Uluslararası İlişkiler 5. Su Hukuku ve Mevzuat Geliştirme, 6. Envanter ve Ulusal Su Bilgi Sistemi 7. Havza Esaslı Sektörel Su Tahsisi 8. Su Kütlelerinin Kalitesini Belirleme ve Sınıflandırma 9. Alıcı Ortam Su Kalite Standardı ve Kriterleri Geliştirme 10. Hassas Alanların Belirlenmesi ve Yönetimi

15 Su Yönetimi Genel Müdürlüğü nün Görevleri 11. İzleme İstasyonlarını, İzlenecek Parametreleri, İzleme Periyotlarını ve Metotlarını Belirleme 12. İzleme Programı Hazırlama ve Uygulamaları İzleme 13. Kalite Ölçümlerinin Koordinasyonu 14. Taşkın Yönetimi Planlaması 15. Kuraklık Yönetimi Planlaması 16. İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisi ve Uyum 17. Su Verimliliği 18. Arıtma Sistemleri ve Su Teknolojisi 19. Su Kaynaklarının Modellenmesi 20. Yeraltı Sularının Kalitesinin Yönetilmesi

16 Su Yönetimi Genel Müdürlüğü Yapılan Çalışmalar Bu görevler doğrultusunda kurulduğu 2011 yılından bugüne kadar; 22 adet mevzuat yayımlanmıştır. 18 adet mevzuat için çalışmalar devam etmektedir. Bunlardan en önemlisi Su Kanunu Taslağı dır. 33 adet proje tamamlanmıştır. 21 adet projeye devam edilmektedir. Yürütülen tüm mevzuat ve proje çalışmaları nehir havzaları ölçeğinde yürütülmektedir. 16

17 Su Kanunu Taslağının Getirdiği Yenilikler AB Su Çerçeve Direktifi ve bağlı Direktiflere Uyumun Sağlanması Su Yönetimindeki Çok Başlılığın Önüne Geçilmesi Havza Esaslı Su Yönetimi Suyun Miktar ve Kalite Olarak Bütüncül Yönetimi Suyun Devletin Mülkiyet ve Tasarrufunda Olması Tam Maliyet Prensibi (Kullanan/Kirleten Öder)

18 Su Kanunu Taslağının Getirdiği Yenilikler Su Kullanım Maksatlarına Göre Öncelik Sıralaması Su Yönetiminde Tahsis Su Yönetimine Katılımcı Yaklaşım Taşkın Yönetim Planlarının Hazırlanması ve Bu Planların İmar Planlarında Dikkate Alınması Havza Ölçeğinde Bütün Su Sektörlerini Dikkate Alan Kuraklık Yönetim Planlarının Hazırlanması Ulusal Su Bilgi Sistemi ve Su Tahsis Sicili

19 Su Kanunu Taslağının Getirdiği Yenilikler Ulusal Su Planı nın Hazırlanması Su Yönetimi Yüksek Kurulu'nun Oluşturulması Mineral Bakımından Zengin Doğal Suların Kapsama Alınması Alıcı Ortam Bazlı Deşarj Standardı Sektörel Su Tahsisinde Ekolojik Akışın Dikkate Alınması Suyu Usulsüz Kullanan ve Kirletenlere Daha Caydırıcı Ceza

20 TÜRKİYE DE UYGULANAN SU YÖNETİMİ 20

21 Türkiye de Havza Bazlı Su Yönetimi Türkiye de Havza Yapılanması Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu Havza Yönetimi Merkez Kurulu 25 havzada 26 Havza Yönetim Heyeti 81 ilde 81 İl Su Yönetimi Koordinasyon Kurulu

22 Havza Ölçeğinde Yapılan Çalışmalar HAVZA ADI Nehir Havza Yönetimi Planları Havza Koruma Eylem Planları Master Planlar (DSİ) Sektörel Su Taşkın Yönetim Tahsis Planları Planı Kuraklık Yönetim Planı 1 Akarçay Antalya Aras Asi B.Akdeniz B. Karadeniz Burdur B.Menderes Ceyhan Çoruh D. Akdeniz D. Karadeniz Dicle Alt 13 Fırat Havzası Dicle Fırat Alt Havzası Gediz Kızılırmak Konya Kuzey Ege K. Menderes Marmara Meriç - Ergene Sakarya Seyhan Susurluk Van Yeşilırmak Planlanan Devam 22 eden Tamamlanan

23 SU YÖNETİMİNDE MİKTAR YÖNETİMİ 23

24 SU POTANSİYELİ (Kişi Başına) YIL NÜFUS (MİLYON) SU POTANSİYELİ (m 3 /kişi.yıl) TÜRKİYE SU STRESİ ALTINDA OLAN BİR ÜLKEDİR!.. 40

25 Türkiye nin Yıllık Yağış Dağılımı (Ortalama: 574 mm/m2) Dünyanın yarı-kurak bir bölgesinde bulunan Türkiye de yağış, Bölgelere göre farklılık gösterir mm mm mm

26 Türkiye de Sektörel Su Tüketimi Yıllık Toplam Su Tüketimi: 54 milyar m 3 Kaynak: Orman ve Su Şurası, Su Kaynaklarının Geliştirilmesi ve Hidroloji Çalışma Grubu,

27 Türkiye deki Su Kaynaklarının Havzalara Göre Dağılımı Suların havzalara dağılımında eşitsizlik Toplam yıllık akışın % 50 si Dicle-Fırat, Doğu Karadeniz, Doğu Akdeniz ve Antalya Havzalarında bulunmaktadır. Havzaların su potansiyeli- nüfus dengesizliği Örneğin Marmara Havzası toplam nüfusun % 28 ine, toplam akışın ise 41 sadece % 4 lük kısmına sahiptir!

28 Kuraklık Yönetim Planları Kuraklık Yönetim Planı çalışmaları 2 havzada tamamlanmış olup 13 havzada devam etmektedir.

29 Kuraklık Yönetim Planları Dünyada havza ölçeğinde ilk olarak Konya Havzası Kuraklık Yönetim Planı ve Akarçay Havzası Kuraklık Yönetim Planları 2015 yılında tamamlanmıştır. 1 Kuraklık İndis, İndikatör ve Eşik Değerleri belirlenmekte, 2 3 Havzadaki Su Potansiyeli ve Su Potansiyelindeki Değişim Tespit edilmekte, Sektörel Etkilenebilirlik Analizi yapılmakta, Kuraklık ve Su Kıtlığının Etkilerini Azaltmak için Alınacak Önlemler belirlenmekte, CBS Ortamında Meteorolojik, Tarımsal, Hidrolojik ve Bütüncül Kuraklık Haritaları hazırlanmakta, Havza Kuraklık Yönetim Planı hazırlanmaktadır..

30 Kuraklık Yönetim Planlarının Hazırlanması Süreci Kuraklık Analizleri Kuraklık İndis, İndikatör ve eşik Değerleri Su Bütçesi Çalışmaları Kuraklık Risk Haritası Sektörel Etkilenebilirlik Analizleri Kuraklık Yönetim Planı Kuraklık Veri Tabanı ve WEB Uygulaması

31 İklim Değişikliğinin Su Kaynaklarına Etkisi Projesi Kuraklık Durumu: Ülke genelinde ardışık kurak ve ardışık sıcak gün sayılarında önemli artışlar beklenmektedir. Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde, kurak gün sayısı 120 ilâ 140 güne kadar çıkacaktır. Kuraklığın etkilediği alanın ülkemizin kuzeyine doğru biraz daha genişleyeceği tahmin edilmektedir. 31

32 Ardışık Kurak Gün Sayısı Yıllık Dilimlerde Ardışık Kurak Gün Sayısı 32

33 Konya Havzası Kuraklık Tahmini yılları arasında Konya Havzasında tahmin edilen kuraklık durumu

34 34

35 Havza Master Planları DSİ MÜHENDİSLİK HİDROLOJİSİ NÜFUS VE İÇME-ENDÜSTRİ SUYU TAHMİNİ ÇEVRESEL DEĞERLENDİRME VE SU KALİTESİ TARIMSAL EKONOMİ VE MEVCUT SULAMALAR TOPRAK DRENAJ HİDROJEOLOJİ HİDROLİK ENERJİ TAŞKIN VE RÜSUBAT KONTROLU MEVCUT PROJELERİN ENVANTERİ PROJE FORMÜLASYONU, ÖNERİLEN TESİSLER VE ALTERNATİFLERİ EKONOMİK ANALİZ

36 Havza Esaslı Sektörel Su Tahsisi Seyhan Akarçay, Konya K. Menderes, Gediz Burdur, B.Menderes, Fırat Dicle Kuzey Ege, Marmara, Meriç Ergene, Sakarya, Susurluk Antalya, Asi, B.Akdeniz, Ceyhan, D. Akdeniz Aras, B. Karadeniz, Çoruh, D. Karadeniz, Kızılırmak, Van, Yeşilırmak

37 Havza Esaslı Sektörel Su Tahsisi Her havzanın su potansiyeli, sosyo-ekonomik durumu ve İhtiyaçları farklıdır. ZİRAİ SULAMA SUYU SANAYİ İÇME- KULLANMA SUYU Su Kanunu kullanım öncelikleri: SEKTÖREL KULLANIMLAR 1. İçme-kullanma 2. Çevre 3. Ziraat 4. Ticari ve Enerji 5. Turizm, rekreasyon, maden vb. ENERJİ ÇEVRESEL AKIŞ

38 Seyhan Havzası Su Kaynakları Potansiyeli (YAS+YÜS) Sektörel Alt Havza Mevcut durum (hm3) 2017 (hm 3 ) 2022 (hm 3 ) 2027 (hm 3 ) 2037 (hm 3 ) ÇŞK (hm 3 ) Zamantı Göksu Seyhan TOPLAM Havzanın bütün YAS potansiyeli hm3 olup, alt havza bazında YÜS potansiyeline eklenmiştir. 38

39 Kullanım Tahsis 2037 Yılı Seyhan Havzası Sektörel Su Tahsisi Oran (%) Kullanım Tahsis Oran (%) Top hacim Kullanım Tahsis Oran (%) Kullanım Tahsis Oran (%) (m³/sn) (hm3/yıl) (hm3/yıl) (hm3/yıl) SENARYO (2037) POTANSİYEL (hm³/yıl) Toplam TARIM (hm³/yıl) ENERJİ (GW-saat/yıl) ENERJİ (hm 3 /yıl) SANAYİ (hm³/yıl) İÇME SUYU (hm³/yıl) ÇEVRESEL AKIŞ (m³/sn) TOPLA M (İ+T+S) TOPLA M (İ+T+S +E+Ç) Hafif Kuraklık Orta Şiddetli Kuraklık Şiddetli Kuraklık Çok Şiddetli Kuraklık NORMAL

40 TAŞKIN YÖNETİM PLANLARI Taşkın riski altında kalabilecek alanlar değerlendirilir. Değişik tekerrür debilerine bağlı olarak taşkın suyunun arazide yayılacağı alan harita üzerinde gösterilir. Taşkın tehlike haritaları üzerinde, tehlikenin risk açısından sınıflandırması yapılarak harita üzerinde gösterilir. Riskin önlenebilmesi için alınması gereken eylemleri gösterir bir plan hazırlanır. 40

41 TAŞKIN TEHLİKE HARİTASI ÇALIŞMALARI Antalya-Sarısu Deresi (Q500) Q 10, Q 50, Q 100, Q 500 ve merkez nüfusu ve üzerinde olan yerler için Q 1000 lik Taşkın Tehlike Haritaları hazırlanmaktadır.

42 Taşkın Yönetim Planları (Sakarya Havzası) Alpu (Eskişehir) İlçesi Taşkın Tehlike Haritası (Q500) Sakarya Havzası Taşkın Yönetim Planının Hazırlanması kapsamında bugüne kadar Taşkın Riski Ön Değerlendirmesi Hidroloji Çalışmaları Taşkın Tehlike Haritaları tamamlanmıştır. Taşkın Risk Haritaları ve Taşkın Yönetim Planı ve Tedbirler Paketi nin hazırlanması çalışmaları devam etmektedir.

43 Taşkın Yönetim Planları (Susurluk Havzası) Susurluk Havzası Taşkın Yönetim Planının Hazırlanması kapsamında bugüne kadar Taşkın Riski Ön Değerlendirmesi Hidroloji Çalışmaları Taşkın Tehlike Haritaları Taşkın Risk Haritaları tamamlanmıştır. Taşkın Yönetim Planı ve Tedbirler Paketi nin hazırlanması çalışmaları devam etmektedir. Osmangazi İlçesi Taşkın Tehlike Haritası (Q500) Osmangazi İlçesi Taşkın Risk Haritası (Q500)

44 SU KAYIP VE KAÇAKLARININ KONTROLÜ

45 Mevzuat Çalışmaları (Yönetmelik, Tebliğ) «İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği» 2014 yılında yayımlandı. «Teknik Usuller Tebliği» 2015 yılında yayımlandı. 45

46 İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği İdareler su kayıp oranlarını, kademeli olarak % 25 düzeyine indirmekle yükümlüdür. Su kayıplarının %30 a düşürülmesi için gereken süre Su kayıplarının %25 e düşürülmesi için gereken süre Büyükşehir ve İl Belediyeleri İlçe ve Belde Belediyeleri İdareler, Yıllık Su Kayıpları Raporlarını her yıl, takip eden yılın Şubat ayı sonuna kadar Bakanlığa göndermekle yükümlüdür. 46

47 Türkiye deki Su Kayıpları Kaynaktan çekilen su 7 milyar m3/yıl (DSİ,2017) 64 % 36 % Dağıtılmış ve faturalandırılmış (TÜİK,2016) Su kayıpları ve faturalandırılmayan (TÜİK, 2016) Su kayıp oranı % 36 seviyesinde ise kayıp 2,5 milyar m 3, Kişi başı tüketim miktarı 200 lt/gün, 34 milyon kişinin bir yılık su ihtiyacı, İstanbul un 2,3 yıllık su ihtiyacı karşılanacaktır. 47

48 SU YÖNETİMİNDE KALİTE YÖNETİMİ 48

49 Su Kalitesi Sorunları Biyolojik veri ve indeks Hassas Su Kütleleri Mevcut su kalitesi durumu ve sıcak noktalar Alıcı ortam esaslı deşarj limitlerine geçilememesi Atıksu arıtma tesisi bulunmayan yerleşimler ve sanayi tesisleri ile mevcut atıksu arıtma tesislerinin iyi işletilememesi Düzensiz katı atık depolama sahalarının rehabilite edilmemesi Zirâi faaliyetlerden kaynaklanan kirlilik

50 Proje kapsamında 25 havzada yapılan envanter çalışması ve 8 havzada (Aşağı Fırat, Batı Akdeniz, Ceyhan, Aras, Doğu Karadeniz, Batı Karadeniz, Kuzey Ege, Sakarya) gerçekleştirilen 1 yıllık izleme sonuçlarına göre; Ülkemize özgü sucul flora ve fauna listelerinin hazırlanması, Tipe özgü referans alanların ve koşulların belirlenmesi, Biyolojik indekslerin belirlenmesi, Ekolojik kalite değerlendirme sisteminin oluşturulması, 8 Havzanın ekolojik durumlarının belirlenmesi hedeflenmiştir. 50

51 ÜLKEMİZE ÖZGÜ SU KALİTESİ EKOLOJİK DEĞERLENDİRME SİSTEMİNİN KURULMASI PROJESİ

52 TÜRKİYE DE REFERANS İZLEME AĞININ KURULMASI PROJESİ ( ) Projenin maksadı; referans alanların ve bu alanları temsil eden referans noktaların belirlenerek 25 havzada referans izleme ağının oluşturulmasıdır. Ülkemizin 25 havzasında nehir, göl, kıyı ve geçiş sularında her bir biyolojik kalite bileşeni için her tipe özgü yeterli sayıda aday referans alan belirlenmesi Belirlenen aday ve potansiyel referans alanlarda genel kimyasal, fizikokimyasal, biyolojik ve hidromorfolojik parametrelerin izlenmesi Yapılan izleme çalışmaları neticesinde elde edilen sonuçlara göre nihai referans izleme noktalarının seçimi ve ülkemiz için referans izleme ağının oluşturulması Ülkemiz havzalarında geçiş suyu kütlelerinin belirlenmesi

53 TÜRKİYE DE REFERANS İZLEME AĞININ KURULMASI PROJESİ ( ) Proje kapsamında, İlk izleme yılında (2017) 8 havzada (Kuzey Ege, K. Menderes, B. Menderes, Gediz, Batı Akdeniz, Antalya, Susurluk, Konya) izleme çalışmaları neticesinde referans alanlar belirlenmiş, bu havzalarda geçiş suyu kütleleri belirlenmiştir yılında 9 havzada (Burdur, Akarçay, Sakarya, Batı Karadeniz, Doğu Karadeniz, Kızılırmak, Meriç Ergene, Yeşilırmak, Marmara) izleme çalışmaları yürütülecek olup, birinci dönem (ilkbahar) arazi çalışmalarına başlanılmıştır.

54 Ülkemiz Yerüstü Sularının Mevcut Su Kalitesi

55 Ötrofikasyona Hassas Su Kütleleri Hem kentsel atıksular hem de nitrat açısından Türkiye nin yaklaşık %50 si hassas alan ilan edildi. SU KÜTLE SINIFI Gri Alan Hassas Su Kütlesi Kentsel Hassas Alan Nitrata Hassas Alan Koruma Bölgeleri Normal Alan NEHİR GÖL TOPLAM

56 Ergene Havzası Koruma Eylem Planı ( ) Ergene Havzası Koruma Eylem Planı, 06 Mayıs 2011 de Çerkezköy de kamuoyuna duyurulmuştur.

57 Ergene Havzası Koruma Eylem Planı ( ) 1. Dere yatakları temizleniyor, 2. Belediye AAT leri DSİ tarafından inşa ediliyor, 3. Islah Organize Bölge Sanayi Bölgeleri kuruluyor, 4. Sanayi için müşterek ileri atıksu arıtma tesisleri kuruluyor 5. Sanayide daha az su, daha az kirletici hammadde kullanımına geçiliyor, 6. Ergene Havzası ağaçlandırılıyor, erozyonla mücadele ediliyor, 7. Ergene de Planlı döneme geçiliyor, 1/ lik planlar uygulamaya giriyor

58 Ergene Havzası Koruma Eylem Planı ( ) 8. Katı ve tehlikeli atık işleme geri kazanım ve bertaraf tesisleri kuruluyor. 9. Zirai kaynaklı kirlilik kontrol edilecek, 10.Ergene Nehri gerçek zamanlı sürekli izlenecektir. 11. Denetimler daha da sıklaştırılıyor, 12.Deşarj standartları yeniden düzenlendi, Renk standartları getirildi ve Ergene tabii rengine getirilecek, 13.Havzaya Taşkın Erken Uyarı Sistemi kurulacak, 14.Yer altı suyunun kullanımı kontrol altına alınacak, 15. Trakya da baraj ve göletler ile sulama tesisleri tamamlanacak.

59 Ergene Havzası Koruma Eylem Planı ( ) KIRKLARELİ PINARHİSAR VİZE BABAESKİ SARAY LÜLEBURGAZ UZUNKÖPRÜ HAYRABOLU MURATLI ÇERKEZKÖY ÇORLU KEŞAN MALKARA İşletme Aşamasında (13 adet)

60 Ergene Havzası Koruma Eylem Planı ( )

61 Susurluk Havzası Maksimum Çevresel Kalite Standartlarına Göre Su Kalitesi Durumu Manyas Barajı Mürüvetler çayı Manyas Çayı Simav Çayı Dombay Deresi Deveci konağı Barajı Balat Çayı Yaylaalanı Deresi Demirtaş Barajı Oluk Dere Emet Çayı kolu Güdüllü Dere MAKSİMUM ÇKS DEĞERİNİ AŞAN PARAMETRELER 1. Benzo(a)piren (Ö) 2. Kadmiyum (Ö) 3. Chloroalkanes C10-13 (Ö) 4. Cybutryne (Ö) / (P) 5. Dichlorvos (Ö) / (P) 6. Fluorantene (Ö) 7. Heptaklor (Ö) / (P) 8. Hexachlorocyclohexane (α-, β-, γ- and d-hch dahil) (Ö) / (P) 9. Isoproturon (Ö) / (P) 10. Kurşun (Ö) 11. Nikel (Ö) 12. Nonilfenol (Ö) Ö: Öncelikli madde P: Pestisit İzleme istasyonu yok MAK-ÇKS nin altında MAK-ÇKS nin üstünde Kaynak : NHYP Projesi; SYGM, 2016

62 Susurluk Havzası Çevresel Kalite Standartını Aşan Parametreler Belirli Kirleticiler 1. Aldrin 2. Alüminyum 3. Antimon 4. Arsenik 5. Baryum 6. Berilyum 7. Boron 8. Bromür 9. Kobalt 10.Bakır 11.Cybutryne 12.Diklorvos 13.Flüoranten 16. Oktifenol 17. Piren 18. Silisyum 19. Gümüş 20. Titanyum 21. Vanadyum 22. Çinko 23. Bor 14.Indeno (1,2,3-cd) piren 15.Demir Öncelikli Maddeler 1. Benzo(a)piren 2. Benzo(b)florantin 3. Kadmiyum 4. Kloroalkanlar C Cybutryne 6. Di (2-ethylhexyl) phthalate DEHP 7. Fluorantin 8. Heptaklor 9. Heksaklorosikloheksan 10.Kurşun 11.Civa 12.Nikel 13.Nonilfenol

63 Gediz Havzası Yeraltısularındaki Arsenik Değerleri Kaynak : SYGM,

64 Alıcı Ortam Esaslı Deşarj Limitleri Alıcı ortam esaslı deşarj limitlerinin belirlenmesi çalışmaları yürütülmektedir. GÜNLÜK MAKSİMUM TOPLAM YÜK (GMTY) YAKLAŞIMININ GEDİZ HAVZASI NDA UYGULANMASI PROJESİ Deşarjlarda ÇKS değeri aşılan 45 adet kirletici madde için deşarj limiti hesaplanmıştır: 15 adet öncelikli kirletici madde 18 adet noktasal belirli kirletici madde 5 adet yayılı belirli kirletici madde 7 adet konvansiyonel parametre

65 Alıcı Ortam Esaslı Deşarj Limitleri Uşak OSB ye ait öncelikli maddeler ve belirli kirleticiler için mevcut deşarj konsantrasyonları ve önerilen deşarj limitleri (Seyrelme Faktörü = 3,80) YO-ÇKS Değerini Aşan Parametreler ÇKS (µg/l) İzlemeler Sonucu Tespit Edilen Değerler (µg/l) Önerilen Deşarj Limiti (µg/l) Gereken Yük Azaltımı (%) Si PH Sb 7, Sipermetrin 0, ,003 0, HBCDD 0,0016 0,03 0,01 76 Heptaklor ve heptaklor epoksit 0, ,001 0, ,8 PFOS 0, ,03 0,003 90

66 Alıcı Ortam Esaslı Deşarj Limitleri Uşak OSB ye ait konvansiyonel parametreler için mevcut deşarj konsantrasyonları ve önerilen deşarj limitleri (Seyrelme Faktörü = 3,80) YO-ÇKS Değerini Aşan Parametreler ÇKS (mg/l) İzlemeler Sonucu Tespit Edilen Değerler (mg/l) Önerilen Deşarj Limiti (mg/l) Gereken Yük Azaltımı (%) SKKY Alıcı Ortam Deşarj Standartları (T_19) BOİ KOİ NH 4 -N 1 9, TKN 1, TP 0,2 1,

67 Nehir Havza Yönetim Planları Mevcut durumda 25 havzamızın 11 inde Nehir Havza Yönetim Planları hazırlanmaya başlamıştır yılına kadar Nehir Havza Yönetim Planları 25 havzamızda tamamlanacaktır. 67

68 Nehir Havza Yönetim Planları İş Akışı Mevcut Durum Kalite ve Miktar Yönetimi Açısından Sıcak Noktalar İzleme Çevresel Hedefler Önlemler Programı Nehir Havza Yönetim Planı Mevcut veriler Su kütleleri Tipoloji Baskı-Etki- Risk analizi Su Kullanımları ve Ekonomik Analizler Noktasal kaynaklı kirlilik Yayılı kaynaklı kirlilik Suyun miktar durumu üzerindeki baskılar Suyun durumu üzerindeki insan faaliyetlerden kaynaklanan diğer etkilerin analizi İlk izleme (ilk karakterizasyon) Gözetimsel izleme (genel duruma bakılır) Operasyonel izleme (risk altındaki su kalitesinin iyileştirilmesi) Korunan alanların izlenmesi (İçme suyu, Ramsar vs., kıyı alanları dahil) İyi Su Durumu Sorunun sebebi, yeri, sebep olan faaliyet Mevcut önlemlerin değerlendirmesi Maliyet etkin çözümlerin belirlenmesi Yeni çözümler veya var olanların maliyet etkinlik yönünden geliştirilmesi Farklı finansman mekanizmalarının araştırılması

69 MERİÇ-ERGENE HAVZASI EKOLOJİK DURUM Ekolojik Durum Göller Çok iyi İyi Orta Zayıf Kötü Ekolojik Durum Nehirler Çok iyi İyi Orta Zayıf Kötü

70 ETKİ Veri yok Etki yok Etki var NHYP AB Projesi Kapsamındaki Çalışmalar: Modelleme Çalışmaları Modelleme çalışmasındaki gelecek senaryoları neticesinde kentsel atıksu arıtma tesislerinin ve Marmara derin deniz deşarjının tamamlanması ve nehir kıyısı restorasyonun yapılmasının akabinde fizikokimyasal parametreler açısından yalnızca 4 su kütlesinde iyi su durumuna erişilememektedir. Bu su kütlelerine muafiyet uygulanacaktır 70

71 Mevzuat Çalışmaları «İçme-Kullanma Suyu Havzalarının Korunmasına Dair Yönetmelik» 2017 yılında yayımlandı. Yönetmeliğe göre içme suyu koruma planları; Büyükşehir belediyelerine içme - kullanma suyu temin edilen kaynaklar için Büyükşehir Belediyeleri Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlükleri, İçme - kullanma suyu temin edilen diğer su kaynakları için Bakanlık, İçme ve kullanma suyu temin edilmesi planlanan su kaynakları için yatırımı yapan kurum tarafından hazırlanır. İçme - kullanma suyu temin edilen kaynaklar için koruma planlarının 5 yıl içerisinde hazırlanması mecburidir.

72 İçme-kullanma Suyu Havza Koruma Planı Hazırlama Safhaları İŞ ADIMI-1 İŞ ADIMI-2 İŞ ADIMI- 3 Havzanın Genel Özelliklerinin Belirlenmesi Su Kalitesini Etkileyen Kirletici Kaynakların Belirlenmesi İzleme Faaliyetlerinin Yürütülmesi Su Kalitesinin Belirlenmesi ve Model Çalışmaları Havza Koruma Planı ve Alternatiflerin Hazırlanması Havza Koruma Kuşaklarının Belirlenmesi Özel Hükümlerin Belirlenmesi İŞ ADIMI- 4 Coğrafi Bilgi Sistemi Çalışmalarının Yürütülmesi

73 İçme Suyu Koruma Planının Yürürlüğe Girmesi ve Uygulanması Koruma Planı Büyükşehir Belediyeleri tarafından 5 yıl içinde hazırlanır. Hazırlanmaması durumunda planlar ilgili idare namına Bakanlıkça hazırlanır.

74 ULUSAL SU BİLGİ SİSTEMİ 74

75 ULUSAL SU BİLGİ SİSTEMİ PROJESİ (USBS) USBS nin Maksadı Ülkemizde su ile ilgili, üretilen ve üretilecek verilerin ulusal ve uluslararası standartlara uygun tek bir sistem aracılığıyla yönetilmesi, İlgili kurum/kuruluşlar arasında su verisinin paylaşılmasını ve verilerin koordinasyonunun sağlanması, Ulusal Su Politikalarının Oluşturulması ve e-devlet Entegrasyonu

76 Entegrasyon Sağlanan Kurumlar T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı DSİ Genel Müdürlüğü Meteoroloji Genel Müdürlüğü Orman Genel Müdürlüğü DKMP Genel Müdürlüğü T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü T.C. Kalkınma Bakanlığı Türkiye İstatistik Kurumu T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Proje Süresince 12 Kurum ve 5 Bağlı Kuruluş ile görüşüldü

77 MİLLİ SU YÖNETİMİ PROJESİ 77

78 Milli Su Yönetimi Projesi (MSYS) Su kaynaklarımızın havza bazında ve merkezi olarak sürekli izlenmesi, kontrolü ve müdahale edilmesini sağlayacak SCADA tabanlı bir sistem modelinin oluşturulması Havza Yönetimi Baraj Seviyeleri USBS AGİ verileri Su Tahsisi Yönetimi SCADA Varlık Yönetimi Su verimliliği Model Sonuçları CBS Kayıp/Kaçak Verileri Çevresel Altyapı Verileri

79 Milli Su Yönetimi Projesi (MSYS) MSYS ile; Milli Su Kaynaklarımızın sürekli olarak hem bölgesel, hem de merkezi olarak on-line izlenmesi ve müdahale edilmesi, Su Veri tabanının oluşturulması, Hidrolik altyapıların yönetimi ve işletilmesi (baraj, sulama alanları, kuyular, su ve atıksu arıtma tesisleri) Su Tahsisi Yönetimi, Kuraklık Yönetimi, Taşkın Kontrolü, Su kalite kontrolü, Kuyu ve Akiferlerin izlenmesi ve kontrolü vb. sağlanacaktır.

80 ARZ EDERİM 80