DUMANA KARIÞAN HAYAT

Transkript

1 DUMANA KARIÞAN HAYAT

2

3 DUMANA KARIÞAN HAYAT Bu kitap Türk Dil Kurumu Ýmla Kýlavuzu esas alýnarak hazýrlanmýþtýr.

4 ERDEMLER SERÝSÝ DUMANA KARIÞAN HAYAT Yayýn Yönetmeni : Editör : Hüseyin Yanýk Hasan Öztürk Dizgi ve Grafik : Kapak: Dahi Yayýn Eðitim Görsel Sanatlar Merkezi Dahi Yayýn Eðitim Görsel Sanatlar Merkezi Basým Yýlý : 2010 Dahi Yayýn Eðitim Libadiye Cad. Tahralý Sok. Kavakyeli Plaza A Blok D:26 Ataþehir/ Ýstanbul

5 DUMANA KARIÞAN HAYAT Oldukça sýcak bir aðustos günüydü. Hastanenin 510 numaralý odasýnda hüzünlü bir bekleyiþ vardý. Kýrk beþ yaþlarýnda, siyah saçlý, zayýf bir adam bembeyaz bir örtünün altýnda yatýyordu. Herkes gibi o da terlemiþ, neredeyse sýcaktan nefes alamaz hâle gelmiþti. Birazdan bir ameliyata girecek olan bu adam Ýlhan Beydi. Alnýnda boncuk boncuk ter damlalarý birikmiþti. Her ne kadar herkes bu damlalarý sýcaktan zannetse de iþin aslý hiç de öyle deðildi. Alnýndaki terler birazdan gireceði ameliyattan duyduðu korku yüzündendi. Bir an içinden "Ya masadan kalkamaz, ölürsem!" diye geçirdi. Sonra kimsenin göremediði, sadece bir anlýk yüzünde beliren bir tebessüm oluþtu. Dumana Karýþan Hayat 5

6 "Keþke ölsem de böyle yaþamaya devam etmesem." diye düþündü. Kocasýnýn aklýndan geçenleri anlar gibi lafa giren Beyza Haným sýcak odadaki buz gibi esen sessizliði daðýttý. - Ýlhancým, sakýn merak etme! Doktorlarýn hepsi mesleðinde uzman insanlar. Ameliyatýn gayet iyi geçecek. Biz de seni burada bekliyor olacaðýz. Dualarýmýz hep seninle birlikte. - Merak ettiðim falan yok haným, sadece acaba ölmek mi daha iyi yoksa bu hâlde yaþamak mý onu düþünüyorum. Kocasýnýn bu sözlerine Beyza Haným önce cevap vermedi. Açýkçasý kendisi de bu konuda tam emin deðildi. Yine de kocasýna destek olmalý, onu rahatlatmalýydý. - Bu da ne demek þimdi caným? Nasýl böyle düþünebiliyorsun? Allah göstermesin, sana bir þey olsa biz ne yaparýz sonra? Rica ediyorum, kafandan bu düþünceleri çýkar. Kendini düþünmüyorsan en azýndan bizi düþün. - Zaten sizden baþka düþündüðüm kimse yok ki! Acýmý artýran aslýnda bu. Zamanýnda sizi azýcýk düþünmüþ olsaydým þimdi bunlar baþýma gelmezdi. Ama ben bunlarý hak ettim. Ýlhan Bey sözlerine devam edemedi. Gözlerinde birkaç damla yaþ belirdi. Önce yirmi yýllýk hayat 6 Erdemler Serisi

7 arkadaþýna sonra da bir köþede ayakta bekleyen oðullarýna baktý. - Ne olur beni affedin, sizler bunlarý hak etmediniz. Hepsi benim suçum. Hep bir þey olmaz zannettim. Bana bir þey olmaz, dað gibi adamým, diye düþündüm. Ýþte sonuç ortada. Kendi ellerimle hem kendi hayatýmý hem de sizin hayatýnýzý mahvettim. Affedin beni ne olur! Aðlamamak için bir süredir kendiyle mücadele eden Ýlhan Bey daha fazla dayanamadý. Gözyaþlarýný engelleyemedi ve hýçkýra hýçkýra aðlamaya baþladý. Onun aðlamalarý bir anda odadaki herkesi etkiledi. Beyza Haným yatakta omuzlarý sarsýlarak aðlayan kocasýna sarýldý ve o da aðlamaya baþladý. Ýlhan Beyin küçük oðlu Tolga bir köþede büzüldüðü yerden bir anda fýrladý ve kendini yataða attý. Aðlamaktan kýzarmýþ gözleriyle babasýna bakýp: - Ne olur baba, sen aðlama. Ýstersen senin yerine ben ameliyat olayým, deyince Ýlhan Bey artýk kendini toplama vaktinin geldiðini anladý. - Ben sana hiç kýyabilir miyim caným oðlum, ben sadece bakalým beni ne kadar seviyormuþsunuz onu öðrenmek için numara yaptým. Demek ki beni herkes seviyormuþ. - Tabii seni seviyoruz, sen bizim babamýzsýn. Tolga'nýn bu sözleri odadaki hüzünlü havayý biraz olsun daðýtmýþtý. Yüzündeki zoraki gülümsemeyle Dumana Karýþan Hayat 7

8 Ýlhan Beyin büyük oðlu Kaya kardeþinin elinden tuttu. - Haydi bakalým ufaklýk, babayý güzelce öp de biz odadan çýkalým. Hemþireyle doktorlar birazdan gelirler. Babam da hazýrlansýn, tamam mý? Tolga babasýna büyük bir öpücük verdi ve sýmsýký sarýldý. - Çýktýðýnda bizi merak etme tamam mý, hepimiz burada olacaðýz, dedi. Daha sonra Kaya babasýyla vedalaþtý. - Güçlü ol baba, sonrasýný sakýn merak etme. Biz hep yanýndayýz, dedi. Kaya'nýn dediklerini sadece Ýlhan Bey duydu; çünkü Kaya babasýna sarýlýrken kulaðýna fýsýldamýþtý bu sözleri. Baba oðul vedalaþtýlar. Ýki oðlu kapýdan çýkarken Ýlhan Bey onlarýn ardýndan bakakaldý. Sanki bir daha onlarý göremeyecekmiþ gibi uzun uzun baktý arkalarýndan. Þimdi odada karý koca baþ baþa kalmýþlardý. Beyza Haným yavaþça kocasýnýn üzerindeki pijamalarý çýkarmasýna ve ardýndan hemþirenin býraktýðý ameliyat elbiselerini giymesine yardým etti. Artýk her þey hazýrdý. Kadýn kocasýna þefkat dolu gözlerle baktý. - Merak etme, her þey daha iyi olacak. Yeni bir hayatýn olacak ve biz hep yanýnda olacaðýz, dedi. Beyza Haným sözlerini tamamladýðý sýrada içeriye sedyeyle birlikte Elif Hemþire ve bir hasta bakýcý girdiler. Elif Hemþire her zamanki güler yüzlü tavrýyla Beyza Hanýma selam verdi ve Ýlhan Beyle konuþmaya 8 Erdemler Serisi

9 baþladý. - Bugün nasýlsýnýz Ýlhan Bey? Görünüþe bakýlýrsa hazýrlýklar tamamlanmýþ. Eðer bir aksilik çýkmazsa inþallah iki saat sonra bu yatakta dinleniyor olacaksýnýz. Þimdi sizi þu sedyeye alalým bakalým. Hasta bakýcýnýn da yardýmýyla Ýlhan Bey sedyeye yatýrýldý. Yattýðý yerden ameliyat öncesi Ýlhan Bey karýsýna son bir kez daha baktý. Gözlerindeki birkaç damla yaþý saklamaya çalýþan karýsýnýn dudaklarýnýn kýpýrdadýðýný gördü. Belli ki dua ediyordu. "Allahým, sen bana güç ver!" diye o da dua etti ve ameliyathaneye doðru sedyede yapýlan yolculuk baþladý. Hasta bakýcý sedyeyi yavaþ yavaþ ameliyathanenin kapýsýna doðru sürerken koridorda çocuklarýný gördü. Onlar da zoraki bir gülümsemeyle babalarýna el salladýlar. Ýþte artýk vakit gelmiþti, sedye gýcýrtýlar çýkararak kapýdan içeri girdi. Ýlhan Bey birden büyük bir þaþkýnlýk yaþadý. Ameliyatýn yapýlacaðý oda çok aydýnlýktý. Birazdan onu yatýracaklarý masanýn üzerinde kocaman bir projektör vardý ve ýþýðý ile odayý aydýnlatýyordu. Bu ýþýk yetmezmiþ gibi tavandaki tüm ýþýklar da açýktý. Ameliyat masasýnýn yanýndaki bir sehpada ise hayatýnda ilk defa gördüðü bir sürü alet vardý. Birazdan onu kesip biçecek aletler iþte bunlardý. Ýlhan Bey bir an korkuya kapýldý, kendinden utanmasa yattýðý sedyeden fýrlayýp arkasýna bile bak- Dumana Karýþan Hayat 9

10 madan kaçacaktý. O girdiði andan itibaren içeride onu izleyen hemþire sanki ne düþündüðünü anlamýþ gibi rahatlatan bir ses tonuyla konuþmaya baþladý. - Sakýn korkmayýn, öyle görüldüðü gibi korkunç bir yer deðildir burasý. Zaten siz hiçbir þey hissetmeyecek, hiçbir þey de hatýrlamayacaksýnýz. Tatlý bir uykuya dalacaksýnýz, o yüzden rahat olun. Hem doktor bey de tam bir uzmandýr. Hemþire sözünü bitirmiþti ki içeriye kalýn gözlüklü, neþeli bir adam girdi. Tepeden týrnaða yemyeþil ameliyat elbiseleri giydiði için sadece kalýn gözlüklerinin ardýndan siyah gözleri görülüyordu. Ýlhan Bey bir an onu astronot zannetti. Gerçekten de adam çok garip görünüyordu. - Ýlhan Bey, masamýza hoþ geldiniz. Biraz korkuyor olabilirsiniz, bu çok normal. Ama emin olun korkacak bir þey yok. Size birazdan narkoz vereceðiz ve uyutacaðýz. Uyandýðýnýzda ise yataðýnýzda dinleniyor olacaksýnýz. Kendinizi hiç sýkmayýn ve bize býrakýn. Merak etmeyin, emin ellerdesiniz. Bu sözler üzerine Ýlhan Bey artýk geri dönüþün olmadýðýný anladý. Onu ameliyat masasýna yatýrdýlar. Yüzünü görmediði bir hemþire aðzýna bir maske taktý ve havayý içine çekmesini istedi. O da denileni aynen yaptý. Soluduðu havanýn garip bir tadý vardý ama neye benzediðini çýkaramadý. O bu tadýn ne olduðunu düþünürken birden göz kapaklarý aðýrlaþtý, tatlý bir 10 Erdemler Serisi

11 uyku tüm vücudunu sardý. Artýk bayýlmýþtý. Gözlerini kapar kapamaz bu masaya nasýl geldiðini düþünmeye baþladý. Birazdan sol ayaðýnýn kesileceði bu masada ne iþi vardý? Þimdi rüyasýnda bunlarý görüyordu. *** Sigarayla ilk tanýþmasý daha sekiz yaþýnda olmuþtu. Bir gün hem sýnýf arkadaþý hem de komþularýnýn oðlu olan Kemal elinde iki sigarayla okula gelmiþti. Teneffüste en iyi arkadaþý Ýlhan'ý da yanýna almýþ ve okulun bir köþesine götürmüþtü. Heyecanla elini cebine attýktan sonra sanki bir hazine bulmuþ edasýyla Ýlhan'a hâlâ unutmadýðý o soruyu sormuþtu. - Bil bakalým cebimde ne var? Ýlhan bu soruya hemen cevap veremedi. Önce biraz düþündü. Acaba Kemal'in cebinde ne olabilirdi? - Þeker? - Deðil. - Çikolata? - Deðil. - O küçük arabalardan? - Ne arabasý be oðlum! - Ne bileyim oðlum ben cebinde ne var? - Biraz daha düþün bakalým. Ýlhan biraz daha düþünmeye baþladý. Bu çocuðun cebinde ne olabilirdi ki? Dumana Karýþan Hayat 11

12 - Yoksa kuþ mu yakaladýn? - Kuþu da nereden çýkardýn ya? - Uzatma da söyle o zaman. Kemal yüzünde sinsi bir gülüþle elini cebinden çýkardý. Parmaklarýnýn arasýnda iki tane sigara duruyordu. Birini ciddiyetle Ýlhan'a uzattý. Ýlhan büyük bir þaþkýnlýkla uzatýlan sigarayý aldý, bununla ne yapacaðýný anlamamýþtý. - Bu da ne þimdi? Oturup sigara mý içeceðiz? - Bunlarý babamdan arakladým. Bir tane kibrit de bulursak içebiliriz. - Niye içelim ki bunlarý? Hem babam anlarsa benim kemiklerimi kýrar. - Senin baban sigara içmiyor mu? - Hayýr, babam sigara içmez. - Benimki günde en az iki paket içer. Sigara içmeyen erkek mi olurmuþ hem? - Neyse sonra konuþuruz, hem zil çalacak þimdi, haydi sýnýfa gidelim. Ýlhan dersler bitene kadar cebindeki sigarayý ne yapacaðýný düþündü, durdu. Aslýnda sigara içmeyi merak etmiyor deðildi. Nasýl bir tadý var, içince ne hissedilir, bunlarýn hepsini düþünüyordu. Ama babasýnýn sözleri de hep aklýndaydý. Bir gün amcasý onlara geldiðinde sigara içmek istemiþ, babasý da ona "Þu zehri ciðerlerine çekmekten ne anlýyorsun bilmiyorum.paraný dumana verdiðin gibi saðlýðýný da tehlike- 12 Erdemler Serisi

13 ye atýyorsun. Parana da sana da yazýk!" demiþti. Ýlhan bu sözlerden sigaranýn iyi bir þey olmadýðýný anlamasýna raðmen yine de merakýna yenik düþtü. Okul çýkýþýnda bir bakkaldan kibrit aldýlar. Mahallenin sonunda yýkýntý bir evin bahçesine girdiler. Burasý yýllardýr kullanýlmayan, bu yüzden de harabeye dönmüþ bir yerdi. Ýkisi de ilk sigarayý kimin içeceði konusunda çekingendi. Sonunda Kemal gönüllü oldu. Ayný babasýndan gördüðü gibi sigarayý iþaret parmaðýyla orta parmaðýnýn arasýna aldý. Daha sonra kibriti Ýlhan'a uzattý. Ýlhan þaþkýnlýkla kibriti ne yapacaðýný anlamamýþtý. - Aval aval bakmasana oðlum, kibriti yak bakalým. Ýlhan denileni hemen yaptý ama ilk seferinde baþarýlý olamadý. Kibrit çöpü alev alýr almaz rüzgâr hemen onu söndürmüþtü. - Hayatýnda hiç mi kibrit yakmadýn oðlum? Rüzgâra arkaný dön de söndürmesin, dedi Kemal. Bunun üzerine Ýlhan tekrar denedi. Bu sefer kibriti yakmayý baþarmýþtý. Hazýr kibrit yanarken Kemal hemen eðilmiþ ve aðzýna götürdüðü sigarayý yakmaya çalýþmýþtý. Ama bu sefer de o becerememiþti. Aðzýndaki sigarayý ateþe tutuyor ama sigara yanmýyordu. Bunun üzerine babasýný hatýrladý. Babasý ne zaman sigara içmeye kalksa çakmaðýný çakar ve sigarasýndan derin bir soluk alýp içine çekerdi. Kemal de öyle Dumana Karýþan Hayat 13

14 yaptý. Nefesi içine çeker çekmez bir an kendini ölüyormuþ zannetti. Duman ciðerlerini yakmýþtý, bir an soluk alamadýðý için de az kalsýn boðuluyordu. Hemen öksürmeye baþlamýþ, gözlerinden de yaþlar boþanmýþtý. Bu sýrada Ýlhan gülmekten kýrýlýyordu. Gerçi önce arkadaþýnýn yüzünün kýpkýrmýzý oluþundan ve de öksürmesinden korkmuþ ama geçici bir durum olduðunu anlayýnca kendini tutamamýþtý. Biraz kendine gelen Kemal de yaptýðý acemiliðe kýzmýþ ama o da arkadaþýyla gülmüþtü. Ýlk nefes böyle alýnmasýna raðmen ikinci nefes daha dikkatli ciðerlere çekilmiþti. Bu sefer Kemal az bir nefes çekmiþ ama yine de öksürüklere boðulmaktan kurtulamamýþtý. Bu arada aðzýndan çýkan dumanlarý gösteriyor ve zafer kazanmýþ bir komutan edasýyla Ýlhan'a bakýyordu. - Nasýl ama gördün mü çýkan dumaný? - Ne olmuþ yani duman çýktýysa, madalya mý istiyorsun? - Saçmalama, nasýl içtim ama gördün mü? Haydi bakalým sýra sende. Ýlhan, Kemal'in sigara içmeye çalýþýrken yaþadýklarýný görünce biraz tereddüt geçirmiþti. Ayný duruma düþüp kendisine gülünmesini istemiyordu. - Ne oldu ki sanki içince, ne geçti þimdi eline? - Yoksa korkuyor musun? Sen de amma ödlek 14 Erdemler Serisi

15 biriymiþsin? Erkek adam sigara içer oðlum, senin gibi muhallebi çocuklarý içemez. - Kimse bana korkak diyemez. Ne yani senin yaptýðýn þeyi yapmaktan mý korkacakmýþým? Ver þu sigarayý da nasýl içilir sana göstereyim. Ýlhan bu sözleri arkadaþýna korkmadýðýný ispatlamak için söylemiþti ama içinden geçenler hiç de söyledikleri gibi deðildi. Gerçekten de korkuyordu. Ya o da gülünç duruma düþerse ya babasý sigara içtiðini anlarsa gibi sorular kafasýnda dolaþýp duruyordu. Onu bu dalgýnlýktan Kemal'in uzattýðý sigara uyandýrdý. - Al bakalým, benimkinden iç. Kemal'in uzattýðý sigara neredeyse yarýya gelmiþti. Sigaranýn ucunda uzun bir kül tabakasý vardý. Kemal sigarayý uzatmadan önce yine babasýný taklit ederek sigaraya küçük bir fiske vurmuþ ve bu külleri yere atmýþtý. - Senin sigarandan niye içeyim? Ben kendi sigaramý yakacaðým. Bu sözleri söyledikten sonra Ýlhan kibrit kutusunu Kemal'e uzatýp cebinden kendi sigarasýný çýkardý. Cebinde durmaktan sigara biraz yamulmuþtu ama hâlâ saðlamdý. Önce eliyle sigarayý düzeltti ve sonra da Kemal'in yaktýðý kibrite deðdirip yavaþça bir nefes aldý. Bir anda neye uðradýðýný þaþýrmýþtý Ýlhan. Biraz önce yaþanan sahne aynen tekrar etti. Ýlhan önce ök- Dumana Karýþan Hayat 15

16 sürüklere boðuldu, yüzü kýpkýrmýzý oldu ve gözlerinden yaþlar geldi. Þimdi gülme sýrasý Kemal'e gelmiþti. - Nasýlmýþ bakalým, gördün mü sen de gününü? Hâlâ öksürmekte olan Ýlhan bu soruya cevap veremedi. Bu sigara dedikleri þeyi insanlarýn niçin içtiklerini anlamaya çalýþtý. Tadý dersen iðrençti, kokusu dersen tam bir rezaletti. Üstelik hiçbir zevk de almamýþtý. - Bu ne biçim þey böyle? Bir daha hayatta içmem bundan. Nasýl içiyor baban bunu anlamadým. - Ýlk seferde bir þey anlaþýlmazmýþ. Biraz içip alýþmak lazýmmýþ, ancak o zaman tadý anlaþýlýyormuþ. - Bir daha içer miyim bilmiyorum. Ben hiç sevmedim bunu. - Artýk erkek olduk oðlum. Bundan sonra bizim diðer çocuklardan farkýmýz var. Biz büyüdük artýk. Ýlhan sigara içmeyle erkek olunmasýný anlamamýþtý. Babasý hayatýnda hiç sigara içmemiþti ama güçlü kuvvetli bir adamdý. Diðer çocuklardan da öyle bir farklarý falan yoktu. Aslýna bakýlýrsa bir farklarý vardý, üstleri baþlarý leþ gibi sigara kokuyordu ve Ýlhan bu kokudan babasýnýn kesinlikle sigara içtiðini anlamasýndan iyice korkmaya baþlamýþtý. - Býrak þimdi lafý da bu kokuyu ne yapacaðýz þimdi? Babam sigara içtiðimi anlarsa kemiklerimi 16 Erdemler Serisi

17 kýrar benim. - Valla benim ki anlamaz. Ne de olsa annem de babam da sigara içiyor. Ýkisi de zaten öyle kokuyor. Benim üstümdeki kokuyu anlamalarýna imkân yok. Sen kendin düþün ne yapacaðýný. Ýlhan bu cevap üzerine hem korkmaya hem de düþünmeye baþladý. Ýki kafadar yýkýntýlardan çýkýp evlerine doðru giderken Ýlhan'ýn aklýna üst kat komþularý Ramazan Abi geldi. Ramazan Abinin biraz ileride bir berber dükkâný vardý. Ýki kafadar eve giderken bu dükkâna uðradýlar ve kolonya kullanmak için izin istediler. Ramazan aðabeyleri bu isteðe önce þaþýrsa da kolonya þiþesini onlara uzattý. Kolonyayý bolca ellerine döküp her yerlerine sürdüler. Artýk sigara kokusundan eser yoktu ve rahatlýkla eve dönebilirlerdi. Ýþte Ýlhan Beyin sigarayla ilk tanýþmasý böyle olmuþtu. Zamanla bu tanýþýklýk ilerleyecek ve ameliyat masasýnda bacaðýnýn kesilmesine kadar sürecekti. Ýlhan Bey baygýn hâlde bunlarý düþünürken doktorlar da neredeyse kangren olan bacaðý kesmekle meþguldüler. Yazýk þu adama, insan kendi saðlýðýný nasýl böyle hiçe sayar ki? Hem bacaðý bu hâle gelene kadar neredeymiþ? Bu soruyu soran hemþireye doktor þöyle bir baktý. Sonra neþteri istedi. Bir yandan Ýlhan Beyin sol bacaðýný diz üstünden kesmeye baþlarken diðer yan- Dumana Karýþan Hayat 17

18 dan da konuþuyordu. - Zavallý adam bundan bir yýl kadar önce geldi ilk defa. O zamanlar sadece bacaðýnda küçük aðrýlar vardý. Yürüme zorluðu çekiyordu. Önceleri romatizma falan zannettik. Ama sonra tahliller yapýnca iþ açýða çýktý. Günde en az üç paket sigara içiyordu. Zehir bacaðýný kaplamýþ, damarlarý da týkamaya baþlamýþtý. Üstelik ciðerlerinde de ciddi sorunlar vardý. Doktor Arif Bey konuþurken ayný zamanda iþini de yapmaya devam ediyordu. Öncelikle bacak kemiðe kadar kesilmeye baþlandý. Ýlk olarak etler kesiliyor ayrýca her damar kesilmeden önce tek tek baðlanýyordu. Kemiðe dayanana kadar bu iþlem hep tekrar etti. Doktor bacak üzerinde çalýþýrken asistanlarý ve hemþireler de hikâyenin geri kalanýný merakla bekliyorlardý. - Adamý pek çok testten geçirdikten sonra karþýma aldým. Durumun ciddiyetini iyice anlattým. Eðer bu þekilde sigara içmeye devam ederse bacaðýndan olacaðýný söyledim. Önce gerçekten de korktu. Hemen sigarayý býrakmaya karar verdi. Ýlk birkaç gün aðzýna hiç sigara koymamýþ. Biz tabii bu duruma sevindik. Karýsýný görseniz ne kadar mutlu olmuþtu! Ama iþte bu mereti býrakmak o kadar kolay deðil. Adam "Bir taneden bir þey olmaz." deyip tekrar ufak ufak içmeye baþlamýþ. Bu arada bazý arkadaþlarý da buna kocakarý ilaçlarý falan vermiþler. Bu zavallý da 18 Erdemler Serisi

19 onlara inanýp kullanmýþ. Bacak bu sefer daha kötü olmuþ. Ne yazýk ki bize tekrar geldiklerinde yapacak bir þey kalmamýþtý. Allah'tan yine vaktinde gelmiþler. Eðer bir üç dört gün daha geç kalsalardý zavallý þimdi ölebilirdi. Ameliyat bu konuþmalar yapýlýrken tüm hýzýyla devam ediyordu. Sýra en zor iþe gelmiþti. Tüm damarlar baðlanmýþ ve kemiðin etrafý temizlenmiþti. Þimdi sýra kemiði kesmeye gelmiþti. Bu iþlemden sonra Ýlhan Beyin bacaðý artýk ondan ayrýlmýþ olacaktý. Doktor Arif Bey kesme iþlemine geçerken Ýlhan Bey de narkozun etkisiyle rüya görmeye devam ediyordu. *** Kemal'in verdiði ilk sigaradan sonra gizli gizli bu zehri içmeye baþlamýþ ve daha 12 yaþýnda neredeyse günde bir paket içer olmuþtu. Babasý sigara içtiðini anladýðý ilk anda onu hemen karþýsýna alýp konuþmuþtu. - Ýlhan, oðlum gel bakalým buraya. Sen sigara mý içmeye baþladýn bakalým? Ýlhan bu soruyu hemen inkâr ederek cevaplamýþsa da babasý çantasýndan bulduðu sigara paketini önüne atýnca çok utanmýþtý. - Bak oðlum, pek çok insan sigara içiyor olabilir ama bu sigaranýn faydalý bir þey olduðu anlamý- Dumana Karýþan Hayat 19

20 na gelmez. Üstelik sen daha çocuksun. Eðer bu yaþta sigara içmeye baþlarsan Allah göstermesin daha yaþlanmadan ölüp gidersin. Seni þimdilik sadece uyarýyorum, ama bir daha sigara içtiðini görür ya da anlarsam o zaman çok daha farklý konuþurum seninle. Ýlhan açýkçasý babasýndan böyle bir konuþma beklemiyordu. Babasýnýn kendisine çok kýzacaðýný hatta belki de döveceðini en azýndan iyi bir ceza vereceðini zannetmiþti. Oysa babasý onunla çok yumuþak konuþmuþtu. - Babam demek ki sigara içmeme çok kýzmamýþ. Eðer çok kýzsaydý daha farklý davranýrdý. Biraz daha dikkatli olmalý, babama yakalanmadan içmeliyim, diye düþündü. O konuþmadan sonra Ýlhan biraz daha dikkatli davranýr olmuþtu. Sigara paketini çantasýnda deðil daha güvenli bulduðu çorabýnýn içinde saklýyordu. Bunu da sigara içen bir çocukta görmüþ ve ona çok akýllýca gelmiþti. Gerçi bazen pakete ayak kokusu sinince sigarayý içmek biraz zor oluyordu ama o kadar kusur kadý kýzýnda da olur diye düþündü. Bu arada Ýlhan'ýn arkadaþ çevresi de geniþlemeye baþlamýþtý. Yalnýz bu çocuklarýn bazýlarý ondan büyüktü ve genelde "otlakçý" denen tiplerdi. Bu çocuklar çok sigara içmelerine raðmen yanlarýnda sigara taþýmaz hatta sigaraya para bile vermezlerdi. Sigara 20 Erdemler Serisi

21 içenlerin yanlarýna yanaþýr, onlardan "Hadi ver bir sigara da tüttürelim!" diye sigara dilenip içerlerdi. Önceleri arkadaþ çevresinin geniþlemesine sevinip arkadaþlarýna bol bol sigara ikram eden Ýlhan daha sonra bunun sebebini anlayýnca bu tiplerden uzak durmaya baþlamýþtý. Üstelik babasý da harçlýðýný biraz kýsmýþ, böylece Ýlhan da sigara almak için sýkýntý çeker olmuþtu. Henüz daha çocuk yaþta olduklarýndan her yerde sigara içemiyorlardý. Eðer bir gören olur da babalarýna söylerse zor durumda kalabilirlerdi. O yüzden genelde arkadaþlarýyla ilk sigara içtikleri yýkýntý eve gidip ancak orada içerlerdi. Ýlhan zamanla sigaraya o kadar alýþtý ki kendine göre gizli içme taktikleri bile geliþtirdi. Bu arada babasý birkaç defa daha Ýlhan'ý sigara içtiði gerekçesiyle uyarmýþ, hatta bir iki tokat bile atmýþtý ama artýk nafileydi. Ýlhan daha çocuk yaþta neredeyse sigara tiryakisi olmuþtu. Babasý harçlýðýný tamamen kesince o da eskiden uzak durduðu "otlakçý"lýða baþlamýþ, arkadaþlarýndan sigara dilenir olmuþtu. Sigara bulamadýðý zamanlarda iþi daha da ilerletmiþ ve sokaklardan içilip atýlan sigaralarýn izmaritlerini toplamaya baþlamýþtý. Bu izmaritleri topladýktan sonra az içilip atýlmýþ ya da içilecek az bir yeri kalmýþ olanlarý ayýrýyor ve sonra bunlarý sýrayla içiyordu. Dumana Karýþan Hayat 21

22 Kimlerin aðýzlarýna girip de pis sokaklara atýlmýþ hatta söndürmek için üzerine hangi pis ayaklarla basýlmýþ olan bu izmaritleri içmek hiç de öyle kolay deðildi. Önceleri bu izmaritlerin pisliklerini yýkayýp kuruttuktan sonra içmeye karar veren Ýlhan sonra yýkanýnca bunlarýn bir iþe yaramayacaðýný anlayýnca midesi çok kaldýrmasa da bunlarý içmeye alýþtý. Para buldukça sigara alýp içiyor bulamadýðýnda ise ya otlakçýlýk yapýyor ya da izmarit topluyordu. Bu arada okul dersleri de gittikçe kötü gitmeye baþlamýþtý. Bir gün okulun tuvaletinde Kemal'le sigara içerlerken içerden duman çýktýðýný gören bir öðrenci paniðe kapýlmýþ ve yangýn çýktý zannederek nöbetçi öðretmeni çaðýrmýþtý. Elbette içeride birilerinin sigara içtiðini düþünmesine imkân yoktu çünkü okulda o yaþta sigara içen Kemal'le Ýlhan'dan baþka kimse bulunmuyordu. Nöbetçi öðretmen tuvalete girer girmez içeride sigara içildiðini anlamýþ ve iki kafadarý suçüstü yakalamýþtý. Onlarý kulaklarýndan tuttuklarý gibi müdürün yanýna götürmüþ, müdür de haklarýnda tutanak tuttuktan sonra velilerini okula çaðýrmýþtý. Hem Ýlhan'ýn hem de Kemal'in okula anneleri gelmiþti. Kemal'in annesi Dilek Haným aslýna bakýlýrsa oðlunun sigara içerken yakalanmasýna çok þaþýrmamýþtý. - Ne yani bu kadar yolu siz çocuðumu tuvalette 22 Erdemler Serisi

23 sigara içerken yakaladýnýz diye mi geldim? Bu soruya çok þaþýran müdür, Dilek Hanýma ne diyeceðini bilemedi. - Siz oðlunuzun bu yaþta sigara kullandýðýný biliyor muydunuz yani? - Biliyorum elbette. Ne yapalým, dövdük olmadý, baðýrdýk olmadý, babasý harçlýk bile vermedi kaç zaman ama yine de akýllanmadý. Biz de kendi hâline býraktýk artýk. Ne yapacaksa yapsýn bundan sonra. - Hiç öyle þey olur mu hanýmefendi. Bu yaþtaki çocuða nasýl böyle tolerans gösterirsiniz? Bugün bu yaþta sigara içse yarýn baþka kötü alýþkanlýklara da ilgi duyar. Çocuðunuzu kaybedersiniz sonra! Lütfen daha duyarlý olun. Açýkçasý bu sözler Kemal'in annesi Dilek Hanýmý çok da fazla etkilememiþti. Ona göre ne de olsa ileride büyüyünce bu zýkkýmý içecekti. O yüzden de yapýlacak çok da fazla þey yoktu. Gerçi henüz oðlunun yaþý biraz ufaktý sigara içmek için ama yakýnda zaten büyüyecekti. - Bakýn müdür bey, akþama babasý gelince bugün okulda yaptýklarýný söylerim, o da kemiklerini kýrar bu yaramazýn. Biz de biraz daha üstüne düþeriz ama her saatte de yanýnda olamayýz. Ýçecekse ileride zaten yine içer, o yüzden yapacak fazla da bir þey yok aslýnda. - Hanýmefendi, bu dövmekle, çocuðun kemik- Dumana Karýþan Hayat 23

24 lerini kýrmakla halledilecek bir mesele deðil ki! Ona sigaranýn zararlarýný anlatýn, nasýl bir zehir olduðunu izah edin. Yoksa çocuðunuzun saðlýðý da geleceði de tehlike altýnda. Bizden sizi uyarmasý, gerisi sizin bileceðiniz bir iþ. Dilek Hanýmýn aksine Ýlhan'ýn annesi Ayþe Hanýmýn okuldaki bu üzücü duruma caný çok sýkýlmýþtý. O da aslýnda müdür gibi düþünüyordu. Baðýrýp çaðrýlarak halledilecek bir sorun deðildi bu. Demek ki çocuðumuza iyi örnek olamamýþýz, onu iyi yetiþtirememiþiz, diye düþündü. Müdür, ricalar üzerine bu seferlik sadece uyarýyla yetineceðini ama ayný durumun tekrarý hâlinde çok aðýr bir ceza verileceðini söyleyerek anneleriyle birlikte çocuklarý gönderdi. Akþam olunca her iki evde de babalarla çocuklar arasýnda sinirli bir konuþma geçmiþti. Ýki konuþma arasýnda ise büyük bir fark vardý. Kemal'in babasý yaklaþýk on beþ dakika boyunca baðýrýp çaðýrdýktan sonra Kemal'i bir güzel haþlamýþ, bir sürü yasaklar listesi saymýþ, listenin baþýna ise sokaða çýkmama ile her zamanki gibi harçlýk kesme cezasýný koymuþtu. Konuþma bitince de çok sinirlendiðinden kendini yatýþtýrmak için bir sigara yakmýþtý. Ýlhanlarýn evinde ise daha sakin bir hava hâkimdi. Babasý çok sinirlenmesine raðmen onunla elinden geldiði kadar yumuþak konuþmaya çalýþmýþtý. 24 Erdemler Serisi

25 - Annenin dedikleri doðru mu oðlum? - - Lütfen bana bir cevap verir misin? - Evet baba. - Demek okulda sigara içerken yakalandýn? - - Sigarayý nerede içiyordunuz? - Tuvalette. - Aferin size, içecek ne güzel bir yer bulmuþsunuz öyle. O kokular arasýnda tadý daha iyi mi geliyor? - - Lütfen oðlum bana söyler misin, neden sigara içiyorsun? - - Haydi ama, senden bir cevap istiyorum. Açýkçasý çok da merak ediyorum. Þimdi bana çekinmeden söyle. Neden sigara içiyorsun? - Hiiçç. - Ne demek hiç. Yani içmenin bir sebebi yok, öyle mi? - Evet. - Ýnsanlar yaptýklarý iþleri sebepsiz yapmazlar. Eðer yapýlan bir iþin sebebi yoksa zaten o iþ de gereksiz demektir. Þimdi sen gereksiz yere mi sigara içiyorsun? - Ýçiyorum ama neden içtiðimi bilmiyorum. Sadece caným istiyor, ben de içiyorum. Dumana Karýþan Hayat 25

26 - Bak oðlum, canýmýz istiyor diye her þeyi yapamayýz ki! Zevk alýyoruz diye canýmýzýn istediði her þeyi yapsak neler olur bir düþünsene! Üstelik sigara saðlýðýn için çok zararlý. Bana bir tane faydasýný söyleyebilir misin? Genç yaþta ölüp gitmek mi istiyorsun? Þimdi bana söz vermeni istiyorum, bir daha içmeyeceðine dair söz ver bana. - Söz baba, bir daha içmeyeceðim. Ýlhan Bey ameliyat masasýnda yatarken bu sözü tutamadýðýna çok piþman olmuþtu. Bir iki gün sözüne dikkat etmiþ ama yine arkadaþlarýyla bir araya gelince sözünü unutmuþtu. Eðer þu anda o günlere geri dönme þansý olsa hiç düþünmeden sözünü tutmak için elinden geleni yapardý. Doktor Arif Bey bacaðýný vücuduna baðlayan kemiði keserken iþte bu düþünceler içindeydi. Bugüne kadar pek çok ameliyata katýlmýþ olan hemþirelerden biri bacak kesilirken kendini tutamadý. Aslýnda doktorlarýn aksine ameliyatlarda çok konuþan biri deðildi. Hatta neredeyse konuþtuðu bile duyulmamýþtý bugüne kadar. - Hocam, bu adam sigara içmeye devam ederse ayaðýnýn kesileceðini bilmiyor muydu? - Bilmez olur mu hiç; ama ne hikmetse bu insanlarý anlamak imkânsýz. Adamla kaç defa konuþtum. Sigaradan damarlarýnýn týkandýðýný, içmeye devam ederse bacaðýný kesmek zorunda kalacaðýmýzý 26 Erdemler Serisi

27 söyledim. Zavallý karýsý ayaklarýna kapanýp yalvardý neredeyse. Bir de iki tane yakýþýklý oðlu var. Onlar kim bilir kaç kere söylemiþlerdir? Ama ne hikmetse insanlar canlarý pahasýna bile vazgeçemiyorlar þu zehirden. Bu sýrada Ýlhan Beyin bacaðý artýk vücudundan ayrýlmýþtý. Doktorlar artýk ameliyatýn sonlarýna yaklaþmýþlardý. Þimdi geriye sadece etleri yamamak ve yarayý kapatýp dikmek kalmýþtý. Hemþirelerden biri vücuttan ayrýlan bacaðý, üzerinde "Týbbi Atýk" yazan bir poþete koydu. Poþet daha sonra bir kutuya konup bir köþeye ayrýldý. Ameliyatlarda hastalardan alýnan bu gibi parçalar daha sonra özel yerlerde saklanýr ya da yine özel alanlara gömülürlerdi. Ýlhan Beyin kesik bacaðý da iþte bu ameliyattan iki gün sonra diðer bazý atýklarla birlikte gömüldü. Ameliyat baþarýyla tamamlanmýþtý. Ýlhan Bey ise narkozun etkisiyle hâlâ uyuyordu. Ameliyattan sonra yoðun bakým odasýna alýnmýþ ve uyanmasý bekleniyordu. Ýlhan Beyse uyanmadan önce bacaðýyla ilgili son düþlerini görüyordu. Hastalýk belirtileri ilk defa yorgunluk olarak kendini göstermeye baþlamýþtý. Artýk iþe giderken yürüdüðü yol gözünde büyür olmuþtu. Evden çýktýktan neredeyse on on beþ dakika geçmeden nefesi kesilmeye baþlýyor, soluk soluða kalýyordu. Ýþe geldiðinde Dumana Karýþan Hayat 27

28 ise üstü baþý terden geçilmez sýrýlsýklam oluyordu. Ama en büyük iþkence merdivenleri çýkmaktý. Kendi evi dördüncü katta, çalýþtýðý büro ise üçüncü kattaydý. Oturduðu apartman eski bir bina olduðu için asansör yoktu. Ýlhan Beyin iþ dönüþü yorgun argýn dört kat birden çýkmasý tam bir iþkenceye dönüþüyordu. Neredeyse her katta bir iki dakika dinleniyor, merdivenleri öyle çýkýyordu. Ýþ yerinde de durum bundan farksýzdý. Gerçi iþ yerinde asansör vardý ama genelde hep bozuk olurdu. Hoþ çalýþýr durumda olsa da fazla bir þey deðiþmezdi; çünkü Ýlhan Bey asansörden korkardý. Bu çabuk yorulma hastalýðýnýn yanýnda onu ve özellikle karýsýný ilk endiþeye sevk eden durum Ýlhan Beyin öksürükleri oldu. Önceleri arada bir kýsa nöbetler þeklinde gelen öksürükler zamanla oldukça ilerlemiþti. Þimdi geceleri uyumasý neredeyse imkânsýz olmuþtu. Yataða girdikten biraz sonra öksürük nöbeti baþlýyor, bir ara onu boðacak kadar fazlalaþýp sonra duruyordu. Bu nöbetler geldiðinde Ýlhan Bey soluðu banyoda alýyor, kapýyý iyice kapatýp uyuyan çocuklarýný uyandýrmamaya çalýþýyordu. Durum sadece öksürük ya da yorgunluktan da çýkmýþ, gittikçe ilerleyen bir hastalýk hâlini almýþtý. Artýk sabahlarý kalktýðýnda aðzýnýn içi zehir gibi oluyordu, yediði içtiði hiçbir þeyden tat alamaz olmuþtu. Her 28 Erdemler Serisi

29 þey acý, her þey tatsýz geliyordu. Kocasýnýn saðlýðýnýn gittikçe bozulduðunu gören Beyza Haným pek çok dil dökmesine raðmen kocasýný bir doktora görünmeye bir türlü ikna edememiþti. Ne zaman konu açýlsa Ýlhan Bey hemen lafý kestirip atýyordu. - Ben turp gibiyim haným, bir þeyim yok. Sen merak etme. - Öyle deme Ýlhan, bak öksürüðün iyice arttý, hem uykusuzluk da çekiyorsun. Üstelik zayýflamaya da baþladýn. Doðru dürüst yemek yediðin yok. Varsa yoksa sigara. Bugünlerde iyice de artýrdýn zaten içmeyi. Býrak inadý da bir doktora gidelim. Bir þeyin yoksa zaten dert deðil, sadece içimiz rahat eder. Ama bir rahatsýzlýðýn varsa en azýndan bilir, önlem alýrýz. - Bir þeyim yok dedim ya, þimdi doktora gitsen bir sürü masraf. Havalar soðuyunca boðazlarým biraz þiþti iþte. O yüzden öksürüyorum öyle. Hem yaþ da artýk ilerliyor, artýk o kadar genç deðiliz. Bu kadar yorgunluk olur, gayet normal. Bunlarýn sigarayla da bir ilgisi yok. Bir tane eðlencemiz var, onu da bana çok görüyorsun. Ben neredeyse otuz yýldýr sigara içiyorum, bugüne kadar hiçbir þey olmadý, bundan sonra mý olacak? - Öyle deme Ýlhan, ne olur hem bir kontrolden geçsen! Fena mý olur? - Tamam, düþünürüz bakalým. Dumana Karýþan Hayat 29

30 Ýlhan Bey bir meseleye düþünürüz diyorsa bu aslýnda boþ ver anlamýna gelirdi. Bunu çok iyi bilen karýsý bu duruma üzüldü ama elinden de bir þey gelmedi. Günler ilerledikçe Ýlhan Beyin hastalýklarý da artmaya baþladý. Eskisinden farklý olarak þimdi sol bacaðýnda bir uyuþma baþlamýþtý. Yürümesine engel olana kadar bu durumu karýsýndan gizledi. Gezmeye gittiklerinde bazen acýlar içinde kalsa da bacaðýnýn verdiði rahatsýzlýða katlanmaya çalýþtý. Ama bir gün olanlar olunca artýk doktora gitmenin vakti geldiðini anlamýþtý. O gün Ýlhan Bey her zamanki gibi kalkar kalkmaz elini yüzünü yýkamýþ, daha kahvaltý bile yapmadan ilk sigarasýný yakmýþtý. Karýsý kahvaltýyý hazýrladýðýnda aç karnýna ikinci sigarasýný bitirmek üzereydi. Kahvaltýda sadece bir dilim ekmekle biraz domates ve ancak üç zeytin yiyebilmiþti. Aslýnda bu bile onun için fazla sayýlýrdý çünkü artýk iþtahý iyice kapanmaya baþlamýþtý. Zaten açlýk falan çektiði de yoktu, ne zaman biraz açlýk hissetse sigara paketini çýkarýp içmeye baþlýyor ve karnýný ciðerlerine çektiði dumanla doyuruyordu. Ama hâlâ bu dumanýn onun sonunu hazýrladýðýnýn farkýnda deðildi. Ýlhan Bey kahvaltýdan sonra evden çýktý. Merdivenlerden inerken sol bacaðýnda küçük bir sýzý hissetti ama fazla önemsemedi. Ýkinci kata gelmiþti ki sýzý 30 Erdemler Serisi

31 yerini uyuþmaya býraktý. Apartmandan çýkýp caddede yürümeye baþladýðýnda uyuþukluk parmak uçlarýndan dizine doðru çýkmaya baþlamýþtý. Kendi kendine "Ne oldu böyle bana, akþam ters mi yattým acaba?" diye düþündü. Bacaðýndaki uyuþukluk gittikçe artmaya baþlamýþtý. Farkýnda olmadan topalladýðýný anladý. Böyle giderse bu hâlde daha fazla yürüyemeyeceðini anladý. Belki de hayatýnda ilk kez iþe gitmek için bir taksi durdurdu. Taksiye âdeta ayaðýný sürükleyerek bindi. Ýþ yeri çok uzak sayýlmazdý. On dakikada geldi. Þansýna asansör bugün nasýl olduysa çalýþýyordu. Tüm korkularýna raðmen bu sefer asansöre bindi. Odasýna çýktýðýnda bacaðýndaki uyuþukluðun biraz hafiflediðini hissetti, ardýndan bir sigara daha yaktý ve kendini iþine verdi. Akþama kadar bacaðýnda baþka bir rahatsýzlýk yaþamadý ama bilmediði bir þey vardý, bu da akþam eve dönerken baþýna geleceklerdi. Ýþ yerinden her zamanki vaktinde ayrýldý. Binadan çýktýðýnda hemen bir sigara yaktý, keyifle eve doðru yürümeye baþladý. Daha beþ dakika kadar yürümemiþti ki sol bacaðýndaki uyuþukluðu tekrar hissetti. Ama bu seferki sabahkinden çok farklýydý. Aniden bacaðý sanki ortalýktan kayboldu. Attýðý adým boþlukta eridi ve bir anda kendini yerde buldu. Çok kötü düþmüþ, üstü baþý da berbat olmuþtu. Dumana Karýþan Hayat 31

32 Ýmdadýna ilk yetiþen genç bir adam oldu. Elinden tutup ayaða kalkmasýna yardým etti. Adam Ýlhan Beyin bir yere takýldýðýný zannetmiþti. Oysa durum hiç de böyle deðildi. Ýlhan Bey ayaða kalkar kalkmaz tekrar yere düþtü. Sanki sol bacaðý kopmuþ, yerinde yoktu. Ne olduðunu anlayamamýþtý. Ona yardým eden adam tekrar kaldýrmaya çalýþtý ama bu sefer Ýlhan Bey itiraz etti. - Teþekkür ederim ama galiba sol bacaðýma bir þey oldu. Bacaðýmý hissedemiyorum. - Nasýl yani, uyuþukluk falan mý var? - Ne olduðunu anlamadým ama bacaðým sanki yerinde deðil. Bu arada meraklý bir kalabalýk baþýnda toplanmaya baþladý. Her kafadan bir ses çýkýyordu. Kimisi ne olup bittiðini anlamaya çalýþýyor kimisi de yardým teklif ediyordu. - Kapkaççýlar mý dövmüþ adamý? - Yok, araba çarpmýþ herhâlde. - Yok yok belediyenin açtýðý çukura düþmüþ. - Ne çukuru be, kaldýrýmda çukur mu olur? - Baksana þu kaldýrým taþlarýna, hepsi yerinden oynuyor. Dikkatli basmasan takýlýp düþersin. - Bir þeyi var mý acaba? - Yok herhâlde. - Ama hâlâ yerde oturuyor zavallý adam, bir 32 Erdemler Serisi

33 türlü kalkamadý. - Beyefendi, bir þeyiniz var mý? Ýsterseniz bir ambulans çaðýralým da hastaneye gidin. Bu soruya Ýlhan Bey hemen cevap vermedi. Hâlâ ayaðýndaki uyuþukluk devam ediyordu. Biraz daha bekledikten sonra bir taksi çaðrýlmasýný rica etti. - Bir þeyim yok, sadece ayaðým uyuþtu biraz. Bir taksi çaðýrýrsanýz eve giderim. Zaten evim de çok uzakta deðil. Çevresindeki kalabalýk bunun üzerine yavaþ yavaþ daðýldý. Ayaða kalkmasýna yardým eden adam bir taksi çaðýrdý ona ve Ýlhan Bey eve gitti. Eve vardýðýnda taksiden þoförün yardýmýyla indi. Biraz oturmak ona iyi gelmiþti. Ama þimdi çýkacak bir sürü merdiven ve tam dört kat vardý. Ýçinden "Acaba yine düþer miyim?" diye tereddüt etti. Tam bu sýrada büyük oðlu Kaya kapýda görüldü. Kaya babasýný üstü baþý periþan bir hâlde görünce hemen koþtu ve babasýnýn yanýna geldi. Hem korkmuþ hem de çok meraklanmýþtý. - Baba ne oldu böyle sana? Kaza falan mý geçirdin, iyi misin? - Yok bir þeyim oðlum, sadece düþtüm. Ayaðým biraz uyuþtu. Yardým et de yukarý çýkalým. Dört katý çýkmalarý yaklaþýk on dakikalarýný almýþtý. Ýlhan Bey belki de hayatýnýn en zor anlarýndan birini yaþamýþtý. Daire kapýsýnýn önüne geldiklerinde Dumana Karýþan Hayat 33

34 merdivenlerle birlikte Ýlhan Bey de bitmiþti. Kapýyý Beyza Haným açmýþ ve kocasýný oðluna sarýlmýþ, içler acýsý bir hâlde görünce ne yapacaðýný þaþýrmýþtý. - Ýlhan, ne oldu sana böyle? Aman Allahým, þu hâline bak! - Panik yapma haným, sadece düþtüm. Ciddi bir þeyim yok. Yardým et de içeri girelim artýk. Karýsý ve oðlunun yardýmýyla içeriye girmiþ, temizlenip üstünü deðiþtirdikten sonra olan biteni anlatmýþtý. Tabii bunlarý anlatýrken de ardý ardýna sigara içmeye devam etmiþti. Kocasýný dinleyen Beyza Haným artýk kararýný vermiþ, oldukça da sert bir ses tonuyla son noktayý koymuþtu. - Hiç itiraz istemem, yarýn sabahtan doktora gideceðiz ve neyin var anlayacaðýz. Sakýn bana bahane bulup ertelemeye falan çalýþma. - Ya haným, sen de hemen abartýyorsun. Bir anlýk dalgýnlýðýma geldi, düþtüm. Zaten sonra da geçti, bak þimdi iyiyim, ne gerek var doktora gitmenin þimdi. - Sana itiraz yok dedim, yarýn doktora gideceðiz o kadar. Ýlhan Bey karýsýnýn bu sefer gerçekten ciddi olduðunu anlayýnca daha fazla itiraz etmedi. Aslýna bakýlýrsa kendisi de durumun bu sefer daha ciddi olduðunu fark etmiþti. Çünkü daha önce hiç böyle bir 34 Erdemler Serisi

35 þey baþýna gelmemiþti. Sabah ilk iþ olarak hastaneye gittiler. Doktorlar pek çok tahlil yaptýlar ve iyice muayene ettiler Ýlhan Beyi. Ýlhan Bey karýsýný rahatlatmaya çalýþýyor ve bu arada elinden geldiði kadar neþeli davranmaya çalýþýyordu. - Birazdan göreceksin boþa telaþ ettiðini, ben turp gibiyim. - Ýnþallah sen haklýsýndýr da ben boþuna telaþlanýyorumdur Ýlhan. Ama en azýndan içimiz rahat olur. Karý koca doktorun kapýsýnýn önündeki sandalyelerde otururken bir hemþire Ýlhan Beyin adýný okuyup sýranýn kendisine geldiðini duyurdu. Biraz gergin bir þekilde ikisi de içeri girdiler. Doktorun yüzündeki ifadeden Ýlhan Bey durumun sanki biraz ciddi olduðunu anlamýþtý ama karýsýna belli etmemeye çalýþýyordu. - Geçmiþ olsun Ýlhan Bey, hoþ geldiniz. Tahlil sonuçlarýnýzý inceledim. Sizinle açýk konuþacaðým. Durumunuz oldukça ciddi. Sol bacaðýnýzda ciddi damar týkanýklýklarý var. Ciðerleriniz de iþlevlerinin bir bölümünü kaybetmek üzere. - Tam anlayamadým doktor bey, neyim var benim þimdi? - Ýlhan Bey, günde kaç paket sigara içiyorsunuz? Dumana Karýþan Hayat 35

36 - Üç dört paket kadar, duruma göre deðiþiyor. - Peki kaç yýldýr sigara kullanýyorsunuz? - Otuz yýldan fazla oldu. Maalesef çocukluðumuzda alýþtýk. Cahillik iþte, bir daha da býrakamadýk. - Sizinle lafý uzatmadan, doðrudan konuþacaðým. Eðer sigara içmeye böyle devam ederseniz bacaðýnýzý kaybetme ihtimaliniz yüksek. Üstelik ciðerleriniz de bu gidiþle iflas edebilir. Ama henüz geç kalmýþ sayýlmazsýnýz. Eðer sigarayý býrakýr ve dikkatli bir tedavi sürecine devam edersiniz iyileþebilirsiniz. - Doktor Bey, þimdi bunlarýn hepsi sigara yüzünden mi? - Ne yazýk ki evet; ama dediðim gibi henüz çok geç kalýnmýþ deðil. Þimdi sizi zorlu bir savaþ bekliyor. Artýk sigarasýz yaþamaya baþlamanýz gerek. Yoksa önce bacaðýnýzý sonra da Allah göstermesin hayatýnýzý kaybedebilirsiniz. Ýlhan Bey tam bir þok yaþamýþtý. Açýkçasý durumunun bu kadar ciddi olacaðýný hiç tahmin etmemiþti. Olsa olsa romatizmadýr diye düþündüðü durum þimdi hayatýný tehdit ediyordu. Þimdi sýra savaþmaya gelmiþti. *** Ameliyattan çýkan Ýlhan Bey hâlâ narkozun etkisindeydi ve henüz uyanamamýþtý. Baþucunda karýsý Beyza Haným kocasýnýn uyanmasýný bekliyordu. Göz- 36 Erdemler Serisi

37 lerinde yaþlarla kocasýnýn izliyordu. Yatakta yatan kocasýnýn sol ayaðýnýn bulunduðu bölüm diðer ayaðýnýn aksine hiçbir tümsek oluþturmadan dümdüz duruyordu. O anda Beyza Haným hayatýnýn bundan sonraki bölümünün hiç de kolay geçmeyeceðini düþündü. Ýki çocuk ve tek bacaklý bir kocayla hayatýn yükü þimdi onun omuzlarýna binecekti. Ýçinden "Güçlü olmalýyým!" diye düþündü. Beyza Haným bunlarý düþünürken yataktan bir inilti geldi. Kocasý uyanmaya baþlamýþtý. Þefkatle kocasýnýn ellerini tuttu. Gözlerini yavaþ yavaþ aralayan Ýlhan Bey karþýsýnda karýsýný görünce biraz þaþýrdý. Üzerinde çok büyük bir yorgunluk vardý. Sanki göz kapaklarýnýn üstünde tonlarca aðýrlýk var gibiydi. Ne kadar uðraþsa da hemen gözlerini açamadý. Aðzýndan belli belirsiz sözler duyuldu. - Beyza, burada mýsýn? - Buradayým caným, yanýndayým. - Ameliyat bitti mi? - Bitti, þimdi yataðýndasýn. Kendini fazla zorlama, doktor bey narkozun etkisinin uyandýktan sonra biraz daha sürebileceðini söyledi. O yüzden gözlerini tam açamýyorsun. - Bacaðým nasýl, kestiler mi? Bu soruya cevap vermeden önce Beyza Hanýmýn gözlerindeki yaþlar yanaklarýndan aþaðý doðru Dumana Karýþan Hayat 37

38 düþtü. Kendini toparlayýp öyle cevap verdi. - Þimdi iyisin, merak etme. Ameliyat oldukça baþarýlý geçmiþ. Birkaç gün dinlendikten sonra eve gidebilirmiþsin. - Þimdi bacaðým yok artýk deðil mi? Tek bacaklý, sakat bir adam oldum artýk. - Öyle konuþma lütfen. Hem protez bacak takýlacak, yine eskisi gibi yürüyebileceksin. - Ne seni ne de doktorlarý dinledim, hep bir þey olmaz dedim. Ama bak þimdi hâlime. Burada tek bacakla yatýyorum. Neden bu hâllere düþtüm ben? Hep akýlsýzlýðým yüzünden. - Olan oldu artýk Ýlhan, artýk geçmiþi unutup geleceðe bakmalýsýn. Bak Allaha þükür hâlâ hayattasýn, hem unutma! Bacaðýný kaybettin ama eðer iradeli davranamazsan hayatýný da kaybedeceksin. Eðer kendini düþünmüyorsan bizi düþün lütfen. - Baþka bir þey düþünmüyorum ki zaten. - Bak Ýlhan bu sefer geçen seferki hatalarý yapma. Bize söz ver, iradenle bu zehiri alt edeceðine söz ver. Ýlhan Bey bu konuda daha önce verip de tutamadýðý sayýsýz sözleri hatýrladý. Bacaðýndaki rahatsýzlýðý ilk defa öðrendiði o gün hastaneden eve döndüklerinde karýsýyla yine buna benzer bir konuþma yapmýþlardý. Eðer o gün verdiði sözleri tutmuþ olsaydý þimdi bunlar hiç yaþanmayacaktý. Þimdi o günler 38 Erdemler Serisi

39 bir film þeridi gibi gözlerinin önünden geçiyordu. *** O gün hastaneden eve geldiklerinde Ýlhan Bey hâlâ doktorun dediklerinin þoku altýndaydý. Demek sigara içmeye devam ederse hayatý tehlikeye girecekti.çocuklara henüz durumu anlatmamýþlar, uygun bir aný beklemiþlerdi. Büyük oðlu Kaya bir þeylerin ters gittiðini anlamýþ, ne olduðunu öðrenmek için Beyza Hanýmý sýkýþtýrýyordu. Küçük oðlu Tolga ise henüz olup bitenin tam olarak farkýnda deðildi. Ýlhan Bey çocuklarla yemekte konuþmayý düþünüyordu. Beyza Haným sofrayý hazýrlayýp tüm aile masaya oturunca Ýlhan Bey fazla gergin görünmemeye çalýþarak durumu anlatmaya baþladý. Çocuklarý telaþlandýrmak istemiyordu. - Bugün annenizle doktora gittik. - Önemli bir þey yoktur inþallah. Kaya bu dileðini söylerken aslýnda babasýnýn ses tonundan ciddi þeyler olduðunu sezmiþti. - Aslýnda doktor önemli þeyler söyledi ama sakýn meraklanmayýn, henüz geç kalýnmýþ bir durum yok. - Ne söyledi baba, adamý çatlatmadan söylesene. - Sigarayý biraz azaltmam gerektiðini söyledi. Dumana Karýþan Hayat 39

40 - Neden peki, ciddi bir durum mu var? - Çok sigara içtiðimden sol bacaðýmda bazý damarlarýn týkandýðýný söyledi. Bu yüzden yürürken ayaklarýmda uyuþma oluyormuþ. Ben de bundan sonra sigarayý azaltmaya karar verdim. Durum bundan ibaret. - Zaten ben hiç sevmiyorum o pis þeyi içmeni baba. Hem çok da kötü kokuyor. Ne güzel iþte, bir daha içmezsin. Tolga'nýn bu sözleri gergin ortamý yumuþatmýþtý. Ýlhan Bey küçük oðluna gülerek cevap verdi. - Tamam o zaman, ben de bundan sonra sigara içmeyeceðim. O akþamki yemekten sonra Ýlhan Bey üç dört gün boyunca hiç sigara içmedi. Ama sigarasýzlýk onu oldukça sinirli bir hâle getirmiþti. En ufak þeylere baðýrýyor, karýsý ve çocuklarýný azarlayýp üzüyordu. Aslýnda o da bu durumun farkýndaydý ama elinden bir þey gelmiyordu. Sigarasýz geçen bu birkaç günün sonunda bir ara caný çok fazla sigara istedi. Ýçinden "Bir tane içsem bir þey olmaz." diye düþündü. Ama evde hiç sigara yoktu. Karýsý böyle bir þeyin olacaðýný düþünüp evde ne kadar sigara paketi varsa hepsini atmýþtý. Ama unuttuðu bir þey vardý. Ýlhan Beyin ne olur ne olmaz diye sakladýðý paket hâlâ çekmecenin bir köþesinde duruyordu. Ýlhan Bey hemen yatak odasýndaki çekmeceye 40 Erdemler Serisi

41 doðru gitti. Karýsý o sýrada mutfakta bulaþýklar ile uðraþýyordu, çocuklar ise okuldaydý. Ýçinden tam zamaný diye düþündü. Ýkinci çekmeceyi açtý, çekmecenin arka tarafýnda kazaklarýnýn altýnda duran paketi aldý. Bir an içip içmeme konusunda tereddüde düþtü. Sonra kendi kendini rahatlattý. - Doktor günde üç paket içtiðim için hastalandýðýmý söyledi. Zaten sadece bir tane içeceðim. Bir taneden bir þey çýkmaz. Hem bu meret öyle hemen de býrakýlmaz ki caným. Otuz yýldýr içiyorum bunu. Sigarayý içmeye karar vermiþti ama sorun þimdi bunu karýsýna göstermeden nasýl yapacaðýydý. Acaba tuvalette mi içsem diye düþündü. Sonra hemen aklýna okulda Kemal'le tuvalette nasýl yakalandýklarý geldi. Kendi kendine güldü. - O zaman nöbetçi öðretmen yakalamýþtý, þimdi haným yakalarsa ayvayý yeriz, diye düþündü. - Ýþe bak, aradan otuz yýl geçti hâlâ sigara içerken yakalanmaktan korkuyorum. En iyisi çaktýrmadan balkonda içmek. Ýlhan Bey balkona çýkmadan önce karýsýný kontrol etmek için tekrar mutfaða baktý. Karýsýnýn önünde akþamdan kalma bulaþýklar duruyordu. Hem daha yemek de yapacaktý. Nereden baksan bir saat daha mutfakta iþi var diye düþündü. Yavaþça salona doðru gitti. Ýçinden hâlâ bu iþi gizli gizli yaptýðý için gülmek geliyordu. "Ne hâllere düþtük þu meret yüzün- Dumana Karýþan Hayat 41

42 den!" diye söylendi gülerek. Gürültü yapmamaya çalýþarak balkon kapýsýný açýp dýþarý çýktý. Bugün güzel bir hava vardý. Temiz havayý ciðerlerine çekti. Ardýndan her zamanki alýþkanlýkla elini cebine attý. Boþ cepte çakmaðýný aradý elleri ama bulamadý. Sonra karýsýnýn çakmaðýna da el koyduðunu hatýrladý. Bu duruma iyice sinirlendi. Þimdi mutfaða gidip kibrit de alamazdý. Ne yapacaðýný düþünmeye çalýþtý. Birden aklýna salonda süs olarak kullanýlan çakmak geldi. Bir arkadaþýnýn hediyesi olan bu çakmak gemi dümeni þeklindeydi. Dümeni çevirince çakmak yanýyordu. Hemen tekrar salona döndü ve çakmaðý vitrinden aldý. Ýçinden dolu olmasýna dua ederek dümeni çevirdi. Yaþasýn, çakmak yanmýþtý. Hemen paketten bir sigara alarak yaktý ve ilk nefesi ciðerlerine kadar çekti. Ama hemen dumaný dýþarý üflemedi, balkona çýktý ve nefesini orada býraktý. - Oh be, dünya varmýþ. Kendime geldim vallahi. Asýl ben þunu içmesem ölürüm. Biraz azaltýp günde birkaç tane içsem bir þey olmaz. Yoksa kafayý yiyeceðim, diye kendi kendine konuþtu. Sigarayý bitirince içeri girecekti ki "Yak bir tane daha!" diye bir ses duydu içinden. Hemen bu sese uydu. - Ne de olsa günde beþ altý tane içebilirim. Ýkincisi neden þimdi olmasýn ki, diye düþündü ve hemen ikinci sigarayý da yaktý. 42 Erdemler Serisi

43 Ýþte bu ikinci sigara onun bacaðýnýn sonunu hazýrladý. Karýsýna belli etmeden içtiði sigaralar günler geçtikçe artmaya baþladý. Günde iki üç tane içsem bir þey olmaz dediði sigara sayýsý daha o gün altýya, bir hafta içinde de ona çýktý. Daha sonraki günlerde bir pakete yükseldi. Beyza Hanýmýn kocasýnýn tekrar sigaraya baþladýðýný fark etmesi çok da geç olmadý. Kocasýyla oturup defalarca konuþtu ama her seferinde sadece söz aldý. Ýlhan Bey her seferinde söz veriyor ama bu söz kýsa sürede unutulup gidiyordu. Artýk sonun baþlangýcýna gelinmiþti. Doktora gitmelerinden yaklaþýk bir buçuk ay sonra Ýlhan Bey bu sefer öncekinden daha da ciddi bir problem yaþadý. Bir gün banyodayken dengesi bozuldu ve yere düþtü. Birden sol bacaðýný hissetmez olmuþ, paniðe kapýlýp hemen banyodan çýkmak isterken kendini yerde bulmuþtu. Düþerken kafasýný zemine çarpmýþ ve bayýlmýþtý. Kocasýnýn uzun süre banyodan çýkmadýðýný fark eden Beyza Haným durumdan þüphelenince önce kapýdan kocasýna seslenmiþ, ses alamayýnca da kapýyý açmak istemiþ ama baþaramamýþtý. Kapý içerden kilitliydi. Bunun üzerine Beyza Haným hemen büyük oðlu Kaya'yý çaðýrmýþ, Kaya'nýn kapýyý kýrmasý üzerine büyük bir korku yaþamýþtý. Ýlhan Bey kanlar içinde yerde yatýyordu. Kaya Dumana Karýþan Hayat 43

44 hemen ambulans çaðýrmýþ, Beyza Haným da bir havluyla kocasýnýn kanayan baþýný sarýp kaný durdurmaya çalýþmýþtý. Zar zor hastaneye yetiþtirilen Ýlhan Beyin baþýna beþ dikiþ atýlmýþtý. Ama esas sorun elbette baþýnda deðildi. Ýlhan Beyin bacaðýný kontrol eden doktor artýk tüm damarlarýn týkandýðýný ve bu yüzden kesmekten baþka çare kalmadýðýný söyleyince Beyza Haným kýsa süreli bir baygýnlýk geçirdi. Ve iþte þimdi olan olmuþ, kocasý yatakta tek bacakla yatýyordu. Ýlhan Bey karýsýnýn ellerini avuçlarýnýn içine alýp küçük bir öpücük kondurdu. - Artýk baþka yalan yok, sana söz veriyorum, bir daha içmeyeceðim. Ýlhan Bey bu sözleri söylerken gözyaþlarýný tutamadý, bu sefer gerçekten de samimi olarak konuþuyordu. Sigara denen zehirin baþýna neler açtýðý þu an gözlerinin önünde duruyordu. Ýlhan Bey hastaneden taburcu olduktan sonra bir daha hiç sigara içmedi. Saðlýðý yavaþ yavaþ düzeldi. Bu arada bir protez bacak da kullanmaya baþladý. Elbette eskisi gibi rahat yürüyüp her istediðini yapamýyordu. Ama bu hâlinden þükrederek bahsediyordu. Ýlhan Beyle en son çocukluk arkadaþý Kemal'in cenazesinde karþýlaþtýk. Sigara yüzünden kansere yakalanýp ölen Kemal'in mezarýna toprak atarken göz- 44 Erdemler Serisi

45 yaþlarý da mezarý ýslatýyordu. Ýþte sigaranýn baþýna ne iþler açtýðýný da bu sayede öðrendim. Dumana karýþýp kaybolan hayatlarýn sadece birinin hikâyesi bu. Ama çevrenizde bunun yüzlercesini bulabilirsiniz. Sadece etrafýnýza bakýn ve uyarýn onlarý, hayatlarý dumana karýþýp gitmesin diye. Ýlhan Bey þimdi bunu yapýyor. SON Dumana Karýþan Hayat 45

46 ETKÝNLÝKLER 1) Aþaðýdaki cümlelerden doðru olanlara ( D ), yanlýþ olanlara ( Y ) yazýnýz. (..) Ýlhan Bey geçireceði ameliyattan hiç korkmamýþtýr. (..) Kemal ile Ýlhan ilk sigarayý okul tuvaletinde içmiþlerdir. (..) Kemal'in sigara içtiðini öðrenen babasý ona hiç kýzmamýþtýr. (..) Kemal ile Ýlhan bir gün tuvalette sigara içerken yakalanýnca velileri okula çaðrýlmýþtýr.. (..) Ýlhan Bey asansöre binmekten korkan biridir. (..) Ýlhan Bey iþten eve dönerken rahatsýzlanýnca ambu lansla hastaneye kaldýrýlmýþtýr. (..) Öksürük nöbetlerine yakalanan Ýlhan Bey, uyuma zorluðu çekmiþtir. 46

47 (..) Hastalýðý ilerleyen Ýlhan Bey sonunda sigarayý býrakýp saðlýðýna kavuþmuþtur. (..) Ýlhan Bey ameliyat sýrasýnda sigarayla ilgili yaþadýðý olaylarý rüyasýnda görmüþtür. (..) Kemal, sigara yüzünden yakalandýðý kanserden ölmüþtür. 47

48 2) Aþaðýdaki kahramanlarýn olumlu ve olumsuz özelliklerini yazýnýz. Kahramanýn Adý Olumlu Özellikleri Olumsuz Özellikleri Ýlhan Bey Beyza Haným Kemal Kemal in Annesi Ýlhan Bey in Babasý

49 3) Aþaðýdaki cümleleri okuduðunuz hikâyeye göre tamamlayýnýz. Ýlhan Bey ameliyattan önce karýsý ve çocuklarýndan... istemiþtir. Ýlhan ile Kemal ilk sigarayý bir yerde içtiler. Ercan'ýn annesi Özlem'in örmüþtür. Kemal sigaradan ilk nefesi çektiðinde zannetmiþtir. Karýsýndan saklý balkonda sigara içmeye çalýþan Ýlhan Bey, kibrit bulamayýnca almýþtýr. 49

50 4) Tabloda verilen davranýþlarýn doðuracaðý olumsuz so nuçlarý karþýlarýna yazýnýz. Davranýþ Olumsuz Sonuçlarý Yalan Söylemek Sigara Ýçmek Ýçki Ýçmek