UYKU APNE H POPNE SENDROMU GENET K L fik S : HLA DOKU GRUBU ANAL Z

Transkript

1 Solunum Vol: Say : Sayfa: 4- UYKU APE H POPE SEDROMU GEET K L fik S : DOKU GRUBU AAL Z Süha ALZAFER, Ça lar ÇUHADARO LU, Baykal TÜLEK, efle AYDEM R, Mustafa ERELEL, Feyza ERKA stanbul Üniversitesi, stanbul T Fakültesi, Gö üs Hastal klar Anabilim Dal ÖZET Uyku ane hione sendromu (UAHS) önemli bir sa l k roblemi oldu u kadar tolumsal bir sorundur. Farkl oülasyonlardaki s kl ila 4 aras nda de iflmektedir. Bununla beraber hastal n genetik iliflkisi hala aç k de ildir. Bu çal flman n amac ; objektif genetik bir marker olan insan lökosit antijenleri (Human leukocyte antigens = ) doku grubu analizini kullanarak, Türkiye oülasyonunda UAHS oluflumu ile kal t m aras ndaki iliflkiyi araflt rmakt r. UAHS tan s alm fl 4 hasta ile yafl ve vücut kitle indeksleri karfl laflt r labilir sa l kl kontrol çal flmaya kat ld. Tüm hastalar Medilog MPA kanal olisomnografi cihaz ile ayr nt l bir gecelik uyku çal flmas na al nd. Takasaki mikrolenfositoksisite yöntemiyle her bir grubun; -A, 4 -B, -C, -DR, -Q antijenleri için tilemesi ya ld. -A (P<.), CW (<.) ve DR (<.) s kl klar UAHS hastalar nda anlaml olarak yüksekti. Ancak B (<.) ve B (<.) kontrol grubunda anlaml yüksekti. Sonuç olarak baz tilerinin Türk UAHS li hastalarda yayg n oldu unu gösterdik. Ancak tilemesi UAHS atogenezini aç klamada veya klinik ratikte UAHS risklerini satamada tek bafl na yeterli de ildir. Anahtar kelimeler: uyku ane-hione sendromu, kal t m, (Solunum ::4-) SUMMARY The Relationshi of Slee Anea-Hyonea Syndrome and Genetics: Grous Analysis Slee anea-hyonea syndrome (SAHS) is an imortant health as well as a social roblem. The reorted revalence in different oulations ranges between -4. However, the relationshi between SAHS and genetics is still unclear.the urose of this study is to investigate the relationshi between genetics and the SAHS develoment in Turkish oulation using human leucocyte antigen () grous analysis as an objective marker. Forty-five atients diagnosed as SAHS and twenty-eight healthy control subjects comarable for age and body mass index were enrolled in the study. A detailed overnight study by Medilog MPA channel olysomnograhy was erformed to all the subjects. tying of each grou was erformed for -A, 4 -B, - C, -DR, -Q antigens using Takasaki microlymhocytotoxicity method. However the frequencies of B (<.) and B (<.) were significantly higher in controls. As a result, we showed that certain tyes were common in Turkish atients with OSAHS than in the control subjects. However tying alone is not enough to exlain the athogenesis of SAHS or to determine the risk of SAHS in clinical ractice. Key words: slee anea-hyonea syndrome, genetic, (Solunum ::4-) Yaz flma adresi: Uzm Dr Ça lar Çuhadaro lu. stanbul Üniversitesi, stanbul T Fakültesi, Gö üs Hastal klar Anabilim Dal 4, Çaa / STABUL Tel: () 4 4 / Fax: () 4

2 Uyku ane hione sendromu ve doku grubu analizi G R fi Uyku ane hione sendromu (UAHS) önemli bir sa l k roblemi oldu u kadar tolumsal bir sorundur. Farkl oülasyonlardaki s kl ila 4 aras nda de iflmektedir (-). Bununla beraber, hastal n genetik iliflkisi hala aç k de ildir. Ailevi UAHS olgular de iflik araflt rmac lar taraf ndan bildirilmifltir (4-). Baz genetik anatomik deformasyonlar n da UAHS a yol açabilece i gösterilmifltir (,). Fakat sadece Yoshizawa ve ark. () UAHS ile genetik faktörlerin iliflkisini araflt rmada objektif bir belirteç olarak insan lökosit antijenleri (Human leukocyte antigens = ) ni keflfettiler. Araflt rmac lar Jaonya da grular yla UAHS oluflumu aras ndaki iliflkiyi buldular. Türk hastalarda UAHS ile grular aras ndaki olas iliflki daha önce araflt r lmam flt r. Bu çal flman n amac ; Türkiye oülasyonunda UAHS oluflumu ile grular aras ndaki iliflkiyi araflt rmakt. GEREÇ VE YÖTEMLER UAHS tan s alm fl 4 hasta ile yafl ve vücut kütle indeksleri karfl laflt r labilir sa l kl kontrol çal flmaya kat ld. Grular n demografik verileri Tablo I de gösterildi. Tablo I: Demografik veriler. UAHS (n:4) KOTROL (n:) Cinsiyet kad n, 4 erkek kad n, erkek SS: Standart samalar, : Vücut kütle (ort±ss*) *(ort±ss*) ±..4±..±.4.4±.4 Uyku aneyle iliflkili oldu u bilinen; Cushing sendromlu, akromegalisi ve hiotiroidizmi olan hastalar çal flmaya al nmad. Tüm bireylerin bir kulak-burun-bo az uzman taraf ndan endoskoik muayeneleri ya ld. Hastalar ve kontrollerin hesi Medilog MPA kanal olisomnografi cihaz ile ayr nt l bir gecelik uyku çal flmas na al nd. Polisomnografik de erlendirme; tek kanal elektroensefalografi (EEG), iki kanal elektrookülografi (EOG), submental elektromiyografi (EMG) ve elektrokardiyografi (EKG) içeriyordu. Solunum, gö üs ve kar n kemerleri ile izlendi. Hava ak m, oronazal termistör ile taki edildi. Oksijen satürasyonu ve nab z izlemi için armak ulse oksimetre kullan ld. Bacak hareketlerini izlemek üzere her iki baca a hareket sensörleri yerlefltirildi. Solunum de erleri Medilog Relay yaz l m ile otomatik olarak satand. Uyku evrelemesi ise manüel olarak ya ld. Hava ak m n n en az saniye süreyle kesilmesi ane ve kailler oksijen satürasyonunun 4 veya daha fazla düflmesi desatürasyon olarak de erlendirildi. Uyku s ras nda hava ak m nda saniye veya daha uzun bir süreyle en az lik bir düflme süreci hione olarak kabul edildi. UAHS tan s ane-hione (AH ) nin saatte dan fazla olufluyla konuldu. Takasaki mikrolenfositoksisite yöntemiyle her bir grubun; -A, 4 -B, -C, -DR, - Q antijenleri için tilemesi ya ld. statistik analizde nicel de iflkenleri karfl laflt rmada Fisher in exact chi-square analizi ya ld. icel ve nitel de iflkenleri karfl laflt rmas ise student-t test kullan larak ya ld. <. istatistiksel olarak anlaml olarak kabul edildi. BULGULAR Ortalama ane UAHS hastalar nda,±,4 iken kontrollerde,±, (<.) idi. UAHS grubunda ortalama desatürasyon kontrollerle karfl laflt r ld nda anlaml olarak yüksekti (4,±, ~,±,; <.). tilemesi sonuçlar Tablo II, III, IV, V, VI da gösterildi. -A (P<.), CW (<.) ve DR (<.) s kl klar UAHS hastalar nda anlaml olarak yüksekti. Ancak B (<.) ve B (<.) kontrol grubunda anlaml yüksekti. A, CW ve DR ozitif veya negatif olan hastalar n yafl,, ane-hione indeksleri ve desatürasyon indeksleri s ras yla Tablo VII, VIII- IX da verildi. Tablo II: A tilemesi A A A A A() A4() A A() A() A4() A() A A A A A A A A A A4 A

3 Tablo III: B tilemesi Tablo IV: CW tilemesi Tablo V: DR tilemesi Tablo VI: DQ tilemesi S ALZAFER ve ark. B B() B() B B B B44() B4() B B4 B B() B() B() B() B() B( B B() B() B B() B() B B B4() B() B B() B() B B B B4 B(4) B(4) B4 B4 B4 B4 B4 B B4 B B B B Bw4 Bw CW CW CW CW4 CW CW CW CW DR DR DR() DR() DR DR() DR() DR4 DR DR() DR() DR DR() DR4() DR DR DR DR DR DR DR DQ DQ DQ DQ() DQ

4 Uyku ane hione sendromu ve doku grubu analizi Tablo VII: A+ ve A- olgular n karfl laflt r lmas : Vücut kütle, AH : Ane hione, : Desatürasyon Tablo VIII: CW+ ve CW- olgular n karfl laflt r lmas : Vücut kütle, AH : Ane hione, : Desatürasyon Tablo IX: DR+ ve DR- olgular n karfl laflt r lmas A+ n= ±..±..±..± CW+ n= DR+ n= : Vücut kütle, AH : Ane hione, : Desatürasyon TARTIfiMA n= n= A- CW- DR- = Daha önce ya lm fl olan birkaç çal flmada uyku ane gelifliminde ailevi e ilim tan mlanm flt r. Strohl ve arkadafllar (4) bir ailenin birden fazla bireyinde UAHS oluflunu gösteren ilk araflt rmac lard r. Manon-Esaillat ve arkadafllar () bir baba ve o lunda anosmi ve nöbetlerin efllik etti i UAHS varl n bildirdiler. Mathur ve arkadafllar () da uyku anenin baz ailelerde s k oldu unu gösterdiler. Bayadi ve arkadafllar (), >.. >. >. >. >. >.. >. >. >. >. bireylerinde üç jenerasyondan bu yana uyku ane oluflan bir aileyi tan mlad lar. Bu ailenin de erlendirilen befl üyesinde solunum yan tlar azalm fl bulundu. Bu ailede aneye yol açan genetik olarak belirlenmifl bir solunum modeli olas l düflünüldü. Uyku anede ailevi e ilim, muhtemelen kal tsal olarak anatomik ya lar n flekillenmesi sonucunda belirli flekil ve boyutta üst hava yolunun oluflumuna ba l d r. Guilleminault ve arkadafllar (), kranyofasyal özelliklerin UAHS geliflimi için güçlü bir belirteç olabilece ini bildirdiler. sistemi objektif genetik bir belirteçtir ve baz solunum hastal klar ile uyku sorunlar nda araflt r lmaktad r (,). DR ve DQ fenotileri hemen tüm narkoletiklerde bulunmufltur (). Uyku anenin genetik e ilimini araflt ran önceki çal flmalar olgu sunumu, sorgulama kökenli ya da eidemiyolojik çal flmalard. Sadece Yoshizawa ve arkadafllar () UAHS ve genetik faktörlerin iliflkisini araflt rmada ölçülebilir genetik belirteçleri kulland lar. Bu araflt rmac lar analizlerini yat lar ve Jaon tolumunda UAHS l hastalarda A nin daha s k görüldü ünü gösterdiler. Bizim çal flmam zda UAHS l hastalarda A in kontrol grubuna göre yayg n oldu u bulundu. Jaon tolumundaki UAHS l larda ise A yayg nd. A ve A nin antijenik ya lar ve aminoasit s ralar benzerdir. Her iki ya karfl antikorlar çaraz reaktiftir. Bizim çal flmam zdaki A ozitif hastalar n leri ve Yoshizawa n n çal flmas ndaki A ozitif hastalar n kilolar kontrollerden fazlayd. Böylece tilemesi ile obezite aras nda bir iliflki varl düflünülebilir. Bununla birlikte; Beck ve arkadafllar () obeziteyle tilemesi aras nda ba lant bulamam fllard r. Bundan baflka A ve A UAHS hastalar nda önemli bir risk faktörü olan üst hava yolunun ya sal anomalileri ile iliflkili olabilirler. Ancak bizim çal flmam zda; A, CW ve DR ozitif bulunan UAHS l hastalar n kulak-burun-bo az muayenelerinde özgün bir anomali satanmam flt r. Böylece antijenleri ile üst hava yolunun ya sal anomalisi iliflkisi sonucunu ç karamad k. Bununla beraber A, CW ve DR UAHS hastalar nda kontrol grubuna göre s kt. Sadece CW ozitif bireylerde ortalama desatürasyon negatif olanlardan fazlayd (=,). AH ve desatürasyon indeksleri A ve DR ozitif ve negatif hastalarda benzerdi. Bununla birlikte, baz tilerinin Türk UAHS l hastalarda yayg n oldu unu gösterdik. Ancak tilemesi, UAHS atogenezini aç klamada veya klinik ratikte UAHS risklerini satamada tek bafl na yeterli de ildir.

5 S ALZAFER ve ark. KAYAKLAR. Cirignotta F, D'Alessandro R, Partinen M, ve ark. Prevalence of every night snoring and obstructive slee anoeas among - year-old men in Bologna, Italy. Acta eurol Scand ;:-.. Stradling JR, Crosby JH. Predictors and revalence of obstructive slee anoea and snoring in middle aged men. Thorax ;4:-.. Redline S, Young T. Eidemiology and natural history of obstructive slee anea. Ear ose Throat J ;:, Strohl KP, Saunders A, Feldman T, Hallett M. Obstructive slee anea in family members. ew Engl J Med ;:.. Manon- Esaillat R, Gothe B, Adams, ewman C, Ruft R. Familial slee anea lus syndrome: Reort of a family. eurology ;:.. Mathur R, Douglas J. Family studies in atients with the slee anea-hyonea syndrome. Ann Intern Med ;: 4-.. Bayadi SE, Millman RP, Tishler PV, ve ark. A family study of slee anea: Anatomic and hysiologic interaction. Chest ;:4.. Guilleminault C, Partinen M, Hollman K, ve ark. Familial aggregates in obstructive slee anea syndrome. Chest ; ;4-.. Yoshizawa T, Akashiba T, Kurashina K, ve ark. Genetics and obstructive slee anea syndrome: a study of human leukocyte antigen () tying. Intern Med ;:4-.. Adickes ED, Buehler BA, Sanger WG. Familial lethal slee anea. Hum Genet ;:-4.. Libby DM, Gibofsky A, Fotino M, ve ark. Immunogenetic and clinical findings in idioathic ulmonary fibrosis. Association with the B-cell alloantigen -DR. Am Rev Resir Dis ;:-.. Beck MD, Svejcar J, Kuhnl P, Baur MP. and obesity. Biomed Pharmacother 4;:-.