ENDOMETRİUM KANSERLERİNDE GOLGİ FOSFOPROTEİN 3 (GOLPH3) EKSPRESYONU: İMMUNOHİSTOKİMYASAL VE MOLEKÜLER ÇALIŞMA

Transkript

1 ENDOMETRİUM KANSERLERİNDE GOLGİ FOSFOPROTEİN 3 (GOLPH3) EKSPRESYONU: İMMUNOHİSTOKİMYASAL VE MOLEKÜLER ÇALIŞMA Uzm. Dr. Burcu SANAL YILMAZ Tez Danışmanı: Doç. Dr. Pınar KARABAĞLI

2 Sunum Planı GİRİŞ GEREÇ ve YÖNTEM BULGULAR TARTIŞMA SONUÇ

3 GİRİŞ Golgi Fosfoprotein 3 (GOLPH3) GOLPH3, aynı zamanda GPP34/GMx33/MIDAS olarak bilinen, veziküler taşınmayı sağlayan heyecan uyandıran yeni bir onkoproteindir. İlk olarak Golgi ağının trans (Trans Golgi Network) kısmında lokalize, fosforile bir periferal membran proteini olarak bulunmuştur (Wu ve ark., 2000, Bell ve ark., 2001). 5p13 de yer alan gen tarafından kodlanır (Snyder ve ark., 2006).

4 GOLPH3 GOLPH3 ün kanser patogenezinde hücre içi bir serin/treonin protein kinaz ve önemli bir antitümör hedef olan mtor un (Rapamisin protein kompleksinin memeli hedefi) aktivitesini artırdığı bildirilmiştir (Scott ve ark., 2009, Küçüköner ve ark., 2013).

5 Çalışmamızda, endometrial karsinomlarda, klinikopatolojik faktörlerin GOLPH3 ile korelasyonunu ve kemoterapi ve/veya radyoterapi alan hastalarda sağkalıma etkisini değerlendirerek hedefe yönelik yeni kanser tedavi stratejilerine katkıda bulunabilmeyi amaçladık.

6 GEREÇ ve YÖNTEM yılları arasında, TAH-BSO ve bölgesel lenfadenektomi spesmenlerinde EK tanısı alan 90 olgu ile kontrol grubuna dahil edilen 11 olgunun parafin blok kesitleri incelendi. Selçuk Üniversitesi ABD arşivinde bulunan, hastalara ait parafin bloklar ve preparatlar incelendi. Hematoksilen-eozin boyalı kesitler 2014 DSÖ kriterlerine göre histopatolojik olarak sınıflandırılıp yeniden evrelendi.

7 Olguların klinikopatolojik özellikleri; Yaş: 60 yaş ve altı ile 60 yaşın üstü olmak üzere 2 kategori. Histolojik alt tip ve derecesi: Endometrioid (Derece 1, 2 ve 3 ) ve seröz olmak üzere 2 kategori. Tümör Çapı: 4 cm ve altı ile 4 cm nin üstü olmak üzere 2 grup. Myometrial İnvazyon: %50 den az ve %50 den fazla olmak üzere 2 kategori. Servikal İnvazyon: Servikal stromal invazyonu olup olmamasına göre 2 kategori. Lenfovasküler invazyon: Lenfovasküler invazyonu olan ve olmayan tümörler olmak üzere 2 grup. Lenf Nodu tutulumu: Lenf nodu metastazı olan ve olmayan olgular 2 alt grup. Tutulan Lenf Nodu Bölgesi: Metastatik lenf nodu olan 16 olguda sadece pelvik ve paraaortik±pelvik tutulum olmak üzere 2 kategori. Evre: Evre I ve II düşük evre, Evre III ve IV yüksek evre olarak 2 grup. Risk Grubu: Evre IA, Derece 1 ve 2; Düşük Risk Grubunda, Evre IA Derece 3, Evre IB ve Evre II; Orta Risk Grubunda, Evre III ve IV ile Seröz tipler Yüksek Risk Grubunda Uzak Metastaz: Uzak metastazı olan ve olmayan şeklinde 2 ayrı kategoride

8 Tedaviye Yanıt: RT ve/veya KT alan 66 olgudan tedavi sonrası nüks veya metastazı olanlar ile hastalık nedeniyle ölen olgular tedaviye yanıtsız, tedavi sonrası takipte stabil seyredenler ve yaşayanlar tedaviye yanıtlı olarak değerlendirilerek tedaviye yanıt 2 alt gruba ayrıldı. Sağ kalım süresi: : Ölen hastalar için ilk tanı aldığı tarihten ölüm tarihine kadar, yaşayan hastalar için ise ilk tanı tarihinden takibe geldiği son tarihe kadar veya aranarak hala yaşadığı tespit edildiyse o tarihe kadar olan süre olarak belirlendi. Takiplere gelmeyen hastalar aranarak son durumları tespit edilip çalışmaya alındı. Hastalıksız sağ kalım: İlk tanı aldığı tarihten nüks/metastaz tarihine ya da nüks/metastaz olmayan hastalar için takibe geldiği son tarihe veya ölüm tarihine kadar olan süre olarak belirlendi.

9 İmmunohistokimyasal boyamada GOLPH3 ekspresyonu: Boyanma Yoğunluğu Skor Boyanma Olmaması 0 Sarı renk Boyanma 1 Açık Kahverengi Boyanma 2 Koyu Kahverengi Boyanma 3 Boyanma Yaygınlığı Skor %5 in altında 0 %6-%25 arasında 1 %26-%50 arasında 2 %50 nin üzerinde 3 İstatistiksel analiz için boyanma yoğunluğu ve yaygınlığına ait değerler (0-6) ayrı ayrı toplanarak skorlandı (Ma ve ark., 2013). 4 ve altı düşük ekspresyon, 4 ün üstündeki değerler yüksek ekspresyon olarak kabul edildi. PCR Yöntemi ile GOLPH3 değerleri:. Ön Hazırlıklar, Parafinden Uzaklaştırma, RNA İzolasyonu, cdna Sentez Aşaması, Real Time PCR Aşaması GOLPH3 PCR değerleri 2 ct metoduyla kantitatif analiz yapılarak saptandı. Hedef gen olarak β aktin kullanıldı

10 İstatistiksel olarak verilerin değerlendirilmesinde SPSS-18 programı kullanıldı. İstatistiksel olarak anlamlılık düzeyi %5 olarak belirlenmiştir (p<0,05).

11 BULGULAR Olguların yaş ortalaması 58,6 dır (33-82). Tümör çapı ortalama 4,5 cm dir (1-11 cm). Tedavi alan 66 olgudan 46 sı (%70) tedaviye yanıtlı, 20 si (%30) tedaviye yanıtsızdır. Ortalama sağ kalım süresi 42 aydır (11-73 ay). Ortalama hastalıksız sağ kalım süresi 37 aydır (6-75 ay). Olguların 15 i ölmüştür

12 GOLPH3 Klinikopatolojik Özellikler Düşük Yüksek Total XX 22 p Yaş (54.5%) 20 (45.5%) 44 >60 26 (56.5%) 20 (43.5%) Tümör çapı 4 cm 25(58.1%) 18 (41.9%) 43 >4 cm 25 (53.2%) 22 (46.8%) Myometrial invazyon <50% 32 (60.4%) 21 (39.6%) 53 >50% 18 (48.6%) 19 (51.4%) Servikal invazyon negatif 37 (53.6%) 32 (46.4%) 69 pozitif(stromal) 13 (61.9%) 8 (38.1%) Lenfovasküler İnvazyon negatif 41 (60.3%) 27 (39.7%) 68 pozitif 9 (40.9%) 13 (59.1%) Lenf Nodu Tutulumu negatif 41(55.4%) 33(44.6%) 74 pozitif 9 (56.3%) 7 (43.8%) Evre düşük 38 (56.7%) 29 (43.3%) 67 yüksek 12 (52.2%) 11 (47.8%) Risk grupları düşük 16 (53.3%) 14 (46.7%) 30 orta 17 (54.8%) 14 (45.2%) yüksek 41 (57.7%) 30 (42.3%) 71 Uzak Metastaz negatif 41 (57.7%) 30 (42.3%) 71 pozitif 9 (47.4%) 10 (52.6%)

13 GOLPH3 Düşük Ekspresyon Yüksek Ekspresyon TOTAL XX 22 p Histopatolojik Özellikler Endometrioid 42 (55.3%) 34 (44.7%) 76 Seröz 8 (57.1%) 6 (42.9%) Kontrol grubu 2 (18.2%) 9 (81.8%) 11 Derece Grupları Derece 1 19 (55.9%) 15 (44.1%) 34 Derece 2 19 (55.9%) 15(44.1%) 34 Derece 3 4 (50.0%) 4 (50.0%) Kontrol grubu dahil 101 vakada GOLPH3 ekspresyonu ile endometrioid, seröz tip ve kontrol grubu arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmamıştır (p=0,064>0,05). -Endometrioid Karsinomlarda derece 1, 2 ve 3 ile GOLPH3 ekspresyonu arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki görülmemiştir (p=0,951>0,05).

14 A: Derece 1 Endometrioid Adenokarsinom (H&E, X100) B: Derece 1 Endometrioid Adenokarsinomda +1 boyanma paterni (GOLPH3 İHK, X200). A: Seröz Adenokarsinom (H&E, X100). B: Seröz Adenokarsinomda +2 boyanma paterni (GOLPH3 İHK, X200). A: Derece 1 Endometrioid Adenokarsinom (H&E, X100). B: Derece 1 Endometrioid Adenokarsinomda +3 boyanma paterni (GOLPH3 İHK, X200).

15 -GOLPH3 ekspresyonu ile pelvik lenf nodu tutulumu ve paraaortik±pelvik lenf nodu tutulumu arasında ilişki saptanmamıştır (p=0,055>0,050). -Tedaviye yanıt ile GOLPH3 ekspresyonu arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmamıştır (p=0,553>0,050).

16 GOLPH3 ekspresyonu ile genel sağkalım ve progresyonsuz sağkalım değişkenleri bakımından anlamlı bir farklılık yoktur (p>0,05). GOLPH3 N(%) t istatistiği p Düşük 50(%55,55) Genel Sağkalım 0,742 0,460 yüksek 40(%44,45) Düşük 50(%55,55) Progresyonsuz Sağkalım 0,512 0,610 yüksek 40(%44,45)

17 PCR DEĞERLERİ N(%) Sıra ortalaması Mann Whitney-U test istatistiği p Tümör çapı Myometrial invazyon Servikal invazyon Lenfovasküler invazyon Lenf nodu tutulumu Evre Uzak metastaz Yaş GOLPH3 ekspresyonu (immunohistokimya) Tutulan lenf nodu bölgesi Tedaviye yanıt 4 cm ve altı 43(%47,8) 43,03 4 cm üstü 47(%52,2) 47,76 %50 den az 53(%58,9) %50 den fazla 37(%41,1) Yok 69(%76,7) Stromal 21(%23,3) Yok 68(%75,6) Var 22(%24,4) Negatif 74(%82,2) Pozitif 16(%17,8) Düşük 67(%74,4) Yüksek 23(%25,6) Yok 71(%78,9) Var 19(%21,1) yaş ve altı 44(%48,9) yaş üstü 46(%51,1) Düşük 50(%55,6) Yüksek 40(%44,4) Pelvik 7(43,7) 6.29 Paraaortik 9(%56,3) Yanıtlı 46(%69,7) 29,65 Yanıtsız 20(%30,3) 42,35 904,500 0, ,000 0, ,500 0, , ,500 0, ,000 0, ,500 0, ,500 0, ,000 0,000 16,000 0,114 6,099 0,014

18 TARTIŞMA Literatürde GOLPH3 ün çeşitli solid tümörlerde varlığı gösterilmiştir. Buna göre; -Glioblastom (Zhang ve ark., ), -Kolon (Wang ve ark., 2014), -Mide (Hu ve ark., 2012, Pwng ve ark., 2014), -Prostat (Hua ve ark., 2012), -Pankreas (Zhang ve ark., ), -Meme karsinomları (Zeng ve ark., 2012, Tokuda ve ark., 2014), -Epitelyal over karsinomu (Ma ve ark., 2014), -Hepatosellüler karsinom (Jian Xin ve ark.,2014, Hu ve ark.,2014, Dai ve ark., 2014), -Küçük hücreli dışı akciğer karsinomu (Zhang ve ark., ) ve -Özofagus skuamöz hücreli karsinomunda (Wang ve ark., 2012) GOLPH3 ün yüksek ekspresyonunun kötü prognozla ilişkili olduğu saptanmıştır. Henüz literatürde GOLPH3 ekspresyonunun Endometrium kanserindeki rolü ile ilgili yapılmış bir çalışma bulunmamaktadır.

19 Literatürde GOLPH3 ün normal dokular, benign ve malign tümörlerde ekspresyonuna bakıldığında; Ma Y ve ark. nın 2014 te yaptıkları çalışmada 18 normal over dokusu, 28 benign tümör, 55 seröz borderline tümör, 135 epitelyal over karsinomu olgusu PCR, Western Blot yöntemi ve immunohistokimyasal boyama ile değerlendirilmiştir. Kanser GOLPH3 düzeylerinin normal dokulara göre belirgin derecede yüksek olduğu belirlenmiştir. Çalışmamızda ise kontrol grubuna dahil olan 11 olgudan 9 unda immunohistokimyasal boyamada GOLPH3 ün yüksek ekspresyonu saptanmıştır. PCR değerleri de immunohistokimya ile koreledir. Farklı derecedeki endometrial tümör olguları ve kontrol grubu arasında da anlamlı bir ekspresyon farkı saptanmamıştır. GOLPH3 ün histolojik derecelendirme ve/veya malign ve benign endometrial lezyonların ayırımında bir anlamı olmadığı görülmüştür.

20 Tedaviye yanıt ile ilgili çalışmalara baktığımızda; Zhou ve ark. ı(2012) glioblastomlarda yaptıkları çalışmada, GOLPH3 ekspresyonunun, KRT etkilerini belirlemede önemli bir gösterge olduğunu belirtmişlerdir. Operasyon sonrası KRT alan, düşük GOLPH3 ekspresyonu olan hastaların prognozunun daha iyi olduğu ve GOLPH3 ekspresyonunun KRT nin etkisini öngörmede bir kriter olarak kullanılabileceği gösterilmiştir. Çalışmamızda literatürle uyumlu olarak GOLPH3 PCR değerleri tedaviye yanıtsız olgularda daha yüksek saptanmıştır (p=0,014). Bu durum Endometrial karsinomlarda da GOLPH3 ün yüksek değerlerinin kötü prognozla ilişkili olabileceğini düşündürmektedir. İHK sal boyamada ise sayısal olarak tedaviye yanıtsız olguların çoğunda (11/9) yüksek ekspresyon saptanmış olup tedaviye yanıtlı olguların çoğunda (26/20) ise düşük ekspresyon saptanmıştır. Bu sayısal değerler prognostik açıdan bir anlam ifade etmekle birlikte istatistiksel olarak anlamlı bulunamamıştır (p=0,553).

21 İHK sal boyamada uzak metastazı olan olgularda çoğunlukla (10/9) GOLPH3 ile yüksek ekspresyon, uzak metastazı olmayan olgularda ise çoğunlukla düşük ekspresyon (41/30) görülmüştür. İmmunohistokimyasal ekspresyon istatistiksel olarak anlamlı olmamakla birlikte, literatürle uyumlu olarak GOLPH3 ün PCR değerleri ile uzak metastaz arasında anlamlı bir ilişki görülmüştür. Uzak metastazı olan olgularda daha yüksek GOLPH3 PCR değerleri saptanmıştır.

22 GOLPH3 ün yüksek ekspresyonunun kötü prognoz göstergesi olduğunu kanıtlayan çalışmalar değerlendirildiğinde; Zhou ve ark. nın (2012) 97 glioblastom olgusunda yaptğı çalışmaya göre GOLPH3 ekspresyonu arttıkça genel ve hastalıksız sağkalım süresi azalmakta ve yüksek ekspresyon kötü prognoz göstergesi olarak değerlendirilmektedir. GOLPH3 ün düşük/yüksek ekspresyonuna göre olgulardaki sağ kalım süreleri overde 26/49 ay, renal hücreli karsinom 9/18 ay, özofagusta 15/45 aydır (Ma ve ark.,2014, Xue ve ark., 2013, Wang ve ark., 2012). Diğer yapılan çalışmalarda da GOLPH3 yüksek ekspresyonu kısa sağkalım ile orantılı saptanmıştır (Ma ve ark.,2014, Guo ve ark., 2015, Li ve ark., 2012, Hu ve ark., 2012).

23 Çalışmamızda ise İHK sal ve GOLPH3 PCR değerlerinin genel sağkalım ve hastalıksız sağkalıma tek başına etkili olmadığı görülmüştür (sırasıyla p=0,460, p=0,610). İstatistiksel olarak anlamlı olmasa da sayısal olarak olgularda genel sağkalım ve hastalıksız sağkalım süresi azaldıkça GOLPH3 PCR değerlerinin arttığı dikkati çekmektedir. Bu durumun çalışmamızda yüksek dereceli ve kötü prognozlu hasta sayısının az olması nedeniyle olabileceği düşünülmüştür.

24 GOLPH3 PCR değerleri ile İHK ekspresyonu arasındaki korelasyon; Literatürde GOLPH3 ile ilgili yapılan çalışmalarda ağırlıklı olarak hem İHK hem de PCR ile değerlendirme tercih edilmiştir. Çalışmamızda da İHK sal GOLPH3 ekspresyonu istatistiksel olarak PCR değerleriyle korele bulunmuştur (p=0,000<0,005). Bu durum endometrium kanserlerinde GOLPH3 ün İHK sal ekspresyonunun PCR kadar güvenilir olabileceğini düşündürmekle birlikte PCR daha hassas sayısal değerlerle kantitatif olarak hesaplandığından uzak metastaz ve tedaviye yanıt gibi klinik prognostik faktörler PCR ile anlamlı (sırasıyla p=0,022 ve p=0,014) bulunmasına rağmen İHK sal boyamada anlamlı saptanmamış olabilir (sırasıyla p=0,0583 ve p=0,553).

25 SONUÇ ve ÖNERİLER Bu bilgiler ışığında, endometrium kanserinde GOLPH3 ekspresyonunun, klinikprognostik bir faktör olarak; -Tedaviye yanıtı ve metastaz potansiyelini öngörmede, -Hedefe yönelik tedavide, tedavi protokolünü belirleyebilecek faktörlerden biri olarak kullanılabilme potansiyeli olduğu düşünüyoruz. Ancak klinik olarak rutin pratikte kullanılabilmesi için daha geniş hasta gruplarında bu konuda yeni çalışmaların yapılması gerekmektedir.

26 teşekkür ederim...

27 Referanslar: Wu CC, Taylor RS, Lane DR, Ladinsky MS, Weisz JA, Howell KE. GMx33: a novel family of trans-golgi proteins identified by proteomics. Traffic 2000;1(12): Bell AW, Ward MA, Blackstock WP, et al. Proteomics characterization of abundant Golgi membrane proteins. J Biol Chem 2001;276(7): Zhang Y, Ma M, Han B. GOLPH3 high expression predicts poor prognosis in patients with resected non-small cell lung cancer: an immunohistochemical analysis.tumour Biol 2014;35: Scott KL, Kabbarah O, Liang MC, et all. GOLPH3 modulates mtor signalling and rapamycin sensitivity in cancer. Nature 2009;459: Ma Y, Ren Y, Zhang X, et al. High GOLPH3 expression is associated with a more aggressive behavior of epithelial ovarian carcinoma. Virchows Arch 2014;464: Ma Y, Wang X, Wu Y, et al. Overexpression of GOLPH3 protein is associated with worse prognosis in patients with epithelial ovarian cancer. Tumour Biol. 2014;35: Zhang LJ, Wang KB, Liu LS, et al. Overexpression of GOLPH3 is associated with poor prognosis and clinical progression in pancreatic ductal adenocarcinoma. BMC Cancer 2014;14:571. Zhou J, Xu T, Qin R, et al. Overexpression of Golgi phosphoprotein-3 (GOLPH3) in glioblastoma multiforme is associated with worse prognosis. J Neurooncol 2012;110: Zhou X, Zhan W, Bian W, et al. GOLPH3 regulates the migration and invasion of glioma cells though RhoA. Biochem Biophys Res Commun 2013;433: Zhang X, Ding Z, Mo J, et al. GOLPH3 promotes glioblastoma cell migration and invasion via the mtor-yb1 pathway in vitro. Mol Carcinog Wang JH, Chen XT, Wen ZS, et al. High expression of GOLPH3 in esophageal squamous cell carcinoma correlates with poor prognosis. PLoS One. 2012;7:e Wang Z, Jiang B, Chen L, et al. GOLPH3 predicts survival of colorectal cancer patients treated with 5-fluorouracil-based adjuvant chemotherapy. J Transl Med 2014;12:15. Hua X, Yu L, Pan W, et al. Increased expression of Golgi phosphoprotein-3 is associated with tumor aggressiveness and poor prognosis of prostate cancer. Diagn Pathol 2012;7:127. Xue Y, Wu G, Liao Y et al. GOLPH3 is a novel marker of poor prognosis and a potential therapeutic target in human renal cell carcinoma. Br J Cancer 2014;110: Li H, Guo L, Chen SW, et al. GOLPH3 overexpression correlates with tumor progression and poor prognosis in patients with clinically N0 oral tongue cancer. J Transl Med 2012;10:168. JianXin J, Cha Y, ZhiPeng L, et al. GOLPH3 is a predictor of survival in patients with hepatocellular carcinoma. Clin Invest Med 2014;37(4):E Hu GS, Li YQ, Yang YM, et al. High expression of Golgi phosphoprotein-3 is associated with poor survival in patients with hepatocellular carcinoma. Tumour Biol 2014;35: