Eski ve Yeni Yaklaşımla Koroner Stent Uygulanan Olguların Kısa Dönem Sonuçları

Transkript

1 Türk Kardiyol Dern Arş 1996; 24: Eski ve Yeni Yaklaşımla Koroner Stent Uygulanan Olguların Kısa Dönem Sonuçları Doç. Dr. Servet ÖZTÜRK, Uz. Dr. Tevfik GÜRMEN, Uz. Dr. Murat GÜLBARAN, Prof. Dr. Muzaffer ÖZTÜRK istanbul Üniversitesi Kardio/oji Enstitüsü, istanbul ÖZET intrakoroner stent uygulamasının balon anjiyolastiye göre restenoz oramnı azalttığı gösterilmiştir, ancak stent tromhozu ve antikogülasyona bağlı kanamalar bu yöntemin başlı ca kısıtlamaları olmaya devam etmektedir. Son zamanlarda yüksek basmçla otimal stent imlantasyonu ve asirin + tikloidin tedavisiyle bu konılikasyon/arda çarıcı düşüşler bildirilmektedir. Ça lışmamızda I.9.I995-3I.I2.I995 tarihleri arasında bu yeni yaklaşımla stent imlante edilen 42 olgunun kısa dönem sonuçları incelendi ve bundan önce klasik rotokol/e stent uygulanan 46 olgu ile karşılaştmldı. Stent imlantasyonu sonrası yüksek basmçlı şişirme uygulanmayan ve antikoagülan tedavi ile izlenen I. gruta klinik başarı %80, stent trombozu %I3, ölüm %2.2, Q dalgalı miyokard infarktüsü (Q-Mi) %4.3, Q dalgasız (non-q) Mi %4.3, anksiyon yeri damar konılikasyon/an %8.6; st e nt im/amasyonu sonrası yüksek basmçlı şişirme uygulanan ve kombine antiagregan tedavi ile izlenen 2. gruta klinik başa rı %IOO, major konılikasyon %0 bulundu. Bu gruta tikloidine bağlı olarak I hastada lökoeni (%2.3), I hastada ise serum trensaminaz yükselmesi (%2.3) satandı. Klinik başarı ve stenttrombozu yönünden grular arasmdakifark anlamlı bulundu (<0.05). Sonuç olarak stent imlantasyonu sonrası rutin yüksek basınçlı şişirme uygulamas ı ile çift antiagregan ilaç tedavisi ile düşük konılikasyon ve yüksek klinik başarı elde edilebileceği kanısına varıldı. Anahtar kelime/er: Koroner stent, otimal imlantasyon, antikoagülüsyon, tikloidin. Yakın zamanlara kadar intrakoroner stent uygularnasının başlıca endikasyonu, balon anjiyolasti komlikasyonu olarak ortaya çıkan disseksiyon ve akut tıkanmaydı. Randomize BENESTENT (1 ) ve STRESS (2) çalışmalarında, nativ de novo koroner arter lezyonlarına stent uygulanan hastalarda restenoz oranının balon anjiyolasti uygulanan hastalarda restenoz oranının Alındığı tarih: 13 Mark 1996 Yaz ı şma adresi: Uz. Dr. Tevfik Gürmen, İ.Ü. Kardiyoloj i Enstitüsü (Haseki) Istanbul Tel: (0212) Fax: (0212) balon anjiyolasti uygulananlara göre önemli ölçüde düşük bulunması ve BENESTENT(I) çalışmasında major klinik olaylarda da düşüş satanması üzerine stent uygulaması yaygınlaşm ı ş ancak subakut stent trombozunun ve antikoagülasyona bağlı kanama komlikasyonlarının sık görülmesi bu yöntemin başlıca kı s ıtl am aları olmaya devam etmiştir Martta Fransa'da başlatılan çok merkezli ça lı ş mada (3,4) birçok komlikasyondan coumadinin sorumlu olduğu düşünülerek ilk aşamada stent imlante edilen hastalara comadin yerine düşük molekül ağırlıklı h e arin verilmiş, subakut tromoz (SAT) oranlan konvansiyonel tedaviden farklı bulunmamı ş, ancak 1992 aralık' tan itibaren tedavi rotokolüne tikloidin eklenmesi üzerine SAT o ranı yak laşık 1 O kat azalmıştır. Diğer yandan, Colombo ve arkadaş l arı (5,6) anjiyografik olarak başarılı old uğu düşün ülen stent imlantasyonundan sonra intravasküler ultrason (IVUS) ile olguların ancak %30'unda otimal stent imlantasyonunun satandığı, IVUS k ılav uzluğu ile tekrarlanan dilatasyonlar ve gerekirse ilave stent uygulamal arından sonra bu oranın %96'ya yükseltildiğini bildirmişler, başlıca yetersiz imlantasyon nedenlerinin stentin tam aç ılmaması, stente komş u segmentlerde lezyon varlığı ve stentin lezyonu veya disseksiyonu tamamen örtmemesi olarak b elirlemişlerdi r. IVUS ile otimal stent yerleşti ri len h astaların ilk bölümüne sadece tikloidin, son bölümüne sadece asirin verilmiş ve her iki gruta subakut tromboz o ranı %0.8 bulunmuş dolayısıyla IVUS kılavuzluğunda otimal stent yerleş tirilmesi sağlandığında antikoagülasyona gerek olm ad ı ğ ı sadece antiagregan tedavinin yeterli olduğu bildirilmiştir. Bu ge li şme lerin ı şığ ın da oluşan yeni stent imlantasyon yak l aşım ı son zamanlarda bir çok merkezde uygulanmaya başlamıştır. buna göre (tercihen IVUS 468

2 S. Öztürk ve ark.: Eski ve Ye tti Yaklaşınıla Koroner Stellt Uygulanan Olgu/ann Kısa Dönem Sonuçlan yardım ı y l a): lezyonun (veya disseksiyonun) tamamen kalanmasına dikkat edilmekte gerekirse 1 'den fazla stent imlante edilmekte; stent yerleştirildikten sonra yüksek basınç uygulaması ile tam aç ıl manın sağlanmasına çalışılmakta ve kombine antiagregan tedavi (Asirin + Tikloidin) uygulanmaktadır. Kliniğimizde de stent imlantasyonu bu yaklaşımla yaılmaktadır. Çalışmamızda bu yeni stent imlantasyon stratejisinin kısa dönem sonuçlara etkisini araştırmak amacıyla tarihleri arasında yeni yaklaşımla stent imlante edilen 42 olgu incelenmiş ve bundan önce konvansiyonel rotokolle stent uygulanan 46 olgu ile karşılaştırılmıştır. MA TERYEL ve METOD Ocak 1991-Ağusıos 1995 arasında kliniğimizde klasik rotokolle 56 hastaya uygulandı. Bunların ilk JO'u öğrenme dönemi olarak değerlendirilerek çalışmaya alınmadı, diğer 46 olgu I. grubu oluşturdu. Bu grutaki olgular resreseklif olarak incelendi tarihleri arasında yeni roıokolle stent imlante edilen 42 olgu II. grubu oluşturdu. Bu grutaki olgular rosektif olarak incelendi. Sıenı Endikasyan l arı şunlardı: 1) Akut Tıkanma: Anjiyolasti sonrası tam tıkanma, TIMI O ve I akım. 2) Tıkanma tehdidi: D,E veya F tii disseksiyon. (distal akım normal veya bozulmuş) A veya B tii disseksiyon + rezidual darlığın %50'den fazla olması + iskemi varlığı 3) Subotimal sonuç: İs kemi olmaksızın, fokal disseksiyon veya recoil nedeniyle reziduel darl ı ğın % 50'den fazla olması. 4) Restenoz. S) Elektif: Lezyonun lokalizasyonu veya komleks morfolojisi gibi nedenlerle oeratörün balon anjiyolasti yerine ste nı imlanıasyon unu seçtiği olgular. Koroner disseksiyon NHLBI kriterlerine göre (7) değe rlen dirildi. Balon anjiyolasti femoral yolla SF kanül kullanılarak standart anjiyolasti yöntemi ile ya ı ldı. Stent çaı, referans damar çaına eşit veya biraz büyük seçildi (arter: s ten ı = ı : 1-1: 1.2). II. gruta stenıi n lezyonu tamamen örtmesini ve sağ l am segmentlere u l aşmas ın ı sağlamak için genellikle daha uzun s ı en t ler seçildi veya birden fazla sıent imlante edildi. Stent imlanıasyonu, üretici firmanın bildirdiği neminal basınçla yaıldı. I. grutaki olgularda stent içinde yüksek basınçla balon uygu l anmadı. Il. grutaki olgularda ilk yerleştirm e sonrası. rutin olarak non-kamiian bir balon (örn: cordis-titan, ACS-Final, ACS life stream) stent içinde atm. basınçla şişirildi. Gerekirse daha geniş çalı bir balonla tekrar dilatasyon yaılarak stentli segmentin referans damar çaına en azından eşit, tercihen biraz daha geniş olması sağ lanmaya çalışıldı. Antikoagülan ve antiagregan tedavi: (Tablo 1) Tablo 1: Antikoagülan ve antiagregan tedavi I. GRUP II. GRUP II-A II-B HEPARİN Işlem başı ü ıo.oooü IO.OOO Ü İ şlem süresi Ü/st Ü/st Ü/st Işlem son ra s ı 4-5 gün 8-20 st KANÜLSÜRE St sı 4 sı DMAH- I ay COUM İ N 3 ay ASPiRiN 160 mg/gün 100 mg/gün 100 mg/gün TlKLOPiDiN 500 mg/gün mg/gün DMAH : Düşük molekül ağırlıklı hearin : Vücut ağırlığı< 80 kg : 250 mg; ~ 500 mg I. gru: Bu grutaki hastalara iş l em başlangıc ın da Ü hcarin i.v. bolusolarak verildi. İşlem süresince saatte bir 2500 Ü bol us tekrar edildi. İşlem sonrası saat, aptt saniye olacak şekilde hearin erfüzyanuna devam edildikten sonra 4 saat ara verilerek kanüller çekildi. Bundan sonra düşük molekül ağırlıklı heari n (2x 100 antixa Ü!kg) 1 ay süreyle devam edildi. Tiloiin işlem öncesi veya işlemden hemen sonra ilk doz verilerek 2x250 mg dozunda 1 ay süreyle devam edildi. Asirin i şle md en en az 2 gün önce başland ı ve 100 mg/gün dozunda devam edildi. B) II. grutaki ilk 25 hastadan sonraki hastalara (gru II-B. bu çalışmadaki son 17 has taya) işlem başlangıcında Ü. hearin i.v. bolusolarak verildi, işlem süresince saatte bir 2500 Ü. bol us olarak devam edildi. İşl em son rası hearin verilmedi. Kanüller işlemden 4 saat sonra çekildi. Tikloidin işlem öncesi ilk doz verilerek hastanın yat tı ğ ı süre içinde 2 x 250 ıng dozunda verildi. (genell ikle 3-4 gün) Taburcu edildikte n sonra 80 kg ve üzerinde olanlara aynı dozda, 80 kg altında olanlara ise 1 x 250 ıng dozunda tolam 1 ay süreyle devam edildi. Tikloidin verilen tüm hastalarda 15. gün lökosit sayıs ı ve serum t ra n saminazları na bakıld ı. Asirin iş l emden en az 2 gün önce başlandı ve 1 00 mg/gün dozunda devam edildi. Hastalar 1. ay sonunda semtomlar ve egzersiz testi i le gerekirse m iyokard erfüzyon s irıligrafisi ve koroner anjiyografi ile değerlendirild i. Çalışmanın klinik bitiş nok t aları: Akut veya subakut sıen ı ı rombozu. tekrar girişim, koroner arter by-ass greft (KABG) oerasyonu. miyokad infarktüsü (Mİ) veya ölüm idi. 469

3 Türk Kardiyol DernAr ş 1996; 24: Stent yerleştirilmesinden sonra rezidüel darlığın %30'un altına inmesi ve normal distal akımın varlığı anjiyografık başarı olarak kabul edildi. Hastane için major kamlikasyon (KABG, Mİ, ölüm), akut veya subakut stent trombozu veya tekrar girişim olmaksızın anjiyografık başarının sağlanması, klinik başan olarak kabul edildi. istatiksel analizler ki-kare ve değişkenlik analizi (ANO V A) ile yaı ldı. BULGULAR 1. grutaki 46 hastanın 47 lezyonuna 48 stent, 2. grutaki 42 hastanın 43 lezyonuna 47 stent imlante edildi. Her iki grubun klinik özellikleri tablo 2'de görülmektedir. Yaş, cinsiyet, geç irilmi ş Mİ varlığı ve seıntomatoloji yönünden 2 gru arasında anlamlı fark bulunmadı. Tablo 2: Klinik özellikler!.grup Say ı 46 Yaş (53.7±10) Erkek 39 (%84.8) 35 (%83.3) Geç. Mİ 16 (%34.8) Stable AP 21 (%45.7) Unstable AP 25 (%54.3) Sessiz iskemi O (%0) : Anlamlı de ğil II. GRUP (54.3± 1 O) 16 (%38.1 ) 16(%38.1) 22(%52.4) 4 (%9.5) Geç Ml: Stent konulan damar bölgesinde geçirilmiş miyokard infarktüsü Stent endikasyanları tablo 3'te görülmektedir. 1. gruta 17 olguda (%36.2) akut tıkanma veya tıkanma tehdidi, 20 olguda (%42.5) subotimal sonuç nedeniyle, 1 O olguda (%21.3) ise elektif olarak stent imlante ed il miş ti. 2. gruta ise 12 olguda (%27.9) akut tıkanma ve tıkanma tehdidi, 13 olguda (%30.2) subotimal sonuç nedeniyle, 18 olguda (%41.9) elektif olarak stent u ygu landı. 2. gru arasında endi- Tablo 3: Stent endikasyon ları!.grup!!.grup kasyon yönünden istatistiki olarak an lam lı fark satanmamasına karşın 1. gruta sekonder u ygulamanın 2. gruba göre daha fazla olduğu dikkati çekmektcdir. 1. grutaki 32 hastada (%68.1) sol ön inen artere (L), 9 hastada(% 19.1) sağ koroner artere (RC), 4 hastada (%8.5) sirkumfleks artere (Cx), 2 hastada (%4.3) safen ven greftine (SVG); 2. grutaki 29 hastada (%67.4) L'ye, 7 hastada (% 16.3) RC'ye, 4 hastada (%9.3) Cx'e, 3 hastada (%7) SVG)'ye stent imlante edildi (tablo 4). Lokalizasyon yönünden 2 gru arasında anlamlı bir fark satanmadı. Tablo 4: Stent lokalizasyonu I. GRUP Hasta say ı s ı 46 Lezyon say ısı 47 Stent sayıs ı 48 L 32 (%68.1) Cx 4 (%8.5) RC 9(%19.1) SVG 2 (%4.3) Il. GRUP (%67.4) 4 (%9.3) 7 (%16.3) 3 (%7) L: Sol ön inen koroner arter, Cx: Sirkumfleks arter, RC: Sağ koroner arter, SVG: Sa fen ven grefı i, : Anlamlı değil. I. gruta 48 stentin 4l'i (%85) Johnson&Johnson (Palmaz-Schnatz), Ts i (% 15) Metronic (Wiktor); 2. grutaki 47 stentin 21 'i (%45) A VE (Microstent), 16'sı (%34) Medtronic (Wiktor), 6'sı (% 13) Johnson&Johnson (Palmaz-Schatz), 4'ü (%8) Cordis stentlerdir (tablo 5). l. gruta Palmaz-Schatz stentlerin sayısı, 2. gruta ise diğer stentlerin sayı ları yüksekti. Tablo 5: Yerleştirilen stent tileri 1&1 (Palmaz-Schatz) Medtronic (Wiktor) A VE (microsıent) Cordis!.GRUP 41(%85) 7(%15)!!.GRUP 6(%13) 16(%34) 21(45) 4(%8) A. tıkanma vey tı kanma tehdidi Suboıimal sonuç Primer (elektif) Restenoz Diğer4 17 (%36.2) 20 5%42.5) lo (%21.3) (%27.9) 13 (%30.2) 18 (%41.9) 0.06 lo ı. gruta anjiyografik başarı %93.4, klinik başarı %80.4 bulundu. 6 olguda stent trombozu (%1 3), 1 ölüm (%2.2), 2 Q-Mİ (%4.3), 2 non-q Mİ (%4.3), 4 olguda onksiyon yeri damar komlikasyonları (%8.6) görüldü (tablo 6). Bu gruta stent trombozu : Anlamlı değil gelişen 6 olgu incelendi ğinde : 470

4 S. Öztürk ve ark.: Eski ve Yeni Yaklaşınıla Koroner Stent Uygulanan Olguların Kısa Dönem Sonuçları Tablo 6: Erken dönem sonuçlar I. GRUP Il. GRUP Anjiyo. başan %93.4 %100 Klinik başan %80.4 %100 Sıenı ırombozu 6(%13) o Ölüm 1(%2.2) o Q Mİ 2(%4.3) o Non-Q Mİ 2(%4.3) o KABGO o?onksiyon yeri koml. 4(%8.6) o Tikloidine bağlı: lökoeni 1(%2.3) ıransminaz yüksek li ği 1(%2.3) :Anlamlı değil, Q-M!: Q dalgalı miyokard infarkıü sü, Non-Q Mİ: Q dalgas ı z miyokard infarkıüsü, KABG: Koroner arter by-ass grefı oerasyonu <0.05 <0.05 ad 1 has tanın coumadin tedavisini bıraktıktan birkaç gün sonra evinde öldüğü yak ın larınd an öğreni ldi, muhtemelen stent trombozuna bağlı ölüm olarak değerlendirildi. 1 hastaya L'ye stent imlantasyonun 3. gününde akut anterior Mİ tablosuyla acilen balon anjiyolasti yaıldı başarı lı olunam ad ı. ı hastaya L'ye stent imlantasyonunun ı8. saatinde akut anterior Mİ bul guları ge li şti, i.v. stretokinaz ile rierfüzyon sağ l and ı, kontrol anjiyografisinde damar açık bulundu, rezidüel darlı ğa balon anjiyolasti yaıldı. 5. gün reinfarktüs b u lgu l arıy la tekrar trombolitik tedavi u ygulandı, bu kez reerfüzyon sağlan amad ı. ı hastada RC'ye stent imlantasyonunun 4. gününde, ı hastaya ise L'ye stent imlantasyonunun 5. gününde ortaya ç ıkan akut Mİ tablosuyla başarılı acil anjiyolasti u ygu l andı, Q-Mİ ge li şmed i, enzim yüksekliği nedeniyle non-q Mİ olarak kabul edildi. ı ağrı hastada L'ye stent imlantasyonunun 8. günü ve anterior ST yükselmesi ile i.v. stretokinaz uygulandı, reerfüzyon sağlandı; Mİ gelişınedi kontrol anjiyografisinde damar açık bulundu. Bu gruta klinik başarı sağ l an an 37 hastanın 35'i 1. ay kontrolüne geldi, 1 hastadan telefonla bilgi alındı, 1 hastaya ulaş ıl amadı. Bu 36 hasta asemtomatikti, 33'ünde egzersiz testi yaıldı, negatif bulundu. 2. gruta anjiyografik ve klinik ba şarı %ı 00, major kamlikasyon %0, onksiyon yeri komlikasyonu %0 bulundu. Tikloidine bağ lı olarak hastada reversbl lökoeni (%2.3), bir hastada ise serum transminaz yükselmesi (%2.3) satandı (tablo 6). 2. grutaki 42 h asta nın 38'i l.ay kontrolüne geldi, 4 hastadan telefonla bilgi alındı. Kontrole gelen hastaların 35'i asemtomatik, bunların 34'ünün egzersiz testleri negatifti. Asemtomatik olu egzersiz testi ozitif olan bir hasta ile atiik ağ rılar tanımlayan ve egzersiz testi kuşkulu ozitif olan bir hastaya ya ıl an miyokard erfüzyon sintigrafisi normal bulundu. İ s tirahat angina s ı ile başvuran 2 hastaya koroner anjiyografi ya ı ldı, 2'sinde de stent aç ık bulundu. Bu hastalardan birinde balon anjiyolasti uygulanmış olan başka bir damar restenez satandı, diğerinde ise anginayı açıklayacak lezyon görülmedi. Telefonla bilgi a lınan h asta l arın asemtomatik oldukları öğrenildi. Klinik başarı ve stent trombozu yönünden grular aras ındaki fark istatistiki olarak anlamlı bulundu (<0.05). TARTIŞMA Geniş çok merkezli ça lı şma l arda stent uygu l amas ı nın başlıca kısıtlamalar ı subakut t ıkanma ve kanama komlikasyonl arı olarak bildirilmektedir. Bu yay ın larda elektif stent u ygu lamas ında stent trombozu %3-4, Q-Mİ %3, non-q Mİ %2-3, KABG %2-3 olarak bildirilmi ş tir (1,2.8,9). Kurtarıcı (bail-out) stent u ygu l amasında ise stent trombozu %8-16'ya, M İ %6-2l'e, KABG %4-ı3'e, ölüm %2-4'e yükselmektedir cı 0-12). Cerrahi g iri ş im gerektiren anksiyon yeri damar komlika syo nları %4- ı O arasında transfüzyon gerektiren tüm kanama komlikasyo nları ise %7-20 aras ında bildirilmi şt ir (1,2.8, 10-13), Bu belirtilen ça lı ş malar, yakın zamanlarda so nu ç l a nmış olsalar da konvansiyonel tedavi sonuç larını yansıtmakt ad ırl a r. Ça lışmam ı zda konvansiyonel rotokolle stent uygulanan hastaların olu şturduğ u 1. gruta stent trombozu % 13, Q-Mİ %4.3, non-q Mİ %4-3, ölüm% 2.2, CABG %0, anksiyon yeri komlikasyonları %8.6 olarak satandı. Stent trombozu oluşan 6 olgunun 4'ü akut tı ka nma veya tıkanma tehdidi endikasyonuyla stent uygulanan h asta l ardı. Bu gruta akut tıkanma veya tık a nma tehdidi nedeniyle sekonder stent imlante 17 hastanın 4'ünde (%23); subotimal 471

5 Türk Kardiyol Dem Ar ş 1996; 24: sonuç nedeniyle veya elektif olarak stent uygulanan 30 hastanın 2'sinde (%6.7) stent trombozu gelişmişti. Bu oranlar literatürde bildirilenlere yakındır. İlk kez Palmaz ve ark. (14) stent trombozunda trombosit agregasyonunun rolüne dikkat çekmişlerdir. Barragan ve ark. (15) tikloidin ve cilt altı hearin tedavisi ile subakut stent trombozu oranının düştüğünü bildirmişlerdir. Hayvan deneylerinde de stent trombozunda başlıca sorumlunun rotez yüzeyine trombositlerin adhezyonu olduğunu düşündüren bulgular elde edilmiştir (16). Bunun üzerine Fransız çok merkezli stent çalışmasında tedavi rotokolüne tikloidin eklenmiş ve aynı merkezlerde, kaynı oeratörler tarafından, aynı endikasyonlar ve aynı teknikle stent uygulanmasına rağmen SAT oranı % 10.4'ten % 1.2'ye düşmüştür (3). Daha sonraki aşamalarda hearin süresinin azaltılmasına ve Kasım 1994'ten beri işlem sonrası hearinin tamamen kaldırılmasına geçildikten sonraki ve 5. aşamalarında 1953 hastada başarı %98, ölüm %0.5, acil veya elektif byass %0.4, Q veya Q Mİ %0.5, tekrar PTCA %0.6 bulunmuştur (4). 1. aşamadan 2. aşamaya geçişte SAT oranındaki çarıcı düşüş, bu iyi sonuçların kombine antiagregan tedavi sayesinde alındığını göstermektedir. Ancak çalışmaya katılan merkezlerde 1993 yılı ikinci yarısında, stent imlantasyonu sonrası rutin yüksek basınç uygulamasına geçildiğini belirtmekte yarar vardır. Colombo ve ark.'nın (5,6) çalışmalarında ise, İVUS kılavuzluğuyla otimal stent imlantasyonu sağlandığında, antikoagülasyona gerek kalmadığı, sadece tikloidin veya sadece asirinle stent trombozu oranının %0.8 olduğu satanmıştır. IVUS yardımı olmaksızın uygun boyutta non komlian balonla amirik olarak yüksek basınç uygulaması otimal stent imlantasyonu için yeterli mi sorusuna Colombo'nun çalışmasından çıkan yanıt şudur: Çalışmadaki 452 lezyonun ilk IOO'ünde (yüksek basınç ve diğer uygulama özellikleri henüz rutine girmediğinden) IVUS ile sadece %12 oranında otimal stent açılması tesit edilirken, son 113 lezyonun %60'ında uygun imlantasyon satanmıştır. Bu bulgu, imlantasyon yöntemindeki ilerlemeyi göstermekle beraber IVUS kılavuzluğu olmadan stentlerin yaklaşık %40'ında otimal imlantasyon sağlanamadığını da vurgulamaktadır. Dolayısıyla IVUS'suz stent imlantasyonunda çift antiagregan kullanmak daha güvenli gözükmektedir. MUST (17) çalışmasında düşük doz çift antiagregan ilaç tedavisiyle ve IVUS kullanılmadan stent uygulaması sonuçları değerlendirilmektedir. Aralık 95'te bildirilen ara sonuçlarda (260 olgu) başarı %98, ölüm %0, CABG %0.4, Mİ (Q + non Q) % 1.9, SAT %1.1, kasık hernalomu %0.4, GİK %0.8, tikloidine bağlı lökoeni %1.1 bulunmuştur. Çalışmamızda yeni yaklaşımla stent imlante edilen ve çift antiagregan ilaç tedavisi ile izlenen ilk 42 hastada başarısızlık ve major kamlikasyon hiç görülmedi, tikloidine bağlı olarak 1 hastada reversbl lökoeni (%2.3), 1 hastada da reversibi serum transminaz yükselmesi (%2.3) satandı. İlk 25 hastadan sonra işlem sonrası hearinin kaldırılması sonuçları etkilemedi. Bu bulgular literatüre uygundur. hiç kamlikasyon olmaması olgu sayısının azlığı ile açıklanabilir. Sonuç olarak stent imlantasyonu sonrası rutin basınçlı şişirme uygulanması ve çift antiagregan ilaç tedavisi ile düşük kamlikasyon ve yüksek klinik başarı elde edilebileceği kanısına varılmıtır. Bu olumlu sonuçlar nedeniyle dünyada ve Türkiye'de stent imlantasyonu giderek artmaktadır. IVUS'un yaygınlaşması ile sonuçların daha da iyileşeceği ve muhtemelen tek antiagregan ilaçla tedavinin yeterli olacağı düşünülmektedir. KAYNAKLAR 1. Serruys PW, de Jaegere P, Kiemeneij F, et al.: benestent Study Grou. A comarison of balloon exandable stent imlantation with balloon angiolasty in atients w ith coronary artery disease. N En gl J Med 1994; 33 1: Fishman DL, Leon MB, Baim D, et al: A randomized comarison of coronary stent lacement and balloon angiolasty in the treament of coronary artery disease. N Engl J Med 1994; Morice MC, Zemour G, Benveniste E, et al. Intracoronary stenting without coumadin: One month results of a French Mulbticenter Study. Cath Cardiovasc Diagn 1995; 35: Morice MC, Coıneau P, Monassier JP, et al. Coronary stenting without couınadin. Phase II,III, IV, V. Predictors of major comlications. E ur He art J 1995; 1 6: (Abstracı Sulement): 249. S. Colombo A, Hall P, Nakaınura S, et al. Intracoronary stenting without anticoagulation accoınlished with intravascular ultrasound guidance. Circulation 1995; 91:

6 S. Öztürk ve ark.: Eski ve Yeni Yaklaşınıla Koroner S te nt Uygulanan Olguların Kısa Dönem Sonuçla rı 6. Hall P Maiello L, Nakamura S, et al. The angiograhic and short-term elinical benefit of high ressure intravascular ultrasound guided Palmaz-Schatz stent imlantation. Eur Heart J 1995; 16 (Abstract Sulement): Huber MS, Fishman-Mooney J, Madison J, et al. Use of a morhologic classification to redict elinical outcome after dissection from coronary angiolasty. Am J Cardiol 1991; 68: Schatz RA, Goldberg S, Leon M, et al. Clinical exerience with the Palmaz-Schatz coronary stent. J Am Coll Cardiol 1991; 17: 155B-159B. 9. Schatz RA, Goldberg S, Leon M, et al. Clinical exerience with the Palmaz-Schatz coronary stent: initial results of a multicenter study. Circulation 1991; 83: George BS, Voorhees WD, Roubin GS, et al. Multicenter investigation of coronary stenting to treat ac uıe or threatened closure after ercutaneous transluminal coronary angiolasty: elinical and agiograhic outcomes. J Am Coll Cardiol 1993; 22: ll. Roubin GS, Cannon, Agrawal SK, et al. Intracoronary stenting for acute or threatened elosure cmolicating ercuıaneou s transluminal coronary angiolasty. Circulation 1992; 85: Herman NC, Bucbinder M, Clemen MW, et al Emergent use of balloon exandable coronary artery stentign for failed ercutaneous trensluminal coronary, angiolasty. Circulation 1992; 86: Carozza JP, Kunnz RE, Levine MJ, et al. Angiograhic and elinical outcome of intracoronary stenting: immediate and long-term results from a large single center exerience. Ö Am Coll Cardiol 1992; 20: Palmaz JC, Garcia O, Ko DT, et al. Balloon exandable intraarterial stents: Effects of antithrombotic medication on thrombus formation; ros and cons in PT A and auxillary methods. Berlin: Sringer-Verlag 1 989; Barragan P, Sainsous J, Silvestri M, et al. Tieloidine and subcutaneous hearin as an altemative regimen following coronary stenting. Cathet Cardiovasc Diagn 1994; 7: Buchwald AB, Sandrock D, Underberg C, et al. Platelet and fibrin deesition on coronary stents in miniigs: effect of hirudin versus hiari n. J Am Coll Cardiol 1993; 2 1: Morice MC, et al. Preliminary results of the randomized MUST trial. Second Thoraxcenter Course and Coronary Stenting December 13-6, 1995 Rotterdam. TÜRK KARDİYOLOJİ DERNEÖİ 1997 GEN~ ARAŞTIRMACI TEŞVIK ODULU Kardiyoloji alanında genç Türk araştırıcılarını teşvik etme amacıyla, Demeğimizin her yı l ara ştırm a ödülleri verme kararı uyarınca, 1997 yılında da ödül s unulacakt ır. TKD 1997 Araştırma Teşvik Ödülü'ne aday olmak isteyenlerin kardiyoloji dalının herhangi bir alanıyla ilgili orijinal araştırmal arını 1 Mayıs 1997 tarihine kadar Türk Kardiyoloji Derne ği, Ortaklar cad. 4, Aksu at. 7, Mecidiyeköy, İstanbul adresine göndermeleri gerekir. Başvuru yazısına aday, akademik ve mesleki kimliğini özetleyen özgeçmi ş i ile nüfus cüzdan fotokoisini ve altı koya halinde çalı şmas ını eklemelidir. Ara ş tırmada birinci yazar durumundaki Türk uyruklu kişinin 1957 yılı veya daha sonra doğumlu olması ve sunulan araştırmanın 1 Ocak 1997'den önce herhangi bir yerde yay ın lanmamı ş bulunmas ı koşulu aranmaktadır. Kardiyolojide deneyimli ve bağ ım sız bir ödül jürisince, zamanında ibraz edilen araştırmalar arasında en beğenilen iki araştırma İzm ir'de 1997 Ekim b aş ınd a düzenlenecek 13. Ulusal Kardiyoloji Kongresi'nde tebliğ edilecek ve ayrıca şu ödüller verilecektir: birinciye 100 milyon, ikinciye 60 milyon TL. Ödül jürisi şu değerl i uzmanlardan oluşmaktadır: Prof. Dr. Remzi Özcan (Başkan), Prof. Dr. Övsev Dörtlemez, Prof. Dr. Çetin Erol, Prof. Dr. Aydın K aramehme toğlu ve Prof. Dr. Hüsniye Yüksel 473