H2020 PROJE DEĞERLENDİRME KRİTERLERİNE GÖRE PROJE HAZIRLIK İPUÇLARI

Transkript

1 H2020 PROJE DEĞERLENDİRME KRİTERLERİNE GÖRE PROJE HAZIRLIK İPUÇLARI Nisan 2018

2 İçindekiler 1. GİRİŞ PROJE ÖNERİSİNDE ARANAN TEMEL ÖZELLİKLER (Cross-cutting Issues)... Hata! Yer işareti tanımlanmamış Gender Dimension and Balance Public Engagement and Foster the dialogue with the Public Dissemination and Exploitation.4 3. DEĞERLENDİRME SÜREÇLERİ Proje Önerisinin Çağrıya Uygunluğu ve Faaliyet Kapasitesi (Relevance & Operational Capacity) Proje Önerisinin Mükemmelliyeti (Excellence) Proje Önerisinin Uygulama/Yürütme Süreci (Implementation) Proje Önerisinin Etkililiği (Impact)...7 2

3 1. GİRİŞ Değerli Araştırmacılar! Pek çok başarılı fikir, yanlış kurgulandığı ve hatta yanlış fon destek programına başvurduğu için desteklenmekten mahrum kalmaktadır. Bu nedenle doğru fon kaynağını, doğru proje ortaklıklarını ve doğru bir proje planını hazırlamak son derece önemli bir konudur. Bununla birlikte, proje öneri dosyasının, bir destek programının beklentilerine en uygun şekilde hazırlamamın en etkin yollarından birisi, ilgili destek programının değerlendirme kriterlerini incelemek ve kendi öneri dosyamızı bu kriterlere göre öz değerlendirmeye almaktır. Hatta ilgili alanda çalışma yapan başka araştırmacılardan da başvuru formumuzu söz konusu kriterlere göre değerlendirmesini istemek de oldukça faydalıdır. Buradan yola çıkarak hazırlanan bu kılavuz, H2020 proje önerilerinin değerlendirme kriterlerini açıklamakta ve proje öneri dosyası hazırlarken bu kriterleri nasıl dikkate alacağımıza dair öneriler sunmaktadır. Kılavuzun sadece araştırmacılar için değil, TTO çalışanları için de yararlı olacağını umuyor, başvurularınızla daha detaylı bilgiye ihtiyaç duymanız halinde bizlere ulaşmanızı 1 rica ediyoruz. Dr. İlker KÖSE TTO Direktörü 1 Uluslararası Destekler Uzmanı Esra AĞRALI, esraagrali@medipol.edu.tr, dâhili: 1636; tto@medipol.edu.tr 3

4 2. PROJE ÖNERİSİNDE ARANAN TEMEL ÖZELLİKLER (Cross-cutting issues) Proje yazımında dikkat edilmesi gereken en önemli husus; H2020 projelerinin değerlendirilme sürecinde çağrı metninde aranan Specific Challenge şartlarını karşılıyor olmasına dikkat etmektir. Bu şartlar çağrıdan çağrıya değişebilmekle birlikte genel olarak; - Gender dimension - Public engagement and foster the dialogue with the public kapsamlarına ağırlık verilmektedir Gender Dimension & Balance Bu başlıkta dikkat edilmesi gereken, proje çıktılarının kadın ve erkekleri farklı açılardan etkileyebilirliğinden bahsetmektir. Burada araştırmacılar ilgili çalışmalarda, proje önerisinin bir parçası olarak cinsiyet analizlerini dahil etmelilerdir. Cinsiyet boyutuna değinmek, üretilen bilgi, teknoloji ve yenilikte bilimsel kalite ve topluma uygunluğa katkı sağlayacaktır. Değerlendiriciler proje önerisinde cinsiyet analizlerinin nasıl hesaba katıldığını kontrol ederler ve bu konudaki puanlamayı Excellence (mükemmelliyet) ve/veya Impact (etki) başlığı altında yaparlar. Bu başlıkta bir diğer önemli husus da araştırmanın erkek ve kadına eşit fırsatlar sağladığından emin olunmasıdır. Projede ekibinde cinsiyet ayrımının yapılmaması ve araştırmanın yenilik ve yönetim alanlarında erkek-kadın arasındaki dengenin gözetilmesi H2020 projelerinde hakemlerin önem verdiği bir diğer noktadır Public Engagement and Foster the Dialogue with the Public Public engagement başlığı genel hatlarıyla, geleceği vatandaşlarla ve sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte inşa etmek, aynı zamanda aktörlerin çeşitliliğini genişletmek ve bu aktörlerin bilim ve teknoloji alanlarında birbirleriyle etkileşim halinde olmalarını sağlamaktır. Çevre, sağlık, ulaşım gibi tematik politikalarda bilgi ve desteğin ulusal düzeyden yerel seviyeye uygulanabilirliğinin geliştirilmesi de değinilmesi gereken önemli noktalardandır. Kamuoyunun katılımı ve katkısı bilim/politika/toplum alanlarında tematik politikaların gelişimi ve uygulanması için önem arz etmektedir. Bu sebeple araştırmacıların proje önerilerinde araştırmalarının topluma katkısını ve toplumla özellikle tematik alanlarda toplumla diyaloğa katkılarını da net bir şekilde ifade etmeleri gerekmektedir. Özellikle network kurularak Avrupa ile olan işbirliğinin güçlendirilmesinin amaçlanması da proje önerilerinin değerlendirilmesinde önemli puan kazandırmakta ve olmazsa olmaz koşul olarak kabul edilmektedir Dissemination and Exploitation Yaygınlaştırma (Dissemination), proje sonuçlarının topluma tebliği için bir aracıdır. Bu bir tanıtım/teşvik ve projenin başından itibaren farkındalığın arttırılması sürecidir. Araştırma sonuçlarının çeşitli paydaş grupları tarafından hedeflenen yönde bilinmesini sağlar ve onlara bu çıktıları kendi çalışmalarında kullanma olanağı sağlar. Bu yaygınlaştırma süreci tüm projelerin en başında 4

5 planlanmalı ve organize edilmelidir. Hangi araçların yaygınlaştırma için kullanılacağı ve diğer metodlar açık ve detaylı bir şeklide belirtilmiş olmalıdır. Yararlanma (Exploitation), proje sonuçlarının proje yürütülmesi esnasında ve sonrasında kullanılmasıdır. Proje sürerken ve bittikten sonra dahi bu çıktılardan istifade edilebilir olmsı gerekmektedir. Bunlar ticari amaçlı olabilir, fakat aynı zamanda politikaların geliştirilmesi ve ekonomik-sosyal problemlerle mücadeleye de katkı sağlayabilmelidir. 3. DEĞERLENDİRME SÜREÇLERİ Değerlendiriciler bir proje önerisini temel 3 başlık altında puanlarlar. Bunlar; excellence, implementation ve impact kriterleridir. Her bir başlık 5 puan üzerinden değerlendirilir ve bu ölçüde puanlanır. Bunlardan ayrı olarak proje önerisinin çağrıya uygunluğu ve faaliyet kapasitesi de diğer 3 başlığın puanlamasına katkıda bulunur. Çağrıya uygun olmayan ve yeterli faaliyet kapasitesine sahip görülmeyen projeler değerlendirilmeye alınmaz. Bu toplamda 4 başlığın içeriğini detaylı incelemekte fayda olacaktır Proje Önerisinin Çağrıya Uygunluğu ve Faaliyet Kapasitesi (Relevance & Operational Capacity) Proje değerlendirmesinde ilk olarak hakemler sunulan proje önerisinin başvurulan çağrıya uygunluğunu incelerler. Sunulan öneri kesinlikle çağrı kapsamı ile uyumlu olmak zorundadır. Çağrıda belirtilen specific challenge şartlarını karşılamıyorsa out of scope olarak değerlendirilir ve kesinlikle değerlendirmeye alınmaz, doğrudan reddedilir. Bazı proje önerileri ise çağrıya kısmen uyumlu olabilir. Bu da önerinin çağrı başlığına uygun olduğunu, ancak Excellence kriterini karşılamasının sınırlı olduğunu gösterir. Bu şekilde kısmen uyumlu proje önerileri ise fonlamaya uygun bulunmaz. Operational Capacity kriterinde ise hakemler, projede yer alacak her bir partnerin projeyi yürütebilecek yeterli temel işletim kaynaklarına sahip olup olamadıklarını incelerler. Öneride kendilerinin sorumluluğunda olan görevleri yerine getirip getiremeyecekleri değerlendirilir. Bu soru ise şu maddeler esas alınarak ölçülür; - Başvuru sahibinin Özgeçmişi veya profil tanımlaması - Proje konusuyla alakalı yayın ve çalışmalar - Proje konusuyla alakalı önceden yapılan projeler ve/veya aktiviteler - Altyapı ve teknik ekipmanların açıklamaları Eğer değerlendirici projede yer alan herhangi bir veya birden fazla partnerin işletim kapasitesinin yetersiz olduğuna kanaat getirirse proje önerisinin kalanını değerlendirmeye almaz. Ancak daha sonra consensus group aşamasında, heyet, bir veya birkaç partnerin yetersiz olduğuna kanaat getirebilir ve projenin kalanını bu partnerleri saymadan değerlendirebilir (onların aktiviteleri ve bütçesini hesaptan çıkarabilir) 5

6 Relevance and Operational Capacity kapsamında, proje önerisini hazırlayan araştırmacılar şu soruları sorabilmeli ve cevaplayabilmelidirler: 1. Öneride belirtilen çalışmalar çağrı kapsamı specific challenge ile uyumlu mu? 2. Cross-cutting issues dan bahsedilmiş mi? 3. Proje önerisi tamamlanmış ve tutarlı mı? 4. Projede yer alan tüm partnerler yeterli işletim kapasitesine sahip mi? 3.2. Proje Önerisinin Mükemmelliyeti (Excellence) Değerlendiriciler bir proje önerisinin yenilikçi yaklaşım ve çalışmalarını incelerler. O projenin inovasyon potansiyelini ve bunun öneride nasıl tanımlandığını değerlendirirler (çığır açabilecek hedefler, özgün kavramlar ve yaklaşımlar, yeni ürünler veya hizmetler, yönetim modelleri vb.) Excellence kriteri 5 üzerinden puanlanır ve aşağıdaki maddelere göre değerlendirilir: - Hedeflerin açıklığı ve yerindeliği - Kavramların gerçekliği ve metodolojinin güvenilirliği - En son gelişmelerin ötesinde bir araştırma olması (beyond the state of art) - İnovasyon potansiyelinin güçlü olması - İnterdisipliner bir çalışma olması Araştırmacılar Excellence kriterini karşılayabilirliklerini şu soruları sorarak inceleyebilirler: - Proje önerisinde belirtilen hedefler açık, ölçülebilir, gerçekçi ve proje süresi içerisinde başarılabilir mi? - Hedefler projenin kullanımı ve beklenen etkisi için tutarlı mı? - Projenin önerilen metodu güvenilir mi ve konsept gerçekçi mi? - Konsept açık ve ikna edici mi? - Projenin ulusal ve uluslararası bağlantıları ikna edici şekilde belirtilmiş mi? - Genel yaklaşım, genel metodoloji ve aktiviteler (araştırma, ispat, kılavuz, piyasa tepkileri vb.) açıkça belirtilmiş mi? - En son gelişmelerin ötesinde bir araştırma olduğu ispatlanabilmiş mi? (ileri araştırmalar, ilgili AB proje sonuçları vb.) - İnovasyon potansiyeli ispatlanabilmiş mi? (yeni ürünler, hizmetler veya şirket ve organizsyon modelleri geliştirilmiş mi?, Ürün ve hizmetler piyasada ve patent araştırmalarında bulunuyor mu?) - Projenin özgünlüğü ispatlanmış mı? (belirlenen sorunlar, çığır açan hedefler, özgün kavramlar vb.) - İnterdisipliner yaklaşımlar hedefleri gerçekleştirmek için yeterli mi? - Public engagement ve gender dimension bir başlık altında eklenmiş mi? 3.3. Proje Önerisinin Uygulama/Yürütme Süreci (Implementation) Proje önerisinin yürütme sürecinin etkili ve nitelikliliğini ölçmek için değerlendiriciler, yönetim yapısı ve iş planının yönetimini değerlendirirler. Bu faktörlerin inovasyon yönetiminin etkinliği ile 6

7 uyuşmasını gözetirler. İnovasyon yönetimi hem piyasa hem de teknik problemlerin anlaşılabilmesini gerektirir. Amacı ise uygun yaratıcı fikirleri başarıyla uygulayabilmektir. Aynı zamanda yerli ve yabancı fırsatlara karşılık verebilmeye imkan sağlar. Değerlendiriciler aynı zamanda proje başvurusunda bulunanların her türlü engel, zorluk ve çerçeve koşulları (düzenlemeler, standartlar) nasıl tanımladıklarını da kontrol ederler. Beklenen sonuçların başarılabilmesi için bu faktörlerin olasılıkları net bir şekilde belirtilmelidir. Proje önerisi hazırlığında bulunanlar yürütme kriterindeki başarılarını aşağıdaki soruları cevaplayarak ölçebilirler: - Proje önerinizde genel iş planı ve her bir iş paketinin tanımı, zamanlama, kaynak dağılımı, aşama listesi, proje çıktıları, Gantt Chart vs. bilgilerin tümü mevcut mu? - Yönetim planının uygunluğu ve niteliği, sorumluluklar, karar alma mekanizmaları ve iletişim kanalları hesaplanmış ve belirlenmiş mi? - İnovasyon yönetimi (Proje sonuçlarının başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için ilgili piyasa ve teknik problemler) hesaplanmış ve belirlenmiş mi? - Proje yürütülürken oluşabilecek riskler ve bunları azaltma tedbirleri yeterince belirtilmiş mi? - Konsorsiyumun yapısı proje hedeflerini gerçekleştirebilmek açısından yeterli mi? - Proje çıktılarına zamanında ulaşabilmeyi sağlamak için uzmanlıklar birbirini tamamlıyor mu? - Proje sonuçlarının kullanımı için sanayinin dahil olması gerekiyor mu, öyle ise bu durum belirtilmiş mi? - Projenin yürütülmesi için uluslararası işbirliği, uluslararası ortaklar ve rollerinin önemi belirlenmiş mi? - Partnerler arası görev ve kaynak dağılımı dengeli mi? - Partnerlerin işletim kapasitesi belirtilmiş mi? 3.4. Proje Önerisinin Etkililiği (Impact) Değerlendiriciler, hangi çıktının hangi beklenen etkiye katkı sağlayacağını ve bunların çalışma programında belirtilip belirtilmediğini bu kriter altında ölçerler. Şayet herhangi bir değerli çıktı inovasyon kapasitesi, yeni piyasa fırsatları oluşturma, rekabeti güçlendirme ve şirketleri geliştirme gibi birçok sonucu doğurabilir. Bu tür sonuçların proje önerisinin çalışma programında açıkça ve düzgün bir şekilde belirtilmesi gerekmektedir. Değerlendiriciler aynı zamanda proje sonuçlarının yaygınlaştırılması ve istifade edilebilirliğini açıklayan bir taslak planı da dikkate alırlar. Bununla birlikte bilgi yönetim ve koruma stratejisini de bu kapsamda değerlendirirler. Proje önerisi hazırlığında bulunanlar impact kriterindeki başarılarını aşağıdaki soruları cevaplayarak ölçebilirler: - Hangi proje sonuçları/çıktıları hangi beklenen etkiyi gerçekleştirmeye katkı sağlıyor? Bu değerlendirme çalışma programında ilgili başlıklar altında belirtilmiş mi? 7

8 - Çalışma programında belirtilmeyen ve inovasyon kapasitesi, yeni piyasa fırsatları oluşturma, rekabeti güçlendirme ve şirketleri geliştirme gibi birçok sonucu doğurabilecek herhangi önemli bir başka etki mevcut mu? - Proje sonuçlarının yaygınlaştırılması ve onlardan yararlanılması ile ilgili bir taslak plan bulunuyor mu? - Yaygınlaştırma ve yararlanma ölçüleri proje sonuçlarının potansiyel kullanıcılarını hedef gösteriyor mu, bunların metodolojisi belirtilmiş mi? - Önerilen ölçülerin beklenen etkileri karşılamaya nasıl yardımcı olacağı belirtilmiş mi? - İnovasyonu piyasa ve şirketlere taşıyabilmek için sağlam bir yol haritası var mı? - Bilgi yönetimi ve koruması için bir yol haritası/taslak bulunuyor mu? - Farklı hedef kitleleri ile iletişim kurabilmek ve onlara projeyi ulaştırabilmek için yeterli ve ikna edici kanallar var mı? 8