HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI
|
|
- Ece Bayrak
- 5 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI
2 BÖLÜM I Su Çarkları HİDROLİK MAKİNALAR
3 SU ÇARKLARI Su çarkları yüzyıllarca önce Çin'de, Mısır'da su enerjisini mekanik enerjiye çevirmek için kullanılmıştır. Bazı özellikleri nedeniyle bugün dahi çok sınırlı ölçüde kullanılmaktadır. Çeşitleri; 1. Alttan Çarklar 2. Yan Çarklar 3. Göğüs Çarkları 4. Üstten Çarklar
4 I Alttan çarklar : a Basit Radyal çark : Suyun hız enerjisinden faydalanan bu makina en eski geçmişi olan çark tipidir. Çark çapı 5,5 ilâ 7 m. arasında değişir, H düşüsü 1,5 metreyi aşamaz. (Şek. 1.)
5
6 Giriş ve çıkış arasında hareket miktarı teoremi uygulanırsa çarka etkiyen teğetsel kuvvet F=.Q.(C 1 -C 2 ) çıkışta su hızı çark teğetsel hızına eşit kabul edilirse hidrolik güç; N h =.Q.(C 1 -U) U
7 Buna göre çarkın hidrolik verimi, hidrolik gücün çark girişinde sudaki enerjiye oranı olarak; şeklinde olur. C 1 hızını sabit tutup son ifadenin U hızına göre türevi alınarak sıfıra eşitlenirse U=0,5 C 1 maksimum verim şartı elde edilir. Bu şart gerçeklenince en büyük verimin
8 olduğu görülür. Pratikte kaçaklar ve mekanik verim yüzünden toplam verim % i geçmez. U çevresel hızı 0,45 C1. alınır. Bu çarkın, doğrudan doğruya bir tabii akar suyun üstüne monte edilerek kanatları suya dalan tipleri de kullanılır; fakat bunların verimleri daha da düşüktür (0,20 0,25 civarında).
9 B) PONCELET ÇARKI : (VİKTOR PONCELET ) Alttan çarkın daha gelişmiş şeklidir. Darbe etkisini ve kayıpları önlemek için kanatlara eğrilik verilmiştir. Bu suretle w s bağıl hızı girişte kanada teğet olacaktır. Verim % e kadar yükselir. (Şek. 2)
10
11 II. YAN ÇARKLAR : Bu çarklarda su kanada girdiği zaman ilk hızı ile daha sonra çarkı terk edinceye kadar ağırlığı ile etkir. Su ayarlı bir savaktan kepçelere dolar. Yan çarklar m. ilâ 2,5m. düşüler arasında kullanılır; verim % 50 ilâ 70 arasında değişir. (Şek. 3)
12 II. YAN ÇARKLAR :
13 III. GÖĞÜS ÇARKLARI: Su getirme kanalı, ucunda bir takım püskürtücü lüleler bulunan bir teknede son bulur. Yine bu tekne sonunda bir sürgü yardımı ile debi ayarı sağlanır. Genel olarak 2,5 ilâ 5 metre arasındaki düşülerde kullanılır. Özellikle mansap (baş taraf) taki su seviyesinin değişmesi halinde uygun bir çözüm teşkil eder. Çark çıkışta cm. suya gömülebilir. Verim % arasında değişir. (Şek. 4)
14 III. GÖĞÜS ÇARKLARI:
15 IV. ÜSTTEN ÇARKLAR : Tam ağırlık esasına göre çalışan bir çarktır. Çarkın baş taraftaki su yüzeyine değmemesi gerekir m. arasındaki düşülerde kullanılır. Dönme hızı küçük olduğu için çevireceği makinaya çoğu zaman bir hız yükseltici ile bağlanması zorunlu olur. Verim % e kadar yükselebilir. (Şek. 5)
16 IV. ÜSTTEN ÇARKLAR :
17 ÇARKLAR İLE TÜRBİNLERİN KARŞILAŞTIRILMASI: 1. Türbinler çarklara göre daha az yer tutarlar. Yani bunların özgül güçleri fazladır. 2. Türbinler yüksek devirde çalışabilir; bu nedenle Jeneratör fiyatı ucuzlar. 3. Türbinler çok geniş bir çalışabilirler (H= m.). düşü aralığında 4. Genel olarak türbinlerin verimleri yüksektir. (% 90-94) i bulabilir. 5. Türbin güçleri tek grup için büyüyebilir. Halihazırda B.G. üzerinde su türbinleri mevcuttur.
18 Bunlara karşın : 1. Çarkların konstrüksiyonları basittir bakımları fazla itinaya ihtiyaç göstermez. 2. Küçük güçler için çarklar daha ucuza mal olabilir. (Birkaç B. G. için) 3. Su çarkı tesisleri ve işletmeleri çok fazla bilgi gerektirmezler. 4. Değişken debilerde çark verimi çok büyük değişmeler göstermez.
19 BÖLÜM II Su Türbinleri HİDROLİK MAKİNALAR
20 SU TÜRBİNLERİ 1. SINIFLANDIRMA : Su türbinleri çeşitli yönlerden aşağıdaki şekillerde sınıflandırılabilir : A)Suyun etki Şekline göre : Reaksiyon türbinleri Aksiyon türbinleri
21 1. REAKSİYON TÜRBİNLERİ: Bu tip türbinlerde esas olarak suyun basınç enerjisinden yararlanılır. Bu gün kullanılan reaksiyon türbin tipleri şunlardır : Francis türbinleri (Deriaz tipi dahil) Uskur türbinler Kaplan türbinleri
22 2.Aksiyon türbinlerinde suyun kinetik enerjisi kullanılır. Çark giriş ve çıkışında basınç enerjisi aynı kalır. Tip olarak Peltonlar ve Turgolar sayılabilir.
23 B) Suyun akış doğrultusuna göre : 1.Eksenel akışlı türbinler (Kaplan, Uskur) 2.Radyal akışlı türbinler (Francis ve bırakılmış bazı tipler) 3. Diyagonal akışlı : türbinler (Yüksek hızlı Francis, Deriaz türbini) 4. Teğetsel akışlı türbinler (Pelton) 5. Sapkın akışlı türbinler (Turgo)
24 C) Türbin milinin durumuna göre : 1. Yatay eksenli türbinler 2. Düşey eksenli türbinler 3. Eğik eksenli türbinler Bütün modern türbinler her 3 şekilde de imal edilebilirler ancak büyük güçler için düşey eksenli tipler, küçük güçler için yatay ve eğik eksenli türbinler tercih edilir.
25 D) Özgül hıza göre sınıflandırma : Türbinleri pompalar gibi ileride tanımı verilecek olan bir sayıya, (Özgül hıza) göre daha rasyonel bir şekilde sınıflandırmak mümkündür Pelton Yavaş Francis Orta hızlı Francis Hızlı Francis Kaplan ve Uskur
26 2. GÜÇ BAĞINTILARI : Bir türbinin (1) giriş noktası ile (2) çıkış noktası arasındaki yük azalması birim ağırlıktaki sıvının türbin içinde kaybettiği enerjiyi vermektedir. (Yük, birim ağırlıktaki akışkanın enerjisidir) Bunu kütlesel debi ile çarparsak toplam olarak türbin içinde sarf edilen yani (sudan alınan) güç bulunur.
27 Yükteki azalma; olduğuna göre, güç aşağıdaki biçimde ifade edilir: kg/m2s2
28 Söz konusu enerjinin hepsinin mekanik enerjiye çevrilmiş olduğu düşünülemez. İlkin türbine giren suyun hepsi çark içinden geçerek enerji dönüşümüne katılmaz, kaçak ve kayıplar nedeni ile suyun bir kısmı çarka girmeden boşluklardan kaçar ve türbini terk eder.
29 Bundan sonra çark içinde ve türbinin diğer organlarında hidrolik yük kayıpları yüzünden enerji dönüşümü belirli bir verimle gerçekleşir. Sonuç olarak hidrolik kayıplar çıktıktan sonra birim zamanda çarka verilen enerji «Hidrolik güç» adını alır ve N h ile gösterilir.
30
31 Çarktaki N h hidrolik gücü türbin milinde yaratılan mekanik güçten büyüktür. Aradaki fark yataklar ve salmastralardaki mekanik kayıplardan doğar. Türbin milinden alınan güce Efektif Güç denir. Bu güç mildeki çevirme momenti ve devir sayısı cinsinden şöyle yazılır : Nm
32 Sözü edilen güçler arasındaki oranlar çeşitli verimleri tanımlar. Buna göre, kaçak verim, Hidrolik verim
33 şeklinde yazılır ki değeri modern türbinlerde' % arasındadır. Büyük değerler çok büyük gruplar için geçerlidir. Mekanik verim ise
34 şeklindedir. (% 92-97) arasında değişir. Üç verimin çarpımı genel verimi verir. Genel verim türbinlerde % arasındadır. Çok büyük güçlü modern türbinlerin veriminde % 94'e kadar çıkılmıştır.
35 3. NET DÜŞÜNÜN TANIMI : Şekildeki gibi H g ham düşüsü altında çalışan bir reaksiyon türbini göz önüne alalım. 0 1 arasında cebri borudan geçen su (1) de türbine girmekte (2) de türbin çarkını terk ederek difüzöre geçmekte ve (3) de difüzörden çıkarak boşalma kanalına erişmektedir. Net düşü en genel anlamı ile türbin giriş ve çıkış noktaları arasındaki yük farkıdır. Yani başka bir sözle birim ağırlıkta suyun türbine verdiği enerjidir.
36
37 Eğer türbin giriş ve çıkışı karşılıklı olarak (1) ve (2) alınırsa bu takdirde difüzörsüz türbinin net düşüşü söz konusu olur. Bu düşü şekide H OT ile gösterilmiştir.
38 Pratikte Türbin, difüzörü ile birlikte göz önüne alınır. Ayrıca eğer türbin çıkışı olarakta (3) noktası yerine (4) noktası alınırsa (3) noktasındaki çıkış kaybı da türbine yüklenir. Bu takdirde net düşü olarak tanımlar. Net düşü ifadesi ham düşü cinsinden yazırsa, (V 4 hızı ihmal edilerek)
39 Olur. Burada terimi, türbine gelinceye kadar meydana gelen bütün yük kayıplarını gösterir. Bu durumda reaksiyon türbinleri için net düşü 1 kg suyun türbin giriş noktasında, boşalma kanalına göre enerjisini (kgm) cinsinden vermektedir. Yayıcısız türbinin net düşüşü ile tam net düşü arasındaki fark, difüzör kayıpları ile çıkış hız enerjisi toplamına eşittir.
40 Yüksek düşülerde bu fark pek büyük değilse de alçak düşüler için önemli bir rol oynar. Komple türbinin veriminden bahsederken kesinlikle H o esas olmalıdır. Aksi halde H OT alınırsa, gerçek değerinden daha büyük bir verim hesaplanır.
41 TURBO MAKİNALARIN GENEL TEORİSİ 4. EULER TEOREMİ : Bir dönme eksenine göre tam simetrik ve daimi bir akışın söz konusu olduğu makinelere Türbo makine denir. Makinenin çarkına akışkanın girdiği ve çarkı terk ettiği noktalar iki dönel yüzey teşkil eder. Biz bir ipçiğin bu iki yüzey arasında kalan kısmını alıp hareket miktarı momenti teoremini uygulayacağız. Bu teoreme göre bir ipçiğin hareket miktarının dönme eksenine göre momentinde birim zamanda meydana gelen azalma bu parçanın çarka uyguladığı momente eşittir.
42 (1) noktasında akışkanın mutlak hızı C 1 (2) noktasında C 2 olsun. Yine (1) noktasında çarka ait noktanın hızı (sürüklenme hızı) U 1 ve (2) noktasında U 2 olsun. Sürüklenme hızlarının dönme eksenine dik oldukları belirgindir. Mutlak hızların sürüklenme hızları üzerindeki izdüşümlerini, yani başka bir deyişle mutlak hızların teğetsel bileşenlerini; C u1 ve C u2 ile gösteriyoruz.
43
44 dt kadar zaman içinde (1) kesiti (1 ) ne ve (2) kesiti (2') ne gelmiş olsun. Hareket daimi olduğu için ilk göz önüne aldığımız ipçik parçasının hareket miktarında (1) (2) arasında değişiklik olmamıştır. O halde hareket miktarı momentindeki azalma (ipçiğin debisi dq ile gösterilirse),
45 Olduğundan teoremin yazılmasıyla bu ipçiğin çarka uyguladığı moment bulunur. Çarka uygulanan toplam momenti bulmak için tüm ipçiklere ait kısmî momentleri toplamak gerekir. Eğer bir ipçik diğer bütün ipçiklerin ortalamasını karakterize ediyorsa Q toplam debiyi göstermek üzere,
46 yazılır. Bu denklem türbinler için uygulanabilir. Pompalar halinde çarka uygulanan direnç moment, formülü ile hesaplanır.
47 5. HİDROLİK GÜÇ ve VERİM: Yukarıda bulduğumuz moment ifadesini çarkın açısal hızı ile çarparsak çarkın sudan aldığı hidrolik güç bulunur. Bunu B. Beygir gücü cinsinden yazalım.
48 Hidrolik verim bir türbin için bu gücün N 0 a oranı olduğundan bulunur. Mutlak hız ile sürüklenme hızı arasındaki açıyı ile gösterirsek aynı ifade şeklinde yazılır.
49 6. HIZ KATSAYILARI : Hızları boyutsuz sayılarla göstermek istersek, tanımları yapılır. Bu tarifleri hidrolik verim ifadesine uygularsak Veya yazılır
50 Reaksiyon türbinlerinde nominal çalışma durumunda çıkış mutlak hızının teğetsel (C u2 ) bileşeni sıfır olduğu için Bahsi geçen hız katsayılarının kullanılması türbinler arasında kıyaslama kolaylığı sağladığı gibi belirli bir türbin için bu katsayılar büyük değişiklik göstermediklerinden konstrüksiyonda iyi bir araç oluştururlar.
51 7. REAKSİYON DERECESİ: Çarkın net düşüşünü ele alalım; ilk iki terim giriş ve çıkış arasındaki potansiyel enerji farkını, üçüncü terim ise kinetik enerji farkını ifade etmektedir. Net düşü kinetik ve potansiyel enerjilerin toplamı üzerindeki değişimi göstermektedir. Potansiyel enerjideki değişimi gösteren
52 miktarının toplam enerji değişimine oranı p=h/h OT türbin çarkının reaksiyon derecesini tanımlamaktadır. Yukarıdaki bağıntılardan her iki taraf a bölünürse : elde edilir.
53 8. BAĞIL HAREKETTE BERNOULLİ TEOREMİ: Bir türbo makinanın çarkı içinde iki nokta arasında sıkıştırılamayan daimi akış için bağıntısı yazılabilir. Bu bağıntıda yalnız sürüklenme hızları ile Bağıl hızlar bulunduğu için bazı hallerde faydalıdır. Eğer gerçek akışkan söz konusu ise (1) ve (2) arasındaki sürtme kayıplarını göstermek üzere denklemi
54 şeklinde yazmak mümkündür NET DÜŞÜNÜN KİNEMATİK BÜYÜKLÜKLER CİNSİNDEN İFADESİ : Net düşü tarifini ele alalım. Yukarıdaki denklem ile bu denklem toplanırsa
55 ifadesi elde edilir. Dikkat edilirse bu sonuncu bağıntıda boru kaybından başka yalnız kinematik büyüklükleri vardır.
56 REAKSİYON TÜRBİNLERİ 1. DOĞUŞ VE GELİŞİMİ : Barker çarkı reaksiyon Türbinlerinin atasıdır. Bu çarkta aksi yönde çalışan iki huzmenin doğurdukları reaksiyon kuvvetleri bir moment oluşturur. Huzmenin mutlak hızı C ise tepki kuvveti ve moment iki huzme için
57 Kuvvet: Moment: Sistem açısal hızı ile dönmekte ise hidrolik güç, olur.
58 Reaksiyon (tepki) esasına dayanan ilk endüstriyel çark 1826 da Fransız Mühendisi Benoit Fourneyron tarafından gerçekleştirilmiştir. Fourneyron'un çarkı yukarıdaki gibi merkezkaç tipte olmakla beraber 1927 de bu türbin % 80 verimle 6 BB. güç veriyordu yılında Amerikalı Samuel Howd ilk merkezcil türbini çalıştırdı. James Micheno Francis ise 1846 da Howd'un patentini gayet iyi bir işçilik ve mühendislikle uygulayarak yüksek bir verim elde etti. Francis'in. türbini radyal merkezcil idi, 1879 da Mc. Cormick eğik akışlı türbini imal etmiştir. Bugünkü Francis türbininin atası budur.
59 Tam eksenel akışlı türbinin ilk Örneği 1843 de Jonval tarafından verilmekle beraber bu türbin kısa zamanda bırakılmıştır. Yüksek hızlı, alçak düşülü tesisler kurmak ihtiyacı uskur türbinlerin doğuşuna neden olmuştur. Kısmî yüklerde daha iyi bir verim elde edebilmek için V. Kaplan tarafından 1913 de ayarlı pala sistemi icat edilmiş ve uskur tipi çarklara yeni bir ufuk açılmıştır. Brno Teknik Üniversitesinde Profesör olan Victor Kaplan sistematik çalışmalarının, sonucu elde ettiği buluşunu sanayicilere kabul ettirmek için hayli uğraştı. Başlangıçta ütopik ve gerçekleştirilemez sanılan bu buluş bugün alçak düşülü modern santrallarındeğişmez tertibi niteliğindedir.
60
61
62
63 A. FRANCİS TÜRBİNLERİ Francis türbinlerinin iki tipik şekli mevcuttur: a) Salyangozlu Francis türbini b) Açık su odalı Francis türbini Salyangozlu Türbinler 6-8 metrenin üstündeki düşülerde, açık su odalılar, bu değerin altındaki düşülerde kullanılır. Her iki tip türbinde fark eden kısım yalnızca suyun dağılma sistemindedir.
64 a Salyangozlu Francis türbini: (Şek. 11). Salyangoz: Basınçlı borudan gelen suyu alıp türbin çevresi boyunca taşıyan ve dağıtıcı kanatlarına veren bir kılıftan ibarettir. Ön dağıtıcı: Mukavemet gayesi ile konmuş kanatçıklar. Dağıtıcı : (Distribütör) Salyangozdan gelen suyu istenilen açı ile çarka sevk eden kanatlardır. Bunlar aynı zamanda debiyi değiştirerek güç ayarını temin ederler.
65 Çark: Hidrolik enerjiyi mekanik enerjiye çeviren elemandır. Kumanda çemberi: Dağıtıcı kanatlara biyelcikler yardımıyla kumanda eden çemberdir. Kumanda mekanizması: Kumanda çemberine hareket veren mekanizma. Difüzör (yayıcı) : Çarktan çıkan suyu boşalma kanalına ileten borudur. Aynı zamanda çıkış hız enerjisini azaltarak türbin genel verimini artırır. Salmastra kutusu: Mil ile sabit kısım arasındaki kaçakları önleyen kutu
66
67 b Acık su odalı Francis Türbini: Şekil 12 de açık su odalı ve yatay eksenli bir Francis türbini tesisinin şeması,verilmiştir. Şekildeki tesise ait elemanlar şunlardır : 1. Giriş dip vanası : Açık su odasına giren suyu ayarlayan vana 2. Izgara : Yüzen veya sürüklenen maddeleri tutmak için konmuştur. 3. Su odası : Salyangoz yerine geçer ve geniş, su hacmini sağlar, 4. Türbin dağıtıcısı : Çarka suyu istenilen açıda veren ve aynı zamanda debi ve güç ayarını temin eden organ.
68 5. Yayıcı : Türbinden akan suyu boşalma kanalına gönderen konik boru. 6. T Volan : Küçük türbinlerde rotorun atalet momentini büyültüp regülasyon düzgünlüğünü sağlayan eleman. 7. Jeneratör : Elektrik üreten makina. 8. Boşalma kanalı : Yayıcıdan çıkan suyun boşaldığı kanal. 9. Kumanda mekanizması : Dağıtıcı kanatlara hareket veren mekanizma,
69
70 2. YAYICININ ROLÜ : Reaksiyon türbinlerinde türbin çıkışı ile boşalma kanalı arasında mevcut bulunan özel boruya yayıcı veya difüzör denir. Bu elemanın iki görevi vardır. 1 Yayıcının birinci rolü türbini istenilen seviyeye monte etmek imkânını sağlamasıdır. Bu suretle küçük hidrolik tesislerde makina dairesinin, mansap seviyesi dalgalanmalarından etkilenmemesi temin edilmiş olur. Aşağıda birbirine idantik iki hidrolik tesis şeması ele alınmıştır.
71
72 (A) ve (B) tesislerde yalnız türbinin monte edildikleri seviyeler değişiktir. Kolaylıkla görülür ki her iki tesiste türbin çarklarının net düşüleri aynı kalmaktadır. Dolayısı ile güçler de değişmez.
73 Bunu göstermek için difüzörsüz türbinin net düşüşünü yazalım. H g ham düşüşü aynı olduğuna göre, boru kayıpları toplamının eşit olduğu gösterilirse H 0 değerinin A ve B halinde eşit olduğu çıkar.
74 2 Yayıcının ikinci rolü: Yayıcı normal olarak konik bir profili haizdir. Başka bir sözle kesit akış yönünde gittikçe büyümektedir. (2) kesiti (3) kesitinden küçüktür. Şimdi bunun faydasını görelim. H s emme yükseklikleri aynı olan iki türbinden biri konik diğeri sabit kesitli yayıcıya sahip olsun (Şek. 14).
75 2 ile 4 arasında Bernoulli denklemini uygulayarak A Türbini için
76 ve (2) noktasında efektif basınç olarak yazılır. Görüldüğü gibi A çarkından çıkıştaki basınç B çarkındakinden kadar daha düşüktür.
77 Toplam tesisin net düşüsü sabit kaldığı halde A halinde çarka ait net düşü B halinden bu miktar kadar daha fazladır. Zira: şeklinde yazılır. Burada parantez içindeki ifadenin yalnız basınç terimi fark etmekte ve B halinde bu terim küçülmektedir. Bu da H OT nin büyümesine neden olur.
78 3. DİFÜZÖR (YAYICI) VERİMİ : Şeklinde yazılır, bu ifadeyi kazanılan potansiyel enerjinin kinetik enerji değişikliğine oranı olarak da yazmak mümkündür. Yalnız bu halde 2 ile 3 noktaları arasında kazanılan potansiyel enerjiyi yazarken basınç enerjileri farkından, kot farkının doğurduğu yükselti enerjisi kaybını çıkarmak gerekir. Gerekli düzenlemeler yapılırsa verim ifadesi;
79 halini alır. İyi bir difüzörde verim 0,85 0,90 a çıkabilmektedir. Difüzörün çıkışındaki kinetik enerji kayıp edilmiş sayılırsa kazanılan potansiyel enerjinin yalnız girişteki kinetik enerjiye oranı şeklinde bir verim tanımlanabilir. Buna Difüzörün etkinlik derecesi diyeceğiz, etkinlik derecesi ifadesi,
80 HİDRODİNAMİK BENZEŞİM 1. GENEL : Eğer A ve B gibi iki akış birbirinin benzeri ise A üzerindeki her A 1 noktasına B üzerindeki B 1 gibi bir nokta karşı gelir, Aynı şekilde A 2 noktasına B 2 noktası karşı gelir.
81 Herhangi bir nokta çifti arasındaki uzaklıktan modeldeki homologları arasındaki uzaklığa geçmek için bu uzaklığı aynı sabit bir sayı ile çarpmak gerek ve yeterlidir.
82 Bu ifade akışı sağlayan cidarların birbirine geometrik olarak benzer olduğu anlamına gelir. ( ) ya geometrik benzerlik oranı denir. Bir noktanın hızından benzer noktanın hızına geçmek için hız vektörü sabit bir ( ) sayısı çarpılmalıdır.
83 Eğer geometrik benzerlik şartına ek olarak bir noktada akışkan parçacığını etkileyen dış kuvvetten homolog noktaya sabit bir benzerlik katsayısı ile geçilebiliyorsa bu benzerlik için yeter şarttır. Bu durumda modeldeki bütün parçacıklar prototipte bütün parçacıklarla aynı cins kuvvet yayılışı etkisinde bulunur. Yani A 1 deki kuvvetin B 1 dekine oranı A 2 deki kuvvetin B 2 dekine oranına eşittir. Bu işlem her çeşit kuvvet için aynen uygulanabilir.
84 Dış kuvvet olarak yalnız viskozite ve atalet kuvvetleri mevcut olduğuna göre bunların (1) noktasında bulunan, m kütlesindeki bir parçacığa gelen değerlerini ele alalım :
85 A halinden B haline atalet kuvveti için geçiş katsayısı ne ise viskozite kuvveti için de aynı olur. Başka bir deyişle modelde ve gerçekte atalet kuvvetlerinin viskozite kuvvetlerine oranı aynıdır. bulunur. Bu ise boyutsuz Reynolds sayısının benzer akışlarda eşit olması gerektiğini gösterir.
86 Sonuç olarak yalnız viskozite ve atalet kuvvetleri etkisinde olan akışkanlarda dinamik benzerlik için şart geometrik benzerliğe ek olarak Reynolds sayısının eşitliğidir. Reynolds sayısı büyüdükçe atalet kuvvetlerinin viskozite kuvvetlerine oranı büyür.
87 2. SU MAKİNALARINDA BENZERLİK : Pratikte kullanılan su makinelerinde boyutlar ve hızlar oldukça büyüktür; dolayısıyla atalet kuvvetleri yanında viskozite kuvvetleri ihmal edilebilir. O halde Su Makineleri içindeki akışlarda çok büyük Reynolds sayısına sahip iki makine için Reynolds benzerliği şartı ilk yaklaşıklıkla göz önüne alınmayacaktır. Su makinesinde akışların benzerliğinde yalnız atalet kuvvetleri rol oynayacaktır.
88 A ve B benzer halleri için bir partiküle gelen kuvvetler
89 Atalet kuvvetlerinin basınç kuvvetlerine oranının modelde ve hakikatte aynı olduğundan Yazılabilir. Eğer aynı sıvı kullanılırsa basınçların oranı hızların oranının karesi kadar olacaktır.
90 Su Makinelerinde benzerlik oranı Şeklinde yazılabilir ve benzerlik koşulları; Geometrik benzerlik ( oranı ile belirir) Net düşülerin oranı hızların oranının karesine eşittir,
91 Bu esas şartlara dayanarak benzer türbinlerin muhtelif karakteristik büyüklükleri arasındaki bağıntılar; Devir sayılan oranı :
92 Debiler arasındaki oran: Hidrolik verim:
93 Güçler arasındaki oran: elde edilir.
94 3. ÖZGÜL HIZ : Net düşü, devir sayısı ve güç oranlar ile benzer türbinlerde ne gibi bağıntıların olabileceğini araştıralım : Burada mevcut üç denklemde ve katsayıları yok edilirse;
95 Demek oluyor ki benzer iki türbinin bu şekilde tanımlı sayıları eşit olacaktır: kw sayısına türbinin özgül hızı ismi verilir. Buradan birbirine benzer bütün türbinlerin özgül hızlarının eşit olduğu sonucu çıkar. Bir su türbininin özgül hızı bu türbine benzer olarak çalışan ve 1 m. düşü altında 1 BG. güç veren türbinin devir sayısıdır.
96 bir su türbini iklim koşullarından dolayı bir tek yükte çalışmaz. Beslenen makinenin çektiği yüke göre çeşitli güçlerde çalışır. Özgül hız tanımına esas olan N e gücü maksimum verime karşı gelen güç olarak alınacaktır.
97 Gücü, düşüşü ve devir sayısı sırasıyla N, H 0, n olan bir türbinin kendisine benzer olarak 1 m. düşü altında çalışması halinde yeni güç, devir, sayısı ve debi şu şekilde hesaplanır
98 Kullanılan türbine benzer ve 1m düşü altında çalışan 1 m çapındaki Türbinin güç ve hızları hesaplanırsa farklı çapta ve farklı düşüde çalışan iki makinenin kıyaslanması yapılabilir.
99 Özgül hız yukarıdaki değerler cinsinden Şeklinde yazılabilir. Görülüyor ki belirli bir özgül hızda bir türbin modeli üzerinde çalışırken türbinin devir sayısı arttırılırsa gücü düşecektir. Bu yüzden türbin imalatçıları türbinin boyutlarının daha küçük ve türbinin de daha ekonomik olması için mümkün olduğu kadar N 11 ve Q 11 değerlerini büyütmeye çalışırlar.
100 Mevcut bir türbine benzer bir türbin yapılacaksa söz konusu olunca türbinde N, Q, M, n, D, H 0 değerleri arasında iki tanesi tamamıyla isteğe bağlı alınabilir. Diğer değerler benzerlik şartları ile belirir. Özgül hızların eşitliğinin geometrik benzerlik için teorik olarak bir şey ifade etmediği söylenebilir. Pratikte kavitasyon verim ve benzeri faktörler yüzünden aynı özgül hıza sahip makinelerin konstrüksiyonları birbirine benzer. Bu yüzden de özgül hız bir akış bünyesini kabaca karakterize eder ve makinenin şekli hakkında fikir verir.
101 4. ÖZGÜL HIZA GÖRE TÜRBİN KONSTRÜKTİF DEĞERLERİNİN DEĞİŞİMİ: Özgül hız büyüdükçe özgü türbinin üzerinde aşağıdaki değişiklikler olur : 1. Genel akış radyal halden eksenele doğru kayar. 2. Kanat sayısı ve kanat boyları küçülür. 3. B distribütör yüksekliği büyür, buna karşı D çapı küçülür. 4. Giriş açısı büyür. 5. k u hız katsayısı büyür. 6. Makinenin özgül hacmi küçülür; Özgül güç büyür. 7. Kavitasyon tehlikesi büyür, türbinin çalışabileceği maksimum düşü azalır.
102 5.TÜRBİNLERİN ÖZGÜL HIZA GÖRE SINIFLANDIRILMASI Özgül hız türbin tipi üzerine tesir eder. Örneğin Francis türbinleri halinde özgül hız 60'dan küçük olursa çark kanalı çok dar ve uzun olacağından verim çok düşer. Bu yüzden daha küçük özgül hızlı türbin yapmaktan kaçınılır. Ayrıca özgül hız. 45'in altına düşünce konstrüktif bakımdan güçlükler doğar. Buna karşın Pelton türbinleri halinde Özgül hızın 30'dan yukarı değerlerinde kepçeler çarka göre çok büyük olur. Aksine özgül hız çok küçülürse bu sefer çark çapı anormal derecede büyür. Bu yüzden her türbin tipinin uygun şekilde gerçekleştirildiği bir özgül hız alanı mevcuttur. Bu alan türbinlerin sınıflandırılmasında kullanılır.
103 ŞEKİL 18 DE FRANCİS ÇARKLARININ ÖZGÜL HIZA GÖRE FORMLARININ NASIL DEĞİŞTİĞİ GÖSTERİLMİŞTİR.
104 SU TÜRBİNLERİNDE KAVİTASYON A. OLAY : Akışkanın hareketi esnasında bir bölgede basınç, buharlaşma basıncının altına inerse o bölgede yerel bir buharlaşma olur ve kabarcıklar oluşur. İlk oluşan habbecikler su içinde erimiş bulunan gazlardan doğar. Bunlar suyun hızı ile sürüklenerek daha yüksek basınçlı bölgeye gireceklerdir. Burada bunların yoğuşması dolayısıyla boşalan yerlere su hücum eder ve bu suretle darbeler meydana gelir. Olay gelişince cidara yakın bölgede binlerce taneciğin bu şekilde hareketi bu bölgede aktif akış hareketine engel olur. Bu suretle akış kesiti küçüldüğünden olay daha da büyür. Sonuç olarak çakıl taşlarının cidara vurmasına benzeyen karakteristik kavitasyon sesleri duyulur ve cidar malzemesinin kısa zamanda harap olduğu görülür.
105
106 B. KAVİTASYONUN DOĞURDUĞU SONUÇLAR : A) Gürültü ve titreşim: Olayın nedeniyle doğan darbeler ve yoğuşmalar bir gürültü ve titreşim doğurmaktadır. Şiddetli bir kavitasyonda titreşim makine için tehlikeli bir düzeye çıkabilir. Kısmi yüklerde kavitasyon özellikle Francis türbinlerinde kararsız çalışmaya neden olur. Türbin gücünde büyük dalgalanmalara neden olur. Türbin içine az miktarda hava vermek çoğu zaman kavitasyonu hafifletmekte ve gürültü ile titreşimi kesmektedir. Kavitasyona hassas tesislerde kısmî yüklerde çarkın ortasına otomatik olarak hava verme işlemi yapılır.
107 B. KAVİTASYONUN DOĞURDUĞU SONUÇLAR : B) Verimdeki düşme: Su türbinlerinde ve tulumbalarda kavitasyon etkisi ile verimde büyük düşmeler görülür. Bu düşmenin iki nedeni vardır. Bu sebeplerden biri kavitasyon bölgesindeki çalkantı ve kargaşalığın yuttuğu enerji diğeri ise meydana gelen ölü su bölgesi dolayısıyla aktif su kesitinin küçülmesidir. Bu yüzden su hızı artar ve kayıplar anormal şekilde büyür.
108 B. KAVİTASYONUN DOĞURDUĞU SONUÇLAR : C) Yıpranma: Kavitasyon olayına maruz kalan çark yüzeyi ilkin pürüzlenir. Sonra bu pürüzler oyuklara, oyuklar da deliklere dönüşürler. Olay daha fazla ilerlerse yüzey sünger gibi olur ve malzeme harap olur. Bu yıkımın ilk nedeni fizikseldir. Çünkü ufak darbeciklerin şiddeti 1000 Kg/cm 2 yi bulabilir.
109 B. KAVİTASYONUN DOĞURDUĞU SONUÇLAR : Fakat buna rağmen kimyasal bir etkiyi göz önüne almıyacak olursak, şiddetli kavitasyona maruz bir çarkın hayret uyandırıcı hızını izah edemeyiz. Yıpranma hususunda birçok teoriler mevcuttur.
110 C.KAVİTASYONA ETKİYEN FAKTÖRLER VE ÖNLEMLER : 1 Emme yüksekliği (h s ) : Kavitasyon olayının başlaması için bir bölgede basıncın, buharlaşma basıncına kadar düşmesi gerektiğini söylemiştik. Çark içindeki basınç ise çarktan çıkış basıncı ile ilgili olup Pa değeri ne kadar küçülürse kavitasyon tehlikesi de o oranda artacaktır.
111 3.KAVİTASYONA ETKİYEN FAKTÖRLER VE ÖNLEMLER : Çarktan çıkış basıncını hesap etmek üzere aşağıdaki denklemi kuralım Burada basınç çekilirse: yazılır.
112 C.KAVİTASYONA ETKİYEN FAKTÖRLER VE ÖNLEMLER : Yayıcı verimi: Kullanılarak; Buradan görüldüğü gibi emme yüksekliği büyüdükçe p 2 basıncı değişecektir. O halde çarkın çıkışındaki basıncı tehlikeli değere düşürmemek için emme yüksekliğim küçük seçilmelidir.
113 C.KAVİTASYONA ETKİYEN FAKTÖRLER VE ÖNLEMLER : Yüksek özgül hızlı büyük modern gruplarda h s değeri negatif dahi olabilir. Yani başka bir sözle türbin çarkı boşalma kanalındaki su seviyesinden daha aşağı monte edilir. Fakat bu kez çarkın daha aşağı monte edilmesiyle şekil 22 de görüldüğü gibi kazı masrafları artar. Bu yüzden optimum çözüme gidilmesi gerekir.
114 C.KAVİTASYONA ETKİYEN FAKTÖRLER VE ÖNLEMLER :
115 C.KAVİTASYONA ETKİYEN FAKTÖRLER VE ÖNLEMLER : 1. 2 Yükseltİ (Deniz seviyesinden Yükseklik): Çıkış basıncını veren yukarıdaki formülden açıkça görülmektedir ki atmosferik basıncın küçülmesi çıkış mutlak basıncını da aynı derecede küçültür. O halde santralin bulunduğu kota göre kavitasyon tehlikesi de değişecektir. Deniz seviyesinden yüksekliğe göre atmosferik basıncı su sütunu cinsinden aşağıdaki ampirik formüller ile hesap edebiliriz. (Z metre cinsinden tesisin deniz seviyesinden yüksekliğini göstermek üzere).
116 C.KAVİTASYONA ETKİYEN FAKTÖRLER VE ÖNLEMLER : 3 Hız: Çıkış 'basıncı sabit kaldığı halde su hızı arttırılırsa Bernoulli Teoremine göre çarkın içindeki bir noktadaki basıncın gittikçe düşeceği aşikârdır. Aynı şekilde Türbin devir adedinin yüksekliği izafî hızları büyültür ve dolayısıyla çark içinde alçak basınç bölgelerinin meydana gelişini kolaylaştırır. O halde kavitasyon devir adedini tehdit eden bir etken olarak ortaya çıkar. Kavitasyon tehlikesi yüzünden gurubumuza istediğimiz kadar yüksek bir hız veremeyiz.
117 C.KAVİTASYONA ETKİYEN FAKTÖRLER VE ÖNLEMLER : 4 Sıcaklık: Bilindiği gibi su için buharlaşma basıncının sıcaklık ile aşağıdaki ampirik bağıntıya göre değiştiği kabul edilebilir. Buharlaşma basıncı ne kadar yüksek ise bu basınca düşme olanağıda o derece kolaylaşmış ve kavitasyon tehlikesi o oranda artmış olacaktır. O halde sıcaklığın yükselmesi kavitasyon tehlikesini artırır.
118 C.KAVİTASYONA ETKİYEN FAKTÖRLER VE ÖNLEMLER : 5 Profil : Bir kanat etrafındaki harekette kanadın her noktasında basıncın aynı olmadığı açıktır. Bu yüzden kanat üzerinde öyle noktalar vardır ki bu noktalarda basınç p, çark çıkış basıncından aşağı olur. Böyle noktaların bulunuşu ve basınç düşüklüğünün derecesi türbin çarkının tipine ve aynı tip için profilin durumuna ve şekline bağlıdır. Bu yüzden çıkıştaki basınç kavitasyon yaratacak kadar düşük olmadığı halde türbin çarkı kanadı üzerinde kavitasyon meydana gelebilir.
119 C.KAVİTASYONA ETKİYEN FAKTÖRLER VE ÖNLEMLER : Yüksek özgül hızlı türbin kanatları için bu söylenilen daha fazla göze çarpar. Türbin imalatçıları sipariş aldıkları büyük bir türbinin imalatına geçmeden evvel model üzerinde yaptıkları deneylerle çarkın kavitasyona karşı durumunu belirtirler ve gerekirse kanatların formlarını değiştirerek kavitasyonu önlemeye çalışırlar.
120 C.KAVİTASYONA ETKİYEN FAKTÖRLER VE ÖNLEMLER : 6 Düşü: Bir türbinin emme yüksekliği, devir sayısı, diğer şartlar sabit kalmak ve türbin kendisine benzer şartlarda çalışmak üzere düşüsü arttırılırsa türbinin daha kolay kavite ettiğini görmekteyiz. Bunun nedeni türbin düşüsü büyüdükçe kanatların yüklerinin artması ve kanat ön ve arka yüzleri arasındaki basınç farklarının büyümesine bağlanabilir. Basınç farklarının büyümesi kanat içinde kritik bölgelerde depresyonların büyümesine neden olur. Düşü, emme yüksekliği, sıcaklık, rakım gibi etkileri ileride «Kavitasyon faktörü» adı altında toplayacağız.
121 C.KAVİTASYONA ETKİYEN FAKTÖRLER VE ÖNLEMLER : 7 Özel çalışma şartları: Türbin optimum çalışma noktasında kavitasyon yapmadığı halde optimum noktadan uzaklaşınca hidrodinamik şartlar bozulur ve bu yüzden kavitasyon başlayabilir. Francis türbinlerinin kanat girişlerinde kısmî yüklerde görülen kavitasyon bu türdendir.
122 C.KAVİTASYONA ETKİYEN FAKTÖRLER VE ÖNLEMLER : Yine türbin çıkışında optimum çalışma noktasından uzak çalışma durumlarında büyük teğetsel hız bileşenleri nedeniyle, ilâve bir dönme (vorteks) hareketi ile karşılaşılır. Bu ise eksene yakın noktalarda basıncın düşmesine ve kavitasyona sebep olur. Eksen civarında meydana gelen silindirik bir bölge su buharı ve hava ile dolar. Daha ileri gidildiği zaman bu vorteks çekirdeği kararsız bir durum alır ve eksenden ayrılarak bir halat gibi dönmeye başlar. Bu hal türbinin çalışmasında güç çalkantılarına ve kararsızlıklara neden olur.
123 C.KAVİTASYONA ETKİYEN FAKTÖRLER VE ÖNLEMLER : Bu halleri önlemek için, optimum noktadan çok uzaklaşmamak yani türbinin yük ve düşü alanını limitlemek ilk uygulanan önlemdir. Ayrıca türbin ortasına hava vermek, difüzör girişine dönmeyi frenleyecek kaburgalar yerleştirmek yollarına da gidilmektedir.
124 C.KAVİTASYONA ETKİYEN FAKTÖRLER VE ÖNLEMLER : 8 Yüzey pürüzlüğü: Pürüzlü bir cidar düz bir cidara oranla kavitasyona daha yatkındır. Zira pürüzler cidardan ufak ayrılmalar ve bu nedenle basınç düşüklükleri doğururlar. Pelton türbinlerinin kepçelerinde meydana gelen kavitasyonun gelişmesi bu şekilde açıklanır.
125 C.KAVİTASYONA ETKİYEN FAKTÖRLER VE ÖNLEMLER : 9 Malzeme: Evvelce de söylediğimiz gibi her malzemenin kavitasyona duyarlılığı başka başkadır. Yani fiziksel olarak kavitasyon olayı aynen oluştuğu halde bu olayın malzeme üzerindeki oyucu ve yıpratıcı etkisi malzemenin cinsine bağlıdır. Bu gün birçok reaksiyon türbini tesislerinde türbin çarkının basıncı en düşük kısımları (kavitasyon etkisindeki bölgeler) özel olarak kavitasyona dayanıklı malzeme ile doldurulur.
126 D. SÜPER KAVİTASYON: Yukarıda kavitasyona etkiyen faktörleri ve bunlara ait önlemleri sayarken gördük ki, hızları düşürmek, h s i küçültmek ve türbini gömmek kavitasyon tehlikesini azaltıcı etkenlerdir. Ancak bu etkenleri zorlamak ekonomik bakımdan doğru olmayabilir. Özellikle pompalarda ve gemi pervanelerinde kavitasyona hidrolik olarak müsaade edip onun zararlı etkilerinden kurtulmak ve diğer taraftan yüksek hızlı, ekonomik makineler yapmak için «Süper Kavitasyon»a gidilir.
127 D. SÜPER KAVİTASYON: Kanat üzerinde basınç buharlaşma basıncı altına indikten sonra meydana gelen kabarcıkların tekrar «kollaps»i (çökmesi ) için basıncın yüksek olduğu bölgeye girmeleri gerekir. Süper Kavitasyonda, kanada verilen uygun form ile kollaps kanadın dışındaki boşlukta gerçekleştirilir. Kanatlar normal çalışmaya göre çok büyük bir yük altında çalıştırıldıkları halde kanat içi akışı bozulmaz ve kanatlar üzerinde kavitasyon oyulması olmaz.
128 E. KAVİTASYON FAKTÖRÜ: Thoma kavitasyon faktörünü şu şekilde tanımlamıştır: Kavitasyon olmaması için > kr şartı sağlanmalıdır ve kr şu ifadeden hesaplanır:
HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI
HİDROLİK MAKİNALAR YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI HİDROLİK TÜRBİN ANALİZ VE DİZAYN ESASLARI Hidrolik türbinler, su kaynaklarının yerçekimi potansiyelinden, akan suyun kinetik enerjisinden ya da her ikisinin
DetaylıENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ YENİLENEBİLİR ENERJİ TEKNOLOJİSİ II QUIZ I- CEVAP ANAHTARI
VERİLİŞ TARİHİ: 18.10.2012 GERİ DÖNÜŞ TARİHİ: 31.10.2012 ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ YENİLENEBİLİR ENERJİ TEKNOLOJİSİ II QUIZ I- CEVAP ANAHTARI 01-11-2012 SORU 1 Bir tesir türbini, en uygun hızda ve
DetaylıAKM 205 BÖLÜM 6 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut
AKM 205 BÖLÜM 6 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut 1. Bir püskürtücü dirsek, 30 kg/s debisindeki suyu yatay bir borudan θ=45 açıyla yukarı doğru hızlandırarak
DetaylıMAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 4
Akışkanlar ile ilgili temel kavramlar MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 4 Yrd. Doç. Dr. Yüksel HACIOĞLU Su,, gaz, buhar gibi kolayca şekillerini değiştirebilen ve dış etkilerin etkisi altında kolayca hareket
DetaylıERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUARI
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUARI DENEY FÖYÜ DENEY ADI SERİ-PARALEL BAĞLI POMPA DENEYİ DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ DENEYİ YAPTIRAN
DetaylıBölüm 5 KONTROL HACİMLERİ İÇİN KÜTLE VE ENERJİ ÇÖZÜMLEMESİ
Bölüm 5 KONTROL HACİMLERİ İÇİN KÜTLE VE ENERJİ ÇÖZÜMLEMESİ Kütlenin korunumu: Kütle de enerji gibi korunum yasalarına uyar; başka bir deyişle, var veya yok edilemez. Kapalı sistemlerde: Sistemin kütlesi
DetaylıSORU 1) ÇÖZÜM 1) UYGULAMALI AKIŞKANLAR MEKANİĞİ 1
SORU 1) Şekildeki sistemde içteki mil dönmektedir. İki silindir arasında yağ filmi vardır. Sistemde sızdırmazlık sağlanarak yağ kaçağı önlenmiştir. Verilen değerlere göre sürtünme yolu ile harcanan sürtünme
DetaylıMAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: SORULAR-CEVAPLAR
MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: 1- (24 Puan) Şekildeki 5.08 cm çaplı 38.1 m uzunluğunda, 15.24 cm çaplı 22.86 m uzunluğunda ve 7.62 cm çaplı
DetaylıP u, şekil kayıpları ise kanal şekline bağlı sürtünme katsayısı (k) ve ilgili dinamik basınç değerinden saptanır:
2.2.2. Vantilatörler Vantilatörlerin görevi, belirli bir basınç farkı yaratarak istenilen debide havayı iletmektir. Vantilatörlerde işletme karakteristiklerini; toplam basınç (Pt), debi (Q) ve güç gereksinimi
DetaylıBÖLÜM Turbomakinaların Temelleri:
1 BÖLÜM 2 2.1. Turbomakinaların Temelleri: Yenilenebilir ve alternatif enerji kaynaklarının iki önemli kategorisi rüzgar ve hidroelektrik enerjidir. Fosil yakıtların bilinenin dışındaki alternatif uygulamalarından
DetaylıATIK SULARIN TERFİSİ VE TERFİ MERKEZİ
ATIK SULARIN TERFİSİ VE TERFİ MERKEZİ Pompa; suya basınç sağlayan veya suyu aşağıdan yukarıya terfi ettiren (yükselten) makinedir. Terfi merkezi; atık suların, çamurun ve arıtılmış suların bir bölgeden
DetaylıŞekil 4.1. Döner, santrifüj ve alternatif hareketli pompaların basınç ve verdilerinin değişimi (Karassik vd. 1985)
4. POMPALAR 4.1. Giriş Pompalar imalat şekilleri ve çalışma prensiplerine göre genel olarak pozitif (hacimsel-volumetrik-yer değiştirmeli) pompalar ve roto dinamik (santrifüj) pompalar olarak ayrılırlar.
DetaylıBİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM DERSİ-DÖNEM SONU PROJELERİ
BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM DERSİ-DÖNEM SONU PROJELERİ 4. Proje: Hidrolik Türbin Tasarımı (Hydrolic Turbine) Barajlardan ve çaylardan elektrik üretmek için hidrolik (sıvı) türbinler kullanılır. Bunlar
DetaylıHİDROLİK. Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU
HİDROLİK Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Ders Hakkında Genel Bilgiler Görüşme Saatleri:---------- Tavsiye edilen kitaplar: 1-Hidrolik (Prof. Dr. B. Mutlu SÜMER, Prof. Dr. İstemi ÜNSAL. ) 2-Akışkanlar Mekaniği
DetaylıAkışkanların Dinamiği
Akışkanların Dinamiği Akışkanların Dinamiğinde Kullanılan Temel Prensipler Gaz ve sıvı akımıyla ilgili bütün problemlerin çözümü kütlenin korunumu, enerjinin korunumu ve momentumun korunumu prensibe dayanır.
DetaylıFRANCİS TÜRBİNİ DENEY SİMÜLASYONU
1 COK-0430T 2 COK-0430T FRANCİS TÜRBİN DENEYİ DENEYİN AMACI: Francis türbinin çalışma prensibini uygulamalı olarak öğrenmek ve performans karakteristiklerinin deneysel olarak ölçülmesi ile performans karakteristik
DetaylıT.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ MAKĠNA MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ SANTRĠFÜJ POMPA DENEY FÖYÜ HAZIRLAYANLAR. Prof. Dr.
T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ MAKĠNA MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ SANTRĠFÜJ POMPA DENEY FÖYÜ HAZIRLAYANLAR Prof. Dr. Aydın DURMUŞ EYLÜL 2011 SAMSUN SANTRĠFÜJ POMPA DENEYĠ 1. GĠRĠġ Pompa,
DetaylıÇÖZÜM 1) konumu mafsallı olup, buraya göre alınacak moment ile küçük pistona etkileyen kuvvet hesaplanır.
SORU 1) Şekildeki (silindir+piston) düzeni vasıtası ile kolunda luk bir kuvvet elde edilmektedir. İki piston arasındaki hacimde yoğunluğu olan bir akışkan varıdr. Verilenlere göre büyük pistonun hareketi
DetaylıDENEYSAN EĞİTİM CİHAZLARI SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ.
DENEY FÖYLERİ DENEYSAN EĞİTİM CİHAZLARI SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. Küçük Sanayi sitesi 12 Ekim Cad. 52.Sok. No:18A BALIKESİR Tel:0266 2461075 Faks:0266 2460948 http://www.deneysan.com mail: deneysan@deneysan.com
Detaylı1. Aşağıda verilen fiziksel büyüklüklerin dönüşümünde? işareti yerine gelecek sayıyı bulunuz.
Şube Adı- Soyadı: Fakülte No: NÖ-A NÖ-B Kimya Mühendisliği Bölümü, 2016/2017 Öğretim Yılı, 00323-Akışkanlar Mekaniği Dersi, 2. Ara Sınavı Soruları 10.12.2016 Soru (puan) 1 (20) 2 (20) 3 (20) 4 (20) 5 (20)
DetaylıHidrostatik Güç İletimi. Vedat Temiz
Hidrostatik Güç İletimi Vedat Temiz Tanım Hidrolik pompa ve motor kullanarak bir sıvı yardımıyla gücün aktarılmasıdır. Hidrolik Pompa: Pompa milinin her turunda (dönmesinde) sabit bir miktar sıvı hareketi
DetaylıBölüm 8: Borularda sürtünmeli Akış
Bölüm 8: Borularda sürtünmeli Akış Laminer ve Türbülanslı Akış Laminer Akış: Çalkantısız akışkan tabakaları ile karakterize edilen çok düzenli akışkan hareketi laminer akış olarak adlandırılır. Türbülanslı
DetaylıPOMPALAR FLYGT SUMAK FLYGT POMPA
POMPALAR FLYGT FLYGT POMPA Flygt Experior, son teknoloji hidrolik kısmı, üstün verimlilikteki motorlar ve akıllı kontrollerden oluşan üç ana işlevin avantajlarını içerir. Flygt Experior, kurulumu ve çalıştırılması
DetaylıSU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON
SU ÜRÜNLERİNDE MEKANİZASYON 8 Yrd.Doç.Dr. Mehmet Ali Dayıoğlu Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları & Teknolojileri Mühendisliği Bölümü Su Ürünleri Teknolojileri Su temini Boru parçaları
DetaylıAkışkanların Dinamiği
Akışkanların Dinamiği Akışkanların Dinamiğinde Kullanılan Temel Prensipler Gaz ve sıvı akımıyla ilgili bütün problemlerin çözümü kütlenin korunumu, enerjinin korunumu ve momentumun korunumu prensibe dayanır.
DetaylıBernoulli Denklemi, Basınç ve Hız Yükleri Borularda Piezometre ve Enerji Yükleri Venturi Deney Sistemi
Bernoulli Denklemi, Basınç ve Hız Yükleri Borularda Piezometre ve Enerji Yükleri Venturi Deney Sistemi Akışkanlar dinamiğinde, sürtünmesiz akışkanlar için Bernoulli prensibi akımın hız arttıkça aynı anda
DetaylıDEN 322. Pompa Sistemleri Hesapları
DEN 3 Pompa Sistemleri Hesapları Sistem karakteristiği B h S P P B Gözönüne alınan pompalama sisteminde, ve B noktalarına Genişletilmiş Bernoulli denklemi uygulanırsa: L f B B B h h z g v g P h z g v g
DetaylıGİRİŞ TURBO MAKİNALARIN TANIMI SINIFLANDIRMASI KULLANIM YERLERİ
GİRİŞ TURBO MAKİNALARIN TANIMI SINIFLANDIRMASI KULLANIM YERLERİ Turbo kelimesinin kelime anlamı Turbo yada türbin kelimesi latince kökenli olup anlamı bir eksen etrafında dönen parçadır. 1 TANIM Turbo
DetaylıKAYMALI YATAKLAR I: Eksenel Yataklar
KAYMALI YATAKLAR I: Eksenel Yataklar Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Eksenel yataklama türleri Yatak malzemeleri Hidrodinamik
DetaylıBölüm 5 KONTROL HACİMLERİ İÇİN KÜTLE VE ENERJİ ÇÖZÜMLEMESİ. Bölüm 5: Kontrol Hacimleri için Kütle ve Enerji Çözümlemesi
Bölüm 5 KONTROL HACİMLERİ İÇİN KÜTLE VE ENERJİ ÇÖZÜMLEMESİ 1 Amaçlar Kütlenin korunumu ilkesi geliştirilecektir. Kütlenin korunumu ilkesi sürekli ve sürekli olmayan akış sistemlerini içeren çeşitli sistemlere
DetaylıPompa tarafından iletilen akışkanın birim ağırlığı başına verilen enerji (kg.m /kg), birim olarak uzunluk birimi (m) ile belirtilebilir.
2.3.1. Pompalar Öteki sanayi kesimlerinde olduğu gibi, gıda sanayinde de çeşitli işlem aşamalarında, akışkanların iletiminde pompalar kullanılır. Örneğin; işlemlerde gerekli su, buhar, elde edilen sıvı
DetaylıKAYMALI YATAKLAR-II RADYAL YATAKLAR
Makine Elemanları 2 KAYMALI YATAKLAR-II RADYAL YATAKLAR Doç.Dr. Ali Rıza Yıldız 1 Bu Bölümden Elde Edilecek Kazanımlar Radyal yataklama türleri Sommerfield Sayısı Sonsuz Genişlikte Radyal Yatak Hesabı
DetaylıKAYMALI YATAKLAR II: Radyal Kaymalı Yataklar
KAYMALI YATAKLAR II: Radyal Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Radyal yataklama türleri Sommerfield Sayısı Sonsuz Genişlikte
DetaylıNÖ-A NÖ-B. Şube. Alınan Puan. Adı- Soyadı: Fakülte No: 1. Aşağıda verilen fiziksel büyüklüklerin eşit olduğunu gösteriniz. 1/6
Şube NÖ-A NÖ-B Adı- Soyadı: Fakülte No: Kimya Mühendisliği Bölümü, 2015/2016 Öğretim Yılı, 00323-Akışkanlar Mekaniği Dersi, Bütünleme Sınavı Soru ve Çözümleri 20.01.2016 Soru (puan) 1 (20) 2 (20) 3 (20)
DetaylıÇÖZÜMLER ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) İnşaat Mühendisliği Bölümü Uygulama VII
Soru 1 : Şekildeki hazne boru sisteminde; a- 1, 2, 3 noktalarındaki akışkanın basınçlarını bulunuz. b- Rölatif enerji ve piyezometre çizgilerini çiziniz. Sonuç: p 1=28.94 kn/m 2 ; p 2=29.23 kn/m 2 ; p
DetaylıAKM 205 BÖLÜM 8 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ
AKM 205 BÖLÜM 8 - UYGULAMA SORU VE ÇÖZÜMLERİ Doç.Dr. Ali Can Takinacı Ar.Gör. Yük. Müh. Murat Özbulut 1. Yoğunluğu 850 kg/m 3 ve kinematik viskozitesi 0.00062 m 2 /s olan yağ, çapı 5 mm ve uzunluğu 40
Detaylıİ çindekiler. xvii GİRİŞ 1 TEMEL AKIŞKANLAR DİNAMİĞİ BERNOULLİ DENKLEMİ 68 AKIŞKANLAR STATİĞİ 32. xvii
Last A Head xvii İ çindekiler 1 GİRİŞ 1 1.1 Akışkanların Bazı Karakteristikleri 3 1.2 Boyutlar, Boyutsal Homojenlik ve Birimler 3 1.2.1 Birim Sistemleri 6 1.3 Akışkan Davranışı Analizi 9 1.4 Akışkan Kütle
Detaylı2-Bölmeli Crossflow Türbini
2-Bölmeli Crossflow Türbini Crossflow türbinlerimiz Ossberger tipinde tasarlanmıştır. Belirli bir düşü ve debi miktarı için müşteri ihtiyacına göre boyutlandırılan standart parçalardan oluşmaktadır. Bu
DetaylıSelçuk Üniversitesi. Mühendislik-Mimarlık Fakültesi. Kimya Mühendisliği Bölümü. Kimya Mühendisliği Laboratuvarı. Venturimetre Deney Föyü
Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Kimya Mühendisliği Laboratuvarı Venturimetre Deney Föyü Hazırlayan Arş.Gör. Orhan BAYTAR 1.GİRİŞ Genellikle herhangi bir akış
DetaylıBÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM
BÖLÜM 4: MADDESEL NOKTANIN KİNETİĞİ: İMPULS ve MOMENTUM 4.1. Giriş Bir önceki bölümde, hareket denklemi F = ma nın, maddesel noktanın yer değiştirmesine göre integrasyonu ile elde edilen iş ve enerji denklemlerini
DetaylıYrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü
Yrd. Doç. Dr. Fatih TOSUNOĞLU Erzurum Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 1 kışkan Statiğine Giriş kışkan statiği (hidrostatik, aerostatik), durgun haldeki akışkanlarla
DetaylıNÖ-A NÖ-B. Adı- Soyadı: Fakülte No:
Şube Adı- Soyadı: Fakülte No: NÖ-A NÖ-B Kimya Mühendisliği Bölümü, 2016/2017 Öğretim Yılı, 00323-Akışkanlar Mekaniği Dersi, Dönem Sonu Sınavı Soru ve Çözümleri 05.01.2017 Soru (puan) 1 (20) 2 (20) 3 (20)
DetaylıSORU #1. (20 p) (İlişkili Olduğu / Ders Öğrenme Çıktısı: 1,5,6 Program Çıktısı: 1)
Süre 90 dakikadır. T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ DERSİ 2015-2016 GÜZ FİNAL SINAVI (Prof.Dr. Tahsin ENGİN - Doç.Dr. Nedim Sözbir - Yrd.Doç.Dr. Yüksel KORKMAZ Yrd.Doç.Dr.
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ
DİŞLİ ÇARKLAR I: GİRİŞ Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Güç ve Hareket İletim Elemanları Basit Dişli Dizileri
DetaylıGaz Türbinli Uçak Motorları
UCK 421 - Tepki ile Tahrik 2. Hafta Gaz Türbinli Uçak Motorları İtki Denklemi Gaz Türbinli Motor Bileşenleri Alıklar Sesaltı Sesüstü Kompresörler Merkezcil Eksenel Yanma Odası Türbinler Impuls Reaksiyon
DetaylıBölüm 6 AKIŞ SİSTEMLERİNİN MOMENTUM ANALİZİ
Akışkanlar Mekaniği Bölüm 6 AKIŞ SİSTEMLERİNİN MOMENTUM ANALİZİ Doç. Dr. İ. Gökhan AKSOY Denizanasının (Aurelia aurita) düzenli yüzme hareketi. Denizanası gövdesini kasıp akışkanı ittikten sonra süzülerek
DetaylıHAVALANDIRMA DAĞITICI VE TOPLAYICI KANALLARIN HESAPLANMASI
1.1.1. Temel Bilgiler a) Statik Basınç: Statik basınç, sıkıştırılmış havanın 1 m³ ünün serbest kalması halinde meydana çıkacak potansiyel enerjiyi gösterir. Ayrıca vantilatörlerde güç tecrübeleri kaidelerine
DetaylıPompalar: Temel Kavramlar
Pompalar: Temel Kavramlar Sunum Akışı 1. Genel Tanımlar 2. Tesisat ve Sistem 3. Tasarım 4. Çok Pompalı Sistemler 5. Problemler Tarihçe Santrifüj pompanın esas mucidi Fransız fizikçi DENIS PAPIN (1647-1714).
DetaylıYILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Makine Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Termodinamik ve Isı Tekniği Anabilim Dalı Akışkanlar Mekaniği Genel Laboratuvar Föyü Güz Dönemi Öğrencinin Adı Soyadı : No : Grup
DetaylıĐŞ GÜÇ ENERJĐ. Zaman. 5. Uygulanan kuvvet cisme yol aldıramıyorsa iş yapılmaz. W = 0
ĐŞ GÜÇ ENERJĐ Đş kelimesi, günlük hayatta çok kullanılan ve çok geniş kapsamlı bir kelimedir. Fiziksel anlamda işin tanımı tektir.. Yapılan iş, kuvvet ile kuvvetin etkisinde yapmış olduğu yerdeğiştirmenin
DetaylıBÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK490 Makine Laboratuarı Dersi Akışkanlar Mekaniği Deneyi
BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK490 Makine Laboratuarı Dersi Akışkanlar Mekaniği Deneyi 1. Genel Bilgi Bazı akışlar oldukça çalkantılıyken bazıları düzgün ve düzenlidir. Düzgün
DetaylıAERODİNAMİK KUVVETLER
AERODİNAMİK KUVVETLER Hazırlayan Prof. Dr. Mustafa Cavcar Aerodinamik Kuvvet Bir uçak üzerinde meydana gelen aerodinamik kuvvetlerin bileşkesi ( ); uçağın havayagörehızının () karesi, havanın yoğunluğu
DetaylıBölüm 5 KONTROL HACİMLERİ İÇİN KÜTLE VE ENERJİ ÇÖZÜMLEMESİ. Bölüm 5: Kontrol Hacimleri için Kütle ve Enerji Çözümlemesi
Bölüm 5 KONTROL HACİMLERİ İÇİN KÜTLE VE ENERJİ ÇÖZÜMLEMESİ 1 Amaçlar Kütlenin korunumu ilkesi geliştirilecektir. Kütlenin korunumu ilkesi sürekli ve sürekli olmayan akış sistemlerini içeren çeşitli sistemlere
DetaylıKAYMALI YATAKLAR. Kaymalı Yataklar. Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Erzurum Teknik Üniversitesi. Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü
KAYMALI YATAKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Eksenel yataklama türleri Yatak malzemeleri Hidrodinamik
Detaylı3.1. Basınç 3. BASINÇ VE AKIŞKAN STATİĞİ
3. BASINÇ VE AKIŞKAN STATİĞİ Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ (Ağustos 2011) 3.1. Basınç Bir akışkan tarafından birim alana uygulanan normal kuvvete basınç denir Basınç birimi N/m 2 olup buna pascal (Pa) denir. 1
Detaylı2. Basınç ve Akışkanların Statiği
2. Basınç ve Akışkanların Statiği 1 Basınç, bir akışkan tarafından birim alana uygulanan normal kuvvet olarak tanımlanır. Basıncın birimi pascal (Pa) adı verilen metrekare başına newton (N/m 2 ) birimine
DetaylıFRANCİS TÜRBİN DENEYİ
ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 407 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI II DERSİ FRANCİS TÜRBİN DENEYİ Hazırlayan Yrd.Doç.Dr. Mustafa ÖZBEY SAMSUN 1/6 FRANCİS
DetaylıMakina Mühendisliği Bölümü Makine Laboratuarı
Makina Mühendisliği Bölümü Makine Laboratuarı Reynolds Sayısı ve Akış Türleri Deneyi 1. Genel Bilgi Bazı akışlar oldukça çalkantılıyken bazıları düzgün ve düzenlidir. Düzgün akım çizgileriyle belirtilen
DetaylıSORULAR - ÇÖZÜMLER. NOT: Toplam 5 (beş) soru çözünüz. Sınav süresi 90 dakikadır. 1. Aşağıdaki çizelgede boş bırakılan yerleri doldurunuz. Çözüm.1.
SORULAR - ÇÖZÜMLER 1. Aşağıdaki çizelgede boş bırakılan yerleri doldurunuz. Çözüm.1. Gıda Mühendisliği Bölümü, 2014/2015 Öğretim Yılı, Bahar Yarıyılı 0216-Akışkanlar Mekaniği Dersi, Dönem Sonu Sınavı Soru
DetaylıBURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE LABORATUVAR DERSİ POMPA DENEYİ
BURSA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK VE DOĞA BİLİMLERİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAKİNE LABORATUVAR DERSİ POMPA DENEYİ NUMARA : AD-SOYAD : TARİH : İMZA : 2 POMPALAR Pompalar sıvıların enerjisini
DetaylıÇEV-220 Hidrolik. Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Demet KALAT
ÇEV-220 Hidrolik Çukurova Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Demet KALAT Borularda Türbülanslı Akış Mühendislik uygulamalarında akışların çoğu türbülanslıdır ve bu yüzden türbülansın
DetaylıOrifis, Nozul ve Venturi Tip Akışölçerler
Orifis, Nozul ve Venturi Tip Akışölçerler Bu tür akışölçerlerde, akışta kısıtlama yapılarak yaratılan basınç farkı (fark basınç), Bernoulli denkleminde işlenerek akış miktarı hesaplanır. Bernoulli denkleminin
DetaylıAkışkanlar Mekaniği Yoğunluk ve Basınç: Bir maddenin yoğunluğu, birim hacminin kütlesi olarak tanımlanır.
Akışkanlar Mekaniği Yoğunluk ve Basınç: Bir maddenin yoğunluğu, birim hacminin kütlesi olarak tanımlanır. Basıncın derinlikle değişimi Aynı derinlikteki bütün noktalar aynı basınçta y yönünde toplam kuvvet
DetaylıBİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METODLAR -I BERNOULLİ DENEYİ FÖYÜ 2014 1. GENEL BİLGİLER Bernoulli denklemi basınç, hız
DetaylıAKIŞ ÖLÇÜMLERİ. Kütlenin korunumu prensibine göre içerisinde üretim olmayan bir sistem için;
ÖLÇME TEKNİĞİ DERS NOTLARI 2 AKIŞ ÖLÇÜMLERİ Akışkanın hareketi sırasındaki hızı ve debisi, bilim ve sanayinin pek çok yerinde ihtiyaç duyulan bilgilerdir. Bu verilerin ölçülmesi için pek çok cihaz geliştirilmiştir.
DetaylıAERODİNAMİK KUVVETLER
AERODİNAMİK KUVVETLER Prof.Dr. Mustafa Cavcar Anadolu Üniversitesi, Sivil Havacılık Yüksekokulu, 26470 Eskişehir Bir uçak üzerinde meydana gelen aerodinamik kuvvetlerin bileşkesi ( ); uçağın etrafından
DetaylıT.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUVARI SU JETİ DENEYİ FÖYÜ 2 1. GENEL BİLGİLER Akışkan hareketi sonucu kuvvet oluşması bilinen
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR
DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Atatürk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Helisel Dişli Çarklar Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular:
DetaylıSantrifüj Pompalar: MEKANİK ENERJİYİ, AKIŞKANDA KİNETİK ENERJİYE ÇEVİREN VE AKIŞKANLARI TRANSFER EDEN MAKİNALARDIR.
KSB DÜNYASINA D HOŞGELD GELDİNİZ SANTRİFÜJ J POMPALAR Santrifüj Pompalar: MEKANİK ENERJİYİ, AKIŞKANDA KİNETİK ENERJİYE ÇEVİREN VE AKIŞKANLARI TRANSFER EDEN MAKİNALARDIR. POMPA KESİT T RESMİ POMPA ANA PARÇALARI
DetaylıElektrik. Rüzgardan ve Sudan Elektrik eldesinde Kullanılan Sistemler
Elektrik Rüzgardan ve Sudan Elektrik eldesinde Kullanılan Sistemler Rüzgar enerjisi değişime uğramış güneş enerjisidir: Güneş enerjisinin karalan, denizleri ve atmosferi her yerde özdeş ısıtmamasından
DetaylıÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1. Y. Doç. Dr. Güray Doğan
ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1 Y. Doç. Dr. Güray Doğan 1 Kinematik Kinematik: akışkanların hareketlerini tanımlar Kinematik harekete sebep olan kuvvetler ile ilgilenmez. Akışkanlar mekaniğinde
DetaylıMAK-LAB017 HİDROLİK SERVO MEKANİZMALAR DENEYİ 1. DENEYİN AMACI 2. HİDROLİK SİSTEMLERDE KULLANILAN ENERJİ TÜRÜ
MAK-LAB017 HİDROLİK SERVO MEKANİZMALAR DENEYİ 1. DENEYİN AMACI Bu deneyin amacı temel ilkelerden hareket ederek, hidrolik sistemlerde kullanılan elemanların çalışma ilkeleri ve hidrolik devre kavramlarının
DetaylıSANTRİFÜJ POMPA DENEYİ
1 SANTRİFÜJ POMPA DENEYİ 1. Giriş Deney düzeneği tank, su dolaşımını sağlayan boru sistemi ve küçük ölçekli bir santrifüj pompadan oluşmaktadır. Düzenek, üzerinde ölçümlerin yapılabilmesi için elektronik
DetaylıHİDROLOJİ. Buharlaşma. Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan. İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü
HİDROLOJİ Buharlaşma Yr. Doç. Dr. Mehmet B. Ercan İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü BUHARLAŞMA Suyun sıvı halden gaz haline (su buharı) geçmesine buharlaşma (evaporasyon) denilmektedir. Atmosferden
DetaylıBölüm 5: Sonlu Kontrol Hacmi Analizi
Bölüm 5: Sonlu Kontrol Hacmi Analizi Reynolds Transport Teoremi (RTT) Temel korunma kanunları (kütle,enerji ve momentumun korunumu) doğrudan sistem yaklaşımı ile türetilmiştir. Ancak, birçok akışkanlar
DetaylıProf. Dr. İrfan KAYMAZ
Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Bu bölüm sonunda öğreneceğiniz konular: Kayış-kasnak mekanizmalarının türü Kayış türleri Meydana gelen kuvvetler Geometrik
DetaylıKayış kasnak mekanizmaları metin soruları 1. Kayış kasnak mekanizmalarının özelliklerini, üstünlüklerini ve mahsurlarını açıklayınız. 2.
Kayış kasnak mekanizmaları metin soruları 1. Kayış kasnak mekanizmalarının özelliklerini, üstünlüklerini ve mahsurlarını 2. Kayış kasnak mekanizmalarının sınıflandırılmasını yapınız ve kısaca her sınıfın
DetaylıT.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUVARI
T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUVARI BORULARDA VE HİDROLİK ELEMANLARDA SÜRTÜNME KAYIPLARI DENEY FÖYÜ 1. DENEYİN AMACI Borularda
DetaylıAKIŞ ÖLÇÜMLERİ. Harran Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü. Dr.M.Azmi AKTACİR-2010-ŞANLIURFA 1
AKIŞ ÖLÇÜMLERİ Dr.M.Azmi AKTACİR-2010-ŞANLIURFA 1 Akış ölçümleri neden gereklidir? Akış hız ve debisinin ölçülmesi bir çok biyolojik, meteorolojik olayların incelenmesi, endüstrinin çeşitli işlemlerinde
DetaylıÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1. Y. Doç. Dr. Güray Doğan
ÇEV207 AKIŞKANLAR MEKANİĞİ KİNEMATİK-1 Y. Doç. Dr. Güray Doğan 1 Kinematik Kinematik: akışkanların hareketlerini tanımlar Kinematik harekete sebep olan kuvvetler ile ilgilenmez. Akışkanlar mekaniğinde
DetaylıDers Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite
Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Zemindeki mühendislik problemleri, zeminin kendisinden değil, boşluklarında bulunan boşluk suyundan kaynaklanır. Su olmayan bir gezegende yaşıyor olsaydık, zemin
DetaylıÇÖZÜMLER. γ # γ + z A = 2 + P A. γ + z # # γ # = 2 + γ # γ + 2.
Soru : Şekildeki hazne boru sisteminde; a-, 2, 3 noktalarındaki akışkanın basınçlarını bulunuz. b- Rölatif enerji ve piyezometre çizgilerini çiziniz. Sonuç: p =28.9 kn/m 2 ; p 2=29.23 kn/m 2 ; p 3=26.98
DetaylıBİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNE VE İMALAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MÜHENDİSLİKTE DENEYSEL METOTLAR-II BORU ve DİRSEKLERDE ENERJİ KAYBI DENEYİ 1.Deneyin Adı: Boru ve dirseklerde
DetaylıMEKATRONİĞİN TEMELLERİ HİDROLİK/PNÖMATİK SİSTEMLER
MEKATRONİĞİN TEMELLERİ HİDROLİK/PNÖMATİK SİSTEMLER Enerji Kaynakları Hidroliğin Tanımı Sıkıştırılamaz özellikteki akışkanların kullanıldığı, akışkanın basıncının, debisinin ve yönünün kontrol edilebildiği
Detaylı11.1 11.2. Tanım Akışkanların Statiği (Hidrostatik) Örnekler Kaldırma Kuvveti. 11.3 Örnek Eylemsizlik Momenti. 11.4 Eylemsizlik Yarıçapı
11.1 11. Tanım Akışkanların Statiği (Hidrostatik) Örnekler Kaldırma Kuvveti 11.3 Örnek Eylemsizlik Momenti 11.4 Eylemsizlik Yarıçapı 11.5 Eksen Takımının Değiştirilmesi 11.6 Asal Eylemsizlik Momentleri
DetaylıTemel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller
Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Temel bilgiler-flipped Classroom Akslar ve Miller İçerik Aks ve milin tanımı Akslar ve millerin mukavemet hesabı Millerde titreşim hesabı Mil tasarımı için tavsiyeler
DetaylıYEREL KAYIPLAR. Borudaki yerel fiziki şekil değişimleri akımın yapısını mansaba doğru uzunca bir mesafe etkileyebilir.
YEREL KAYIPLAR Bir boru hattı üzerinde akımı rahatsız edebilecek her çeşit yerel değişim bir miktar enerjinin kaybolmasına sebep olur. Örneğin boru birleşimleri, düğüm noktaları, çap değiştiren parçalar,
DetaylıHidroliğin Tanımı. Hidrolik, akışkanlar aracılığıyla kuvvet ve hareketlerin iletimi ve kumandası anlamında kullanılmaktadır.
HİDROLİK SİSTEMLER Hidroliğin Tanımı Hidrolik, akışkanlar aracılığıyla kuvvet ve hareketlerin iletimi ve kumandası anlamında kullanılmaktadır. Enerji Türleri ve Karşılaştırılmaları Temel Fizik Kanunları
DetaylıMOTORLAR VE TRAKTÖRLER Dersi 10
MOTORLAR VE TRAKTÖRLER Dersi 10 Traktör Mekaniği Traktörlerde ağırlık merkezi yerinin tayini Hareketsiz durumdaki traktörde kuvvetler Arka dingili muharrik traktörlerde kuvvetler Çeki Kancası ve Çeki Demirine
DetaylıRüzgar Teknolojilerinde aerodinamik değişim
Çok eski dönemlerde yararlanılmaya başlanmasına rağmen modern rüzgar türbinleri diğer yenilenebilir enerji sistemlerine benzer şekilde 1970'li yıllardaki petrol krizinden sonra gelişmeye başlamıştır. Rüzgar
DetaylıMühendislik Mekaniği Dinamik. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Mühendislik Mekaniği Dinamik Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 17 Rijit Cismin Düzlemsel Kinetiği; Kuvvet ve İvme Kaynak: Mühendislik Mekaniği: Dinamik, R.C.Hibbeler, S.C.Fan, Çevirenler: A. Soyuçok, Ö. Soyuçok.
Detaylıİdeal Akışkanların 2 ve 3 Boyutlu Akımları
AKM 204 / Kısa Ders Notu H11-S1 İdeal Akışkanların 2 ve 3 Boyutlu Akımları Kütlenin Korunumu Prensibi : Süreklilik Denklemi Gözönüne alınan ortam ve akışkan özellikleri; Permanan olmayan akım ortamında
DetaylıYAVAŞ DEĞİŞEN ÜNİFORM OLMAYAN AKIM
YAVAŞ DEĞİŞEN ÜNİFORM OLMAYAN AKIM Yavaş değişen akımların analizinde kullanılacak genel denklem bir kanal kesitindeki toplam enerji yüksekliği: H = V g + h + z x e göre türevi alınırsa: dh d V = dx dx
DetaylıT.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR LABORATUVARI BUHAR TÜRBİNİ DENEYİ FÖYÜ
T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR LABORATUVARI BUHAR TÜRBİNİ DENEYİ FÖYÜ 1. GENEL BİLGİLER Buhar türbini, genel olarak yatay ekseni etrafında dönebilen bir rotor,
DetaylıDİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR
DİŞLİ ÇARKLAR III: HELİSEL DİŞLİ ÇARKLAR Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Prof. Dr. Akgün ALSARAN Arş. Gör. İlyas HACISALİHOĞLU Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü Giriş Helisel Dişli Çarklar Bu bölüm
DetaylıKompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş
Kompozit Malzemeler ve Mekaniği Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 4 Laminatların Makromekanik Analizi Kaynak: Kompozit Malzeme Mekaniği, Autar K. Kaw, Çevirenler: B. Okutan Baba, R. Karakuzu. 4 Laminatların
Detaylı5. Boyut Analizi. 3) Bir deneysel tasarımda değişken sayısının azaltılması 4) Model tasarım prensiplerini belirlemek
Boyut analizi, göz önüne alınan bir fiziksel olayı etkileyen deneysel değişkenlerin sayısını ve karmaşıklığını azaltmak için kullanılan bir yöntemdir. Akışkanlar mekaniğinin gelişimi ağırlıklı bir şekilde
DetaylıTaşınım Olayları II MEMM2009 Akışkanlar Mekaniği ve Isı Transferi bahar yy. borularda sürtünmeli akış. Prof. Dr.
Taşınım Olayları II MEMM009 Akışkanlar Mekaniği ve Isı Transferi 07-08 bahar yy. borularda sürtünmeli akış Prof. Dr. Gökhan Orhan istanbul üniversitesi / metalurji ve malzeme mühendisliği bölümü Laminer
DetaylıHareket Kanunları Uygulamaları
Fiz 1011 Ders 6 Hareket Kanunları Uygulamaları Sürtünme Kuvveti Dirençli Ortamda Hareket Düzgün Dairesel Hareket http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/ Sürtünme Kuvveti Çevre faktörlerinden dolayı (hava,
DetaylıProses Tekniği 3.HAFTA YRD.DOÇ.DR. NEZAKET PARLAK
Proses Tekniği 3.HAFTA 3.HAFTA YRD.DOÇ.DR. NEZAKET PARLAK Sürekli Akışlı Açık Sistemlerde Enerji Korunumu de = d dt Sistem dt eρdv + eρ V b n A Bu denklemde e = u + m + gz Q net,g + W net,g = d dt eρdv
Detaylı