Kişilere Karş şlenen Suçlar

Transkript

1 I Prof.Dr. Nur Centel Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı Ö retim Üyesi Prof.Dr. Hamide Zafer Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı Ö retim Üyesi Doç.Dr. Özlem Çakmut Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dal Ö retim Üyesi Kişilere Karş şlenen Suçlar Cilt: I Hayata Karş Suçlar (TCK m.81-85) Vücut Dokunulmazl na Karş Suçlar (TCK m.86-89) Şerefe Karş Suçlar (TCK m ) Malvarl na Karş Suçlar (TCK m , 163, )

2 II Yayın No : 2412 Hukuk Dizisi : Baskı Mart İSTANBUL ISBN Cop yright Bu ki ta bın bu ba sı sı nın Tür ki ye de ki ya yın hak la rı BE TA Ba sım Ya yım Dağı tım A.Ş. ye ait tir. Her hak kı sak lı dır. Hiç bir bö lü mü ve pa rag ra fı kıs men ve ya ta ma men ya da özet ha lin de, fo to ko pi, fak si mi le ve ya başka her han gi bir şe kil de ço ğal tı la maz, da ğı tı la maz. Nor mal öl çü yü aşan ik ti bas lar ya pı la maz. Nor mal ve ka nu nî ik ti bas lar da kay nak gös te ril me si zo run lu dur. Dizgi : Beta Basım A Ş. Bask - Cilt : Kahraman Neflriyat Ofset San. Tic. Ltd. fiti. (Sertifika No: 12084) Yüzy l Mah. Matbaac lar Cad. Atahan No: 34 K: 4 Ba c lar/ stanbul (0-212) Ka pak Ta sa rım : Gülgonca Çarpık Beta BASIM YAYIM DA ITIM A.Ş. Narlıbahçe Sok. Damga Binası No.: 11 Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 III İKİNCİ BASIYA ÖN SÖZ Kişilere Karşı İşlenen Suçlar I kitabımızın ikinci basısını hukukçu çevrelerine sunmaktan dolayı mutluyuz. Meslekdaşlarımıza ve öğrencilerimize kitaba ilgi gösterdikleri için teşekkür ederiz. Bu kitap, 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe giren 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu nda yer alan kişilere karşı suçlardan bir kısmını kapsamaktadır. Bu suçlar, uygulamada sık rastlanan ve hukuk fakültelerinin ikinci sınıfında okutulan Ceza Hukuku Genel Hükümler dersinin pratik çalışmalarında çoğunlukla örnek olarak işlenen suçlardır. Kitapta yer verilen suçlar, Hayata Karşı Suçlar (TCK m.81-85), Vücut Dokunulmazlığına Karşı Suçlar (TCK m.86-89), Şerefe Karşı Suçlar (TCK m ) ile Malvarlığına Karşı Suçlar (TCK m , 163, ) olmuştur. Bu basıda, değişiklik getiren yasa hükümleri ilgili oldukları ölçüde kitaba işlendiği gibi; kitap tekrar ele alınarak bazı kurumlar yeniden değerlendirilmiş ve yeni yayınlar ile yeni içtihatlar kitaba olabildiğince yansıtılmıştır. Suçların incelenmesinde ilk basıdaki yöntem izlenerek, önce 765 ve 5237 sayılı Yasa hükümleri karşılaştırılmış ve daha sonra olanak bulunduğu ölçüde, şu başlıklar altında suçlar ele alınmıştır: Benzer suçlarla karşılaştırma, suçla korunan hukuki değer, suçun faili, suçun mağduru, suçun maddi konusu, suçun unsurları (maddi unsur, hukuka aykırılık unsuru, kusurluluk), suç ve cezaya etki eden nedenler (suçu ağırlaştıran nedenler, suçu hafifleten nedenler, şahsi cezasızlık nedenleri), suçun özel görünüş şekilleri (teşebbüs, içtima, iştirak), yaptırım, zamanaşımı ve muhakemeye ilişkin kurallar. Kitabın hazırlanmasında emeği geçen sevgili Gülgonca Çarpık a, kısa sürede basılmasını sağlayan sayın Seyhan Satar a ve tüm Beta çalışanlarına teşekkür ederiz. İstanbul, 1 Mart 2011 Nur Centel / Hamide Zafer / Özlem Çakmut

4 IV

5 V BİRİNCİ BASIYA ÖN SÖZ Bu kitap, 01 Haziran 2005 tarihinde yürürlü e giren 5237 say l Türk Ceza Kanunu nun özel hükümler baş l kl ikinci kitab n n ikinci k sm nda düzenlenmiş olan kişilere karş suçlardan bir k sm n kapsamak tad r. Bu suçlar, uygulamada s k rastlanan ve hukuk fakültelerinin ikinci s n f nda okutulan Ceza Hukuku Genel Hükümler dersinin pratik çal şmalar nda ço unlukla örnek olarak işlenen suç lard r. Kitapta yer verilen suçlar, Hayata Karş Suçlar (TCK m.81-85), Vücut Dokunulmazl na Karş Suç lar (TCK m.86-89), Şe re fe Karş Suç lar (TCK m ) ile Mal varl na Karş Suç lar (TCK m , 163, ) ol muştur. Suçlar n incelenmesinde, 765 ve 5237 say l Yasa hükümlerinin karş laşt r lmas na yer verilmiş ve daha sonra klasik yöntem izlenmiştir. Bu yöntem, olanak bulundu u ölçüde, şu başl klardan oluşmaktad r: Benzer suçlarla karş laşt rma, suçla korunan hukuki de er, suçun faili, suçun ma duru, suçun maddi konusu, suçun unsurlar (mad di unsur, hukuka ayk r l k unsuru, kusurluluk), suç ve cezaya etki eden nedenler (suçu a rlaş t ran nedenler, suçu hafifleten nedenler, şahsi cezas zl k nedenleri), suçun özel görünüş şekilleri (teşebbüs, içtima, iştirak), yapt r m, zamanaş m ve muhakemeye ilişkin kurallar. Kitab n sonunda, ceza hukukunda problem çöz me yöntemi ile yeni dönem ceza hukuku s navlar nda so rulan soru lardan cevap anahtarl olan veya olmayan örnekler yer almaktad r. Bu vesileyle, Yarg tay n yeni tarihli kararlar na ulaşmam zda bize yard mc olma ne za ketini gösteren, de er li hukukçu Yarg tay onursal üyesi say n Keskin Kaylan a teşek kür lerimizi sunar z. Kitab n haz rlanmas nda eme i ge çen sev gili Gülgonca Çarp k a, k sa sürede bas lmas n sa layan say n Seyhan Satar a ve tüm Beta çal şanlar na teşekkür ederiz. Haydarpaşa, 17 Nisan 2007 Nur Centel / Hamide Zafer / Özlem Çakmut

6 VI

7 VII İÇİNDEKİLER Önsöz... III Kısaltmalar... XXXI 1. Giriş I. Genel Olarak... 1 II. Ceza Hukuku Genel-Özel Hükümler İlişkisi... 1 III. Özel Hükümlerde Suçların Tasnifi... 3 IV. Suçun Hukuki Konusu... 5 V. Türk Ceza Yasası nın Sistematiği... 7 VI. Suçları İnceleme Yöntemi... 9 BİRİNCİ BÖLÜM HAYATA KARŞI SUÇLAR 2. Hayata Karşı Suçlar Bölümünün Özellikleri I. Genel Olarak II. Hayata Karşı Suçların Tasnifi III. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması Kasten Öldürme I. Genel Olarak II. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması III. Benzer Suçlarla Karşılaştırma Kasten insan öldürme ve soykırım Kasten insan öldürme ve insanlığa karşı suçlar IV. Suçla Korunan Hukuki Değer V. Suçun Faili VI. Suçun Mağduru VII. Suçun Unsurları Maddi unsur... 28

8 VIII Centel / Zafer / Çakmut, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar 2. Hukuka aykırılık unsuru a. Genel olarak b. Ötenazi aa. Kavram bb. Ötenazinin leh ve aleyhindeki görüşler cc. Karşılaştırmalı hukukta ve Türk hukukunda ötenazi dd. Ötenaziye başvurma koşulları c. Talep üzerine öldürme Kusurluluk VIII. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Suçu ağırlaştıran nedenler (Suçun nitelikli halleri) a. Kasten öldürmenin tasarlayarak işlenmesi b. Kasten öldürmenin canavarca hisle veya eziyet çektirerek işlenmesi c. Kasten öldürmenin yangın, su baskını, tahrip, batırma veya bombalama ya da nükleer, biyolojik veya kimyasal silâh kullanmak suretiyle işlenmesi d. Kasten öldürmenin üstsoy veya altsoydan birine ya da eş veya kardeşe karşı işlenmesi e. Kasten öldürmenin çocuğa ya da beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlenmesi f. Kasten öldürmenin gebe olduğu bilinen kadına karşı işlenmesi g. Kasten öldürmenin kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle işlenmesi h. Kasten öldürmenin bir suçu gizlemek, delillerini ortadan kaldırmak veya işlenmesini kolaylaştırmak ya da yakalanmamak amacıyla işlenmesi ı. Kasten öldürmenin bir suçu işleyememekten dolayı duyulan infialle işlenmesi i. Kasten öldürmenin kan gütme saikiyle işlenmesi j. Kasten öldürmenin töre saikiyle işlenmesi Suçu hafifleten nedenler IX. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak X. Yaptırım XI. Zamanaşımı XII. Muhakemeye İlişkin Kurallar... 63

9 İçindekiler IX 4. İhmali Davranışla Kasten Öldürme I. Genel Olarak II. Suçla Korunan Hukuki Değer III. Suçun Faili IV. Suçun Mağduru V. Suçun Unsurları Maddi unsur a. Kavram b. İhmali ve icrai davranışın eşdeğer olması aa. Sonucu önleme yükümlülüğünün yasadan kaynaklanması bb. Sonucu önleme yükümlülüğünün sözleşmeden kaynaklanması cc. Sonucu önleme yükümlülüğünün önceki davranıştan kaynaklanması Hukuka aykırılık unsuru Kusurluluk VI. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Suçu ağırlaştıran nedenler (Suçun nitelikli halleri) Suçu hafifleten nedenler VII. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak VIII. Yaptırım IX. Zamanaşımı X. Muhakemeye İlişkin Kurallar İntihara Yönlendirme I. Genel Olarak II. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması III. Suçla Korunan Hukuki Değer IV. Suçun Faili V. Suçun Mağduru VI. Suçun Unsurları Maddi unsur a. İntihara azmettirme b. Teşvik etme c. Kararı güçlendirme d. Yardım etme Hukuka aykırılık unsuru Kusurluluk... 86

10 X Centel / Zafer / Çakmut, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar VII. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Suçu ağırlaştıran nedenler (Suçun nitelikli halleri) a. İntiharın gerçekleşmiş olması b. Başkasının intihara alenen teşvik edilmiş olması c. İşlediği fiilin anlam veya sonuçlarını algılama yeteneği gelişmemiş olan veya ortadan kaldırılan kişilerin intihara sevk edilmiş olması d. Kişilerin cebir ve tehdit kullanılmak suretiyle intihara mecbur edilmiş olması Suçu hafifleten nedenler VIII. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak IX. Yaptırım X. Zamanaşımı XI. Muhakemeye İlişkin Kurallar Taksirle Öldürme I. Genel Olarak II. Taksir Kavramı III. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması IV. Suçla Korunan Hukuki Değer V. Suçun Faili VI. Suçun Mağduru VII. Suçun Unsurları Maddi unsur a. Kavram b. Neticeye birden fazla hareketin sebebiyet vermesi c. Neticenin öngörülebilir olması Hukuka aykırılık unsuru Kusurluluk a. Kavram b. Özen gösterme yükümlülüğünün denetlenmesi VIII. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Suçu ağırlaştıran nedenler (Suçun nitelikli halleri) Suçu hafifleten nedenler Şahsi cezasızlık nedeni IX. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak X. Yaptırım XI. Zamanaşımı

11 İçindekiler XI XII. Muhakemeye İlişkin Kurallar İKİNCİ BÖLÜM VÜCUT DOKUNULMAZLIĞINA KARŞI SUÇLAR 7. Vücut Dokunulmazlığına Karşı Suçlar Bölümünün Özellikleri I. Genel Olarak II. Vücut Dokunulmazlığına Karşı Suçların Tasnifi III. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması Kasten Yaralama I. Genel Olarak II. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması III. Benzer Suçlarla Karşılaştırma Kasten yaralama ve cebir Kasten yaralama ve işkence Kasten yaralama ve eziyet IV. Suçla Korunan Hukuki Değer V. Suçun Faili VI. Suçun Mağduru VII. Suçun Unsurları Maddi unsur a. Kavram b. Vücuda acı verme c. Sağlığı bozma d. Algılama yeteneğinin bozulması Hukuka aykırılık unsuru a. Genel olarak b. Tıbbi müdahale kapsamındaki eylemlerin hukuka aykırı görülmediği haller c. Terbiye etme hakkı kapsamındaki eylemlerin hukuka aykırı görülmediği haller Kusurluluk VIII. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Suçu ağırlaştıran nedenler (Suçun nitelikli halleri) a. Mağdurun sıfatından kaynaklanan ağırlaştırıcı nedenler aa. Kasten yaralamanın üstsoy, altsoy, eş veya kardeşe karşı işlenmesi bb. Kasten yaralamanın beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlenmesi

12 XII Centel / Zafer / Çakmut, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar cc. Kasten yaralamanın kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle işlenmesi b. Failin sıfatından kaynaklanan ağırlaştırıcı neden: Kasten yaralamanın kamu görevlisi nüfuzunun kötüye kullanılması suretiyle işlenmesi c. Kullanılan araçtan kaynaklanan ağırlaştırıcı neden: Kasten yaralamanın silâhla işlenmesi d. Meydana gelen neticeden kaynaklanan birinci grup ağırlaştırıcı nedenler aa. Kasten yaralamanın duyu veya organlardan birinin işlevinin sürekli zayıflamasına yol açması bb. Kasten yaralamanın konuşmada sürekli zorluğa yol açması cc. Kasten yaralamanın yüzde sabit ize yol açması dd. Kasten yaralamanın yaşamı tehlikeye sokan bir duruma yol açması ee. Kasten yaralamanın gebe kadının çocuğunun vaktinden önce doğmasına yol açması e. Meydana gelen neticeden kaynaklanan ikinci grup ağırlaştırıcı nedenler aa. Kasten yaralamanın iyileşmesi olanağı bulunmayan bir hastalığa veya bitkisel hayata girmeye yol açması bb. Kasten yaralamanın duyu veya organlardan birinin işlevinin yitirilmesine yol açması cc. Kasten yaralamanın konuşma yeteneğinin kaybolmasına yol açması dd. Kasten yaralamanın çocuk yapma yeteneğinin kaybolmasına yol açması ee. Kasten yaralamanın yüzün sürekli değişmesine yol açması ff. Kasten yaralamanın gebe kadının çocuğunun düşmesine yol açması gg. Kasten yaralamanın vücutta kemik kırılmasına veya çıkığına neden olması hh. Kasten yaralama sonucunda ölüm meydana gelmesi Suçu hafifleten nedenler IX. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak X. Yaptırım XI. Zamanaşımı XII. Muhakemeye İlişkin Kurallar

13 İçindekiler XIII 9. İhmali Davranışla Kasten Yaralama I. Genel Olarak II. Suçla Korunan Hukuki Değer III. Suçun Faili IV. Suçun Mağduru V. Suçun Unsurları Maddi unsur a. Genel olarak b. İhmali ve icrai davranışın eşdeğer olması aa. Belli bir icrai davranışta bulunma yükümlülüğü aaa. Yükümlülüğün yasal düzenlemelerden kaynaklanması bbb. Yükümlülüğün sözleşme hükümlerinden kaynaklanması ccc. Yükümlülüğün önceki hareketlerden doğması bb. Belli bir icrai davranışta bulunma olanağı Hukuka aykırılık unsuru Kusurluluk VI. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Suçu ağırlaştıran nedenler (Suçun nitelikli halleri) Suçu hafifleten nedenler VII. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak VIII. Yaptırım IX. Zamanaşımı X. Muhakemeye İlişkin Kurallar Taksirle Yaralama I. Genel Olarak II. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması III. Suçla Korunan Hukuki Değer IV. Suçun Faili V. Suçun Mağduru VI. Suçun Unsurları Maddi unsur Hukuka aykırılık unsuru Kusurluluk VII. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Suçu ağırlaştıran nedenler (Suçun nitelikli halleri)

14 XIV Centel / Zafer / Çakmut, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar a. Failin kusurunun bilinçli taksir olması b. Meydana gelen neticeden kaynaklanan birinci grup ağırlaştırıcı nedenler aa. Taksirle yaralanmanın duyu veya organlardan birinin işlevinin sürekli zayıflamasına neden olması bb. Taksirle yaralanmanın vücutta kemik kırılmasına neden olması cc. Taksirle yaralanmanın konuşmada sürekli zorluğa neden olması dd. Taksirle yaralanmanın yüzde sabit ize neden olması ee. Taksirle yaralanmanın yaşamı tehlikeye sokan bir duruma neden olması ff. Taksirle yaralanmanın gebe kadının çocuğunun vaktinden önce doğmasına neden olması c. Meydana gelen neticeden kaynaklanan ikinci grup ağırlaştırıcı nedenler aa. Taksirle yaralanmanın iyileşme olanağı bulunmayan bir hastalığa veya bitkisel hayata girmeye neden olması bb. Taksirle yaralanmanın duyu veya organlardan birinin işlevinin yitirilmesine neden olması cc. Taksirle yaralanmanın konuşma yeteneğinin kaybolmasına neden olması dd. Taksirle yaralanmanın çocuk yapma yeteneğinin kaybolmasına neden olması ee. Taksirle yaralanmanın yüzün sürekli değişikliğine neden olması ff. Taksirle yaralanmanın gebe bir kadının çocuğunun düşmesine neden olması Cezayı hafifleten nedenler Şahsi cezasızlık nedeni VIII. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak IX. Yaptırım X. Zamanaşımı XI. Muhakemeye İlişkin Kurallar ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ŞEREFE KARŞI SUÇLAR 11. Şerefe Karşı Suçlar Bölümünün Özellikleri I. Genel Olarak II. Şerefe Karşı Suçların Tasnifi III. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması

15 İçindekiler XV 12. Hakaret I. Genel Olarak II. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması III. Benzer Suçlarla Karşılaştırma Hakaret ve halkı aşağılama Hakaret ve Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama Hakaret ve Devletin egemenlik alametlerini aşağılama Hakaret ve Cumhurbaşkanına hakaret IV. Suçla Korunan Hukuki Değer V. Suçun Faili VI. Suçun Mağduru Kavram Mağdurun belirlenmesi Mağdurun bir topluluk olması VII. Suçun Unsurları Maddi unsur a. Onur, şeref ve saygınlığı rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat edilmesi b. Sövmek suretiyle onur, şeref ve saygınlığa saldırılması c. Hakaretin huzurda veya gıyapta gerçekleştirilmesi aa. Mağdurun huzurunda hakaret bb. Gıyapta ihtilâtlı hakaret Hukuka aykırılık unsuru a. Kavram b. Hukuka aykırılığı ortadan kaldıran haller aa. Haber verme hakkı aaa. Haberin gerçek ve güncel olması bbb. Kamuyu ilgilendirmesi ccc. Nedensellik ilişkisinin varlığı ddd. Ölçülülük bb. İhbar ve şikâyet hakkı cc. İddia ve savunma dokunulmazlığı aaa. Kavram bbb. İddia ve savunma dokunulmazlığının kapsamı α. İddia ve savunma dokunulmazlığının konusu β. İddia ve savunma dokunulmazlığının ilişkin olduğu suç γ. İddia ve savunma dokunulmazlığının ilişkin olduğu başvuru organları δ. İddia ve savunma dokunulmazlığından yararlanacak

16 XVI Centel / Zafer / Çakmut, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar kişiler ccc. İddia ve savunma dokunulmazlığının sınırı Kusurluluk VIII. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Suçu ağırlaştıran nedenler (Suçun nitelikli halleri) a. Hakaretin kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenmesi b. Hakaretin, kanaat ve din özgürlüğünün kullanılması dolayısıyla işlenmesi c. Hakaretin, mensup olunan dine göre kutsal sayılan değerlerden sözedilerek işlenmesi d. Hakaretin alenen işlenmesi Suçu hafifleten nedenler a. Hakaretin haksız fiile tepki olarak işlenmesi b. Hakaretin karşılıklı olarak işlenmesi IX. Şahsi Cezasızlık Nedenleri İspat hakkının kullanılması a. Kavram b. İsnadın suç oluşturan bir eyleme ilişkin olması c. İspat hakkı bulunan haller aa. İsnadın ispatlanmasında kamu yararı bulunması bb. İsnadın ispatına mağdurun razı olması d. İspat hakkının kullanılması Hakaretin kasten yaralama suçuna tepki olarak işlenmesi Hakaretin haksız fiile tepki olarak işlenmesi Hakaretin karşılıklı olarak işlenmesi X. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak XI. Yaptırım XII. Zamanaşımı XIII. Muhakemeye İlişkin Kurallar Kişinin Hatırasına Hakaret I. Genel Olarak II. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması III. Suçla Korunan Hukuki Değer IV. Suçun Faili V. Suçun Mağduru VI. Suçun Konusu

17 İçindekiler XVII VII. Suçun Unsurları Maddi unsur a. Ölünün hatırasına hakaret b. Ceset veya kemiklerin alınması c. Ceset veya kemikler hakkında tahkir edici fiiller yapılması Hukuka aykırılık unsuru Kusurluluk VIII. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Suçu ağırlaştıran neden (Suçun nitelikli hali): Hakaretin alenen işlenmesi Suçu hafifleten nedenler IX. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak X. Yaptırım XI. Zamanaşımı XII. Muhakemeye İlişkin Kurallar DÖRDÜNCÜ BÖLÜM MALVARLIĞINA KARŞI SUÇLAR 14. Malvarlığına Karşı Suçlar Bölümünün Özellikleri I. Genel Olarak II. Malvarlığına Karşı Suçların Tasnifi III. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması Hırsızlık I. Genel Olarak II. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması III. Benzer Suçlarla Karşılaştırma Basit hırsızlık ve dolandırıcılık Basit hırsızlık ve güveni kötüye kullanma Basit hırsızlık ve başkasının malına zarar verme Basit hırsızlık ve yağma IV. Suçun Faili V. Suçun Mağduru VI. Suçla Korunan Hukuki Değer VII. Suçun Maddi Konusu

18 XVIII Centel / Zafer / Çakmut, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar 1. Mal kavramı Malın taşınabilir olması Malın başkasına ait olması VIII. Suçun Unsurları Maddi unsur Hukuka aykırılık unsuru Kusurluluk a. Kast bulunması b. Yarar sağlama maksadının bulunması IX. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Suçu ağırlaştıran nedenler (suçun nitelikli halleri) a. Suçun konusu olan eşyadan ve eşyanın bulunduğu yerden kaynaklanan ağırlatıcı nedenler aa. Hırsızlığın kamu kurum ve kuruluşlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan ya da kamu yararına veya hizmetine tahsis edilen eşya hakkında işlenmesi aaa. Kavram bbb. Kamu kurum ve kuruluşu ccc. İbadete ayrılmış yer ddd. Kamu yararına veya hizmetine tahsis edilmiş eşya bb. Hırsızlığın herkesin girebileceği bir yerde kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında işlenmesi aaa. Kavram bbb. Kilitlenmek suretiyle muhafaza altına alma ccc. Bina içinde muhafaza altına alma ddd. Eklentiler içinde muhafaza altına alma cc. Hırsızlığın halkın yararlanmasına sunulmuş ulaşım aracı içinde veya bu ulaşım araçlarının belli varış veya kalkış yerlerinde bulunan eşya hakkında işlenmesi aaa. Kavram bbb. Halkın yararlanmasına sunulmuş araç ccc. Halkın yararlanmasına sunulmuş ulaşım araçlarının kalkış ve varış yerleri dd. Hırsızlığın bir afet veya genel bir felâketin meydana getirebileceği zararları önlemek veya hafifletmek maksadıyla hazırlanan eşya hakkında işlenmesi ee. Hırsızlığın adet veya tahsis veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında işlenmesi aaa. Kavram bbb. Adet gereği açıkta bırakılmış eşya

19 İçindekiler XIX ccc. Tahsis ve kullanım gereği açıkta bırakılmış eşya ff. Hırsızlığın konusunun elektrik enerjisi olması gg. Hırsızlığın barınak yerlerinde, sürüde veya açık yerlerde bulunan büyük veya küçük baş hayvan hakkında işlenmesi aaa. Kavram bbb. Barınak yerleri ccc. Sürü ddd. Açık yer hh. Hırsızlığın sıvı veya gaz halindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi b. Mağdurun durumundan kaynaklanan ağırlatıcı nedenler aa. Hırsızlığın kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanılarak işlenmesi bb. Hırsızlığın doğal bir afetin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanılarak işlenmesi c. Suçta kullanılan aracın özelliğinden kaynaklanan ağırlatıcı nedenler aa. Hırsızlığın elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle işlenmesi aaa. Kavram bbb. Kapkaççılık ccc. Yankesicilik bb. Hırsızlığın haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak suretiyle işlenmesi cc. Hırsızlığın bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle işlenmesi dd. Hırsızlığın tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak işlenmesi aaa.kavram bbb. Tanınmamak için tedbir alma ccc. Yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınma d. Birden fazla ağırlatıcı nedenin birleştiği haller e. Genel ağırlaştırıcı neden: Gece vakti f. Suçun terör örgütünün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi Suçu hafifleten nedenler a. Kullanma amacıyla hırsızlık aa. Kavram bb. Eski ve yeni Yasa nın karşılaştırılması cc. Kullanma amacının belirlenmesi dd. Şikâyet bulunması

20 XX Centel / Zafer / Çakmut, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar b. Bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla hırsızlık aa. Kavram bb. Eski ve yeni Yasa nın karşılaştırılması cc. Hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacının belirlenmesi dd. Şikâyet bulunması c. Zorda kalma haline ulaşmayan ağır ve acil bir ihtiyacı karşılamak amacıyla hırsızlık d. Paydaş veya elbirliği ile malik olunan mal üzerinde hırsızlık e. Değeri az olan mal üzerinde hırsızlık Cezayı hafifleten şahsi nedenler Şahsi cezasızlık nedenleri Etkin pişmanlık hali X. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak XI. Yaptırım XII. Zamanaşımı XIII. Muhakemeye İlişkin Kurallar Malın Yağması I. Genel Olarak II. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması III. Benzer Suçlarla Karşılaştırma Malın yağması ve hırsızlık Malın yağması ve dolandırıcılık Malın yağması ve irtikap IV. Suçla Korunan Hukuki Değer V. Suçun Faili VI. Suçun Mağduru VII. Suçun Maddi Konusu VIII. Suçun Unsurları Maddi unsur a. Kavram b. Tehdit c. Cebir d. Malın alınması Hukuka aykırılık unsuru Kusurluluk IX. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler

21 İçindekiler XXI 1. Suçu ağırlaştıran nedenler (suçun nitelikli halleri) a. Yağmanın silâhla işlenmesi b. Yağma failinin kendini tanınamayacak hale koyarak suçu işlemesi c. Yağmanın birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi d. Yağmanın yol kesmek suretiyle ya da konut veya işyerinde işlenmesi e. Yağmanın beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişilere karşı işlenmesi f. Yağmanın var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak işlenmesi g. Yağmanın suç örgütüne yarar sağlamak maksadıyla işlenmesi h. Yağmanın terör örgütünün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi ı. Yağmanın gece vaktinde işlenmesi Suçu hafifleten nedenler a. Yağmaya konu malın değerinin az olması b. Yağma suçunun alacağın tahsili amacıyla işlenmesi Şahsi cezasızlık nedenleri Etkin pişmanlık hali X. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak XI. Yaptırım XII. Zamanaşımı XIII. Muhakemeye İlişkin Kurallar Senedin Yağması I. Genel Olarak II. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması III. Suçun Maddi Konusu IV. Suçun Unsurları Maddi unsur Kusurluluk V. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Suçu ağırlaştıran nedenler (suçun nitelikli halleri) Suçu hafifleten nedenler a. Senedin yağmasına konu malın değerinin az olması b. Senedin yağmasının alacağın tahsili amacıyla işlenmesi Şahsi cezasızlık nedenleri

22 XXII Centel / Zafer / Çakmut, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar 4. Etkin pişmanlık hali VI. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak VII. Yaptırım VIII. Zamanaşımı IX. Muhakemeye İlişkin Kurallar Mala Zarar Verme I. Genel Olarak II. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması III. Benzer Suçlarla Karşılaştırma Mala zarar verme ve hırsızlık Mala zarar verme ve dolandırıcılık Mala zarar verme ve yağma Mala zarar verme ve güveni kötüye kullanma IV. Suçla Korunan Hukuki Değer V. Suçun Faili VI. Suçun Mağduru VII. Suçun Maddi Konusu VIII. Suçun Unsurları Maddi unsur Hukuka aykırılık unsuru Kusurluluk IX. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Suçu ağırlaştıran nedenler (suçun nitelikli halleri) a. Malın özelliklerinden kaynaklanan nedenler aa. Mala zarar vermenin kamu kurum ve kuruluşlarına ait, kamu hizmetine tahsis edilmiş veya kamunun yararlanmasına ayrılmış yer, bina, tesis veya diğer eşya üzerinde gerçekleştirilmesi bb. Mala zarar vermenin yangına, sel ve taşkına, kazaya ve diğer felaketlere karşı korunmaya tahsis edilmiş her türlü eşya veya tesis üzerinde gerçekleştirilmesi cc. Mala zarar vermenin nerede olursa olsun, her türlü dikili ağaç, fidan veya bağ çubuğu üzerinde gerçekleştirilmesi dd. Mala zarar vermenin sulamaya, içme sularının sağlanmasına veya afetlerden korumaya yarayan tesisler üzerinde gerçekleştirilmesi ee. Mala zarar vermenin grev veya lokavt hallerinde işverenlerin veya işçilerin veya işveren veya işçi sendika veya konfederasyonlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya üzerinde gerçekleştirilmesi ff. Mala zarar vermenin siyasi partilerin, kamu kurumu

23 İçindekiler XXIII niteliğindeki meslek kuruluşlarının ve üst kuruluşlarının maliki olduğu veya kullanımında olan bina, tesis veya eşya üzerinde gerçekleştirilmesi b. Mağdurun sıfatından kaynaklanan neden: Kamu görevlisinden öç alma saikinin bulunması c. Kullanılan araçtan kaynaklanan nedenler aa. Mala zarar vermenin yakarak, yakıcı veya patlayıcı madde kullanılarak gerçekleştirilmesi bb. Mala zarar vermenin toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel veya taşkına neden olmak suretiyle gerçekleştirilmesi cc. Mala zarar vermenin radyasyona maruz bırakarak, nükleer, biyolojik veya kimyasal silâh kullanarak gerçekleştirilmesi d. Mala zarar vermenin terör örgütünün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi Cezayı hafifleten şahsi nedenler Şahsi cezasızlık nedenleri Etkin pişmanlık hali X. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak XI. Yaptırım XII. Zamanaşımı XIII. Muhakemeye İlişkin Kurallar Hakkı Olmayan Yere Tecavüz I. Genel Olarak II. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması III. Suçla Korunan Hukuki Değer IV. Suçun Faili V. Suçun Mağduru VI. Suçun Maddi Konusu VII. Suçun Unsurları Maddi unsur Hukuka aykırılık unsuru Kusurluluk VIII. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Cezayı hafifleten şahsi nedenler Şahsi cezasızlık nedenleri IX. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs

24 XXIV Centel / Zafer / Çakmut, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar 2. İçtima İştirak X. Yaptırım XI. Zamanaşımı XII. Muhakemeye İlişkin Kurallar Güveni Kötüye Kullanma I. Genel Olarak II. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması III. Benzer Suçlarla Karşılaştırma Güveni kötüye kullanma ve hırsızlık Güveni kötüye kullanma ve dolandırıcılık Güveni kötüye kullanma ve mala zarar verme Güveni kötüye kullanma ve zimmet IV. Suçla Korunan Hukuki Değer V. Suçun Faili VI. Suçun Mağduru VII. Suçun Maddi Konusu Mal kavramı Malın devredilmesi VIII. Suçun Unsurları Maddi unsur a. Mal üzerinde devir amacı dışında tasarrufta bulunma b. Devir olgusunun inkârı c. Güveni kötüye kullanma suçunda zarar görme-yarar sağlama kavramları Hukuka aykırılık unsuru Kusurluluk IX. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Suçu ağırlaştıran nedenler (suçun nitelikli halleri) a. Failin sıfatı dolayısıyla malın tevdi ve teslim edilmiş olması b. Failin idare etme yetkisi dolayısıyla malın tevdi ve teslim edilmiş olması Cezayı hafifleten şahsi nedenler Şahsi cezasızlık nedenleri Etkin pişmanlık hali X. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak

25 İçindekiler XXV XI. Yaptırım XII. Zamanaşımı XIII. Muhakemeye İlişkin Kurallar Bedelsiz Senedi Kullanma I. Genel Olarak II. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması III. Suçla Korunan Hukuki Değer IV. Suçun Faili V. Suçun Mağduru VI. Suçun Maddi Konusu VII. Suçun Unsurları Maddi unsur Hukuka aykırılık unsuru Kusurluluk VIII. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Cezayı hafifleten şahsi nedenler Şahsi cezasızlık nedenleri IX. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak X. Yaptırım XI. Zamanaşımı XII. Muhakemeye İlişkin Kurallar Dolandırıcılık I. Genel Olarak II. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması III. Benzer Suçlarla Karşılaştırma Dolandırıcılık ve hırsızlık Dolandırıcılık ve güveni kötüye kullanma Dolandırıcılık ve yağma Dolandırıcılık ve irtikap Dolandırıcılık ve dilencilik IV. Suçla Korunan Hukuki Değer V. Suçun Faili VI. Suçun Mağduru VII. Suçun Unsurları Maddi Unsur a. Hileli davranışlar

26 XXVI Centel / Zafer / Çakmut, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar aa. Kavram bb. Hilenin gerçekleşmesi b. Mağdurun aldanması c. Bir kişinin zararına olarak yarar elde etme: Tasarrufta bulunma Hukuka aykırılık unsuru Kusurluluk VIII. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Suçu ağırlaştıran nedenler (suçun nitelikli halleri) a. Failin saikinden kaynaklanan ağırlaştırıcı nedenler aa. Dolandırıcılığın banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla işlenmesi bb. Dolandırıcılığın, sigorta bedelini almak maksadıyla işlenmesi b. Mağdurdan kaynaklanan ağırlaştırıcı nedenler aa. Dolandırıcılığın dini inanç ve duygular istismar edilerek işlenmesi bb. Dolandırıcılığın kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanarak işlenmesi cc. Dolandırıcılığın algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanarak işlenmesi dd. Dolandırıcılığın kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak işlenmesi c. Kullanılan araçtan kaynaklanan ağırlaştırıcı nedenler aa. Dolandırıcılığın kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle işlenmesi bb. Dolandırıcılığın bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle işlenmesi cc. Dolandırıcılığın basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle işlenmesi d. Belli mesleki faaliyetlerin kullanılmasından kaynaklanan ağırlaştırıcı nedenler aa. Dolandırıcılığın ticari faaliyet veya kooperatif faaliyeti kapsamında işlenmesi bb. Dolandırıcılığın serbest meslek sahipleri tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle işlenmesi e. Hilenin türünden kaynaklanan ağırlaştırıcı neden (nüfuz ticareti) Suçu hafifleten neden Cezayı hafifleten şahsi neden

27 İçindekiler XXVII 4. Şahsi cezasızlık nedeni Etkin pişmanlık hali IX. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak X. Yaptırım XI. Zamanaşımı XII. Muhakemeye İlişkin Kurallar Karşılıksız Yararlanma I. Genel Olarak II. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması III. Benzer Suçlarla Karşılaştırma Otomatlardan karşılıksız yararlanma ve hırsızlık Otomatlardan karşılıksız yararlanma ve dolandırıcılık Telefon hatlarından veya yayınlardan karşılıksız yararlanma ve hırsızlık IV. Suçla Korunan Hukuki Değer V. Suçun Faili VI. Suçun Mağduru VII. Suçun Maddi Konusu VIII. Suçun Unsurları Maddi unsur Hukuka aykırılık unsuru Kusurluluk IX. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Cezayı hafifleten şahsi nedenler Şahsi cezasızlık nedenleri Etkin pişmanlık hali X. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak XI. Yaptırım XII. Zamanaşımı XIII. Muhakemeye İlişkin Kurallar Suç Eşyasını ve Diğer Malvarlığı Değerini Satın Alma veya Kabul Etme

28 XXVIII Centel / Zafer / Çakmut, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar I. Genel Olarak II. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması III. Benzer Suçlarla Karşılaştırma Suç eşyasının veya diğer malvarlığı değerinin satın alınması veya kabul edilmesi ve suç gelirini aklama Suç eşyasının veya diğer malvarlığı değerinin satın alınması veya kabul edilmesi ve adli makamlara bilgi vermeme Suç eşyasının veya diğer malvarlığı değerinin satın alınması veya kabul edilmesi ve delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme IV. Suçla Korunan Hukuki Değer V. Suçun Faili VI. Suçun Mağduru VII. Suçun Maddi Konusu Eşyanın veya diğer malvarlığı değerinin elde edildiği önsuçun özelliği Önsuçtan elde edilen eşya veya diğer malvarlığı değerinin özelliği VIII. Suçun Unsurları Maddi unsur Hukuka aykırılık unsuru Kusurluluk IX. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Cezayı hafifleten şahsi nedenler Şahsi cezasızlık nedenleri X. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak XI. Yaptırım XII. Zamanaşımı XIII. Muhakemeye İlişkin Kurallar Kaybolmuş veya Hata Sonucu Ele Geçmiş Eşya Üzerinde Tasarrufta Bulunma I. Genel Olarak II. Eski ve Yeni Yasa nın Karşılaştırılması III. Benzer Suçlarla Karşılaştırma Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf ve hırsızlık Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf ve güveni kötüye kullanma Kaybolmuş veya hata sonucu ele geçmiş eşya üzerinde tasarruf ve

29 İçindekiler XXIX dolandırıcılık IV. Suçla Korunan Hukuki Değer V. Suçun Faili VI. Suçun Mağduru VII. Suçun Maddi Konusu VIII. Suçun Unsurları Maddi unsur Hukuka aykırılık unsuru Kusurluluk IX. Suç ve Cezaya Etki Eden Nedenler Cezayı hafifleten şahsi nedenler Şahsi cezasızlık nedenleri X. Suçun Özel Görünüş Şekilleri Teşebbüs İçtima İştirak XI. Yaptırım XII. Zamanaşımı XIII. Muhakemeye İlişkin Kurallar Yararlanılan Kaynaklar

30 XXX

31 XXXI KISALTMALAR ABD AD AC AHFD ATD Ay AyM AyMKD bak. BBD BK CGİK CK CMK CMKYUK çev. ÇKK dn. DHFD geç. HFD HUMK HFD İBD İHAS : Ankara Barosu Dergisi : Adalet Dergisi : Adliye Ceridesi : Ankara Hukuk Fakültesi Dergisi : Adli Tıp Dergisi : Anayasa : Anayasa Mahkemesi : Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergisi : bakınız : Barolar Birliği Dergisi : Gün ve 818 sayılı Borçlar Kanunu : Gün ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun : Ceza Kanunu : Gün ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu : Gün ve 5320 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun : çeviren : Gün ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu : dipnot : Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi : geçici : Hukuk Fakültesi Dergisi : Gün ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu : Hukuk Fakültesi Dergisi : İstanbul Barosu Dergisi : İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi

32 XXXII Centel / Zafer / Çakmut, Kişilere Karşı İşlenen Suçlar İHEB : İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi İHFM : İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası İKİD : İlmi ve Kazai İçtihatlar Dergisi İzBD : İzmir Barosu Dergisi K. : Kanun k.no. : kenar numarası Karş. : Karşılaştırınız KHK : Kanun Hükmünde Kararname m. : madde MHAD : Milletlerarası Hukuk Araştırmaları Dergisi M.Ü. : Marmara Üniversitesi MHB : Milletlerarası Hukuk Bülteni MK : Gün ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu MYK : Gün ve 4433 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun No. : Numara RG : Resmi Gazete RKD : Resmi Kararlar Dergisi SBFD : Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi StGB : Strafgesetzbuch TBMM : Türkiye Büyük Millet Meclisi TCK : Gün ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu TCKYUK : Gün ve 5252 sayılı Türk Ceza Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun TMK : Gün ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu TPKKK : Gün ve 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Kanunu Türk BK : Gün ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu vd. : ve devamı Y. CD : Yargıtay. Ceza Dairesi yay. : yayınlayan YCGK : Yargıtay Ceza Genel Kurulu YD : Yargıtay Dergisi YİBK : Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı YKD : Yargıtay Kararları Dergisi