CEZA HUKUKU UYGULAMALARI

Transkript

1 I Prof.Dr.Nur CENTEL/Doç.Dr.Hamide ZAFER/Doç.Dr.Özlem Yenerer ÇAKMUT Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dal Ö retim Üyeleri CEZA HUKUKU UYGULAMALARI Kurgu Olaylar - Çözümleri Seçilmifl Yarg tay Kararlar Vize Final Bütünleme Sorular ve Cevaplar kinci Bask, 2010

2 II III Yayın No : 2280 Hukuk Dizisi : Baskı - Ocak İSTANBUL İ K İ N C İ B A S I Y A Ö N S Ö Z ISBN Copyright Bu kitabın bu basısı için Türkiye deki yayın hakları BETA Basım Yayım Dağıtım A.Ş. ye aittir. Her hakkı saklıdır. Hiçbir bölümü ve paragrafı kısmen veya tamamen ya da özet halinde, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıtılamaz. Normal ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi : Beta Basım A.Ş. Baskı - Cilt : Kahraman Neşriyat Ofset San. Tic. Ltd. Şti. (Sertifika No: 12084) Yüzyıl Mah. Matbaacılar Cad. Atahan No: 34 K: 4 Bağcılar/İstanbul (0-212) Kapak Tasarım : Gülgonca Çarpık Beta BASIM YAYIM DAĞITIM A.Ş. Himaye-i Etfal Sokak Talas Han No Cağaloğlu - İSTANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212) Ceza Hukuku Uygulamaları, Hukuk Fakültesi öğrencileri için ceza hukuku genel ve özel hükümler derslerinde öğrenilen teorik bilgilerin somut olaylara uygulanmasını örneklerle açıklayan, Yargıtay kararlarının analizinde yol gösteren, alıştırmalar yapılması için bol malzeme sunan, vize ve final sınavlarına hazırlanmayı kolaylaştıracak olan bir el kitabıdır. Kitabın yazarları olarak her birimizin yıllardan beri yürütmekte olduğumuz pratik çalışma derslerinden edindiğimiz izlenim, ceza hukuku ile yeni tanışan öğrencilerin olayların hukuki yorumunu yapmakta ve ileri sürdükleri görüşlerin gerekçelerini oluşturmakta zorlandıkları yolundadır. Bu zorluğun üstesinden gelmek, önce teorik bilgilerin iyi özümsenmesiyle ve sonra da bol alıştırma yapılmasıyla sağlanabilir. Buna yönelik uygulama derslerine sınırlı saat ayrılabilmesinin sakıncaları, ancak öğrencilerin ders dışında da uygulama çalışmaları yapmalarıyla giderilebilir. İşte bu kitabın sözkonusu çalışmalar için iyi bir rehber olacağı inancındayız. Kitabın ilk basısının uzun süre önce tükenmiş olmasına ve öğrencilerimizin ısrarla yeni basıyı beklediklerini bize iletmelerine rağmen ikinci bası için ara verdik. Bunun nedeni, ilk basıda özlü bilgiler halinde ele aldığımız suçları bu kez kapsamlı biçimde inceleyerek Kişilere Karşı İşlenen Suçlar (Cilt I, Beta, İstanbul 2007) adlı kitabımızda yayınlamış ve kitabın arkasında sınav soruları ile cevaplarına yer vermiş olmamızdır. Ancak, bu kitabın da

3 IV Centel/Zafer/Çakmut, Ceza Hukuku Uygulamaları Önsöz V tükenmek üzere olması, Ceza Hukuku Uygulamaları kitabımızın yeni basısını hazırlamayı zorunlu hale getirdi. Bu kitap dört bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Yargıtay kararlarının nasıl incelenip analiz edileceği anlatılarak örnek gösterilmiş ve Yargıtay kararlarına yer verilmiştir. Yargıtay kararlarını incelemenin ve kendisi hakim olsaydı nasıl bir sonuca ulaşacağını açıklamanın öğrencilere sağlayacağı yarar, gerçek olaylarda suçların unsurlarının ve ceza hukukuna ilişkin diğer konuların nasıl değerlendirildiğini öğrenmek kadar; şimdiden meslek yaşamları için iddianame, savunma layihası veya karar yazma deneyimi kazanmak olacaktır. Belirtelim ki, kitaba alınan Yargıtay kararlarının kolay anlaşılanlar arasından seçilmesine, doyurucu gerekçeli ve uygulamada sık rastlanan suçlar ile hukuki sorunlara ilişkin olmasına özen gösterilmiştir. İkinci bölümde, kurgu olaylara ve bunların çözümlerine yer verilmiştir. Örneklerin cevapları hazırlanırken ayrıntıya girilmemiş, hukuki değerlendirmelerin nedenini öğrencilerin düşünmeleri, gerektiğinde yasaya ve diğer kaynaklara bakarak araştırma yapma alışkanlığını kazanmaları sağlanmak istenmiştir. Bu nedenle suçların unsurları hakkında teorik bilgi de verilmemiştir. Kurgu olaylardaki suçların öğrenilmesi için Centel/Zafer/Çakmut Kişilere Karşı İşlenen Suçlar Cilt I, Beta, İstanbul 2007 adlı kitabımızdan yararlanılmasını önermekteyiz. Üçüncü bölümde öğrencilerin her zaman merak ettikleri geçmiş dönemlerin vize-final-bütünleme sorularına, dördüncü bölümde ise bunların cevaplarına yer verilmiştir. Cevapların ayrı bölümde toplu olarak gösterilmesi, öğrencilerin soruları önce kendilerinin çözüp sonra cevap anahtarıyla karşılaştırmalarına olanak sağlamak içindir. Cevap anahtarı gösterilmeyen sorular, pratik çalışma gereçleri olarak derslerde birlikte çözülecektir. Bu vesileyle, kitabı Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. de özen- le baskıya hazırlayan Gülgonca Çarpık a, kısa sürede yayınlanmasını sağlayan Seyhan Satar a ve tüm çalışanlarına içtenlikle teşekkür ederiz. Prof.Dr.Nur Centel Doç.Dr.Hamide Zafer Doç.Dr.Özlem Yenerer Çakmut Haydarpaşa, 25 Aralık 2009

4 VI VII BİRİNCİ BASIYA ÖNSÖZ Ceza Hukuku Uygulamaları, Hukuk Fakültesi öğrencileri için ceza hukuku genel ve özel hükümler derslerinde öğrenilen teorik bilgilerin somut olaylara uygulanmasını örneklerle açıklayan, alıştırmalar yapılması için bol malzeme sunan, vize ve final sınavlarına hazırlanmayı kolaylaştırmayı amaçlayan bir el kitabıdır. Her birimizin yıllardan beri yürütmekte olduğumuz pratik çalışma derslerinden edindiğimiz izlenim, özellikle ceza hukuku ile yeni tanışan öğrencilerin olayların hukuki yorumunu yapmakta ve ileri sürdükleri görüşlerin gerekçelerini oluşturmakta zorlandıkları yolundadır. Bu zorluğun üstesinden gelmek, önce teorik bilgilerin iyi özümsenmesiyle ve sonra da bol alıştırma yapmakla sağlanabilir. Buna yönelik uygulama derslerine sınırlı saat ayrılabilmesinin sakıncaları, ancak öğrencilerin ders dışında da uygulama çalışmaları yapmalarıyla giderilebilir. İşte bu kitabın, sözkonusu çalışmalar için iyi bir rehber olacağı inancındayız. Kitap dört paragraftan oluşmaktadır. İlk paragrafta, Yargıtay kararlarının nasıl incelenip analiz edileceği anlatılarak örnek gösterilmiş ve Yargıtay kararlarına yer verilmiştir. Yargıtay kararlarını incelemenin ve kendisi hakim olsaydı nasıl bir sonuca ulaşacağını açıklamanın öğrencilere sağlayacağı yarar, gerçek olaylarda suçların unsurlarının ve ceza hukukuna ilişkin diğer konuların nasıl değerlendirildiğini öğrenmek kadar, şimdiden meslek yaşamları için iddianame, savunma layihası veya karar yazma

5 VIII Centel/Zafer/Çakmut, Ceza Hukuku Uygulamaları Önsöz IX deneyimi kazanmak olacaktır. Belirtelim ki, kitaba alınan Yargıtay kararlarının, kolay anlaşılır, doyurucu gerekçeli ve uygulamada en sık rastlanan suçlar ile hukuki sorunlara ilişkin olmasına özellikle özen gösterilmiştir. İkinci paragrafta, kurgu olaylara ve bunların nasıl çözümleneceğine yer verilmiştir. Çok sayıda örnek olayın çözümü yapılmış ve bu arada uygulamada sık karşılaşılan taksirle-kasten müessir fiil, sövme, nas-ı ızrar, karşılıksız yararlanma, kavgaya katılma, kavgada korkutmak için silah çekme ve boşaltma, yağma, hırsızlık, suç eşyasını satın alma, emniyeti suiistimal ve dolandırıcılık suçları hakkında, bilgilerin kısa sürede tekrarlanmasına olanak sağlamak amacıyla, özlü açıklamalar yapılmıştır. Çözümü gösterilmeyen olaylar, pratik çalışma gereçleri olarak derslerde birlikte çözülecektir. layan Rahmi Arıkan a ve tüm çalışanlarına da içtenlikle teşekkür ediyoruz. Haydarpaşa, 10 Mart 2003 Nur Centel/Hamide Zafer/Özlem Çakmut Üçüncü paragrafta, öğrencilerin her zaman merak ettikleri geçmiş dönemlerin vize-final-bütünleme sorularına, dördüncü paragrafta ise bunların cevaplarına yer verilmiştir. Cevapların ayrı paragrafta toplu olarak gösterilmesinin nedeni, öğrencilerin soruları önce kendilerinin çözüp sonra cevap anahtarıyla karşılaştırmalarına olanak sağlamak içindir. Cevap anahtarı gösterilmeyen sorular, yine pratik çalışma gereçleri olarak derslerde birlikte çözülecektir. Bu vesileyle belirtelim ki, kurgu olayların oluşturulmasında yaşayan hukuktan esinlenebilmemiz ve böylece hem inandırıcı hem de gerçek hukuki sorunlar içeren problemler ortaya koyabilmemiz için değerli meslektaşımız, sevgili Av.Alp Çakmut, kendi dosyalarından yararlanmamıza içtenlikle olanak sağladı. Bu nedenle, kendisine çok teşekkür ediyoruz. Kitabı Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. de, güleryüzle ve özenle baskıya hazırlayan Berrin Doğrul a ve yayınlanmasını sağ- İÇİNDEKİLER

6 XI Kısaltmalar...XVII Giriş...3 BİRİNCİ BÖLÜM CEZA HUKUKUNDA KARAR İNCELEMESİ I. Karar İnceleme Yöntemi Karara konu olan maddi olayın belirlenmesi Karardaki hukuki problemin belirlenmesi Sorunun çözümüne yardımcı olacak hukuk kaynakları...7 a. Genel hükümlere ilişkin kitaplar...7 b. Özel hükümlere ilişkin kitaplar Kararı çözen merciler ve görüşleri Kişisel görüşün gerekçeli olarak açıklanması...11 II. Örnek Karar ve Çözümü Örnek karar Örnek karar çözümü...13 a. Karara konu maddi olayın belirlenmesi...13 b. Karardaki hukuki problemin belirlenmesi...14 c. Sorunun çözümüne yardımcı olacak hukuk kaynakları...14 d. Kararı çözümleyen merciler ve görüşler...15 e. Kanaatimiz...16 III.Kararlar...17 Karar No

7 XII Centel/Zafer/Çakmut, Ceza Hukuku Uygulamaları İçindekiler XIII Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No Karar No İKİNCİ BÖLÜM CEZA HUKUKUNDA OLAY ÇÖZÜMÜ I. Olay Çözüm Yöntemi...75 II. Olay Çözüm Yönteminin Açıklanması Suçların tespit edilmesi Suçlara etki eden hallerin ve hukuka uygunluk hallerinin gösterilmesi İştirak durumunun incelenmesi Teşebbüs derecesinde kalmış suçların belirlenmesi Suçların içtimaı hallerinin açıklanması Faillerin sorumluluklarının belirlenmesi...81 III. Örnek Olaylar ve Çözümleri...82 Örnek Olay

8 XIV Centel/Zafer/Çakmut, Ceza Hukuku Uygulamaları İçindekiler XV Örnek Olay 1 in çözümü Olaydaki failler-mağdurlar ve suçların tespiti...84 uygunluk halleri Olaydaki iştirak durumu Olaydaki teşebbüs derecesinde kalmış suçlar Olaydaki suçların içtimaı Olaydaki faillerin sorumlulukları...86 Örnek Olay Örnek Olay 2 nin çözümü Olaydaki failler-mağdurlar ve suçların tespiti...88 uygunluk halleri...89 Örnek Olay Örnek Olay 3 ün çözümü Olaydaki failler-mağdurlar ve suçların tespiti...90 uygunluk halleri...90 Örnek Olay Örnek Olay 4 ün çözümü Olaydaki failler-mağdurlar ve suçların tespiti...91 uygunluk halleri Olaydaki iştirak durumu...92 Örnek Olay Örnek Olay 5 in çözümü Olaydaki failler-mağdurlar ve suçların tespiti...93 uygunluk halleri...93 Örnek Olay Örnek Olay 6 nın çözümü Olaydaki failler-mağdurlar ve suçların tespiti...95 uygunluk halleri...95 Örnek Olay Örnek Olay 7 nin çözümü Olaydaki failler-mağdurlar ve suçların tespiti...97 uygunluk halleri...98 Örnek Olay Örnek Olay 8 nin çözümü Olaydaki failler-mağdurlar ve suçların tespiti uygunluk halleri Örnek Olay Örnek Olay 9 un çözümü Olaydaki failler-mağdurlar ve suçların tespiti uygunluk halleri Olaydaki iştirak durumu Örnek Olay Örnek Olay 10 un çözümü Olaydaki failler-mağdurlar ve suçların tespiti uygunluk halleri Olaydaki iştirak durumu Olaydaki suçların içtimaı Örnek Olay Örnek Olay 11 in çözümü Olaydaki failler-mağdurlar ve suçların tespiti uygunluk halleri...108

9 XVI Centel/Zafer/Çakmut, Ceza Hukuku Uygulamaları İçindekiler XVII 3. Olaydaki iştirak durumu Olaydaki teşebbüs derecesinde kalmış suçlar Olaydaki suçların içtimaı Olaydaki faillerin sorumlulukları Örnek Olay Örnek Olay 12 nin çözümü Olaydaki failler-mağdurlar ve suçların tespiti uygunluk halleri Olaydaki iştirak durumu Olaydaki teşebbüs derecesinde kalmış suçlar Olaydaki suçların içtimaı Olaydaki faillerin sorumlulukları Örnek Olay Örnek Olay 13 ün çözümü Olaydaki failler-mağdurlar ve suçların tespiti uygunluk halleri Olaydaki iştirak durumu Olaydaki teşebbüs derecesinde kalmış suçlar Olaydaki suçların içtimaı Olaydaki faillerin sorumlulukları Örnek Olay Örnek Olay 14 ün çözümü Olaydaki failler-mağdurlar ve suçların tespiti uygunluk halleri Olaydaki iştirak durumu Olaydaki teşebbüs derecesinde kalmış suçlar Olaydaki suçların içtimaı Olaydaki faillerin sorumlulukları Örnek Olay Örnek Olay 15 in çözümü Olaydaki failler-mağdurlar ve suçların tespiti uygunluk halleri Olaydaki iştirak durumu Olaydaki teşebbüs derecesinde kalmış suçlar Olaydaki suçların içtimaı Olaydaki faillerin sorumlulukları ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SINAV SORULARINDAN ÖRNEKLER I. Vize Soruları Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Karar Sorusu Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Karar Sorusu Sınav Sorusu Örnek Sınav Sorusu Örnek Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Karar Sorusu Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Karar Sorusu Sınav Sorusu Örnek Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Soruları Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları...145

10 XVIII Centel/Zafer/Çakmut, Ceza Hukuku Uygulamaları İçindekiler XIX II. Karar Sorusu Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Karar Sorusu II. Final ve Bütünleme Soruları Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Soruları Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları...187

11 XX Centel/Zafer/Çakmut, Ceza Hukuku Uygulamaları İçindekiler XXI II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem Sınav Sorusu Örnek I. Metin Soruları II. Problem DÖRDÜNCÜ BÖLÜM FİNAL VE BÜTÜNLEME SORULARI ÖRNEK CEVAP ANAHTARLARI Sınav Sorusu Örnek 1 Problem Cevap Anahtarı I. Failler-Mağdurlar ve Suçlar II. Suçlara etki eden haller ve hukuka uygunluk halleri III. Suçların içtimaı IV. Teşebbüs V. İştirak VI. Faillerin sorumlulukları Sınav Sorusu Örnek 2 Problem Cevap Anahtarı I. Failler-Mağdurlar ve Suçlar II. Suçlara etki eden haller ve hukuka uygunluk halleri III. Suçların içtimaı IV. Teşebbüs V. İştirak VI. Faillerin sorumlulukları Sınav Sorusu Örnek 3 Problem Cevap Anahtarı I. Failler-Mağdurlar ve Suçlar II. Suçlara etki eden haller ve hukuka uygunluk halleri III. Suçların içtimaı IV. Teşebbüs V. İştirak VI. Faillerin sorumlulukları Sınav Sorusu Örnek 6 Problem Cevap Anahtarı I. Failler-Mağdurlar ve Suçlar II. Suçlara etki eden haller ve hukuka uygunluk halleri III. Suçların içtimaı IV. Teşebbüs V. İştirak VI. Faillerin sorumlulukları Sınav Sorusu Örnek 10 Problem Cevap Anahtarı I. Failler-Mağdurlar ve Suçlar II. Suçlara etki eden haller ve hukuka uygunluk halleri III. Suçların içtimaı IV. Teşebbüs V. İştirak VI. Faillerin sorumlulukları Sınav Sorusu Örnek 16 Problem Cevap Anahtarı I. Failler-Mağdurlar ve Suçlar II. Suçlara etki eden haller ve hukuka uygunluk halleri III. Suçların içtimaı IV. Teşebbüs V. İştirak VI. Faillerin sorumlulukları Kaynakça...229

12 XXII XXIII KISALTMALAR ağ. ned. : ağırlaştırıcı neden (nitelikli hal) AyM : Anayasa Mahkemesi bak. : bakınız C : Cilt CGİK : Gün ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun CMK : Gün ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ÇKK : Gün ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu haf.ned. : hafifletici neden HD : Hukuk Dergisi Karş. : Karşılaştırınız KİÖS : Kasten İnsan Öldürme Suçu K.no. : Kenar numarası KYS : Kasten Yaralama Suçu m. : madde No. : Numara RG : Resmi Gazete S : Sayı TCK : Gün ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu TİÖS : Taksirle İnsan Öldürme Suçu TYS : Taksirle Yaralama Suçu vb. : ve benzeri

13 XXIV Centel/Zafer/Çakmut, Ceza Hukuku Uygulamaları vd. : ve devamı Y : Yıl Y.CD : Yargıtay. Ceza Dairesi yay. : yayınlayan YCGK : Yargıtay Ceza Genel Kurulu YD : Yargıtay Dergisi YİBK : Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı YKD : Yargıtay Kararları Dergisi