Ankara Su Durumu Raporu (04 ARALIK 2018 Salı sabahı itibariyle)

Transkript

1 Ankara Su Durumu Raporu (04 ARALIK 2018 Salı sabahı itibariyle) Apansız inen akşamlar, Sabırla beklenen seherler mevsimi geldi TEMİZLEDİĞİ YARA İSE, SU BİLE YAKAR KESİKKÖPRÜ BARAJI POMPA İSTASYONU ARALIKSIZ 1,5 YILDIR ÇALIŞIYOR 2017 yılının ikinci yarısından itibaren, özellikle son aylarda daha yoğun olarak Kesikköprü baraj gölünden Kızılırmak-Ankara İletim hattına su (basılmakta) pompalanmaktadır! Ancak seçilmiş Büyükşehir Belediye Başkanı döneminde İvedik İçmesuyu Arıtma Tesisine yaklaşık 130 kilometre uzaklıkta bulunan ve yaklaşık 700 metrelik bir terfi yüksekliği gerektiren bu ana isale hattına pompalanan Kızılırmak ham suyunun Arıtma tesisine hangi tarihlerde ve hangi miktarda ulaştığı, hangi oranda paçallandığı (harmanlandığı) konusunda sağlıklı verilere ulaşma şansı bulunamamıştır. Bu süre içinde aralıklarla da olsa, Kesikköprü barajından günde yaklaşık 270 bin ile 550 bin metreküp arasında Kızılırmak Ankara Ana İsale Hattı ndan İvedik İçmesuyu Arıtma Tesisine hamsu iletildiği değerlendirilmektedir. Söz konusu miktarda suyun pompalama elektrik giderinin ayda en az iki haneli milyon TL olabileceğinin de altının çizilmesi gerektir. Kızılırmak suyunun paçallanması ya da belirli oranlarda harmanlanması sonucu konutlarımızın musluklarından akan içmesuyu şebeke suyunda Kızılırmak suyunun koku, renk, tat vb. olumsuzlukların bulunmasının yanı sıra, sülfat, klor, sertlik ve bir takım ağır metal derişimlerinin de zaman zaman standartları zorlayabileceği beklenmektedir. Özellikle, Hirfanlı ve Kesikköprü baraj göllerinde ilkbahar başı ve sonbahar sonlarında beklenen doğal alt-üst olma (lake over-turn) durumunun yaşandığı haftalar ile mart sonu, nisan ve mayıs ayı başlarında oluşabilecek alg patlaması (algea bloom) dönemlerinde Kızılırmak ham suyunun tadında, kokusunda ve renginde olumsuzluklar olması kaçınılmazdır Kasım ayında neredeyse her gün, Ankara İçmesuyu şebekesine İvedik Arıtma Tesisinden verilen suyun yaklaşık en az yüzde kırk beşi (%45) Kesikköprü Barajından pompalanan Kızılırmak Nehri nin hamsuyudur! UYARI İvedik Arıtma Tesisi ile konutunuz arasındaki ana besleme hatlarında, ara depolarda, pompa istasyonlarında, ev bağlantınızda, konut içi su tesisatınızda ve binanızın deposunda herhangi bir kayıp/kaçak vb kirlenme riski taşıyan dış unsurlar bulunmuyorsa, mikrobiyolojik açıdan musluklarınızdan akan Ankara şebeke suyunu, doğrudan içmek dışında kullanabilirsiniz! Kızılırmak suyunun harmanlama oranı % 20 nin altına düşmedikçe tercihen harmanlanmadıkça-, doğrudan içmemenizi öneririz.

2 ANKARA YA SAĞLANAN SU 04 Aralık 2018 günü itibariyle (günlük); Akyar barajından Eğrekkaya barajına metreküp, Eğrekkaya barajından Kurtboğazı barajına toplam metreküp, ayrıca Kavşakkaya barajından da Kurtboğazı barajına metreküp su aktarılmıştır. İvedik Arıtma Tesisi ne; Kurtboğazı Barajından , Çamlıdere Barajından da veee Kesikköprü barajından da metreküp hamsu iletilmiştir. Çubuk-II barajından Pursaklar Arıtma Tesisi ne ise metreküp hamsu aktarılmıştır. 04 Aralık 2018 günü bütününde İvedik ve Pursaklar Arıtma Tesislerinden toplam brüt 1 milyon 240 bin 760 metreküp su Ankara içmesuyu şebekesine verilmiş bulunmaktadır. 04 Aralık günü İvedik Arıtma Tesisine iletilen (Çubuk-II Barajından Pursaklar Arıtma Tesisine verilen metreküp düşüldükten sonra) toplam brüt ham su miktarının yaklaşık %46,26 sı Kızılırmak suyudur. BARAJ DOLULUK ORANLARI (15 Mayıs, 17 Temmuz, 26 Ekim ve 4 Aralık 2018 günleri) Ankara ya İçmesuyu Sağlayan Barajlardaki Doluluk Oranları Yüzde (%) Baraj Adı Bize göre ASKİ ye göre 15/05 17/07 26/10 04/12 15/05 17/07 26/10 04/12 Kurtboğazı 64,40 57,61 53,66 53,53 66,69 60,33 56,64 56,52 Çamlıdere 11,39 11,44 8,10 6,97 22,28 22,33 19,40 18,41 Eğrekkaya 31,30 21,61 2,03-0,34 44,42 37,01 22,04 20,22 Akyar 42,60 46,19 7,64 0,20 49,24 52,28 19,64 13,35 Kavşakkaya 59,18 54,35 19,91 10,92 61,55 57,00 24,56 16,09 Çubuk-II 54,40 44,08 30,46 35,20 55,51 45,29 31,79 36,48 TOPLAM 20,28 18,99 11,54 9,85 29,84 28,70 22,20 20,71 Baraj doluluk oranlarındaki farkın nedeni, ASKİ nin baraj gölünde depolanan mevcut toplam suyu, bizim ise aktif hacimdeki toplam suyu esas alarak baraj doluluk oranlarını hesaplamadan kaynaklanmaktadır. Anılan İdarenin minimum işletme seviyesinin (su alma kotunun) altında kabul ettiği ve baraj ölü hacminden pompaj ile çektiği kotu dikkate alarak buna göre hesaplamalar yaptığı öngörülmektedir. 04 Aralık 2018 günü itibariyle yukarıdaki tabloda yer alan Ankara İçmesuyu Barajlarında güvenilir olarak çekilebilecek net su miktarı toplamı yaklaşık 136,7 milyon metreküptür. Söz konusu barajlara hiç su gelmese bile, baraj göllerinde depolanmış olan mevcut net su, Ankara nın yaklaşık 110 gün ortalama tüketimini karşılayabilecek düzeydedir. 04 Aralık 2018 günü itibariyle Ankara İçmesuyu Barajlarında depolanan toplam su miktarı ise, yaklaşık 328,1 milyon metreküptür.

3 Son 15 yılın 04 Aralık günü itibariyle barajlarımızda depolanan toplam su miktarının en yüksek (maksimum) depolama kapasitesine olan oranları ise aşağıda sıralanmaktadır. YIL DOLULUK (%) 23,82 9,31 9,37 22,06 37,39 36,48 40,48 YIL DOLULUK (%) 37,91 28,65 36,24 28,41 21,00 20,69 Görülebileceği gibi 2007 ve 2008 yılları doluluk oranları en düşük seviyede gerçekleşmiştir. ANKARA İÇMESUYU BARAJLARINDAN SULAMAYA VERİLEN SU Ankara ya içmesuyu sağlayan barajlardan ki Kesikköprü Barajı planlamalarda içmesuyu barajı değildir ve değerlendirmelerimiz dışındadır-, Kurtboğazı, Eğrekkaya ve Akyar barajlarından sulama mevsimi kayda değer miktarda sulama suyu çekilmektedir yılı içinde 10 Haziran dan başlayarak 29 Eylül e kadar söz konusu barajlardan; Haziran ayında , Temmuz ayında , Ağustos ayında ve Eylül ayında da metreküp olmak üzere toplam 11 milyon 002 bin 450 metreküp su, 2018 yılı sulama mevsiminde çekilmiş bulunmaktadır. ANKARA İÇMESUYU BARAJLARINDAN BUHARLAŞMA Yaz aylarında baraj gölleri yüzeylerinden buharlaşma ile su kayıplarının yaşanması doğaldır. Ankara ya içmesuyu sağlayan barajlardan ki Kesikköprü Barajı planlamalarda içmesuyu barajı değildir ve değerlendirmelerimiz dışındadır-, Mayıs ayında , Haziran ayında , Temmuz ayında , Ağustos ayında , Eylül ayında ve Ekim ayında metreküp olmak üzere toplam 24 milyon 670 bin 500 metreküp su buharlaşmıştır. Yaklaşık 6 ayda, Ankara nın yaklaşık 3 haftalık su tüketimini karşılayabilecek miktardaki kaynak baraj gölü yüzeylerinden buharlaşma yolu ile eksilmiş bulunmaktadır ANKARA DA İÇMESUYU FİYATLANDIRMASI Ankara da ASKİ abonelerinin faturalarına yansıyan su bedelleri toplamı 5 farklı bileşenden oluşmaktadır. Bunlar; su bedeli, atıksu bedeli, Şube yolu payı, KDV ile Çevre Vergisidir. Su birim fiyatındaki artış, şube yolu payı ve Çevre Vergisi hariç diğer kalemlere de yansımaktadır yılı içinde şube yolu payı aylık maktu 4,89 TL olup, Çevre Vergisi ise ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 26 kuruştur. Atıksu bedeli su bedelinin %50 si olarak eklenmekte, ayrıca toplam tutar üzerinden %8 oranında KDV eklenmektedir. Ancak, faturalarınızdaki kalemleri dikkatli bir biçimde incelediğinizde söz konusu KDV oranının % 10 un üzerinde tahakkuk ettirildiği görülebilecektir. Öte yandan, Mayıs ayından buyana, KDV kapsamında her bir faturada 90 kuruşluk bir meblağın da tahsil edildiği görülmektedir! 2016 yılı başında şube yolu payı aylık maktu 4,89 dan 5,00 TL ye artırılmış olup, Çevre Vergisi ise ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 26 Kuruş tan 27 Kuruş a yükselmiştir.

4 2017 yılında ise şube yolu payı aylık maktu 5,00 TL olarak tahsil edilmiş olup, Çevre Vergisi ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 27 Kuruş tan 28 Kuruş a yükselmiştir. Bunun yanı sıra, aylık toplam içmesuyu ve atıksu bedeli üzerinden %8 oranında KDV tahakkuk ettirilmiş ayrıca her bir faturaya 90 kuruşluk ek, bir tür vergi/rüsum/harç vb. maktu olarak eklenmiştir yılı başında şube yolu payı aylık maktu 5,00 TL olup, Çevre Vergisi ise ayda tüketilen beher metreküp içmesuyu karşılığında 27 Kuruş tan 32 Kuruş a yükseltilmiştir. UYGULANAN ZAMLAR 2016 Ocak ayı su birim fiyatı 3,35 TL / metreküp olarak uygulanmaya başlanmıştır. Aralık 2015 te 3,15 TL/m 3 olan su birim fiyatı, Aralık 2016 da 3,566 TL/m 3 olmuş ve bir yılda yaklaşık %13,21 civarında artırılmış bulunmaktadır. Aralık 2016 Ocak 2017 arasında, sadece bir ay içerisinde şebeke suyuna yapılan zam %3 ü aşmıştır! Sadece 2017 yılında Ankara şebeke suyu birim fiyatına yaklaşık % 16,9 oranında zam yapılmıştır. İçmesuyu Birim Fiyatındaki ZAM Özeti: -Aralık 2014'te Su Birim Fiyatı: 2,8075 TL / m 3 -Aralık 2015'te Su Birim Fiyatı: 3,1500 TL / m 3 -Aralık 2016 da Su Birim Fiyatı: 3,5666 TL / m 3 -Aralık 2017 de Su Birim Fiyatı: 4,1680 TL / m yılları arasındaki artış oranı: % 12, yılları arasındaki artış oranı: % 13, yılları arasındaki artış oranı: % 16,88 Son 3 yıldaki ( arası) artış oranı: % 48, yılı sadece ilk 6 ay artış oranı: % 12, yılı ilk 11 ay artış oranı: % 13,84 Son 3 buçuk yıldaki artış oranı: % 67,26 Son 47 aydaki artış oranı: % 69,04 Son üç yıllık süre içerisinde Ankara içmesuyu birim fiyatına yapılan zamlar ve ilgili fatura bileşenlerinin ücretlerindeki artışlar aşağıdaki tabloda verilmektedir.

5 2016, 2017 ve 2018 (ilk 11 ay) YILI Aylık SU BİRİM FİYATLARI DÖKÜMÜ ve ANALİZİ Tarih Birim Fiyat Net Fark Ardışık Artış Yıl Başına göre (TL / m 3 ) (TL) Oranı (%) Artış Oranı (%) Aralık ,807 Aylık Aylık Toplam Aralık ,150 0,343 12,20 Ocak ,350 0,200 6,350 6,35 Şubat ,370 0,020 0,600 6,98 Mart , ,98 Nisan ,378 0,008 0,220 7,24 Mayıs ,398 0,020 0,590 7,87 Haziran ,443 0,045 1,330 9,30 Temmuz ,458 0,015 1,345 9,78 Ağustos ,470 0,012 0,347 10,16 Eylül , ,16 Ekim ,480 0,010 0,288 10,48 Kasım ,509 0,029 0,833 11,40 Aralık ,566 0,057 1,624 13,21 Ocak ,673 0,107 3,001 3,00 Şubat ,800 0,127 3,458 6,56 Mart ,880 0,080 2,105 8,81 Nisan ,920 0,040 1,031 9,93 Mayıs ,953 0,033 0,842 10,85 Haziran ,973 0,020 0,506 11,41 Temmuz ,980 0,007 0,176 11,61 Ağustos ,002 0,022 0,553 12,23 Eylül ,030 0,028 0,700 13,01 Ekim ,048 0,018 0,447 13,52 Kasım ,100 0,052 1,285 14,97 Aralık ,168 0,068 1,659 16,88 Ocak ,238 0,070 1,679 1,68 Şubat ,272 0,034 0,802 2,50 Mart ,357 0,085 1,990 4,54 Nisan ,457 0,100 2,295 6,93 Mayıs ,568 0,111 2,490 9,60 Haziran ,695 0,127 2,780 12,64 Temmuz ,866 0,171 3,642 16,75 Ağustos ,978 0,122 2,507 19,43 Eylül ,833-0,145-2,913 15,95 Ekim ,620-0,213-4,407 10,84 Kasım ,745 0,125 2,706 13,84 Aralık 2018

6 Anadolu Halklarının yüzyıllardır yaşadığı, deneyimlediği ve nesiller boyu süzerek öngördüğü coğrafi, iklimsel, kültürel olay ve olgular Aralık Ayı günleri için aşağıda aktarılmaya çalışılmıştır. Aralık Ayı Güncesi: 01-Soğukların başlangıcı 02-Ülker Dönümü Fırtınası 03-Fırtınaların esmesi 06-Kuzey rüzgârlarının esmesi 07-Yaprak dökümünün sonu 09-Karakış Fırtınası 16-Fırtına 19-Zemherinin başlangıcı 20-Şebiyeldanın (en uzun gecelerin) başlangıcı 21-Gün Dönümü 23-Erbain in başlangıcı 26-Şebiyeldanın (en uzun gecelerin) sonu 28-Gün Dönümü Fırtınası 29-Şiddetli rüzgârlar Aralık Ayında Olan Bitenler, Olacak Bitecekler: 01-Dünya AIDS Günü 03-Dünya Özürlüler Günü 04-Siyasal Bilgiler Fakültesi nin (Mülkiye Mektebi) kuruluşu (1877) 10-İnsan Hakları Beyannamesi nin kabulü (1948) 10-Dünya İnsan Hakları Günü Mevlana Haftası Tutum, Yatırım ve Türk Malları (Yerli Mallar) Haftası 16-Osmanlı da İlk Matbaa (1727) 23-Birinci Meşrutiyetin İlanı (1876) 23-Menemen Olayı (1930) 26-Milâdi Takvime geçilmesi (1925) 27-Erzincan Depremi (1939) 31-Sultanahmet Camiinin temelinin atılması (1609)

7 İşletmede olan Ankara İçmesuyu Barajları ve Gerede Sistemi Ankara ya içme, kullanma ve endüstri suyu sağlayan (Kesikköprü Barajı dışında) tüm yüzeysel su kaynakları Ankara nın kuzeyinde bulunmaktadır. Bunlardan Akyar barajı sularını Eğrekkaya barajına, Eğrekkaya ve Kavşakkaya barajları da Kurtboğazı barajına depoladıkları suları aktarmaktadır. Kurtboğazı ve Çamlıdere barajlarından da hamsu İvedik İçmesuyu Arıtma Tesisine iletilmektedir. Çubuk-II Barajında depolanan sular ise Pursaklar İçmesuyu Arıtma Tesisine verilmektedir. Tümü cazibeyle pompajsız, enerji gidersiz-, çalışmaktadır. Halen yapımı sürdürülen Gerede Sistemi nin hizmete alınması ile Filyos yukarı havzasından bulunan Ulusu Çayı suları Işıklı Regülatörü ile çevrilerek yılda 226 milyon metreküp su Çamlıdere baraj gölüne iletilmiş olacaktır. Söz konusu Gerede Sistemi kapsamında ana iş kalemi olan 31,6 km uzunluğunda ve 4,5 metre çapındaki iletim tüneli inşaatına 2010 yılında başlanmış olup, sözleşmesinde iş bitim tarihi 2014 yılının Aralık ayıdır. Kasım 2018 sonu itibariyle tünel açma çalışmaları devam etmekte olup, kalan yaklaşık 500 metrelik bölümünde karşılaşılan ciddi sorunların (tünel içerisinde yeraltı dereleri Maşruka Deresi nin suları düdenle tünele akmakta, yaklaşık 600 litre/ saniye-, zemin sorunları montmorilonitte-, yerel fay hatları vb.) aşılmasına çalışılmaktadır. Keşif artışlarıyla öngörülen yatırım tutarının birkaç katına mal olacağı tahmin edilmekte olup, işletmeye alındığında ne gibi teknik sorunlarla karşılaşılabileceği henüz bilinmemektedir Gerede Tüneli ne ilişkin ayrıntılı bilgileri gelecek raporlarımızda paylaşmayı düşünüyoruz. Yinelemekte Yarar Var: SU, KIT KAYNAKTIR Kıt kaynaklara gösterilecek özen sadece tüketicilerden beklenemez. İlgili idarelerin bilimsel verilere dayalı, zamanında ve teknik kurallarına uygun olarak sistemdeki bileşenleri doğru bir biçimde işletmeleri önem taşır. Su varken tasarruf edilir YOK un tasarrufu mu olur? Hüner bulutta olsa da yağmur muhatap alınır 04 Aralık 2018 İMO Ankara Şubesi Ankara Su Çalışma Grubu adına Hasan AKYAR