GÖREVİ AÇIKÇA BELİRLEME Görevi Açıkça Belirlemenin Önemi Tasarım görevi:

Transkript

1 GÖREVİ AÇIKÇA BELİRLEME Görevi Açıkça Belirlemenin Önemi Tasarım görevi: o Bir geliştirme siparişi olarak (Şirket dışından veya şirket ürün planlama bölümünden gelen bir ürün önerisi şeklinde) o Belirli bir sipariş olarak o Bir talep olarak (satış, araştırma, test veya montaj personeli tarafından veya tasarım bölümü kaynaklı öneri veya eleştirilere dayalı)

2 Görev Tanımı; o Ürünün işlevsellik ve performansı gibi ifadeleri o Teslim tarihi o Maliyet bilgisi içerir. Ayrıntılı tanım için şunlar da sorgulanır (Müşteri veya öneri sahipleri ile birlikte görüşme): o Amaçlanan çözüm neleri karşılamalıdır? o Ürün hangi özelliklere sahip olmalıdır? o Ürün ne tür özelliklere sahip olmamalıdır?

3 Sonuçta bir İhtiyaç Listesi (Tasarım Şartnamesi) ortaya çıkar ve bu belgedeki istekler tasarım çözümünce karşılanmalıdır

4 İhtiyaç listesi (Tasarım şartnamesi) hazırlamadaki ana basamaklar

5 Tasarım Safhaları

6 Toplantılar

7 İhtiyaç listesinin amacı: Bir ihtiyaç listesi içeriği Geliştirme / tasarım işlemine çalışma zemini oluşturmak ve ürünün karşılanması gereken ihtiyaçları kalıcı dokümante etmektir

8 İstekler: Bir ihtiyaç listesi içeriği Her durumda karşılanması gerekli ihtiyaçlardır. Bu ihtiyaçlardan herhangi birisini karşılamayan öneri çözüm olarak kabul edilemez. Örneğin; P > 20 kw, L > 400 mm. Arzular: Mümkün olduğunda dikkate alınması gereken ihtiyaçlardır. Ek maliyetler izin verdiği ölçüde karşılanır (Merkezi kilitleme, az bakım (servis gereksinimi) v.b.). Çok, orta ve az önemli olarak sınıflandırılmalıdır

9 Nitel ve Nicel olarak, istek ve arzu listesi tam olarak oluşturulmalıdır. Nicel Veri: Rakam ve büyüklük içeren tüm veriler (maksimum ağırlık, debi, güç çıktısı ) Nitel Veri: Müsaade edilebilir değişim veya özel ihtiyaçları kapsayan tüm verilerdir (su geçirmez, aşınmaya dayanıklı, darbeye dayanıklı )

10 Format-İhtiyaç Listesi İhtiyaç Listesi düzenli bir şekilde en az aşağıdaki bilgiyi içermelidir: o Kullanıcı şirket veya bölüm o Proje veya ürün adı o İstek ve arzular olarak belirlenmiş ihtiyaçlar o Her bir ihtiyaçtan sorumlu şahıs o Tüm (genel) ihtiyaç listesi hazırlama tarihi o En son değişim tarihi o Versiyon sayısı ve/veya indeks sayısı o Sayfa numarası

11 Amaç: İlk ve en önemli ihtiyaç listesi hazırlama adımı, ürün amacını açıkça belirlemektir

12 Amaç Amaç, herhangi özel bir çözümünden bağımsız şekilde ürünün talep edilen kullanımını tanıtır NOT: genelde amaç ; görev veya tüm (genel) fonksiyon ile eş anlamlı olarak kullanılır

13 Amaç - Örnek Ürün: Bisiklet Freni Amaç: Bisiklet Hızını Yavaşlatmak

14 Ürün: Buzdolabı Amaç: Sıcaklığı azaltmak, yiyecekleri soğuk tutmak / ömürlerini uzatmak

15 Ürün : Kova Amaç: Sıvı madde depolamak

16 Ürün : Fotokopi Makinesi Amaç: Yazılı belgeleri çoğaltmak

17 Amaç Örnek Bir çim biçme makinesinin amacı nedir? Çim kesme ifadesi, çözümden bağımsız bir şekilde amacı açıklıyor mu?

18 Ana akışa göre tasnif girdi ara yüzleri çıktı ara yüzleri

19 Ürün tanım içerikleri Ürünün hangi amacı karşılaması gerekir? o Enerji dönüştürme o Malzeme dönüştürme o Sinyal / bilgi dönüştürme Hangi sınır koşulları / kısıtlamalar dikkate alınmalıdır? o Piyasa ihtiyaçları o Yasalar, yönergeler o Kendi payınızda: üretim, sevkiyat o Toplum / politika o

20 Kısıtların oluşması İki önemli alandan kısıtlamalar oluşur o Çevre: Müşteri Şirket içindeki departmanlar Yasalar, yönergeler o Ürün Fonksiyon Maliyetler Performans Fonksiyon ve çözümlerin kapsamı önemli oranda kısıtlanır

21 Tasarım İlişkileri

22 İhtiyaç çeşitleri Açık: Kontrat (sözleşme) veya teknik şartnamede öngörülür veya müşteri tarafından talep edilir Örtülü: Genelde tek başına müşterice bilinmediği için öngörülmez ve talep edilmez. Bunları belirlemek mühendislik görevidir

23 Satıcı İyi ürünü var Niçin ihtiyaç listesi? Alıcı Yeterli parası var Kontrat gerekli mi?! Ama: İyi ürünler bile kusurlu olabilir Ve: Alıcı fikirleri de değişebilir (nakit azlığı, talep değişimi ) Böylece: yazılı mukavele!

24 Teknik Şartname Bir teknik şartname şöyle olmalıdır: o Kesin : Yoruma yer bırakmamalı o Açık : Kolay anlaşılmalı o Tam : Siparişi yapmadan beklenilen gerekli tüm veriyi içeren

25

26 1. Örnek Ali nin sattığı ürün böyleydi Veli, onu böyle tasarlamıştı

27 2. Örnek Alp, onu böyle yorumlamıştı Can, onu böyle yapmıştı

28 3. Örnek İbrahim, onu böyle değiştirmişti Aslında Sema bunu istemişti

29 Müşteri çeşitleri Özel müşteriler Müşteri ve ihtiyaç çeşitleri Hizmet verilen mevcut müşteriler Tüm rakip firmalarca hizmet verilen müşteriler (pazarlar) İsimsiz müşteriler Satışta gerek duyulur Pazar payıyla belirlenir

30 Müşteri ve ihtiyaç çeşitleri İhtiyaçlar Müşteriye özgü teknik ihtiyaçlar Müşterice özelikle istenir, aranır Müşterinin rakip ürünlerle mukayese yapmasını sağlar Genelde müşteri bunların önemine kendisi karar verir Temel ihtiyaçlar İfade edilmez ama kendini ortaya koyar Müşteri tatmini için en yüksek önceliğe sahiptir Başarı hakkında karar verme sağlar

31 Müşteri ve ihtiyaç çeşitleri İhtiyaçlar Çekicilik ihtiyaçları ifade edilmeyen ama sessizce umulan arzular genelde müşteri tarafından fark edilmez özellikle maliyeti artırmadan olmaları istenir önemi fark yaratıcı karakteristiktir

32 İhtiyaç listesi hazırlama yöntemleri

33 İhtiyaç listesi hazırlama yöntemleri Ürün anketleri

34 Ürün anketleri En basit ihtiyaç hazırlama yolu: o 10 veya maksimum 20 arası soru o Ana sorular, çözümün amaç ve özeliklerini hedeflemelidir o İlave sorular, ürün ile çevresi arasındaki etkileşimlere açıklık kazandırmalıdır

35 Ürün anketleri o Problemin özü nedir? o Çözüm; hangi amaca hizmet etmelidir, hangi özeliklere sahip olmalıdır? o Ürün ve çevresi (insanlar, sistemler, malzemeler vb.) arasında hangi etkileşimler vardır? o Bu etkileşimler ne türdendir? o Bunların süresi, etki anı ve frekansı (sıklığı) nedir? o Bu etkileşimler; düzenli, kaçınılmaz / kazaen mi olur? o Bunlar amaçlanır mı; eğer öyleyse, kimce ve niçin? o Etkileşimler, istenir mi / istenmez mi? o Etkileşimlerin ürün özelliklerine etkisi nedir? o Bu etkileşimlere göre ürün hangi ihtiyaçları karşılamalıdır?

36 İhtiyaç listesi hazırlama yöntemleri İlişkisel yöntemler

37 İhtiyaç listesi hazırlama yöntemleri İlişkisel yöntemler: o Kılavuzlar / Yönetmelikler / Ana başlıklarla çalışma: İlişkili terimler ihtiyaçları belirlemeye yardım eder o Senaryo yöntemiyle çalışma: Tüm ürün yaşamı dikkate alınır ve yaşam aşaması ilişkili ihtiyaçlar hakkında sorular sorulur

38 İhtiyaç listesiyle ilgili çeşitli bakış açıları

39 Hafif raylı sistem uygulama yönetmelikleri - Örn Örtülü ihtiyaç ve arzular önemlidir ve genelde oldukça büyük ölçektedir Bu tür ihtiyaçların ihmali genelde ciddi problemlere yol açar

40 İhtiyaç listesi hazırlama kontrol listesi

41 İhtiyaç listesi hazırlama kontrol listesi

42 İhtiyaç listesi hazırlama Senaryo yöntemiyle çalışmak: her ürün yaşam aşamasında ürün yaşamının her durumunda Ne olabilir? Ürün/sistem buna nasıl tepki göstermelidir? ihtiyaçlar

43 Bazı Senaryolar oluşturularak, buna göre problemler belirlenir ve bu problemlerden ihtiyaçlar tespit edilir. Senaryo : Fren Hortumu Patlak Yağ Kaçağı, Basınç Kaybı Fren ile ilgili ihtiyaçlar

44 Senaryo yöntemi Performans aşırı düşük Fren hortumu patlak Parça teslim edilmiyor Volan yavaşlar ve durur Yağ kaçağı, basınç kaybı İş takvimi aksar Güç yönetimi Frenle ilgilenme Minimum stok yapma

45 İhtiyaç listesi hazırlama yöntemleri Ürün çevresini analiz etme

46 Teknik sistemlerin sınır şartları

47 Ürün çevresini analiz etme İşletim koşullarına göre ürün analizi: o Çalışma bölgesine göre çevreyi analiz etmek o Geliştirilecek ürün üzerine odaklanılırsa bunun çevreyle birçok sayıda etkileşimi görülebilir. - Pasif çalışma sistemi Aktif çalışma sistemi Kumanda sistemi Çalışma bölgesi Bakım sistemi Dişli ve iletim sistemi

48 Ürün çevresini analiz etme

49 Senaryo yöntemi: Hassas dairesel testere Testere: yeni, kutu içinde

50

51 Ürün çevresini analiz etme Kelepçe Delik Kılavuz kapak Hassas testere üst kapağı: yeni halde

52 Ürün çevresini analiz etme Hassas dairesel testere: kullanım sonrası

53 İhtiyaç listesi hazırlama yöntemleri Ürün yaşam aşamalarını analiz etme TIPS yöntemiyle ihtiyaçları belirleme (TIPS: Yenilik bulmaya dayalı Problem Çözme Teorisi)

54 9-Pencere-Yöntemi

55 TIPS: İhtiyaçları belirleme

56 İhtiyaç listesi hazırlama yöntemleri Ürün yaşam aşamalarını analiz etme

57 Ürün yaşam aşamalarını analiz etme o Oldukça büyük ölçüde sistematik hale getirme o En kapsamlı yöntem o Ürünle etkileşimlere göre tüm çevreyi analiz etme Yani: Her yaşam aşamasında ürün veya ürünün parçaları ile etkileşim halindeki tüm sistemler

58 Ürün yaşam aşamalarını analiz etme (Tüm matrisi çıkartma)

59 Derleme: İhtiyaç listesi hazırlama ana adımları - 1 o Müşteri bildirimleri o Pazar analizleri o Kendi alan bilginiz: Servis, kabul etme, üretim o AR-GE bulguları o Karşılaştırmalı değerlendirmeler Gruplama: o Ana konu alanlarını belirleme o Yardımcı konu alanlarını belirleme

60 Analiz: İhtiyaç listesi hazırlama ana adımları - 2 o Ana amaç nedir? o Ana fonksiyonlar nelerdir? o Ana karakteristikler nelerdir? Düzeltme: o Bir ihtiyacı gerçekleştirecek her çalışma adım ana engelleri incelenir ve gerekirse ihtiyaçlar değiştirilir

61 İhtiyaç Listesi Derleme o Kontrol listesi yardımıyla nicel ve nitel ifade içeren ihtiyaçlar belirlenir o Sorular: Çözüm hangi amacı sağlamalı? Hangi karakteristikler göstermeli? Hangi karakteristikler göstermemeli? o Ek enformasyon derlenir (benzer sistemler) o Arzu ve ihtiyaçlar düzenlenir o Gerekirse çok, orta ve az önemli arzular belirlenir

62 İhtiyaç somutlaştırma seviyeleri - 1 Birinci seviye: Müşteri arzuları: operasyonda makineyi kolay idare İkinci seviye: İhtiyaç veya müşteri arzusunun olası içerikleri (müşteri arzusu yeniden ifade edilir) o Operatör kullanımına uygun olmalı o Kullanım ilkesi kolay anlaşılabilmeli o Öğrenenler / stajyerlere kolay gelmeli o Yanlış kullanımı düzeltmek kolay olmalı o

63 İhtiyaç somutlaştırma seviyeleri - 2 Üçüncü seviye: Gerçek somut içerikleri araştırmak o Operasyon, operatörü rahatsız edebilir ayarlanabilir çalışma yüksekliği / konumu az ısı etkisi olması tek başına operatörün uygulama olasılığı hoşa giden renk seçimi ergonomik harekete geçiriciler o Kolay anlaşılabilir kullanım ilkesi açık temel eleman olması az temel eleman olması

64 İhtiyaçları gruplandırmak Başlıklara göre ihtiyaç grupları düzenleme: o Ana amaç ve ana karakteristikler tanımlama o Bölme tanımlanabilir alt sistemler (önce, sonra ve bitişik) az temel eleman olması fonksiyonlar montajlar veya kontrol listesi ana başlıklarına göre Standart bir format kullanılarak ihtiyaç listesi hazırlanır ve ilgili tüm gruplar arasında dolaştırılır

65 Karşıt ihtiyaçlar: İhtiyaç listesi: Karşıt ihtiyaçlar İhtiyaçları analiz etmek o Sabit ve kabul edilebilir bir ihtiyaca kadar bölme o Bunlara min ve max değer belirleme (sayısal ihtiyaçlarla) o birbirine göre ağırlık değeri verilir ve az olan ihtiyaç iptal edilir

66 İhtiyaç listesi: Karşıt ihtiyaçlar İhtiyaçları analiz etme çelişen ihtiyaçlar: birbirine göre ağırlık değeri verilir ve az olan ihtiyaç iptal edilir i = alakasız s = destekleyici o = karşıt c : çelişen

67 İhtiyaç listesi: Örnek (format)

68 İhtiyaç listesi: Örnek (format ve içerik)

69 İhtiyaç listesi hazırlama adımları

70 Kısmi ihtiyaç listesi Kısmi ihtiyaç listesi, sadece elde mevcut geliştirme / mühendislik görevini yapmada gereken ihtiyaçları içerir

71 Kısmi ihtiyaç listesi içerikleri (1) Başlangıçta: o önemli oranda kavramı / konsepti belirleyen o ürün yapısını etkileyen o şekillendirme özelliklerini tanımlayan tüm ürün parametre ve karakteristikleri saptanmalıdır

72 Kısmi ihtiyaç listesi içerikleri (2) o Kısmi ihtiyaç listesi, genelde tasarlanacak ürün hakkındaki veri ve ihtiyaçların tasarım işlemi başında bilineceği olgusunu dikkate alır o Kısmi ihtiyaç listesinde sadece bir sonraki tasarım işlemi çalışma adımını hazırlamada kesin gerekli ihtiyaçlar listelenir o Yani: Kısmi ihtiyaç listesi içerikleri ürün ve çalışma adımına bağlıdır

73 Kısmi ihtiyaç listesi içerikleri (3) o Kısmi ihtiyaç listesi, anında açıklık kazanmayan soru ve ihtiyaçlarla zaman kaybını önler Örnek: Kavramsal aşamada verniğin yapı ve parlama derecesini tanımlamak gerekmez. Bu soru sadece ayrıntılı tasarım aşamasında cevaplandırılır

74 Zaman-bağımlı parametreler olarak ihtiyaçlar o İhtiyaç listesi hazırlarken ihtiyaçların değişebilir olduğu gerçeği dikkate alınmalıdır. o İhtiyaçları müşteri ve şirket arasında çift taraflı yönetmek şirket ve müşteri arasında iyi ve uzun süreli ilişkiler sağlar. o İhtiyaç ağırlık (önem) değerleri, zamanın bir fonksiyonu olarak değişebilir

75 Zaman-bağımlı parametreler olarak ihtiyaçlar Müşteri ürün-kalite değer takdir değişimi

76 Ürün kullanımı sırasında müşteri ürün değer takdirleri değişebilir. Örneğin, bir ürünün daha uzun süre kullanımda olması uzun bakım aralıkları ve güvenilirlik gibi önemli kalite sorunları oluşturabilir

77 Bitiş / sonsöz Görkemli bir zaman iş sonrası tam bir ihtiyaç listesi hazırlanır