ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Transkript

1 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Süleyman YILMAZ YÜKSEK LİSANS TEZİ ÇUKUROVA BÖLGESİ (ADANA-MERSİN) TAVUKÇULUĞUNUN GELİŞMESİNDE T.C. ZİRAAT BANKASININ YERİ VE ÖNEMİ ZOOTEKNİ ANA BİLİM DALI ADANA,2008

2 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA BÖLGESİ (ADANA-MERSİN) TAVUKÇULUĞUNUN GELİŞMESİNDE T.C. ZİRAAT BANKASININ YERİ VE ÖNEMİ Süleyman YILMAZ YÜKSEK LİSANS TEZİ ZOOTEKNİ ANABİLİM DALI Bu tez 25 /09/ 2008 Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği İle Kabul Edilmiştir. İmza... İmza İmza Prof. Dr. A.Nazım ULUOCAK Prof.Dr. Ahmet TESTİK Prof.Dr. Haydar ŞENGÜL Danışman Üye Üye Bu Tez Zootekni Anabilim Dalında Hazırlanmıştır Kod No: Prof. Dr.Aziz ERTUNÇ Enstitü Müdürü İmza ve Mühür Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri kanunundaki hükümlere tabidir

3 ÖZ YÜKSEK LİSANS TEZİ ÇUKUROVA BÖLGESİ (ADANA-MERSİN) TAVUKÇULUĞUNUN GELİŞMESİNDE T.C. ZİRAAT BANKASININ YERİ VE ÖNEMİ Süleyman YILMAZ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ZOOTEKNİ ANA BİLİM DALI DANIŞMAN : Prof. Dr. Ali Nazım ULUOCAK Yıl : 2008, Sayfa: 50 Jüri : Prof. Dr. Ahmet TESTİK Prof. Dr. Haydar ŞENGÜL Bu çalışmada, T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Adana Bölge Başkanlığı bünyesinde bulunan Adana, Mersin, Osmaniye, Hatay illerinde kullandırılan tarımsal krediler incelenmiştir. Kullandırılan tarımsal krediler içerisinde hayvancılığa ayrılan pay ve kanatlı sektörüne kullandırılan krediler irdelenmiştir. Bu kapsamda Çukurova bölgesinde üreticilere kullandırılan tarımsal kredilerin özellikleri kullandırım esasları, sübvansiyon oranları, üreticilerin kredi kullanım miktarları ortaya konulmuştur. Bu kapsamda T.C. Ziraat Bankası A.Ş. nin üreticilere sağlamış olduğu destek, kredi kapsamında sunmuş olduğu avantajlar, Türkiye ve Bölge çapında çiftçilerin T.C. Ziraat Bankası A.Ş. den kullanmış oldukları tarımsal kredilerin hangi konularda ne miktarlarda tercih edildiği izlenmiştir. Tarımsal kredi kullandıran şubeler ile görüşülmüş, kullandırılan krediler incelenmiştir. Kanatlı sektörüne kullandırılan kredilerde uygulanan bio güvenlik şartları ve bu kapsamda kullandırılan tarımsal krediler ortaya konmuştur. Sonuç olarak T.C. Ziraat Bankası A.Ş. tarafından kullandırılan tarımsal kredilerin miktarı yıllar itibarı ile artış gösterdiği bu kapsamda hayvancılık sektörü ve kanatlı sektörüne de kullandırılan kredilerin arttığı ancak kanatlı sektörü bio güvenlik kapsamındaki kredilerin düşük miktarlarda olduğu görülmüştür. Anahtar Sözcükler: T.C.Ziraat Bankası A.Ş., kredi., hayvancılık, kanatlı sektörü, bio güvenlik I

4 ABSTRACT MSc THESIS THE POSITION AND IMPORTANCE OF T.C. ZİRAAT BANK ON THE DEVELOPMENT OF CHICKEN FARMING (POULTRY CULTURE RAISING) IN THE CUKUROVA REGION Süleyman YILMAZ DEPARTMENT OF ANIMAL SCIENCE INSTITUE OF NATUREL ANDAPPLIED SCIENCES UNIVERSITY OF ÇUKUROVA Supervisor : Prof. Dr. A.Nazım ULUOCAK Year : 2008, Pages: 53 Jury : Prof. Dr. Ahmet TESTİK Prof. Dr. Haydar ŞENGÜL Assoc. Prof. Dr. Ahmet Şahin In this study, the use of agricultural credits in the region of Adana, Mersin, Osmaniye, and Hatay from the sources of T.C. Ziraat Bank is examined. Within these credits, the share of livestock production and winged sector are considered. In this context, the specifications, guidelines, subsidy rates and the amounts of credits used by producers in Çukurova is introduced. The support and advantages obtained to the producers by Ziraat Bank during the process of credit use, and the preferences of farmers about the scope and amount of credits is explored. So that, the use of agricultural credit use is discussed with the authorized branches and the credits used by them is analyzed. In addition, the bio-security circumstances applied to the credits in the winged sector and the agricultural credits used to producers about this subject is displayed. Consequently, it is discovered that the agricultural credits that are used to producers by Ziraat Bank and especiallay the ones related with livestock and winged sectors has been increasing during the years. Hovewer, this growth is not the same for the credits as part of bio-security in the winged sector, in case, the credits based on bio-security is still at low amounts. Keywords: T.C. Ziraat Bankası A.Ş., credit, livestock, winged sector, bio-security II

5 TEŞEKKÜR Tez konumun belirlenmesi, yürütülmesi ve yazımı aşamalarındaki yardımlarından dolayı danışman hocam sayın Prof. Dr. A.Nazım ULUOCAK a, katkı ve yardımlarından dolayı T.C. Ziraat Bankası Van Bölge Başkanı Sayın Dr. M.Serdar BULUT a, tezimde kullandığım bilgileri sunmamda yardımlarını ve ilgilerini esirgemeyen Adana Tarımsal Bankacılık Şube Yönetmeni Sayın Mustafa DEMİR e, değerli arkadaşım Ziraat Yüksek Mühendisi Melih KAYGISIZEL e, değerli arkadaşım Fatma SERGİCİ ye, T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Adana Bölge Başkanlığı Tarımsal Pazarlama ve Krediler personeline, tez aşamamda yanımda olan ve yardımlarını esirgemeyen değerli nişanlım Çiğdem DİNÇGÖRÜR e, hayatımın her anında olduğu gibi tez aşamamda da gösterdikleri özveriden dolayı aileme sonsuz teşekkürlerimi sunarım. III

6 İÇİNDEKİLER SAYFA ÖZ... I ABSTRACT... II TEŞEKKÜR... III İÇİNDEKİLER...IV ÇİZELGELER DİZİNİ... VII GRAFİK DİZİNİ...IX 1. GİRİŞ Kredi Açılacak Gerçek Kişilerde Aranacak Şartlar Tüzel Kişi Müşterilerde Ayrıca, Kredi Kullandırılacak Gerçek ve Tüzel Kişi Müşterilerde Gerçek Kişiler Tüzel Kişiler Faaliyet Konusuna Göre İstenecek Belgeler Bitkisel Üretim Kredileri Hayvansal Üretim Kredileri Su Ürünleri Kredileri Su Ürünleri Avcılığı Su Ürünleri Yetiştiriciliği ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR MATERYAL METOD Materyal Biyogüvenlik Materyali Tarımsal Krediler Materyali Tarımsal İşletme Kredileri İşletme Kredisi Ürünleri (1). Parametrik İşletme Kredisi (2). Projeli İşletme Kredisi (3). Hasat ve Pazarlama Kredisi IV

7 (4). Destekleme Ödemelerinin Temliki Karşılığı Kredi (5). Sözleşmeli Üretim Kredisi Tarımsal Yatırım Kredisi (1). Projesiz Yatırım Kredisi (2). Süt Hayvanı Alımı Kredisi (3). Arı Kovanı Alımı Kredisi (4). Sabit Faizli Traktör Kredisi (5). Arazi Alımı Kredisi (6). Projeli Yatırım Kredisi Sübvansiyonlu Hayvancılık Kredileri Materyali Damızlık Süt Sığırcılığı Damızlık Düve Yetiştiriciliği Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliği Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliği Kanatlı Sektörü Materyali Tavukçuluk Sektörünün Türkiye ve Dünyadaki Yeri (1). Et Tavukçuluğu (2). Sektörün Kuvvetli Yönleri (3). Sektörün Fırsatları (4). Sektörün Sorunları ve Çözüm Önerileri (5). AB de ve Dünya da Sektörün Durumu (6). Yumurta Tavukçuluğu (7). Yumurta Tavukçuluğu Sektörünün Sorunları ve Çözüm Önerileri Sübvansiyon Limitleri Materyali Teminat Materyali Teminat Çeşitleri Teminat Olarak Alınacak Gayrimenkullerin Nitelikleri ve Uyulması Gereken Hususlar Metod Adana Bölgesinde Tarımsal Krediler V

8 Biyogüvenlik kapsamında kullandırılan Kanatlı Kredileri Tarımsal Kredilerde Kanatlı Sektörünün Yeri BULGULAR ve TARTIŞMA Adana Bölgesinde T.C. Ziraat Bankasının Kullandırdığı Tarımsal Kredi Dağılımı T.C. Ziraat Bankası Adana Bölge Başkanlığının Kullandırdığı Tarımsal Kredilerin Payı Adana Bölgesinde Tavukçuluk Sektörüne Dağıtılan Krediler SONUÇLAR VE ÖNERİLER KAYNAKLAR... Hata! Yer işareti tanımlanmamış. ÖZGEÇMİŞ VI

9 ÇİZELGELER DİZİNİ SAYFA Çizelge 1. Süt Sığırcılığı Kredisi Örnek Tablo Çizelge 2. Dünya Ülkelerinde Tavuk Eti Üretimi Çizelge 3. Yıllara Göre Tavuk Eti İhracat ve İthalat Rakamları Çizelge 4. Dünyada Et Tavuğu Varlığı Çizelge 5. Dünyada Kesilen Et Tavuğu Miktarı (bin adet) Çizelge 6. Türkiyede Bölgelere Göre Et Tavuğu Sayısı ve Miktarı (adet-ton) Çizelge 7. Türkiye de Et Tavukçuluğu Ürün Bilgileri Çizelge 8. Tavuk Eti Fiyat Listesi Çizelge 9. Türkiyede faaliyet gösteren Kesimhane bilgileri Çizelge 10. Ülkelerde Yumurta Üretimi Çizelge 11. Ülkelere Göre Sıvı Yumurta İthalatı Çizelge 12. Ülkelere Göre Kuru Yumurta İthalatı Çizelge 13. Sıvı ve Kurutulmuş Yumurta İthalatımız Çizelge 14. Yumurta İthalatı Yaptığımız Ülkeler Çizelge 15. Türkiye Yumurta İhracatı (kg) Çizelge 16. Dünyada Yumurtacı Tavuk Varlığı Çizelge 17. Bölgelere Göre Yumurta Üretimi Çizelge 18. Türkiyede Ürün Bilgi Tablosu Çizelge 19. Türkiye de Yumurta Fiyatları Çizelge 20. T.C. Ziraat Bankası nın Uyguladığı 2008 Yılı Sübvansiyonlu Tarımsal Kredi Faiz Oranları Çizelge 21. T.C. Ziraat Bankası 2008 yılı Çiftçi İhtiyaç Kredisi Faiz Oranları Çizelge 22. T.C. Ziraat Bankası 2008 Yılı Sabit Faizli Traktör Kredisi Faiz Oranları41 Çizelge 23. Adana Bölgesinde T.C. Ziraat Bankası A.Ş. nin Kullandırdığı Tarımsal Kredilerin Dağılımı (YTL) VII

10 Çizelge 24. Adana Bölge Başkanlığınca Kullandırılan Tarımsal Kredilerin Toplam Kullandırılan Tarımsal Kredilere Oranı Çizelge 25. Adana Bölgesinde Tavukçuluk Kredisi Kullanan İşletmelerin Yıllara Göre Değişimi VIII

11 GRAFİK DİZİNİ SAYFA Grafik 1. Dünyada kişi başına tavuk eti tüketimi Grafik 2. Dünyada tavuk eti üretim maliyetleri Grafik 3. Türkiye de tavuk eti sektörüne hakim firmalar Grafik 4. Ülkelere göre yumurta tüketimi Grafik 5. Türkiye Yumurta İhracatı (Ton) Grafik 6. Türkiye Yumurta İhracatı ($) Grafik 7. Dünyada yumurtacı tavuk varlığı Grafik 8. Dünyada yumurta maliyetleri Grafik 9. Yıllara göre T.C. Ziraat Bankası tarımsal kredi cari faiz oranları Grafik 10. Adana Bölge Başkanlığınca kullandırılan tarımsal kredilerin toplam kullandırılan tarımsal kredilere oranı IX

12 1. GİRİŞ Süleyman YILMAZ 1. GİRİŞ T.C. Ziraat Bankası Tarımsal Kredilerde bankacılık sektöründe öncü bir kurumdur ve yüzyılı aşkın bir süredir tarımı ve çiftçiyi desteklemekte yapılan üretimin daha modern ve daha kaliteli olması için çalışmaktadır. T.C. Ziraat Bankasının Tarımdaki amacına bakarsak; - Tarımsal girdilerin doğru zamanda ve doğru teknolojiler ile kullanılabilmesi, - Bitkisel ve hayvansal üretimde maliyetlerin düşürülebilmesi - Kaliteli ve yüksek verimle üretim yapılabilmesi - Yetiştirilen ürünlerin işlenebilmesi, depolanabilmesi ve kolaylıkla pazarlanabilmesi, - Üretimde ileri teknolojilerin kullanılabilmesi - Tarımsal gelir ve refah düzeyinin artırılabilmesi amacıyla tarımsal işletmelerin finansman ihtiyaçlarını karşılayarak çiftçinin her zaman destekleyecisi olmuştur. Son yıllarda tarımın Türkiye de modernleşmesi işletmelerin büyümesi hayvancılık sektörünü de geliştirmiştir. Bu doğrultuda hayvancılık işletmelerinin kredilendirilmesinde de artış gözlenmektedir. T.C. Ziraat Bankası nın kullandırdığı tarımsal krediler iki ana başlık altında toplanmaktadır. Bu krediler tarımsal İşletme kredileri ve tarımsal yatırım kredileridir. Son mevzuat ile ayrıca çiftçilerimizin tarım dışındaki ihtiyaçlarını finanse etmek amacıyla çiftçi ihtiyaç kredisi konu başlığı ile yeni bir ürün deseni oluşturulmuştur. Tarımsal kredileri kullandırırken aranan şartlar nelerdir, herkes tarımsal kredi kullanabilir mi gibi sorular akla gelmektedir. Kredi kullandırılacak müşterilerde aranacak şartları şu şekilde sıralayabiliriz Kredi Açılacak Gerçek Kişilerde Aranacak Şartlar - T.C. Vatandaşı olması ve nüfus kütüğünde kayıtlı bulunması - Ergin ve ayırt etme gücüne sahip olması, - Medeni hakları kullanma ehliyetine haiz olması, 1

13 1. GİRİŞ Süleyman YILMAZ bulunmaması, - Bankamıza asaleten ve/veya kefaleten vadesi geçen borçlarının - Tarım Kredi Kooperatiflerine vadesi geçen borçlarının bulunmaması, Tüzel Kişi Müşterilerde T.C. Ziraat Bankasına asaleten ve/veya kefaleten vadesi geçen borçlarının bulunmaması, Kooperatif ve şirketlerin Ticaret Sicil Gazetesinde yayımlanmış ana sözleşmelerinde, diğer tüzel kişiliklerin ise yetkili organlarınca alınmış kararlarında, talep edilen kredi konusu faaliyete ilişkin hüküm bulunması, Borçlanma için bir sınır öngörülmüş ise, talep edilen kredi miktarının bu sınırı aşmaması, Temsile yetkili kişilerin tüzel kişiliği bağlayıcı işlem yapmaya yetkili olması, Temsil yetkisinin sınırı ve kapsamının tüzel kişiliğin amaç ve faaliyet konusu ile uyumlu ve kredi işlemleri için yeterli olması, Teminat verme konusunda açık bir hüküm bulunması, Ayrıca, Kredi Kullandırılacak Gerçek ve Tüzel Kişi Müşterilerde Tarımsal faaliyette bulunması/bulunmak istemesi, TCMB, KKB sorgulamalarında diğer Banka ve finans kuruluşlarına takip hesaplarında kayıtlı borçlarının bulunmaması, Son 3 yıl içerisinde kaldırısı yapılmamış çek yasağı ve/veya senet protestolarının bulunmaması, çek yasağı/senet protestolarının süreklilik arz etmemesi, Bankacılık Kanunu nda belirtilen kısıtlara tabi olmaması, şartları aranır. Bu şartlara uyan kişi ve tüzel kişiler işletmenin veya şirket merkezinin bulunduğu yerdeki Tarımsal kredi açmaya yetkili şubeye kredi başvurularını yapabilmektedirler. Kredi başvurusu yapıldıktan sonra Şube tarafından ön inceleme aşamasına geçilir ön incelemede müşterinin ve piyasa şartlarının istihbaratı yapılır olumsuz bir 2

14 1. GİRİŞ Süleyman YILMAZ durum olması halinde durum müşteriye yazılı olarak bilgi verilir.inceleme sonucunun olumlu olması halinde kredi talebinin değerlendirilmesi için aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenir Gerçek Kişiler Tarımsal Kredi Başvuru Formu: Nüfus cüzdanı fotokopisi İkametgah belgesi veya adına düzenlenmiş son aya ait elektrik, doğalgaz, telefon, su faturası Bilanço esasına göre faaliyet gösterenlerden, Hesap Durumu Belgesi, son üç yıla ait bilanço ve gelir tablosu, yeni kurulan işletmelerden ise kuruluş veya son yıla ait bilanço/gelir tablosu. Çiftçi Kayıt Sistemi Belgesi: - Tarımsal işletmesini tevsik edici belgeler (tapu kaydı, kira kontratı, v.b) - Krediye karşılık gösterilecek teminatlara ilişkin belgeler - TCMB sorgusuna ilişkin beyanname-taahhütname - Hisseli işletmelerde diğer hissedarlardan alınacak noter onaylı muvafakatname - Kiralık arazilerde yapılacak yatırımlarda mal sahibinden alınacak noter onaylı muvafakatname - Projeli İşletme/Yatırım kredilerinde proje/fizibilite raporu - Yatırım Teşvik Belgesi ve Global Liste (varsa) Tüzel Kişiler Tarımsal Kredi Başvuru Formu: Tüzel kişilik ana sözleşmesinin (varsa değişikliklerin) yayımlandığı Ticaret Sicili Gazetesi, şirket statüsü dışında kalan tüzel kişilerden, tüzel kişiliğin hukuki durumuna göre yetkili organlarından alınan kararlar, 3

15 1. GİRİŞ Süleyman YILMAZ - Oda kayıt belgesi, - Vergi levhası, - Tüzel kişiliği temsile yetkili kişilerin temsil yetkisine ilişkin kararlar ve noter onaylı imza sirküleri, - Yeni kurulan tüzel kişilikler için kuruluş ve/veya son yıla ait, diğerlerinde ise en az son üç yıla ait bilanço ve gelir tablosu. Çiftçi Kayıt Sistemi Belgesi: - Tarımsal işletmesini tevsik edici belgeler (tapu kaydı, kira kontratı, v.b) - Krediye karşılık gösterilecek teminatlara ilişkin belgeler - TCMB sorgusuna ilişkin beyanname-taahhütname Hesap Durumu Belgesi: - Hisseli işletmelerde diğer hissedarlardan alınacak noter onaylı muvafakatname, - Kiralık arazilerde yapılacak yatırımlarda mal sahibinden alınacak noter onaylı muvafakatname, - Projeli İşletme/Yatırım kredilerinde proje/fizibilite raporu, - Yatırım Teşvik Belgesi ve Global Liste (varsa) Faaliyet Konusuna Göre İstenecek Belgeler Bitkisel Üretim Kredileri 1. Fındık bahçesi tesisi ve yenilenmesine yönelik yatırım kredilerinde T.C.Tarım ve Köyişleri Bakanlığı İl/İlçe Müdürlüklerinden alınacak Fındık Bahçesi Kurma ve yenileme İzni 2. Çeltik üreticilerinden Çeltik Komisyonu İzni 3. Tarımsal sulamaya ilişkin derin kuyu yatırımlarında, İl Özel İdarelerinden onaylı kuyu projesi ile DSİ den alınacak yeraltı suyu kullanma izin belgesi 4

16 1. GİRİŞ Süleyman YILMAZ Hayvansal Üretim Kredileri 1. Hayvancılık İşletmelerinin Kuruluş, Çalışma, Denetleme Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik esaslarına göre yeni kurulacak işletmeler için Yer Seçim Raporu/Kuruluş İzni/Çalışma İzni, 2. Mevcut işletmeler için Çalışma İzni veya Valilik / Belediyeden alınacak Yapı Ruhsatı/Yapı Kullanım İzin Belgesi, 3. Kanatlı hayvanlara ait kuluçkahaneler ve damızlık kanatlı işletmelerinden Kuluçkahane ve Damızlık Kanatlı İşletmeleri Yönetmeliği esaslarına göre alınacak çalışma izinleri ve sağlık sertifikaları, 4. Arıcılık yapanlardan; Arıcı Kimlik Belgesi/Ana Arı Yetiştiricilik Sertifikası/Arı Yetiştiricileri Birliği üyesi olduklarına dair belge/tarım İl/İlçe Müdürlüğü onaylı Arıcılık Kurs Belgesi/Bal Üreticisi Ruhsatı/Arıcı İşletme Belgesi gibi belgelerden herhangi biri Su Ürünleri Kredileri Su Ürünleri Avcılığı 1. Yeni inşa edilecek balıkçı gemileri için ruhsat tezkeresi verileceğine dair belge, Gemi İnşa Şahadetnamesi 2. Mevcut gemiler için Ruhsat Teskeresi 3. Denize Elverişlilik Belgesi 4. Tonilato Belgesi 5. Gemi Tasdiknamesi Su Ürünleri Yetiştiriciliği 1. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığından alınan izin ve bakanlıkça onaylanmış plan ve projeler 2. Su ürünleri yetiştiricilik belgesi ve/veya su ürünleri kuluçkahane belgesi. 5

17 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Süleyman YILMAZ 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Dç. Dr. M. Akkılıç. (1975), Bilindiği üzere, yurdumuz tavukçuluğu son 10 yılda köy şartlarındaki küçük aile işletmeleri şeklinden çıkarak tüketim merkezlerine yakın bölgelerde orta ve büyük işletmeler şekline dönüşmüştür. Hatta bu gelişme o kadar hızlı ve büyük olmuşturki, klasik işletme tarifleri içinde tavukçuluk işletmeleri, zirai işletme olma vasfı yerine, ticari ve sınai niteliğe terketmeye doğru gittiğini belirtmiştir. Tavukçuluk işletmelerinde bu müspet gelişim bu üretim dalında önceki yıllara nazaran kredi ihtiyacını da büyük ölçüde arttırdığından bahsetmiştir. Zira, köy şartlarında küçük aile işletmelerindeki üretim, sermayeden ziyade önemli ölçüde emeğe dayanmakta olduğunu belirtmiş ve tavukçuluğumuzun bugün ulaşmış olduğu büyük kapasiteli üretim çizgisinde sermaye, üretimin çok önemli bir faktörü olduğunun altını çizmiştir. İşte bu nedenle, tavukçuluğumuzun geliştirilmesinde teknik bilgi ve teşebbüsün yanında sermayenin yeterli olmayan kısmını tamalayan kredi büyük önem kazandığından ve tavuk işletmelerinin büyük boyutlara ulaştıkça bu önemin daha da artacağını vurgulamıştır. Yurdumuzda Şekerbank, Tütüncüler ve Bağcılar Bankası gibi bankalar ünvanların gerektirdiği konularda açtıkları cüzi krediler haricinde tarım kesimine zirai kredi açan tek kuruluşun T.C. Ziraat Bankası olduğunu belirtmiştir. T.C. Ziraat Bankası hızla gelişen tavukçuluğa her yıl artan miktarlarda açtığı krediler ile büyük alanda desteklemiş olduğunu vurgulamıştır. T.C. Ziraat Bankası doğrudan doğruya veya Tarım Kredi Kooperatifleri vasıtasıyla tavukçuluk konusunda 1965 yılında sadece lira kredi açmışken 8 yıl sonra bu konuda açtığı kredinin 1973 yıl sonu miktarı, 8 yıl öncesine göre % 3500 fazlasıyla liraya yükseldiğini belirtmiştir. T.C. Ziraat Bankası nın hızla gelişen tavukçuluğu desteklemek üzere her yıl giderek artan krediler açmakla bu üretim dalına büyük katkıları olduğundan söz etmiştir. 6

18 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Süleyman YILMAZ Ancak bu kesime daha büyük ölçüde katkıda bulunulabileceğini zira banka bütün iyi niyetine rağmen tavukçuluk teknolojisindeki hızlı gelişmeyi yeterince takip edemediğinden söz etmiştir. T.C. Ziraat Bankası tavukçulara Çevirme, Donatma ve tesis edindirme konularında üç çeşit kredi açtığını anlatmıştır. Banka asgari, yerde 500 adet, kafeste 2000 adet tavukla yumurta tavukçuluğu, yılda en az adetlik kasaplık piliç, en az 5000 adet tavukla damızlık civciv işletmeleri kuracaklara veya bumlara sahip olanlara mahiyet ve şartları sağlaması koşulu ile tesis edindirme, donatma ve çevirme konularında kredi verdiğini belirtmiştir. İ. Alver. (1977), Tavukçuluğun özellikle son 10 yılda büyük bir gelişme kaydettiğinden bahsetmektedir. Üretim tesislerinin giderek büyüdüğünden, verimin arttığından buna parelel olarak da yıllık yumurta ve tavuk eti üretiminde büyük artışlar olduğunu vurgulamıştır. Ancak tavuk eti ve yumurta üretiminde ulaşılan bu hedeflere istinaden ilerlemiş Batı ülkeleri çizgisinin gerisinde olduğu, nüfusumuzun hızla artışına ilave olarak hızlı sanayileşmenin doğurduğu şehirleşmenin ortaya çıkardığı halkımızın yumurta ve tavuk eti ihtiyacının tam olarak karşılanamadığını belirtmiştir. Bu tabloya rağmen, tavukçulukta özellikle yem, damızlık ve kredi sorunları halledildiği takdirde, üretimin yurt içi ihtiyacını karşılayabileceği gibi, çok yakın bir sürede bilhassa yakın komşu ülkeleri pazarına ulaşabileceğini belirtmiştir. Bilindiği üzere, tarım kesiminde sermaye birikimi diğer sektörlere nazaran daha az olduğundan krediye daha fazla ihtiyaç duyulmadığını, bilhassa tavukçulukta üretimin sermayeden ziyade emeğin hakim olduğu köylerdeki küçük işletmelerden çıkıp son yılda büyük şehirlerin çevresinde sermayenin daha fazla hakim olduğu orta ve büyük işletmelerde yapılmaya başlanılması, bu üretim dalında kredinin önemini büyük ölçüde arttırdığının altını çizmiştir. Nitekim Yurdumuzda tarım sektörüne yegane kredi veren kuruluşun T.C. Ziraat Bankası olduğunu tavukçuluk konusunda açtığı kredilerin son on yıl içerisinde artış görüldüğü yılında TL iken 1976 yılında TL ye çıkmıştır bu artış % 1529 olarak gerçekleşdiği gözlemlemiştir. 7

19 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Süleyman YILMAZ T.C. Ziraat Bankası tavukçuluk konusunda üç ayrı program altında kredi açtığından. Kontrollü kredi programında açılan tavukçuluk kredilerinin, 1964 yılından itibaren Ülkemizin muayyen İl ve İlçelerinde küçük çiftçilere teknik bilgi ile birlikte kredi verme programı uygulandığından bahsetmiştir. Sonuç olarak zirai kredi diye ifade edilen bu program da, Banka idari ve teknik elemanlarının özellikle küçük çiftçilerin iktisaden kalkınmalarını sağlamak üzere çiftlik geliştirme projeleri hazırlandığı söz konusu çiftçilere yararlı ve gerekli görüldüğü takdirde işletmelerde yumurta veya et tavukçuluğu yapılmasının planlanabileceğini belirtmiştir. Kısa ve uzun vadeli çiftlik geliştirme projesine giren tavukçuluk işletmelerinin tesis ve işletilmesi için çiftçinin öz kaynak durumuna göre yatırım ve işletme ihtiyacının % 100 e kadar orta vadeli kontrollü zirai yatırım kredisi, bir yıl vadeye kadar kontrollü zirai kredi açıldığından. Bu kredide asgari ve azami kapasite bir manada söz konusu olmadığından. Kredinin alt ve üst çizgisini hazırlanan çiftlik geliştirme projesinin çiftçiyi yeterli bir gelir düzeyine eriştirme amacı ile tayin edildiğini belirtmiştir. Uygulanan ikinci programda ise normal zirai kredi progrmında açılan tavukçuluk kredileridir. Bu programda kontrollü zirai kredi programı dışında kalan ve kredi istekleri liraya kadar olan tüm tavukçulara bu program altında kredi açıldığını. Üçüncü programda ise teşvik ve geliştirme kredileri progrmı altında açılan tavukçuluk kredilerinin bulunduğu. T.C. Ziraat Bankası bir yönden ülkemiz tavukçuluğunun başlıca sorunlarından biri olan damızlık civciv ihtiyacını karşılamaya yardımcı olacak tesislerin kurulması, diğer yönden hızla çoğalan nüfusumuzun artan gıda ihtiyacını karşılamada önemli yararları dokunacak, tavukçuluğu tarım işletmelerinden batı ülkelerinde olduğu gibi çıkarıp endüstüriye dönüştüren büyük tavukçuluk işletmelerinin tesis edilmesi için proje esası üzerinden 1-2 yıl ödemesiz devreli 5 yıla kadar vadeli kendi kaynaklarından veya T.C. Merkez bankası reeskont kaynağına dayalı olarak teşvik ve geliştirme kredilerinin açıldığını belirtmiştir. S. R. Doyum. (1997), T.C. Ziraat Bankası Hayvancılık kredileri; büyük ve küçükbaş besicilik, damızlık ve irat hayvancılığı, et ve yumurta tavukçuluğu, et ve 8

20 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Süleyman YILMAZ yumurta yönlü damızlık tavukçuluk, arıcılık, tavşancılık, hindicilik ile bıldırcın, kürk hayvanı yetiştiriciliği gibi kültürel tarımı yapılan ve kredi talep edildiği dönemde pazarlama kabiliyeti olan tüm hayvancılık konularını kapsadığını belirtmiştir. Bankaca açılan hayvancılık kredileri kredilerinin amacı, hızla artan nüfusun hayvansal gıda gereksinimini sağlamak, hayvan neslini ıslah etmek, yüksek vasıflı kültür ırkı hayvanların edindirilmesini sağlamak, hayvansal ürünlerin pazarlanmasını temin etmek, hayvansal ürünleri işleyen sanayinin oluşmasını ve işletilmesini temin etmek, yeni hayvancılık işletmelerinin kurulmasını ve mevcut işletmelerin faaliyetine devam etmelerini sağlamak, olarak kısaca özetlemektedir. Tüm kredilerde olduğu gibi hayvancılık kredilerinde de; ülkesel, kırsal ve bölgesel kalkınmayı amaçlayan projelere, kalkınma plan ve programlarında geliştirilmesi öngürülen konu ve projelerin, tarımsal amaçlı kooperatifler, üretici birlikleri ve bunların üst kuruluşlarına uygulayacağı projelere, tarımsal üretim ile birlikte tarımsal sanayiyi de kapsayan entegre projelerin, modern tarım teknik ve yöntemlerinin uygulayabilecek veya teknolojiyi geliştirebilecek belirli mesleki formasyona sahip kişilerin uygulayacağı projelerin, ihracata dönük projelerin, atıl durumdaki tesislerin üretime geçirecek projelere öncelik verilmesi gerektiğini vargulamıştır. Hayvancılık kredilerinin gerçek kredi ihtiyacı ile orantılı olması, verimli faliyetleri kapsaması ve işletmenin üretimine yarar sağlamak ile birlikte kredi değerliliği olan işletmelerin ödeme gücünü aşmaması zorunlu olmakla beraber, yatırım ve işletme olarak iki türlü kredi uygulaması bulunmakta olduğundan bahsetmiştir. Yeni tesislerin kurulması, mevcut işletmelerin modernizasyonu ve kapasite artırımı sağlanması amacıyla yatırım kredisi, mevcut işletmelerin faaliyetlerine devam edebilmelerini sağlamak ve bir devrelik üretim giderlerini karşılamak amacıyla da işletme kredileri açıldığını belirtmiştir. İşletme kredilerini tespitinde verimsiz dönemdeki cari giderler yatırım kredilerinde ise toplam yatırım tutarı esas alınmakta ve giderlerin % 75 ne kadar kredi açılabildiği vurgulanmıştır. 9

21 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Süleyman YILMAZ 1996 yılı itibarı ile yurt içi kullanılabilir kaynakların % 83.3 ü tarım sektörüne ayrılmış bulunmakla birlikte doğrudan üreticilere kullandırılan kredilerin % 41.6 sı ise hayvancılık konusunda olduğunu belirtmiştir. Bankaca açılan diğer tarımsal kredilerde olduğu gibi hayvancılık kredilerinde de her yıl artan üretim maliyetlerinin kredilerle karşılanmasına özen gösterilmesi gerektiği, nitekim 1995 yılında; büyük baş besi sığırcılığında hayvan alım bedelinin % 89 u yem ve bakım giderlerinin % 97.4 ü, küçük baş besicilikte hayvan alımının % 80 i, yem ve bakım giderlerinin % 82 si, kültür ırkı büyükbaş irat hayvancılığında yem ve bakım giderlerinin % 98.6 sı, koyun yetiştiriciliğinde yem ve bakım giderlerinin % 60 ı kredilendirilmiş, 1996 yılı içinde bu esaslara göre ikraz birimi belirlendiğini belirtmiştir T.C. Ziraat Bankasının hayvancılığa olan desteği yalnızca hayvancılık kredileri ile sınırlı kalmamakta olup bankaca açılan tüm tarımsal kredilerin doğrudan veya dolaylı olarak hayvancılıkla ilgisi olduğunu, yem bitkileri üretim kredilerinin hayvancılıkla doğrudan ilişkisi olduğu diğer taraftan bitkisel üretim kredileri, işletme edindirme kredileri, tarım araç ve gereç kredilerinin hayvansal üretimle dolaylı olarak ilgisi bulunduğunu belirtmiştir. Diğer taraftan; ülkemizdeki hayvan ırklarının iyileştirilmesi, damızlıkçı düve işletmeler kurulması amacıyla ithal süt hayvancılığı projesi kapsamında, T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ile Tarım ve Köyişleri bakanlığı ve özel sektörce ithal edilerek dağıtımı yapılan kültür ırkı düvelerinin büyük bir kısmıda Ziraat Bankası tarafından kredilendirildiğini belirtmiştir. Bu program kapsamında ya kadar baş damızlık düve için TL kredi kullandırılmış adet çiftçiye dağıtılmış ve uygulama devam etmektedir. Özet olarak bankanın mevcut hayvan populasyonunun içerisindeki yüksek genotipe sahip hayvanların çoğaltılması, mevcut yerli ırkların ıslahı, hayvancılıkla ilgili bitkisel üretimin arttırılması, çağdaş teknoloji içeren yeni kapasitelerin oluşturulması, hayvancılıkla ilgili entegrasyonun sağlanması, mevcut hayvancılık işletmelerinin faliyetlerini sürdürebilmeleri, çiftçilere teknik bilgilerin götürülmesi, kredilerin süratle, zamanında ve yeterli miktarlarda çiftçiye intikal ettirilmesi, 10

22 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Süleyman YILMAZ Amacıyla; gerek verdiği kredileri arttırarak ve faiz oranlarını uygulanmakta olan para kredi politikası çerçevesinde minumum düzeyde tutarak, gerekse cari sistem uygulamasına geçilerek imkan ve kaynaklarının elverdiği ölçüde gerekli tedbirleri almaya ve hayvancılık sektörüne destek vermeye çalışdığını vurgulamıştır. Dokuzuncu Beş yıllık kalkınma planı. ( ), Türkiye de genelde çok parçalı ve dağınık bir yapı gösteren ve çoğunluğu küçük ölçekli olan tarım işletmeleri, modernizasyon ve ihtisaslaşmanın gerektirdiği şekilde daha entansif hale dönüşmekte olduğu belirtilmiş. Bu süreçte, özellikle hayvancılık işletmeleri giderek daha fazla sermayeye ihtiyaç duyduğu. Böyle bir durumda, işletmeye yapılacak yatırımların tamamı özkaynaklarla finanse edilmesi mümkün olmayacağı için yetiştiriciler krediye yönelmekte olduğu belirtilmiştir. Bu çerçevede, hayvancılık sektöründe kısa, orta ve uzun vadeli olmak üzere, işletme ve yatırım sermayesine gereksinim duyulmaktadır. Türkiye de hayvancılık sektörüne kredi veren kuruluşlar genel olarak TCZB ile ağırlıklı olarak yine bu Bankanın kaynaklarını kullanan TKK ve TSK lardır. Banka, üreticilere teminat verilmesi kaydıyla kredi kullandırmakta ve devlet tarafından yapılan tarımsal destekleme ödemelerine aracılık etmektedir. Son yıllarda, özellikle faiz hadlerinin düşmesi ile birlikte özel kesim bankaları da sektöre yönelik kredilendirme çalışmalarının başladığı belirtilmiştir. Buna karşılık, tarihli IMF ye verilen ilk niyet mektubunda yer alan Hükümet çiftçilere verilen kredi sübvansiyonlarını kademeli olarak tedricen ortadan kaldıracaktır hükmü ve bunun devamında yer alan diğer taahhütler çerçevesinde TCZB nin özelleştirilmesi çalışmalarına başlanmıştır. Bu kapsamda TCZB, tarih ve 4603 sayılı Kanun ile özelleştirilmek üzere yeniden yapılandırılma sürecine girmiştir. Banka 4603 sayılı kanun ile daha önce tabi olduğu 233 sayılı KHK kapsamından çıkarılarak anonim şirket statüsüne geçirilmiş ve faaliyet alanının Kanun kapsamında hazırlanacak olan ana sözleşme ile belirleneceği öngörülmüştür. Bankanın tarihli Genel Kurulunda kabul edilen ana sözleşmesi ile TCZB kredi kullanımını durdurmuştur yılı sonunda, TCZB, doğrudan üreticilere kredi açılması ve tüm tarımsal kredi sisteminin genel işleyişini Tarımsal Krediler Yönetmeliği ile yeniden düzenlemiştir. Bankanın tarımsal kredileri; Bireysel Çiftçi, Projeli İşletme, Spot 11

23 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Süleyman YILMAZ Tarımsal Kredi, Sabit Faizli Traktör, Sözleşmeli Üretim ve Yatırım Kredileri olmak üzere 6 başlıkta toplanmıştır. Bu kredi türlerinin hayvancılık sektörünün dönüşümü açısından en önemlisi işletme kurmak, edinmek veya işletmelerini modernize etmek isteyen üreticilere kullandırılan yatırım kredileridir. Kredi başvurusu proje ve belirli kapasitelerin üzerinde fizibilite raporu hazırlanmak suretiyle gerçekleştirilmekte olup, azami vade 5 yıl olduğu belirtilmiştir. T. Baltacı. (2006), T.C. Ziraat Bankası A.Ş. olarak, 1863 yılından bu yana tam 143 yıldır, sektörün lider finans kurumu olarak, sektöre verdiği finansman ve bilgi desteği ile Türk tarımının gelişmesinde ve kalkınmasında lokomotif rolü üstlenmiş, ülke çapında tarımsal bankacılık hizmeti veren 842 şubesi ile tüm alanlarda olduğu gibi tarım sektöründe de yaygın hizmet ağına sahip, Türk tarımının bugünkü durumuna ulaşmasında büyük katkıları olan ülkemizin tek sektör bankası olduğunu belirtmiştir. T.C. Ziraat Bankası A.Ş. tarım sektörüne kredi sağlayan tek banka olması nedeniyle, sektördeki lider konumunu sürdürmekte ve uzmanlaşmış kadroları, bilgi birikimi ve hizmet kalitesi ile sektörün finansman ihtiyacını karşılamaya yönelik hizmetlerine devam etmektedir. T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ülke içinde ve dışında pazarlama kabiliyeti bulunan tarımsal ürünlerin üreten işletmelere; tarımsal ürünlerin üretilmesi, işlenmesi, değerlendirilmesi, depolanması, saklanması ve pazarlanması ayrıca üretimi geliştirici bilgi ve teknoloji kullanımına yönelik her türlü yatırım ve işletme harcamalarını finansman amacıyla tarımsal kredi kullandırmakta olduğunu belirtmiştir. Tarım sektörüne kullandırılan işletme kredileri işletmelerin, işletme sermayesi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla 18 aya kadar vadeli kredilerden oluşmaktadır bu kredileri, küçük işletmelerin işletme sermayesi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik bireysel çiftçi kredileri, orta ve büyük işletmelerin işletme sermayesi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik projeli işletme kredileri ve sözleşmeli üretim kredileri olarak ayrıldığını belirtmiştir. Yatırım kredileri ise en çok kullandırmayı arzu edilen krediler olduğunu vurgulamıştır. Yatırım kredileri sayesinde üretim ve istihdam artışı sağlanmakta, 12

24 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Süleyman YILMAZ tarımda teknoloji kullanımı yaygınlaşmakta tüm bunların yanı sıra tarımda katma değer artışı sağlanmaktadır. Yatırım kredileri, yeni işletme kurulması, işletmelerin modernizasyonu, tevsii, makine ekipman ve traktör teminine yönelik ihtiyaçlarının karşılanması ülkemizde ekonomik işletmelerinin artması, teknolojik tarım yatırımlarının desteklenmesi amacıyla yatırım projesi tutarının % 75 i oranına kadar, 5 yıla kadar vadeli, yılda bir taksit ödemeli kredilerden oluştuğunu söylemiştir yılında ülke genelinde kullandırılan tarımsal kredi miktarı YTL iken Ekim 2006 tarihi itibarı ile bu rakam YTL ye ulaşmış olup bu miktarın % 86 sı işletme kredileri % 14 ü ise yatırım kredilerinden oluşmaktadır. Adana bölge başkanlığımızın faaliyet alanı Adana, Mersin, Osmaniye, Hatay illerini kapsamaktadır. Bölge genelinde 2001 yılında kullandırılan kredi miktarı YTL iken Ekim 2006 tarihi itibarı ile YTL ye ulaşmış olup bu miktarın % 80 i işletme kredilerinden % 20 si ise yatırım kredilerinden oluştuğunu belirtmiştir. Tarımsal kredi faizlerine uygulanan sübvansiyonlarda esas alındığında mevcut cari faiz oranlarımızda % 25 - % 60 oranında indirim yapılmak sureti ile işletme ve yatırım kredisi kullandırılmakta olup, kredilerimizin üreticiye maliyeti % 7 ile % 13,13 arasında değiştiğini vurgulamıştır. Tarımsal bankacılık misyonunun, müşterilerine artı değer yaratan, yenilikçi, yaratıcı, karlı kalıcı rekabet üstünlükleri sağlayan, sosyal sorumluluğa sahip, güvenilir, tarım sektörünün ülke üretimi (GSMH) içindeki büyüklüğü ile orantılı olarak tarımın finansmanına önem veren çağdaş bir banka olarak ülkeye hizmet sunmak olduğunu belirtmiştir. T.C. Ziraat Bankası A.Ş. nin tarımsal bankacılık hedefi, stratejik önem taşıdığına inandığı tarım sektöründe, modern teknolojinin yaygınlaşması birim alandan azami üretimin sağlanması, işletme ölçeklerinin büyütülmesi, işletmelerin en ileri bilgi ve teknolojiyi kullanarak yüksek verimli ve kaliteli ürün elde ederek, rekabet gücü yüksek, sürdürülebilir üretim yapısına sahip tarım sektörüne gelişmiş dünya ülkeleri ile rekabet edecek güce erişmesinde aktif rolüne devam edeceğini belirtmiştir. 13

25 3. MATERYAL VE METOD Süleyman YILMAZ 3. MATERYAL METOD 3.1. Materyal Biyogüvenlik Materyali Kanatlı sektörünün kredilendirilmesinde işletmenin biyogüvenlik şartlarına uygun hale getirilmesi için özel faiz indirimi yapılmaktadır. Biyogüvenlik faydalı canlıları, patojen mikroorganizmaların neden olduğu hastalıklardan koruma, patojen mikro- organizmaların neden olduğu hastalık riskini en aza indirmek ve muhtemel bir salgının önlenmesini sağlamak için kullanılan yönetim uygulamalarının tamamıdır. En büyük hastalık tehlikesi diğer kanatlılardır, öyleki biyogüvenlik için sadece çiftlik etrafına hastalık bariyeri oluşturmak yeterli değildir. Değişik ajanlar, biyogüvenlik hususunda değişken öncelikleri gerektirir. Ne varki patojen bir unsurun bir kanatlıya etkisi ile bunun bir kanatlıdan diğerine taşınması yada bir yerden bir başka yere taşınması arasında direkt bir ilişki vardır. Ölümcül ve çok bulaşıcı hastalıkları tesislerimizden uzak tutmak için, E.coli ve Coccidiosis gibi verimliliği etkilediği bilinen yaygın bazı patojenlerin meydana çıkmasını önlemek, marek hastalığı, cav yada gumboro hastalığı gibi kanatlıları diğer hastalık yapıcı unsurlara açık hale getiren arka plan ajanları azaltmak yada ortadan kaldırmak ve salmonella yada campylobacter gibi halk sağlığı açısından önemli ajanların bulaşmasını önlemek amacıyla biyogüvenlik büyük önem arz etmektedir. Biyogüvenliğin sağlanması için işletmelerin bir başka kümesten en az 5 km. uzakta kurulması, akarsu, göl, havuz gibi su sistemlerinden uzakta, anayollardan uzakta bulunmalı. Kümeslerin etrafı betonlanmalı, durgun sulardan kaçınılmalı, güvenli içme suyu kullanmaya dikkat edilmelidir. Personel hareketleri sınırlandırılmalı, ziyaretçi kabul edilmemeli, giren çıkan araçlar dezenfekte edilmeli, yeterli sayıda koruyucu elbise bulundurulmalıdır. 14

26 3. MATERYAL VE METOD Süleyman YILMAZ Tarımsal Krediler Materyali Tarımsal İşletme Kredileri Tarımsal işletme kredileri vade esaslı ve borçlu cari hesap şeklinde kullandırılabilir. Vade esaslı olarak açılan işletme kredilerine üretim dönemine paralel olarak azami 12 ay vade verilir. Borçlu Cari Hesap veya Esnek Ödemeli olarak kullandırılacak işletme kredilerine azami 3 veya 6 aylık hesap devresi ve taksit tarihi belirlenmek suretiyle azami 18 ay vade verilir. Borçlu Cari Hesap veya Esnek Ödemeli olarak kullandırılacak işletme kredilerinde, ilk hesap devresinin/taksit tarihinin başlangıç tarihi kredinin açıldığı ayın birinci günü olarak kabul edilir ve hesap devreleri/taksit tarihleri buna göre belirlenir İşletme Kredisi Ürünleri (1). Parametrik İşletme Kredisi Gerçek ve tüzel kişilere, işletme sermayesi ihtiyacının finansmanına yönelik olarak Tarımsal İşletme Kredilerine İlişkin Birim Parametreler Cetveli nde yer alan konu ve birim kredi miktarları esas alınarak kullandırılan kısa vadeli kredilerdir (2). Projeli İşletme Kredisi Gerçek ve tüzel kişilere, işletme sermayesi ihtiyacının finansmanına yönelik olarak kullandırılan kısa vadeli kredilerdir. Bu kapsamdaki kredi taleplerine ilişkin başvurular, üretim yöntemi ve özelliklerini içeren bir proje ile yapılır. Söz konusu proje, müşteri bilgilerini, varlıklarını, üretim kapasitesini, üretim akım şemasını, stok ve özkaynak durumunu, girdilerin sağlanma kanallarını, ürünün 15

27 3. MATERYAL VE METOD Süleyman YILMAZ pazarlama kanallarını, gelir ve gider kalemleri ile ilgili birim fiyatları ve toplam tutarlarını, teminat durumunu, mali yapısını, krediye konu ve kredi dışı işletme faaliyetlerini, kredinin konusu ve miktarını, kredi ödeme planını, hakkında bilgi alınabilecek kişi ve kuruluşları, konu ile ilgili diğer özellik arz eden konuları içerecek şekilde müşteri tarafından düzenlenir (3). Hasat ve Pazarlama Kredisi Ürün hasat dönemi öncesi veya hasat dönemi sonrası kısa süreli nakit ihtiyacı bulunan tarımsal işletmelerin hasat ve pazarlama giderlerinin finansman ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla kullandırılan kısa vadeli kredilerdir. Vade süresi 6 ay ile sınırlıdır (4). Destekleme Ödemelerinin Temliki Karşılığı Kredi Destekleme ödemelerine ilişkin kesinleşmiş hakedişleri T.C.Ziraat Bankası na bildirilen üreticilerin tarımsal üretimlerinin aksatılmadan sürdürülebilmesini teminen tarımsal üretimlerine ilişkin destekleme ödemeleri teminat olarak kabul edilmek suretiyle kullandırılan işletme kredileridir. Vadesi geçen borcu bulunan ya da destekleme ödemesine konu ürün için riski bulunan üreticilere bu kapsamda kredi kullandırılmaz. Bu kapsamda kullandırılacak kredilere, destekleme ödemelerinin yapılacağı tarih dikkate alınarak azami 1 yıl vade verilir (5). Sözleşmeli Üretim Kredisi Gerçek ve tüzel kişilerin, girdileri temin etmek, üretimle ilgili teknik hizmetleri vermek ve ürünü almayı garanti etmek suretiyle, düzenlenen üretim sözleşmelerine istinaden yaptırdıkları tarımsal üretimin finansmanına yönelik olarak 16

28 3. MATERYAL VE METOD Süleyman YILMAZ doğrudan üreticilere veya üretimi planlayan firmalara kullandırılan işletme kredileridir. Sözleşmeli üretim kredileri; tarımın her sektöründe faaliyet gösteren üretim, işleme ve pazarlama organizasyonlarının finansmanına yönelik olarak kullandırılabilir. Bu model kapsamında faaliyette bulunan firmaların, üreticilerden almayı taahhüt ettikleri ürünleri işleyebilecek kapasiteye ve pazarlayabilecek imkana sahip olmaları gerekir Tarımsal Yatırım Kredisi Yatırım kredilerine azami 5 yıl vade verilir. Ancak, sadece meyve bahçesi tesisine yönelik yatırım kredilerine azami 7 yıl vade verilebilir. Yatırım kredilerinde ilk taksit tarihi, hasat dönemi ve gelirin elde edileceği dönem dikkate alınmak suretiyle kullandırım tarihinden itibaren 18 ayı aşmayacak şekilde belirlenebilir. Diğer taksit tarihleri ise azami vade aşılmamak kaydıyla en fazla bir yıl aralıklı olarak belirlenir. Taksit tutarları esnek ödemeli eşit veya artan/azalan miktarlarda belirlenebilir. Damızlık Düve Yetiştiriciliği konusundaki hayvan alımı ve su ürünleri yetiştiriciliği konusundaki yavru alımı ile bu kapsamdaki diğer işletme giderlerinin finansmanına yönelik açılacak kredilere, 1 yıl ödemesiz dönem (sadece faiz ödemeli) verilmek suretiyle azami 2 yıl vade verilebilir (1). Projesiz Yatırım Kredisi Projesiz Yatırım Kredisi belirli kapasitelere kadar büyük ve küçük baş süt hayvanı ve arı kovanı alımı, süt sağım makinesi, süt soğutma tankı, yem kırma ve karıştırma makineleri ve diğer araç-gereç ve makineler ile bitkisel üretime ilişkin arazi alımı, traktör, çayır biçme/balya makinesi, tarım araç ve gereçleri, sulama ekipmanları, jeneratör vb. alımları ile su ürünleri yetiştiriciliği ve avcılığı faaliyetine uygun araç-balık ağı, balık bulucu cihazlar ve diğer alet ekipman alımına yönelik 17

29 3. MATERYAL VE METOD Süleyman YILMAZ fatura/satış teklif mektubu/alım satım tutanağı üzerinden kullandırılabilecek yatırım kredileridir. Bu kapsamdaki kredi taleplerinde proje aranmaz (2). Süt Hayvanı Alımı Kredisi Hayvanlarını barındıracak ahır ve ağılı bulunan müşterilere Projesiz Yatırım Kredisi belirli kapasitelere kadar küçük ve büyükbaş süt hayvanı alımına yönelik olarak kullandırılabilecek yatırım kredileridir (3). Arı Kovanı Alımı Kredisi Arıcılık faaliyetinde bulunan müşterilerin mevcut kapasitelerinin artırılması ve mevcut kovanlarının modern fenni kovanlarla değiştirilmesine yönelik olarak kullandırılacak yatırım kredileridir (4). Sabit Faizli Traktör Kredisi Bankamızca protokol imzalanan firmaların üretmiş oldukları traktörler dışında kalan traktörler için bu kapsamda kredi açılmaz. Proforma fatura veya satış teklif mektubunun % 75 ini aşmayacak şekilde tespit edilir. Bu kapsamda açılacak kredilerde, asgari % 25 oranında özkaynak katkısı aranır. Bu kapsamda açılacak kredilere, üreticilerin gelir elde ettiği veya işletmeye nakit girişlerinin olduğu dönemler dikkate alınmak suretiyle 3, 6 veya 12 ayda bir eşit taksit ödemeli olarak azami 60 ay vade uygulanır (5). Arazi Alımı Kredisi Dağınık ve parçalı arazilerin birleştirilmesi suretiyle tarımsal işletmelerin ekonomik ölçeğe kavuşturulmasının sağlanmasına yönelik olarak, üzerlerinde birlikte mülkiyetin söz konusu olduğu bölünemez büyüklükteki tarım arazilerindeki 18

30 3. MATERYAL VE METOD Süleyman YILMAZ hisse paylarının diğer hissedarlar tarafından satın alınması ya da hisseli olup olmadığına bakılmaksızın bitişik arazilerin satın alınması amacıyla azami 20 dekara kadar olan arazilerin satın alınmasına yönelik yatırım kredileridir. Bu kapsamdaki kredi taleplerinde müşteriden proje istenmez. Kredi ile edindirilecek arazide; - Tarımsal üretimin yapılıyor/yapılacak olması, - Satıcı/satıcıların mülkiyetinde bulunması, - Tapuda kayıtlı olup, cins tashihinin yapılmış olması, Üzerinde herhangi bir anlaşmazlık ya da takyidat bulunmaması (5578 Sayılı Kanun kapsamındaki şerhler hariç), şartları aranır. Satın alınacak arazinin toprak değer bareminin/ekspertiz değerinin azami % 60 ına, kadar kredi açılır. Bu krediler esnek ödemeli olarak kullandırılır ve azami 5 yıl vade verilir (6). Projeli Yatırım Kredisi Tarımsal işletme kurulması, edindirilmesi, mevcut işletmelerin büyütülmesi ve modernizasyonu ile sabit sermaye yatırımı niteliğindeki canlı materyal alımı, diğer araç-gereç ve demirbaşların edindirilmesi, bina/tesis (ahır, ağıl, kümes, sera, tarımsal üretimi ve kapasitesiyle uyumlu koruma, depolama, soğuk hava, paketleme ve ambalajlama, derin kuyu açılması, sulama sistemlerinin kurulması, inşası/tadilatı vb.) yapımı, bağ, bahçe fidanlık ve yem bitkileri tesisi, avlanma ve yetiştirme araç ve gereçleri, makine, motor, tekne ve balıkçı gemisi alımı, üretme havuzları, kuluçkahane, işletme binası inşası/tadilatı ile açık deniz balıkçılığına yönelik dalyan, kafes v.b. yapımı,için kullandırılan orta ve uzun vadeli yatırım kredileridir. Bu kapsamdaki kredi başvurularının; kredi konusu yatırım için müşteriler tarafından hazırlanmış proje/fizibilite raporu ile yapılması gerekir. 19

31 3. MATERYAL VE METOD Süleyman YILMAZ Sübvansiyonlu Hayvancılık Kredileri Materyali 2007/13045 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Kapsamında; Cari tarımsal kredi faiz oranları üzerinden % oranında indirim yapılmak suretiyle T.C. Ziraat Bankası esas ve usulleri ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı uygulama tebliğleri esas alınarak işletme ve yatırım kredisi kullandırılır Damızlık Süt Sığırcılığı Asgari Kapasite 10 baş süt sığırı mevcut ve kurulacak işletmelere, - Barınak yapımı ve tadilatı - Damızlık hayvan alımı - Süt soğutma tankı - Yem hazırlama ünitesi - Sağmal hayvan başına 5 dekar yonca, korunga tesisi Diğer yatırım giderleri için Yatırım kredisi, işletme giderlerinin finansmanı amacıyla işletme kredisi kullandırılır. Hayvan alımında; - Damızlık belgesi veya saf ırk sertifikası - İlk yavrusuna gebe düve - En fazla ilk doğumunu yapmış inek şartları aranır. İşletme kredisi ekipman alımına yönelik yatırım kredisi taleplerinde Tarım İl/İlçe Müdürlükleri veya Damızlık Sığır Yetiştiricileri İl Birlikleri tarafından düzenlenmiş, krediye konu işletmenin süt sığırcılığı işletmesi olduğunu gösterir yazı istenir. 20

32 3. MATERYAL VE METOD Süleyman YILMAZ Çizelge 1. Süt Sığırcılığı Kredisi Örnek Tablo Kredi Konusu 100 Baş Süt İneği Alım (Hyvn.Bdl YTL) Süt Sağım Ünitesi, Süt Soğutma Tankı ve Yem Kırma- Karma Makinası Dahil Toplam Azami Kredi Vade Sonunda Kapasite Özkaynak Vade Maliyet Tutarı * Öd.Toplam Tutar 100 Baş yıl YTL (*) % 25 oranındaki öz kaynak miktarı müşteri tarafından karşılanmaktadır Damızlık Düve Yetiştiriciliği Süt Hayvancılığı işletmelerinin kültür ırkı damızlık gebe düve ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla 50 baş ve üzeri damızlık gebe düve yetiştiriciliği konusunda tarımsal işletme kurulmasına yönelik damızlık belgeli/saf ırk sertifikalı analardan doğan 7-15 aylık dişi buzağı/düve alımı ile ahır tesis ve işletmeyle uyumlu tarımsal alet ve makine alımına yönelik olarak kullandırılacak yatırım kredileridir. Bu kapsamdaki kredi talepleri için müşterilerden proje/fizibilite raporu istenir. Hayvan alımlarına ve işletme giderlerine yönelik olarak kullandırılacak yatırım kredilerine 1 yıl anapara ödemesiz dönem olmak üzere azami 2 yıl vade verilebilir. Ahır yapımı ve işletmenin ihtiyacı olan makine ve ekipmanlar için kullandırılacak kredilere ise azami 5 yıl vade verilir. Asgari Kapasite 50 baş damızlık düve; Mevcut ve kurulacak işletmelere, - Hayvan alımı - Barınak yapımı ve tadilatı - Alet ekipman alımı Hayvan başına 5 dekarı aşmamak üzere yem bitkisi tesis giderleri için yatırım kredisi ve işletme giderlerinin finansmanı amacıyla işletme kredisi kullandırılır. Hayvan alımında; Damızlık belgesi veya Saf ırk sertifikalı analardan doğan 7 15 aylık düveler 21

33 3. MATERYAL VE METOD Süleyman YILMAZ Küpelendirilmiş ve soykütüğü önsoykütüğü sisteminde (SÖS) kayıtlı olmaları şartları aranır Büyükbaş Hayvan Yetiştiriciliği Asgari kapasite 10 baş. Mevcut ve kurulacak işletmelere, - Hayvan alımı - Süt soğutma tankı - Süt sağım ünitesi - Yem hazırlama ünitesi Hayvan başına 5 dekarı aşmamak üzere yem bitkisi tesis giderleri için yatırım kredisi ve işletme giderlerinin finansmanı amacıyla işletme kredisi kullandırılır. Hayvan alımında; - Kültür ırkı ve/veya melezi - Gebe düve - Azami 4 yaşında inek/manda İşletme Tescil Belgesi: Sığır Cinsi Hayvanların Tanımlanması Tescili ve İzlenmesi Yönetmeliği kapsamında küpelendirilmiş, Küpelendirilmiş ve soykütüğü önsoykütüğü sisteminde (SÖS) kayıtlı olmaları şartları aranır Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliği Kredi Konusu; - Hayvan alımı, - Süt sağım ünitesi, - Süt soğutma tankı, - Yem hazırlama ünitesi, 22

34 3. MATERYAL VE METOD Süleyman YILMAZ için yatırım kredisi kullandırılmakta. İşletme giderlerinin finansmanı içinde işletme kredisi kullandırılır. Asgari kapasitesi koyun yetiştiriciliğinde 50 baş, keçi (Saanen ve Kilis) 25 başdır. Keçi yetiştiriciliğinde mevcut/yeni alınacak keçilerin Saanen/Kilis keçisi olduklarına ilişkin Bakanlık il/ilçe müdürlüklerinden belge/yazı istenir Kanatlı Sektörü Materyali T.C. Ziraat Banka sının Kanatlı sektörüne yönelik kullandırmış olduğu kredileri incelediğimiz zaman kanatlı sektöründe yaşanan kuş gribi hastalığının kredilerin kullandırılmasında yeni kriterler ortaya çıkardığını gözler önüne sermektedir. T.C. Ziraat Bankası üreticilerin bio güvenlik şartlarını yerine getirmesi halinde Cari faiz (% 17.50) üzerinden % 60 sübvansiyon uygulayarak tarımsal işletme ve tarımsal yatırım kredisi kullandırmaktadır. Kullandırılan kredilerin yıllık faiz oranı % 8 e denk gelmektedir. Bio güvenlik kapsamına girmesi için bir işletmenin aşağıdaki kriterlere sahip olması gerekmektedir. Tavukçulukta 5000 adet, hindicilikte 2500 adet, ördek, kaz, bıldırcın yetiştiriciliğinde 1000 adet ve devekuşu yetiştiriciliğinde en az 100 adet kapasiteye sahip müteşebbisler bio güvenlik kapsamında yer alabilir. - İşletmelerin etrafının duvar ve/veya tel örgülerle çevrilmesi, - İşletme atıklarını yakma fırını kurulması, - Gübre çukuru açılması, - Yaban hayvanlarının işletmeye girişini engelleyen sistemler kurulması, - Dezenfekte havuzları kurulması, - Dezenfeksiyon maddesi ile dezenfeksiyonda kullanılan alet ve ekipmanlar alınması, - Seyyar su tankları ve özel filtreler kurulması, Şartları sağlanmak kaydı ile müşterilere bio güvenlik kapsamında sübvansiyonlu kredi kullandırılabilmektedir. 23