TASARIMDA YARDIMCI YAZILIMLARIN GELİŞTİRİLMESİ

Transkript

1 TASARIMDA YARDIMCI YAZILIMLARIN GELİŞTİRİLMESİ İ n ş. Yü k. M ü h. C o ş k u n K u z u i n f m e r t e b e. c o 1

2 GİRİŞ SUNUMUN AMACI Tasarımda yardımcı hesap ve çizim yazılımlarının geliştirilmesi ile tecrübelerin paylaşılması Yazılım geliştiricileri için giriş bilgisi Hesap/Raporlama yazılımları örnekleri (Etabs, Sap2000, Perform3D, vb. analiz programları ile uyumlu derleme yazılımları) Basit Hesap Araçları Geliştirme (betonarme kolon, kiriş, istinat perdesi tasarımı, zımbalama tasarımı, çelik birleşim hesabı vs.) Çizimler için programlama (AutoCAD tabanlı programların geliştirilmesi) AutoCAD de amaca yönelik basit komutların yazılması (İsimlendirme, Pozlama, Block ve Attribute düzenleme, vs.) Parametrik detaylı çizim hazırlama (kolon, kiriş, merdiven, döşeme betonarme detayları tipik çelik detayları, vs.) 2

3 İÇERİK Programlama Araçları Programlama Dilleri (C#, Visual Basic, C++, vs.) Microsoft Excel Hesap ve Raporlama İçin Yazılımlar Etabs için Yazılımlar Perform 3D için Yazılımlar Basit Tasarım Programları/Araçları AutoCAD Çizimleri için Yazılımlar Yazılım Geliştiricileri için AutoCAD C# Programı ile AutoCAD de Programlama İhtiyaca Yönelik Pratik Komutların Geliştirilmesi (Pozlama ve Metraj) Parametrik detay çizim programları Akıllı Objeler ÖZET 3

4 PROGRAMLAMA ARAÇLARI Programlama Dilleri C#, Visual Basic, C++, v.s. Fortran Matlab Mathcad AutoCAD Lisp Microsoft Excel Temel Excel Formülleri Macrolar 4

5 Programlama Dilleri Programlama Dillerinin Temel Bileşenleri Derleyiciler (Compiler) Değişkenler: string, char, int, double, float, long Koşullu ifadeler: if ve else İlişkisel ifadeler: =,!=, <, > Bileşik İfadeler: and, or Döngüler: while, for, break, continue Fonksiyonlar Diziler ve Listeler Form Elemanları Txt, excel ve veritabanı verilerinin okunması Verilerin notepad, word veya excele aktarılması Verilerin grafik sunumu CAD ortamına aktarılması 5

6 Programlama Dilleri C# Programlama Dili Microsoft Visual Studio Ücretsiz Kullanım Basit Programlama Dili Geniş Kütüphane ve Referanslar Internet Eğitim Siteleri/Bloglar Birçok programın ile uyumlu çalışma (Ör: Etabs, AutoCAD, vs.) 6

7 Programlama Dilleri (Microsoft Visual Studio C#) 7

8 Programlama Dilleri Basit Hesap Formu Örneği Microsoft Visual Studio Windows Form Uygulaması 8

9 Programlama Dilleri Örnek Program Değişkenler Kullanıcıdan Veri Alma Basit Hesaplar Sonuçların Gösterimi 9

10 Microsof Excel Yaygın Kullanım Basit ve Kullanışlı Tasarım Temel Excel Formülleri Basit Hesap Sayfaları Verilerin Eşleştirilmesi Çıktıların Düzenlenmesi Temel Excel Komutları ile basit hesap excelleri hazırlanabilir. If, Sum, Matematik işlemeleri ve fonksiyonlar Match ve Index komutları ile hücre eşleştirmeleri yapılarak, genel kullanım excelleri hazırlanabilir Eleman ve malzeme kütüphaneleri oluşturup, sistematik programlama yapılabilir. Macrolar ile karışık programlama yapılabilir. 10

11 Microsof Excel Temel Excel Formülleri Index ve Match Komutu Index (İndis) : Dizideki değeri, satır ve kolon numarası ile getirmek için kullanılır. Match (Kaçıncı): Belirtilen dizide, belirtilen değeri arar ve rölatif konumunu verir (satır numarasını) verir. Enterpolasyon ile ara değerlerin bulunması Kullanım Örnekleri: Değişken seçimi yapılarak, değişkene ait parametrelerle işlem yapılması (Ör. Yerel Zemin Sınıfı seçimi ile tasarım spektrumu çizilmesi) Malzeme, eleman vs. kütüphanesinden seçilen nesnenin bilgileri ve getirilebilir. Enterpolasyon yapılabilir. (Örneğin, Kolon PMM diyagramı ve Etki/Kapasite Oranı) 11

12 Microsoft Excel (PMM Örneği) 12

13 Hesap ve Raporlama İçin Yazılımlar Etabs için Yazılımlar Perform 3D için Yazılımlar Basit Tasarım Programları/Araçları 13

14 Etabs için Yazılımlar Neden Programlama Gerekli AutoCAD çiziminden model oluşturulması Parametrik veri girişi ile model oluşturulması Binlerce satır analiz çıktısının pratik değerlendirilmesi: Sonuçların sistematik olarak incelenip, hem tasarım kararları hem de detay çizimlerinin toparlayıcı çalışmalar yapılmalıdır Programda yer almayan hesaplar ve tasarımların sistematik yapımı Özet, sade, anlaşılır ve kontrollü kolay sunumların yapılması Eleman bazlı sunumlar (Örneğin bir kolon elemanın tüm katlardaki tasarım sonuçlarının filtrelenmesi) Kat bazlı sunumlar (Örneğin, bir kattaki tüm kirişlerin donatılarının görülmesi) Grafiksel sunumlar Farklı yerlerdeki/tablolardaki verilerin eşleştirilmesi Yapısal elemanların, konum/kat bilgisi, kesit bilgisi, malzeme bilgisi, iç kuvvetler ve tasarım sonuçların eşleştirilmesi Eşleştirme sonrası tüm bilgiler olduğundan, ilave kontrol yapılabilir (Örneğin kolonlarda eksenel gerilmelerin eleman bazlı kontrolü) 14

15 Etabs için Yazılımlar Etabs da Analiz ve Tasarım Tanımlama (Malzeme, Eleman, Yük Durumları, Yük kombinasyonların Tanımlanması) Modelin Geometrisin Oluşturulması (Sonlu elemanların modelde çizilmesi, Eleman kesiti, yükler, mesnet koşulları vs. atamaları ) Sonlu Elemanlar Analizi Yapısal Elemanların Tasarımı (Betonarme, çelik, vs.) Sonuçların Değerlendirmesi Analiz sonuçlarının diyagramlar ile kontrolü Analiz sonuçlarının tablolar ile kontrolü Analiz sonuçlarının.txt olarak alınması ve kontrolü Analiz sonuçlarının.rtf olarak word e aktarılması Standart Raporlama 15

16 Etabs için Yazılımlar Veriler Nereden Okunur? 1. $et Dosyası Model Giriş bilgileri Kat, Malzeme, Kesit, Düğüm Noktası Tanımlamaları Eleman atamaları Yük tanımlamaları Yük atamaları Bu veriler basit txt den veri okuyan programlar geliştirerek sistematik olarak okunup, isteğe göre sunumlar hazırlanabilir 16

17 Etabs için Yazılımlar Veriler Nereden Okunur? 2. Database Dosyası Giriş Bilgileri (malzeme, geometri, kesit, kat bilgisi, yükler, vs. Tüm Analiz Sonuçları (modal analiz sonuçları, kat kuvvetleri, ötelemeler, eleman kesit tesirleri, donatı alanları, etki/kapasite oranları Bu veriler basit veri okuyan programlar geliştirerek sistematik olarak okunup, isteğe göre sunumlar hazırlanabilir 17

18 Etabs için Yazılımlar Veriler Nereden Okunur? 3. ETABS OAPI Open Application Programming Interface Dış kaynaktan Etabs programının çalıştırılması Etabs 2013 ve Sonrası Programa Veri İşlenmesi Programdan Veri Çekilmesi Yardım Dosyası: OAPI ETABS2013.chm CSI 18

19 Etabs için Yazılımlar Derleme / Raporlama Yardımcı program ile giriş ve çıkış bilgilerinin eşleştirilip, istenildiği gibi hesapların yapılması ve sunulması Örnek sunum Detaylı txt çıktısı raporu Grafiksel sunum Tipleme ve tasarımda Standartlaşma Verilerin Excelle Aktarılması 19

20 Etabs için Yazılımlar Derleme / Raporlama Etabs ta olmayan veya yönetmeliği tam karışığı olmayan hesapların sistematik olarak yapılması Örneğin: Göreli kat öteleme oranlarının kontrolü Perde kesme tasarımı Perde kesme sürtünmesi kontrolü Minimum donatı yönetmelik koşullarının kontrolü 20

21 Etabs için Yazılımlar Derleme / Raporlama Verilerin excele aktarılması Donatı seçimlerin excele aktarılması Excelde sistematik hesap yapılması Excelde grafik sunumlarının hazırlanması 21

22 Perform 3D için Yazılımlar Perform 3D de giriş bilgilerinin hazırlanması Perform 3D de tasarım ve değerlendirme 22

23 Perform 3D için Yazılımlar Perform 3D Nedir? Perform 3D de giriş bilgilerinin hazırlanması Perform 3D de tasarım ve değerlendirme Perform 3D Hakkında Doğrusal Olmayan Analiz Programı Şekildeğiştirmeye Göre Tasarım (Performansa Göre Tasarım) Yaygın Kullanım Stabil ve Hızlı Binary Analiz Çıktılarının Programlar ile Değerlendirmesi 23

24 Perform 3D için Yazılımlar Perform 3D de giriş bilgilerinin hazırlanması Yardımcı Programlar Sap2000, Section Designer Microsoft Excel Temel giriş bilgilerinin excel yardımıyla hazırlanması Malzeme İdealleştirilmelerin Yapılması Kiriş Moment Kapasitelerinin Bulunması Moment eğrilik ilişkileri kullanılarak birim uzama/kısalma şekil değiştirmelerine karşılık gelen dönme değerlerinin bulunması Kolon PMM tabloları ile Perform 3D idealleştirmelerinin yapılması Not: Giriş bilgileri, Perform binary results işlemleri ile sistematik bir şekilde hazırlanamıyor! 24

25 Perform 3D için Yazılımlar (Excel Kiriş Örneği) 25

26 Perform 3D için Yazılımlar Perform 3D de tasarım ve değerlendirme Analiz sonuçlarının Perform 3D araçları ile değerlendirilmesi Grafik ve diyagram ara yüzü ile değerlendirme Çıktıların txt olarak dışarı aktarılması ve Excel de Düzenleme Echo ve diğer sistem txt dosyalarının okunması Binary Results sonuçlarının sistematik derlenmesi Sonuçların yardımcı programlar ile okunması Okunan verilerin düzenlenmesi Sonuçların txt veya excele aktarılması 26

27 Perform 3D için Yazılımlar ECHO dosyasından verilerin okunması Düğüm Noktası Koordinatları Eleman tanımlamaları Malzeme tanımlamaları Atamalar Kütle Bilgisi Yapısal Kontrol Kesitleri Limit State Tanımlamaları Analiz Sonuçları Yok!!! 27

28 Perform 3D için Yazılımlar Binary Results verilerinin Okunması Analiz Giriş Bilgileri Analiz Sonuçları Binary Formatta Veri Saklanması Yardım Dosyası: Binary Results Files for PERFORM-3D Analiz giriş bilgileri (düğüm noktası koordinatları, eleman numaraları ve düğüm noktaları, drift tanımlamaları, kat ve eleman kontrol kesiti section cut tanımlamaları, v.s.) Drift sonuçları (her bir deprem kaydı, ortalama ve maksimum) Kat kuvvetleri (her bir deprem kaydı, ortalama ve ortalama + standart sapma) Straingage birim şekil değiştirme etki kapasite/oranları (her bir deprem kaydı, ortalama ve ort. + stand. sapma) Perde kesme dayanımı etki/kapasite oranları (her bir deprem kaydı, ortalama ve ort. + standart sapma) Kolon PMM etki/kapasite oranları (her bir deprem kaydı, ortalama ve ort. + standart sapma) Kiriş plastik dönme etki/kapasite oranları (her bir deprem kaydı, ortalama ve ort. + standart sapma) Bağ kirişi plastik dönme etki/kapasite oranları (her bir deprem kaydı, ortalama ve ort. + standart sapma) 28

29 Perform 3D için Yazılımlar Binary Results verilerinin okunması: Örnek Program ZBC Dosyası (Düğüm Noktası Koordinatları) Verilerin txt ye aktarılması Verilerin Excele Aktarılması 29

30 Perform 3D için Yazılımlar Derleme/Raporlama Verilerin excele aktarılması Basit ara hesaplar ile çıktıların yönetmeliğe uygun düzenlenmesi Çıktıların grafik olarak sunulması 30

31 Basit Hesaplama Araçları Programlama ve excel yardımıyla birçok yardımcı program oluşturulabilir. Örneğin Yaklaşık Boyutlandırma Programları Betonarme veya Çelik Kiriş Tasarımı Betonarme veya Çelik Kolon Tasarımı Zımbalama Tahkikleri Toprak Etkisi Hesapları İstinat Perdesi Hesabı Toprak Basıncı Hesabı Çelik Birleşim Hesapları Çelik Stabilite Kontrolleri 31

32 Basit Hesaplama Araçları Programlama ve excel yardımıyla birçok yardımcı program oluşturulabilir. Örneğin Yaklaşık Boyutlandırma Programları Betonarme veya Çelik Kiriş Tasarımı Betonarme veya Çelik Kolon Tasarımı Zımbalama Tahkikleri Toprak Etkisi Hesapları İstinat Perdesi Hesabı Toprak Basıncı Hesabı Çelik Birleşim Hesapları Çelik Stabilite Kontrolleri 32

33 AutoCAD Çizimleri için Yazılımlar Yazılım Geliştiricileri için AutoCAD C# Programı ile AutoCAD de Programlama İhtiyaca Yönelik Pratik Komutların Geliştirilmesi Pozlama ve Metraj Parametrik detay çizim programları 33

34 AutoCAD Çizimleri için Yazılımlar Yazılım Geliştiricileri için AutoCAD AutoCAD Geliştirici Sayfası Esnek Geliştirici Platformları AutoLISP JavaScript Object ARX ActiveX API Managed.NET Internet Eğitim Siteleri x.html

35 AutoCAD Çizimleri için Yazılımlar C# Programı ile AutoCAD de Programlama Microsoft Visual Studio AutoCAD içerisinde (.dll dosyası) ve dış kaynaktan çalıştırma (form uygulamaları ActiveX işlemleri) AutoCAD Referansları Autodesk.AutoCAD.Runtime Autodesk.AutoCAD.ApplicationServices Autodesk.AutoCAD.DatabaseServices Autodesk.AutoCAD.Geometry Autodesk.AutoCAD.EditorInput Autodesk.AutoCAD.Colors 35

36 C# ile AutoCAD için Programlama Örnek: Dikdörtgen çizilmesi Parametrelerin belirlenmesi AutoCAD editöründen bilgi alınması AutoCAD e çizim nesnesi eklenmesi 36

37 AutoCAD Çizimleri için Yazılımlar İhtiyaca Yönelik Pratik Komutların Geliştirilmesi Rutin Tekrarlı İşlemler (Ör. Demir Boylarının 10cm artırılması) Çoklu Düzeltmeler (Ör. 5 poz nolu demirlerin bilgilerinin değiştirilmesi) İsimlendirme (Belirli kurallara göre isimlendirme, örneğin yukarıdan aşağıya ve sağdan sola koordinat bilgisine göre isimlendirme) Attribute içeriklerinin benzeştirilmesi, değiştirilmesi Attribute içeriklerinin excele atılması Hata Kontrolleri (Ör. Aynı isimli kiriş isimlerinin tespiti, hatalı demir boyu bilgisinin girilmesi) 37

38 C# ile AutoCAD için Programlama Parametrik Kapsamlı Çizimlerin Oluşturulması Kolon Çizimi Örneği 38

39 C# ile AutoCAD için Programlama Pozlama Metraj 39

40 ÖZET Programlama Araçları Programlama Dilleri (C#, Visual Basic, C++) Microsoft Excel Hesap ve Raporlama İçin Yazılımlar Etabs için Yazılımlar Perform 3D için Yazılımlar Basit Tasarım Programları/Araçları Çelik Tasarım Araçları AutoCAD Çizimleri için Yazılımlar Yazılım Geliştiricileri için AutoCAD C# Programı ile AutoCAD de Programlama İhtiyaca Yönelik Pratik Komutların Geliştirilmesi (Pozlama ve Metraj) Parametrik detay çizim programları 40

41 Tasarımda Yardımcı Yazılımların Geliştirilmesi TEŞEKKÜRLER İnş. Yük. Müh. Coşkun Kuzu i n f m e r t e b e. c o 41