ATATÜRK ( ) 1881 yılında Selanik te doğdu, babası Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanımdır.

Transkript

1 ATATÜRK ( ) 1881 yılında Selanik te doğdu, babası Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanımdır ilk öğrenimine Selanik te başladı ve ilkokulu burada bitirdi Selanik Askerî Rüştiyesi ne girdi. Diğer Mustafalardan ayırt edilmesi için adının sonuna Kemal ismi, hocası tarafından bu okulda eklendi Manastır Askerî İdadisi ne girdi İstanbul Harp Okulu piyade sınıfına yazılır, teğmen rütbesi ile okulu bitirir ve Harp Akademisi ne başlar te kurmay yüzbaşı rütbesiyle mezun olur ilk askerî görevi olarak kurmaylık stajı için Şam daki 5. Ordu emrine atanır. Bu görevinde iken bazı arkadaşları ile gizli olarak Vatan ve Hürriyet Cemiyeti ni kurar General Litzman dan çevirdiği Takımın Muharebe Talimi adlı ilk eseri Selanik te yayınlanır Orduyu temsilen Fransa daki Picardie Askerî Manevralarına katılır Sofya Ataşemiliterliğine atanır. Buna ilaveten 1914 te Bükreş, Belgrad ve Çetine ataşemiliterlik görevlerini de yürütür Zabit ve Kumandanla Hasbıhal adlı kitabını yazar, eser 1918 de İstanbul da yayınlanır. Aynı yıl ülkenin içinde bulunduğu savaş durumu karşısında ataşemiliterlik görevinden alınarak cephede görev almak isteğini bildirir Tekirdağ da kurulacak 19. Tümen Komutanlığına atanır. 19. Tümeni kurar ve bu tümenle Çanakkale Savaşına katılır. Aynı yılın 4 Ekim tarihinde Anafartalar Grup Komutanlığından ayrıldığını açıklar, 11 Aralık tarihinde İstanbul a döner Tabiye Meselesinin Halli ve Emirlerin Yazılış Şekline Dair Öğütler adlı küçük kitabı Edirne de yayımlanır. Aynı yılın 1 Nisanında generalliğe yükselir. 30 Nisan Ordu Müfettişliğine atanması onaylanır. 16 Mayıs 1919 Bandırma Vapuru ile İstanbul dan ayrılır. 19 Mayıs Ordu Müfettişi olarak Samsun a çıkar. 25 Mayıs 1919 Havza ya geçişi. 8 Haziran 1919 İngilizlerin isteği üzerine İstanbul a geri çağrılır. 12 Haziran 1919 Havza dan Amasya ya gelişi. 22 Haziran 1919 Amaysa Genelgesi ni yayımlar. 26 Haziran 1919 Tokat a gelişi. 1

2 3 Temmuz 1919 Erzurum a gelişi, halk ve asker tarafından karşılanışı. 8-9 Temmuz Ordu Müfettişliği görevinden alınması ve kendisinin de görevinden istifa etmesi. İstifa genelgesinde... Bu tarihten sonra resmî sıfat ve salâhiyetten mücerret olarak, yalnız milletin şefkat ve civanmertliğine güvenerek ve onun bitmez feyiz ve kuvvet menbaından ilham ve kuvvet alarak, vicdanî vazifemize devam ettik... sözleriyle bitirmiştir. 15. Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir Paşa, Atatürk ü ziyaret etmiş ve... Bundan sonra dahi ne emirleriniz varsa ifayı şeref bilirim demiştir. 20 Temmuz 1919 Açıkça söyleyeyim: Hükümet şekli, zamanı gelince Cumhuriyet olacaktır. (İlk olarak Mazhar Müfit Kansu ya söylemiştir.) 23 Temmuz 1919 Erzurum Kongresi açılır ve Atatürk başkan seçilir. Komuşmasında:... soylu milletimiz içinde bir millî fert gibi çalışmaktan doğan zevk ve övüncü burada şükran ve iftiharla arz eylerim demiştir. 2 Eylül 1919 Sivas a gelişi ve karşılanışı. 4 Eylül 1919 Sivas Kongresi nin Atatürk ün açış konuşmasıyla başlaması. 11 Eylül 1919 Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti nin kuruluşu. 14 Eylül 1919 Atatürk ün direktifiyle Sivas ta İrade-i Milliye gazetesi basılmaya başlar. 27 Aralık 1919 Atatürk ün Ankara ya gelişi Ocak Atatürk, Erzurum dan milletvekili seçilip mazbatası Ankara ya gönderilir. 23 Nisan Ankara da Büyük Millet Meclisi nin açılması. 24 Nisan (Meclis in ilk gizli oturumunda)... Yalnız ve yalnız bir şey düşünmeye mecburuz; o da memleketin kurtuluşudur. 15 Temmuz Ankara milletvekili olarak Meclis te yemin eder. 22 Temmuz Sevr Antlaşması nın İstanbul da saltanat şurasında kabul edilmesi. 27 Temmuz Batı Cephesini ziyarete gider ve bir gün sonra Batı Cephesi Komutanı Ali Fuat Cebesoy ile görüşür. 10 Ocak Birinci İnönü Zaferi Ocak İlk Teşkilât-ı Esasiye Kanunu Meclis te kabul edilir. 16 Mart Moskova Antlaşması imzalanır. 2

3 1 Nisan İkinci İnönü Zaferi. 5 Ağustos Meclis tarafından üç ay süre ile Başkomutan seçilir. 7 Ağustos Tekalif-i Milliye emirleri yayımlanır. 23 Ağustos Sakarya Meydan Muharebesi nin başlaması (22 gün 22 gece devam etmiştir). 26 Ağustos Hatt-ı müdafaa yoktur, sath-ı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın, her karış toprağı, vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça, terkolunamaz. emrini orduya bildirmiştir. 19 Eylül Meclis tarafından Atatürk e Mareşal rütbesi ve Gazi unvanı verilir Ağustos Başkomutanlık Muharebesi kazanılır, Yunan ordusu tamamen yenilir. 3 Eylül Esir alınan Yunan başkomutanı Trikupis Atatürk ün huzuruna çıkarılır. 9 Eylül İzmir in kurtuluşu. 11 Eylül Sonradan eşi olacak Latife Hanımla tanışması. 19 Eylül İstanbul Darülfünunu Edebiyat Fakültesi Profesör Kurulu Atatürk e fahrî profesörlük unvanı verir. 11 Ekim Mudanya Ateşkes Antlaşması. 20 Kasım Lozan Konferansı nın açılışı. 29 Ocak Latife Hanımla evlendi Şubat İzmir de Türkiye İktisat Kongresi ni toplar ve açış konuşmasını yapar. 24 Temmuz Lozan Antlaşması nın imzalanması. 15 Ağustos İkinci kere Meclis Başkanlığına seçilir. 29 Ekim Cumhuriyet ilân edilir ve Atatürk ilk Cumhurbaşkanı seçilir Mart Üç çok önemli devrim yasası Meclis te kabul edilir. 1. Tevhid-i Tedrisat Kanunu, 2. Hilafetin kaldırılması ve Osmanlı hanedanının Türkiye Cumhuriyeti sınırlarının dışarısına çıkarılması, 3. Şeriye ve Evkaf Vekaleti ile Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Vekaletinin kaldırılması. Üçüncülerin yerine Diyanet İşleri Başkanlığı ve Genel Kurmay 3

4 Başkanlığı kurulmuştur. 20 Nisan 105 maddelik yeni Anayasa Meclis te kabul edilir. 11 Mayıs Orman Çiftliği kurulması için Ankara Belediye Başkanı ile görüşür ve ona memlekette çağdaş ziraat usulünü yerleştirmek için bir örnek teşkil etmesi olacaktır diye direktif vermiştir. 26 Ağustos Atatürk ün öncülüğü ile Ankara da Türkiye İş Bankası kurulur. 17 Şubat Aşar vergisinin kaldırılması Şubat Yeni kurulan Türk Teyyare Cemiyeti ne tebrik ve başarı telgrafı gönderir. 4 Mart Takrir-i Sükûn Kanunu (Şeyh Sait İsyanı dolayısıyla) Meclis te kabul edilir. 5 Kasım Ankara Hukuk Mektebi nin açılışına katılır ve bir konuşma yapar yılında ilk mezunlarını telgrafla kutlar. 25 Kasım Şapka giyilmesi hakkındaki kanun kabul edilir. 30 Kasım Tekke ve Zaviyelerin kaldırılması kabul edilir. 26 Aralık Milletlerarası saat ve takvim kabul edilir Şubat Türk Medeni Kanunu nun kabul edilmesi. 1 Mart Ankara da açılan Devlet Resim Sergisini ziyaret eder. 29 Mayıs Türk Ticaret Kanunu nun kabulü Haziran Atatürk e suikast girişimi ve sorumluların yakalanması. 30 Haziran Askerlikten emekli olur Temmuz Samsun a çıktığı tarihten sonra ilk kez İstanbul a gidişi. 1 Kasım İkinci defa Cumhurbaşkanlığına seçilir Şubat Türk Maarif Cemiyeti temsilcilerini kabul eder ve Cemiyeti himayesine alır. 15 Nisan Yapımı tamamlanan Ankara Etnografya Müzesi ni ziyaret eder. 20 Mayıs Milletlerarası rakamların kullanılması hakkındaki kanunun kabulü. 4

5 8 Ağustos Taksim Cumhuriyet Anıtı nın açılışı. 1 Kasım Yeni Türk harflerinin kabul ve tatbiki hakkındaki kanunun kabulü. 8 Kasım Yeni yazıyı öğretmek için açılan Millet Mekteplerinin genel başkanlığını ve Başöğretmenliği kabul etmesi. 1 Ocak Millet Mekteplerinin açılması Eylül Ayasofya Camii ve Topkapı Sarayı nda incelemelerde bulunur. 13 Eylül Yalova da Millet Çiftliğine giderek incelemelerde bulunur Ocak Millî İktisat ve Tasarruf Cemiyeti ne ilk üye olarak yazılır. 6 Şubat Etnografya Müzesi ni ziyaret eder ve toplanmış olan sanat eserleri üzerinde incelemelerde bulunur. 21 Nisan Ankara da Millî Sanayi Sergisi ni ziyarette bulunur. 31 Mayıs Gavurkale deki Eti harabelerinde incelemelerde bulunur Ocak Ankara da Ziraat Sergisi ni ziyarette bulunur. 11 Ocak Gazi Öğretmen Okulu nu ziyaret eder, derslere girerek incelemelerde bulunur. 3 Şubat İzmir de Âsar-ı Atika (Eski Eserler) Müzesi ni ziyaret ederek incelemelerde bulunur. 20 Şubat Konya da yaptığı incelemelerden sonra Başbakan İnönü ye müzeler, eski sanat ve uygarlık eserlerinin korunması için telgraf gönderir. 12 Nisan Atatürk ün direktifi ile Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti kurulur. 4 Mayıs Üçüncü kere Cumhurbaşkanlığına seçilir. 19 Şubat Halkevlerinin açılması Temmuz Atatürk ün direktifiyle Türk Dili Tetkik Cemiyeti kurulur. 2 Ağustos Keriman Halis dünya güzeli seçilmesi dolayısıyla Cumhuriyet gazetesine... asıl uğraşmaya mecbur olduğunuz şey, analarınızın, atalarınızın oldukları gibi, yüksek kültürde ve yüksek fazilette dünya birinciliğini tutmaktır demecini vermiştir. 5

6 18 Ağustos Türk dili çalışmaları üzerine:... Amaç, Türk milletine kendi mazisinde mevcut ve miras kalmış, geleceğini de kapsayan kendi kültürünü ortaya çıkararak göstermektir hedefini gösterir. 24 Eylül Türk Dili Tetkik Cemiyeti nin toplantısına başkanlık eder (Dolmabahçe Sarayı nda). 4 Ekim Diyarbakır gazetesi sahibine: Diyarbakırlı, Vanlı, Erzurumlu, Trabzonlu, İstanbullu, Trakyalı ve Makedonyalı hep bir ırkın evlatları, hep aynı cevherin damarlarıdır demecini vermiştir Ocak Ankara Halkevi nde Türk Dili Tetkik Cemiyeti toplantısına başkanlık eder, daha sonra Musiki Muallim Mektebi ni ziyaret eder. 19 Ocak Bursa da İpekiş Fabrikası nı ve Askerî Hastahane yi ziyaret eder. 23 Ocak Kütahya da Kiremit Fabrikası nı ziyaret eder. 6 Şubat... Türk milletinin millî dili ve millî benliği bütün hayatında hâkim ve esas kalacaktır hedefini açıklar. 29 Ekim Cumhuriyetin 10. yıldönümünde nutkunu okuyuşu Kasım TBMM nde kendisine Atatürk soyadının verildiğine ilişkin yasanın kabulü. 26 Kasım Lakap ve unvanların kaldırıldığına ilişkin yasanın kabulü. 5 Aralık Türk kadınlarına milletvekili seçme ve seçilme hakkını veren Anayasa değişikliğinin kabul edilmesi Ocak Dolmabahçe Sarayı nda Türk Dili Tetkik Cemiyeti üyeleriyle görüşür. 1 Mart Dördüncü kez Cumhurbaşkanlığına seçilir. 15 Nisan Çankaya da dil bilginleri ile gün boyunca çalışır. 22 Nisan İstanbul da toplanan Milletlerarası Kadınlar Kongresine gönderdiği telgrafta... Siyasî ve sosyal hakların kadın tarafından kullanılmasının, insanlığın mutluluğu ve saygınlığı bakımından gerekli olduğuna eminim demiştir. 27 Nisan Ankara da Türk Teyyare Cemiyeti Merkezi ni ziyaret eder ve Türkkuşu üyelerinin çalışmaları hakkında bilgi alır. 27 Mayıs Amerikalı kadın gazeteci Gladys Baker in sorusuna... Türk Cumhuriyeti kendisine hedef olarak insanlığı ve kültürü almıştır diye demeç verir. 6

7 Ocak Ankara Halkevi Salonu nda Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi nin açılış törenini izler. 12 Ocak Çankaya da DTCF profesörleri ile TTK ve TDK üyelerine çay ziyafeti verir. 25 Ocak Türkkuşunu ziyaret eder. 9 Haziran Eskişehir de Uçak Mektebi ni denetler ve uçuşları seyreder. 2-3 Eylül Beylerbeyi Sarayı nda... Bir millet çok şeyde inkılâp yapabilir ve bunların hepsinde de başarı kazanabilir. Fakat musikî inkılâbıdır ki milletin yüksek gelişiminin belgesidir sözlerini açıklar Ocak Hatay davası ile ilgili olarak Vakit gazetesinde Asım Us imzası ile dizi hâlinde beş başyazı yayımlatır. 27 Ocak Cenevre de Milletler Cemiyeti toplantısında Hatay ın bağımsızlığı kabul edilir. 23 Haziran 1939 tarihinde Hatay Türkiye ye verilir. 5 Şubat Lâiklik ilkesi Anayasanın 2. maddesinde yer alır. 12 Mart Türk Dil Kurumu na gelir ve çalışmalara başkanlık yapar. 8 Haziran İstanbul dan Trabzon a İzmir Vapuru ile hareket ederken Sabiha Gökçen, kullandığı uçakla geminin üzerinde akrobasi hareketleri yaparak Atatürk ü uğurlar; Atatürk geminin güvertesinden gösteriyi izler Ocak Dört yeni denizaltı gemimize el yazısıyla şu isimleri vermiştir. 1. Saldıray, 2. Batıray, 3. Atılay, 4. Yıldıray. 22 Ocak Atatürk e Dr. Nihat Reşat Belger tarafından Yalova da yapılan muayenede siroz başlangıcı teşhisi konulur. 2 Şubat Bursa Merinos Fabrikası nı işletmeye açar. 11 Mart Etimesgut Türkkuşu Meydanı nda uçuşları izler ve uçuş yapan gençleri kutlar. Kaynakça: Atatürk, Nutuk, Cilt I-II, TTK Yayını, Ankara Utkan Kocatürk, Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, AAM Yayını, Ankara