BİYOLOJİK OKSİJEN İHTİYACI ANALİZ YÖNTEMİ

Transkript

1 S a y f a 1 BİYOLOJİK OKSİJEN İHTİYACI ANALİZ YÖNTEMİ Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ) Biyokimyasal oksijen ihtiyacı BOİ, aerobik şartlarda bakterilerin organik maddeleri parçalayarak stabilize etmeleri için gerekli oksijen miktarı olarak tanımlanır. Artıma tesislerine gelen kirlilik yüklerinin ve artıma tesislerinin verimlerinin hesaplanmasında BOİ testi kullanılır. BOİ aerobik oksidasyona dayanır ve besin maddesi olarak kullanılan organik maddelerin, 20 C de karışık bir mikroorganizma topluluğu tarafından tüketilen oksijen miktarının ölçümünü içeren bir yaşam testi olarak bilinir. Oksijenin sudaki çözünürlüğü çok sınırlı olduğu için, çok kirli sularda test sırasında kapta çözünmüş oksijen bulunacağından emin olmak için bu tip numunelerin seyreltilmesi gerekmektedir. Bu test biyolojik bir test olduğundan, işlem sırasında çevresel koşullarına canlı organizmaların fonksiyonlarını yapabilmelerine olanak verecek şekilde uygun olması gerekir. Bakteriyel büyüme için gerekli tüm besin maddeleri ( azot, fosfor ve bazı iz elementler ) ortamda bulunmalıdır. Eğer atık organik maddeleri okside etmek için gerekli mikroorganizma karışımı atıksu numunesinde önceden mevcut değilse aşılama yoluyla mikroorganizma ilave edilir. Atıksu içindeki organik maddeler mikroorganizmaların besin ihtiyacını karşılar, seyreltme suyu ise yaşam için gerekli diğer elementleri ve çözünmüş oksijeni sağlar. BOİ testinde genel prensip organik madde ve çözünmüş oksijenin bakteriler tarafından alınıp, karbondioksit ve yeni bakteri hücrelerine dönüşmesi sırasında oksijenin azalma miktarının denetlenmesi esasına dayanır. BOİ şişesindeki çözünmüş oksijenin azalması doğrudan doğruya ayrışabilen organik madde miktarı ile ilgilidir. Evsel atıksular gibi doğal olarak mikroorganizmaların mevcut olduğu numunelerde dışarıdan mikroorganizma ilavesine yani aşılamaya gerek yoktur. Standart BOİ testinde inkübasyon periyodu 20 C de karanlıkta 5 gündür.

2 S a y f a 2 Endüstriyel atık suların BOİ değerlerinin bulunmasında ön işlem olarak nötralizasyon yapılır. ph sülfürik asit veya hidroklorik asit ile 7 ye ayarlanır. Kalıntı klor varsa giderilir. Toksik madde içeriği varsa özel çalışma ve ön artıma ile giderilir. Toksik madde giderilemezse KOİ testi tercih edilmelidir. Endüstriyel atık sularda aşılamaya gerek vardır. Aşı evsel atık suyun 24 saat oda sıcaklığında bekletilmesi ve çöktürülmesi ile ayrışan üst sıvıdan elde edilir. Atık Suların Arıtımı Bütün evsel ve endüstriyel atık suların alıcı ortamlara boşaltılmadan önce arıtılması gerekir. Arıtma tesislerinde amaç, geri kazanabilecek maddelerin geri kazanılması, çökelebilecek maddelerin çöktürülmesi, çökelemeyen kirleticilerin çökelebilir hale getirilmesi, organik maddelerin mikroorganizmalar tarafından tüketilmesi, çökelmeyen maddelerin filtrelerde tutulması gibi işlemlerdir. Atıksu arıtımında kimyasal ve biyolojik temel süreçler vardır. Kimyasal çökeltme, nötralizasyon, adsorbsiyon, dezenfeksiyon, kimyasal oksidasyon, kimyasal indirgeme, yakma, iyon değiştirme ve elektrodiyaliz birer kimyasal temel süreçtir. Biyolojik temel süreçler ise aerobik, anaerobik ve fakültatif olmak üzere üç sınıftır. Aktif Çamur: Aktif çamur havuzu içinde çok miktarda mikroorganizmanın bulunduğu ve organik maddeyi besin olarak kullanarak ayrıştırdığı bir tanktır. Mikroorganizmaların ihtiyacı olan oksijen bir havalandırıcı yardımıyla suya verilir. Aktif çamur adı verilen mikroorganizma kütlesi havalandırma havuzunda hızla büyümekte v bir sonraki ünitede çöktürülmektedir. Damlatmalı Filtre: Mikroorganizmalar aktif çamurda suda asılı durabildikleri gibi damlatmalı filtrelerde tutunmuş olarak da durabilirler. Böylece çökelebilir mikroorganizma yumaklarına dönüşmekte ve daha sonra çöktürülmektedir. Oksidasyon Havuzları: Basit arıtma sistemlerindendir. Ham atıksu ızgara ve kum tutucudan sonra uzun ve sığ bir tanka alınarak havalandırıcılarla havalandırılır. Su sızdırmazlığı sağlamak koşulu ile toprak havuz da olabilir. Mekanik Havalandırmalı Lagünler: Bu lagünler 2,5-4,0 metre derinliğinde toprak havuzlar olup yüzeysel havalandırıcılar kullanılır. Bu havuzlar, fakültatif, aerobik ya da uzun havalandırmalı tipte olmaktadır.

3 S a y f a 3 Aşağıda çeşitli arıtma yöntemleri ile elde edilen organik madde giderme verimleri verilmiştir Arıtma Yöntemi BOİ 5 Giderimi % Klasik Aktif Çamur Uzun havalandırma Fakültatif havalandırmalı lagün Stabilizasyon havuzu(fakültatif) YÖNTEM YÖNTEMİN ESASI VE PRENSİBİ BOİ analizi atıksu ve kirli suların relatif oksijen ihtiyacını tespit etmek için kullanılan deneysel bir testtir. Test, organik materyalin biyokimyasal degredasyonu için belirli bir inkübasyon periyodu sırasında kullanılan oksijen ile inorganik materyali okside etmek için kullanılan oksijeni ölçer. Metot numunenin hava geçirmeyen ve belirli büyüklükteki bir şişeye tümüyle doldurulmasından ve belirli bir sıcaklıkta 5 gün inkübe edilmesinden oluşur. Başlangıçta ve inkübasyondan sonra ölçülen çözünmüş oksijen arasındaki farktan BOİ değeri hesaplanır. KULLANILAN REAKTİFLER VE HAZIRLANIŞI Fosfat tampon çözeltisi: 8.5 g potasyum dihidrojen fosfat (KH 2 PO 4 ), g dipotasyum hidrojen fosfat (K 2 HPO 4 ), 33.4 g disodyum hidrojen fosfat heptohidrat Na 2 HPO 4.7H 2 O ve 1.7 g amonyum klorür NH 4 Cl yaklaşık olarak 500 ml destile suda çözülür ve 1 lt ye tamamlanır. Bu tampon çözeltinin ph sı 7.2 olmalıdır. Alternatif olarak 42.5 g KH 2 PO 4 veya 54.3 g K 2 HPO 4 yaklaşık 700 ml distile suda çözülür. % 30 luk NaOH ile ph 7.2 ye ayarlanır. Stok şişede biyolojik büyüme ile ilgili bir belirti görüldüğünde reaktif dökülür. Magnezyum sülfat çözeltisi: 22,5 g MgSO 4. 7 H 2 O distile suda çözülür ve 1 lt ye tamamlanır.

4 S a y f a 4 Kalsiyum klorür çözeltisi: 27.5 g CaCl 2 distile suda çözülür ve 1 lt ye tamamlanır. Demir III klorür çözeltisi: 0.25 g FeCl 3.6H 2 O distile suda çözülür ve 1 lt ye tamamlanır. Asit ve alkali çözeltiler: Asidik veya bazik atık örneklerin nötralizasyonu için kullanılır. Sodyum sülfit çözeltisi: N: g Na 2 SO ml destile suda çözülür. Bu çözelti dayanıklı değildir, günlük hazırlanmalıdır. Nitrifikasyon inhibitörü: 2- chloro-6-(trichloro metil) pyridine Glukoz- glutamik asit çözeltisi: Glukoz ve glutamik asit 103 C de kurutulur. 150 mg glukoz ve 150 mg glutamik asit tartılarak destile suya eklenir ve 1 lt ye tamamlanır. Kullanılmadan önce taze olarak hazırlanır. Amonyum klorür çözeltisi: 1.15 g NH 4 Cl yaklaşık 500 ml suda çözülür ve NaOH ile ph sı 7.2 ye ayarlanır ve 1 ml ye tamamlanır. Çözelti 0.3 mg/ lt N içermektedir. Seyreltme suyu: Örnek için yapılan seyreltmelerde demineralize, distile, musluk veya doğal su kullanılır. KULLANILAN CİHAZLARIN LİSTESİ İnkübasyon şişeleri: 60 ml veya daha büyük kapasiteli (300 ml) kapaklı, şilifli cam şişeler kullanılmaktadır. Şişeler deterjanlı su ile yıkanır, iyice durulanır ve kullanılmadan önce kurulanır. Hava inkübatörü veya su banyosu: Termostatik olarak 20 ± 1 C de kontrol altında tutulur. Fotosentetik olarak çözünmüş oksijen oluşumunu engellemek için ışıktan uzak tutulur. NUMUNE HAZIRLAMA Analiz işlemlerine başlanmadan önce her numunenin ph sı kontrol edilir.

5 S a y f a 5 Fazla alkali (ph > 8.5) veya asitli (ph< 6.0) numuneler; Sodyum hidroksit veya sülfürik asit çözeltileri (% 0.5 dan daha fazla seyreltilmez) ile ph 6.5 veya 7.5 da nötralize edilir. Aşılanan seyreltme suyunun ph sı en düşük numune seyreltmesinden etkilenmemelidir. Aşı örneklerinin ph sı daima ayarlanmalıdır. Atık klor bileşikleri içeren numuneler;eğer mümkünse örnekleme klorlama işleminden önce yapılarak klor içeren örneklerin analizinden kaçınılır. Klorlanmış örnekte mevcut klor atığı tespit edilemiyorsa seyreltme suyu aşılanır. Klorlanmış olan veya kloru uzaklaştırılmış (dechlorinated) örnekler analiz edilmeden önce aşılanmalıdır. Bazı örneklerde bulunan klor ışıkta 1-2 saat tutularak yok edilir. Bu durum genellikle numunenin taşınması sırasında meydana gelir. Kısa sürede yok edilemeyecek klor içeren örneklerde bulunan klor Na 2 SO 3 çözeltisi ilavesi ile parçalanır. Gerekli olan Na 2 SO 3 ın miktarı şu şekilde hesaplanır; nötralize edilmiş örneğin 100 veya 1000 ml si üzerine 10 ml 1+1 asetik asit veya 10 ml 1+50 H 2 SO 4, her 1000 ml için 10 ml KI çözeltisi (10g/100 ml) ilave edilir ve son noktaya ulaşmak için damlatılan nişasta-iyodür Na 2 SO 3 çözeltisi ile titre edilir. Nötralize edilmiş olan numuneye miktarı belirlenen Na 2 SO 3 ilave edilerek karıştırılır ve dakika sonra kalan klor test edilir (Na 2 SO 3 ün fazlası bir oksijen ihtiyacı olduğunu gösterir ve klorlanmış örneklerde bulunabilecek olan belirli chloromine bileşikleri ile yavaş bir şekilde reaksiyona girer). Diğer toksik maddeleri içeren numuneler; Belirli endüstriyel atıklar örneğin kaplama atıkları toksik metalleri içerir. Böyle numuneler daha özel işlemler gerektirir. Erimiş oksijenle aşırı doymuş numuneler; 20 C de 9 mg/lt den daha fazla çözünmüş oksijen içeren örneklere soğuk sularda veya fotosentezin meydana geldiği sularda rastlanabilir. Böyle örneklerin inkübasyonu sırasında oksijen kaybını önlemek için kısmen dolu şişeler yaklaşık 20 C de hava kompresörüyle filtre edilerek temiz hava ile havalandırılarak veya şiddetli bir şekilde çalkalanarak çözünmüş oksijenin indirgenmesi sağlanır.

6 S a y f a 6 Örnek sıcaklığının ayarlanması; Sulandırmalar yapılmadan önce numuneler 20 C ± 1 e ayarlanır. Nitrifikasyonun inhibisyonu; Eğer nitrifikasyon inhibisyonu arzu edilirse şişeler kapatılmadan önce her 300 ml lik şişeye 3 mg veya son konsantrasyonu 10 mg/ lt yapmak için seyreltme suyuna yeterli miktarda 2-chloro-6 (trichloro metil) pyridine (TCMP) ilave edilir. (Not: Saf TCMP kolaylıkla çözülebilir ve örneğin üstünde yüzebilir. Nitrifikasyon inhibisyonu gerektiren örnekler biyolojik arıtım atık suları, biyolojik arıtım suyu ile aşılanmış numuneler ve nehir sularıdır. Ancak bunlarla sınırlamak doğru değildir. DENEYİN YAPILIŞI Seyreltme suyunun hazırlanması: Uygun bir şişe içine arzu edilen miktarda su konulur ve suyun litresine 1 ml fosfat tamponu, 1 ml MgSO 4, 1 ml CaCl 2 ve 1 ml FeCl 3 ilave edilir. Eğer gerekliyse aşılama işlemi yapılır. Kullanmadan önce suyun sıcaklığı 20 ± 3 C ye getirilir. Organik bulunmayan filtre edilmiş hava ile havalandırma yoluyla veya kısmen dolu şişe çalkalama yoluyla havalandırılır. Temiz beher, tüp ve şişeler kullanarak su kalitesi korunur. Seyreltme suyunun saklanması: Kaynak su, şahit seyreltme suyunun kalite kontrol kriterlerini karşıladığı sürece saklanabilir. Ancak bu kriterlere sahip seyreltme suyunun besin, mineral ve buffer ilave edildikten sonra 24 saatten daha uzun bir süre bekletilmemesi gerekmektedir. Seyreltme su blankının 5 günlük oksijen tüketimi 0.2 mg/lt yi aşıyorsa saklanmış kaynak suyu atılmalıdır. Aşılama: Aşı kaynağı: Numunede organik materyali biyolojik olarak parçalayabilen oksitleme yeteneğindeki mikroorganizma popülasyonunun bulunması gereklidir. Evsel atık sular, biyolojik arıtım sularının klorlanmamış veya dezenfekte edilmemiş atık suları ve

7 S a y f a 7 atıksuların deşarj edildiği yüzey suları yeterli derecede mikrobiyal popülasyonları içerir. Bazı atıksular (arıtılmamış endüstri atıkları, dezenfekte edilmiş atıklar, yüksek sıcaklıktaki sular ve ekstrem ph ya sahip atık sular) yeterli derecede mikrobiyal popülasyonları içermez. Böyle atıklar için seyreltme suyuna mikroorganizma populasyonları eklenerek aşılama yapılır. Tercih edilen aşılama biyolojik arıtım sistemlerinden elde edilen atıklardır. Bunun mevcut olmadığı yerde 20 C de en azından 1 saat (36 saati geçmeyecek) çökeltilmiş evsel kökenli atık suların supernatantları kullanılır. Bazı numuneler çökelmiş evsel atıksulardaki mikroorganizmalar tarafından normal oranlarda parçalanamayan materyalleri içerebilir. Böyle numuneler bir biyolojik arıtım tesisinin dezenfekte edilmemiş atıklarında uyum sağlamış mikrobiyal bir popülasyonla aşılanır. Böyle bir imkan bulunmadığı zaman aşı alıcı suyun deşarj noktasının 3-8 km aşağısından alınan sudan elde edilir. Böyle bir aşılama kaynağı da olmadığında laboratuvarda çökelmiş atık suyun bir numunesi sürekli olarak havalandırılarak veya atığa günlük küçük artışlar ilave ederek uyumlu aşılar geliştirilir. Mikrobiyal populasyon elde etmek için isteğe bağlı olarak bir toprak süspansiyonu, aktive edilmiş çamur veya ticari bir preparat kullanılır. Yeterli populasyonun varlığı örnek üzerine BOİ testindeki aşının performansı test edilerek tayin edilir. Adaptasyon zamanı ile sabit bir değere ulaşan BOİ değeri aşı adaptasyonunda başarılı olunduğunu gösterir. Aşı kontrolü: Herhangi bir örnekte olduğu gibi aşılama materyalinin BOİ si tespit edilir. Bu aşı kontrolüdür. Seyreltme teknikleri: Örnek 5 günlük inkübasyondan sonra en azından 1 mg/ lt çözünmüş oksijenin kalması ve en azından 2 mg/ lt çözünmüş oksijenin tüketilmesi için bir kaç kez seyreltilir. 5 seyreltme tavsiye edilmektedir. KOİ gibi daha hızlı bir analiz BOİ analizi ile bağlantılı olabilir ve seyreltme miktarının seçiminde yardımcı olabilir. Güçlü endüstriyel atıklar için % % 1.0, çökelmiş atık sular için % 1-5, biyolojik arıtım atık suları için % 5-22 ve kirli nehir suları için % lük seyreltmelerin kullanılması önerilmektedir.

8 S a y f a 8 Seyreltmeler ya dereceli silindirlerde hazırlanarak BOİ şişelerine aktarılır ya da direk olarak BOİ şişelerinde hazırlanır. BOİ şişelerinin numaralandırılması arzu edilen paralel sayısına ve çözünmüş oksijen tekniğine bağımlı olarak yapılır. Seyreltmeler direk olarak BOİ şişelerinde hazırlandığında ve aşılama gerekli olduğunda aşı direk olarak ya BOİ şişelerine ya da seyreltme suyuna ilave edilir. Seyreltmeden sonra bir şişe % 67 den daha fazla örnek içeriyorsa seyreltilmiş numunedeki nutrientler sınırlı olabilir ve bunun sonucunda biyolojik aktivite indirgenebilir. Böyle örneklerde 1 ml/lt (0.33 ml/300 ml) oranındaki BOİ şişelerine direk olarak nutrient, mineral ve tampon çözeltiler ilave edilir. Seyreltme suyu dereceli silindirlerde hazırlandığında; titrimetrik iyodometrik metodun azide modifikasyonu kullanıldığında, seyreltme suyu dikkatli bir şekilde verilerek eğer gerekliyse 1-2 lt kapasiteli erlen veya silindirlerde aşılama yapılır. Hava girişi olmaksızın yarısı dolu olan erlen doldurulur. Karışık örnekten dikkatli bir şekilde gerekli olan miktardan ilave edilir ve seyreltme suyu ile uygun bir seviyede sulandırılır. Manyetik karıştırıcı ile hava girişinden korunarak iyice karıştırılır. 2 BOİ şişesine karıştırılan dilusyon doldurulur. Bu şişelerden birinden başlangıçtaki çözünmüş oksijen tespit edilir. İkinci şişenin ağzı sıkıca kapatılır ve 5 gün 20 C de inkübe edilir. Eğer çözünmüş oksijen ölçümünde membran elektrot metodu kullanılacaksa bir BOİ şişesine dilüsyon karışımı sifonlanır. Bu şişeden başlangıçtaki çözünmüş oksijen hesaplanır ve şişe yeniden ağzına kadar distile suyla doldurulur. Sıkıca kapatılır ve 20 ± 1 C de 5 gün inkübe edilir. Seyreltme suyunun direk olarak BOİ şişelerinde hazırlandığında; arzu edilen hacimdeki örnek, geniş ağızlı bir volumetrik pipetle belirli hacimdeki BOİ şişelerine eklenir. Gerekli miktardaki aşı materyali BOİ şişelerine ya da seyreltme suyuna ilave edilir. Şişeler kapağın ilavesiyle tüm havanın çıkması için yeterli miktarda seyreltme suyu ile doldurulur, hava kabarcıkları uzaklaştırılır. 1:100 den daha büyük seyreltmeler için son seyreltme yapılmadan önce dereceli silindirde primer bir sulandırma yapılır. Çözünmüş oksijen ölçümü için titrimetrik iyodometrik metot kullanıldığında her seyreltmede iki şişe hazırlanır. Şişelerden birinden başlangıçtaki çözünmüş oksijen değeri hesaplanır. İkinci şişe sıkıca kapatılır ve 5 gün 20 C de inkübe edilir. Çözünmüş oksijen ölçümü için

9 S a y f a 9 membran elektrot metodu kullanılıyorsa her seyreltme için sadece bir BOİ şişesi hazırlanır. Bu şişedeki başlangıçtaki çözünmüş oksijen tespit edilir ve şişe yeniden distile suyla doldurulur. Sıkıca kapatılır ve 5 gün 20 C de inkübe edilir. Kontaminasyonu önlemek için, çözünmüş oksijen elektrodu her ölçümden sonra iyice yıkanmalıdır.tüm seyreltmelerde, seyreltme suyu blankında ve aşı kontrollerinde, başlangıçtaki çözünmüş oksijen tespiti için membran elektrot metodu veya iyodometrik metodun azid modifikasyonu kullanılır. Membran elektrot ve iyodometrik metodun azid modifikasyonlarının kullanıldığı durumlarda çözünmüş oksijen probunun kalibre edilmesi önerilmektedir. Başlangıç çözünmüş oksijen değerinin ölçümü: Eğer numune çözünmüş oksijen ile hızlı bir şekilde reaksiyona giren maddeleri içeriyorsa, başlangıçtaki çözünmüş oksijen değeri BOİ şişesi seyreltilmiş numune ile doldurulduktan hemen sonra ölçülmelidir. Eğer ilk çözünmüş oksijen tüketiminin hızı önemli değilse seyreltmenin hazırlanması ve çözünmüş oksijenin başlangıçtaki değerinin ölçümü arasındaki zaman periyodu önemli değildir. Ancak bu süre 30 dakikayı aşmamalıdır. Seyreltme suyu blankı: Aşılanmamış seyreltme suyunun kalitesini ve inkübasyon şişelerinin temizliğini kabaca kontrol etmek için bir seyreltme su blankı kullanılır. Her bir örnek aşılanmamış seyreltme suyunun bir şişesi ile beraber inkübe edilir. Başlangıçtaki çözünmüş oksijen değeri ile son çözünmüş oksijen değeri tespit edilir. Çözünmüş oksijen tüketimi 0.2 mg/ lt den büyük olmamalıdır ve 0.1 mg/ lt den daha büyük olmayan tercih edilmektedir. 0.2 mg/lt den daha fazla çözünmüş oksijen tüketimi olan bütün seyreltme suları atılmalı ve kontaminasyon kaynakları elimine edilmeli veya alternat bir dilusyon suyu kaynağı seçilmelidir. * İnkübasyon: Arzu edilen seyreltmeleri, aşı kontrolü, seyreltme suyu blankı ve glukoz-glutamik asit kontrollerini içeren BOİ şişeleri 20 C ± 1 C de inkübe edilir. * Çözünmüş oksijenin sonuç değerinin tespit edilmesi:

10 S a y f a 10 5 günlük inkübasyondan sonra numunenin, şahitin ve kontrollerin çözünmüş oksijen değeri ölçülür. HESAPLAMA Minimum 2.0 mg/lt çözünmüş oksijen tüketimini ve 1.0 mg/lt çözünmüş oksijen kalımını karşılayan bütün şişeler için BOİ 5 değerinin hesaplanması şu şekildedir; D1 D2 BOİ 5 = mg / lt P Seyreltme suyu aşılandığında; ( D D ) ( B B ) f BOİ 5 = mg / lt P D 1 = seyreltilmiş örneğin hazırlamasından hemen sonra ölçülen çözünmüş oksijen değeri, mg/ lt D 2 = 20 C de 5 günlük inkübasyonundan sonraki çözünmüş oksijen değeri, mg/ lt P= kullanılan numunenin ondalık volumetrik fraksiyonu B 1 = inkübasyondan önce aşı kontrolünün çözünmüş oksijen değeri, mg/ lt B 2 = inkübasyondan sonra kontrol aşının çözünmüş oksijen değeri, mg/ lt f= seyreltilmiş örnekteki aşının kontroldeki aşıya oranı Eğer aşı materyali direk olarak örneğe veya aşı kontrol şişelerine ekleniyorsa; f= (seyreltilmiş örnekteki aşının hacmi) (aşı kontrolündeki aşının hacmi) ÇALIŞMA ORTAMI ŞARTLARI VE ALTYAPI Numuneler, analize başlanmadan önce oda sıcaklığına ( 20 ± 1 ºC ) getirilir. BOİ numuneleri analiz edilene kadar geçen süre içerisinde, düşük değerlerin ortaya çıkmasına neden olacak şekilde bozunabilirler. Bu etkiyi minimize etmek için ya numunenin analizi hemen yapılmalı ya da donma noktasına yakın bir sıcaklıkta saklanmalıdır, ancak yinede bu saklama süresi fazla uzun olamaz:

11 S a y f a Kapma Numune: Eğer analiz numune alımından sonra ki 2 saat içinde yapılamayacaksa 4 ± 2 ºC de soğutarak saklama gereklidir. Numunenin analizi 6 saat içinde yapılmalıdır, ancak bu süre içinde analiz yapılamayacak bir mesafeden numune alınmış ise 4 ± 2 ºC veya altında saklanmalı ve raporlarda beklenen süre ve saklama sıcaklığı belirtilmelidir. Hiçbir durumda 24 saatten daha fazla beklemiş numunelerin analizi yapılmaz. 2 Kompozit Numune: Numuneler 4 ± 2 ºC veya daha düşük sıcaklıkta saklanır. Süre limiti 24 saattir, kapma numunelerin saklama kriterleri uygulanır. Arzu edilen seyreltmeleri, aşı kontrolü, seyreltme suyu blankı ve glukoz-glutamik asit kontrollerini içeren BOİ şişeleri 20 C ± 1 C de 5 gün boyunca inkübe edilebileceği sıcaklık kontrolünün yapılabildiği özel ısıtma sistemi içeren odada tutulmalıdır.