Tuzlu Sular (% 97,2) Tatlı Sular (% 2,7) Buzullar (% 77) Yer altı Suları (% 22) Nehirler, Göller (% 1)

Transkript

1 Yer altı Suyu Yeraltı Suyu Hidrolojisi Giriş Hidrolojik Çevrim Enerji Denklemleri Darcy Kanunu Akifer Karakteristikleri Akım Denklemleri Akım Ağları Kuyular Yeraltısuyu Modellemesi 1

2 Su, tüm canlılar için bir ihtiyaçtır. Dünya Su Kaynakları Tuzlu Sular (% 97,2) Tatlı Sular (% 2,7) Buzullar (% 77) Yer altı Suları (% 22) Nehirler, Göller (% 1) 2

3 Dünya Su Kaynakları Toplam Su Miktarı km³ (% 100) Okyanuslar km³ (% 97.2) Tatlı Sular km³ (% 2.8) Buzullar km³ (% 77) Yeraltı Suları 8, km³ (% 22) Yüzeysel Sular km³ (% 1) Akarsular ve Göller Türkiye de dağlarda bulunan küçük göllerle birlikte 120 den fazla doğal göl bulunmaktadır. Doğal göller dışında Türkiye de 555 kadar baraj gölü bulunmaktadır. Türkiye göllerinin yanısıra akarsuları açısından da zengin bir ülkedir. Kaynakları Türkiye topraklarında olan birçok akarsu değişik denizlere dökülür. Karadeniz'e Sakarya, Filyos, Kızılırmak, Yeşilırmak, Çoruh ırmakları; Akdeniz'e Asi, Seyhan, Ceyhan, Tarsus, Dalaman ırmakları; Ege Denizi'ne Büyük Menderes, Küçük Menderes, Gediz ve Meriç nehirleri; Marmara Denizi'ne Susurluk/Simav Çayı, Biga Çayı, Gönen Çayı dökülür. Ayrıca Fırat ve Dicle nehirleri Basra Körfezi'nde, Aras ve Kura nehirleri ise Hazar Denizi'nde son bulur. 3

4 Türkiye 26 adet hidrolojik havzaya ayrılmıştır. Havzaların ortalama yıllık toplam akışları 186 milyar m³ tür. Havza verimleri birbirlerinden farklı olup, Fırat ve Dicle havzalarının toplam ülke potansiyelinin yaklaşık % 28,5 ine sahip olduğu görülmektedir. 4

5 TOPRAK KAYNAKLARI Tarım alanı : 28,05 milyon ha Sulanabilir alan : 25,75 milyon ha Kuru tarım alanı : 17,25 milyon ha Sulanabilir alan hedefi : 8,50 milyon ha Sulanan alan : 4,90 milyon ha 5

6 SU KAYNAKLARI POTANSİYELİ Yıllık ortalama yağış : 643 mm/m² Türkiye nin yüzölçümü : km² Yıllık yağış miktarı : 501 milyar m³ Buharlaşma : 274 milyar m³ Yeraltına sızma : 41 milyar m³ Yüzey Suyu Yıllık yüzey akışı : 186 milyar m³ Kullanılabilir yüzey suyu : 98 milyar m³ (yurt içi akarsularından 95 + yurt dışı akarsulardan 3 =98 milyar m³) Yer altısuyu Yıllık çekilebilir su miktarı : 14 milyar m³ Toplam Kullanılabilir Su (net) : 112 milyar m³ Su varlığına göre ülkeler aşağıdaki şekilde sınıflandırılmaktadır; Su fakiri Su azlığı < m³/kişi < m³/kişi Su zengini > m³/kişi Türkiye: m³/kişi ile Su Azlığı çeken bir ülke 6

7 Yeraltısuyu Hidrolojisi Tanımı: Yerküre içerisindeki tüm sular yeraltısuyu olarak tanımlanabilir. Suya doygun olmayan bölge Zemin yüzeyi Zemin suyu Kapiler saçak Suya doygun bölge Su tablası Yer altı suyu 7

8 Yeraltısuyu Hidrolojisi Tanımı: Yeraltısuyu Hidrolojisi, yerküre içerisindeki suyun miktarı, hareketi, dağılımı, kalitesi vb. konularla ilgilenen bilim dalıdır. Hidrojeoloji = Jeohidroloji = Yeraltısuyu Jeolojisi = Yeraltısuyu Hidrolojisi Yoğunluk (özgül kütle) : Birim hacmin kütlesidir. ρ = ρ = g/cm³, kg/cm³, kg/m³ m = g, kg, kg v = cm³, cm³, m³ m v ρ su : 1000 kg/m³ (+4 ºC, 1 atm) 8

9 γ = Özgül hacim: v = 1 ρ γ = ρ.g ( m³ / kg) Özgül Ağırlık: Birim hacmin ağırlığıdır. ( kg / m³) ( m / s²) = ( kg. m / s²) / m³ = N / m³ γ su = 9800 N/m³ Viskozite = kayma gerilmelerine karşı direnç gösterme özelliğidir. τ µ = du / dy µ ρ ( m² / s) ( N. s / m²) Kinematik Viskozite = viskozitenin yoğunluğa bölünmesi ile elde edilir. ν = 9

10 Kapilarite: Küçük bir cam tüp suyun içerisine yerleştirildiğinde, tüpün içersindeki su seviyesi bir miktar yükselecektir. Kapilarite: Küçük bir cam tüp suyun içerisine yerleştirildiğinde, tüpün içersindeki su seviyesi bir miktar yükselecektir. h γπr 2 h Θ 2πRσ h 2σ cosθ = γr 10

11 +4 ºC +20 ºC Yoğunluk (kg/m³) Özgül Ağırlık (N/m³) Dinamik viskozite katsayısı (Ns/m²) Kinematik viskozite (m²/s) Yüzeysel gerilim (kg/m) Hidrolojik Çevrim Hidrolojik Denge (Bütçe Denklemi ) Giren Bileşenler Çıkan Bileşenler = Hacimsel Değişme 11