1. Bölüm SİGORTA ve RİSK KAVRAMLARI

Transkript

1 İÇİNDEKİLER GİRİŞ Bölüm SİGORTA ve RİSK KAVRAMLARI 1. Sigorta ve Risk Kavramları Sigortanın Doğuşu Sigortanın Tanımı ve Önemi Risk Nedir? Risk Yönetimi ve Risk Unsurları Risk Analizi Bölüm SİGORTANIN TEMEL PRENSİPLERİ 2. Sigortanın Temel Prensipleri Azami İyi Niyet Prensibi Sigortalanabilir Menfaat Prensibi Tazminat Prensibi Halefiyet ve Rücu Prensibi Yakın Neden Prensibi Hasara Katılım Prensibi Bölüm SİGORTANIN İŞLEVLERİ 3. Sigortanın İşlevleri Sigortanın Güvence ve Risk Yönetimi İşlevleri Sigortanın Ekonomik İşlevleri Bölüm SİGORTANIN TEMEL KAVRAMLARI 4. Sigortanın Temel Kavramları Sigortacı Sigorta Aracıları (Acenteler) Sigortalı Sigorta Ettiren Lehdar / Menfaattar Sigorta Primi Kaynakça

2 vi SİGORTACILIK 5. Bölüm DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE SİGORTACILIĞIN TARİHÇESİ 5. Dünya da ve Türkiye de Sigortacılığın Tarihçesi Dünya da Sigortacılığın Tarihçesi Türkiye de Sigortacılığın Tarihçesi Kaynakça Konu SİGORTA SÖZLEŞMESİ 6. Sigorta Sözleşmesi Sigorta Sözleşmesinin Değişmesi Sigorta Sözleşmelerinin Sona Ermesi Sigorta Sözleşmelerinde Kullanılan Belgeler Teklifname Poliçe Sigorta Geçici İlmühaberi Abonman (Sözleşmesi) Poliçesi Zeyilname (Poliçe Eki) Tecditname Kaynakça Bölüm SİGORTA PRİMİ VE TARİFE SİSTEMİ 7. Sigorta Primi ve Tarife Sistemi Sigorta Primi (Premium) Tarifeler Kaynakça Bölüm TÜRK SİGORTACILIK SİSTEMİNDE BULUNAN KURULUŞLAR 8. Türk Sigortacılık Sisteminde Bulunan Kuruluşlar Sigortacılık Genel Müdürlüğü Sigorta Denetleme Kurulu Sektör Kurumları Sigorta Şirketleri Brokerler Acenteler Sigorta Eksperleri Aktüerler Özellikli Kurumlar Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) Trafik Sigortası Bilgi Merkezi (TRAMER) Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) Güvence Hesabı

3 İÇİNDEKİLER vii Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu (TMTB) Türkiye Yeşil Kart Reasürans Poolü Türk Sigorta Enstitüsü Vakfı (TSEV) Türk Loydu Vakfı Sigortacılık Eğitim Merkezi (SEGEM) Mesleki Kuruluşlar Türkiye Sigorta Ve Reasürans Şirketleri Birliği (TSRSB) Sigorta Acenteleri İcra Komitesi Sigorta Eksperleri İcra Komitesi Dernekler ve Vakıflar Kaynakça Bölüm SİGORTA İŞLETMELERİNİN ORGANİZASYONU 9. Sigorta İşletmelerinin Organizasyonu İç Organizasyon Yapısı Sigorta İşletmesinin Fonksiyonlarına Göre Organizasyonu Genel Yönetim Bölümü Yardımcı Bölümler Dış Hizmetler Bölümü Hasar Bölümü Aktüerya ve İstatistik Bölümü Reasürans Bölümü Denetim Bölümü Hukuk Bölümü İnsan Kaynakları Bölümü Muhasebe ve Tahsilat Bölümü Sigorta İşletmesinin Üretim Esasına Göre Organizasyonu Teklifname Kabul Bölümü Poliçe Düzenleme Bölümü Dış Organizasyon Yapısı Acenteler Prodüktörler Brokerler Sigorta Eksperi Kaynakça Bölüm HASAR TESBİTİ ve HASAR YÖNETİM SİSTEMİ 10. Hasar Tesbiti ve Hasar Yönetim Sistemi Hasar Kavramı ve Önemi Hasar Ve Tazminat Hasar Tesbit Süreci Hasar Yönetim Sistemi Hasar Maliyetlerinin Artması ve Hasar Denetimlerinin Güçleşmesi

4 viii SİGORTACILIK Rizikonun Belirsizliği Sigorta Bedellerinin Güncel Değerlerinin Tespitinin Güçleşmesi ve Rayiç Değerlerinin Farklılık Arz Etmesi Sigortalanacak Unsurları ve Olası Hasar Unsurlarının Belirlenmesinin Zorlaşması Teknik Branşlar ve Hasar Konularına İlişkin Görüş Oluşturulması ve Sektör Bilgi İhtiyacına İlişkin Sorunlar Yurtdışı Sektör Gelişmelerinin Takip Edilmemesi Sigortalıların Sicili, Pertotal Araçların İzlenmesi ve Online Ekspertiz Hizmetleriyle İlgili Sorunlar Hızlı Teknolojik Gelişmeler Kaynakça Bölüm REASÜRANS 11. Reasürans Reasürans Tanımı Reasürans İşlemi Reasürans Tarihçesi I. Dünya Savaşına Kadar Olan Dönem I. Dünya Savaşı Sonundan Günümüze Kadar Olan Dönem Milli Reasürans T.A.Ş Reasürans Metotları Orantılı (Bölüşmeli) İhtiyari Resürans Orantılı (Bölüşmeli) Trete Reasürans Tretenin Özellikleri Eksedan Reasürans Metodu İhtiyari / Zorunlu (Fakültatif/Obligatuar) ve Açık Kuvertür (Open Cover) Reasürans Metodları Orantısız (Bölüşmesiz) Trete Reasüransı Finansal Reasürans Hasar Portföyü Devirleri (Loss Portfolio Transfers) Hasarda Artma Teminatları (Adverse Development Covers) Finansal Kotpar Anlaşmaları (Finite Quota Shares) Hasarı Yayan Anlaşmalar (Spread Loss Treaties) Kaynakça Bölüm BİREYSEL EMEKLİLİK SİSTEMİ (BES) 12. Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) Bireysel Emeklilik Sistemine Genel Bir Bakış Bireysel Emeklilik Sisteminin Genel İşleyişi Özel Emeklilik Fonlarının Dünyada Ortaya Çıkışı Türkiye de Bireysel Emeklilik Sistemi Bireysel Emeklilik İle İlgili Kurumlar Bireysel Emeklilik Danısma Kurulu (BEDK)

5 İÇİNDEKİLER ix Emeklilik Gözetim Merkezi A.Ş. (EGM) Bireysel Emeklilik Şirketleri Bireysel Emeklilik Aracıları Türkiye de Sistemin İşleyişi Bireysel Emeklilik Sistemine Katılım Bireysel Emeklilik Sisteminin Finansmanı Emeklilige Hak Kazanma ve Emeklilik Seçenekleri Emeklilik Yatırım Fonu Türleri Gelir Amaçlı Fonlar Büyüme Amaçlı Fonlar Para Piyasası Fonları Kaynakça Bölüm AVRUPA BİRLİĞİ TEK SİGORTA PİYASASI 13. Avrupa Birliği Tek Sigorta Piyasası Avrupa Birliğine Genel Bakış Tek Sigorta Piyasasının Amacı ve Gelişimi Avrupa Birliğinde Sigortacılık Avrupa Birliğinde Tek Sigorta Piyasası Tek Sigorta Piyasasında Sigorta Aracıları Tek Sigorta Piyasası ve Türkiye Kaynakça Bölüm TÜRK SİGORTACILIK SEKTÖRÜNÜN AB ÜLKELERİ SİGORTACILIK SEKTÖRÜ İLE KARŞILAŞTIRILMASI 14. Türk Sigortacılık Sektörünün Ab Ülkeleri Sigortacılık Sektörü İle Karşılaştırılması Avrupa Birliği Ülkelerinde ve Türkiye de Sigortacılık Sektörü Türk Sigortacılık Sektörünün AB Ülkeleri Sigortacılık Sektörü İle Karşılaştırılması Sigorta Şirketi Sayısı Çalışan Sayısı Toplam Prim Üretimi Kişi Başına Düşen Prim Üretimi Prim Üretiminin GSYİH ye Oranı Sonuç Kaynakça Bölüm SİGORTA BRANŞLARI (TÜRLERİ) 15. Sigorta Branşları Kaza Sigortaları Bedensel Kaza Sigortaları

6 x SİGORTACILIK Bedensel Kaza Sigortalarında Teminat Türleri Bedensel Kaza Sigortalarında Uygulama Türleri Ferdi Kaza Sigortası Grup Ferdi Kaza Sigortası Yurtdışı Ferdi Kaza ve Ani Rahatsızlık Sigortası Profesyonel Futbolcu Ferdi Kaza Sigortası Koltuk Ferdi Kaza Sigortası Karayolu Yolcu Taşımacılığı Otobüs Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası Kısa Mesafe Otobüs Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası Okul Servis Araçları Ferdi Kaza Sigortası Kaza Sigortasında Tazminat Sigortalıların veya Hak Sahiplerinin Başvuru Hakkı ve Başvuru Süresi Rizikonun Gerçekleşmesi Halinde Sigorta Ettiren, Sigortalılar veya Hak Sahiplerinin Yükümlülükleri Tazminatın Belirlenmesi Teminat Türlerinin Birleşmesi Tazminatın Ödenmesi Sağlık / Hastalık Sigortası Sağlık Sigortası Sağlık Sigortası Teminatı Kapsamı Sağlık Sigortası Teminatı Dışı Kalan Haller Genel Sorumluluk Sigortaları Zorunlu Sorumluk Sigortaları Motorlu Araç Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik)Sigortası Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası) Genel Şartları Motorlu Araçlarla İlgili Mesleki Faaliyette Bulunanların Sorumluluk Sigortası Yeşil Kart (Gren Card) Sigortaları Tehlikeli Maddeler Zorunlu Sorumluluk Sigortası Tehlikeli Maddeler Zorunlu Sorumluluk Sigortası Genel Şartları Tüpgaz Zorunlu Sorumluluk Tüpgaz Zorunlu Sorumluluk Sigortası Genel Şartları Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları Kapsama Giren Teminat Türleri ve Üst Sınırları

7 İÇİNDEKİLER xi Sorumluluğu Kaldıran veya Azaltan Haller Kapsam Dışında Kalan Haller Sigorta Kapsamına Girmeyen Taşıtlar Özel Güvenlik Zorunlu Mali Sorumluluk Özel Güvenlik Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları Kapsama Giren Teminat Türleri Sorumluluğu Kaldıran veya Azaltan Haller Zorunlu Sertifika Mali Sorumluluk Zorunlu Sertifika Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları İsteğe Bağlı Sorumluluk Sigortaları Üçüncü Şahıslara Karşı Mali Sorumluluk Üçüncü Şahıslara Karşı Mali Mesuliyet Sigortası Genel Şartları Motorlu Kara Taşıtları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası Ek Sözleşmeyle Teminat Kapsamına Alınabilecek Hal ve Teminat Dışında Kalan Haller Ürün Mali Sorumluluk Sigortası Sigortanın Kapsamı İşveren Mali Sorumluluk Sigortası İşveren Sorumluluk Sigortası Genel Şartları Asansör Kazalarında Üçüncü Şahıslara Karşı Mali Sorumluluk Sigortası Asansör Kazalarında Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluk Sigortası Genel Şartları Mesleki Sorumluluk Sigortası Mesleki Sorumluluk Sigortası Genel Şartları Başlıca Mesleki Sorumluluk Sigortaları Kıyı Tesisleri Deniz Kirliliği Mali Sorumluluk Tazminat (Mal) Sigortaları Mal Sigortalarında Temel İlkeler Menfaat İlkesi Sigorta Bedelinin Sigorta Değerine Denkliği İlkesi Halefiyet ilkesi Hasar Tazminatı Ödenmesi İlkeleri Sigortalı Malın Sahibinin (Menfaat Sahibinin) Değişmesi İlkesi Zamanaşımı Mal Sigortalarında Tarafların Karşılıklı Hukuku Sigortalının Yükümlülükleri Sigortacının Yükümlülükleri (Tazminatı Ödemek) Yangın ve Doğal Afet Sigortaları

8 xii SİGORTACILIK Yangın Sigortası Sigortanın Kapsamı Sigorta Bedelinin Kapsamı Aksine Sözleşme İle Teminat Kapsamına Dahil Edilebilecek Haller ve Kayıplar Teminat Dışında Kalan Haller Yangın Sigortaları İle Birlikte Verilen Ek Teminatlar Yangın ve İnfilak Mali Sorumluluğu Tazmin Kıymetlerinin Hesabı, Yangın Sigortalarının Uygulamadaki Örnekleri Zorunlu Deprem Kasko Sigortaları Sigortanın Kapsamı Ek Sözleşme İle Teminata Dahil Edilebilecek Haller Teminat Dışında Kalan Haller Eksik Sigorta ve Aşkın Sigorta Hükümleri Muafiyetler Hasar ve Tazminat Tazminatın Hesaplanması Kuralları Hasar ve Tazminatın Sonuçları Menfaat Sahibinin Değişmesi Nakliyat ve Ulaşım Sigortaları Tekne Sigortaları Taşıma Türlerine Göre Ayrım Teminat Türlerine Göre Ayrım Genel Zararlar Cam Kırılması Cam Kırılmasına Karşı Sigorta Genel Şartları Hırsızlık Hırsızlık Sigortası Genel Şartları Sigortanın Kapsamı Mühendislik Sigortları İnşaat Sigortaları, İnşaat Bütün Riskler (CAR Construction All Risks) Montaj Sigortaları, Montaj Bütün Riskler (EAR Erection All Risks) Makine Kırılması Sigortası (MBİ-Machinery Breakdown İnsurance) Elektronik Cihaz Sigortaları (EEİ-Electronic Equipment İnsurance) Dolu Sera Sera Sigortası Genel Şartları

9 İÇİNDEKİLER xiii Devlet Destekli Sera Devlet Destekli Sera Sigortası Genel Şartları Sigortanın Kapsamı Devlet Destekli Bitkisel Ürün Devlet Destekli Bitkisel Ürün Sigortası Genel Şartları Sigortanın Kapsamı Devlet Destekli Su Ürünleri Devlet Destekli Su Ürünleri Sigortası Genel Şartları Devlet Destekli Hayvan Hayat Devlet Destekli Hayvan Hayat Sigortası Genel Şartları Hayvan Hayat Hayvan Hayat Sigortası Genel Şartları Kümes Hayvan Hayat Kümes Hayvanları Hayat Sigortası Genel Şartları Devlet Destekli Kümes Hayvan Hayat Devlet Destekli Kümes Hayvanları Hayat Sigortası Genel Şartları Kredi Sigortaları Kredi (Kredi-Borcun Ödenmemesi) Kredi Sigortası Genel Şartları Sigortanın Konusu Tanımlar Sigorta Sözleşmesinin Kapsamı Sigortacının Ödeme Yükümlülüğü Teminat Dışında Kalan Haller Ek Sözleşme ile Teminat Altına Alınabilecek Haller Muafiyet Finansal Kayıplar (Kar Kaybı) Yangına Bağlı Kar Kaybı Sigortası Genel Şartları Sigortanın Konusu Teminatın Kapsamı Tazminat Süresi Teminat Dışında Kalan Haller Hukuksal Koruma Sigortaları Hukuksal Koruma Sigortası Genel Şartları Sigortanın Konusu Sigortanın Kapsamı Ek Sözleşme ile Teminat Kapsamına Dahil Edilebilecek Hususlar Teminat Kapsamına Giren Giderler Teminat Dışında Kalan Giderler Teminat Dışında Kalan Genel Haller Hukuksal Korumanın Kasıtla İşlenen Suçlarda Ortadan Kalkması Sigortanın Coğrafi Sınırı Hayat Sigortaları

10 xiv SİGORTACILIK Risk Ağırlıklı Hayat Sigortaları Birikimli Hayat Sigortaları Hayat Sigortaları Genel Şartları Bireysel Emeklilik Sistemi Bireysel Emekliliğin Özellikleri Sosyal Güvenliğin Özellikleri Kaynakça Bölüm TÜRK VERGİ SİSTEMİNDE YER ALAN HÜKÜMLER IŞIĞINDA SİGORTACILIK SEKTÖRÜ VE VERGİLENDİRİLMESİ 16. Türk Vergi Sisteminde Yer Alan Hükümler Işığında Sigortacılık Sektörü ve Vergilendirilmesi Sigorta Şirketleri Üzerindeki Vergisel Yükler Sigorta Şirketleri Üzerindeki Vergisel Yükümlülükler Doğrudan Ödenen Vergiler Kurumlar Vergisi Gelir Vergisi Dolaylı Olarak Ödenen Vergiler Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi Yangın Sigorta Vergisi Katma Değer Vergisi Damga Vergisi Veraset Ve İntikal Vergisi (VİV) Ödenen Fonlar Trafik Hizmetleri Geliştirme Fonu Güvence Hesabı Sigorta Şirketleri Ve Aracılarının Düzenlemekle Yükümlü Olduğu Belgeler Fatura Sigorta Komisyonu Gideri Belgesi Sigorta Aracılık Şirketlerinin Vergilendirilmesi Sigorta Aracılarının Vergilendirilmesi Gelir Vergisi Yükümlülüğü BSMV Yükümlülüğü KDV Mükellefiyeti Bireysel Emeklilik Yatırım Fonlarının Vergilendirilmesi Bireysel Emeklilik Primlerinin Vergilendirilmesi Şahıs Sigortası Primlerinin Gelir Vergisi Matrahından İndirilmesi Katkı Payının Ödenmesi Aşamasında Vergilendirme Değerlendirme ve Sonuç Kaynakça

11 İÇİNDEKİLER xv 17. Bölüm SİGORTACILIK FAALİYETİNİN DENETİMİ 17. Sigortacılık Faaliyetinin Denetimi Denetimin Tanımı ve Türleri Denetimin Tanımı Denetimin Türleri Denetimin Amacı Yönünden Denetçi ile İşletme Arasındaki Örgütsel İlişki Yönünden İç Denetim Dış Denetim Sigortacılık Sektöründe Kamu Denetimi Kamu Denetimi ve Türleri Kamu Denetimine İlişkin Kurumlar Hazine Müsteşarlığı Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü Hazine Müsteşarlığı Sigorta Denetleme Kurulu Türkiye de Sigortacılık Sektörünün Devlet Tarafından Denetimi Sigortacılık Sektöründe Bağımsız Dış Denetim Bağımsız Denetime Yetkili Kuruluşlar Bağımsız Denetim Faaliyeti ve Denetçi Görüşü Sigortacılık Sektöründe İç Denetim İç Denetim Sisteminin Amacı İç Denetim Sisteminin Yapısı İç Denetim Biriminin Yapısı İç Denetçilerin Nitelikleri ve Yetkileri İç Denetim Faaliyetleri, Çalışma Esasları ve Denetim Planı İç Denetimde Denetim Dönemi Kaynakça Bölüm SİGORTA PAZARLAMASI 18. Sigorta Pazarlaması Pazarlama Kavramı Hizmetlerin Pazarlanması Hizmet Kavramı, Özellikleri Ve Türleri Hizmet Sektörünün Günümüzdeki Önemi Hizmetlerin Pazarlama Bileşenleri Sigortacılıkta Pazarlama Sigorta Pazarının Özellikleri Türkiye de Sigorta Pazarının Özellikleri Sigortacılıkta Pazarlama Bileşenleri Sigortacılıkta Hizmet Kavramı Sigorta Hizmetlerinde Fiyatlama

12 xvi SİGORTACILIK Sigorta Hizmetlerinde Dağıtım Kanalları Sigorta Acenteleri Prodüktör Genel Vekil (Temsilcilikler) Broker Sigorta Eksperleri Sigortacılıkta Doğrudan Pazarlama Sigorta Hizmetlerinde Tutundurma Kişisel Satış Reklam Halkla İlişkiler ve Tanıtım Satış Geliştirme Kaynakça Bölüm SİGORTA İŞLEMLERİ MUHASEBESİ 19. Sigorta İşlemleri Muhasebesi Sigorta Ve Sigorta İşlemleri Muhasebesi Giriş Sigorta Muhasebesi Tekdüzen Hesap Planı Sigorta İşlemleri Muhasebesi Sigorta Konusu İktisadi Kıymetler İşletme Varlıklarının Sigortalanması İşletme Aktifine Kayıtlı Varlıkların Hasar Görmesi Sigorta dan Tazminat Alınması Hasar Gören Varlıklar İçin Sigorta Şirketinden Tazminat Alınması Ticari Malların Sigorta Tazminatları Amortismana Tabi Duran Varlıkların Sigorta Tazminatları Amortismana Tabi Duran Varlıkların Yenilenmesi İçin Yenileme Fonu Ayrımı Ve Kullanımı Hasar Gören Ticari Mal Ve Amortismana Tabi Duran Varlıkların Satılması Sigorta Aracılık Hizmetleri Muhasebesi Poliçe Üretimi Ve Primlerin İzlenmesi Prim Tahsilatlarının İzlenmesi Dönemsonu İşlemleri Kaynakça EKLER Sayılı Sigortacılık Kanunu Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği Sigortacılık Etik İlkeleri Sigortacılık Terimleri Sözlüğü KAYNAKLAR