YABANCI DİL ÖĞRETİMİNDE DUYUŞSAL BOYUT AĞIRLIKLI BİR PROGRAMIN ÖĞRENCİLERİN İSTEK VE BEKLENTİLERİNE ETKİSİ

Transkript

1 XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya 1 YABANCI DİL ÖĞRETİMİNDE DUYUŞSAL BOYUT AĞIRLIKLI BİR PROGRAMIN ÖĞRENCİLERİN İSTEK VE BEKLENTİLERİNE ETKİSİ Dr. Ahmet KARA G.Antep Üniv. Adıyaman Eğit. Fak. E.B.Bölümü a20kara@hotmail.com Özet Bu araştırmanın amacı, yabancı dil dersinde duyuşsal boyut ağırlıklı bir programın öğrencilerinin istek ve beklentilerine etkisini belirlemektir. Bu araştırmaya öğretim yılı güz döneminde Adıyaman İli Merkez Cumhuriyet İlköğretim okulu beşinci sınıfının İngilizce dersini alan öğrencileri katılmıştır. Deneysel olarak planlanan bu araştırma için beşinci sınıf öğrencilerinden biri deney diğeri kontrol grubu olmak üzere, her birinden 37 şer öğrencilik iki grup oluşturulmuştur. Araştırma, Öntest sontest kontrol gruplu desene uygun olarak planlanmıştır. Deney grubuna duyuşsal boyut ağırlıklı program uygulanmış, kontrol grubunda ise geleneksel program kullanılmıştır. Araştırmada veriler, İngilizce Dersinde İstek ve Beklenti Tutum Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesi ile elde edilen sonuçlarda; kontrol grubuna kıyasla, deney grubu öğrencilerinin, İngilizce dersine daha fazla istekli oldukları ve ders ile ilgili beklentilerinde olumlu gelişmeler sağlanmıştır. Anahtar kelimeler: Eğitimde Duyuşsal Boyut, Duyuşsal Boyut Ağırlıklı Program, İstek ve Beklenti, İngilizce Öğretimi, İlköğretim. EFFECTS OF A CURRICULUM BASED ON AFFECTIVE DIMENSION TO THE DESİRE AND EXPECTATİON OF STUDENTS Abstract The aim of this study is to determine the effect of a curriculum based on affective dimension on the desire and expectation of Primary School students in Foreign Language Learning. The students of the fifth grade at Cumhuriyet Primary School in Adıyaman province and take English lesson in fall term ( ) were included in this survey. Two groups were formed in each of which 37 students were included. One of the groups was chosen as the experimental group and the other as control group. The survey was planned according to the design with pre-test and post-test control group. The curriculum based on affective dimension was used in the experimental group and the traditional curriculum was used in the control group. The attitude scale of the affective dimension in English course collected the data. As a result of this survey, it was understood that the curriculum based on affective dimension affect the desire and expectation of students in positive direction. Key Words: Affective Dimension in Education, Curriculum Based on the Affective Dimension, desire and expectation, Teaching English, and Primary School. GİRİŞ Eğitim kurumları insan davranışlarını öngörülen yönlerde biçimlendirme sürecinin yaşatıldığı mekanlardır. Bu mekanlar insan kişiliğinin farklılaştırıldığı eğitim ortamlarını oluşturmaktadırlar. Bireydeki bu farklılaşma eğitim sürecinde kazanılan bilgi, beceri, tutum ve değerler yoluyla gerçekleşir. Bireydeki farklılaşmanın sağlanması için birbirini izleyen olayların ya da durumların yaşatılması gerekmektedir. Eğitim süreci birbirini izleyen ve birbiri üzerine biriken öğrenme ve öğretme olaylarından oluşmaktadır. Eğitim sürecinde farklılaşmayı sağlayan davranışlar genelde bilişsel, duyuşsal ve psiko-motor olmak üzere üç alanda incelenmektedirler. İnsanoğlunun bilişsel davranışları bilgiyi ve bilgiden doğan zihinsel

2 2 yetenekleri ve becerileri kapsayan davranışlardır. Psiko-motor davranışlar ise vücut organlarının biri tarafından yapılan ya da, yapılması birden çok organın koordinasyonunu gerektiren hareketlerle ilgili becerileri kapsar. Duyuşsal alandaki davranışlar ise belli duyuşsal özellikleri (İstek, beklenti, ilgi, güdü, motivasyon, tutum, değer, kaygı vb.) kapsayan ve dışarıya yansıtan hareket ve duygulardır. Ülkemizde, çeşitli eğitim kurumlarının oluşturduğu eğitim sistemi en çok tartışılan kurumlar arasında yer almaktadır. Uygulanan eğitimin çeşitli açılardan başarısız olduğu herkes tarafından çeşitli biçimlerde ifade edilmektedir. Toplumda yaşanan sorunlar, eğitimin başarısızlığının göstergeleridir. Ticari, kamusal, ekonomik, sanatsal, kültürel ahlaksızlıkların sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Bu sorunların temeline bakıldığında duyuşsal eğitimin yeterince hatta neredeyse hiç yapılmadığı görülmektedir. Genel mesleki ve teknik okullara, ve yüksek öğretime başvuran bireylerin çoğu bilgi ve beceri edinmekten, bilişsel, duyuşsal ve psiko-motor alanlarda kendilerini geliştirmekten ve yüksek bir kültürel birikime sahibi olmaktan çok, bir an önce diploma sahibi olmayı hedeflemektedirler. Her türlü görevin ve işin duyuşsal yönünü hiçe sayarak öğrenciler, veliler ve idareciler, sadece ve sadece diplomaya önem vermektedirler. Özellikle öğretmenlik mesleğinde olduğu gibi çeşitli mesleklerde de duyuşsal eğitime yeterince önem verilmemesi sonucu eğitim sistemimizde ve çeşitli mesleklerde sorunlar yaşanmaktadır. Öğretmenler zamanın yetersizliğinden, programın yoğunluğundan, ücret yetersizliğinden söz ederek görev ve sorumluluklarını sadece teftişin gerektirdiği ölçülerde yapmayı yeğlemektedirler. Hatta öğrenci dosyalarındaki duyuşsal gelişimin ciddi yapıldığı pek söylenemez. Duyuşsal eğitim insanların kendilerine özgü sevgi, ilgi, tutum ve değer sistemleri ile gelişmelerini ve yetişmelerini hedeflemektedir. Ülkemizdeki eğitim, bilgi düzeyinde ezbere, çok ender olarak da kavramaya dayandığı bilinmektedir. Öğrenciler sadece not amacıyla ezbere öğrendiklerini çok kısa sürede unuttukları bilinen bir gerçektir. Duyuşsal eğitim bireyin kendi kendini denetlemesini hedefler, ayrıca bireyin iyi bir vatandaş, verimli bir işçi, fedakar bir toplumsal varlık olmasını da sağlar. Bu amaçla, toplumsal varlığın korunması ve toplumsal çözülmenin engelleyicisi olarak duyuşsal eğitime önemli bir görev üstlenmiştir. Bu araştırma ile eğitim kurumlarının eksiklikleri olan duyuşsal boyut içerikli bir programın öğrencilerin tutumlarına etkisi araştırılacaktır. Eğitimin temel amacını oluşturan, bireyin davranışlarında kalıcı davranış değişikliği meydana getirme sürecinde sınıf ortamında yapılan tüm etkinliklerin önemli rolü vardır. Hatta eğitimin başarılı olabilmesinde bu etkinlikler en büyük paya sahiplerdir. Yapılan bu etkinlikler öğrencinin sadece bilişsel değil, duyuşsal yönünü de dikkate aldığı sürece başarılı olacaklardır. Araştırmanın konusunu oluşturan duyuşsal boyut ağırlıklı programın bireysel öğrenmeye ağırlık vermesi, öğrenme sürecinde öğrencilerin duyuşsal yönlerini, istek, beklenti, ilgi, merak, kaygı vb öğeleri göz önünde bulundurması, öğrencilerin duyuşsal hazırbulunuşluk düzeylerine göre hareket etmesi, öğretmeni rehber konuma taşıması, farklı bir eğitim ortamı oluşturması öğrencilerin daha aktif katılımını sağlayarak öğrencilerin başarısını artıracaktır. Şüphesiz derse karşı istek ve beklentileri olan öğrencinin başarılı olması kaçınılmazdır. Eğitim-öğretim sürecinde öğrencinin duyuşsal değişkenlerini dikkate alan her türlü etkinliğin öğrencilerin duyuşsal gelişimlerini olumlu yönde etkilemektedir. Ayrıca bu tür öğelere ağırlık veren eğitim etkinliklerin ülkenin duyuşsal ve ahlaki sorunların çözümünde de önemli katkılar sağlayabilir.

3 3 Gömleksiz (2002) Affective Dimension in Foreign Language Learning başlıklı yazısında yabancı dil öğreniminde duyuşsal boyutu incelemiştir. Üniversite öğrencilerinin İngilizce dersine karşı tutumlarını belirlemek amacıyla araştırmacının geliştirdiği İngilizce dersi ile İlgili Duyuşsal Alan Tutum Ölçeği, yılının güz dönemi final sınavlarında uygulanmıştır. Verilerin yorumlanması sonucu aşağıdaki bulgulara ulaşılmıştır: Bu araştırma sonucu öğrenciler: - İngilizce öğrenebileceklerine inandıklarını, - Hata yaptıklarında olumsuz etkilendiklerini, - Sınav öncesi heyecanlı ve tedirgin olduklarını, - İngilizce nin önemli bir dersinin olduğunu ve İngilizce öğrenmek istediklerini, - En zor dersin İngilizce dersi olduğunu, - Hayatın kazanılmasında İngilizce nin etkili olduğunu düşündüklerini ve - İngilizce öğretmenlerine karşı olumlu tutumlar taşıdıklarını beyan etmişlerdir. Sonuç olarak yabancı dil eğitiminde duyuşsal boyutun desteklenmesi ve geliştirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Yolcu (2002) Yabancı Dil Öğrenimi başlıklı yazısında yabancı dil öğrenmenin önündeki engelleri açıklayarak yabancı dilin öğrenilmesinde motivasyonun kaynakları üzerinde odaklanmaktadır. Yolcu ya göre bir veya birkaç yabancı dili bilgi ve becerileri arasında görmek isteyen insanoğlu bu işin zorluğuna katlanmak istememektedir. Ama yabancı dil öğrenme konusunda yeterli heyecana sahip ve kendisini motive edecek derecede bir yabancı dil sevgisine sahip olmak isteyen insanlar bu zorluğun üstesinden gelmeleri mümkündür. Aristo bütün bilgilerin temelinde merak, araştırma ruhu ve yeni bir bilgi karşısında heyecan duygularının yattığını ifade etmiştir. Ama yine de ülkemizde yabancı dil konusunda insanların yeterince istekli davrandıkları söylenemez. Yabancı dilin öğrenilmesinde hevesin ve zihinsel gücünün desteğiyle bu isteğin eylemlere dönüşmesi mümkündür. Kısaca önemli olan bireyin zihinsel ve duygusal bütünlüğünün korunmasıdır. Dil öğrenmek insanın kendi dünyasında yeni heyecanlara sebep olan kelimeler ve cümleler öğrenmektir. Yabancı dil öğrenenin hiç bir zaman umudunu yitirmemesi ve kararlılıkla yoluna devam etmesi başarılı olmanın önemli anahtarlarındandır. Herhangi bir konuda başarıya ulaşabilmek için söz konusu başarıyı hayal edip, eyleme geçmeyi gerektirir. Düşünceler öğrenme sürecinin başlangıç noktasını oluşturur, olumlu ve etkili oldukça olumlu ve aktif duyguların yolunu açarlar. Bu duygular düşünceleri canlı tutar ve insanı harekete geçirirler. Bu hareketler ise bireyi başarıya götürürler. Yabancı dil öğrenme sürecinde ortaya çıkacak zorluklar ve sıkıntılar karşısında sarsılmayacak ve hedefe götürecek duygulara ihtiyaç vardır. Sonuçta yabancı dil öğrenmeyi engelleyen düşünce ve duyguları yenmek amacıyla aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:

4 - Yanlış yapma korkusunu yenmek, - Anlaşılmayanları çekinmeden sormak, - Öğrenilecek dili ilgi alanları içine almak, - Öğrenmek için konuşmaktan ve dinlemekten usanmamak, - Kullanıma dikkat etmek: basit ve doğal bir kullanımı tercih etmek, - Yabancı dili öğrenirken not almak, - Planlı ve sistemli okumak, 1 - Yabancı kültüre karşı endişe ve paniğe kapılmamak, - Sorumluluk almaktan kaçınmamak, - Öğrenme şeklini organize etmek, - Yaş ve statüyü sorun etmemek, - Öğrenilen dilde düşünmek, - Yabancı dili öğrenirken eğlenmeyi ihmal etmemek. Brill (tarihsiz) "Şiddete Başvuran Gençler Aslında Duyuşsal Eğitimin Yokluğundan Sıkıntı Çekmektedirler" başlıklı yazısında gençlerin sebep oldukları şiddettin aslında duyuşsal eğitime olan ihtiyacının yansıtılması şeklinde algılanması gerektiğini savunmaktadır. Gençlerin "kabul edilme, kendilerini iyi hissetme ve kimliğini keşfetme" gibi duyuşsal ihtiyaçları vardır. Bu duyuşsal ihtiyaçları karşılanmadığı sürece gençler silaha, esrara hatta intihara başvurmaktadırlar. Tüm gençlerimiz bu tür tehlikelerle sürekli karşı karşıya kalmaktadırlar. Oysa günümüzde en çok ihtiyaç duyulan duyuşsal eğitim, hem veliler hem de okul tarafından ihmal edilmektedir. Amerika'da her yıl genç intihar teşebbüsünde bulunmakta ve bunların 2.000'i teşebbüslerinde başarılı olmaktalar. Okulların önemli amaçlarından biri de öğrencilerin duyuşsal gelişimini desteklemektir. Özellikle ergende duyuşsal depremlerle doğru mücadele edebilmeleri için gerekli bilgi ve beceriler okulda da verilmelidir. Ayrıca öğrencilerde sosyal kabul hatası ile duygularını örtbas etmeleri engellenmelidir. İnsanın her türlü duyguları doğanın ve insan yapısının doğal bir sonucudur. Bu anlamda duyuşsal eğitim bireyin davranışlarını değiştirmeyi değil duygularıyla baş etmesini sağlamalıdır. YÖNTEM Araştırmanın Amacı Araştırmanın genel amacı, ilköğretim beşinci sınıf İngilizce dersinde duyuşsal boyut ağırlıklı bir ders programının öğrencilerin istek ve beklentilerine etkisini belirlemektir. Bu amaçla Adıyaman Merkez Cumhuriyet İlköğretim Okulu beşinci sınıf öğrencilerini deney ve kontrol gruplarına ayrıp, kontrol grubuna geleneksel öğretim programı, deney grubuna ise duyuşsal boyut ağırlıklı program uygulanmıştır. Her iki öğretim programı There is / There are, Where is / Where are ve Adjectives olmak üzere üç üniteden oluşmaktadır. İngilizce dersi ile ilgili istek ve beklentilerin ölçeklerinin ön ve son uygulaması sonucunda aşağıdaki denenceler test edilmiştir. Denenceler 1. Deney grubu ile kontrol grubu son ölçek puanları arasında anlamlı bir fark vardır. 2. Deney grubunun ön ölçek - son ölçek puanları arasında anlamlı bir fark vardır.

5 3.Kontrol grubunun ön ölçek - son ölçek puanları arasında anlamlı bir fark vardır. 4.Deney grubu ile kontrol grubu erişi tutum puanları arasında anlamlı bir fark vardır. 2 Sayıltılar Bu araştırma aşağıdaki sayıltılara dayalı olarak yürütülmüştür: - Deney ve kontrol gruplarının oluşturulmasında ele alınan ölçütler yansızlık açısından yeterlidir, - Kontrol altına alınmayan istenmedik değişkenler deney ve kontrol gruplarını aynı derecede etkilemiştir. Sınırlılıklar Bu araştırma: eğitim-öğretim yılıyla, - İngilizce dersi kapsamında Milli Eğitim Bakanlığının ders programının konularıyla, Deney grubuna uygulanacak duyuşsal boyut ağırlıklı program ve kontrol grubuna uygulanacak geleneksel yöntemle sınırlıdır. Araştırmanın Modeli Araştırmada, bağımsız değişken duyuşsal boyut ağırlıklı öğretim programının bağımlı değişken olan istek ve beklentilere etki edip etmediği belirlenmeye çalışılmıştır. Bu nedenlerle araştırma deneysel bir model üzerinde yürütülmüştür. Bu araştırma, öntest-sontest kontrol grubu modeli kullanılarak gerçekleştirmiştir. Bir deney bir de kontrol grubu oluşturulmuştur. Her iki grubun özellikleri aşağıda özetlenmiştir: 1. Kontrol Grubu: İlköğretim beşinci sınıf İngilizce dersinin belirlenen konuları geleneksel eğitim programıyla işlenmiştir. 2. Deney Grubu: İlköğretim beşinci sınıf İngilizce dersinin belirlenen konuları duyuşsal boyut ağırlıklı öğretim programının uygulandığı gruptur. Bu gruplara çalışmaların başlangıcında ve sonunda öğrencilerin İngilizce dersi ile ilgili istek ve beklentileri ile ilgili ön tutum - son tutum şeklinde kullanılan bir tutum ölçeği her iki gruba uygulanmıştır. Evren ve Örneklem Araştırmanın evreni, öğretim yılı birinci dönem içinde Adıyaman ili Cumhuriyet İlköğretim Okulu beşinci sınıfta okuyan öğrencilerdir. Örneklem belirlenirken Cumhuriyet İlköğretim Okulu beşinci sınıf A, B, C ve D sınıflarında okuyan öğrenciler esas alınmıştır. Araştırmada Cumhuriyet İlköğretim Okulunun seçilmesinin sebebi homojen bir grup olduğu düşüncesidir.

6 3 Örneklem Grubunun Seçilmesi Deney ve kontrol grupları, beşinci sınıf öğrencileri arasında yansızlık sağlamak amacıyla elde edilen veriler ışığında kümeleme analizi sonucu (Cluster analyze) oluşturulmuştur. Deney ve kontrol grupları oluşturulurken aşağıdaki ölçütler dikkate alınmıştır: - Öğrencilerin Türkiye genelinde dördüncü sınıflar arasında yapılan sınavın sonucunda elde edilen puanlar, - Öğrencilerin dördüncü sınıf başarı ortalamaları. - Ön uygulamada istek ve beklenti tutum ölçeğinde elde edilen puanlar. Öğrencilerle ilgili toplanan veriler incelenerek, verileri eksik olan yedi öğrenci araştırma kapsamına alınmamıştır. Bu ölçütlere göre, elde edilen veriler SPSS paket programında kümeleme analizi tekniğine göre değerlendirilmiştir. Bu analiz, belirlenen ölçütlere göre toplanan verileri benzerliklerine göre gruplamak amacıyla yapılmaktadır. Öğrencilerle ilgili olarak belirlenen üç ölçütten toplanan veriler SPSS programına girilmiştir. K-ortalama tekniğine göre yapılan ikili atamalar yapılmıştır. Buna göre, örnekleme ve araştırma kapsamına alınan öğrenci sayılarının beşinci sınıf şubelerine göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir: Tablo 1. Örneklemi Oluşturan Öğrencilerin Şubelere Göre Dağılımı Deney Kontrol Kontrol Deney toplam 5 A 5 B 5 C 5 D 4 Sınıf Mevcudu Örnekleme Giren Öğrenci Sayısı Gruplara Alınan Öğrenci Sayısı Tablodan da görüldüğü gibi, grupların oluşturulmasında belirlenen ölçütlere göre, evrende yer alan sınıfların hemen hemen hepsinden değişik sayıda benzer özellikler taşıyan, toplam 85 öğrenci örneklem kapsamına girmiştir. Bu öğrencilerin 85 i araştırma kapsamına alınarak sayılarının en uygun şekilde eşitlenebileceği biçimde, deney ve kontrol gruplarına dağıtılmışlardır. Örnekleme alınan öğrencilerden 11 tanesinin araştırma dışında tutulması, deney ve kontrol gruplarının eşit sayıda olmalarını sağlamıştır. Dolayısıyla kontrol ve deney gruplarının en çok, eşit sayıda öğrenciden oluşmaları için B ve C şubeleri kontrol grubu, A ve D şubeleri ise deney grubu olarak belirlenmiştir. Veri Toplama Araçları Veriler duyuşsal boyut tutum ölçeği ile toplanmıştır. Ölçekler, öğrencilere uygulama öncesi ve sonrası verilmiştir. Kontrol ve deney grubu oluşturulduktan sonra kontrol grubuna geleneksel yöntemler, deney grubuna ise duyuşsal boyut ağırlıklı hazırlanan programlar, ilköğretim birinci kademe beşinci sınıf İngilizce dersinde uygulanmıştır. İngilizce Dersi İle İlgili İstek ve Beklenti Tutum Ölçeği Araştırmada kullanılacak İngilizce Dersi İle İlgili İstek ve Beklenti Tutum Ölçeği nin, başlığından da anlaşıldığı gibi öğrencilerin İngilizce dersi ile ilgili istek ve beklentilerini ölçmeye yönelik bir ölçektir.

7 4 Araştırmada, ölçek derecelendirmesi şu şekilde yapılmıştır: Hiç Katılmıyorum: 1, Çoğunlukla Katılmıyorum: 2, Kısmen Katılıyorum: 3, Çoğunlukla Katılıyorum 4 ve Tamamen Katılıyorum: 5 puandır. Ölçekte belirlenen olumsuz cümlelerin cevapları Tamamen Katılıyorum: 1 den Hiç Katılmıyorum: 5 e doğru ters yönde yeniden (recode) puanlanmıştır. Tablo 2. İngilizce Dersi ile İlgili İstek ve Beklenti Tutum Maddelerinin Analizi* *Faktör yükü 0.45 ve üzerinde olanlar alınmıştır. 1- İş hayatımda İngilizce' nin faydası büyük olacaktır İngilizce yi öğrenmek hayatımı kazanmamda bana katkıda bulunacaktır İlerideki çalışmalarımda İngilizce' ye ihtiyaç duyacağım İngilizce öğrenmeyi çok istiyorum İngilizce dersi bir arada yaşamayı öğretir İngilizce öğrenerek İngiliz arkadaşlar edinmek istiyorum Gün geçtikçe İngilizce' nin önemi artmaktadır Geleceğim için İngilizce önemlidir Yetişkin olduğumda İngilizce yi çok yerde kullanacağım K= 9, N= 238, Cronbach Alpha=.71, K.M.O.=.75, Bartletts Test of Sphericity = Faktör analizi sonucunda ölçeğe giren toplam 9 madde bulunmuştur ve elde edilen verilere göre oluşturulan İngilizce dersi ile ilgili tutum ölçeğinin geçerli ve güvenilir olduğu söylenebilir. Öğretim Materyalinin Hazırlanması Duyuşsal boyut ağırlıklı bir ders programının öğrencilerin istek ve beklentilerini nasıl etkilediğini araştırmak üzere düzenlenen bu araştırmada, hazırlanan öğretim materyalinin etkinliklerinden yararlanılmıştır. Bu öğretim materyali İngilizce dersinde duyuşsal boyuta ağırlık verecek şekilde hazırlanmıştır. Milli Eğitim Bakanlığının müfredat programının dışına çıkmayacak şekilde hazırlanan günlük planlarda sırasıyla hedefler, davranışlar, kullanılan araç gereçler, yöntem ve teknikler, ve işleniş kısımları duyuşsal boyut ağırlıklı olarak düzenlenmiştir. Araştırmacı tarafından kaynak taraması sonucunda duyuşsal boyut ağırlıklı bir programın özellikleri, duyuşsal boyut içeren hedef ve davranışlar, duyuşsal boyutta kullanılan yöntem ve teknikler, duyuşsal boyuttu içeren bir günlük planın işlenişi konusunda bilgiler elde edilmiştir. Bu bilgiler doğrultusunda öğretim materyaline ilk hali verilmiştir. Materyal daha sonra eğitim programları alanı uzmanların görüşlerine sunularak düzeltilmiştir. Düzeltilen materyalin ön uygulaması Adıyaman Merkez Altınşehir İlköğretim Okulunda yapılmıştır. Hazırlanan bu öğretim materyali deney grubunda uygulanırken, kontrol grubunda geleneksel öğretim materyali kullanılmıştır. Hazırlanan günlük ders programlarının konuları ve süreleri aşağıdaki gibidir: - There is / There are ünitesi dört ders saati, - Where is / Where are ünitesi dört ders saati ve - Adjectives ünitesi altı ders saatinden oluşmaktadır. Uygulama: Bu aşamada ise yukarıda belirtilen duyuşsal boyut ağırlıklı program deney grubuna, klasik program ise kontrol grubuna uygulanmıştır. Böylece deney ve kontrol gruplarının her birinde toplam 14 saat

8 5 olmak üzere yedi hafta boyunca araştırmacı, hazırlanan her iki programı Adıyaman Merkez Cumhuriyet İlköğretim Okulunda uygulamıştır. Hazırlanan her iki programın MEB nin tebliğler dergisinde (MEB, 1997) yer alan ilköğretim beşinci sınıf İngilizce dersinin hedeflerine uygunluğu dikkatte alınmıştır. Deney grubunda duyuşsal boyut içerikli hedeflere ulaşılmak için öğrencilerin ilgi-merak, istek-beklenti, kaygılarını ve yapılacak etkinliği sevmelerini sağlayacak rol oynamalara, soruşturmalara, çeşitli oyunlara, dramatizasyonlara ve işbirlikçi çalışmalara ağırlık verilmiştir. Özellikle öğrencilerin istek, beklenti, ilgi ve meraklarını ön plana koyan microcity game, where s the mouse, what s in the suitcase, opposites quiz, chain game ve kimim? Neyim? gibi etkinliklere başvurulmuştur. Oysa kontrol grubunda aynı konular geleneksel şekilde işlenmiştir. Kontrol grubunda kullanılan yöntem ve teknikler, soru-cevap, düzanlatım, dinlemekonuşma ve rol oynama ile sınırlı kalmıştır. Dolayısıyla deney grubunda öğrenci merkezli bir eğitim yapılırken kontrol grubunda öğretmen merkezli bir eğitim yapılmıştır. Değerlendirme: Dersin sonunda, hazırlık aşamasından uygulama aşamasına kadar yapılan uygulamanın, gerek öğrenci görüşleri, gerekse duyuşsal boyut ağırlıklı öğretim materyali etkinliklerinden alınan bilgiler doğrultusunda bir değerlendirilmesi yapılmıştır. Verilerin Toplanması Deney ve kontrol grubun ayrı ayrı hazırlanan öğretim materyalleri, her iki gruba uygulanmıştır. Daha sonra araştırmanın amacına ulaşması için yapılan veri toplama çalışmaları yapılmıştır. İngilizce dersi ile ilgili istek ve beklenti tutum ölçeği, öğretim yılı birinci dönemin başında ilgili konular işlenmeden önce ön tutum olarak uygulanmıştır. Dönemin sonunda ise aynı ölçek son-tutum olarak uygulanmıştır. Deney grubunda hazırlanan duyuşsal boyut ağırlıklı programın gerekleri aynen uygulanmıştır. Duyuşsal boyut ağırlıklı günlük planların daha rahat uygulanabileceği varsayılan bir ortam hazırlanmış ve İngilizce dersinin çalışmalarının yanında öğrencilere materyalin gerektirdiği uygulamalar da yaptırılmıştır. Kontrol grubunda ise, İngilizce dersi geleneksel biçimde işlenmiştir. Bir başka deyişle kontrol grubunda geleneksel öğretim programlarıyla ders işlenmiştir. Verilerin Çözümlenmesi İngilizce dersi ile ilgili istek ve beklenti tutum ölçeği ile kontrol ve deney grubundaki öğrencilerden uygulama sonrası elde edilen veriler, SPSS (Statistical Package for Social Sciences) programında frekans, yüzde ve aritmetik ortalama hesaplamaları ile analiz edilmişlerdir. Ayrıca elde edilen verilerin çözümlenmesinde ön ölçek son ölçek puan karşılaştırılmasında eşli (Paired Samples t Test) ve bağımsız gruplar t testi (Independent Samples t Test) ile korelasyon katsayısı kullanılmıştır.

9 6 BULGU VE YORUMLAR Birinci Denence ile İlgili Bulgu ve Yorumlar Denence 1: Deney Grubu ile Kontrol Grubu Son Ölçek Puanları Arasında Anlamlı Bir Fark Vardır. Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin son tutum ölçeği puanlarının ortalamaları arasındaki farkı belirlemek amacıyla, yapılan bağımsız gruplar t testi sonucu elde edilen sonuçlar, aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 3. Grupların Son Tutum Ölçeğinin Puan Sonuçları x S T p Kontrol Deney N = 37, Sd = 72 Yukarıdaki tablo incelendiğinde, kontrol ve deney grubu öğrencilerinin İngilizce dersi ile ilgili istek ve beklentilerinin (t= 6.51, p< 0.05) ortalamaları arasında anlamlı bir fark vardır. Kontrol grubuna kıyasla, deney grubu öğrencilerinin, İngilizce dersinde daha istekli oldukları ve beklentilerini artırdıkları gözlenmiştir. Ayrıca, kontrol ve deney grubu öğrencilerinin, son tutum ölçeği puan ortalamaları arasındaki farkları belirlemek amacıyla bağımsız gruplar t testi uygulanmıştır. Elde edilen bulgular aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 4. Grupların Son Tutum Ölçeği Bağımsız Gruplar t Testi Sonuçları Gruplar x S t İş hayatımda İngilizce nin faydası büyük Deney olacaktır. Kontrol İngilizce yi öğrenmek hayatımı Deney kazanmamda bana katkıda bulunacaktır. Kontrol İlerideki çalışmalarımda İngilizce' ye Deney ihtiyaç duyacağım. Kontrol İngilizce öğrenmeyi çok istiyorum. Deney Kontrol İngilizce dersi bir arada yaşamayı öğretir. Deney Kontrol İngilizce öğrenerek İngiliz arkadaşlar Deney edinmek istiyorum. Kontrol Gün geçtikçe İngilizce' nin önemi Deney artmaktadır. Kontrol Geleceğim için İngilizce önemlidir. Deney Kontrol Yetişkin olduğumda İngilizce yi çok Deney yerde kullanacağım. Kontrol N = 37, sd = İlgili tüm maddelerde deney grubu öğrencileri kontrol grubu öğrencilerinden daha yüksek puan almışlardır. Bu maddeler öğrencilerin İngilizce dersine karşı istekli oldukları ve çeşitli beklentilere sahip olduklarını göstermektedir. Kontrol grubuna göre deney grubu öğrencilerinin bu maddelere daha yüksek oranda katılmaları, deney grubuna uygulanan duyuşsal boyut ağırlıklı programın öğrencilerde olumlu duyguların gelişmesine yol açtığı şeklinde açıklanabilir.

10 7 İkinci Denence ile İlgili Bulgu ve Yorumlar Denence 2: Deney Grubunun Ön ölçek-son Ölçek Puanları Arasında Anlamlı Bir Fark Vardır. Aşağıdaki tabloda deney grubu öğrencilerinin ön ölçek- son ölçek puanlarının ortalamaları arasındaki farkı belirleyen eşli gruplar t testinin sonuçları verilmiştir. Tablo 5. Deney Grubunun Ön - Son Tutum Ölçeği Sonuçları x S t p t r p r Ön Ölçek Son Ölçek N = 37, Sd = 36 Öğrencilerin istek ve beklentilerinde deney grubu öğrencilerin ön tutum ile son tutumları arasında anlamlı bir fark (t= -5.92, p t <0.05) vardır. İlgili korelasyon ise, ön ölçek ile son ölçek arasında orta düzeyde anlamlı (r= 0.59, p r <0.05) bir ilişkinin olduğu göstermektedir. Deney grubuna uygulanan duyuşsal boyut ağırlıklı programın öğrencilerin İngilizce dersi ile ilgili istek ve beklentilerinde anlamlı olumlu gelişmeler sağladığı söylenebilir. Üçüncü Denence ile İlgili Bulgu ve Yorumlar Denence 3: Kontrol Grubunun Ön Ölçek-Son Ölçek Puanları Arasında Anlamlı Bir Fark Vardır. Kontrol grubu öğrencilerinin ön ölçek ile son ölçek puanlarının ortalamaları arasındaki farkı belirlemek için uygulanan eşli gruplar t testi sonuçları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 6. Kontrol Grubunun Ön - Son Tutum Ölçeğinin Sonuçları x S t p t r p r Ön Ölçek Son Ölçek N = 37, Sd = 36 Görüldüğü gibi kontrol grubunun ön ile son tutum ölçeğinin (t= 3.93, p t < 0.05) puan ortalamaları arasındaki farkın anlamlı olduğu görülmüştür. Kontrol grubuna uygulanan geleneksel program, öğrencilerin İngilizce dersi ile ilgili istek ve beklentilerini anlamlı düzeyde azaltmıştır. Bir başka deyişle İngilizce dersinde istekli ve beklenti sahibi olan öğrencilerin yapılan etkinliklerle bu tutumlarında istenmedik yönde gelişmelerine neden olmaktadır. Ayrıca tutum ölçeğinde kontrol grubunun ön ile son ölçek puanlarının ortalamaları arasında anlamlı ilişki bulunamamıştır.

11 Dördüncü Denence ile İlgili Bulgu ve Yorumlar Denence 4: Deney Grubu İle Kontrol Grubu Erişi Tutum Puanları Arasında Anlamlı Bir Fark Var. 8 Bu denence ile ilgili, deney ve kontrol gruplarının erişi tutum puanları arasındaki farkı belirlemek üzere, yapılan bağımsız gruplar t testinin sonuçları tablo 7 de verilmiştir. Tablo 7. Deney Grubu ile Kontrol Grubu Erişi Tutum Puanları Sonuçları x S t p Kontrol Deney N = 37, Sd = 72 Yukarıdaki tablodan da görüldüğü gibi, kontrol ve deney gruplarının, istek ve beklenti (t= 5.90, p< 0.05) erişi tutum puanlarının ortalamaları arasındaki fark anlamlı çıkmıştır. Konular ilerledikçe, öğrencilerin istek ve beklentilerinde duyuşsal boyut ağırlıklı program olumlu etkiye sahip iken geleneksel program öğrencilerin istek ve beklentilerinde olumsuz gelişmelere neden olmaktadır. Sonuç olarak, İngilizce dersinde, geleneksel programın zamanla azalttığı yani olumsuz geliştirdiği istek ve beklentileri, duyuşsal boyut ağırlıklı program olumlu geliştirmektedir. SONUÇ Araştırmanın birinci denencesine ilişkin bulgulara göre deney grubu ile kontrol grubu öğrencilerinin son istek ve beklenti ortalamaları arasında anlamlı farkların olduğu sonucuna varılmıştır. Duyuşsal boyut ağırlıklı program öğrencilerin İngilizce dersi ile ilgili istek ve beklentilerinin artırmasında etkili olmuştur. Öğrencilerin duyuşsal yönlerini dikkate alan öğretim programlarının öğrencilerde daha sağlıklı duyguların gelişmesini sağlaması başta bireysel olmak üzere toplumsal açıdan da oldukça önemlidir. Derste olumlu duygular kazanan bireyin mesleğinde, ailesinde ve arkadaş çevresinde de olumlu davranışlar sergilemesi beklenir. Deney grubunun ön ölçek ile son ölçekteki istek ve beklenti boyutunun ortalamaları arasında anlamlı bir farklılığın olduğu sonucuna varıldığı araştırmanın ikinci denencesinde gözlenmiştir. Korelasyonun (r= 0.59) pozitif yönde orta düzeyde anlamlı olması ön ölçek ile son ölçek arasında anlamlı bir ilişkinin olduğunu göstermektedir. Deney grubuna uygulanan duyuşsal boyut ağırlıklı program öğrencilerin tutumlarından olan istek ve beklenti boyutunu olumlu yönde geliştirmiştir. Geleneksel programa kıyasla, duyuşsal boyut ağırlıklı program öğrencilerin istek ve beklentilerinin gelişmesine neden olması programın etkili olduğu anlamına gelmektedir. Böylece derse istekli ve beklenti sahibi olan öğrencinin, derse zaman ayırması ve başarılı olmak için fedakarlık yapması kaçınılmazdır. Araştırmanın üçüncü denencesine ilişkin bulgulara göre, kontrol grubu öğrencilerinin ön ile son ölçekteki istek ve beklenti boyutlarının puan ortalamaları arasında anlamlı farklar gözlenmiştir. Geleneksel program

12 9 öğrencilerin istek ve beklentilerini olumsuz yönde etkilemiştir. Duyuşsal boyut ağırlıklı programa kıyasla, geleneksel program öğrencilerin İngilizce dersinde istek ve beklentilerinde gerilemeye neden olmuştur. Derse istekli ve beklenti taşımayan öğrencinin derste başarılı olmasının beklenemeyeceğinden dolayı duyuşsal boyut ağırlıklı program oldukça başarılı olduğu söylenebilir. Bu anlamda, Calvert ın de ifade ettiği gibi eğitim sistemlerinde duyuşsal içerikli programlara gerekli önem ve destek verilmelidir (1998). Araştırmanın dördüncü denencesine ilişkin bulgulara göre kontrol ve deney grubu öğrencilerinin istek ve beklenti erişi tutum puanları arasında anlamlı farklar görülmüştür. Geleneksel programa göre, duyuşsal boyut ağırlıklı programın öğrencilerin İngilizce dersine daha fazla istekli ve daha olumlu beklentilere sahip olmalarını sağlamıştır. Araştırmanın tüm sonuçları dikkate alındığında genel anlamda duyuşsal boyut ağırlıklı program, geleneksel programa kıyasla öğrencilerin istek ve beklentilerini olumlu yönde geliştirmiştir. Araştırmanın sonuçlarına dikkatte alındığında tekrarlardan kaçınmak için araştırmada kullanılan öğretim materyali, araştırma sonuçlarına göre tekrar revizyondan geçirilerek kullanılması daha uygun olacaktır. Araştırmanın sonucunda uygun yöntem kullanıldığında ve ortam hazırlandığında duyuşsal boyut ağırlıklı programın öğrencilerin istek ve beklentilerini olumlu yönde geliştirdiği ortaya çıkmıştır. Böylece, uygulanacak eğitimde, hedef ve davranışların hazırlanmasında, eğitim ortamının düzenlenmesinde duyuşsal boyut ön plana konulduğunda öğrencilerin duyuşsal gelişimi önemli oranda artacaktır. Bu amaçla tüm ülkede daha başarılı bir eğitimin sağlanabilmesi için öğretim elemanlarının dikkatleri bu noktaya çekilmeli ve seminer, konferans vb. yollarla bilgilendirilmelidirler. Ayrıca yabancı dil eğitiminde duyuşsal boyut desteklenmeli ve geliştirilmelidir. Araştırmanın sonuçları doğrultusunda öğretmenlerin ve eğitim personelinin yetiştirilmesi sürecinde istek ve beklentilerine gerekli ağırlık verilmelidir. Eğitim süreci, artık hem öğrenenin hem de öğretenin istek ve beklentilerine ve hazırbulunuşluk durumu dikkate alınarak düzenlenmelidir. Sağlıklı bir eğitimin yürütülebilmesinde öğrencilerin ders dışında da duyuşsal boyutlarına gerekli önem verilmelidir. KAYNAKÇA Brill R. (Tarihsiz). Violent Adolescents Also Suffer From Emotional Education Neglect. Emotional Education Perspective-An Emotional Health Education Publication Vol.1(1). (web adresinden Eylül 2002 tarihinde alınmıştır) Calvert, M. (1998). Affective Education İn The New Millenium- Conference Report. European Affective Education Network. Germany

13 10 Gömleksiz, M. N. (2002). Affective Dimension in Foreign Language Learning. Proceeding İn The First İnternational Education Conference, May 8-10, Turkish Republic Northern Cyprus. MEB. (1997). Tebliğler Dergisi. C:60. S:2481. Mili Eğitim Basımevi. Yolcu, M. (2002). "Yabancı Dil Öğrenimi". Din Bilimleri Dergisi. Cilt 2 (3). com /dergi/cilt2/sayı3/makale/yabanci%20dil.htm (web adresinden Eylül 2002 tarihinde alınmıştır)