GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI SAYIN HAYATİ YAZICI NIN 2014 MALİ YILI BAKANLIK BÜTÇESİ TBMM PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU SUNUMU 07 KASIM 2013

Transkript

1

2

3 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI SAYIN HAYATİ YAZICI NIN 2014 MALİ YILI BAKANLIK BÜTÇESİ TBMM PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU SUNUMU 07 KASIM 2013

4 İÇİNDEKİLER I. GİRİŞ... 6 A. EN KOLAY, EN GÜVENLİ TİCARET... 6 B. BAKANLIK TEŞKİLAT YAPISI... 7 C. İNSAN KAYNAĞIMIZ... 8 D. YENİ BİNAMIZDA HİZMETE BAŞLADIK... 9 E. MEVZUAT ÇALIŞMALARIMIZ F. GÜMRÜK VE TİCARET KONSEYİ II. GÜMRÜKLER A. GÜMRÜK KAPILARIMIZ B. GÜMRÜKLERİMİZDE YENİ UYGULAMALAR Yeni Özet Beyan Uygulaması Ortak Transit Hızlı Geçiş Hattı Uygulaması Onaylanmış Kişi Statüsü Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü Hızlı Kargo Taşımacılığı...19 C. GÜMRÜKLERDE DEVAM EDEN PROJELERİMİZ Farklı Kurumlara Gitmeye Son; Tek Pencere Sistemine Geçiyoruz Gümrüklerde Kâğıtsız Beyan Dönemi Tek Durak Ortak Kapı Yolcu İşlemlerinde Gelişmeler: Varış Öncesi Yolcu Bildirimi Gümrük ve Ticaret Veri Ambarı Sistemi ve Veri Değişimleri...22

5 En Kolay, En Güvenli Ticaret D. GÜMRÜK İŞLEM SÜRELERİ VE HAT ORANLARI E. DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ F. ARAÇ ve YOLCU İSTATİSTİKLERİ G. BAKANLIĞIMIZ TARAFINDAN DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE TAHSİL EDİLEN VERGİLER H. İKİLİ VE ÇOK TARAFLI İLİŞKİLER İpek Yolu Girişimi Kervansaray Projesi...33 İ- FİKRİ VE SINAİ MÜLKİYET HAKLARINI KORUYORUZ J. GÜMRÜK LABORATUVARLARININ MODERNİZASYONU K. UZLAŞMA MÜESSESESİ L. KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE Uyuşturucu Madde Kaçakçılığı Tütün ve Tütün Mamulleri ile Alkollü İçki Kaçakçılığı Çay Kaçakçılığı Akaryakıt Kaçakçılığı Akaryakıt Kaçakçılığıyla Mücadele için Özel Ekip Kuruyoruz Kaçakçıları Kamuoyuna İlan Ediyoruz Kaçakçılıkla Mücadelede İleri Teknoloji Kullanıyoruz Nakit kontrolleri ile ilgili yapılan faaliyetler Dedektör Köpekler ALO M. TASFİYE HİZMETLERİ... 47

6 III. TİCARET A. İÇ TİCARET Ticari Hayatı Yeniden Şekillendiriyoruz Hukuki Altyapıyı Tamamlıyoruz Anonim Şirketlerin Tamamını Denetim Kapsamına Alıyoruz Gayrifaal Şirketlerin Kısa Yoldan Tasfiyesi Çalışmalarımız Devam Ediyor Ticaret Sicil Kayıtlarını Elektronik Ortamda Tutuyoruz Ticaret Sicilinde Edindiğimiz Tecrübeleri Diğer Ülkelerle Paylaşıyoruz Tarladan Sofraya Ticarette Güven Ürün Künyesi ile Sebze ve Meyveler Kimlik Kazanıyor Depolara Lisans, Ürünlere Bereket Geliyor Yeni Bir Yatırım Aracı Doğuyor Elektronik Ticaretin Hukuki Altyapısını Oluşturuyoruz Perakende Ticareti Bütüncül Bir Yaklaşımla Düzenliyoruz Ustalık Belgesi Sorununu Çözüyoruz Oda ve Borsalarımızın Seçim İşlemlerinde ve Üye Faaliyet Kodlarında Önemli Yenilikleri Hayata Geçirdik KOBİ lere Kredi Kolaylığı Getirdik...64 B. TÜKETİCİ HAKLARI Tüketicileri Daha İleri Seviyede Korumaya Yönelik Tedbirler Alıyoruz Tüketici Hakem Heyetleri Piyasa Gözetimi ve Denetimi Faaliyetleri Reklam Kurulu Faaliyetleri Belge Uygulaması Tüketici Bilgi Sistemi (TÜBİS) Tüketici Konseyi Tüketici Ödülleri Tüketicinin Korunmasıyla İlgili AB ve Diğer Uluslararası Kurum ve Kuruluşlarla İlişkiler...79

7 En Kolay, En Güvenli Ticaret C. ESNAF VE SANATKÂRLARIMIZ ESDEP Kazanımları Esnaf ve sanatkârların AB programlarından faydalanmasını kolaylaştırmaya yönelik çalışmalar yapıldı Esnaf ve sanatkârlarımıza yönelik yeni bir teşvik ve destek sistemi (ESDES) kurulması çalışmalarımız devam ediyor Esnaf ve Sanatkârlar Bilgi Sistemi ESBİS Esnaf ve Sanatkârlar Şûrası...84 D. KOOPERATİFLER Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planını (TÜKOSEP) Yürürlüğe Koyarak Uygulamasına Başladık Kooperatiflerin Desteklenmesi Programını (KOOP-DES) Hayata Geçirdik Kooperatif Bilgi ve Denetim Sistemi Projesi (KOOP-BİS) Tarım Satış Kooperatiflerinde Yeni Bir Dönem Başlattık Kredi Kefalet Kooperatifleri ile Ekonominin Kılcal Damarlarını Canlı Tutuyoruz Kooperatiflerin Kuruluş İşlemlerini Kolaylaştırdık Yeni Tür Kooperatifleri Hayata Geçiriyoruz...92 IV. REKABET KURUMU... 92

8 1. GİRİŞ GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI SAYIN HAYATİ YAZICI NIN 2014 MALİ YILI BAKANLIK BÜTÇESİ TBMM PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU SUNUMU 07 KASIM 2013 Sayın Başkan, Plan ve Bütçe Komisyonu nun Değerli Üyeleri, Hepinizi saygıyla selamlıyorum Mali Yılı Bütçe Kanunu Tasarısı kapsamında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı nın bütçesini sunmak ve bu vesile ile Bakanlık faaliyetleri, hedefleri hakkında bilgi vermek üzere huzurlarınızda bulunmaktayım. Gümrük idareleri; bir ülkenin diğer dünya ülkelerine karşı egemenlik haklarının tescil edildiği ve ticari faaliyetlere yön veren kurumlardır. Bakanlığımız bünyesinde ticaret ile gümrüklerin birleşmesi; haksız rekabetin önlenmesi, maliyetlerin düşürülmesi, ticaretin etik kurallar çerçevesinde yapılması, tüketici haklarının korunması bakımından son derece verimli çalışmalar ve uygulamalar yapmayı mümkün kılmıştır. Yurt dışından başlayarak ülkemizdeki nihai tüketiciye ulaşan arz zincirinin tüm halkaları, bu yapılanma ile birbirine bağlanmıştır. A. EN KOLAY, EN GÜVENLİ TİCARET Bakanlık olarak hedefimiz; Türkiye nin, ticaretin en kolay ve en güvenli yapıldığı ülke olmasını sağlamaktır. Ülkemizdeki 3 milyonu aşkın ticari işletme, 1 trilyon doların üzerinde mal ve hizmet üretmektedir. 400 milyar dolara yaklaşan dış ticaretimiz, gümrük kapılarımızdan gerçekleştirilmektedir. 76 milyon tüketicimiz, bu mal ve hizmetlerden faydalanmaktadır. Sınırlarımızdan her yıl milyonlarca insan ve araç, giriş ve çıkış yapmaktadır. Tüm bunlarla ilgili işlemler ve süreçler Bakanlığımızca takip edilmekte, güvenli ve kolay ticaretin yol alacağı kanallar, hızla ve büyük bir titizlikle inşa edilmektedir. 6

9 En Kolay, En Güvenli Ticaret Gümrük ve Ticaret Bakanlığı aynı zamanda Hükümetimizin 2023 hedeflerini gerçekleştirmede kilit öneme sahiptir. Türkiye nin küresel bir aktör olmasını sağlamak üzere ticaret erbabımızı güçlendiriyoruz. Ticaretin her alanda daha kolay ve daha güvenli yapılması için yeni enstrümanlar geliştiriyoruz. Sistemlerin işleyişini düzenliyor, varsa aksaklıkları ortadan kaldırıyoruz. Bürokrasiyi azaltacak yeni projeler geliştiriyor ve uyguluyoruz. Bunları yaparken, dünyadaki en iyi uygulamaların Türkiye de olması gerektiği anlayışıyla, küresel düzeyde rekabet eden iş dünyamızın rekabet gücünü artırmak üzere en iyi uygulamaları Türkiye nin gümrük ve ticaret işlemlerine uyarlıyoruz. Hizmet ettiğimiz kesimlerle işbirliği yapıyor, istişarelerde bulunuyoruz. Bilişim sistemlerini yönetişim sistemlerine entegre ediyoruz. Böylece etkin, verimli ve değer odaklı bir sistem oluşturuyoruz. İnsan odaklı ve insana güvenin esas olduğu bir düzeni yerleştiriyoruz. B. BAKANLIK TEŞKİLAT YAPISI Bakanlığımızın merkez teşkilatında; 9 Genel Müdürlük, 7 Başkanlık, 2 Müşavirlik ve 1 Özel Kalem Müdürlüğü olmak üzere toplam19 hizmet birimi yer almaktadır. Bakanlığımız taşra teşkilatında ise 16 Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü bulunmaktadır. Bölge Müdürlüklerine bağlı olarak; 43 ü deniz hudut kapısı, 26 sı kara hudut kapısı (3 ü aynı zamanda demiryolu hudut kapısıdır), 11 i hava hudut kapısı, 7 si demiryolu hudut kapısı (3 ü aynı zamanda kara hudut kapısıdır), 9 u serbest bölge ve 62 si iç gümrük olmak üzere 155 Gümrük Müdürlüğü, 29 Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürlüğü, 23 Tasfiye İşletme Müdürlüğü, 6 Laboratuvar Müdürlüğü 81 ilimizde Ticaret İl Müdürlükleri bulunmaktadır. 7

10 Bakanlığımızın görevleri arasında; ü Gümrük politikasını belirlemek ve uygulamak özellikle gümrük rejimleri, gümrük vergilerinin tahsili işlemlerini yürütmek, ü Kaçakçılığı önlemek, izlemek ve soruşturmak, bu amaçla gümrüklü yer ve sahalarda kamu düzenini korumak dâhil gerekli tüm tedbirleri almak, ü Gümrük işlemleriyle ilgili verilerin risk analizine tabi tutulması ile sonradan kontrol işlemlerini yürütmek, ü Gümrük Kanunu na göre tasfiye işlemlerini gerçekleştirmek, ü İç ticaret politikalarını belirleyerek diğer kurumlar ile işbirliği içerisinde ticaret politikasının uygulanmasını temin etmek, ü Doğrudan tüketiciye sunulan ürünler ile ilgili piyasa gözetimi ve denetimi gerçekleştirmek, ü Ülke genelinde 81 il ve 892 ilçede bulunan toplam 975 Tüketici Sorunları Hakem Heyeti nin koordinasyonunu sağlamak, ü Esnaf ve sanatkârlar ile kooperatifçiliğe ilişkin politikaları ilke ve hedefleri belirleyerek ilgili hizmetleri yürütmek yer almaktadır. C. İNSAN KAYNAĞIMIZ Bakanlığımız istihdam politikası; değişim ve gelişime açık, nitelikli ve donanımlı, uzmanlık esasına dayalı, etik değerleri özümsemiş ve bilgi teknolojisinden yararlanan personel istihdam etmek ve yetiştirmektir. Bakanlığımızda 4 Kasım 2013 Tarihi itibariyle (17 Sözleşmeli personel ve 158 işçi dâhil olmak üzere) 14 bin 876 personel görev yapmaktadır. Bunların i merkezde istihdam edilmektedir. Personelimizin 12 bin 447 si yani %85 i yükseköğrenim ve üstü eğitime sahiptir. %57 si 10 yıldan az hizmet süresine sahip, %41 i 30 yaş altı genç ve dinamik personelden oluşmaktadır. Geçen yıldan bu yana gümrük kapılarımızda görevli personelimiz ortak bir üniformayla hizmet vermektedir. Böylece herkes gümrük görevlilerini tanımakta ve vatandaşlarımız açısından iletişim daha kolay ve rahat olmaktadır. 8

11 En Kolay, En Güvenli Ticaret Diğer ülkelerle ilişkilerin yoğunluğu ve dış ticaret hacmindeki artışa paralel olarak 15 Gümrük Müşaviri, 5 Gümrük Ataşesi olmak üzere 20 yurt dışı kadro oluşturduk. Bakü, Berlin, Kahire, Moskova, Washington, Astana, Brüksel (AB Nezdinde), Bükreş, Lefkoşe, Pekin, Seul ve Sofya da Müşavirlik; Batum, Erbil ve Urumiye de Ataşelik kadrolarımız bulunmaktadır. Şu anda Washington, Moskova, Berlin, Bakü ve Kahire de Gümrük Müşavirlerimiz görev yapmaktadır. Gümrük Müşavirlerimiz; yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın, yurtdışında bulunan Türk firmalarının ve Türkiye ye gelecek yabancı ülke vatandaşlarının gümrük konularındaki soru ve sorunlarına cevap ve çözümler üretmek, aynı zamanda bulundukları ülke ile Türk Gümrük mevzuat ve uygulamaları hakkında ilgilileri bilgilendirmekle mükelleftirler. D. YENİ BİNAMIZDA HİZMETE BAŞLADIK Bakanlığımız, Haziran 2013 tarihi itibariyle Eskişehir Yolu ndaki yeni hizmet binamızda faaliyetlerini yürütmektedir. Toplam 57 bin 737 metrekare kullanım alanına sahip binamızda; gelişmiş bilgisayar, uydu ve telekonferans sistemleri bulunmaktadır. Daha önce 4 ayrı yerde ve 6 farklı binada hizmet veren Bakanlık birimlerinin yeni binaya taşınması ile; evrak akışındaki zaman kaybı önlenmiş, birimler arasındaki iletişim ve koordinasyon en üst düzeyde sağlanmış, verimlilik ve iş etkinliği artmış, güvenliğin tesisi kolaylaşmıştır. Yeni hizmet binamız içerisinde dünya standartlarında, TIER 3 sertifikasyonuna sahip bir veri merkezi inşa edilmiştir. Bu veri merkezi için yüksek standartlarda sunucular, veri depolama cihazları ve ağ iletişim cihazları alınarak Bakanlığımız bilişim alt yapısı için sağlam bir temel atılmıştır. Esenboğa Havalimanı yolu üzerinde yer alan Eğitim Hizmet Binamız da 2013 yılı içerisinde faaliyete başlamıştır. Eğitim merkezinde; 8 derslik, 2 bilgisayar sınıfı, 1 yabancı dil sınıfı, 3 kursiyer grup çalışma odası, 1 konferans salonu, 1 kütüphane, açık ve kapalı spor salonları, 150 kişilik kafeterya ve yemekhane bulunmaktadır. Yeni eğitim merkezimizin kapasitesi 500 kişidir ve 200 kişilik yatakhanesi bulunmaktadır. 9

12 Bakanlığımızın sunduğu hizmetler konusunda vatandaşların soru ve şikâyetlerine cevap veren, 7 gün 24 saat çalışan bir çağrı merkezimiz vardır. Bu merkeze Şubat 2012-Kasım 2013 tarihleri arasında gelen çağrı sayısı dir. E. MEVZUAT ÇALIŞMALARIMIZ Gümrük ve Ticaret mevzuatında, günün değişen şartlarına ve Bakanlığımız hizmetlerinden yararlananların ihtiyaçlarına uygun olarak gerekli değişiklikler yapılmaktadır. Ayrıca, Avrupa Birliği mevzuatına uyum yükümlülüğümüz çerçevesinde de Topluluk gümrük mevzuatında yapılan değişiklikler ile uyumlu olarak mevzuatımız güncellenmektedir. Bu bağlamda; Bakanlığımız tarafından 2013 yılı ilk 10 ayında 5 Kanun, 6 Bakanlar Kurulu Kararı, 34 Yönetmelik, 36 Genelge, 40 Tebliğ ve 56 yönerge olmak üzere, toplam 177 mevzuat düzenlemesi yürürlüğe konmuştur. F. GÜMRÜK VE TİCARET KONSEYİ Bakanlığımıza gümrük ve iç ticaret politikalarının oluşturulması ve uygulanması ile ilgili olarak görüş bildirmek ve bu konularda araştırma ve çalışmalar yapmak, gümrük ve iç ticaret politikalarına ekonomik sistemdeki tüm aktörlerin ortak katılımı ve işbirliği ile objektif esaslara göre yön vermek ve katkı sağlamak amacıyla bir danışma organı niteliğinde Gümrük ve Ticaret Konseyi ni kurduk. Gümrük ve Ticaret Konseyi, çalışmalarında uluslararası gelişmeleri, dünya ticaretindeki eğilimleri ve ülke koşullarını gözetecek, katılımcılığa ve ortak akla dayanan uzlaşmayı esas alacak, değişimi ve yenilikleri öngörerek, sonuç odaklı, analizlere dayalı çalışma kültürünü benimseyecek bir yapı olacak. Ülkemizin 2023 hedefleri doğrultusunda yenilikçi yaklaşım ve uygulamalarla ülkemizi, gümrük hizmetlerinin ve ticaretin en kolay ve en güvenli yapıldığı, dünyanın sayılı ticaret merkezlerinden biri haline getirme vizyonuyla yola çıkan Bakanlığımız, Gümrük ve Ticaret Konseyi çatısı altında paydaşları ile birlikte oluşturacağı sinerjiden güç alarak hedeflerine daha hızlı ulaşacaktır. Genel Kurul, İcra Kurulu ve Çalışma Komisyonlarından oluşacak olan Gümrük ve Ticaret Konseyi nin Genel Kurulu 2014 yılının ilk ayında toplanacak olup, Çalışma Komisyonlarının şekillendirilmesine ilişkin ön hazırlık çalışmaları son aşamasına gelmiş bulunmaktadır. 10

13 En Kolay, En Güvenli Ticaret 2. GÜMRÜKLER A. GÜMRÜK KAPILARIMIZ Dünyada ticaretin değişen şartları, ülke olarak bizim de durmaksızın değişmemizi, gelişmemizi, idari ve fiziki yapımızı modernize etmemizi gerekli kılmaktadır. Gümrük hizmetlerini çok daha hızlı ve etkin bir şekilde sürdürmek için ihtiyaç duyulan yerlerde yeni gümrük kapıları açıyor ve mevcut kapılarımızı yeniliyoruz. Bu kapsamda; tüm sınır gümrük kapılarımız modernize edilmektedir. Avrupa nın en büyük gümrük kapılarından biri olan Kapıkule başta olmak üzere, Gürbulak, Habur, Sarp, Hamzabeyli, Cilvegözü, İpsala ve Nusaybin gümrük kapıları, modern tesislere kavuşturulmuştur. Çıldır/Aktaş, Dilucu, Esendere ve Kapıköy gümrük kapıları ile Halkalı Gümrük İdaresinin yenilenmesi için uygulama sözleşmesi imzalanmıştır. Dereköy, Karkamış, Akçakale, Yayladağı, Öncüpınar, Pazarkule, Türkgözü Gümrük Kapılarının ise Yap-İşlet-Devret modeliyle yenileme çalışmaları devam etmektedir. Son derece önemli olan ile Erenköy Lojistik Merkezi oluşturulması yolunda arsa temini çalışmaları hızla devam ediyor. Bu kapsamda, Halkalı Gümrük İdaresinin temel atma töreni 17 Eylül 2013 tarihinde yapılmış, Çıldır/Aktaş gümrük kapısının temel atma töreni de 16 Kasım 2013 tarihinde yapılacaktır. Halkalı Gümrük İdaresi ile Çıldır/Aktaş gümrük kapısının 2014 yılı içinde hizmete açılması planlanmaktadır. Halkalı Gümrüğü, yeni tesislerine taşınması ile bütün ithalat ve ihracat gümrük hizmetlerinin topluca karşılanacağı bir lojistik üs haline gelecektir. 25 Ocak 2013 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan 2013/4222 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile; 11

14 Hakkâri-Şemdinli de Derecik Gümrük Müdürlüğü, Hakkâri-Çukurca da Üzümlü Gümrük Müdürlüğü, Şırnak-Uludere de Gülyazı Gümrük Müdürlüğü, Şırnak ta Aktepe Gümrük Müdürlüğü, Niğde Gümrük Müdürlüğü, Iğdır Gümrük Müdürlüğü, Halkalı Gar Gümrük Müdürlüğü kurulmuştur. Ayrıca, Gürcistan la Muratlı da (Artvin) hudut kapısı açılması konusunda anlaşma imzalanmış, 31 Ağustos 2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 2013/5249 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Muratlı Gümrük Müdürlüğü kurulmuştur. Açılması planlanan yeni kapılarımız, Bakanlığımız ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) işbirliğinde yap-işlet-devret modeliyle ve ülkemize mali bir yük getirmeden, modern tesisler şeklinde inşa edilerek halkımızın hizmetine sunulacaktır. Bu suretle modernize edilen ve faaliyete geçen 8 gümrük kapımızın toplam yatırım tutarı olan Türk Lirası bütçe dışı finansman kaynağı sağlayan Yap-İşlet-Devret modeli ile gerçekleştirilmiş ve hizmete açılmıştır. Uygulama Sözleşmeleri imzalanan 4 gümrük kapımız ile 1 lojistik merkezimiz de, aynı finansman modeli kullanılarak bütçeye doğrudan bir yük getirmeksizin yaptırılmaktadır. Bölge ekonomisine ve dış ticaret erbabına katkı ve kolaylık sağlanması amacıyla kurulan yeni gümrük müdürlüklerimizin mevcut durumları şöyledir: Niğde Gümrük Müdürlüğü kurulmuş olup, hizmet binasının fiziki imkânları tamamlandığında faaliyete başlayacaktır. Kars Gümrük Müdürlüğü hizmet binası tespiti yapılmış bu yerin kiralaması ve hizmete hazır hale getirilmesine ilişkin işlemler tamamlanmak üzeredir. Iğdır Gümrük Müdürlüğü nün hizmet vereceği arazisi için yer tespiti yapılmış, söz konusu yerin Bakanlığımıza tahsisi istenilmiştir. Yüksekova Gümrük Müdürlüğü hizmet binası için yer tahsisi sağlanmış, hizmet binası yapımına ilişkin süreç devam etmektedir. 12

15 En Kolay, En Güvenli Ticaret B. GÜMRÜKLERİMİZDE YENİ UYGULAMALAR Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olarak önceliğimiz, yasal ticareti kolaylaştırmaktır. Yasal ticaretin kolaylaştırılması; yasadışı ticaretle daha etkin mücadele edilmesine, gümrük işlemlerinden kaynaklanan formalitelerin azaltılmasına, buna bağlı olarak da gümrük işlem maliyetlerinin minimum düzeye indirilmesine imkân sağlamaktadır. Bakanlık olarak hedefimiz; tüm gümrük işlemleri açısından maliyetleri düşürmek, kırtasiyeciliği bertaraf etmek ve işlem süresini azaltarak eşyanın bir an önce nihai varış noktasına ulaşmasını sağlamaktır vizyonundaki ekonomik hedefler ancak bu şekilde sağlanacağından uluslararası platformda gümrük alanındaki Bakanlık çalışmalarının çoğunluğu, elektronik sistemleri esas alan ve sınır geçişlerini hızlandıran projeler ve faaliyetler esas alınarak yürütülmektedir. 1. Yeni Özet Beyan Uygulaması Yasal ticaretin kolaylaştırılmasına yönelik hedefimiz doğrultusunda 1 Ocak 2012 de başlattığımız Özet Beyan uygulaması beklenen sonuçları vermektedir. Eşya ve taşıta ilişkin bilgilerin, eşyanın ülkemize gelmesinden önce elektronik ortamda alınmaya başlandığı Yeni Özet Beyan Uygulaması kapsamında, hava ve deniz yolunda 2013 yılının ilk 10 ayında adet özet beyan, araç Türkiye Gümrük Bölgesine gelmeden önce verilmiştir. Kâğıt maliyetinin tamamen ortadan kalktığı bu uygulama ile eşyanın gelişinden önce risk analizi yapılabilmekte ve işlem sürelerinin kısalmasıyla lojistik gecikmelerden kaynaklı maliyetlerde azalma sağlanmaktadır. Hava ve denizyolunda 2013 yılında kullanılan özet beyanın, kâğıt gerekmeksizin sadece elektronik ortamda düzenlenmesi, sektör açısından yıllık yaklaşık TL lik maliyet tasarrufu sağlanmıştır. 13

16 Emniyet ve güvenlik amaçlı risk analizi özet beyan aşamasında yapılacağından, beyanname aşamasında bu amaçla kırmızı hatta yönlendirmede azalma olması ve böylelikle ithalattaki %25 düzeyindeki kırmızı hat oranını önemli oranda düşürmeyi hedeflemekteyiz. Dolayısıyla, yeni özet beyan uygulamasıyla dış ticaret operasyon maliyetlerinde, elleçlenen konteyner sayısının sadece %1 i düşünüldüğünde, yıllık olarak ilk etapta toplam 38 milyon TL maliyet azalması sağlanacaktır. İlgili kurumlarla işbirliği içerisinde zamanla konteynerlerin %1 i yerine %5 inde operasyon maliyetlerinin azalması durumunda 195 milyon TL; bu oranın zaman içerisinde %10 a çıkarılması halinde ise ticaret erbabının eşyasının alıcısına ulaştırılmasında 380 milyon TL maliyet azalması sağlanacaktır. İşlemlerin hızlanmasından dolayı demuraj ve ardiye ücretlerinde meydana gelecek düşüş sayesinde girdi maliyetlerinde azalma olmaktadır. Ayrıca, üretim sürecinde kullanılacak girdi, ekonomiye bir an önce kazandırılmak suretiyle yatırım ortamının iyileştirilmesine katkı sağlanmaktadır. Şöyle ki; Türkiye limanlarında 2012 yılında elleçlenen 7,2 milyon konteynerin ilk etapta %1 inde dahi liman bekleme sürelerinde 1 günlük zaman tasarrufu sağlandığında ticaret erbabı için maliyetler 3,6 milyon TL tutarında azalmış olacaktır. 2. Ortak Transit 1 Aralık 2012 tarihi itibarıyla Ülkemiz Ortak Transit Sözleşmesine taraf olmuş, taşımacılık sektörü açısından Avrupa Birliğine entegrasyonumuz sağlanmıştır. Ortak Transit Rejimi sayesinde, Türkiye den Avrupa Birliği (AB) ve EFTA ülkelerine, AB ve EFTA ülkelerinden ise Türkiye ye yönelik taşımalarda tek beyan ve tek teminat ile işlem yapılabilmektedir. 14

17 En Kolay, En Güvenli Ticaret Ülkemizin Sözleşmeye taraf olması; gerek gümrük idarelerine gerekse taşımacılara transit işlemlerinde maliyet, hız ve etkin kontrol alanlarında önemli avantajlar sağlamaktadır. Türkiye, AB ye tam üye olmamasına rağmen transit işlemleri açısından AB üyesi bir ülke gibi işlem yapabilmektedir. Ülkemizin Ortak Transit Sözleşmesi ne taraf olması ile birlikte taşımacılarımız, AB ülkeleri ve EFTA (Avrupa Serbest Ticaret Birliği) ülkelerine yönelik taşımalarda, belge maliyeti olmaksızın ve alternatiflerine göre daha düşük maliyetle, tek bir teminat kullanarak, daha kısa zamanda transit işlemini gerçekleştirmektedir. Sistem, Türkiye ile birlikte 33 ülke tarafından kullanılmaktadır. Tüm işlemler elektronik sistem üzerinden yürütüldüğünden, taşımacılık sektörü için önemli bir rekabet avantajı sağlanmakta ve iş dünyamızın yıllık 270 milyon TL civarında maliyet avantajı kazanması öngörülmektedir. Ortak Transit Rejiminde nakliyecimiz, gerek Türk gümrük idarelerinde; gerekse AB ve EFTA ülkeleri gümrük geçişlerinde daha az bürokrasi ile karşılaşmakta, ayrıca taşımacı, elektronik beyanı her aşamasında izleyip taşımanın gerçekleşip gerçekleşmediğini takip edebilmektedir. Bu bağlamda, 31 Ekim 2013 tarihi itibarıyla, ortak transit uygulaması kapsamında, AB ve EFTA ülkelerinden ülkemize yapılan taşımaların sayısı e yaklaşırken, Ülkemizden AB ve EFTA ülkelerine yapılan taşıma sayısı e ulaşmıştır ve bu rakamlar her geçen gün artmaktadır. Ortak transit uygulaması kapsamında birden fazla ortak transit işleminde kullanılabilen kapsamlı teminat sisteminden 31 Ekim 2013 tarihi itibarıyla, 48 firma yararlanmıştır. Bu kapsamda yaklaşık TL tutarındaki teminat mektubu ile kamu alacağı güvence altına alınmıştır. Ortak Transit uygulamasıyla birlikte transit işlemlerinin elektronik ortama taşınması ve NCTS nin TIR karnesi kullanımının yerini alması sayesinde; taşımacılarımıza yıllık ortalama 57 milyon Avroluk bir tasarruf sağlanması beklenmektedir. Bunun yanı sıra araç bekleme ve geçişlerde hızlanma nedeniyle de TIR ların Avrupa ülkelerine gidiş-dönüş sürelerinde 3 günlük zaman tasarrufunun sağlanması öngörülmektedir. 15

18 TIR Elektronik Ön Beyan Sistemi (TIR-EPD) ile TIR karnesi kullanan taşıyıcılara araç henüz gümrük idaresine gelmeden beyanda bulunabilme imkânı sağlanmıştır. 2 Nisan 2012 tarihi itibariyle sistem üzerindeki çalışmalar tamamlamış ve TIR-EPD, 5 Haziran 2012 tarihinde Cenevre de protokol imzalanması ile öncelikle transit ve ithalat taşımaları için yürürlüğe girmiştir. Sistemin ihracat taşımalarını da kapsayacak şekilde genişletilmesi çalışmaları 5 Haziran 2013 tarihi itibarıyla tamamlanmış, kullanımın teşvik edilmesi için sektöre gerekli bildirimler yapılmıştır. Diğer taraftan, TIR Sistemi nin güvenli ve etkin işleyişine katkı sağlayan TIR- EPD nin hayata geçirilmesiyle, IRU Başkanlık Divanı ve TIR Sistemi sigortacılarının uygun bulmaları sonucunda, beher TIR Karnesi için azami teminat miktarı 1 Temmuz 2013 tarihi itibarıyla ABD Dolarından Avroya çıkarılmıştır. Bu sistem ile gümrük memurlarınca manuel olarak yapılan TIR Karnesi veri girişleri ortadan kalkmakta, işlemlerin hızlanması nedeniyle sınırlardaki bekleme süreleri azalmakta ve önemli bir zaman tasarrufu sağlanmaktadır yılında adet TIR Karnesinin işlem gördüğü hususu da göz önüne alındığında; söz konusu sistemin nakliye sektörüne zaman tasarrufu sağlamasının yanı sıra bekleme sürelerinden kaynaklanan maliyetlerde de azalma sağlamaktadır. Karayolu taşımacılığı açısından ele alındığında, Türkiye, TIR karnesi ve TIR sisteminin en büyük kullanıcısıdır. Uluslararası kefalet sistemini yürüten IRU tarafından açıklanan rakamlara göre her yıl kullanılan ortalama 3 milyon TIR karnesinin, en az i tek başına Türk firmaları tarafından kullanılmaktadır. 3. Hızlı Geçiş Hattı Uygulaması Ticareti kolaylaştıran, sınırlardaki bekleme süreleri ve dolayısıyla nakliye maliyetlerini azaltan en güncel uygulamalarımızdan biri de nakliyecilerimiz için yürürlüğe konulan Hızlı Geçiş Hattı Uygulaması dır. Bu uygulamadan TIR kullanan Elektronik Ön Bildirim Sistemini kullanarak ön bildirimde bulunan nakliyecilerimiz yararlanabilmektedir. Bu uygulama sayesinde, nak- 16

19 En Kolay, En Güvenli Ticaret yürürlüğe konulan Hızlı Geçiş Hattı Uygulaması dır. Bu uygulamadan TIR kullanan Elektronik Ön Bildirim Sistemini kullanarak ön bildirimde bulunan nakliyecilerimiz tescil yararlanabilmektedir. işlemlerini, sınır kapılarında Bu uygulama kendileri sayesinde, için ayrılmış nakliyecilerimiz özel tescil peronları işlemlerini, kullanarak, sınır kapılarında veri girişi kendileri süre kaybetmeden, için ayrılmış eskiye özel peronları oranla en kullanarak, az veri %50 girişi daha ile kısa süre sürede kaybetmeden, tamamlayabilmektedirler. eskiye oranla Bu en uygulama az %50 Kapıkule daha kısa Sınır Kapımızda aktif olarak yürütülmekte, belli bir program dâhilinde diğer sürede tamamlayabilmektedirler. Bu uygulama Kapıkule Sınır Kapımızda aktif olarak önemli sınır kapılarımıza da yaygınlaştırılacaktır. yürütülmekte, belli bir program dâhilinde diğer önemli sınır kapılarımıza da yaygınlaştırılacaktır. 4. Onaylanmış Kişi Statüsü 4- Onaylanmış Kişi Statüsü Onaylanmış kişi statüsü; gümrük işlemlerinde ciddi veya mükerrer gümrük Onaylanmış kişi statüsü; gümrük işlemlerinde ciddi veya mükerrer gümrük mevzuatı ihlali bulunmayan, belirli bir dış ticaret hacmine veya sabit sermaye yatırımına mevzuatı ihlali bulunmayan, sahip, mali yeterliliği belirli bir tasdik dış edilmiş ticaret kişilere hacmine gümrüklerde veya sabit beklemenin sahip, azaltılması mali yeterliliği ve işlemlerin tasdik kolaylaştırılması edilmiş kişilere için gümrük gümrüklerde işlemlerinde beklemenin sermaye yatırımına azaltılması sağlanan ve kolaylıklardır. işlemlerin kolaylaştırılması için gümrük işlemlerinde sağlanan kolaylıklardır. Eylül Eylül itibarıyla; itibarıyla; güvenilirlik güvenilirlik şartlarını şartlarını sağlayan sağlayan ticaret ticaret erbabına erbabına Onaylanmış Kişi Statüsü verdik. Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi firmalar, toplam ithalatın ve ihracatın %55,12 sini gerçekleştirmektedirler. Onaylanmış Kişi Statüsü verdik. Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi firmalar, toplam ithalatın ve ihracatın %55,12 sini gerçekleştirmektedirler OKSB FİRMALARININ DIŞ TİCARETTEKİ PAYI Milyon $ OKSB FİRMALAR TÜM FİRMALAR OKSB FİRMALAR TÜM FİRMALAR OKSB FİRMALAR İTHALAT İHRACAT TOPLAM TÜM FİRMALAR Kaynak: GÜVAS Kaynak: GÜVAS 5- Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü Yetkilendirilmiş Yükümlü; gümrük yükümlülüklerini yerine getiren, düzenli kayıt tutan, mali yeterlilik, emniyet ve güvenlik standartlarına sahip bulunan, kendi oto kontrolünü yapabilen firmalara gümrük 17 işlemlerinde birtakım kolaylık ve imtiyazlar tanıyan uluslararası bir statüdür.

20 5. Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü Yetkilendirilmiş Yükümlü; gümrük yükümlülüklerini yerine getiren, düzenli kayıt tutan, mali yeterlilik, emniyet ve güvenlik standartlarına sahip bulunan, kendi oto kontrolünü yapabilen firmalara gümrük işlemlerinde birtakım kolaylık ve imtiyazlar tanıyan uluslararası bir statüdür. 10 Ocak 2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak aynı gün yürürlüğe giren Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği ile uygulamaya konmuştur. Bu uygulama sayesinde ticaret erbabımıza; İhracatta Yerinde Gümrükleme, İzinli Gönderici ile daha az ve öncelikli muayene kolaylıkları başta olmak üzere pek çok basitleştirilmiş ve hızlandırılmış usullerle zaman ve maliyet tasarrufu kazandırılmaktadır. Ekim 2013 itibariyle, şartları sağlayan üçü taşıyıcı, üçü ihracatçı olmak üzere toplamda 6 firmaya Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası verilmiştir. Bu uygulamayla ithalatta da yeni bir dönemi başlatıyoruz: 2014 yılında Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü kapsamında İthalatta Yerinde Gümrükleme ve İzinli Alıcı uygulamalarının hayata geçiriyoruz. Bu konuda Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği Değişiklik Taslağı hazırlanarak kamuoyuyla paylaşılmıştır. Mevzuat çalışmalarının tamamlanmasını müteakip ilgili gümrük personeli ve firmalar için, bilgilendirme ve tanıtım faaliyetleri yapılacaktır. Ayrıca bu uygulamalardan faydalanacak firmalar için gümrük vergilerinin tahsilatının ertelenmesi yönünde de çalışmalar yapılmaktadır. İthalatta yerinde gümrükleme; ithalat eşyasının gümrük işlemleri, firmanın kendi tesislerinde yapılarak ithalat eşyası iç gümrüğe getirilmeden doğrudan firmanın tesislerine sevk edilebilmesidir. Eşya muayenesinin gerekli olduğu sınırlı durumlarda ise gümrük memuru firmanın tesislerinde denetim yapacaktır. Yetkilendirilmiş Yükümlü Uygulaması çerçevesinde bir diğer yeni uygulama İzinli Gönderici dir. İzinli gönderici yetkisi; taşıyıcı firmaların, taşıyacakları 18

21 En Kolay, En Güvenli Ticaret eşyanın gümrükleme işlemlerinin gümrük sahasında değil, kendi tesislerinde yapılmasına imkân tanımaktadır. İthalat için izinli alıcı yetkisi ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Yetkilendirilmiş yükümlü sertifikası sahiplerinin gelecekte sahip olacağı bir diğer kolaylık ise, İzinli Alıcı yetkisidir. Bu yetki ile birlikte ithalatta yerinde gümrükleme iznine sahip ithalat eşyası varış gümrük müdürlüğüne sunulmaksızın, doğrudan yetki sahibi taşıyıcı tarafından kendi tesislerine veya ithalatta yerinde gümrükleme yetkisine sahip kişinin tesislerine taşınabilecektir. 6. Hızlı Kargo Taşımacılığı Hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gelen eşyanın gümrük işlemlerinin daha hızlı ve güvenli yapılmasını ve vatandaşımıza eşyasının daha az maliyetle ve daha kısa sürede teslim edilmesini mümkün kılmak üzere gerekli çalışmalar tamamlanmıştır. Bu amaca yönelik yeni düzenleme sonrasında, eşyanın kargo uçağının gelişi öncesinde elektronik beyanının verilmesi mümkün hale getirilmiştir. Bu sayede eşyanın gümrük işlemleri çok daha kısa sürede tamamlanmakta ve vatandaşa daha erken teslimi mümkün olmaktadır. Hızlı kargo gönderilerinin firmalarca tasnifinde otomasyon zorunlu hale getirilmiştir. Eşyanın tasnifinden önce risk analizi yoluyla muayene hattı, elektronik olarak belirlenmekte, böylece, bir yandan hızlı kargo eşyasının gümrük işlemleri hızlanırken, diğer taraftan gümrük kontrolünün etkinliği artmaktadır. C. GÜMRÜKLERDE DEVAM EDEN PROJELERİMİZ 1. Farklı Kurumlara Gitmeye Son; Tek Pencere Sistemine Geçiyoruz 2012/6 sayılı Başbakanlık Genelgesi ile sistemin kurulmasına ilişkin koordinasyon görevi Bakanlığımıza verilmiş ve bu kapsamda çalışmalara başlanmış, paydaş kurumlar ile görüşmeler yapılarak iş akışları hazırlanmıştır. Tek Pencere Sistemi ile ithalat ve ihracat işlemleri için kamu kurumlarından izin ve onay alma zorunluluğu bulunan yükümlülerin, bu yükümlülüklerini bir 19

22 noktadan başvuru yaparak ve başvurularının yanıtlarını bir noktadan alarak yerine getirmeleri sağlanacaktır. Tek Pencere sisteminde hedeflerimiz şöyledir: Kaynakların daha etkin kullanımı, Belge kontrollerinin sistem tarafından yapılarak, kontrollerde verimliliğinin ve etkinliğinin artırılması, Verinin mükerrer sunulmasının ve kullanımının önüne geçilmesi, Belgede sahteciliğin önlenmesi, Gümrük işlemlerinin takip edilebilirliğinin artırılarak, daha şeffaf hale getirilmesi, İşlemlerin sadeleştirilmesi, kolaylaştırılması ve daha hızlı tamamlanması, Beyanname kontrol süresinin azaltılması, Ticaret erbabının zaman ve parasal maliyetlerinin azaltılmasıdır. 2. Gümrüklerde Kâğıtsız Beyan Dönemi Gümrük idaresince güvenilirliği onaylanmış firmaların ihracat işlemlerinde, yetkilendirilmiş yükümlü kapsamındaki mükelleflerin ise bütün işlemlerinde gümrük idaresine kâğıt ortamında herhangi bir belge ibraz etmeksizin, gümrük beyannamesini elektronik ortamda gümrüğe göndermeleri ve gümrük idarelerine gelmeksizin gümrük işlemlerini tamamlamaları sağlanmıştır. Bu uygulama ile Dış ticaret erbabının, gümrük işlemlerini gümrüğe gelmeksizin kendi ofisinden yapabilmeleri imkânı sağlamış, Gümrüklerde iş yoğunluğu ve beklemeler azalmış, Gümrük işlemlerinin aracısız yapılması sağlanmış, Kırtasiyecilik azaltılmış, Gümrük işlem maliyetleri minimize edilmiş Böylece firmalarımızın rekabet güçlerinin arttırılmasına destek sağlanmıştır. 20

23 En Kolay, En Güvenli Ticaret 3. Tek Durak Tek Durak; gümrüklü sahada faaliyet gösteren tüm kurum ve kuruluşların fiziki olarak tek bir noktada toplanmasını, ticaret erbaplarının muhatapları ile kurum ve kuruluşları gümrüklü saha içerisinde farklı yerlerde değil tek bir noktada buluşmasını sağlayan uygulamadır. Uygulama ile eşyaya ilişkin gümrüklü saha içerisinde yapılan kontrollerin daha hızlı ve etkili yapılması hedeflenmektedir. Özellikle kara kapılarındaki çok aşamalı kayıt ve kontrol sürecinin pasaport kontrolü ve vergi ve benzeri mali yükümlülüklerin ödenmesi dahil- tek aşamaya indirilerek kara sınır kapılarındaki yoğunluğun azaltılması ve sınır geçişlerinin hızlandırılması amaçlanmaktadır. Halihazırda projenin yürütülmesi çalışmaları kapsamında, Bakanlığımız idari kayıtlarının tekleştirilmesi, UBAK kontrollerinin iç gümrüklere alınması, kantar bilgilerinin elektronik ortama alınması, TIR-EPD uygulamalarının yaygınlaştırılması, GÜMKART ın kullanımının mesai dışı sürede de kullanılması ve gümrüklü sahada faaliyet gösteren kurum ve kuruluşlarca kullanılan sistemlerin Bakanlığımız elektronik sistemleri ile entegrasyonu çalışmaları yürütülmektedir. 4. Ortak Kapı Ortak Kapı Projesi; ülkemiz ile komşu ülkenin kara gümrük kapılarında yapılan, gümrük kontrollerinin tek aşamalı hale getirilmesidir. Öngörülen yapıda, çıkış ülkesi sınır gümrük idaresi tarafından gümrük kontrollerinin yapılmaması, kontrollerin giriş ülkesi sınır gümrük idaresince yapılarak çıkış ülkesi sınır gümrük idaresine gönderilmesi ve çıkış sınır gümrük idaresince yapılacak kontrol sonucuna istinaden ihracat ve transit işleminin sonlandırılması hedeflenmektedir. Genellikle ihraç eşyasının varış ülkesinde kontrolü ile yetinilmesi esasına dayanmaktadır. Bu kapsamda, Türkiye ile Gürcistan arasında Kara Hudut Kapılarının Ortak Kullanımı Anlaşması tarihinde yürürlüğe girmiştir. Anlaşmaya uygun olarak, sınır kapılarının ortak kullanımı hedeflenmektedir. Projenin 2014 yılının ilk yarısında hayata geçirilmesi öngörülmektedir. 21

24 5. Yolcu İşlemlerinde Gelişmeler: Varış Öncesi Yolcu Bildirimi Havayolu firmalarından yolcu bilgilerinin elektronik ortamda alınarak, ihbarlı ve riskli yolcuların takip ve denetiminin yapılmasına yönelik Varış Öncesi Yolcu Bildirimi Projesine ilişkin çalışmalarımız devam etmektedir yılında bu projenin bitirilmesi ile yurtdışından gelen tüm yolcuların bilgilerine uçak alana inmeden erişilerek her türlü risk analizi ve değerlendirme imkânına kavuşulmuş olacak, yolcu ve bagaj yüklerine ilişkin denetim ve kontroller çok daha etkin ve seri bir şekilde yapılacaktır. 6. Gümrük ve Ticaret Veri Ambarı Sistemi ve Veri Değişimleri Dış ve iç ticaret işlemlerine ilişkin tüm veriler, elektronik beyanlarla işlemlerin gerçekleştirilmesi sırasında gerçek zamanlı olarak üretilmekte ve Bakanlığımız sistemlerinde tutulmaktadır. Bu verilerin ilgili kurum ve kuruluşlarla paylaşımına ilişkin son yıllarda onlarca protokol imzalanmış ve veri değişimleri hayata geçirilmiştir. Ayrıca gerçek zamanlı verinin her düzeyde kullanıcı için raporlanabilmesi ve milletimizin hizmetinde kullanılabilmesinin altyapısı olan Veri Ambarı sistemlerinin kurulumu; karar destek sistemi konseptinde iş zekâsı, veri madenciliği ve raporlama araçları temin edilmektedir. Veri Ambarı ve Karar Destek Sistemleri sayesinde Bakanlığımız sistemlerinde üretilen veriler ile diğer kurumlardan temin edilen dış ticaret ve iç ticaretle ilgili tüm veriler işlenerek değerli bilgiye dönüştürülebilecek ve aynı zamanda bu sistemler ticaretin hızlandırılması ve suçla mücadelede önemli katkılar sağlayacaktır. D. GÜMRÜK İŞLEM SÜRELERİ VE HAT ORANLARI Gümrük idarelerinin ithalat ve ihracat işlemlerinde riskli alanlara yoğunlaşmasıyla gümrük işlemlerinde seçicilik sağlanarak, yasal ticaret kolaylaştırılmakta yasadışı ticaret ise engellenmektedir. Yapılan çalışmalar sonucunda fiziki kontrol oranları 2008 yılından itibaren azaltılmış; buna karşın risk değerlendirmesi yapılan alanlar 2008 yılına göre 22

25 En Kolay, En Güvenli Ticaret oldukça genişlemiştir yılında özet beyan, NCTS, TIR-EPD ve hızlı kargo uygulaması başlamış, bu uygulamaların yürürlüğe girmesine paralel olarak, bu alanlarda da risk analizi çalışmalarına başlanmıştır. İthalat Hat Oranları 60,00% 50,00% 48% 53% 52% 50% 52% 54% 40,00% 30,00% 20,00% 21% 31% 19% 28% 20% 28% 26% 25% 27% 24% 23% 19% Mavi hat Sarı hat Kırmızı hat 10,00% 0,00% Kaynak.GÜVAS İhracat Hat Oranları 90,00% 80,00% 70,00% 89% 90% 52% 80% 67% 63% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 26% 30% Mavi hat Sarı hat Kırmızı hat 20,00% 10,00% 11% 10% 20% 11% 9% 7% 7% 0,00% Kaynak:GÜVAS Gümrük İdarelerinin tamamında otomasyon sistemi mevcut olup, ithalat ve ihracat işlemlerinin %100 ü elektronik 23 ortamda gerçekleştirilmektedir. Bakanlığımızca gümrükler alanında yürütülen çalışmalar sonucunda gümrük işlem süreleri 2010 yılından bu yana gözle görülür biçimde azalmaktadır.

26 Gümrük İdarelerinin tamamında otomasyon sistemi mevcut olup, ithalat ve ihracat işlemlerinin %100 ü elektronik ortamda gerçekleştirilmektedir. Bakanlığımızca gümrükler alanında yürütülen çalışmalar sonucunda gümrük işlem süreleri 2010 yılından bu yana gözle görülür biçimde azalmaktadır yılında ihracat beyannamelerinin %73 ünün işlemleri ilk yarım saatte, %90 ının işlemleri ise ilk dört saatte sonuçlandırılırken; 2013 yılında (Ocak-Eylül) %77 sinin işlemleri ilk yarım saatte, %94 ünün işlemleri ise ilk dört saatte sonuçlandırılmıştır yılının ilk 9 aylık verileri ile 2008 yılına ilişkin veriler kıyaslandığında, bir ihracat beyannamesinin ortalama işlem süresi önemli ölçüde kısalmıştır yılında 2 milyon 320 bin 786 ihracat beyannamesinin %60 ını oluşturan işlemler, ilk bir dakikada gerçekleştirilmiştir yılının ilk 6 ayına ait veriler ile 2010 yılındaki veriler karşılaştırıldığı zaman, ilk 1 dakikalık zaman diliminde işlemleri tamamlanan beyanname sayısı %43, ilk yarım saatlik zaman diliminde işlemleri tamamlanan beyanname sayısı ise %10 artmıştır yılının ilk 9 ayına ait veriler ile 2010 yılındaki veriler karşılaştırıldığı zaman, ilk yarım saatlik zaman diliminde işlemleri tamamlanan beyanname sayısı %5, ilk sekiz saatlik zaman diliminde işlemleri tamamlanan beyanname sayısı ise %6 oranında artmıştır yılının ilk 9 aylık verileri ile 2010 yılına ilişkin veriler kıyaslandığında, bir ithalat beyannamesinin ortalama işlem süresinin kısaldığı ve ithalat işlemlerinin %8,5 oranında hızlandığı görülmektedir. Gümrük idarelerinde ihracat işlemlerinin tamamlanma sürelerine bakıldığında, 2002 yılında ilk 1 dakikada tamamlanan işlemlerin oranı %3 iken, 2012 yılında bu oran yaklaşık yirmi kat artarak %57 ye, 2013 yılının ilk yarısında ise %60 a çıkmıştır. İlk yarım saatte tamamlanan işlemlere bakıldığında ise 2002 yılında %35 olan oranın 2013 yılının ilk yarısı itibariyle %77 ye ulaştığı görülmektedir. 24

27 En Kolay, En Güvenli Ticaret Güvenilir ticaret erbabınca gerçekleştirilen gümrük işlemlerinde kolaylıklar sonucunda, mükellefin ihracat beyannamesinin işlem süresi anında gerçekleşir hale gelmiş, ortalama işlem süreleri 2002 yılında 10 saatin üzerinde iken, 2013 yılının ilk yarısı itibariyle 5 saatin altına (4 saat 46 dakika) indirilmiştir. E. DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ Bakanlığımız ve TÜİK in birlikte hazırladığı verilere göre 2013 Ocak-Eylül döneminde; İhracatımız, 112 milyar 493 milyon dolar, İthalatımız, 187 milyar 622 milyon dolar, İhracatın ithalatı karşılama oranı %60 olduğu görülmektedir. Dış Ticaret Hacmimiz, 300 milyar 116 milyon dolar olmuştur. Son 12 aylık dönem (1 Ekim Eylül 2013), yani son 1 yıllık itibarla baktığımızda; ihracatımız bir önceki 12 aylık döneme (1 Ekim Eylül 2012) göre %2,5 artarak 152 milyar 41 milyon dolar, ithalatımız %4,7 artış ile 247 milyar 185 milyon dolar, dış ticaret hacmi %3,8 artış ile 399 milyar 227 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Bakanlığımız verilerine göre Ekim 2013 döneminde, ihracat 12 milyar 404 milyon dolar, ithalat ise 21 milyar 174 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir Kasım döneminde ise, ihracat 1 Milyar 580 milyon dolar, ithalat ise 2 milyar 396 milyon dolar seviyesinde olduğu görülmüştür. 25

28 YILLIK BAZDA DIŞ TİCARET HACMİ Değer: Milyon ABD Doları Rapor Tarihi: İhracat İthalat Dış Ticaret Hacmi Dönem Tutar Bir Önceki Yıla Göre Değişim Oranı (%) Dış Ticaret İçindeki Payı (%) Tutar Bir Önceki Yıla Göre Değişim Oranı (%) Dış Ticaret İçindeki Payı (%) Tutar İhr.-İth. Karşılama Oranı (%) Dış Ticaret Dengesi , , , ,3 38, ,7 61, , ,4 38, ,5 62, , ,4 38, ,8 61, , ,1 39, ,8 60, , ,6 42, ,2 58, , ,5 38, ,7 62, , ,5 35, ,8 64, , ,0 39, ,8 60, , (Ocak- Eylül) , , , (Ocak- Eylül) 2012 (Eylül) 2013 (Eylül) ,4 37, ,0 62, , , , , ,3 38, ,5 61, , Kaynak.GTB-TÜİK İHRACAT, İTHALAT VE TOPLAM DIŞ TİCARET MİLYON ABD DOLARI YIL İhr. İth. Dış Tic. Hacmi Dış Tic. Dengesi YILLARA GÖRE BEYANNAME 26 SAYILARI Rapor Tarihi: YIL İhracat İthalat Antrepo Transit Toplam

29 En Kolay, En Güvenli Ticaret YILLARA GÖRE BEYANNAME SAYILARI Rapor Tarihi: YIL İhracat İthalat Antrepo Transit Toplam (Ocak-Ekim) Kaynak:GÜVAS Dış ticaret hacmindeki artış, işlem gören beyanname sayılarına da yansımaktadır yılında adet beyannamenin işlemleri tamamlanmıştır. İhracat ve ithalat rakamlarındaki artış; beyanname sayılarından ziyade, kıymetlerindeki artıştan kaynaklanmaktadır yılında toplam 389 milyar 7 milyon tutarındaki dış ticaret hacmi, gümrük idareleri tarafından işlemi tamamlanan adet beyanname kapsamında gerçekleştirilmiştir. Ocak-Ekim 2013 döneminde ise, 333 milyar 695 milyon tutarındaki dış ticaret hacmi, adet beyanname kapsamında gerçekleştirilmiştir. 27

30 EN FAZLA İHRACAT YAPILAN 10 GÜMRÜK İDARESİ Değer: Milyon ABD Doları Rapor Tarihi: Sıra No Gümrük Adı (Ocak- Eylül) 2013 (Ocak- Eylül) 1 Halkalı Gümrük Müdürlüğü Ambarlı Gümrük Müdürlüğü Aliağa Gümrük Müdürlüğü A.H.L. Yolcu Salonu Gümrük Müd Gemlik Gümrük Müdürlüğü Erenköy Gümrük Müdürlüğü İzmir Gümrük Müdürlüğü A.H.L. Kargo Gümrük Müdürlüğü Derince Gümrük Müdürlüğü Mersin Gümrük Müdürlüğü Liste Toplamı Genel İhracat İçindeki Payı (%) 67,7 67,9 68,2 66,0 67,5 67,8 64,8 Diğer GENEL TOPLAM Kaynak.GTB-TÜİK En fazla ihracat yapılan 10 gümrük idaresine bakıldığında, toplam ihracatın yaklaşık %67 sinin bu gümrük idarelerince gerçekleştirildiği, bu idarelerin de İstanbul da ve limanlarda yoğunlaştığı görülmektedir. 28

31 En Kolay, En Güvenli Ticaret EN FAZLA İTHALAT YAPILAN 10 GÜMRÜK İDARESİ Değer: Milyon ABD Doları Rapor Tarihi: Sıra No Gümrük Adı (Ocak-Eylül) 2013 (Ocak-Eylül) 1 A.H.L. Kargo Gümrük Müd Halkalı Gümrük Müdürlüğü Ambarlı Gümrük Müdürlüğü Aliağa Gümrük Müdürlüğü Derince Gümrük Müdürlüğü Dilovası Gümrük Müdürlüğü Erenköy Gümrük Müd Mersin Gümrük Md İzmir Gümrük Müdürlüğü Körfez Petrokimya Gümrük Md. (Kocaeli Petrokimya Ürünleri İhtisas Gümrük Md.) Liste Toplamı Genel İthalat İçindeki Payı (%) 50,7 51,8 53,2 52,5 53,1 53,5 56,7 Diğer GENEL TOPLAM Kaynak:GTB-TÜİK İthalat rakamlarına bakıldığında ise, ihracattaki kadar yüksek oranda olmasa bile en fazla ithalat yapılan 10 gümrük idaresinin, toplam ithalat işlemlerinin kıymet bazında yarıdan fazlasını gerçekleştirdiği görülmektedir. En fazla işlem yapılan ilk 3 sıradaki gümrük idaresi de İstanbul da bulunmaktadır. 29

32 F. ARAÇ ve YOLCU İSTATİSTİKLERİ 2012 yılında tüm sınır kapılarımızdan 3 milyon araç girişi, 3 milyon 857 bin 635 araç çıkış olmuştur de 46 milyon 17 bin 852 yolcu girişi 45 milyon 793 bin 904 yolcu çıkışı olmuştur yılının ilk 10 ayında ise; 3 milyon 245 bin 298 araç girişi, 3 milyon 234 bin 233 araç çıkış olmuştur. Aynı dönemde 40 milyon 813 bin 723 yolcu girişi, 40 milyon 217 bin 985 yolcu çıkışı olmuştur yılının ilk 10 ayında; tüm sınır kapılarımızdan 3 milyon 491 bin 842 araç girişi, 3 milyon 477 bin 75 araç çıkış olmuştur. Yine aynı dönem içinde 45 milyon 26 bin 250 yolcu girişi, 44 milyon 203 bin 577 yolcu çıkışı olmuştur ve 2013 yılı ilk 10 ayını karşılaştırdığımızda; araç giriş ve çıkışlarında %8 lik; yolcu giriş ve çıkışlarında %10 luk bir artış meydana geldiği görülmektedir. Araç - Yolcu İstatistikleri ( İlk 10 Aylık) YOLCU TIR - ÇEKİCİ-DORSE-RÖMORK TANKER KAMYON KAMYONET YÖN 2012 (10 aylık) 2013 (10 aylık) % ARTIŞ GİRİŞ ÇIKIŞ GİRİŞ ÇIKIŞ GİRİŞ ÇIKIŞ GİRİŞ ÇIKIŞ

33 En Kolay, En Güvenli Ticaret OTOBÜS OTOMOBİL GEMİ RO-RO YAT UÇAK TREN DİĞER ARAÇ TOPLAM ARAÇ TOPLAM GELEN-GİDEN ARAÇ-YOLCU SAYISI GİRİŞ ÇIKIŞ GİRİŞ ÇIKIŞ GİRİŞ ÇIKIŞ GİRİŞ ÇIKIŞ GİRİŞ ÇIKIŞ GİRİŞ ÇIKIŞ GİRİŞ ÇIKIŞ GİRİŞ ÇIKIŞ GİRİŞ ÇIKIŞ G. BAKANLIĞIMIZ TARAFINDAN DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE TAHSİL EDİLEN VERGİLER GÜMRÜK VERGİLERİNİN TOPLAM VERGİ GELİRLERİNE ORANI Değer : Bin (TL) Rapor Tarihi: YIL GTB VERGİ TOPLAMLARI TOPLAM VERGİ GELİRLERİ PAY (%) , , , , , , (Ocak-Ağustos) , (Ocak-Ağustos) ,74 Kaynak:GÜVAS-MB 31

34 Bakanlığımız tarafından dış ticaret işlemlerinden tahsil edilen vergilerin 2012 yılı itibariyle toplam vergi gelirleri içinde %20,82 lik bir paya sahip olduğunu görüyoruz. H. İKİLİ VE ÇOK TARAFLI İLİŞKİLER Kasım 2013 itibariyle bir tanesi çok taraflı olmak üzere 61 ülke ile Gümrük Alanında İşbirliği ve Karşılıklı İdari Yardım Anlaşması (KİYA) imzaladık. Filistin Gümrük ve Gelir İdaresinin modernizasyon çabalarına destek olmak amacıyla, 24 Kasım 2009 da imzalanan mutabakat zaptı çerçevesinde, Filistin e verilen eğitim ve teknik yardımlar sürdürülmektedir. Yine, Filistin Gümrük İdaresi ile tarihinde Ankara da Gümrük Alanında Karşılıklı İdari Yardım Anlaşması imzalanmıştır. Filistin in yanı sıra Türki Cumhuriyetleri, Balkan Ülkeleri ve Afrika Ülkeleri ne yönelik teknik yardım faaliyetlerimiz bulunmaktadır. Bakanlığımızın bir diğer faaliyeti ise Akdeniz İşbirliği Girişimi dir. Fas, Tunus, Cezayir, Libya, Mısır, Lübnan ve Ürdün e yönelik olarak yürütülecek bölgesel işbirliği projesine ülkemiz İtalya ile birlikte kurucu ortak olarak dâhil olmayı kabul etmiştir yılı içinde, Girişim kapsamında ülkemizde eğitim ve inceleme faaliyetleri gerçekleştirilerek ilgili ülkelerle birlikte en iyi gümrük uygulamalarının ortaya konması için ortak çalışmalar yapılmış, 2014 yılında da söz konusu çalışmalara devam edilecektir. Gürcistan ile kara hudut kapılarının ortak kullanımına ilişkin çalışmalarda iç onay süreçleri tamamlanmış ve tüm hukuki metinler yürürlüğe girmiş olup, testler yapılmakta ve 2014 yılı ilk yarısında uygulamaya tam olarak geçilmesi planlanmaktadır. İran ile kara hudut kapılarının ortak kullanımına ilişkin çalışmalarımız da devam etmektedir. Artan dış ticaret hacmimize, yoğun yolcu ve araç trafiğine cevap verecek biçimde Gürcistan, İran ve Irak ile yeni gümrük sınır kapılarının açılması için çalışmalarımız devam etmektedir. 32