T.C. GÜMRÜK ve TİCARET BAKANI NURETTİN CANİKLİ NİN 2015 MALİ YILI BAKANLIK BÜTÇESİ TBMM GENEL KURUL SUNUMU

Transkript

1 T.C. GÜMRÜK ve TİCARET BAKANLIĞI GÜMRÜK ve TİCARET BAKANI NURETTİN CANİKLİ NİN 2015 MALİ YILI BAKANLIK BÜTÇESİ TBMM GENEL KURUL SUNUMU 16 Aralık 2014 I

2 İçindekiler I-GİRİŞ 1 A-DAHA KOLAY, DAHA GÜVENLİ TİCARET 1 B-BAKANLIK TEŞKİLAT YAPISI 2 C-İNSAN KAYNAĞIMIZ 3 D-YENİ BİNAMIZDA HİZMETE BAŞLADIK 3 E-MEVZUAT ÇALIŞMALARIMIZ 4 F-GÜMRÜK VE TİCARET KONSEYİ 4 II-GÜMRÜKLER 4 A-GÜMRÜK KAPILARIMIZ 4 B-GÜMRÜKLERİMİZDE YENİ UYGULAMALAR 5 1-Yeni Özet Beyan Uygulaması 6 2-Ortak Transit 7 3-Hızlı Geçiş Hattı Uygulaması 8 4-Onaylanmış Kişi Statüsü 8 5-Standart Depo Muafiyeti 9 7-Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü 10 8-Hızlı Kargo Taşımacılığı Akaryakıtın İthaline ve Transitine İlişkin Düzenlemeler Yüksek Vergili Bazı Ürünlere İlişkin Düzenlemeler Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirlerine İlişkin Yeni Düzenleme Liman Ücretlerine İlişkin Düzenleme 12 C-GÜMRÜKLERDE YENİ PROJELERİMİZ 12 1-Farklı Kurumlara Gitmeye Son; Tek Pencere Sistemine Geçiyoruz 12 2-Konteyner ve Liman Takip Sistemi İthal Konusu Petrol Ürünlerinde Teminat İşlemlerinin Elektronik Ortama Aktarılması Tek Durak 14 5-U-Net İşlemlerinin İç Gümrüklere Alınması 16 6-Ortak Kullanım 16 8-Taşıt Onay Belgesinin ve Belgeye İlişkin İşlemlerin Elektronik Ortama Aktarılması 17 II

3 9-Tahsilat Takip Programı Transfer Bildirim Formlarının Elektronik Ortama Aktarılması Teminat Mektuplarının Elektronik Olarak Teyidinin ve Takibinin Yapılması Yolcu İşlemlerinde Gelişmeler: Varış Öncesi Yolcu Bildirimi Gümrük ve Ticaret Veri Ambarı Sistemi ve Veri Değişimleri 19 D-GÜMRÜK İŞLEM SÜRELERİ VE HAT ORANLARI 20 İTHALAT HAT ORANLARI 21 İHRACAT HAT ORANLARI 21 E-DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ 22 F-ARAÇ ve YOLCU İSTATİSTİKLERİ 25 G-BAKANLIĞIMIZ TARAFINDAN DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE TAHSİL EDİLEN VERGİLER 26 H-İKİLİ İLİŞKİLER 26 I-ÇOK TARAFLI İLİŞKİLER 27 1-İpek Yolu Girişimi ve Kervansaray Projesi 27 2-Afganistan, Çin ve Pakistan Yetkililerine Yönelik TIR Eğitim Programları ile EİT Ülkelerine Yönelik Çalıştay 28 3-e-TIR Projesi ve Pilot Uygulamaları 29 4-Türk Dili Konuşan Ülkeler Konseyi (Türk Konseyi) 29 İ-AB İLE İLİŞKİLER 30 1-AB Projeleri 30 2-Birlik Programları 30 3-Serbest Ticaret Anlaşmaları/Tercihli Ticaret Anlaşmaları 30 4-AB Mevzuatına Uyum 31 K-FİKRİ VE SINAİ MÜLKİYET HAKLARINI KORUYORUZ 31 L-GÜMRÜK LABORATUVARLARININ MODERNİZASYONU 31 M-UZLAŞMA MÜESSESESİ 32 N-KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE 32 1-Uyuşturucu Madde kaçakçılığı ile Mücadeleyi Etkin Bir Şekilde Sürdürüyoruz 33 2-Tütün ve Tütün Mamulleri ile Alkollü İçki Ve Çay Kaçakçılığı 35 3-Akaryakıt Kaçakçılığı ile Mücadelede Çalışmaları Bakanlığımız Koordinasyonunda Aralıksız Devam Etmektedir 36 4-Kaçakçılıkla Mücadelede İleri Teknoloji Kullanıyoruz 39 III

4 5-Dedektör Köpekler 42 M-TASFİYE HİZMETLERİ 43 III-TİCARET 45 A-İÇ TİCARET 45 1-Ticari Hayatı Yeniden Şekillendiriyoruz Hukuki Altyapıyı Tamamladık Gayrifaal Şirketlerin Kısa Yoldan Tasfiyesine Dair Çalışmalarımız Devam Ediyor Ticaret Sicil Kayıtlarını Elektronik Ortamda Tutuyoruz Ticaret Sicilinde Edindiğimiz Tecrübeleri Diğer Ülkelerle Paylaşıyoruz Tarladan Sofraya Ticarette Güven Sağlanıyor Ürün Künyesi ile Sebze ve Meyveler Kimlik Kazanıyor Depolara Lisans, Ürünlere Bereket Geliyor Yeni Bir Yatırım Aracı Doğuyor Elektronik Ticaretin Hukuki Altyapısı Oluşturuluyor Perakende Ticaretin Hukuki Altyapısı Oluşturuluyor Odalar ve Borsalar ve TOBB a yönelik hizmetlerimize devam ediyoruz KOBİ lere Kredi Kolaylığı Getirdik. 57 B-TÜKETİCİ HAKLARI 57 1-Tüketicileri Daha İleri Seviyede Korumaya Yönelik Tedbirler Alıyoruz Tüketici Hakem Heyetleri 58 3-Piyasa Gözetimi ve Denetimi Faaliyetleri Reklam Kurulu Faaliyetleri E-Belge Uygulaması Tüketici Bilgi Sistemi (TÜBİS) 70 7-Tüketici Konseyi 70 8-Tüketici Ödülleri Tüketicinin Korunmasıyla İlgili AB ve Diğer Uluslararası Kurum ve Kuruluşlarla İlişkiler 70 C-ESNAF VE SANATKÂRLARIMIZ 72 1-ESDEP Kazanımları 72 2-Esnafımızın Kredi ve Finansman Şartlarını İyileştirdik Esnaf ve sanatkârlarımız lehine vergi mevzuatında değişiklikler yaptık. 73 IV

5 4-Esnaf Ve Anatkârlarımıza Yönelik Yeni Bir Teşvik Ve Destek Sistemi (ESDES) Kurulması Çalışmalarımız Devam Ediyor Esnaf ve Sanatkârlar Bilgi Sistemi ESBİS 74 6-Esnaf ve Sanatkârlar Şûrası 74 D-KOOPERATİFLERE YÖNELİK HİZMETLERİMİZ 75 1-Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planını (TÜKOSEP) 75 Yürürlüğe Koyarak Uygulamasına Başladık Tarım Satış Kooperatiflerinde Yeni Bir Dönem Başlattık Kooperatif Bilgi Sistemi Projesi (KOOP-BİS) ni Sektörün Hizmetine 78 Sunuyoruz 78 4-Kooperatifler Hakkında Bilgi ve Farkındalığın Arttırılması İçin Proje ve Destek Modelleri Geliştirdik 78 5-Kooperatiflerin Kuruluş İşlemlerini Kolaylaştırdık Yeni Tür Kooperatifleri Hayata Geçiriyoruz Kooperatiflerin Desteklenmesi Programını (KOOP-DES) Hayata 79 Geçirdik 79 8-Kooperatifler Sektörel Strateji Belgeleri İle Verimli Ekonomik 80 Girişimler Olarak Yoluna Devam Edecek 80 9-Kredi Kefalet Kooperatifleri ile Ekonominin Kılcal Damarlarını Canlı 81 Tutuyoruz Kooperatif Ortaklarının Borçlarını Yapılandırarak Faizlerini Sildik Yeni Kooperatifler Kanunu Çalışmalarına Devam Edilmektedir Uluslararası Zeytin Konseyi Faaliyetleri 84 IV-REKABET KURUMU 85 V

6 GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI NURETTİN CANİKLİ NİN 2015 MALİ YILI BAKANLIK BÜTÇESİ TBMM GENEL KURUL SUNUMU 16 ARALIK 2014 I-GİRİŞ Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Hepinizi saygıyla selamlıyorum Mali Yılı Bütçe Kanunu Tasarısı kapsamında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı nın bütçesini sunmak ve bu vesile ile Bakanlık faaliyetleri, hedefleri hakkında bilgi vermek üzere huzurlarınızda bulunmaktayım. A-DAHA KOLAY, DAHA GÜVENLİ TİCARET Öncelikle Bakanlık olarak görev ve hedefimiz; Türkiye nin, ticaretin daha kolay ve daha güvenli yapıldığı ülke olmasını sağlamaktır. Ülkemizdeki 3 milyonu aşkın ticari işletme, 1 trilyon doların üzerinde mal ve hizmet üretmektedir. 400 milyar doları aşan dış ticaretimiz, gümrük kapılarımızdan gerçekleştirilmektedir, 76 milyon tüketicimiz, bu mal ve hizmetlerden faydalanmaktadır. Sınırlarımızdan her yıl milyonlarca insan ve araç, giriş ve çıkış yapmaktadır. Tüm bunlarla ilgili işlemler ve süreçler Bakanlığımızca takip edilmekte, güvenli ve kolay ticaretin yol alacağı kanallar, hızla ve büyük bir titizlikle inşa edilmektedir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı aynı zamanda Hükümetimizin 2023 hedeflerini gerçekleştirmede kilit öneme sahiptir. Türkiye nin küresel bir aktör olmasını sağlamak üzere ticaret erbabımızı güçlendiriyoruz. Ticaretin her alanda daha kolay ve daha güvenli yapılması için yeni enstrümanlar geliştiriyoruz. Sistemlerin işleyişini düzenliyor, varsa aksaklıkları ortadan kaldırıyoruz. Bürokrasiyi azaltacak yeni projeler geliştiriyor ve uyguluyoruz. Bunları yaparken, dünyadaki en iyi uygulamaların Türkiye de olması gerektiği anlayışıyla, küresel düzeyde rekabet eden iş dünyamızın rekabet gücünü artırmak üzere en iyi uygulamaları Türkiye nin gümrük ve ticaret işlemlerine uyarlıyoruz. Hizmet ettiğimiz kesimlerle işbirliği yapıyor, istişarelerde bulunuyoruz. Bilişim sistemlerini yönetişim sistemlerine entegre ediyoruz; böylece etkin, verimli ve 1

7 değer odaklı bir sistem oluşturuyoruz. İnsan odaklı ve insana güvenin esas olduğu bir düzeni yerleştiriyoruz. B-BAKANLIK TEŞKİLAT YAPISI Bakanlığımızın merkez teşkilatında; 9 Genel Müdürlük, 7 Başkanlık, 2 Müşavirlik ve 1 Özel Kalem Müdürlüğü olmak üzere toplam19 hizmet birimi yer almaktadır. Bakanlığımız taşra teşkilatında 19 Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü ve 81 ilimizde Ticaret İl Müdürlüğü bulunmaktadır. Bölge Müdürlüklerine bağlı olarak; 43 ü deniz hudut kapısı, 26 sı kara hudut kapısı (3 ü aynı zamanda demiryolu hudut kapısıdır), 11 i hava hudut kapısı, 7 si demiryolu hudut kapısı (3 ü aynı zamanda kara hudut kapısıdır), 9 u serbest bölge ve 64 ü iç gümrük olmak üzere 157 Gümrük Müdürlüğü, (139 adedi faal, 18 adedi faal değildir.) 30 Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürlüğü, 23 Tasfiye İşletme Müdürlüğü, 6 Laboratuvar Müdürlüğü bulunmaktadır. Bakanlığımızın görevleri arasında; Gümrük politikasını belirlemek ve uygulamak özellikle gümrük rejimleri, gümrük vergilerinin tahsili işlemlerini yürütmek, Kaçakçılığı önlemek, izlemek ve soruşturmak, bu amaçla gümrüklü yer ve sahalarda kamu düzenini korumak dâhil gerekli tüm tedbirleri almak, Gümrük işlemleriyle ilgili verilerin risk analizine tabi tutulması ile sonradan kontrol işlemlerini yürütmek, Gümrük Kanunu na göre tasfiye işlemlerini gerçekleştirmek, İç ticaret politikalarını belirleyerek diğer kurumlar ile işbirliği içerisinde ticaret politikasının uygulanmasını temin etmek, Doğrudan tüketiciye sunulan ürünler ile ilgili piyasa gözetimi ve denetimi gerçekleştirmek, Ülke genelinde 81 il ve 892 ilçede bulunan toplam 1003 Tüketici Sorunları Hakem Heyeti nin koordinasyonunu sağlamak, Esnaf ve sanatkârlar ile kooperatifçiliğe ilişkin politikaları ilke ve hedefleri belirleyerek ilgili hizmetleri yürütmek yer almaktadır. 2

8 C-İNSAN KAYNAĞIMIZ Bakanlığımız istihdam politikası; değişim ve gelişime açık, nitelikli ve donanımlı, uzmanlık esasına dayalı, etik değerleri özümsemiş ve bilgi teknolojisinden yararlanan personel istihdam etmek ve yetiştirmektir. Bakanlığımızda 30 Kasım 2014 Tarihi itibariyle (13 Sözleşmeli ve 186 işçi hariç) 15 bin 2 personel görev yapmaktadır. Personelimizin 13 bin 49 u yani %87 ye tekabül eden kısmı yükseköğrenim ve üstü eğitime sahiptir. %54 ü 10 yıldan az hizmet süresine sahip, %35 i 30 yaş altı genç ve dinamik personelden oluşmaktadır. Diğer ülkelerle ilişkilerin yoğunluğu ve dış ticaret hacmindeki artışa paralel olarak 15 Gümrük Müşaviri, 5 Gümrük Ataşesi olmak üzere 20 yurt dışı kadro oluşturduk. Bakü, Berlin, Kahire, Moskova, Washington, Astana, Brüksel (AB Nezdinde), Bükreş, Lefkoşe, Pekin, Seul ve Sofya da Müşavirlik; Batum, Erbil ve Urumiye de Ataşelik kadrolarımız bulunmaktadır. Şu anda Washington, Bakü, Brüksel, Pekin, Lefkoşa da Gümrük Müşavirliklerimiz ayrıca Batum da Gümrük Ataşemiz görev yapmaktadır. Gümrük Müşavirlerimiz yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın, yurtdışında bulunan Türk firmalarının ve Türkiye ye gidecek yabancı ülke vatandaşlarının gümrük konularındaki soru ve sorunlarına cevap ve çözümler üretmek aynı zamanda bulundukları ülke ile Türk Gümrük mevzuat ve uygulamaları hakkında ilgilileri bilgilendirmekle mükelleftirler. D-YENİ BİNAMIZDA HİZMETE BAŞLADIK Bakanlığımız, Eskişehir Yolu ndaki yeni hizmet binamızda faaliyetlerini yürütmektedir. Toplam 57 bin 737 metrekare kullanım alanına sahip, personelimizin görev yaptığı binada; gelişmiş bilgisayar, uydu ve telekonferans sistemleri bulunmaktadır. Yeni hizmet binamız içerisinde dünya standartlarında, TIER 3 sertifikasyonuna sahip bir veri merkezi inşa edilmiştir. Bu veri merkezi için yüksek standartlarda sunucular, veri depolama cihazları ve ağ iletişim cihazları alınarak Bakanlığımız bilişim alt yapısı için sağlam bir temel atılmıştır. Esenboğa Havalimanı yolu üzerinde yer alan Eğitim Hizmet Binamız da faaliyete başlamıştır. Eğitim merkezinde, 8 derslik, 2 bilgisayar sınıfı, 1 yabancı dil sınıfı, 3 kursiyer grup çalışma odası, 1 konferans salonu, 1 kütüphane, açık ve kapalı spor salonları, 150 kişilik kafeterya ve yemekhane bulunmaktadır. Yeni eğitim merkezimizin kapasitesi 500 kişidir ve 200 kişilik yatakhanesi bulunmaktadır. 3

9 E-MEVZUAT ÇALIŞMALARIMIZ Gümrük ve Ticaret mevzuatında, günün değişen şartlarına ve Bakanlığımız hizmetlerinden yararlananların ihtiyaçlarına uygun olarak gerekli değişiklikler yapılmaktadır. Ayrıca, Avrupa Birliği mevzuatına uyum yükümlülüğümüz çerçevesinde de Topluluk gümrük mevzuatında yapılan değişiklikler ile uyumlu olarak mevzuatımız güncellenmektedir. Bu bağlamda; Bakanlığımız tarafından 2014 yılında 7 Kanun, 14 Bakanlar Kurulu Kararı, 23 Yönetmelik, 83 Genelge, 32 Tebliğ 4 yönerge olmak üzere, toplam 159 mevzuat düzenlemesi yapılmıştır. F-GÜMRÜK VE TİCARET KONSEYİ Bakanlığımıza gümrük ve iç ticaret politikalarının oluşturulması ve uygulanması ile ilgili olarak görüş bildirmek ve bu konularda araştırma ve çalışmalar yapmak, gümrük ve iç ticaret politikalarına ekonomik sistemdeki tüm aktörlerin ortak katılımı ve işbirliği ile objektif esaslara göre yön vermek ve katkı sağlamak amacıyla bir danışma organı niteliğinde Gümrük ve Ticaret Konseyi ni kurduk. Gümrük ve Ticaret Konseyi, çalışmalarında uluslararası gelişmeleri, dünya ticaretindeki eğilimleri ve ülke koşullarını gözetecek, katılımcılığa ve ortak akla dayanan uzlaşmayı esas alacak, değişimi ve yenilikleri öngörerek, sonuç odaklı, analizlere dayalı çalışma kültürünü benimseyecek bir yapı olacak. Ülkemizin 2023 hedefleri doğrultusunda "yenilikçi yaklaşım ve uygulamalarla ülkemizi, gümrük hizmetlerinin ve ticaretin daha kolay ve daha güvenli yapıldığı, dünyanın sayılı ticaret merkezlerinden biri haline getirme" vizyonuyla yola çıkan Bakanlığımız, Gümrük ve Ticaret Konseyi çatısı altında paydaşları ile birlikte oluşturacağı sinerjiden güç alarak hedeflerine daha hızlı ulaşacaktır. Genel Kurul önümüzdeki aylarda toplanacaktır. II-GÜMRÜKLER A-GÜMRÜK KAPILARIMIZ Dünyada ticaretin değişen şartları, ülke olarak bizim de durmaksızın değişmemizi, gelişmemizi; idari ve fiziki yapımızı modernize etmemizi gerekli kılmaktadır. Gümrük hizmetlerini çok daha hızlı ve etkin bir şekilde sürdürebilmek, sınır kapılarında yaşanan beklemeleri asgari düzeye indirebilmek için yerel olarak alınan önlemlerin yanında ihtiyaç duyulan yerlerde yeni gümrük kapıları ve müdürlükleri açılmakta ve mevcut kapılar yenilenmektedir. Avrupa nın en büyük gümrük kapılarından biri olan Kapıkule (Edirne- Bulgaristan:Kapitan Andrevo) başta olmak üzere, Gürbulak (Ağrı-İran:Bazergan), 4

10 Habur (Şırnak-Irak:El-Halil), Sarp (Artvin-Gürcistan:Sarpi), Hamzabeyli (Edirne- Bulgaristan:Lesova), Cilvegözü (Hatay-Suriye:Babul Havva), İpsala (Edirne- Yunanistan:Kipi) ve Nusaybin (Mardin-Suriye:Kamışlı) Gümrük Kapıları modern tesislere kavuşturulmuştur. Çıldır/Aktaş (Ardahan-Gürcistan:Kartsakhi), Dilucu (Iğdır-Nahcivan Özerk Cumhuriyeti:Sederek), Esendere (Hakkari-İran:Serow) ve Kapıköy (Van- İran:Razi) gümrük kapıları ile Halkalı Gümrük İdaresinin modernizasyon çalışmaları devam etmekte olup 2015 yılı içinde hizmete alınması hedeflenmektedir. Dereköy (Kırklareli-Bulgaristan:Malko Tırnova), Karkamış (Gaziantep- Suriye:Carablus), Akçakale (Şanlıurfa-Suriye:Tell Abyat), Yayladağı (Hatay- Suriye:Kesep), Öncüpınar (Kilis-Suriye:Bab es Selame), Pazarkule (Edirne- Yunanistan:Kastanion) Gümrük Kapılarının ise Yap-İşlet-Devret modeliyle yenilenmesi planlanmaktadır. Halkalı Gümrüğü, yeni tesislerine taşınması ile ithalat ve ihracat gümrük hizmetlerinin topluca karşılanacağı bir lojistik üs haline gelecektir. Son derece önemli olan Erenköy Lojistik Merkezinin oluşturulması çalışmaları devam etmektedir yılının Ocak ayı itibarıyla Niğde Gümrük Müdürlüğü faaliyete geçmiş olup, diğer gümrük müdürlükleri ve kapıların faaliyete geçmesine yönelik çalışmalar devam etmektedir. Bölge Müdürlükleri ve bağlantı idarelerinin iş yükünün adil ve efektif dağılımını sağlamak, daha etkin bir gümrük hizmeti sunabilmek amacıyla 1 Ağustos 2014 tarihli ve 2014/6711 sayılı Kararname ile; Denizli merkezli Pamukkale Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü, Ağrı (Gürbulak) merkezli Gürbulak Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü, Artvin-Hopa merkezli Kaçkar Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü, Uludağ Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü'ne bağlı olarak Kütahya ilinde Kütahya Gümrük Müdürlüğü, Doğu Marmara Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü'ne bağlı olarak Bolu ilinde Bolu Gümrük Müdürlüğü kurulmuştur. Iğdır Gümrük Müdürlüğü nün de faaliyete geçmesi yönünde çalışmalara devam edilmektedir. B-GÜMRÜKLERİMİZDE YENİ UYGULAMALAR Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olarak önceliğimiz, yasal ticareti kolaylaştırmaktır. Yasal ticaretin kolaylaştırılması; yasadışı ticaretle daha etkin mücadele edilmesine, 5

11 gümrük işlemlerinden kaynaklanan formalitelerin azaltılmasına, buna bağlı olarak da gümrük işlem maliyetlerinin minimum düzeye indirilmesine imkân sağlamaktadır. Bakanlık olarak hedefimiz; tüm gümrük işlemleri açısından maliyetleri düşürmek, kırtasiyeciliği bertaraf etmek ve işlem süresini azaltarak eşyanın bir an önce nihai varış noktasına ulaşmasını sağlamaktır vizyonundaki ekonomik hedefler ancak bu şekilde sağlanacağından uluslararası platformda gümrük alanındaki Bakanlık çalışmalarının çoğunluğu, elektronik sistemleri esas alan ve sınır geçişlerini hızlandıran projeler ve faaliyetler esas alınarak yürütülmektedir. 1-Yeni Özet Beyan Uygulaması Yasal ticaretin kolaylaştırılmasına yönelik hedefimiz doğrultusunda 1 Ocak 2012 tarihinde başlattığımız Özet Beyan uygulaması beklenen sonuçları vermektedir. Eşya ve taşıta ilişkin bilgilerin, eşyanın ülkemize gelmesinden önce elektronik ortamda alınmaya başlandığı ve kağıt maliyetinin ortadan kalktığı Yeni Özet Beyan Uygulaması kapsamında, eşyanın gelişinden önce risk analizi yapılabilmekte ve işlem sürelerinin kısalmasıyla lojistik gecikmelerden kaynaklı maliyetlerde azalma sağlanmaktadır. Hava ve denizyolunda kullanılan (2014 yılı ilk 11 ayı itibarıyla) 430 bin adet özet beyanın kâğıt gerekmeksizin sadece elektronik ortamda düzenlenmesiyle, sektör açısından yıllık yaklaşık TL lik ( USD) maliyet tasarrufu sağlanmıştır. İşlemlerin hızlanmasından dolayı demuraj ve ardiye ücretlerinde meydana gelen düşüş sayesinde girdi maliyetlerinde azalma olmaktadır. Ayrıca, üretim sürecinde kullanılacak girdi ekonomiye bir an önce kazandırılmak suretiyle yatırım ortamının iyileştirilmesine katkı sağlanmıştır. Şöyle ki; Türkiye limanlarında elleçlenen yıllık yaklaşık 8 milyon (2013 yılında 7,9 milyon) konteynerin %1 inde liman bekleme sürelerinde 1 günlük zaman tasarrufu sağlandığında ticaret erbabı için maliyetler yaklaşık 2 milyon USD tutarında azalmaktadır. Yeni Özet beyan uygulaması sayesinde ayrıca taşıt ve eşyanın vakit geçirilmeksizin kontrollerinin yapılmasına başlanılmıştır. Dolayısıyla, dış ticaret operasyon maliyetlerinde, elleçlenen konteyner sayısının sadece %1 i düşünüldüğünde, yıllık olarak ilk etapta toplam 33 milyon TL ye varan maliyet tasarrufu sağlanmaktadır. 6

12 Bunun yanında, eşya gelmeden risk analizi tamamlanmakta olup konusu suç teşkil eden, yasak, tehlikeli veya sakıncalı eşya, yurda girmesi engellenerek taşıttan indirilmeksizin yurt dışı edilebilmektedir. 2-Ortak Transit 1 Aralık 2012 tarihi itibarıyla Ülkemiz Ortak Transit Sözleşmesine taraf olmuş, taşımacılık sektörü açısından Avrupa Birliğine entegrasyonumuz sağlanmıştır. Ortak Transit Rejimi sayesinde, Türkiye den Avrupa Birliği (AB) ve EFTA ülkelerine, AB ve EFTA ülkelerinden ise Türkiye ye yönelik taşımalarda tek beyan ve tek teminat ile işlem yapılabilmektedir. Ülkemizin Sözleşmeye taraf olması; gerek gümrük idarelerine gerekse taşımacılara transit işlemlerinde maliyet, hız ve etkin kontrol alanlarında önemli avantajlar sağlamaktadır. Türkiye, AB ye tam üye olmamasına rağmen transit işlemleri açısından AB üyesi bir ülke gibi işlem yapabilmektedir. Ülkemizin Ortak Transit Sözleşmesi ne taraf olması ile birlikte taşımacılarımız, AB ülkeleri ve EFTA (Avrupa Serbest Ticaret Birliği) ülkelerine yönelik taşımalarda, belge maliyeti olmaksızın ve alternatiflerine göre daha düşük maliyetle, tek bir teminat kullanarak, daha kısa zamanda transit işlemini gerçekleştirmektedir. Sistem, Türkiye ile birlikte 33 ülke tarafından kullanılmaktadır. Tüm işlemler elektronik sistem üzerinden yürütüldüğünden, taşımacılık sektörü için önemli bir rekabet avantajı sağlanmakta ve iş dünyamız önemli ölçüde maliyet avantajı kazanmaktadır. Ortak Transit Rejiminde nakliyecimiz, gerek Türk gümrük idarelerinde; gerekse AB ve EFTA ülkeleri gümrük geçişlerinde daha az bürokrasi ile karşılaşmakta, ayrıca taşımacı, elektronik beyanı her aşamasında izleyip taşımanın gerçekleşip gerçekleşmediğini takip edebilmektedir. Bu bağlamda, 01 Ocak Kasım 2014 tarihleri arasında, ortak transit uygulaması kapsamında, AB ve EFTA ülkelerinden ülkemize yapılan taşımaların sayısı e yaklaşırken, Ülkemizden AB ve EFTA ülkelerine yapılan taşıma sayısı yaklaşık e ulaşmıştır ve bu rakamlar her geçen gün artmaktadır. Ortak transit uygulaması kapsamında birden fazla ortak transit işleminde kullanılabilen kapsamlı teminat sisteminden 30 Kasım 2014 tarihi itibarıyla, 67 firma yararlanmıştır. Bu kapsamda TL tutarındaki teminat mektubu ile kamu alacağı güvence altına alınmıştır. Ortak Transit uygulamasıyla birlikte transit işlemlerinin elektronik ortama taşınması ve NCTS uygulamasının yaygınlaştırılması ile; taşımacılarımıza önemli 7

13 miktarda tasarruf sağlanmasının yanı sıra araç geçişlerinde hızlanma sağlanarak TIR ların Avrupa ülkelerine gidiş-dönüş sürelerinde zaman kazanılmaktadır. 3-Hızlı Geçiş Hattı Uygulaması Ticareti kolaylaştıran, sınırlardaki bekleme süreleri ve dolayısıyla nakliye maliyetlerini azaltan uygulamalarımızdan biri de nakliyecilerimiz için yürürlüğe konulan Hızlı Geçiş Hattı Uygulaması dır. Bu uygulamadan TIR Elektronik Ön Beyan Sistemini kullanarak ön beyanda bulunan nakliyecilerimiz yararlanabilmektedir. Bu uygulama sayesinde, nakliyecilerimiz tescil işlemlerini, sınır kapılarında kendileri için ayrılmış özel peronları kullanarak, veri girişi ile süre kaybetmeden, tamamlayabilmektedirler. Bu uygulama Kapıkule Hudut Kapımızda yürütülmektedir. Dilucu ve Esendere Hudut Kapılarımızın modernizasyonu sonrasında bu kapılarda da Hızlı Geçiş Hattı Uygulaması başlatılacaktır. 4-Onaylanmış Kişi Statüsü Onaylanmış kişi statüsü; gümrük işlemlerinde ciddi veya mükerrer gümrük mevzuatı ihlali bulunmayan, belirli bir dış ticaret hacmine veya sabit sermaye yatırımına sahip, mali yeterliliği tasdik edilmiş kişilere gümrüklerde beklemenin azaltılması ve işlemlerin kolaylaştırılması için gümrük işlemlerinde sağlanan kolaylıklardır Kasım sonu itibariyle Onaylanmış Kişi Statü Belgesi (OKSB) sahibi firma sayısı 2028 dir. Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi firmalar, 1 Ocak-30 Kasım 2014 itibariyle toplam ithalatın ve ihracatın %51 ini gerçekleştirmektedirler. 8

14 Milyon $ OKSB FİRMALARININ DIŞ TİCARETTEKİ PAYI OKSB FİRMALAR TÜM FİRMALAR OKSB FİRMALAR TÜM FİRMALAR OKSB FİRMALAR TÜM FİRMALAR İTHALAT İHRACAT TOPLAM 1 Ocak-30 Kasım 2014 Kaynak: GÜVAS 5-Standart Depo Muafiyeti Türkiye Gümrük Bölgesine giren her türlü ulaşım araçları, motosikletler ve özel konteynerlerin içindeki standart depolarda bulunan yakıtlara muafiyet tanınmakta olup tanınmaktadır. Söz konusu muafiyet TIR çekicileri, otobüsler, kamyonlar ve tankerler için belirli miktarlarla sınırlandırılmıştır. Söz konusu muafiyet hakkının suiistimali nedeniyle ortaya çıkan kaçak akaryakıt satışlarının ve önemli miktarda hazine kaybının önüne geçmek adına, mevzuat değişikliği gerçekleştirilmiş olup gerekli program altyapısı hazırlıkları devam etmektedir. Uygulama kapsamında, Avrupa Birliği ülkelerinden giriş yapanlar hariç olmak üzere TIR çekicileri, otobüsler, kamyonlar ve tankerlerin ülkemize ilk girişi ile sonraki girişinde kilometre tespitleri yapılacak, muafen ithal ettiği yakıta göre eksik mesafe kat edilmesi halinde, her kilometre başına tüketilmeyen yakıt için litre başına 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu uyarınca uygulanmakta olan ÖTV tutarı tahsil edilecektir. 9

15 7-Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü Yetkilendirilmiş Yükümlü; gümrük yükümlülüklerini yerine getiren, düzenli kayıt tutan, mali yeterlilik, emniyet ve güvenlik standartlarına sahip bulunan, kendi oto kontrolünü yapabilen firmalara gümrük işlemlerinde birtakım kolaylık ve imtiyazlar tanıyan uluslararası bir statüdür. 10 Ocak 2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak aynı gün yürürlüğe giren Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği ile uygulamaya konmuş ve 21 Mayıs 2014 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği ile kapsamı genişletilmiştir. Bu uygulama sayesinde güvenilir ve kayıtları izlenebilen ticaret erbabımıza; İhracatta Yerinde Gümrükleme, İzinli Gönderici ile daha az ve öncelikli muayene kolaylıkları başta olmak üzere pek çok basitleştirilmiş ve hızlandırılmış usullerle zaman ve maliyet tasarrufu kazandırılmaktadır. Kasım 2014 itibariyle, şartları sağlayan toplam 19 firmaya Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası verilmiştir. Ayrıca 21 Mayıs 2014 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği ile İthalatta Yerinde Gümrükleme ve İzinli Alıcı uygulamaları düzenlenmiş olmakla birlikte elektronik altyapı çalışmaları devam etmektedir. 8-Hızlı Kargo Taşımacılığı Hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gelen eşyanın gümrük işlemlerinin daha hızlı ve güvenli yapılmasını ve vatandaşımıza eşyasının daha az maliyetle ve daha kısa sürede teslim edilmesini mümkün kılmak üzere gerekli çalışmalar tamamlanmıştır. Yeni düzenleme sonrasında, eşyanın kargo uçağının varışı öncesinde elektronik beyanının verilmesi mümkün hale getirilmiştir. Bu sayede eşyanın gümrük işlemleri çok daha kısa sürede tamamlanmakta ve vatandaşa daha erken teslimi mümkün olmaktadır. Hızlı kargo gönderilerinin firmalarca tasnifinde otomasyon zorunlu hale getirilmiştir. Eşyanın tasnifinden önce risk analizi yoluyla muayene hattı, elektronik olarak belirlenmekte, böylece, bir yandan hızlı kargo eşyasının gümrük işlemleri hızlanırken, diğer taraftan gümrük kontrolünün etkinliği artmaktadır. 9- Akaryakıtın İthaline ve Transitine İlişkin Düzenlemeler Akaryakıt kaçakçılığı ile mücadele çalışmaları kapsamında; petrol ve akaryakıt olarak tanımlanan ve dökme olarak gelen eşyanın (sıvılaştırılmış petrol gazı dahil) boru hattının karaya çıktığı noktalarda kurulan sayaçlarla ölçülmesi suretiyle ithalat 10

16 işlemleri sayaçlardan geçecek miktara göre sonuçlandırılacaktır. Dolayısıyla transit edilecek olanlar hariç olmak üzere akaryakıt ürünleri antrepo rejimine tabi tutulmaksızın doğrudan ithal edilmiş olacaktır. Ayrıca, ÖTV Kanununa ekli I sayılı listede yer alan akaryakıt ve türev ürünlerinin ithalatında, Maliye Bakanlığı ile Bakanlığımız arasında oluşturulan elektronik veri paylaşımı sayesinde ÖTV tutarının teminata bağlama ve çözüm işlemlerinin daha sağlıklı bir şekilde yapılmasına imkan sağlanmıştır. Buna ilaveten, akaryakıt ithalatında ÖTV tahsilinde yapılan usulsüzlüklerin engellenmesini teminen Gümrük Yönetmeliğinde değişiklik yapılarak Özel Tüketim Vergisi Kanununun eki (I) sayılı listede yer alan eşyaya ilişkin kamu alacakları için götürü teminat uygulamasından yararlanılamayacağı hüküm altına alınmıştır. Diğer taraftan, ÖTV Kanununa ekli I sayılı listede yer alan akaryakıtta ÖTV kaybının oluşmaması için, söz konusu akaryakıtın ithalat aşamasında gümrük idaresince ölçümünün yapılarak ÖTV sinin tahakkuk ettirilmesi, tahakkukun yapılmasından itibaren 1 ay içinde de söz konusu ÖTV nin gümrük idaresince tahsilinin yapılmasına yönelik çalışmalar yapılmaktadır. 10- Yüksek Vergili Bazı Ürünlere İlişkin Düzenlemeler 20 Aralık 2014 itibariyle; Antrepo rejimine tabi tutulmuş et ve et ürünleri, çay ve muz cinsi eşyanın antrepoya alınmasını müteakip yeniden bir iç gümrüğe veya yurt dışına transit rejimi altında taşınmasına izin verilmeyecektir. Antrepo rejimine konu edilmiş tütün ve tütün ürünleri ile alkollü içkilerin transitine ise yalnızca gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere ilgili gümrük idaresine transit edilmesi durumunda izin verilecektir. 11- Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirlerine İlişkin Yeni Düzenleme Geçtiğimiz haftalarda Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirlerince yapılan işlemlere bazı sınırlamalar getirilmiştir. Yeni düzenlemeye göre, Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirlerince yürütülen antrepolara eşya giriş çıkış işlemleri, gümrük yükümlülüğü sona erdikten sonra varsa ilgili kurumlarca yapılacak kontrol sonuçlarına göre gümrük gözetiminin sonlandırılması işlemleri, antrepoların altışar aylık dönemler itibarıyla sayım işlemleri ile antrepo rejimine tabi eşyanın elleçleme işlemlerine ilişkin tespitler, bundan böyle gümrük memurlarınca gerçekleştirilecektir. 11

17 12- Liman Ücretlerine İlişkin Düzenleme Son dönemde Bakanlığımıza intikal eden ve liman sahalarında gümrük kontrolü sırasında transfer, yükleme/boşaltma gibi hizmetler karşılığında liman işleticilerince tahsil edilen ücretlerin maliyetleri yönündeki şikayetlerin değerlendirilmesi sonucu; gümrük idaresine kanunla verilmiş görevlerin yerine getirilmesi bağlamında gerçekleştirilen gümrük kontrolleri sırasında, işletmelerce verilen ek hizmetler karşılığında tahsil edilen ücretlere ilişkin düzenleme yapılması ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu nedenle 5 Aralık 2014 tarihinden itibaren liman sahalarında gümrük kontrolüyle ilgili olarak işletici kuruluşlarca verilen hizmetlerden alınan azami ücretler belirlenmiştir. C-GÜMRÜKLERDE YENİ PROJELERİMİZ 1-Farklı Kurumlara Gitmeye Son; Tek Pencere Sistemine Geçiyoruz Tek Pencere Sistemi uluslararası ticarete ve taşımacılığa konu olan eşya için gerekli bilgi ve belgelerin, söz konusu ticaretin ilgilileri ve taşıyıcıları tarafından uluslararası geçerliliği olan standart bir formatta, tek bir başvuru noktasına sunulabilmesidir. Tek Pencere Sistemi ile tüm ilgili kurum /kuruluşlarca düzenlenen belgelerin Gümrük ve Ticaret Bakanlığına elektronik ortamda gönderebilmesinin sağlanması ile kaynakların daha etkin kullanımı, kontrollerin verimlilik ve etkinliğinin artırılması, gümrük işlemlerinin sadeleştirilmesi, kolaylaştırılması ve hızlandırılması, ticaret erbabının zaman ve parasal maliyetlerinin azaltılması, gümrük işlemlerinin takip edilebilirliğinin artırılarak daha şeffaf hale getirilmesi amaçlanmaktadır. 20 Mart 2012 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Gümrük hizmetlerinde Tek Pencere sistemi konulu Başbakanlık Genelgesi ile Tek Pencere sisteminin kurulması ile ilgili çalışmaların koordinasyon görevi Bakanlığımıza verilmiştir. Sistem e-belge ve e-başvuru olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır. Ebelge aşaması, izin, onay ve belgelerin elektronik ortamda Bakanlığımıza aktarılması ve bunların kağıt ortamında ibraz edilmeksizin, doğrudan gümrük işlemlerinde kullanılması ve takibini; e-başvuru aşaması ise, izin, onay ve belgelere ilişkin başvuruların doğrudan Bakanlığımıza yapılarak ilgili kuruma iletilmesi ve başvuru sonucunun elektronik ortamda alınmasını sağlayacaktır. Tek Pencere Sistemine dahil edilmesi planlanan paydaş kurum ve kuruluşlar; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı (Emniyet Genel Müdürlüğü), Kültür ve Turizm Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Sağlık 12

18 Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, TAPDK, TSE, Şeker Kurumu, İstanbul Altın Borsası, TAEK ve Bankalar Birliği olarak belirlenmiştir. E-belge boyutu itibariyle, tarihinde Şeker Kurumu ile tarihinde de EPDK (Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu) ve Borsa İstanbul A.Ş ile tek pencere uygulaması hayata geçirilmiştir. Tek Pencere Sisteminin diğer paydaş kurumlarıyla da görüşmelerimiz yoğun şekilde devam etmekte olup, en kısa sürede mezkûr kurumlar tarafından düzenlenip gümrük beyannamesi ekinde aranan belgelerin tamamı Tek Pencere Sistemi E- Belge aşaması ile elektronik ortama aktarılacaktır. E-Belge aşamasının iş akışı hazırlanmış olup, yazılım süreci devam etmektedir. 2-Konteyner ve Liman Takip Sistemi Bakanlığımızca geliştirilen Konteyner ve Liman Takip Sistemi hayata geçirilmiş bulunmaktadır. Söz konusu sistem sayesinde, ülkemize giriş yapan ve ülkemizden çıkış yapan konteynerlere ilişkin bilgilerin elektronik ortamda kayıt altına alınması, limanlarda gerçekleştirilen gümrük işlemlerinin kolaylaştırılması, hızlandırılması ve liman işlemlerine bağlı maliyetlerin azaltılması sağlanacaktır. Yeni uygulamayla konteynerlerin çip aracılığıyla teknolojik olarak izlenmesi mümkün olacaktır. Mersin Limanı nda devreye alınan bahse konu sistem sayesinde gümrük idaresinin sistemleriyle liman işletmesinin sistemleri entegre edilerek; gümrük denetimlerinin etkinliği artırılacak, kaçakçılıkla mücadelede kullanılan veri tabanı genişleyecektir. Bu sistem aracılığıyla limana gelen-giden konteynerin, liman içi hareketleri dahil olmak üzere etkin bir şekilde izlenmesi ve sağlıklı istatistik üretilmesi mümkün hale gelecektir. İlerleyen süreçte, gümrük idaresinin liman işletmesine vereceği talimatların bu sistem üzerinden verilebilir hale gelmesiyle birlikte; kâğıt kullanımını azaltılmış ve işlemlerin güvenli ortamda yapılması sağlanmış olacaktır. 3- İthal Konusu Petrol Ürünlerinde Teminat İşlemlerinin Elektronik Ortama Aktarılması 1 Seri No.lu ÖTV Genel Tebliği uyarınca gümrük idareleri tarafından düzenlenerek vergi dairelerine gönderilen "İthal Edilen Petrol Ürünlerinin Tesliminde Beyan Edilen ÖTV'ye Ait Bilgi Formu"(EK 11) ile vergi dairelerince gümrük idarelerine gönderilen "İthal Edilen Petrol Ürünleri İle Teminata Ait Bilgi Formu" (EK 12) belgelerinin elektronik ortama aktarılmasına yönelik Bakanlığımız ve Maliye Bakanlığı arasında yürütülen çalışmalar kapsamında hazırlanan webservisler 01- Nisan 2014 tarihi itibarıyla devreye alınmıştır. 13

19 Çalışma ile iki Bakanlık arasında sağlanan elektronik veri paylaşımı ile Özel Tüketim Vergisine tabi söz konusu Tebliğ kapsamı eşyanın ithalinde, eşyanın gümrük idaresine beyan edilmesi ile ithalata ve tahsil edilmesi gereken ÖTV tutarına ve alınan teminata ilişkin bilgiler Maliye Bakanlığına elektronik olarak aktarılmakta, Bakanlıktan ÖTV nin tahsil edildiği bilgisi de elektronik olarak alınmakta ve teminat çözümü gerçekleştirilmektedir. Daha önce gümrük beyannamesi ekinde aranan ÖTV nin Ödendiğine veya Tecil- Terkin Edildiğine Dair Vergi Dairesi Yazısı kullanımdan kaldırılmıştır. Bu belge ile yapılmakta olan kontroller elektronik veri değişimi yolu ile yapılabilmektedir. Teminat çözümü elektronik olarak yapıldığından daha önce teminat çözümünde yazışma ile geçen süreler kadar zaman tasarrufu sağlanmış bulunmaktadır. Bu kapsamda karşılaşılan usulsüzlüklerin engellenmesini teminen Gümrük Yönetmeliğinde değişiklik yapılarak Özel Tüketim Vergisi Kanununun eki (I) sayılı listede yer alan eşyaya ilişkin kamu alacakları için götürü teminat uygulamasından yararlanılamayacağı hüküm altına alınmıştır. Ayrıca, ÖTV Kanununa ekli I sayılı listede yer alan akaryakıtta ÖTV kayıp ve kaçağının önlenmesini teminen, söz konusu akaryakıtın ithalat aşamasında gümrük idaresince ölçümünün yapılarak ÖTV sinin tahakkuk ettirilmesi, tahakkukun yapılmasından itibaren 1 ay içinde de söz konusu ÖTV nin gümrük idaresince tahsilinin yapılmasına yönelik çalışmalar yapılmaktadır. 4- Tek Durak Kara hudut kapılarımızda hayata geçirilmesi öngörülen "Tek Durak" projesi ile; yolcuların, yük taşıyan araç ve sürücülerinin gümrük hizmeti verilmesine ilişkin tüm işlemleri ile diğer kurum ve kuruluşların mevzuatından kaynaklanan bazı kontrollerin koordineli bir şekilde aynı yer ve zamanda yapılabilmesinin sağlanması hedeflenmektedir. Proje sayesinde; gümrük hizmeti verilmesinde hız ve etkinlik arttırılırken aynı zamanda, birkaç aşamalı iş akış süreçleri hem fiziken hem de sistemsel alt yapı ve insan kaynağı olarak bir noktaya eş zamanlı olarak indirilerek iş akış süreçlerinin uzunluğu ve fazlalığından doğan bekleme ve sızlanmaların önüne geçilmiş olunacaktır. Projenin tamamlanması halinde, kara hudut kapılarımıza gelen araçları tek aşamalı bir yapı karşılayacak olup aracın tartılması ve bilgilerin elektronik olarak gümrük idaresine sağlanması ile diğer aşamaya geçilerek aynı peronda hem tescil hem de pasaport işlemleri tamamlanacaktır. Eşyanın risk analizi, ihbar ve şüphe halleri sonucunda kırmızı hatta yönlendirilmediği durumlarda tescil işlemi belge kontrolü 14

20 üzerinden sonuçlandırılarak eşya ve sürücünün sahadan çıkış işlemleri tamamlanacaktır. Gelinen nokta itibarıyla; Tescil ve onay işlemlerinin sistem tarafından yerine getirilerek muayene işlemleri dahil tüm işlemlerin tek memur eliyle yürütülmesi sağlanmış; Kara kapılarımızda yapılan kayıt işlemlerine ilişkin sistemsel alt yapının yeni iş akış sürecine göre dizaynına hız verilerek Kara Kapıları Taşıt Takip Programına kayıt işlemi, tescil aşamasına alınmış ve böylelikle kara hudut kapılarımızdaki aşamalardan biri daha kaldırılmış; Sayman-mutemet yetkisi hususunda Maliye Bakanlığı ile 16/12/2013 tarihinde imzalanan protokole göre; Maliye Bakanlığı personeli tarafından mesai saatleri dışında da Protokolde yer alan 15 adet Gümrük Müdürlüğünde muhasebe yetkilisi mutemetliği hizmetlerinin verilmesi öngörülmüş ve uygulama başlatılmıştır. UBAK (Ulaştırma Bakanları Avrupa Konferansı) Belgelerine ilişkin kontrollerin iç gümrüklerde yapılmasına ilişkin olarak, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ile Bakanlığımız arasında 31/7/2013 tarihinde veri paylaşımı protokolü imzalanmış ve bu çerçevede, kontrollerin iç gümrüklerde gerçekleştirilmesine başlanmış olup uygulamaya ilişkin 2014/5 sayılı Genelge yayımlanmıştır. Transit sisteminde olduğu gibi ülkemizce çok kullanılan TIR sistemi için de ön beyan uygulamasına yönelik teknik çalışmalar büyük ölçüde tamamlanmıştır. Kantar bilgilerinin elektronik olarak gümrük idaresine aktarılması uygulamasına başlanılmıştır. Tek Durak Projesi ile ayrıca, yolcularımızın da kara hudut kapılarında beklemeleri nedeniyle oluşan zaman kayıplarının engellenmesi hedeflenmiştir. Tek Durak Projesine ilişkin sistemsel alt yapı çalışmalarına pilot uygulama olarak 14 Ocak 2014 tarihinde Kapıkule Kara Hudut Kapısında başlanılmış olup ayrıca yolcu salonu inşası ve peron sisteminin yeniden yapılandırılması gibi fiziksel alt yapı çalışmalarının da hızlı bir biçimde tamamlanması öngörülmektedir. Tek Durak Projesinin hayata geçirileceği ikinci kara hudut kapısı olan Sarp Hudut Kapısında, artan araç ve yolcu trafiği karşısında mevcut sahanın yetersizliği nedeniyle sahanın genişletilmesi ile artan araç ve yolcu trafiğini karşılayacak şekilde plan ve proje çalışmaları devam etmektedir. Bu çerçevede, Taşıt Takip Programına kaydın tescil aşamasına alınarak pasaport, tescil-muayene ve kontrol 15

21 işlemlerinin tek peronda yapılmasına izin verecek fiziki düzenlemelerin tamamlanması ve yine yolcular için yolcu salonu inşa edilmesi ve yaya tüneli oluşturulması gibi çalışmaların yapılmasına hız verilmiştir. 5-U-Net İşlemlerinin İç Gümrüklere Alınması Bakanlığımız ile Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı arasında imzalanan protokol kapsamında kara sınır kapılarında gerçekleştirilen U-NET Otomasyon Sistemi kayıt ve kontrolleri tarihinden itibaren hareket gümrük idarelerinde gerçekleştirilmektedir. TIR Karnesi ve NCTS kapsamında yapılan taşımalarda transit işlemlerini yapmakla görevli Bakanlığımız personeli tarafından araca ilişkin U-NET Otomasyon Sistemi kayıt ve kontrol işlemleri hareket gümrük idarelerinde gerçekleştirilmekte olup, U-NET işlemleri tamamlanmayan taşıtların hareket gümrük idarelerinden sevk/çıkış gümrük idarelerine hareketine izin verilmemektedir. Diğer taraftan kara sınır kapılarında ibraz edilen uluslararası taşımacılığa ilişkin bilgi ve belgelerin, hareket gümrük idarelerine ibraz edilmesi gerekmektedir. Proje kapsamında ayrıca sınır kapılarındaki yoğunluğun azaltılması hedeflenmiş olup, sistemler arasında kopukluk olması durumunda 90 dakika olan sınırdaki bekleme süresi 15 dakikaya indirilmiştir. Ayrıca NCTS programının Kara Kapıları Takip Programı ile de entegrasyonu sağlanmış, bu suretle ihracat beyannamelerinin, aracın ülkeyi terk eder etmez kapanması ve ihracatçımızın vergi iadesini daha çabuk alması sağlanmıştır. 6-Ortak Kullanım Önemli bir diğer çalışmamız da ortak kullanım konusudur. Ortak kullanımdan kasıt, kara sınırlarında yapılan gümrük kontrollerinin tek aşamada yapılmasıdır. Öngörülen yapıda, çıkış ülkesi sınır gümrük idaresi tarafından gümrük kontrollerinin yapılmaması, kontrollerin giriş ülkesi sınır gümrük idaresince yapılarak çıkış ülkesi sınır gümrük idaresine gönderilmesi ve çıkış sınır gümrük idaresince yapılacak kontrol sonucuna istinaden ihracat ve transit işleminin sonlandırılması hedeflenmektedir. Genellikle ihraç eşyasının varış ülkesinde kontrolü ile yetinilmesi esasına dayanmaktadır. Bu kapsamda, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Gürcistan Hükümeti arasında Kara Hudut Kapılarının Ortak Kullanımı Anlaşması tarihinde yürürlüğe girmiştir. 16

22 8-Taşıt Onay Belgesinin ve Belgeye İlişkin İşlemlerin Elektronik Ortama Aktarılması 1975 tarihli TIR Sözleşmesi hükümleri gereğince Taşıt Onay Belgesi, TIR Karnesi himayesinde taşıma yapılabilmesi için gerekli olan ve taşıtın TIR Karnesi himayesinde taşıma yapmaya uygun olduğunu gösteren bir belge niteliğindedir. Söz konusu belgenin taşıma esnasında taşıtta hazır bulundurulması ve TIR Karnesi işlemleri sırasında görevli personele ibraz edilmesi gerekmektedir. Taşıt Onay Belgesi, Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlükleri tarafından yetki verilen gümrük idarelerince, TIR Sistemi kapsamında taşıma yapma yetkisine haiz taşımacılara verilmekte olup konuyla ilgili işlemler halihazırda kâğıt ortamında yürütülmektedir. Taşıt Onay Belgesinin ve belgeye ilişkin işlemlerin elektronik ortama aktarılmasına ilişkin çalışmalara başlanmış olup bu çalışmaların 2015 yılının Aralık ayına kadar tamamlanması öngörülmektedir. Taşıt Onay Belgesinin ve belgeye ilişkin işlemlerin elektronik ortama aktarılmasıyla, hem gümrük idareleri, hem de taşımacılar açısından zaman tasarrufu sağlanacak ve TIR Sistemi kapsamında taşıma yapılması için kullanılan taşıtlara ilişkin bilgilere, tüm gümrük idareleri elektronik olarak erişebilecektir. 9-Tahsilat Takip Programı Gümrük Kanunu uyarınca çıkarılan ek tahakkuk ve para cezası kararlarına ilişkin sürecin baştan sona takip edilebilirliğinin sağlanması ve söz konusu işlemlere ilişkin bilgilerden Bakanlığımız karar alma süreçlerinde kullanılacak sağlıklı ve bütünsel verinin oluşturulabilmesi, yürütülen işlemler nedeniyle oluşan iş gücü, zaman kaybı, kaynak israfı, gereksiz bürokratik yazışmaların ve manuel olarak yapılan veri girişi nedeniyle yaşanabilecek hata yapma olasılığının ve eksikliklerin minimize edilmesinin sağlanması için BİLGE sistemi ile entegre olacak tahsilat takip projemize ilişkin çalışmalar devam etmektedir. Projemiz ile Ek tahakkuk ve ceza kararlarının elektronik olarak üretilmesi, Söz konusu kararlarla ödeme, itiraz ve uzlaşma talepleri arasında bağlantı sağlanması, Uzlaşma tutanakları ve uzlaşma sonuçlarının elektronik ortamda kayıt altına alınması, bu sayede gümrük idareleri arasında aynı nitelikteki alacaklar için gerçekleştirilen uzlaşma görüşmeleri için yeknesak uygulama oluşturulmasına önemli katkı sağlanması, Kararların itiraza konu edilmesi halinde, işlemlerin elektronik olarak sistem üzerinden sonuçlandırılması 17

23 Tecil ve taksitlendirme taleplerinde, taksit ödemelerinin sistem üzerinden takibi ve gecikmiş taksitlerin bildiriminin sağlanması, Geri verme ve kaldırma halinde kararların elektronik ortamda hazırlanmasına ve istatistiki verilerin kolaylıkla elde edilebilmesine imkan sağlanması, Yargı merciine gidilmesi halinde de mahkeme aşamalarının takip edilmesi ve sonucunun izlenmesi, Manuel olarak girişten kaynaklanan yanlış bilgi girişlerinin önüne geçilmesi, Herhangi bir konuda ilgili istatistiklere her zaman ve sağlıklı bir şekilde ulaşılabilmesi ve raporlama ve analiz süreçlerinin çok daha kısa sürede tamamlanması hedeflenmektedir. 10-Transfer Bildirim Formlarının Elektronik Ortama Aktarılması Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) tahakkuk ve tahsil işlemlerine ilişkin yapılan incelemelerden; ödeme şekillerinde usulsüzlükler yapıldığı, vadeli ödemelerin peşin ödeme olarak gösterildiği sahte peşin ödeme dekontları kullanıldığı veya peşin ödeme dekontlarının birden fazla beyannamede kullanıldığı anlaşılmıştır. Ödeme şekillerine ilişkin yapılan bu usulsüzlükler hem KKDF nin eksik tahsiline hem de eşyanın kıymetinin belirlenmesinde gümrük idaresinin yanıltılmasına neden olmaktadır. Bunların önlenmesini teminen, gümrük vergileri tahsilatlarında olduğu gibi vadeli ithalatta KKDF tahsilatlarının da münhasıran Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca yapılması ve KKDF nin tahsiline ilişkin işlemlerin tek elden yürütülmesi amaçlanmış olup konuya ilişkin olarak 16 Ekim 2014 tarihli Resmi Gazete de 2014/6852 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı yayımlanmıştır. Söz konusu Bakanlar Kurulu Kararı ile KKDF tahsilatları münhasıran Bakanlığımızca yapılmaya başlanılmıştır. Ayrıca, KKDF nin beyannamede ayrı olarak beyan edilmeye başlandığı tarihinden bahsi geçen BKK nın yürürlüğe girdiği tarihine kadar yapılan KKDF ye tabi ithalat işlemlerinin tamamı müfettişlerimizce incelenmeye başlanmıştır. Ödeme şekillerine ilişkin yapılan usulsüzlüklerin engellenmesi, kıymet kontrolünde etkinliğin artırılması ve KKDF tahsilinde kayıp ve kaçağın azaltılmasını teminen gümrük idaresi ile bankalar arasında bir sistem kurulması öngörülmektedir. Söz konusu sistem ile peşin ödemeye ilişkin transfer bildirim formlarının elektronik ortama aktarılarak BİLGE sistemine entegre edilmesi ve bu suretle bankalar tarafından yapılan transferlerin gümrük idaresine aktarılmasının sağlanması planlanmaktadır. Konuyla ilgili olarak Bakanlığımızda ve Türkiye Bankalar Birliğinde çalışma grupları oluşturulmuş olup çalışmalar devam etmektedir. 18

24 11-Teminat Mektuplarının Elektronik Olarak Teyidinin ve Takibinin Yapılması ÖTV Kanununa ekli I sayılı listenin B cetvelinde yer alan malların ithalatı sırasında gümrük idaresine verilen teminat mektuplarındaki usulsüzlüklerin engellenmesini teminen bankalarca verilen teminat mektuplarının doğruluğunun teyidinin yapılabileceği, bankalar ve gümrük idaresi arasında bilgi akışının sağlanabileceği bir sistem kurulması öngörülmüştür. Söz konusu elektronik sistem ile bankalarca gümrük idaresine verilmek üzere düzenlenen teminat mektuplarının elektronik ortama aktarılarak BİLGE sistemine entegre edilmesi bu suretle bankalar ve gümrük idaresi arasında bilgi akışının gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Konuya ilişkin olarak Türkiye Bankalar Birliği ve Kredi Kayıt Bürosu ile toplantılar gerçekleştirilmiştir. Söz konusu toplantılar sonucunda teminat mektuplarının elektronik olarak teyidinin yapılmasına başlanılması kararlaştırılmıştır. Bu kapsamda Bakanlığımızca teminat mektubu sistemine erişim sağlanarak elektronik teyit sistemi test edilmeye başlanmıştır. 12-Yolcu İşlemlerinde Gelişmeler: Varış Öncesi Yolcu Bildirimi Havayolu firmalarından yolcu bilgilerinin elektronik ortamda alınarak yolcuların gümrük işlemlerinin daha hızlı ve etkin yapılmasına yönelik Varış Öncesi Yolcu Bildirimi Projesine ilişkin çalışmalarımız devam etmektedir. Bu kapsamda havayollarından bilgilerin aktarılmasına yönelik hukuki ve teknik altyapı çalışmaları tamamlanmıştır. Diğer yandan tüm havayollarından programa veri aktarımı konusunda çalışmalar devam etmektedir. 13-Gümrük ve Ticaret Veri Ambarı Sistemi ve Veri Değişimleri Dış ve iç ticaret işlemlerine ilişkin tüm veriler, elektronik beyanlarla işlemlerin gerçekleştirilmesi sırasında gerçek zamanlı olarak üretilmekte ve Bakanlığımız sistemlerinde tutulmaktadır. Bu verilerin ilgili kurum ve kuruluşlarla paylaşımına ilişkin son yıllarda onlarca protokol imzalanmış ve veri değişimleri hayata geçirilmiştir. Ayrıca gerçek zamanlı verinin her düzeyde kullanıcı için raporlanabilmesi ve milletimizin hizmetinde kullanılabilmesinin altyapısı olan Veri Ambarı sistemlerinin kurulumu; karar destek sistemi konseptinde iş zekası, veri madenciliği ve raporlama araçları temin edilmektedir. 19

25 Veri Ambarı ve Karar Destek Sistemleri sayesinde Bakanlığımız sistemlerinde üretilen veriler ile diğer kurumlardan temin edilen dış ticaret ve iç ticaretle ilgili tüm veriler işlenerek değerli bilgiye dönüştürülebilecek ve aynı zamanda bu sistemler ticaretin hızlandırılması ve suçla mücadelede önemli katkılar sağlayacaktır. D-GÜMRÜK İŞLEM SÜRELERİ VE HAT ORANLARI Gümrük idarelerinin ithalat ve ihracat işlemlerinde bilgi teknolojileri ve risk analizi yöntemleri kullanılarak kontrolü yapılacak taşıt ve eşyalarda seçicilik sağlanmakta, bu yolla yasa dışı ticaretle daha etkin mücadele edilirken, güvenilir dış ticaret erbabının da gümrük kontrolleri hızlandırılmaktadır. Gümrük İdarelerinin tamamında otomasyon sistemi mevcut olup, ithalat ve ihracat işlemlerinin %100 ü elektronik ortamda gerçekleştirilmektedir. Bakanlığımızca gümrükler alanında yürütülen çalışmalar sonucunda gümrük işlem süreleri 2008 yılından bu yana gözle görülür biçimde azalmış, ticaret erbabının gümrük işlemlerini daha hızlı tamamlayarak zaman ve maliyetlerden tasarruf yapmaları sağlanmıştır. 20

26 İTHALAT HAT ORANLARI 60,00% 58% 48% 54% 50,00% 40,00% 31% 29% Mavi hat 30,00% 20,00% 20% 22% 21% 17% Sarı hat Kırmızı hat 10,00% 0,00% (ilk 11 ay) Kaynak.GÜVAS İHRACAT HAT ORANLARI 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 87% 89% 60% 34% 13% 11% 6% (ilk 11 ay) Mavi hat Sarı hat Kırmızı hat Kaynak:GÜVAS Gümrük İdarelerine verilen ihracat ve ithalat beyannamelerinin işlemlerinin tamamlanma süreleri dikkate alındığında; 2002 yılında ihracat beyannamelerinin %35 inin işlemleri ilk yarım saatte, %70 inin işlemleri ise ilk dört saatte sonuçlandırılırken; 2008 yılında ihracat 21

27 beyannamelerinin %73 ünün işlemleri ilk yarım saatte, %90 ının işlemleri ise ilk dört saatte sonuçlandırılmış; 2014 yılı ilk on bir ayında bu oranlar ilk yarım saat için %82, ilk dört saat için %95 olarak gerçekleşmiş, dolayısıyla bir ihracat beyannamesinin ortalama işlem süresi önemli ölçüde kısalmıştır. İthalatta ise; 2002 yılında işlem gören beyannamelerin %48 inin işlemleri ilk sekiz saatte, %75 inin işlemleri ise ilk 24 saat içinde tamamlanmışken; 2008 yılında işlem gören beyannamelerin %56 sının işlemleri ilk sekiz saatte, %70 inin işlemleri ise ilk 24 saat içinde tamamlanmış; 2014 yılı ilk on bir ayında bu oranlar ilk sekiz saat için %57, ilk 24 saat için %73 olarak gerçekleşmiştir yılının ilk on bir aylık verileri ile 2008 yılına ilişkin veriler kıyaslandığında, ortalama bir ithalat işleminin süresinin %16 oranında azaldığı görülmektedir. Gümrük idarelerinde ihracat işlemlerinin tamamlanma sürelerine bakıldığında, 2002 yılında ilk 1 dakikada tamamlanan işlemlerin oranı %3 iken, 2008 yılında bu oran yaklaşık on yedi kat artarak %49'a, 2014 yılının ilk on bir ayında ise %66'ya çıkmıştır. İhracat işlemlerinde ortalama işlem süreleri dikkate alındığında, ortalama bir ihracat işleminin süresi 2002 yılında 10 saatin üzerinde iken, 2014 yılının ilk on bir ayı itibariyle 3 saatin altına (2 saat 43 dakika) indirilmiştir. E-DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ GTB-TÜİK verilerine göre 2014 Ocak-Kasım döneminde; İhracatımız, 144 milyar 826 milyon dolar, İthalatımız, 220 milyar 241 milyon dolar, İhracatın ithalatı karşılama oranı %66 olduğu görülmektedir. Dış Ticaret Hacmimiz, 365 milyar 67 milyon dolar olmuştur. İhracat bir önceki 12 aylık döneme göre % 4,47 oranında artış ile milyon dolardan milyon dolara yükselirken, ithalat % 2,00 oranında azalış ile milyon dolardan milyon dolara gerilemiştir. Yine aynı dönemde, dış ticaret hacmi % 0,45 oranında artarak milyon dolar, dış ticaret açığı ise % 12,09 oranında azalarak milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise % 64,9 a yükselmiştir. Kasım 2014 döneminde, elde edilen geçici verilere göre ihracat 13 milyar 434 milyon dolar, ithalat ise 21 milyar 238 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. (2013 yılı aynı dönem kıyaslamasına göre ihracat 6,8 oranında ithalat ise 0,8 oranında azalış kaydetmiştir.) 22

28 Dış ticaret hacmindeki artış, işlem gören beyanname sayılarına da yansımaktadır yılında adet beyannamenin işlemleri tamamlanmıştır yılında toplam 403 milyar 464 milyon tutarındaki dış ticaret hacmi, gümrük idareleri tarafından işlemi tamamlanan adet beyanname kapsamında gerçekleştirilmiştir. 1 Ocak - 30 Kasım 2014 döneminde ise, dış ticaret toplam adet beyanname kapsamında gerçekleştirilmiştir. 23

29 Değer: Milyon ABD Doları Sıra Gümrük Adı No 2013(Ocak (Ocak Kasım) Kasım) 1 Halkalı Gümrük Müdürlüğü Ambarlı Gümrük Müdürlüğü Erenköy Gümrük Müdürlüğü Aliağa Gümrük Müdürlüğü Gemlik Gümrük Müdürlüğü İzmir Gümrük Müdürlüğü Derince Gümrük Müdürlüğü Mersin Gümrük Müdürlüğü A.H.L. Kargo Gümrük Müdürlüğü Gaziantep Gümrük Müdürlüğü Liste Toplamı Genel İhracat İçindeki Payı (%) 69,7 69,8 68,0 63,8 66,1 66,0 67,9 Diğer TOPLAM Kaynak: RİP (GTB & TÜİK) 2- Gümrük Müdürlükleri 2013 yılına göre sıralanmıştır. EN FAZLA İHRACAT YAPILAN 10 GÜMRÜK İDARESİ Dönem Rapor Tarihi: Not: 1- Ocak-Ekim dönemine ilişkin dış ticaret verileri Bakanlığımız ve TÜİK ile ortaklaşa hazırlanarak TÜİK tarafından kamuoyu ile paylaşılan resmi dış ticaret verilerinden, Kasım ayına ait veriler ise Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenerek hazırlanmıştır. En fazla ihracat yapılan 10 gümrük idaresine bakıldığında, toplam ihracatın yaklaşık %68 inin bu gümrük idarelerince gerçekleştirildiği, bu idarelerin de İstanbul da ve limanlarda yoğunlaştığı görülmektedir. EN FAZLA İTHALAT YAPILAN 10 GÜMRÜK İDARESİ Değer: Milyon ABD Doları Sıra Gümrük Adı No 2013 (Ocak (Ocak Kasım) Kasım) 1 A.H.L. Kargo Gümrük Müdürlüğü Ambarlı Gümrük Müdürlüğü Halkalı Gümrük Müdürlüğü Derince Gümrük Müdürlüğü Erenköy Gümrük Müdürlüğü Dilovası Gümrük Müdürlüğü Aliağa Gümrük Müdürlüğü Mersin Gümrük Müdürlüğü İzmir Gümrük Müdürlüğü Gemlik Gümrük Müdürlüğü Liste Toplamı Genel İhracat İçindeki Payı (%) 53,5 54,4 52,7 52,9 56,5 56,8 55,9 Kaynak: RİP (GTB & TÜİK) Diğer TOPLAM 2- Gümrük Müdürlükleri 2013 yılına göre sıralanmıştır. Dönem Rapor Tarihi: Not: 1- Ocak-Ekim dönemine ilişkin dış ticaret verileri Bakanlığımız ve TÜİK ile ortaklaşa hazırlanarak TÜİK tarafından kamuoyu ile paylaşılan resmi dış ticaret verilerinden, Kasım ayına ait veriler ise Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenerek hazırlanmıştır. 24

30 İthalat rakamlarına bakıldığında ise, en fazla ithalat yapılan 10 gümrük idaresinin, toplam ithalat işlemlerinin kıymet bazında yarıdan fazlasını gerçekleştirdiği görülmektedir. En fazla işlem yapılan ilk 3 sıradaki gümrük idaresi de İstanbul da bulunmaktadır. F-ARAÇ ve YOLCU İSTATİSTİKLERİ Araç - Yolcu İstatistikleri ( İlk 11 Aylık) YÖN 2013 (11 aylık) 2014 (11 aylık) % ARTIŞ YOLCU GİRİŞ ÇIKIŞ TIR - ÇEKİCİ-DORSE- GİRİŞ RÖMORK ÇIKIŞ TANKER GİRİŞ ÇIKIŞ KAMYON GİRİŞ KAMYONET ÇIKIŞ OTOBÜS GİRİŞ ÇIKIŞ OTOMOBİL GİRİŞ ÇIKIŞ GEMİ GİRİŞ ÇIKIŞ RO-RO GİRİŞ ÇIKIŞ YAT GİRİŞ ÇIKIŞ UÇAK GİRİŞ ÇIKIŞ TREN GİRİŞ ÇIKIŞ DİĞER ARAÇ GİRİŞ ÇIKIŞ TOPLAM ARAÇ GİRİŞ ÇIKIŞ TOPLAM GELEN-GİDEN yılında tüm sınır kapılarımızdan 4 milyon 136 bin 341 araç girişi, 4 milyon 124 bin 811 araç çıkışı, 45 milyon 172 bin 750 yolcu girişi, 44 milyon 949 bin 900 yolcu çıkışı olmuştur yılının ilk 11 ayında; 3 milyon 814 bin 504 araç girişi, 3 milyon 811 bin 796 araç çıkışı ve 42 milyon 943 bin 413 yolcu girişi, 42 milyon 826 bin 279 yolcu çıkışı gerçekleşmiştir. 25

31 2014 yılının ilk 11 ayında ise; tüm sınır kapılarımızdan 3 milyon 838 bin 194 araç girişi, 3 milyon 829 bin 343 araç çıkışı ve 51 milyon 899 bin 884 yolcu girişi, 52 milyon 141 bin 739 yolcu çıkışı olmuştur ve 2014 yılı ilk 11 ayını karşılaştırdığımızda; araç girişlerinde %1, araç çıkışlarında %1 lik artış; yolcu girişlerinde %21, çıkışlarında ise %22 lik bir artış görülmektedir. G-BAKANLIĞIMIZ TARAFINDAN DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNDE TAHSİL EDİLEN VERGİLER GÜMRÜK VERGİLERİNİN TOPLAM VERGİ GELİRLERİNE ORANI Değer: Bin (TL) Rapor Tarihi: YIL GTB VERGİ TOPLAMLARI TOPLAM VERGİ GELİRLERİ PAY (%) %21, (Ocak-Ekim) %22, (Ocak-Ekim) %23,9 Kaynak: GÜVAS-MB 2014 yılı Kasım ayında ise toplam 6 milyar 204 milyon TL vergi tahsil edilmiş olup, 2014 yılının ilk 11 ayında yapılan toplam vergi tahsilatı 67 milyar 986 milyon TL dir. Maliye Bakanlığı tarafından, 2014 yılı Kasım ayına ait Merkezi Yönetim Bütçe İstatistikleri henüz açıklanmamış olduğundan, bu dönemdeki gümrük vergilerinin toplam vergi gelirleri içindeki payı hesaplanamamıştır. H-İKİLİ İLİŞKİLER Ekim 2014 itibariyle bir tanesi çok taraflı olmak üzere toplam 63 ülke ile Gümrük Alanında İşbirliği ve Karşılıklı İdari Yardım Anlaşması (KİYA) imzaladık. Bunlardan 47 ülke ile imzalanan KİYA yürürlüğe girmiş olup, diğer 16 ülke ile olan Anlaşmaların yürürlüğe girmesi için gerekli prosedürler devam etmektedir yılında Libya ile Gümrük Konularında İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Anlaşması imzalanmış; Çin Gümrük İdaresi ile halen yürürlükte olan Gümrük Konularında İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Anlaşması ise her iki ülkenin gümrük idaresi tarafından revize edilerek revize anlaşma imzalanmış olup; Arjantin, Fransa, Filipinler, Kolombiya ve Birleşik Arap Emirlikleri ile Anlaşmalar imzalanma aşamasına gelinmiştir. 26

32 Gümrük İdarelerinin modernizasyon çabalarına destek olmak amacıyla, Türki Cumhuriyetler, Balkan Ülkeleri ve Afrika Ülkeleri ne yönelik teknik yardım faaliyetlerimiz bulunmaktadır. Bu kapsamda 2013 ve 2014 yılı içerisinde Kırgızistan ve Kazakistan Gümrük İdaresi personellerine Gümrük Rejimleri ve Kontrolleri, Gümrüklerin Modernizasyonu ve Kaçakçılıkla Mücadele konularında eğitim programları düzenlenmiştir. Yine 2014 yılında Güney Sudan, Yemen, Bosna Hersek, Azerbaycan ve Moldova Gümrük İdareleri personellerine Türk Gümrük Mevzuatı, Uygulamaları ve Kaçakçılıkla Mücadele" konulu eğitimler düzenlenmiştir. Yine 2014 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Gümrük İdaresi ile yakinen kurulan temaslar neticesinde KKTC Gümrük İdaresi ile Ülkemizde ve KKTC de olmak üzere toplamda 5 teknik toplantı gerçekleştirdik. Bu toplantılar ile KKTC Gümrük İdaresi nin modernizasyonu ve gelişimi açısından önemli adımlar kat ettik. Bakanlığımızın bir diğer faaliyeti ise Akdeniz İşbirliği Girişimi dir. Fas, Tunus, Cezayir, Libya, Mısır, Lübnan ve Ürdün e yönelik olarak yürütülecek bölgesel işbirliği projesine ülkemiz İtalya ile birlikte kurucu ortak olarak dâhil olmayı kabul etmiştir yılında olduğu gibi 2014 yılı içerisinde de, Girişim kapsamında ülkemizde eğitim ve inceleme faaliyetleri gerçekleştirilmiş ve ilgili ülkelerle birlikte en iyi gümrük uygulamalarının ortaya konması için ortak çalışmalar yapılmıştır. Gürcistan ile kara hudut kapılarının ortak kullanımına ilişkin çalışmalarda iç onay süreçleri tamamlanmış ve tüm hukuki metinler yürürlüğe girmiş olup, testler yapılmakta ve en geç 2015 yılı Şubat ayında uygulamaya tam olarak geçilmesi planlanmaktadır. İran ile kara hudut kapılarının ortak kullanımına ilişkin çalışmalarımız da devam etmektedir. Artan dış ticaret hacmimize, yoğun yolcu ve araç trafiğine cevap verecek biçimde Gürcistan, İran ve Irak ile yeni gümrük kapılarının açılması için çalışmalarımız devam etmektedir. I-ÇOK TARAFLI İLİŞKİLER 1-İpek Yolu Girişimi ve Kervansaray Projesi İpek Yolu Girişimi, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından 2008 yılında başlatılmıştır. Projenin temel amacı, tarihi İpek Yolu nun canlandırılmasıdır. Bu itibarla, Gümrük İdareleri nin ticaretin kolaylaştırılmasındaki kilit rolü dikkate alınarak, hudut kapılarında gümrük işlemlerinin işbirliği içerisinde yürütülmesi ve tarihi İpek Yolu nun ticaret erbabı için tercih edilir olması hedeflenmektedir. 27

33 Bu çerçevede; Gümrük formalitelerinin daha şeffaf ve düzgün bir şekilde yerine getirilmesinin sağlanması, Komşu ülkeler arasında sınır işbirliği projeleri uygulanması, Gümrük- Özel sektör işbirliğinin geliştirilmesi, Ticaret ve Taşımacılığın kolaylaştırılmasına yönelik uluslararası sözleşmelerin uygulanması, Nihai olarak da, bölgesel ve küresel ticaretin kolaylaştırılması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda, 2008 yılından bu yana her yıl uluslararası İpek Yolu Forumu düzenlenmektedir ve 2012 yıllarında ev sahipliği Ülkemiz tarafından yapılmış olan Forum un, 7.sinin düzenlenmesi planlanmaktadır. Ülkemizin önerisi ile hayata geçirilen Kervansaray Projesi ise, katılımcı ülkelerin doğu-batı ekseninde yer alan gümrük kapılarının modernizasyonu ve sınır geçişlerinin kolaylaştırılmasına yönelik ilkeleri içermektedir. Proje aynı zamanda, İpek Yolu Girişiminin somutlaşmış halidir, yol haritasıdır. Kervansaray Projesi, İpek Yolu üzerinde bir rota ve bu rota üzerinde çalışma yapılacak sınır kapılarının belirlenmesi ve sonrasında sınır geçişlerine engel teşkil eden unsurların bertaraf edilmesine yönelik eylem veya proje tesisini içermektedir. Pilot Projesi 2012 yılında tamamlanmış olan Kervansaray Projesi, Kuzey rotasında devam etmektedir. Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan ve Kırgızistan ın belirlenmiş sınır geçiş noktalarında çalışmalar tamamlanmıştır. Projeye Kırgızistan-Çin sınır kapılarının da dâhil edilmesi halinde, Kervansaray Projesi Kuzey Rotası nda tamamlanacak ve Avrupa-Çin karayolu bağlantısı multimodal taşımacılığı da içerecek şekilde yeniden tesis edilecektir. 2-Afganistan, Çin ve Pakistan Yetkililerine Yönelik TIR Eğitim Programları ile EİT Ülkelerine Yönelik Çalıştay TIR Sözleşmesi nin uluslararası arenadaki en büyük uygulayıcısı olan Ülkemiz, sistemin coğrafi olarak genişlemesi ile elektronikleştirilmesine özel önem vermektedir. 28

34 Bu kapsamda, Çin in karayolu ile Avrupa ya bağlanması ve İpek Yolu nun tekrar canlandırılması hedefleri de gözetilerek, TIR Sistemi ve işleyiş yapısı ile Türkiye nin bu alandaki tecrübelerinin aktarıldığı eğitim programları Ülkemizin ev sahipliğinde düzenlenmeye devam edilmektedir. Bu doğrultuda, Kasım 2012 tarihlerinde Afganistan; Mayıs 2013 tarihlerinde Pakistan kamu ve özel sektör temsilcilerinden müteşekkil heyetlere ''TIR Sistemi Eğitim Programları'' sunulmuştur. Öte yandan, Çin Halk Cumhuriyeti nin TIR Sözleşmesi ne katılımını teşvik etmek amacıyla Ekim 2014 tarihleri arasında Çin Halk Cumhuriyeti ne yönelik bir eğitim programı düzenlenmiştir. Yine, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ülkelerine yönelik olarak 4-6 Mart 2015 tarihleri arasında Sınır Geçişlerinin Modernizasyonu ve TIR Sözleşmesi ne ilişkin tecrübelerimiz Asya coğrafyasında yer alan dost ve kardeş ülkelere aktarılacaktır. 3-e-TIR Projesi ve Pilot Uygulamaları Ülkemizin en çok TIR Karnesi düzenleyen ülke olduğu dikkate alındığında, TIR Sistemi nin coğrafi kullanım alanının genişlemesine ek olarak, tüm yönleriyle otomasyonunun sağlanması da ülkemiz açısından özel önem taşımaktadır. Bu kapsamda, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BMAEK) çatısı altında yürütülen bütün girişimlere Ülkemizce destek sağlanmakta; İtalya, Gürcistan ve İran ile e-tir Pilot Projeleri tesis edilmektedir. Söz konusu pilot projelerin 2015 yılı ortasına kadar hayata geçirilmesine yönelik yoğun çalışmalarımız devam etmektedir. Bakanlığımız tarafından; TIR Sözleşmesi hükümleri çerçevesinde işleyen TIR işlemlerinin etkinlik ve güvenliğinin arttırılmasına, teminat sisteminin anlık takibinin yapılabilmesine ve elektronik verilerin değişimi yoluyla usulsüzlüklerin önüne geçilebilmesine BM platformunda öncülük edilmektedir vizyonundaki ekonomik hedefler ancak bu şekilde sağlanacağından uluslararası platformda gümrük alanındaki Bakanlık çalışmalarının çoğunluğu, elektronik sistemleri esas alan ve sınır geçişlerini hızlandıran, ancak güvenli ve etkin ticareti hedefleyen projeler ve faaliyetler esas alınarak yürütülmektedir. 4-Türk Dili Konuşan Ülkeler Konseyi (Türk Konseyi) Bakanlığımız tarafından, Türk Konseyi bünyesinde; Türk dili konuşan ülkeler arasında gümrükler alanında işbirliğini arttırmak hedeflenmektedir. Her yıl düzenli olarak Gümrük Çalışma Grubu ve Gümrük İdaresi Başkanları Toplantıları düzenlenmekte ve idari kapasite ile sınır geçişlerinde etkinlik arttırıcı kararlar alınmaktadır. 29

35 Tarihten gelen bağlarımızın, ortak tecrübe ve profesyonel bilgi birikimimizi kardeş halklara ve idarelere aktarmakla daha da gelişeceğine inanıyoruz yılının ilk çeyreğinde Ankara da, Yetkilendirilmiş Yükümlü Uygulaması ve Risk Yönetimi konularında Türk Konseyi üye ülkeleri Gümrük çalışanları da bu amaçla bir araya geleceklerdir. İ-AB İLE İLİŞKİLER 1-AB Projeleri Bakanlığımızın 2003 yılından bu yana yararlandığı Katılım Öncesi Mali Yardım (IPA) mekanizması kapsamında yılları arasında toplam bütçesi 85 milyon Avro yu bulan 26 adet proje üretilmiştir. Bu projelerle, müzakere sürecindeki uyum yükümlülüklerimizin yerine getirilmesi sürecinde alınacak mali katkının yanı sıra; mevzuatın uyumlaştırılması, AB üye ülkelerinin bilgi ve deneyimlerinin paylaşılması, Bakanlığımızın idari ve insan kaynakları yapısının gelişimi ve uluslararası ortak iş yapma kültürünün geliştirilmesi amaçlanmıştır Yılı Programlamasında bütçesi yaklaşık 13 milyon Avro olan Bakanlığımız projesi kabul edilmiş ve yakın zamanda uygulamasına başlanacaktır yılı için ise toplam değeri yaklaşık 5.5 Milyon Avro olan Bakanlığımız projesi onaylanmıştır yıllarını kapsayacak IPA-II döneminde dış ticaret akışını hızlandıracak gümrük projelerimizin yanı sıra ekonomik hayatımızı canlandıracak ve ticaret erbabımızın yolunu açacak ticaret projeleri de ulusal bütçemize yük getirmeksizin hayata geçirilecektir. 2-Birlik Programları Ülkemizin katılım sağladığı 9 Birlik Programından biri olan Customs (Gümrükler) 2013 Programı sona ermiş ve yerini Customs 2020 Programı almıştır. Yeni Programa katılımımıza ilişkin Uluslararası Anlaşma, ülkemiz ile Avrupa Komisyonu arasında imzalanarak Resmi Gazete de yayımlanmıştır. 3-Serbest Ticaret Anlaşmaları/Tercihli Ticaret Anlaşmaları Yeni ihracat pazarları yaratmak üzere Moldova, Kosova, Faroe Adaları, İran, Malezya, Singapur, D-8 ülkeleri, Gana, Meksika ve Peru ve Japonya gibi 11 farklı ülkeyle yürütülen Serbest Ticaret Anlaşması müzakerelerinin en önemli parçasını oluşturan menşe kuralları görüşmeleri Bakanlığımız tarafından gerçekleştirilmekte ve söz konusu ülkelerle, Gümrük Birliği doğrultusunda AB mevzuatıyla uyumlu kuralların yürürlüğe konulması sağlanmaktadır. 30

36 4-AB Mevzuatına Uyum 19 farklı ülkeyle yürürlükte olan Serbest Ticaret Anlaşmalarımızın en önemli parçasını oluşturan menşe kurallarını sadeleştirmek ve tüm mükellefler açısından daha anlaşılabilir hale getirmek üzere AB inisiyatifinde hazırlanan Uluslararası Bölgesel Konvansiyonun hazırlık çalışmalarına aktif bir şekilde katılım sağlanmış ve Konvansiyona taraf olunmuştur. Konvansiyona dair ülkemiz pozisyonunun tüm taraflara daha etkin bir şekilde aktarılabilmesi ve Konvansiyonu henüz onaylamayan ülkelerin teşvik edilmesi amacıyla Bakanlığımız ev sahipliğinde İstanbul da 41 ülkeden 104 temsilcinin katılımıyla uluslararası bir seminer düzenlenmiştir. Son dönemdeki tüm İlerleme Raporlarında AB tarafından gündeme getirilen, Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi kapsamında uygulanan menşe kurallarına dair AB nin yeni mevzuatına 1 Ocak 2015 tarihi itibariyle uyum sağlamak üzere kapsamlı bir taslak mevzuatın Başbakanlığa sevk edilmesinde son aşamaya gelinmiştir. K-FİKRİ VE SINAİ MÜLKİYET HAKLARINI KORUYORUZ Fikri ve Sınai Mülkiyet Haklarının Korunması ile ilgili yaptığımız yasal düzenlemelerle ülkemizin gümrük mevzuatını Avrupa Birliği gümrük mevzuatı ile uyumlu hale getirdik. Nisan 2013 öncesinde fikri ve sınai hakların gümrüklerde korunmasına yönelik olarak başvurular kâğıt ortamında alınırken, 1 Nisan 2013 tarihinden itibaren Bakanlığımız resmi internet sitesi üzerinden elektronik ortamda yapılmaya başlandı. Bakanlığımızca yürütülen tüm bu çalışmalar neticesinde, önceki yıllara nazaran, hak sahiplerinin Bakanlığımızın fikri ve sınai haklar alanındaki uygulamalarına ilişkin farkındalıklarını da artırmak suretiyle daha fazla fikri ve sınai hakkı daha etkin olarak korumaktayız. Fikri ve sınai mülkiyet haklarının gümrüklerde korunmasına yönelik olarak yapılan başvurular her geçen yıl artmaktadır yılında 906 olan kabul edilen başvuru sayısı, 2013 yılında 970 e ulaşmıştır yılının Kasım ayı itibarıyla, elektronik olarak Bakanlığımıza gönderilen başvuru sayısı 1305, kabul edilen başvuru sayısı 850 dir. L-GÜMRÜK LABORATUVARLARININ MODERNİZASYONU Gümrük laboratuvarlarının modernizasyonu çalışmaları kapsamında, 23 gümrük laboratuvarının iş hacimleri, eşya gruplarına göre fiziki yapıları, personel sayıları, teknik donanım durumları değerlendirilmiş ve laboratuvar sayısı Ankara, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Bursa, Mersin illerinde olmak üzere 6 ya indirilmiştir. 31

37 Bu çerçevede, 6 gümrük laboratuvarına 24 milyon TL si bütçeden, 6 milyon TL si ise Avrupa Birliği bütçesinden olmak üzere yaklaşık 30 milyon TL tutarında yatırım yapılmıştır. Gümrük laboratuvarlarında Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonunun (G.T.İ.P) belirlenmesine yönelik analizlerin yanı sıra LPG nin kalitesine yönelik analizler de yapılmaktadır. Ayrıca 2013 yılı Ocak ayından itibaren piyasa gözetim ve denetimine tabii bazı kırtasiye ürünlerinde, azo boyar maddeler, fitalatlar ve ağır metallerin analizleri yapılmaya başlanmıştır. Laboratuvarlarımız gümrük idarelerinin ihtiyaçlarının yanı sıra kalite, piyasa gözetimi analizleri ve buna benzer tüm analizleri hızlı ve doğru bir şekilde yapacak seviyeye gelmiştir. ISO EN standardının gerekliliklerini tamamlayarak Ankara, İzmir, Bursa ve Mersin Laboratuvar Müdürlükleri akredite olmuştur. İstanbul ve Kocaeli Laboratuvarlarının akreditasyon çalışmaları ise devam etmekte ve laboratuvarlar tarafından yeterlilik testlerine katılım sağlanmaktadır. M-UZLAŞMA MÜESSESESİ Uzlaşma müessesesi; ticaret erbabı ile gümrük idaresi arasındaki vergi ve buna bağlı cezai ihtilafların yargıya gidilmeden hızla çözümlenmesi amacıyla kurulmuştur. Gümrük uzlaşma uygulamasının başladığı 2011 yılı Ağustos ayından 2014 yılı Ekim ayı sonuna kadar geçen süre zarfında toplam 8641 adet uzlaşma başvurusunda bulunulmuştur adet başvurudan 7868 adedi için görüşmeler halihazırda tamamlanmış olup bunlardan 7451 tanesi uzlaşmayla sonuçlandırılmıştır. Buna göre, görüşülen başvuru sayısı açısından Bakanlığımız %95 lik bir uzlaşma oranı yakalamıştır. Öte yandan, 326 uzlaşma başvurusuna ilişkin incelemeler halen devam etmekte olup 447 başvuru da uzlaşmaya konu edilmemesi gerektiği için reddedilmiştir. N-KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE Bakanlığımızın en önemli fonksiyonlarından birisi de kaçakçılıkla etkin bir şekilde mücadele etmektir. Kaçakçılıkla mücadelede etkinliği artırmak amacıyla, özellikle son yıllarda teknik ve idari yapı, insan kaynağı ve mevzuat altyapısının güçlendirilmesi adına çok önemli gelişmeler sağlanmıştır yılında, uyuşturucu madde, akaryakıt, sigara ve ticari eşya olmak üzere toplamda 1 milyar 88 milyon TL değerinde kaçak eşyaya el konulmuştur. 32

38 Kaçakçılıkla mücadele konusundaki kararlı çalışmalarımız 2014 yılında da artarak devam etmektedir yılı Kasım sonu itibariyle kaçak yakalama rakamları şöyledir: 527 milyon TL değerinde elektronik eşya, 260 milyon TL değerinde araç, 158 milyon TL değerinde uyuşturucu, 113 milyon TL değerinde akaryakıt, 52 milyon TL değerinde sigara ve tütün mamülleri, 329 milyon TL değerinde diğer çeşitli eşya gruplarında yakalama yapılmıştır. Toplam yakalama değeri, 2013 yılının aynı dönemine göre %43 lük artış ile 1 milyar 440 milyon TL ye ulaşarak 2013 yılı rakamlarını şimdiden geçmiştir. Yıllar İtibariyle Ticari ve Uyuşturucu Yakalamaları Olay/Değer Bazında TİCARİ OLAY SAYISI TİCARİ EŞYA DEĞER (TL) UYUŞTURUCU OLAY SAYISI UYUŞTURUCU DEĞER (TL) TOPLAM OLAY SAYISI TOPLAM DEĞER (TL) * * Kasım sonu itibariyle TOPLA M DEĞER DEĞİŞİ M % İlk 11 Ay Karşılaştırılması Ticari ve Uyuşturucu Yakalamaları Olay/Değer Bazında TİCARİ OLAY SAYISI TİCARİ EŞYA DEĞER (TL) UYUŞTURUCU OLAY SAYISI UYUŞTURUCU DEĞER (TL) TOPLAM OLAY SAYISI TOPLAM DEĞER (TL) 2013* * * Kasım sonu itibariyle TOPLA M DEĞER DEĞİŞİ M % 1-Uyuşturucu Madde kaçakçılığı ile Mücadeleyi Etkin Bir Şekilde Sürdürüyoruz Terör ve organize suç örgütlerine finans kaynağı sağlaması ve toplum sağlığını tehdit etmesi gibi nedenlerle, uyuşturucu kaçakçılığı ile mücadele Bakanlık olarak üzerinde önemle durduğumuz bir husustur. 33

39 Coğrafi konumu gereği ülkemiz afyon ve türevleri, amfetamin ve türevleri gibi uyuşturucu maddelerin yasadışı ticaretinde transit ülke, sentetik esrar (bonzai), kokain gibi uyuşturucu maddelerde ise hedef ülke konumunda bulunmaktadır. Bu nedenle, uyuşturucu madde sevkiyatı bakımından riskli bulunan tüm sınır kapıları ve hava alanı kontrol noktalarına gelişmiş X-Ray cihazları yerleştirilmiş, eğitimli personel istihdam edilmiş ve Narkotik Dedektör Köpekler görevlendirilmiştir. Ülkemizde ilk kez 2010 yılında görülen, Çin Halk Cumhuriyeti ve Avrupa ülkelerinden hızlı posta/kargo taşımacılığı ile ülkemize ulaşan sentetik esrar (Bonzai) türü maddelerle mücadeleye yönelik tedbirler alınmakta ve kapsamlı çalışmalar yürütülmektedir. Bakanlığımızca yürütülen çalışmalar sonucunda, 2014 yılının ilk on bir ayı itibarı ile 934 kg eroin, 133 kg kokain, 111 kg esrar, 21 kg metamfetamin, adet ecstasy ve 159 kg sentetik esrar (bonzai) yakalaması gerçekleştirilmiştir. Konuyla ilgili öncelikle İstanbul da yer alan hızlı/kargo ve posta dağıtım merkezlerinde Dedektör Köpek ve tecrübeli personelden oluşan ekiplerle denetimler yapılmaktadır. Ayrıca, Bakanlığımız kolluk personeli tarafından belirli periyodlarla Havalimanları ve Posta İşleme Merkezlerinde kapsamlı denetimler başlatılmış olup, hızlı kargo ve posta yoluyla gelen gönderilerin tamamının etkin ve verimli şekilde denetlenmesi amacıyla X-Ray sistemlerinin modernizasyonu devam etmektedir yılında yakalanan sentetik esrar (Bonzai) miktarı 90,4 kg. iken, 2013 yılında yakalama yaklaşık %25 lik bir artışla 116 kg. a yükselmiştir yılı Kasım ayı itibarı ile 160 kg. sentetik esrar (Bonzai) türü uyuşturucu madde ele geçirilmiştir. Ayrıca, uyuşturucu maddenin tespit ve teşhisine imkan veren 3 bin adet uyuşturucu test kiti taşra birimlerimize dağıtılmıştır. Sınır aşan suç örgütlerince suiistimale açık bir alan olan yasadışı uyuşturucu ticareti ile mücadelede ulusal ve uluslararası iş birliği son derece önem arz etmektedir. Ulusal işbirliği çalışmaları kapsamında Türkiye Uyuşturucu Bağımlılığını İzleme Merkezi (TUBİM) Koordinasyon Kurulu ve Erken Uyarı Sistemi Toplantılarına düzenli olarak katılım sağlanmakta ve güncel eğilimler ilgili tüm kurumların katkıları ile sürdürülmektedir yılında gerçekleştirilen müşterek çalışmalar neticesinde; 7 olayda yaklaşık 198 kg. eroin, 110 kg. kokain, 23 kg esrar ele geçirilmiştir. Uluslararası düzeyde ise başta Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (OSCE), Dünya Gümrük Örgütü (WCO) ve Güneydoğu Avrupa Kanun Uygulama Merkezi (SELEC) olmak üzere uluslararası, bölgesel ve ikili işbirliği çalışmaları sürdürülmektedir. Bu çerçevede 34

40 güncel yakalama trendleri ve mücadele yöntemleri paylaşılmakta, ortak çalıştay, seminer, çalışma ziyaretleri ve operasyonel işbirliği faaliyetlerine de katılım sağlanmaktadır. Yine 17 Ekim 2014 tarihinde Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) tarafından "Afyon Türü Uyuşturucuların Afganistan ve Merkezi Asya'dan Dağıtımı ile Bağlantılı Gelişmelerin Değerlendirilmesi" amacıyla Bakanlığımız ev sahipliğinde bir çalıştay gerçekleştirilmiş olup Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC), Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (EMCDAA), Avrupa Polis Birliği (EUROPOL) ve Güneydoğu Avrupa Kanun Uygulama Merkezi (SELEC) temsilcileri ile ABD, Almanya, Avusturya, İngiltere, Hollanda, Rusya, Nijerya ve Tanzanya gümrük veya emniyet birimlerinden yetkililerce katılım sağlanmıştır. Toplantıda 2013 yılında ülkemizin 13,3 ton eroin yakalaması ile dünyada ilk sırada yer aldığı değerlendirmelerine yer verilmiştir. Ayrıca Uyuşturucu ile Mücadele Yüksek Kurulu nun faaliyetleri kapsamında Uyuşturucu ile Mücadele Acil Eylem Planı nın tartışılacağı 1.Uyuşturucu ile Mücadele Şurası, Başbakanımız Sayın Ahmet DAVUTOĞLU nun katılımı ile Kasım 2014 tarihinde Ankara da gerçekleştirilmiş olup, Şura programındaki çalıştaylardan ikisi olan Arz ile Mücadelede Sınır Güvenliği Çalıştayı ile Uyuşturucu ile Mücadelenin Finansal Boyutu Çalıştayı Bakanlığımızca koordine edilmiştir. Diğer yandan, suçun tüm unsurlarının ortaya çıkarılması ve sınır aşan suçlarda tüm şüphelilere ve delillere ulaşılabilmesi bakımından ulusal ve uluslararası Kontrollü Teslimatlar gerçekleştirilmektedir. Bu doğrultuda, 2014 yılında diğer ülke ve kolluk birimleri ile 12 adet kontrollü teslimat uygulaması yapılmıştır. 2-Tütün ve Tütün Mamulleri ile Alkollü İçki Ve Çay Kaçakçılığı Bakanlığımızca, etkili bir şekilde mücadele ettiğimiz diğer bir alan da sigara kaçakçılığıdır. Bu doğrultuda 2013 yılında 2 milyon 157 bin paket sigara yakalaması yapılmışken, 2014 yılı Kasım sonu itibariyle % 175 artışla 5 milyon 948 bin paket yakalama miktarına ulaşılmıştır. Ayrıca bu yıl içerisinde 44,9 milyon adet sigara kâğıdı ve filtresi, 3 bin 452 kg tütün ve 379 bin litre alkollü içki yakalaması yapılmıştır sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda yaptığımız değişiklikle sigara ve alkol kaçakçılığına verilen cezanın alt sınırı 3 yıla yükseltilmiştir. Piyasada yapılan kaçak sigara satışını önlemek suretiyle bu alandaki yasadışı arzın engellenmesine önem veriyoruz. Kaçak sigara satışı ile mücadele kapsamında tarihinden itibaren; kaçak sigaranın yoğun olduğu tespit edilen 14 ilde market, büfe, depo vb. yerler ile tezgâh altı, sokaklar ve diğer açık alanlarda 35

41 Bakanlığımız taşra birimlerince denetimlere başlanılmıştır. Yapılan piyasa denetimleri neticesinde, denetimlerin başladığı günden bu güne toplam 77 bin 403 paket sigara ve çeşitli miktarlarda puro, tütün, nargile tütünü gibi tütün mamulleri ele geçirilmiştir. Bunun yanında, sigara kaçakçılığı ile mücadelede de uluslararası işbirliğine özen gösterilmekte ve uluslararası operasyonlara iştirak edilmektedir. Bu yıl içerisinde sigara kaçakçılığı ile ilgili 6 Bölge Müdürlüğümüzde 300 ün üzerinde personelimize eğitim verilmiştir. SİGARA YAKALAMALARI OLAY SAYISI MİKTAR (PAKET) DEĞER (TL) * TOPLAM *2014 Kasım sonu itibariyle Çay kaçakçılığı ile mücadele kapsamında yapılan çalışmalar neticesinde 2013 yılında 20 ton 125 kg çay yakalaması gerçekleştirilmiştir yılı Kasım ayı itibariyle gerçekleştirilen yakalamalar 38 ton 846 kg ile 2013 yılı rakamlarını geride bırakmıştır. 3-Akaryakıt Kaçakçılığı ile Mücadelede Çalışmaları Bakanlığımız Koordinasyonunda Aralıksız Devam Etmektedir Gümrük Muhafaza Birimlerince 2013 yılında, 44 milyon litre akaryakıt kaçakçılığı olayı ortaya çıkartılmışken, 2014 yılının ilk 11 aylık döneminde bu miktar 47,2 milyon litreye ulaşmıştır. Bu kapsamda, mücadeleci tüm birimlerin katkısı ile Bakanlığımız koordinasyonunda hazırlanan Akaryakıt Kaçakçılığıyla Mücadele Eylem Planı ve Başbakanlığın Akaryakıt Kaçakçılığıyla Mücadele konulu 2012/19 sayılı Genelgesi yürütülecek mücadelenin çerçevesini çizmiştir. a. Suriye Sınırlarımızdaki Kaçakçılığa Karşı Özel Önlemler Aldık Suriye den getirilen kaçak akaryakıtın piyasaya yasadışı olarak sunulması şeklinde gerçekleştirilen kaçakçılık fiilleriyle mücadele etmek amacıyla, tarihinden itibaren, Hatay Valiliği koordinasyonunda mücadeleci birimlerce müşterek denetimlere başlanmıştır. Denetimler çerçevesinde, tüm mücadeleci kurumların katılımı ile anayol güzergâhlarında, mahkemelerden alınan kararlara istinaden yapılan önleme 36

42 aramaları kapsamında; ulusal marker kontrolleri, standart depo kontrolleri ve emisyon ölçümleri gerçekleştirilmektedir. Hatay ilinde başlatılan uygulamanın başarılı olması üzerine müşterek denetimler Valiliklerin koordinasyonunda diğer illere de yaygınlaştırılmıştır. Ayrıca, Suriye de yaşanan gelişmelere paralel olarak, gerek ülkemize yönelik oluşabilecek tehditler ile gümrüklü sahaların ve bu sahalarda görevli personelimizin güvenliğini sağlamaya yönelik, gerekse kaçakçılık fiillerinin önlenmesi amacıyla Suriye kapılarımıza birçok teknik ekipman ve personel takviyesi yapılmıştır. b. Petrol Piyasasındaki Denetimleri Artırıyoruz Diğer taraftan, son dönemde Bakanlığımız birimlerince ülke genelinde akaryakıt denetimleri gerçekleştirilmiştir. Gümrük Muhafaza ekiplerince 10 Eylül 2014 tarihinden itibaren başlatılan denetimlerde, 1266 adet akaryakıt istasyonda ulusal marker ölçümleri yapılmış, ödeme kaydedici cihazların kontrolü gerçekleştirilmiştir. Söz konusu denetimler kapsamında 18 adet istasyona mühürleme uygulanmış ve litre kaçak akaryakıt ele geçirilmiştir. Ayrıca, EPDK koordinasyonunda Bakanlığımızca da iştirak edilen ve tüm mücadeleci birimlerin katılımıyla yürütülen müşterek petrol piyasası denetimleri kapsamında, Ekim tarihlerinde 35 ilde 126 adet depolama tesisinde denetimler gerçekleştirilmiştir. Denetimlerde elde edilen bulgulara ilişkin değerlendirmeler devam etmektedir. Öte yandan, Akaryakıt Kaçakçılığıyla Mücadele Konulu Başbakanlık Genelgesi ne istinaden; akaryakıt kaçakçılığıyla daha etkin mücadele etmek amacıyla, Bakanlığımız Koordinasyonunda görev yapan, Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğü, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Jandarma Genel Komutanlığı personeli ile Gelir İdaresi Başkanlığı personelinden oluşan özel bir ekip ülke genelinde denetimlere başlamıştır. Deniz giriş noktalarına uluslararası standartlara uygun sayaçlar takılarak ithal edilecek akaryakıtın miktarı gemi tahliyesi sırasında tespit edilecektir. Bu sayaçlarla, tahliye edilen akaryakıtın miktarı ölçülecek olup gümrük işlemleri sayaçlarla ölçülen miktara göre sonuçlandırılacaktır. c Sayılı Kanunla 5015 ve 5607 sayılı Kanunlarda Yapılan Değişikliklerle yürürlüğe konulan; Kaçakçılık fiillerinden dolayı kesinleşmiş mahkûmiyet kararı olanlara lisans verilmeyeceği; 37

43 Kaçak akaryakıt satışının gizli düzenek ve ekipman kullanılarak yapılması halinde cezanın iki kat olarak uygulanacağı; Ulusal marker ekleme işlemlerinin bağımsız gözetim firmaları nezaretinde yapılacağı; Kaçakçılık faaliyetlerine karışan tesisler için, yapılan soruşturma tamamlanıncaya ve/veya mahkeme kararı kesinleşinceye kadar sadece satış yapılan pompanın değil tesisin lisansa tabi tüm faaliyetlerinin geçici olarak durdurulacağı şeklinde düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelere ilave olarak 2014 Haziran ayında 6545 sayılı Kanun ile 5607 sayılı Kanunda yapılan değişiklikle, akaryakıt kaçakçılığı suçlarına yönelik cezaların alt sınırı da 3 yıla yükseltilmiştir. Tüm bu yasal düzenlemeler çerçevesinde kolluk birimlerince yapılan denetimler ve operasyonlar neticesinde, akaryakıt kaçakçılığı yapıldığı tespit edilen 302 istasyon mühürlenerek faaliyetleri durdurulmuştur. d. Mevzuat Alanındaki Düzenlemelere İlave Olarak; İthal edilen akaryakıtın kıyı ve limanlardaki tesislere aktarımı ile millileşme aşamasına kadar olan tüm süreçlerin elektronik olarak takip edilmesi ile ilgili olarak, akaryakıt antrepolarının deniz giriş noktalarına uluslararası standartlara uygun sayaçlar takılması kapsamında Bakanlığımız tarafından gerçekleştirilen araştırmalar tamamlanmış, projenin hayata geçirilmesine ilişkin çalışmalar sürdürülmektedir. Ayrıca, petrol ve akaryakıt olarak tanımlanan ve dökme olarak gelen eşyanın, akaryakıt antrepolarına konularak antrepo rejimine tabi tutulmaması, doğrudan eşyanın tabi tutulacağı gümrük rejimi hükümleri çerçevesinde işlem yapılması ve akaryakıt antreposu tanklarına konulan yurtdışına transit edilecek eşyanın transit rejimi dışında bir gümrük rejimine tabi tutulmasına izin verilmemesi öngörülmektedir. Buna ilaveten, Aerosol üretiminde kullanılmak üzere ithal edilen LPG den ÖTV nin tahsil edilmesi sonra iade edilmesine ilişkin Maliye Bakanlığı ile çalışmalar yapılmış, konuya ilişkin 17 Ekim 2014 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede 2014/6881 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı yayımlanmıştır. Yine bu kapsamda, akaryakıt kaçakçılığı ile mücadelede denetim yapılan istasyon ve tesisler, ele geçirilen akaryakıt türleri, miktarı, zanlılar ve taşıtlara ait bilgiler, piyasaya sunulan ve tüketilen petrol ürünleri miktarının tespitine yönelik dönemsel üretim ve tüketim rakamlarının tutulacağı bir veri tabanı Bakanlığımızca hazırlanmıştır. Program, 2015 yılı içerisinde tamamlanmasını 38

44 müteakip Akaryakıt Kaçakçılığıyla Mücadelede yetkili kurumların kullanımına açılacaktır. Bakanlığımız bünyesinde petrol piyasası denetimlerinde görev yapan denetçi sayısı, düzenlenen yeni eğitim programları ile 357 ye yükseltilmiştir. Denetçi sayımızın artırılması amacıyla halen 90 personelimize de eğitim vermekteyiz. 4-Kaçakçılıkla Mücadelede İleri Teknoloji Kullanıyoruz Teknolojik gelişmeleri yakından takip ederek, gümrük kapılarımızda kaçakçılıkla mücadelede kullanılan araç gereç sayısını ve teknik cihaz kapasitesini sürekli artırıyoruz. Mobil X-Ray Yarı-Sabit X-Ray 39

45 Ülkemizde ilk defa Van Kapıköy de (İran Sınır Kapısı-Razi) bu yıl içerisinde faaliyete geçirilen Tren Tarama Sistemi 2014 yılında, Bakanlığımız bütçe kaynakları kullanılarak (3) adet, Yap-İşlet Devret Projesi kapsamında temin edilen (3) adet olmak üzere toplamda (6) adet Mobil ve Yarı Sabit Araç ve Konteyner Tarama Sistemi (X-Ray) kurulmuştur. Bu sistemlerin faaliyete geçmesiyle kara sınır kapılarımız ile deniz limanlarımızda kurulu bulunan 31 adet araç ve konteyner tarama sistemi, tren tarama sistemi de dahil olmak üzere, 2014 yılı sonu itibariyle 38 e yükseltilmiştir bütçe yatırımları ile (10) adet Havalimanı ve (1) adet Kara Sınır Kapısı olmak üzere alımı yapılan (11) adet Bagaj X-Ray cihazı, Yap İşlet Devret Projesi ile yeniden yapılandırılan Esendere (İran Sınır Kapısı-Sero), Çıldır/Aktaş (Gürcistan Sınır Kapısı- Kartsakhi), Dilucu (Nahcivan Sınır Kapısı- Sederek) Gümrük Sahalarına 9 adet olmak üzere toplamda 20 adet Bagaj Tarama Cihazının kurulum çalışmaları devam etmektedir. Bu cihazlara ilave olarak, 1 adet de mobil kargo tarama sistemi, kaçak eşya tespit ve teşhisine yarayan Videoskop ve Yoğunluk Ölçüm Cihazı gibi birçok teknik ekipman desteği de sağlanmıştır. Bunun yanı sıra, transit eşya taşıyan araçların uydu üzerinden takibini sağlayan 6000 Mobil Ünitelik bir Araç Takip Sisteminin alımına ilişkin ihale de TOBB tarafından sonlandırılma aşamasındadır. İlave ünitelerin alınması ile ülkemizden geçen tüm transit araçların izlenmesi hedeflenmektedir. Radyasyon Tespit Sistemlerinin bulunduğu gümrük kapı ve limanlarımızdan online olarak alınan radyasyon alarm verileri Bakanlığımız yeni hizmet binasında hizmet veren Komuta Kontrol Merkezinde 24 saat takip edilmekte, alınan alarm bilgileri TAEK ile koordinasyon içinde takip edilerek gerekli müdahaleler sağlanmaktadır. Gümrük idarelerinin modernizasyonu konulu AB projesi kapsamında denizlerde kaçakçılıkla mücadelede etkinliği artırmak amacıyla 10 adet devriye botu ve 25 adet kara devriye aracı idareye kazandırılmıştır. Böylece, deniz gümrük 40

46 idarelerinde kullanılan motorbotların toplam sayısı 2007 yılında 15 iken söz konusu botların faaliyete geçirilmesiyle bu sayı 25 e ulaşmıştır yılında 13 adet araç ve konteyner tarama sistemi alınarak X-Ray cihazlarının daha da yaygınlaştırılması hedeflenmektedir. Diğer taraftan alınması öngörülen yeni kargo ve bagaj tarama sistemleriyle tarama yüzdelerinin artırılması planlanmaktadır ARTIŞ % ARAÇ VE KONTEYNER TARAMA SİSTEMLERİ TREN TARAMA SİSTEMİ BAGAJ TARAMA CİHAZLARI KARGO TARAMA CİHAZLARI MOBİL EKİP ARACI DEDEKTÖR KÖPEK ARACI DEVRİYE ARACI ANİ MÜDAHALE BOTU DEVRİYE BOTU HİZMET BOTU CCTV KAMERA SİSTEMLERİ ATS (Mobil Ünitesi) DEDEKTÖR KÖPEKLER

47 Komuta Kontrol Merkezi Bakanlığımız yeni hizmet binasında, son teknoloji kullanılarak aynı anda 16 operatörün görev yapacağı Komuta Kontrol Merkezi inşa edilmiştir. Bu merkezden 24 saat gümrük kapı ve limanlarımızda bulunan kamera sistemlerine aracılığıyla gümrük süreçleri ile güvenlik ve kaçakçılık risk unsurları takip edilmektedir. Aynı zamanda karasularımızdaki seyir halindeki gemilerin hareketleri izlenmekte, transit yükü taşıyan araçların uydu üzerinden takibi yapılabilmekte, her türlü radyoaktif ve nükleer maddelerin izinsiz girişini engellemek üzere sınır kapılarımızdaki radyasyon erken uyarı dedektörleri on-line olarak kontrol edilebilmektedir. Gümrük kapı ve limanlarımızda bulunan tüm x-ray araç ve konteyner tarama sistemlerinden anlık olarak alınan tarama görüntüleri gerektiğinde bu merkezde yeniden analiz edilebilmektedir. 5-Dedektör Köpekler Uyuşturucu madde, silah ve çay-tütün kaçakçılığının engellenmesinde önemli görevler yapan toplam 64 adet dedektör köpekten 45 tanesi Narkotik, 13 tanesi çaytütün, 6 tanesi Patlayıcı-mühimmat alanında görev yapmaktadır yılı itibariye Narkotik Dedektör Köpeklerin yapmış olduğu çalışmalar ile sınır kapılarında toplamda 810,6 kg eroin ele geçirilmiştir. 42

48 Dedektör Köpeklerin elde ettiği bu başarılar sonucu, Dedektör Köpek çeşitliliği ve sayısının artırılması ve bunların dünya standartlarında eğitime tabi tutulması amacıyla Bakanlığımız bünyesinde yıllık 110 köpek kapasiteli modern bir köpek eğitim merkezi kurulmuş ve tarihinde Akyurt ta faaliyete geçmiştir. 6-ALO 136 Gümrük Muhafaza İhbar Hattı Bakanlığımız merkez binasında 7/24 çalışan Gümrük Muhafaza İhbar Hattı ülkede gerçekleşen her türlü kaçakçılığı engellemek adına ihbar almaktadır. ALO 136 Hattına 2014 yılı içerisinde ihbar niteliği taşıyan 1695 çağrı değerlendirilmeye alınmıştır. M-TASFİYE HİZMETLERİ Kaçakçılıkla mücadelede eşyanın yakalanması için yürütülen kolluk tedbirlerinin yanı sıra kaçak eşyanın muhafazası ve tasfiyesine yönelik işlemler de kaçakçılıkla etkin mücadelede önemli hale gelmiştir. Kaçakçılıkla mücadelede yakalanan eşyanın, insan, bitki, hayvan ve çevre sağlığı ile milli güvenlik yönünden ülkeye girişinde bir sakınca bulunmaması halinde eşya satış, tahsis gibi yöntemlerle ekonomiye kazandırılmak suretiyle kayıt altına alınmakta, bu niteliklere uygun bulunmayan eşya ise imha edilmektedir. Diğer taraftan, ülkemize yasal yollarla getirilen, ancak yükümlülerince gümrük işlemleri mevzuata uygun şekilde tamamlanmadığı için tasfiyelik hale gelen eşya da uygun niteliklerde ise satış-tahsis yoluyla veya imha edilmek suretiyle tasfiye edilmektedir. 43

49 Milyon TL 2012 yılında TL.lik eşya, 2013 yılında TL.lik eşya, 2014 yılı Ekim ayı itibariyle ise TL.lik eşya (engellilerin kullanıma mahsus eşya, giyim eşyası, tıbbi malzeme, gıda, gıda takviyesi, ayakkabı, terlik, battaniye, oyuncak, eğitim malzemesi v.b.) insani yardım ve sosyal sorumluluk projelerinde kullanılmak üzere ilgili kamu kurumlarına (Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, AFAD, Van, Kilis, Şanlıurfa Valilikleri, Türk Kızılayı) bedelsiz olarak tahsis edilmiştir. Bakanlığımızca, 2013 yılında 159 milyon paket sigara, 562 bin şişe alkollü içki, 895 ton çay ve 37 milyon TL değerinde diğer eşya olmak üzere toplam 599 milyon TL değerinde eşya imhası yapılmıştır yılı Ekim ayı itibariyle, 280 milyon TL değerinde 52 milyon paket sigara, 14 milyon TL değerinde 453 bin şişe alkollü içki, 3 milyon TL değerinde 661 ton çay ve 27.7 milyon TL değerinde diğer eşya ,6 olmak üzere toplam milyon TL değerinde eşya imha edilmiştir. 70 Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda yapılan değişiklik ile bandrolsüz 60 49,8 sigara ve içkilerin doğrudan 50 45,2 yakalayan birim tarafından numune 40 34,8 alınarak imha edilmesi yönünde 28,8 30 düzenleme yapılmıştır. Böylece 20 kaçakçılıkla daha etkin mücadele 10 edilmesi ve tasfiye sürecinin hızlandırılması sağlanmıştır Ekim Gelirler Giderler Net Gelir 80 45,2 34,8 78,6 49,8 28, yılında eşya ve araç satışı, laboratuvar tahlilleri, ardiye ve terminal hizmetleri, basılı evrak satışı başta olmak üzere döner sermaye faaliyetlerinden toplam 80 milyon TL gelir elde edilirken, 2014 yılı Ekim ayı itibariyle toplam gelirimiz 78,6 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Net gelir ise 2013 yılında 34.8 milyon TL, 2014 yılı Ekim ayı itibariyle 28,8 milyon TL olmuştur. Ayrıca, Bakanlığımızın tüm iş ve işlemlerinin standardize edilmesi, şeffaflık ve takip edilebilirliğin sağlanması, gümrükler başta olmak üzere hizmet verilen tüm alanlarda elektronik ortamın üstünlüğünden faydalanılması ilkeleri doğrultusunda, coğrafi kısıtları ortadan kaldırarak farklı yerlerdeki ihalelere internet üzerinden teklif verilmesini sağlamak, ihalelere katılımı ve dolayısıyla rekabeti artırmak, eşyanın tasfiyesini hızlandırmak amacıyla e-ihale uygulamasına geçilmiş, tasfiye işletme müdürlükleri tarafından yapılan araç ihaleleri internet ortamında yapılır 44

50 hale gelmiştir.e-ihale uygulaması 10/06/2014 tarihinde pilot uygulama olarak Ankara da araç satışları ile başlamıştır. Bugün itibariyle 6461 üyesi bulunan e-ihale sisteminden 309 araç satışı yapılmış ve TL. hasılat elde edilmiştir. Tüm Tasfiye İşletme Müdürlüklerinde araç satışlarının e-ihale uygulaması ile gerçekleşmesine yönelik geçiş süreci devam etmektedir yılında eşya ihalelerinin de internet ortamında yapılması sağlanacaktır. Tasfiyelik hale gelmiş eşyanın fikri ve sınai haklar mevzuatını ihlal eder mahiyette olduğu konusunda açık deliller bulunması halinde ilgili hak sahiplerine bildirimde bulunularak başvuru beklenilmekte, yasal süresi içerisinde hak sahibinin başvurusu ve mahkeme kararı ibrazı halinde işlemler durdurularak mahkeme sonucuna göre işlem yapılmaktadır. Hak sahibinin bir başvurusunun olmaması veya mahkemece eşyanın satılmasında sakınca görülmemesi halinde ise eşya tasfiye edilmektedir. III-TİCARET A-İÇ TİCARET 1-Ticari Hayatı Yeniden Şekillendiriyoruz. 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu özellikle ticaret şirketleri açısından çağdaş açılımlar getirmekte ve reformcu yaklaşımlar öngörmektedir. Türk Ticaret Kanunumuz ülkemizin ticaretin daha kolay ve daha güvenli yapıldığı bir ülke haline gelmesinde önemli bir rol üstlenecektir. Türk Ticaret Kanunu ile şirketlerimiz için beş temel hedef söz konusudur: Kurumsal yönetim, Şirketlerin uzun ömürlü olması, Rekabet gücünün artırılması, Kamu güveninin oluşturulması ve Şeffaflığın sağlanmasıdır. Kanunun uygulanması ile birlikte önümüzdeki dönemde, Ticari hayatta güven ortamı tesis edilecek, Tüm yatırımcılar için uygun yatırım ortamı oluşturulacak, Kayıt dışılık en aza indirilecek, Bilgi toplumunun gereği olan hizmetler yaygınlaşacak Girişimciliğin önü açılacaktır. 45

51 Ülkemizde, ticaret sicili kayıtlarına göre Kasım 2014 itibariyle; Anonim Şirket, Limited Şirket, olmak üzere toplam sermaye şirketi, ayrıca, Kolektif Şirket, 327 Komandit Şirket, Şahıs İşletmesi faaliyet göstermektedir. Komandit Şirket 327 Kollektif Şirket Anonim Şirket Şahıs İşletmesi Şirket ve Şahış İşletmesi Sayıları Limited Şirket Şekil 1: Kasım 2014 tarihi itibariyle Şirket ve Şahıs işletmesi Sayıları 2-Hukuki Altyapıyı Tamamladık. Bakanlığımızca, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu nun uygulanmasına yönelik olarak bugüne kadar 6 adet Yönetmelik ve 11 adet Tebliğ yürürlüğe konulmuştur. Bu düzenlemelerle, ticari hayatın işleyişinde önemli bir role sahip olan başta ticaret şirketlerimiz olmak üzere işletmelerimizin kurumsal yapılarının güçlendirilmesi ve rekabet edebilirliklerinin artırılması hedeflenmiştir sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği yıldan günümüze kadar çıkarılan ikincil düzenlemelerle; - Şirketlerin yıllık faaliyet raporunun asgari içeriğine, - Anonim şirketlerin genel kurul toplantılarına ve bu toplantılarda yer alacak Bakanlık temsilcilerine, - Ticaret şirketlerinin denetimine, - Anonim şirketlerde elektronik ortamda yapılacak genel kurullar ile bu genel kurullar dışında elektronik ortamda yapılacak diğer kurullara, - Elektronik genel kurul sisteminin uygulanmasına, 46

52 - Kar payı avansı dağıtımına, - Halka açık olmayan anonim şirketlerin genel kurullarında birikimli oy kullanımına ve kayıtlı sermaye sistemine, - Şirketlerde yapı değişikliği ve ayni sermaye konulmasında siciller arası işbirliğine, - Ticari defterlere, - Kuruluşu ve esas sözleşme değişikliği Bakanlığımız iznine tabi anonim şirketlerin belirlenmesine, - Münfesih olmasına veya sayılmasına rağmen tasfiye edilmemiş anonim ve limited şirketler ile kooperatiflerin tasfiyelerine ve ticaret sicili kayıtlarının silinmesine, - Ticaret unvanlarına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir yılı içinde yürürlüğe konulan; Ticaret Unvanları Hakkında Tebliğ ile ticaret şirketleri ve ticari işletme işleten diğer tacirlerin ticaret unvanlarına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir. Ticari hayatın gerektirdiği ihtiyaçlar doğrultusunda, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu nda 6552 sayılı Kanun ile aşağıdaki değişiklikler yapılmıştır: sayılı Türk Ticaret Kanunu nun 371 inci maddesinde, anonim şirketlerde temsil yetkisinin kapsam ve sınırları düzenlenmiştir. Bu çerçevede, temsile yetkili olanların her türlü işleri ve hukuki işlemlerinden dolayı şirketin sorumluluğu belirlenmiştir. Buna göre; temsil yetkisinin sınırlandırılmasının, iyi niyet sahibi üçüncü kişilere karşı hüküm ifade etmeyeceği hükme bağlanmıştır. Maddeye eklenen bir fıkra ile temsile yetkili olmayan yönetim kurulu üyelerinin veya şirkete hizmet akdi ile bağlı olanların sınırlı yetkiye sahip ticari vekil veya tacir yardımcıları olarak atanabilmeleri, bu şekilde atanacak olanların görev ve yetkilerinin tescil ve ilan edilecek iç yönergede belirleneceği, bu kişilerin tescil ve ilanı ile şirkete ve üçüncü kişilere verecekleri her tür zarardan dolayı yönetim kurulunun sorumluluğu düzenlenmiştir sayılı Türk Ticaret Kanunu nun 629 uncu maddesine bir fıkra eklenmesi: 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu nun 371 inci maddesinde 47

53 anonim şirketlere ilişkin ticari vekile yönelik yapılan düzenleme, 629 uncu maddesinde limited şirketler içinde yapılmıştır sayılı Türk Ticaret Kanunu nun Geçici 7 nci maddesinin birinci fıkrasının değiştirilmesi: 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu nun Geçici 7 nci maddesinde, münfesih durumda bulunan ticaret şirketlerinin kolaylaştırılmış usulle tasfiyesine ve ticaret sicili kayıtlarının silinmesi için Türk Ticaret Kanunu nun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl süreyle özel tasfiye usulü düzenlenmişti. Yapılan düzenleme ile 1/7/2014 tarihinde sona ermiş olan uygulama süresinin bir yıl daha uzatılması (1/7/2015 tarihine kadar) hususu hüküm altına alınmıştır sayılı Türk Ticaret Kanunu na Geçici madde eklenmesi: 6103 sayılı Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun un 20 nci maddesine göre sermaye şirketleri, sermayelerini 14/2/2014 tarihine kadar Kanunun belirlediği tutara çıkarmak durumunda olup, çıkarmayanlar münfesih sayılmaktadır. Verilen bir önergeyle yapılan değişiklik kapsamında 6552 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren üç ay içinde (11/12/2014 tarihine kadar) sermaye artırımı yapanlara fesih işlemi uygulanmayacaktır. Ticaret sicili kaydı silinenlerin de bu süre içinde sermaye artırımı için başvurmaları halinde kayıtları resen yeniden tesis edilecektir. 3-Gayrifaal Şirketlerin Kısa Yoldan Tasfiyesine Dair Çalışmalarımız Devam Ediyor sayılı Türk Ticaret Kanunu ile fiilen ticari hayatta olmayan, bir diğer ifade ile bitkisel hayatta bulunan kooperatifler dâhil ticaret şirketlerinin tespit edilerek, bunların kolaylaştırılmış bazı usullerle tasfiye edilmesi ve ticaret sicili kayıtlarından silinmesine imkan sağlanmıştır. Ticaret sicili müdürlükleri tarafından Kanun uyarınca yapılan tespitler sonucunda münfesih durumda oldukları anlaşılan ve ihtarda bulunulan şirket ve kooperatif sayısı tarihi itibariyle e ulaşmıştır. Yine tarihi itibariyle, münfesih durumda oldukları anlaşılan Anonim Şirket, Limited Şirket ve Kooperatif olmak üzere toplam şirket ve kooperatifin ticaret sicili kaydı kısa yoldan silinmiştir. 4-Ticaret Sicil Kayıtlarını Elektronik Ortamda Tutuyoruz. Gerçek ve tüzel kişilerle ilgili ticaret sicili kayıtları ile tescil ve ilan edilmesi gereken içeriklerin düzenli olarak depolanması, bunlara yönelik işlemlerin elektronik ortamda gerçekleştirilmesi, sunulması ve erişime açılması amacıyla Merkezi Sicil Kayıt Sistemi (MERSİS) oluşturulmuştur. MERSİS nezdinde tutulan 48

54 bilgiler, gerek Bakanlığımız gerekse diğer kurum ve kuruluşlar açısından önemli bir veri kaynağı niteliğinde bulunmaktadır. Bakanlığımız tarafından Ülkemizin hizmetine sunulan MERSİS, 5 Kasım 2014 tarihinde İstanbul da gerçekleştirilen geniş katılımlı bir toplantı ile kamuoyuna tanıtılmıştır. Projenin yaygınlaştırılmasına ve ticaret sicili işlemlerinin uygulama üzerinden yürütülmesine ilişkin çalışmalar tamamlanmış olup, ülkemiz genelindeki toplam 238 ticaret sicili müdürlüğü bünyesinde yer alan ticaret sicili bilgileri Sisteme aktarılmış ve ticaret sicili müdürlüklerinin tamamında MERSİS üzerinden elektronik ortamda hizmet verilmeye başlanılmıştır. Bugün itibariyle, ticari alanda faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişilere bir anahtar numara verilmekte, yeni şirket kuruluşları elektronik ortamda yapılabilmekte, sicil işlemleri elektronik ortama taşınmakta, sözleşme değişikliği ve sermaye artırımı gibi değişiklik işlemleri de Sistem üzerinden yapılabilmektedir. İlk aşaması tamamlanan MERSİS in ikinci aşamasında; serbest meslek erbabı, meslek kuruluşları (sendikalar, odalar, birlikler ve bunların üst kuruluşları), kamu kurum ve kuruluşları ile diğer gerçek ve tüzel kişileri (apartman yöneticiliği gibi) kapsayacak şekilde ülke düzeyindeki tüm ekonomik birimlerin Sisteme dahil edilmesi gerçekleştirilecektir. Bu kapsamda çalışmalara halen devam edilmektedir itibariyle, MERSİS üzerinden kuruluş, şirket sözleşmesi değişikliği, tasfiye, terkin, diğer işlemler olmak üzere toplam işlem gerçekleştirilmiştir İşlem Sayıları İşlem Sayıları Kuruluş Şirket Sözleşmesi Değişikliği Diğer İşlemler Tasfiye Terkin Şekil 2: MERSİS üzerinden gerçekleştirilen İşlem Sayıları 49

55 Yine itibariyle MERSİS e kayıtlı kullanıcı sayısı e ulaşmıştır. Hizmetlerin MERSİS üzerinden elektronik ortamda yürütülmesiyle; bilgi toplumuna uyumun sağlanması, kamu bilişim hizmetlerinin yaygınlaştırılması, bilgilere hızlı, kolay ve güvenli bir şekilde erişilmesi, güncel verilerle analiz ve raporlamanın yapılabilmesi, Bakanlığımız denetiminde etkinliğin artırılması ve kırtasiye, haberleşme, insan kaynağı ve benzeri giderlerden de büyük oranda tasarruf edilmesi sağlanmaktadır. 5-Ticaret Sicilinde Edindiğimiz Tecrübeleri Diğer Ülkelerle Paylaşıyoruz. İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Üyesi Ülkeleri Ticaret Sicil Teşkilatları Arasında İşbirliği ve Tecrübe Paylaşımı Çalıştayı ilk kez Eylül 2013 tarihlerinde Ülkemiz ev sahipliğinde düzenlenmiştir. Çalıştayda; ticaret sicili ve MERSİS uygulamasına ilişkin ülkemiz deneyimleri İİT üyesi ülkeler ile paylaşılmış, üye ülkelerdeki ticaret sicili uygulamaları değerlendirilmiş ve ülkeler arası işbirliği noktasında çalışmalar yapılmıştır. Söz konusu Çalıştay, İİT üye ülkelerinin ticaret hacmine olumlu etki edecek işbirliği tesisine yönelik bir ilk adım olmuş ve oluşturduğu sinerji ile ikincisinin düzenlenmesi planlanmıştır. Bu çerçevede geçtiğimiz Kasım ayında İstanbul da gerçekleştirilen İSEDAK Daimi Komitesi Toplantısında Bakanlığımız tarafından ikinci Çalıştayın 2015 yılının ikinci yarısında gerçekleştirilmesi önerisinde bulunulmuş ve söz konusu teklif ülkelerce memnuniyetle karşılanmıştır. Diğer taraftan, Bakanlığımızca 2015 yılının ilk yarısında Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) Teşkilatı bünyesinde Bakanlığımız ev sahipliğinde İşbirliği Noktamız: Ticaret Sicili temalı bir Çalıştay düzenlenmesi planlanmaktadır. Söz konusu önerinin Dışişleri ve Ekonomi Bakanlıklarına resmi olarak bildirilmesi neticesinde KEİ Ticaret ve Ekonomik Kalkınma Çalışma Grubu'nun 24 Eylül 2014 tarihinde gerçekleştirilen toplantısının 5. gündem maddesinde, ülkemiz önerisine " Proposal by the Republic of Turkey to organize a Workshop with the theme Our Collaboration Point: Commercial Registryˮ, to be held in either Trabzon or Istanbul in the first quarter of 2015" şeklinde yer verilmiştir. Söz konusu Çalıştayda, ülkemizdeki ticaret sicilinin yapısı ve MERSİS uygulamalarına ilişkin ülkemiz deneyimlerinin paylaşılması ve üye ülkelerin mevcut ticaret sicili sistemlerinin ve en iyi uygulamaların öğrenilerek değerlendirilmesi ve ticaret sicili hususunda söz konusu ülkelerle işbirliğinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. 6-Tarladan Sofraya Ticarette Güven Sağlanıyor. Ülkemiz, özellikle sebze ve meyve üretimi bakımından dünyada sayılı ülkeler arasında yer almaktadır. TÜİK verilerine göre 2013 yılında Ülkemizde; sebze ve 50

56 meyve üretim miktarı 46,7 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. 1 TÜİK in bu yıl içinde açıkladığı tahmini verilere göre ise, 2014 yılında söz konusu üretim düzeyinin yaklaşık 45,8 milyon ton olacağı beklenmektedir. 2 Kamuoyunda Hal Kanunu olarak bilinen 5957 sayılı Kanun, 1 Ocak 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu Kanuna istinaden Bakanlığımızca hazırlanan 4 yönetmelik aynı yıl Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Böylece, sebze ve meyve ticaretinin hukuki alt yapısı tamamlanmıştır. Yapılan düzenlemelerle; - Sebze ve meyve ticaretinin toptan olarak yapıldığı temel alanlar olan toptancı hallerimizin sahip olması gereken asgari standartlar belirlenmiştir. Böylece hallerimizin belirli bir geçiş dönemi sonunda daha modern ve çağdaş bir alt yapıya kavuşturulması hedeflenmiştir. - Pazar yerleri ilk defa merkezi bir düzenlemeye konu edilerek, ülke genelinde uygulama birliğini sağlamaya yönelik önemli bir adım atılmıştır. Vatandaşlarımızın günlük ihtiyaçlarının büyük bölümünü tedarik ettiği geleneksel semt pazarlarımız, öngörülen standartlar ile alışverişin daha güvenli ve sağlıklı bir şekilde yapıldığı modern alanlar haline gelmektedir. - Sektörde yaşanan anlaşmazlıkların kolay, hızlı ve düşük maliyetle çözülmesi amacıyla il nezdinde hal hakem heyetleri oluşturulmuştur. - Üretici örgütlerinin kurulmasına ve faaliyetlerine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir. Böylelikle, üreticilerimizin bir araya gelerek Kanunda öngörülen ayrıcalıklardan faydalanmaları hedeflenmiştir. Bunun yanında, Hal Kanunu ile ilk kez bildirim modeli öngörülmüştür. Böylece, sebze ve meyve ticaretine serbestlik getirilmesi, alternatif pazarlama kanallarının oluşturulması ve zaman kayıplarının giderilerek maliyetlerin azaltılması mümkün hale gelmiştir. Bu model ile bildirimde bulunmak kaydıyla, sanayiciler, ihracatçılar ve perakendeciler doğrudan üreticilerden toptan alım yapabilmektedirler. Örneğin, nihai tüketim noktalarından birini teşkil eden semt pazarlarında faaliyet gösteren pazarcılarımız üreticiden doğrudan mal temin ederek tüketicilerimize ulaştırabilmektedir. Meslek mensuplarımız bildirim işlemlerini, Bakanlığımız bünyesinde kurduğumuz Hal Kayıt Sistemi üzerinden yapmaktadır

57 2012 Şubat 2012 Mart 2012 Nisan 2012 Mayıs 2012 Haziran 2012 Temmuz 2012 Ağustos 2012 Eylül 2012 Ekim 2012 Kasım 2012 Aralık 2013 Ocak 2013 Şubat 2013 Mart 2013 Nisan 2013 Mayıs 2013 Haziran 2013 Temmuz 2013 Ağustos 2013 Eylül 2013 Ekim 2013 Kasım 2013 Aralık 2014 Ocak 2014 Şubat 2014 Mart 2014 Nisan 2014 Mayıs 2014 Haziran 2014 Temmuz 2014 Ağustos 2014 Eylül 2014 Ekim 2014 Kasım Hal Kayıt Sisteminin resmi olarak faaliyete alındığı tarihinden tarihine kadar gerçekleşen toplam bildirim sayısı dir yılında Sisteme bildirimi yapılan toplam ürün miktarı ise, adet ile yapılan satışlarda adet, bağ ile yapılan satışlarda bağ, kilogram ile yapılan satışlarda ton olarak gerçekleşmiştir. Bildirim Sayıları Şekil 3: HKS'ye yapılan aylık bildirim sayıları (2013 bildirim sayılarında grafikte bir kayma olduğundan düzeltilmiş ve 2014 Kasım ayı verisi grafiğe eklenmiştir.) Hal Kayıt Sistemi ile sebze ve meyve ticaretinin merkezi olarak izlenebilmesi, sektördeki işlemlerin ve meslek mensuplarının kayıt altına alınması ve sektöre yönelik sağlıklı veriler elde edilmesi amaçlanmaktadır. Hal Kayıt Sistemi nin sektörden gelen geri dönüşler çerçevesinde daha etkin ve verimli kullanımına yönelik gerekli güncelleme ve geliştirme çalışmaları yapılmaktadır. Öte yandan, sebze ve meyve ticaretine ilişkin daha sağlıklı bir veri tabanı oluşturulmasına yönelik olarak Sistemin Bakanlığımız ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bünyesinde kurulu bulunan Çiftçi Kayıt Sistemi, Tarım İşletmeleri Bilgi Sistemi, Örtüaltı Kayıt Sistemi ve Organik Tarım Kayıt Sistemi ile entegrasyonuna ilişkin çalışmalar devam etmektedir. 52

58 7-Ürün Künyesi ile Sebze ve Meyveler Kimlik Kazanıyor sayılı Kanun kapsamında meslek mensuplarınca Hal Kayıt Sistemi ne yapılan bildirimler sonucunda oluşan ve perakende satış noktalarında, malların üzerinde veya kap ya da ambalajların herkes tarafından kolaylıkla görülebilecek bir yerinde bulunan ürün künyeleri, sebze ve meyveler için kimlik vazifesi görmektedir. Künyeler, 19 haneli künye numaralarını da içerecek şekilde Hal Kayıt Sistemi üzerinden basılabilmekte ve tüketicilerin istifadesine sunulmaktadır. Tüketiciler, künye numarasını Hal Kayıt Sistemi ( üzerinden sorgulayarak malların üretim yeri, türü, cinsi, hangi üretici/işletmeye ait olduğu, bildirimci adı ve bildirim tarihi bilgilerine ulaşabilmektedirler. Tüketicilerin bu sorgulama işlemini Hal Kayıt Sistemi Çağrı Merkezini ( ) arayarak da görevli personel aracılığıyla yaptırabilmeleri mümkündür. Bu sayede, sebze ve meyvelerin, gıda güvenilirliği ve hijyen kurallarına uygun olarak satışa sunulmasına yönelik etkin bir takip mekanizmasının oluşması hedeflenmektedir. 8-Depolara Lisans, Ürünlere Bereket Geliyor. Lisanslı depoculuk ve ürün ihtisas borsacılığı; depolamaya uygun nitelikte olan ve standardize edilebilen hububat, baklagiller, yağlı tohumlar, pamuk, fındık, zeytin, zeytinyağı ve kuru kayısı gibi tarım ürünlerinin; - Sınıf, kalite ve standartlarının laboratuvarlarca belirlenmesini, - Modern altyapıya sahip sağlıklı ortamlarda depolanmasını ve - Ticaretinin ürünün mülkiyetini temsil eden ürün senetleri vasıtasıyla Ürün İhtisas Borsasında yapılmasını öngören bir sistemdir. Bugün itibariyle, Bakanlığımızdan lisanslı depo işletmesi kuruluş izni alan 15 adet şirket bulunmaktadır. Bunlardan 6 tanesi lisans alarak faaliyetine başlamıştır. Hâlihazırda, Ülkemizde lisanslı depo kapasitesi hububat alanında 250 bin tona, pamuk alanında 15 bin tona ve toplamda ise 265 bin tona ulaşmıştır. Kuruluş izni verilen tüm şirketlerin lisans alması halinde toplam kapasite ise tona ulaşacaktır. 53

59 Mevcut Kapasite Potansiyel Kapasite Zeytin Pamuk Hububat Toplam Kapasite Şekil 4: Lisanslı Depo Mevcut ve Potansiyel Kapasiteleri Sistemin en önemli ayaklarından birisi, lisanslı depolara konulan ürünleri temsilen çıkarılan ürün senetlerinin işlem göreceği ürün ihtisas borsasıdır. Ürün ihtisas borsasının kurulmasıyla birlikte, lisanslı depodaki ürünleri temsil eden ürün senetleri, ulusal ve uluslararası düzeyde alınıp satılabilecektir. Bu borsanın kurulup faaliyete başlaması amacıyla ilgili kurum ve kuruluşlarla birlikte yürütülen çalışmalar devam etmektedir. Ürün ihtisas borsası faaliyete geçinceye kadar ürün senetleri, kurumsal, mali ve teknik alt yapısının yeterliliği tespit edilen ve Bakanlığımızca yetkilendirilen ticaret borsalarında işlem görmektedir. Bugün itibarıyla yetkilendirilen Ticaret Borsası sayısı 9 a ulaşmıştır. Lisanslı depoculuk sisteminin desteklenmesini ve bu sistemin ülkemizde gelişmesini ve yaygınlaşmasını amaçlayan Tarımsal Ürünlerin 5300 Sayılı Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kanunu Çerçevesinde Lisans Alarak Faaliyet Gösteren Depolarda Muhafaza Edilmesi Halinde Kira Destekleme Ödemesi Yapılmasına İlişkin Bakanlar Kurulu Kararı 16/10/2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu Karar uyarınca, lisanslı depolarda muhafaza edilen buğday, arpa, çavdar, yulaf, mısır, çeltik, pirinç, mercimek, nohut, fasulye, bezelye ve ayçiçeği için aylık ton başına 3 TL, pamuk için aylık ton başına 7 TL ve fındık, zeytin, zeytinyağı, kuru kayısı, antep fıstığı, kuru üzüm ve kuru incir için ise aylık ton başına 10 TL yi geçmemek üzere Bakanlığımızca onaylanacak depolama ücretlerinin %50 si oranında depo kira ücreti desteği verilecek olup, ürün sahipleri çok düşük maliyetle ürünlerini uzun süre lisanslı depolarda depolama imkânına kavuşacaktır. 54

60 9-Yeni Bir Yatırım Aracı Doğuyor. Ürün senetlerinin elektronik ortamda oluşturulması ve borsalarda işlem görmesi uygulamasına 2013 yılının Mart ayında başlanmıştır. Matbu ürün senedi uygulamasına 2014 yılı içinde son verilmiş olup, tüm lisanslı depo işletmeleri nezdinde elektronik ürün senedi uygulamasına geçilmiştir tarihi itibarıyla pamuk ürününde adet, hububatta ise adet elektronik ürün senedi bulunmaktadır. Aynı tarih itibarıyla adet elektronik ürün senedi alım satıma konu olmuştur. Elektronik ürün senetleri karşılığında verilecek krediler sayesinde tarım sektörünün finansal kaynaklara daha kolay erişmesi mümkün olabilecektir. Ayrıca bu senetler, hisse senedi, döviz, altın gibi bir yatırım aracı olarak kullanılabilecek ve böylelikle tarım sektörü ile finansal piyasalar entegre olabilecektir. 10-Elektronik Ticaretin Hukuki Altyapısı Oluşturuluyor. Bilgi ve iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler çerçevesinde kamu hizmetleri, ekonomi, ticaret, eğitim, reklamcılık gibi burada sayamadığımız birçok alanda elektronikleşme hızlı bir şekilde kendini göstermekte ve internet temas ettiği tüm sektörlerde ciddi değişimleri beraberinde getirmektedir. Dolayısıyla internetin hayatımızı yönlendirmesiyle eski yöntemlerin hükmünü yitirdiği, yeni fırsatların ortaya çıktığı hızlı bir değişim ve dönüşüm çağını yaşamaktayız. Artan internet ve mobil iletişim teknolojilerinin kullanımı, Ülkemizde elektronik ticareti olumlu yönde etkilemiştir. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre e-ticaret hacmine ilişkin önemli bir gösterge olan internet üzerinden gerçekleşen kartlı ödemeler, 2013 yılında 34,6 milyar TL satış hacmine ulaşmış bulunmaktadır. E-ticarete ilişkin 2018 yılı hedefi 170 milyar TL olarak öngörülürken, 2023 yılında ise 350 milyar TL lik bir büyüklüğe ulaşılması beklenmektedir. Bununla birlikte genç ve dinamik bir nüfusa sahip Ülkemizde, TÜİK verilerine göre 2013 yılında %49 olarak gerçekleşen internet penetrasyonu (33 milyon), 2014 yılında %53,8 e yükselerek yaklaşık 36 milyon internet kullanıcısına karşılık gelen bir büyüklüğe ulaşmıştır. Diğer taraftan, yine 2013 yılında %24,1 olan internet üzerinden alışveriş yapanların oranı (7,9 milyon) 2014 yılında %31 e (10,7 milyon) yükselerek muazzam bir büyüme kaydetmiştir sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun 5/11/2014 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmış olup, 1/5/2015 tarihinde yürürlüğe girecektir. Yasa, özellikle elektronik ticaret faaliyetinde bulunan satıcıların bilgi verme yükümlülükleri ile, yine elektronik ortamda yapılan ticari iletişim ve ticari elektronik iletilere ilişkin konularını düzenliyor. 55

61 Ayrıca, tüketicilere bazı ilave koruma önlemleri getirilmekte olup, e-ticaret faaliyetinde bulunan işletmelere ise kuralların önceden belirli olduğu ve haksız rekabete izin vermeyen bir ticari ortam sağlanması hedeflenmiştir. E-Ticaret faaliyetinde bulunan işletmelerin, Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte satış yaptıkları internet siteleri ile sms ve e-posta gibi yollarla yaptıkları ticari iletişimlerini mevzuata uygun hale getirmeleri gerekecektir. Bakanlığımızın uygulayıcı otorite olarak yer aldığı Kanunda; özetle elektronik ticaretin yaygınlaştırılması, tüketiciler ile elektronik ortamda işlem yapan diğer kişilerin korunması ve istenmeyen ticari elektronik iletilerin önüne geçilmesi hedeflenmiştir. 11-Perakende Ticaretin Hukuki Altyapısı Oluşturuluyor. Organize ve geleneksel perakende ticareti kapsayacak şekilde bütüncül bir yaklaşımla hazırlanan Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı, 13 Ağustos 2014 tarihinde TBMM ye sevk edilmiştir. Bu Tasarıda öngörülen düzenlemelerle; Perakendeciliğe dair kavramlar mevzuatta ilk kez tanımlanmaktadır, İşyeri açılış ve kapanış işlemleri, Bakanlığımızca oluşturulacak Perakende Bilgi Sistemi (PERBİS) üzerinden gerçekleştirilerek, bütün iş süreçleri tanımlı ve standart hale getirilecektir. Çok sayıda kamu kurum ve kuruluşunun yer aldığı işyeri açılış, faaliyet ve kapanış süreçleri Tek Kapı üzerinden sonuçlandırılacak, bir belge ikinci kez istenmeyecektir, Alışveriş merkezlerinde, esnaf ve sanatkâr işletmecilerine rayiç bedel üzerinden kiraya verilmek üzere, toplam satış alanının en az yüzde beşi oranında; geleneksel, kültürel veya sanatsal değeri olan kaybolmaya yüz tutmuş meslekleri icra edenlere ise rayiç bedelin azami dörtte biri üzerinden kiraya verilmek üzere, toplam satış alanının en az binde ikisi oranında yer ayrılacaktır. Hızlı tüketim mallarının satışının yapıldığı büyük ve zincir mağazalarda satış alanlarının en az yüzde birine tekabül edecek şekilde raf alanı küçük ölçekli üretici ve tedarikçi işletmelerce üretilen yöresel ürünlerin satışına ayrılacaktır. Üretici ve tedarikçilerden keyfi olarak alınan prim ve bedellerin önüne geçilecektir, Küçük ölçekli üretici ve tedarikçilerin markalaşma süreçleri desteklenecektir. 56

62 Kampanyalı satışlara belirli kurallar getirilecektir. 12-Odalar ve Borsalar ve TOBB a yönelik hizmetlerimize devam ediyoruz. Ülkemizde Türkiye Odalar ve Borsalar birliği çatısı altında faaliyet gösteren 181 ticaret ve sanayi odası, 57 ticaret odası, 12 sanayi odası, 2 deniz ticaret odası ve 113 ticaret borsası olmak üzere toplam 365 oda ve borsa bulunmaktadır. Bu kuruluşların yaklaşık 1,5 milyon tacir ve sanayici üyesi bulunmakta olup, bunlara yönelik hizmetlerimiz 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu çerçevesinde devam etmektedir. 13-KOBİ lere Kredi Kolaylığı Getirdik. Bakanlık olarak, ekonomimizin lokomotifi konumundaki KOBİ lere yönelik çalışmalarımızı da sürdürmekteyiz. Türkiye nin çoğunlukla az gelişmiş bölgelerinde faaliyet gösteren mikro işletmeler ve KOBİ lerin finansmana erişimini kolaylaştırmak amacıyla ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği halinde Büyüyen Anadolu ya Kredi Kolaylıkları (BAKK) Projesi başlatılmıştır. Proje kapsamında 2013 yıl sonu itibarıyla işletmeye 439 milyon avro kredi kullandırılmıştır. Proje için ilave kaynak sağlanması konusunda da çalışmalar yürütülmüş ve bu çerçevede, Proje genişletilerek, kredi hacmi 537 milyon avrodan 930 milyon avroya ulaşmıştır. B-TÜKETİCİ HAKLARI 1-Tüketicileri Daha İleri Seviyede Korumaya Yönelik Tedbirler Alıyoruz. Gelişmiş ekonomilerin en temel özelliklerinden biri de tüketici haklarına gösterilen saygı ve duyarlılıktır. Tüketicilerimizin gelişmiş ülkelerde yaşayan tüketicilerle aynı haklara sahip olmaları, bilgilendirilmeleri, yasal haklarını kullanmaları ve kendilerini temsil etme konusunda özendirilmeleri hususlarına büyük önem vermekte ve çalışmalarımızı bu anlayışla yürütmekteyiz. Tüketicinin korunması alanındaki ilk büyük adım 1995 yılında Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun un yürürlüğe girmesiyle atılmıştır. Ancak geçen zaman içinde tüketici ihtiyaçlarının değişmesi, dünyada yaşanan ekonomik ve teknolojik gelişmeler nedeniyle 2003 yılında iktidarımız döneminde Tüketici Kanununda kapsamlı bir değişiklik yapılmıştır. Tüketicinin korunması alanının çok dinamik bir konu olması nedeniyle tüketiciler yeni imkânlarla birlikte yeni sorunlarla da karşılaşmaktadırlar. Yaşanan gelişmeler ve Avrupa Birliğiyle yapılan tam üyelik müzakereleri çerçevesinde tüketicinin korunması mevzuatında tekrar kapsamlı bir değişiklik yapma ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu çerçevede tüketicileri daha ileri seviyede korumaya yönelik tedbirlerin alınması, tüketicilerin hak arama yollarının kolaylaştırılması, tüketicinin 57

63 bilgilendirilmesine ağırlık verilmesi, bürokrasinin azaltılması ve hakkaniyete uygun bir ceza sisteminin oluşturulması amacıyla Bakanlığımızca yeni bir Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarısı hazırlanmış, söz konusu Tasarı 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun olarak 7 Kasım 2013 tarihinde yasalaşmış olup 28 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir sayılı Kanun çerçeve kanun olması nedeniyle ayıplı mal ve hizmetlerden tüketici kredilerine taksitli satışlardan paket tur ve devre tatil sözleşmelerine kadar tüketicinin taraf olduğu çok sayıda alana ilişkin genel düzenlemeleri içermektedir. Bu nedenle, ayrıntılı düzenlemeleri yapmak amacıyla 23 adet uygulama yönetmeliğinin hazırlanmasına yönelik çalışmalarımız devam etmektedir. Hazırlanması öngörülen Yönetmeliklerden 9 adeti yürürlüğe girmiş 4 adedi yayımlanmak üzere Başbakanlığa gönderilmiştir. Geri kalan 10 adet yönetmeliğin de 28 Kasım 2014 tarihine kadar çıkarılması öngörülmektedir. 2- Tüketici Hakem Heyetleri Tüketici şikâyetlerinin değerlendirilmesi, belgelendirme, eğitim ve denetim çalışmaları başlıkları altında, ülke çapında il ve ilçe merkezlerinde en az bir adet, bazı ilçelerde nüfusa ve şikâyet yoğunluğuna göre iki ve ikiden fazla olmak üzere kurulan toplam Tüketici Hakem Heyeti ile tüketici haklarının korunması ve uyuşmazlıkların çözümüne yönelik çalışmalarımız devam etmektedir. Tüketici bilincinin artırılması amacıyla yaptığımız çalışmalar sonucu, Bakanlığımız merkez ve taşra teşkilatına yapılan başvurular her geçen gün artış göstermektedir. Bakanlığımıza, devre tatil, paket tur, kampanyalı satış, kapıdan satış, mesafeli satışlar, tüketici kredisi, konut finansman kredisi, kredi kartları, süreli yayın, abonelik, ayıplı mal ve hizmet vb. konularında BİMER, Bilgi Edinme ve yazılı olarak toplam tüketici şikâyeti başvurusu yapılmıştır. 58

64 DevreTatil Sözleşmeleri Paket Tur Sözleşmeleri Kampanyalı Satış Sözleşmeleri Kapıdan Satış Sözleşmeleri Mesafeli Sözleşmeler Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Kredi Kartları Sözleşmeleri Süreli Yayın 10 Abonelik Sözleşmeleri 1 BAŞVURU SAYISI Ayıplı Mal ve Hizmetler Toplanan dörder aylık veriler ışığında,2013 yılında ilk sekiz aylık Tüketici Hakem Heyetlerine yapılan toplam tüketici şikâyeti başvuru sayısı iken 2014 yılı aynı döneminde bu sayı ya ulaşmıştır. Dolayısıyla hakem heyetlerine yapılan başvurular 2014 yılında %26 artmıştır YILLARI ARASINDA TÜKETİCİ SORUNLARI HAKEM HEYETLERİNE ULAŞAN TÜKETİCİ ŞİKAYETİ BAŞVURULARI (Adet) BAŞVURU SAYISI

65 Ayrıca, 2002 yılından günümüze kadar gelen süreçte hakem heyetlerine ulaşan şikâyetlere bakacak olursak; Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerine Yılları Arasında Ulaşan ve Tüketicinin Lehinde veya Aleyhinde Olmak Üzere Sonuçlanan Başvuruların Dağılımı YILLAR Tüketicinin Lehine Tüketicinin Aleyhine Bilirkişi İncelemesi Yaptırılanlar Başka Bir Kuruma Sevk Edilenler Toplam Tüketici Hakem Heyetlerine 2014 yılının ilk 8 ayında yapılan şikâyetin sı tüketici lehine, si tüketici aleyhine sonuçlanmış, dolayısıyla karara bağlanan tüketici şikâyetlerinin %91,02 si tüketicinin lehine sonuçlanmıştır. Başvuruların u tüm giderleri bakanlığımız bütçesinden karşılanmak üzere bilirkişi incelemesine tabi tutulmuş ve ü ilgisi nedeniyle başka kurum ve kuruluşlara sevk edilmiştir. Tüketici Hakem Heyetlerine yapılan başvuruların konularına göre dağılımı incelendiğinde 2014 yılında yapılan başvuruların %85,7 sinin bankacılık sektörüne ilişkin şikâyetlerden oluştuğu görülmektedir. 60

66 2014 YILINDA TÜKETİCİ SORUNLARI HAKEM HEYETLERİNE ULAŞAN TÜKETİCİ ŞİKAYETLERİNİN KONULARINA GÖRE DAĞILIMI TÜKETİCİ KRED. KREDİ KARTI KONUT FİNANSM. SÖZLEŞM. (BANKACILIK SEKTÖRÜ); ; 85,74% TURİSTİK; 464; 0,07% MESAFELİ SÖZLEŞM. ABONELİK SÖZLEŞM.; ; 1,86% AYIPLI MAL VE HİZMETLER; ; 11,68% TAKSİTLİ KAMPANYALI KAPIDAN SATIŞLAR; 4.181; 0,65% Toplumu bilgilendirme çalışmaları çerçevesinde değişik konularda Bakanlığımızca pek çok yayın hazırlanmakta, broşür, afiş, kitapçık ve benzerleri kamuoyunun bilgisine sunulmakta ve Alo 175 Tüketici Danışma Hattı ile tüketicilerimize hizmet sunulmaktadır. 3-Piyasa Gözetimi ve Denetimi Faaliyetleri Tüketicinin korunması kavramı, tüketicinin ekonomik menfaatinin korunmasının yanı sıra sağlık ve güvenliğinin korunmasını da kapsamaktadır. Bakanlığımız tarafından yürütülen piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetleri tekstil, ayakkabı, kırtasiye, mobilya, çocuk bakım ürünleri ve sorumluluğu Sağlık Bakanlığından Bakanlığımıza geçen oyuncak, deterjan gibi doğrudan tüketiciye arz edilen ürünlere yöneliktir. Bakanlığımızın sorumlu olduğu alan doğrudan nihai tüketicileri ilgilendirmesinden dolayı özel bir önem ve hassasiyet gerektirmektedir. Bu çerçevede Bakanlığımız, ülkemizde tüketicinin korunmasından sorumlu otorite olması nedeni ile PGD konularında proaktif şekilde hareket etmekte ve ürün güvenliği konusunda daha fazla inisiyatif almaktadır. Bakanlık olarak hedefimiz; hem iç piyasadaki hem de ithalat aşamasındaki tüm tüketici ürünlerinin; insan sağlığı, can ve mal güvenliği ile tüketicinin korunması açısından güvenlik gereklerini karşılaması ve yüzde yüz güvenli olmasını sağlamaktır. 61

67 Bu hedefe ulaşmak için, Bakanlığımızın ürün güvenliği konusundaki güvensiz ürüne karşı sıfır tolerans prensibi; bilinçli tüketici, basiretli tacir anlayışı çerçevesinde 2014 yılında da kararlılıkla sürdürülmüştür. Bu çerçevede Bakanlık olarak kurumsal kapasitenin arttırılması amacıyla eğitim, nitelikli personel istihdamı gibi hususların yanı sıra, denetim faaliyetlerinin etkinliğinin arttırılmasına ağırlık verilmiş ve mevzuat çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu doğrultuda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Piyasa Gözetimi ve Denetimi Yönetmeliği revize edilerek tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bakanlığımız, kurulduğu 2011 yılı Haziran ayından bu yana sorumlu olduğu ürün gruplarında ciddi denetim faaliyetleri gerçekleştirmiştir yılında sorumluluğumuzdaki ürünlerde güvensizlik oranı % 38,6 iken, 2014 e geldiğimizde bu rakam % 6,7 ye gerilemiştir. Dört yıl içerisinde güvensiz ürün oranının ciddi olarak azalmasında, kararlı bir şekilde konunun Bakanlık olarak takipçisi olmamız, ara vermeksizin denetimlerimizi sürdürmemiz ve sektör temsilcileri ile geliştirdiğimiz olumlu diyalogun da rolü büyüktür. Bakanlık olarak piyasa gözetimi ve denetimini sadece firmaları cezalandırmak olarak görmemekte, bu yolla sektör temsilcilerini de bilgilendirmeyi ve farkındalık yaratmayı da hedeflemekteyiz Ağustos ve Eylül aylarında kırtasiye ürünleri ve okul kıyafetlerine yönelik geniş çaplı bir denetim faaliyeti gerçekleştirilmiştir yılında ilk kez yapılan denetimlerde % 53 olarak tespit edilen güvensizlik oranının 2014 yılında %11,2 ye düştüğü görülmüştür YILLAR İTİBARİYLE ÜRÜN GÜVENSİZLİK ORANLARI (%) 38, ,7 5 6, ,2 0 GENEL 2011 KIRTASİYE 62

68 YILLAR Kasım Ayı İtibariyle TOPLAM DENETLENEN FİRMA SAYISI DENETLENEN ÜRÜN SAYISI GÜVENSİZLİK TESPİT EDİLEN FİRMA SAYISI GÜVENSİZLİK TESPİT EDİLEN ÜRÜN SAYISI UYGULANAN İDARİ PARA CEZASI MİKTARI TL TL TL TL TL Bununla birlikte, 2014 Nisan ayında Bakanlığımızca ilk defa oyuncaklara yönelik denetimler gerçekleştirilmiştir. Bu ürünlerde güvensizlik oranı ise %8 olduğu tespit edilmiştir. Bakanlık olarak dört yıllık piyasa gözetimi uygulamamız sonunda ürünleri güvensiz bulunan üretici/ithalatçılara TL idari para cezası, ayrıca güvensiz ürünlerin ilanı, toplatılması ve imhası cezası uygulanmıştır. 4- Reklam Kurulu Faaliyetleri Ekonomik taraflardan daha zayıf halkayı oluşturan tüketicilerin aldatılıp yanıltılmasının, bilgi ve tecrübe eksikliğinin istismar edilmesinin önlenmesi ve böylece tüketicilerin ekonomik çıkarlarının korunması açısından ticari reklam ve ilanların denetimi bir gereklilik haline gelmiştir. Mevcut düzenlemelere göre reklamların tüketiciyi aldatıcı, yanıltıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici, genel ahlaka aykırı, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve özürlüleri istismar edici olmaması gerekir. Bu denetim görevi 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile kurulan ve Bakanlığımız, Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulu na verilmiştir. Bu kapsamda, tüketicilerin doğru bir şekilde bilgilendirilmesini ve hür iradesiyle seçim yapabilmesini sağlamak, işletmeler ile tüketiciler arasında köprü vazifesi gören, mal ve hizmetlerin tanıtımını sağlayan reklamlar vasıtasıyla tüketicilerin 63

69 temel çıkarlarının zedelenmesini ve dolayısıyla da rakip firmaların zarar görmesini engellemek Reklam Kurulu nun temel hedefleri arasında yer almaktadır. Reklamlar, Reklam Kurulunca belirlenen ilkelere, genel ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, doğru ve dürüst olmalıdır. Reklam Kurulu, tüketicilerin can ve mal güvenliği ile ekonomik çıkarlarını önemli derecede bozan reklamlar hakkında 3 aya kadar tedbiren durdurma cezası verebilmektedir. Diğer taraftan durdurma, düzeltme ve idari para cezalarını da birlikte veya ayrı ayrı verebilmektedir sayılı Kanunun 77 inci maddesinin 12. fıkrası uyarınca 2014 yılında yerel televizyonda yayımlanan reklamlar için TL, ulusal televizyonda yayımlanan reklamlar için ise TL idari para cezası uygulanmaktadır. Bu miktarlar, yerel gazetede/radyoda yayınlanan reklamlar için TL, ulusal gazetede/radyoda yayınlanan reklamlar için TL, internet mecrasında yayınlanan reklamlar için TL, kısa mesaj aracılığıyla gerçekleşmiş reklamlar için TL, diğer mecralar aracılığıyla gerçekleşen reklamlar için ise TL dir. Reklam Kurulu kurulduğu yıl olan 1995 ten bu yana aldatıcı ve yanıltıcı reklamlarla mücadele etmektedir. Kurulduğu günden bu yana sadece ceza vermek için değil, yol göstermek ve bilgilendirmek için çalışmıştır. Reklam Kurulu na 2011 yılında yapılan başvuru sayısı 3039 dur. Bu sayı 2012 yılında 2041, 2013 yılında ise 2199, 2014 Yılı Kasım ayı verilerine göre ise bu sayı 2010 dur. 64

70 Reklam Kurulu tarafından dosyalar 13 farklı sektör başlığı altında incelenmektedir. Bu sektörler şunlardır; sağlık, kozmetik ve temizlik ürünleri, gıda, iletişim hizmetleri, dayanıklı tüketim malları, teknoloji, örtülü reklam, turizm, bankacılık, eğitim, enerji, tütün/alkol ve diğer sektörler yılında Reklam Kuruluna yapılan başvuruların sektörel dağılımına bakıldığında, 665 başvuru ile gıda sektörünün ilk sırada yer aldığı, onu takiben 272 başvuruyla sağlık sektörü, 248 başvuruyla diğer sektörlere ilişkin başvurular ve 226 başvuruyla kozmetik ve temizlik ürünleri sektörüne ait başvuruların yer aldığı görülmektedir. Reklam Kurulu gündeminde görüşülen dosya sayısı 2012 yılında 1035 olup, 2013 yılında 1029 dur yılında Kasım ayı sonu itibarı ile bu sayı 830 dur. 65

71 Reklam Kurulu 2014 yılının ilk 11 ayında toplam 1621 adet dosyayı karara bağlamıştır. Kurul tarafından karara bağlanan dosyaların 787 si yapılan ayrıntılı ön inceleme aşamasında mevzuata aykırı olmadığı için incelemeye alınmamış, 830 dosya Kurulda görüşülüp karara bağlanmış ve 4 dosya hakkında tedbiren durdurma cezası uygulanmasına karar verilmiştir. Reklam Kurulu tarafından 2014 te incelemeye alınan 830 dosyanın 720 si mevzuata aykırı bulunmuş, 110 u mevzuata aykırı bulunmamıştır. Reklam Kurulu tarafından uygulanan idari yaptırım türlerine bakıldığında 720 dosyadan 534 üne sadece durdurma cezası verildiği görülmektedir. Reklam Kurulunun ağırlıklı olarak sadece durdurma cezası vermesi Kurulun salt ceza verme mantığıyla hareket etmediğini, durdurma cezaları ile sektörleri bilgilendirmeye ve disiplin altına almaya çalıştığını göstermektedir yılında Reklam Kurulunda görüşülen dosyaların sektörel bazda aykırılık durumlarına bakıldığında gıda sektörünün 264 dosyayla birinci sırada olduğu görülmektedir. Sıralamada gıda sektörünün ilk sırada yer almasının en önemli sebebi, son zamanlarda oldukça artan ve hastalıkları tedavi ettiğini belirten gıda takviyelerinin aldatıcı tanıtımının yapılmasıdır. Sağlık sektörünün 131 dosya ile 2 nci sırada yer almasının nedeni ise sağlık mevzuatının reklamlar konusunda getirdiği ciddi sınırlamalar ve kısıtlamalardır. Reklam Kurulu başvuruların % 40 ı tüketiciler tarafından yapılmışken % 47 si kurum ve kuruluşlar tarafından yapılmıştır. Re sen başlatılan incelemelerin oranı % 4, rakip firmalar tarafından yapılan başvuruların oranı ise % 9 dur. 66

72 Kasım 2014 itibarı ile Reklam Kurulu TL idari para cezası uygulamıştır yılında gıda sektörüne uygulanan idari para cezası miktarı 4 milyon TL ve iletişim hizmetleri sektörüne uygulanan idari para cezası miktarı 3,8 milyon TL civarında gerçekleşmiştir. 67

73 5- E-Belge Uygulaması Piyasaya sunulan mallarla ilgili olarak, Garanti Belgesi ve Satış Sonrası Hizmetleri Yeterlilik Belgesi işlemleri hiçbir evrak alınmadan, internet ortamında elektronik imza ile yürütülmektedir. Bu proje e-devlet kapsamındaki elektronik belge uygulamalarından biridir. Bu uygulama ile kâğıt, posta, yol ve benzeri giderlerin yanı sıra, noter masrafları ve aracı firmalar için iş sahiplerinin cebinden çıkan ve maliyet olarak tüketicilere yansıtılan milyonlarca lira tasarruf edilmektedir. Ayrıca bürokratik işlemler son derece kısaltılarak, müteşebbislerin zaman ve mekâna bağlı kalmaksızın masrafsız olarak belge müracaatında bulunabilmesine imkân sağlanmaktadır sayılı Kanun un 28 Mayıs 2014 tarihinde yürürlüğe girmesi ile birlikte Garanti Belgesinden Bakanlık Onayı kaldırılmış olup, Satış Sonrası Hizmet Yeterlilik Belgesi ile ilgili e-belge uygulamasına devam edilmektedir tarihleri arasında belgelendirme faaliyetlerine yönelik işlem adetleri aşağıdaki şekilde gerçekleşmiştir tarihine kadar yapılan Garanti Belgesi Başvuru Sayısı: dir. Yapılan İşlemler Garanti Belgesi Onayı Garanti Belgesi Yenileme Model İlavesi Onayı Eksiklik İşlemleri Garanti belgesi başvuru sayısı İşlem Adedi Toplam İşlem

74 GARANTİ BELGESİ İŞLEMLERİ BAŞVURU SAYISI 6134 ONAYLANAN GARANTİ BELGESİ 2013 MODEL İLAVESİ EKSİKLİK 2014 Satış Sonrası Hizmet Yeterlilik Belgesi Tarihi İtibariyle Başvuru Sayısı: adet Satış Sonrası Hizmet Yeterlilik Belgesi(SSHYB) Yapılan İşlemler İşlem Adedi SSHYB Onayı Servis Değişiklik Onayı 206 SSHYB Eksiklik İşlemleri Toplam İşlem SSHYB İŞLEMLERİ BAŞVURU SAYISI ONAYLANAN SSHYB SAYISI ONAYLANAN SERVİS DEĞİŞİKLİĞİ EKSİKLİK

75 6- Tüketici Bilgi Sistemi (TÜBİS) Tüketici şikâyetlerinin tüketici sorunları hakem heyetlerine doğrudan aktarılmasını, şikâyetlerin inceleme ve değerlendirme aşamalarının internet üzerinden takip edilmesini ve sonuçlarının sorgulanmasını sağlamak amacıyla 2010 yılı Nisan ayında Tüketici Bilgi Sistemi (TÜBİS) tüketicilerimizin kullanımına açılmıştır. TÜBİS üzerinden bu yıl 30 Kasım 2014 tarihi itibariyle başvuru yapılmıştır. Bu uygulamalara ek olarak mobil tüketici (m-tüketici) ile akıllı telefonlara yüklenecek tüketici uygulaması ile de başvuru yapma ve bilgi alma imkânı tanınmaktadır. Artan sosyal medya kullanımına paralel olarak "facebook" ve "twitter" üzerinden tüketicilerimizin bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi çalışmaları yürütülmektedir. 7-Tüketici Konseyi Tüketici Konseyi, tüketicilerin ihtiyaçlarının ve çıkarlarının korunması ile tüketici sorunlarının evrensel tüketici hakları doğrultusunda çözümlenmesi için alınması gereken tedbirlerin araştırılması amacıyla Bakanlığımız koordinatörlüğünde oluşturulmakta ve yılda en az bir kere toplanmaktadır. Tüketici Konseyi bugüne kadar 18 kez toplanmış ve gerek Bakanlığımız görev ve yetki alanlarını kapsayan gerekse de diğer kurum ve kuruluşların uygulama alanlarına giren konularda tüketicilerin haklarını geliştirici ve uygulamada yaşanan tüketici sorunlarını giderilmesine ışık tutacak birçok karar almıştır. Tüketici Konseyi bu yıl 22 Mayıs 2014 tarihinde 18 nci kez çeşitli kurum, kuruluş ve sivil toplum örgütü temsilcilerinden oluşan 84 delegenin katılımıyla toplanmıştır. 8-Tüketici Ödülleri Tüketici bilincini geliştirmek ve bu yönde hak arama alışkanlıklarını yaygınlaştırmak, tüketici haklarına saygılı kişi, kurum ve kuruluşları teşvik etmek, tüketicinin korunması ve bilinçlendirilmesi ile ilgili bilimsel çalışmaları özendirmek amacıyla 7 dalda ödül verilmektedir. Bu yıl 17 ncisi düzenlenen Geleneksel Tüketici Ödülleri Töreni 10 Nisan 2014 tarihinde Ankara da gerçekleştirilerek ödül almaya hak kazanan kişi, kurum ve kuruluşlara ödülleri verilmiştir. 9- Tüketicinin Korunmasıyla İlgili AB ve Diğer Uluslararası Kurum ve Kuruluşlarla İlişkiler AB müktesebatının 28 inci faslı, Tüketicinin ve Sağlığın Korunması dır. Söz konusu fasıla ait tanıtıcı tarama toplantısı 8-9 Haziran 2006; ayrıntılı tarama toplantısı ise 6-7 Temmuz 2006 tarihlerinde gerçekleştirilmiş olup bu fasılda, 70

76 Bakanlığımız koordinatör kurum olarak görev yapmıştır. Tüketicinin ve Sağlığın Korunması Faslı, AB Konseyinde onaylanmış ve 19 Aralık 2007 de herhangi bir açılış kriteri olmaksızın müzakerelere açılmıştır. Faslın kapanışına ilişkin ise, 6 adet kapanış kriteri öngörülmüştür. Bunlardan birisi, Türk tüketicinin korunması mevzuatının AB mevzuatı ile tam uyumunun sağlanmasıdır. Avrupa Birliği-Türkiye Katılım Müzakereleri kapsamında, müzakerelere açılan Tüketicinin ve Sağlığın Korunması faslının kapanabilmesi için öngörülen kriterlerden biri olan mevzuat uyumunu tamamlamak amacıyla, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda değişiklik çalışmaları yapılmış olup bu mevzuat değişikliği çalışmalarında, AB tüketicinin korunması mevzuatına uyuma azami ölçüde dikkat gösterilmiştir. Söz konusu çalışmalar neticesinde hazırlanan ve 9 kısım ve 88 maddeden oluşan kanun tasarısı tarihinde Resmi Gazetede yayımlanmış ve tarihinde yürürlüğe girmiştir. Mezkûr Kanuna ilişkin ikincil mevzuat çalışmaları da AB müktesebatına tam uyum hedefi çerçevesinde devam etmektedir. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütünün (OECD) Bilim, Teknoloji ve Sanayi Direktörlüğü altında oluşturulan Tüketici Politikaları Komitesi nezdinde Ulusal Eşgüdüm Birimi görevi Bakanlığımızca yürütülmektedir. Bu çerçevede, anılan komite nezdinde yılda iki kez düzenlenen toplantılara iştirak sağlanarak, bu toplantılar neticesinde oluşturulan belgelere gerektiğinde ilgili kurumların görüşü de alınarak katkı sağlanmaktadır. Ayrıca, tüketici çıkarlarını etkileyen sınır ötesi ticari faaliyetler hakkında bilgi paylaşımı ve kanun uygulayıcı kurumlar arasında uluslararası işbirliğini sağlamayı hedefleyen ve hâlihazırda 57 ülkenin üye olduğu Uluslararası Tüketicinin Korunması ve Uygulama Ağı (ICPEN) e yaptığımız üyelik başvurusu 2010 yılında onaylanmış ve ülkemizde ICPEN in tam üyesi olmuştur. Bakanlığımız tarafından tüketicinin korunması alanında çeşitli ülkelerle işbirliğine yönelik çalışmalar da yapılmaktadır. Bu bağlamda, 17 Kasım 2012 tarihinde Kahire de Bakanlığımız ile Mısır Arap Cumhuriyeti Ticaret ve Sanayi Bakanlığı arasında Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi ve Denetimi Alanlarında İşbirliği Anlaşması yapılmıştır. Diğer taraftan Cezayir, Kıbrıs, İngiltere, Afganistan, Macaristan, Slovenya, Tunus, Hırvatistan, Çin, İran, Fransa, Kırgızistan ve Moldova ile de tüketiciyi koruma, mal ve hizmetlerde kalite kontrolü alanlarına ilişkin bir işbirliği anlaşması yapılması amacıyla çalışmalarımız devam etmektedir. 71

77 Bakanlığımızca tüketicinin korunması alanında AB kaynaklı proje çalışmaları da yürütülmektedir. Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) kapsamında Bakanlığımızca sunulan Tüketicinin Korunması Alanında Daha İleri Düzeyde Uyum - Further Alignment in Consumer Protection isimli proje teklifinin programlama paketine dâhil edilmesi öngörülmüştür. Programlama aşamasında hazırlanan proje fişine ilişkin Avrupa Komisyonu ile Merkezi Finans ve İhale Birimi'nin yorumları doğrultusunda proje fişinde değişiklikler yapılmış olup bu yıl Ağustos ayı içerisinde son hali verilerek AB Bakanlığına iletilmiştir. Projenin amacı, tüketicinin korunması mevzuatında AB ile teknik, kurumsal ve yasal açıdan tam uyum sağlamak ve Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri ile tüketici mahkemelerinin kapasitesini arttırmaktır. Bu doğrultuda Adalet Bakanlığı, Türkiye Adalet Akademisi ve Yargıtay Başkanlığının projenin ortak faydalanıcıları olması planlanmaktadır. C-ESNAF VE SANATKÂRLARIMIZ Esnaf ve sanatkârlarımız; toplumun tüm kesimlerine yönelik üretimleriyle ekonomik büyümeye ve sosyal sisteme katkı sağlayan, ekonomik dinamizmin ve canlılığın kaynağını oluşturan, refahı tabana yayan, istihdama önemli bir düzeyde katkı veren, bunların yanında istikrarın da temel mekanizması olarak kabul gören bir kesimdir. Esnaf ve sanatkârlarımız, en önemli kültürel miraslarımızdan biri olan Ahilik Kültürünün yegâne taşıyıcısıdırlar. Ahilik Kültürü nü tanıtmak, yaşatmak ve gelecek nesillere aktarmak üzere Ahilik Haftası Kutlamalarını tüm yurtta geniş katılımlı etkinliklerle gerçekleştiriyoruz. Ahiliği gelecek nesillere aktarmak ve kalıcı bir eser meydana getirmek amacıyla; her yönüyle Ahiliği kuşatan ve başvuru kaynağı niteliği taşıyan 2 cilt ve 1380 maddeden oluşan bir Ahilik Ansiklopedisi hazırlanmış ve ilim dünyasına sunulmuştur. Esnaf ve sanatkârlarımızın dünyadaki değişim ve dönüşüme intibakları amacıyla hazırlanan Esnaf ve Sanatkârlar Değişim, Dönüşüm, Destek (3D) Strateji Belgesi kapsamında, esnaf ve sanatkârlarımızın vergiden muaf tutulmasından, kullandığı kredi miktarlarının artırılmasına kadar birçok tedbir hayata geçirilmiştir. 1-ESDEP Kazanımları ESDEP kapsamında iki yıl boyunca yapılan çalışmalar meyvesini vermeye devam etmektedir. Bu çalışmalardan bazılarına aşağıda yer verilmiştir. 72

78 2-Esnafımızın Kredi ve Finansman Şartlarını İyileştirdik. Esnaf ve sanatkârlara 2002 yılında Halk Bankasından Esnaf ve Sanatkârlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri (ESKKK) kefaletiyle kullandırılan kredilerin tutarı 153 Milyon iken, bu tutar Ekim 2014 sonu itibarıyla 12 Milyar TL yi aşmıştır Kredi Hacmi Değişimi TL Kredi Hacmi Değişimi TL 3-Esnaf ve sanatkârlarımız lehine vergi mevzuatında değişiklikler yaptık. Yapılan düzenlemelerde esnaf ve sanatkârları doğrudan etkileyen Gelir Vergisi Kanununda bazı değişiklikler yapılmıştır. Hâlihazırda gerçek usulde vergilendirilen mükellef, hiç bir şeklide basit usulden yararlanamazken kabul edilen bu Kanunun ilgili maddelerine göre gerekli şartlara haiz olunması durumunda gerçek usulden basit usule geçiş imkânı getirilmiştir. Geleneksel, kültürel ve sanatsal değeri olan ve kaybolmaya yüz tutan mesleklerin vergiden muaf olarak destekleneceği bir sistem oluşturulmuştur. Esnaf muaflığı kapsamındaki meslek kolları için, Vergiden muaf esnaf belgesi uygulaması getirilmiştir. 4-Esnaf Ve Anatkârlarımıza Yönelik Yeni Bir Teşvik Ve Destek Sistemi (ESDES) Kurulması Çalışmalarımız Devam Ediyor. Esnaf ve sanatkârlara özel olarak oluşturmaya çalıştığımız destek sistemiyle esnaf ve sanatkârların rekabet gücünü artırmak için esnafımızın yeterince desteklenmediği alanlarda etkili olabilecek bir mekanizma oluşturmaya çalışıyoruz. Bu çalışmaları üç adımda yürütmekteyiz. Çalışmalarımızın ilk iki adımında ülkemizdeki mevcut durumun tespit edilmesi, ihtiyaçların belirlenmesi ile yurt dışı iyi uygulama örnekleri incelenmiştir. Çalışmalarımızdan elde ettiğimiz bulgular ışığında modelleme ve mevzuat çalışmalarında sona yaklaşmış bulunmaktayız. 73

79 5-Esnaf ve Sanatkârlar Bilgi Sistemi ESBİS Esnaf ve Sanatkârlar Bilgi Sistemi (ESBİS) ile 81 ilde kurulu esnaf ve sanatkârlar sicil müdürlükleri; Ticari faaliyete başlayan esnaf ve sanatkârların (Tescil), Durumunda değişiklik olan esnaf ve sanatkârların (Tadil), Ticari faaliyetini bırakan esnaf ve sanatkârların (Terkin), işlemlerini elektronik ortamda gerçekleştirmektedir. Yine, esnaf ve sanatkârların sicil müdürlüklerinde gerçekleştirilen işlemler, işlemin yapılmasını takiben ESBİS üzerinden Türkiye Esnaf ve Sanatkâr Sicil Gazetesi yolu ile elektronik ortamda yayımlanmaktadır. Bununla birlikte; ESBİS 29 Haziran 2012 tarihinde tekrar revize edilerek günümüz bilişim standartlarına kavuşturulmuş ve tüm esnaf ve sanatkârların kullanımına açılmış bu sayede; Maliye Bakanlığı, MERNİS, İçişleri Bakanlığı (Kimlik Paylaşım Sistemi KPS, Adres Kayıt Sistemi AKS), Halk Bankası, Türksat (E-Devlet), TSE bilgi sistemleri ile entegrasyonlar sağlanmış, Tüm esnaf ve sanatkârların sisteme giriş yapıp kendilerine ve bağlı oldukları meslek kuruluşlarına ait bilgilere erişebildikleri, bir yapı ESBİS e kazandırılmıştır. ESBİS, Günlük ortalama; kişi tarafından sistem kullanılmakta, adet ödemeli işlem ESBİS üzerinden yapılmakta (Belge verme, tescil, tadil, terkin ve vize işlemleri.), adet işlem ESBİS üzerinden yürütülmektedir (Bilgi ekleme ve güncelleme işlemleri). Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Sicil Müdürlükleri, Meslek Kuruluşları (Odalar, Birlikler, Federasyonlar ve Konfederasyon), Esnaf ve sanatkârlar, Halk Bankası, TSE tarafından kullanılan ESBİS in; Belediyeler, KOSGEB, TESKOMB, SGK tarafından kullanımı planlanmaktadır. 6-Esnaf ve Sanatkârlar Şûrası Hedef 2023, Güçlü Esnaf, Güçlü Ekonomi vizyonumuz doğrultusunda 4. Esnaf ve Sanatkârlar Şurası nı Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN ın teşrifleriyle, başta TESK ve ona bağlı federasyon, birlik ve oda temsilcileri olmak üzere 6 binin üzerinde katılımcıyla adeta şölen havasında gerçekleştirdik. 16 yıl aradan sonra toplanan Şûra da ilgili tüm kesimlerin katılımıyla esnaf ve 74

80 sanatkârlarımızın sorunlarını enine boyuna masaya yatırıldık, çözüm önerileri geliştirildik ve önemli kararlara imza attık. Şura nın Yürütme Kurulu olarak belirlediğimiz İcra Kurulu da altı ayda bir toplanarak şurada aldığımız kararların takipçisi ve uygulayıcısı olacaktır. D-KOOPERATİFLERE YÖNELİK HİZMETLERİMİZ Bakanlığımız; Türk Hukuk sistemi içinde özel önem verilen ve düzenleme yapılan bir ortaklık modeli olan kooperatifler aracılığıyla toplumun geniş kesimlerine, 74 binden fazla kooperatife, sekiz milyon kooperatif ortağına yönelik önemli hizmetler sunmaktadır. Temelinde dayanışma ve topluma hizmet anlayışı olan kooperatif ortaklık modeli, bireylerin ve toplumun ekonomik ve sosyal kalkınması açısından büyük önem taşımaktadır. Sosyal sermayenin artırılması, gelirin adil dağıtılması ve yoksulluğun azaltılmasında kooperatiflerin önemli bir katkısı olduğu bilinmektedir. Bunun içindir ki, üretimden tüketime, eğitimden finansmana kadar ekonominin her sektörüne faaliyet gösteren kooperatifler kurulmuştur. Bakanlığımız; görev ve yetki alanındaki kooperatif ve üst kuruluşlarının kuruluş, işleyiş, eğitim ve denetim, bilgi işlem, destekleme hizmetlerinin yanında kooperatifçiliğe yönelik genel politika ve stratejinin belirlenmesine yönelik çalışmaları yürütmektedir. İstikrar içinde üreterek büyüyen, gelirini daha adil paylaşan, küresel ölçekte rekabet gücüne sahip, bilgi toplumuna dönüşen, AB ye üyelik için uyum sürecini tamamlamış bir Türkiye vizyonu çerçevesinde kooperatifçiliğin geliştirilmesine yönelik çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu vizyon doğrultusunda kooperatifçiliğin yeni yol haritasını hazırladık. Kooperatifçilik alanında Cumhuriyet tarihinde bir ilke imza atarak Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planını hayata geçirdik. Kooperatifçilikte değişim ve dönüşümü sağlayacak önemli çalışmalar yürütüyoruz. 1-Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planını (TÜKOSEP) Yürürlüğe Koyarak Uygulamasına Başladık. Cumhuriyet tarihinde ilk kez yürütülen bir çalışma ile kooperatifçilikle ilgili birçok sorunun çözümüne katkıda bulunacak ve kooperatifçiliğin ivme kazanmasına yardımcı olacak Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planını hazırladık. 75

81 Ülkemiz kooperatifçiliğini ekonomik kalkınmada daha etkin bir konuma getirmeyi amaçlayan Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planını ile kooperatif politikalarını yeniden düzenledik. Türkiye kooperatifçiliğinin vizyonunu belirleyen bu belge ile kooperatifçiliğe daha elverişli bir ortam oluşturmayı, sektöre olan güveni artırmayı, verimsiz ve etkin olmayan uygulamaları kaldırmayı, sürdürülebilirliği, rekabet edebilirliği ve yenilikçiliği sağlamayı, sektörün yaşadığı sorunlara çözüm oluşturmayı, kooperatifçiliğe yeni bir ivme kazandırmayı amaçladık. Ülkemiz kooperatifçiliğine bir yol haritası oluşturan Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı 17 Ekim 2012 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Eylem Planı, aynı gün geniş katılımlı bir toplantıda Sayın Başbakanımız tarafından kamuoyuna tanıtılmıştır. TÜKOSEP de 7 stratejik hedef altında yer alan 36 eylemle ilgili çalışmalarımızı belirlenen takvim çerçevesinde gerçekleştirmekteyiz. Bu kapsamda yılları arasında 16 eylem performans göstergeleri bakımından tamamlanmış olup, 14 eylem de kısmen tamamlanmıştır. Yeni Kooperatifler Kanununun yürürlüğe girmesiyle tüm eylemler tamamlanmış olacaktır. 2-Tarım Satış Kooperatiflerinde Yeni Bir Dönem Başlattık. Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri Hakkında Kanunda yaptığımız köklü değişiklikler ile bu kooperatifleri daha güçlü bir yapıya kavuşturduk. Birliklerin 76

82 yapısal sorunlarının düzeltilmesi ve mali sıkıntılarının giderilmesi amacıyla yapılan değişlikler kapsamında; - Profesyonel yönetime geçilmiş, - Çağdaş işletmecilik ve kooperatifçilik anlayışına geçilmiş, - Yeni denetim sistemi getirilmiş, - Ortaklık devrine izin verilmiş, - Tescil ücretlerine düzenleme getirilmiş, - Yönetimde istikrar sağlanmış, - Erken risk uyarı sistemi getirilmiş, - Ödenemeyen DFİF borçları yapılandırılmıştır. Bu kapsamda yürürlüğe konulan düzenleme ile Birliklerin kullandıkları Destekleme Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) kaynaklı gecikmiş 1,3 milyar TL civarındaki kredi borçları yeniden yapılandırılarak; 574 milyon TL ye indirilmiş, böylece Birlikler 710 milyon TL borç yükünden kurtarılmıştır. Kalan kredi borçlarının ise 2014 yılı itibariyle 15 yıl vadeli eşit taksitler halinde ödenmesi imkânı getirilerek uzun yıllar bu kredilerden yararlanma imkânı ile önemli bir rahatlama sağlanmıştır. Yine aynı düzenleme içinde kooperatiflere ve birliklere profesyonel yönetim anlayışı getirdik. Etkin olmayan denetim kurulu sistemi kaldırılarak belli büyüklükteki birlikler için bağımsız denetim sistemi getirdik. 77