Bu Proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilmektedir

Transkript

1 Bu Proje Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilmektedir 1. BÖLÜM KULLANICI ARAYÜZÜ GİRİŞ SolidWorks uygulaması, bir mekanik tasarım otomasyon yazılımıdır ve katı modelleme yapabilmek için kullanılan CAD (bilgisayar destekli tasarım) programlardan birisidir. Katı modelleme bir parçanın üç boyutlu olarak bilgisayar ortamında çizilmesidir. SolidWorks programı her alanda kullanıcıların hızlı ve kolay bir şekilde ürünlerinin katı modellerini tasarlayabilmelerini sağlamaktadır. Aynı zamanda katı modelleme özelliğinin yanında imalat, analiz gibi diğer mühendislik ve üretim sektörlerinde de kullanılabilmektedir SolidWorks Programının Başlatılması Program bilgisayara kurulum işleminden sonra başlat menüsü ve masaüstünde kısayolunu atamaktadır. SolidWorks programına masaüstündeki, kısayol tuşu ile ya da Başlat-Tüm programlar- SolidWorks SolidWorks 2013 sekmesini seçerek giriş yapabilirsiniz. SolidWorks programını ilk açtığımızda giriş ekranı (Şekil 1) karşımıza gelmektedir. SolidWorks yazısının yanındaki ok tuşuna bastığımızda standart Windows araçları açılacaktır. Bu kısımdan yeni çizim sayfası oluşturulabilir veya daha önceden yapılmış bir çalışmayı açabiliriz. Bu komutları fare kullanarak açabildiğimiz gibi bu kısımda klavye kısa yollarını

2 kullanarak ta açabiliriz. Yeni sayfa açmak için Ctrl+N, daha önceden çizimi yapılmış bir dosyayı açmak için ise Ctrl+O klavye tuşlarını kullanarak işlemimizi yapabiliriz. Şekil 1:SolidWorks 2013 giriş ekranı Karşımıza gelen açılış ekranından Dosya-Yeni sekmesinden, yeni belge kısa yolundan ya da klavye tuşlarını kullanarak yeni çizim belgesini oluşturuyoruz. Açılan Yeni SolidWorks Belgesi (Şekil 2) penceresinde parça, montaj ve teknik resim seçenekleri bulunmaktadır. Şekil 2: Yeni çizim sayfası açma Parça, tek parça model tasarlamak için kullanılır. Bu seçenekten iki boyutlu modelleme, katı modelleme ve yüzey modelleme işlemleri yapılabilir. Bu bölümde yapılabilen işlemleri aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz.

3 İki Boyutlu Modelleme Katı Modelleme Üç Boyutlu Eğrilerle Modelleme Yüzey Modelleme Sac Ürün Modelleme Plastik Enjeksiyon Kalıp Modelleme Montaj Elemanı Tasarımı Tasarım Tablosu Montaj, bu seçenek yardımıyla modellenen parçalar bir araya getirilip birbirleriyle ilişkilendirilerek bir sistem oluşturulur. Bu sayede monte edilen parçalardan Alt kısımda görünen gelişmiş sekmesinde kullanıcıya ait olan şablonların kaydedildiği ve kullanıldığı bölümdür. Genel olarak montaj yapılırken uygulanan iki farklı yaklaşım vardır. Parçalar ayrı ayrı çizilip montaj sayfasında ilişkilendirilerek bir araya getirilir. Parçalar montaj sayfası içerisinde üst üste modellenir. Teknik Resim, üç boyutlu modellenmesi tamamlanmış model veya montajların ölçü, tolerans, yüzey işleme işaretleri ve bunun gibi üretilebilmesi için gereken parametrelerin iki boyutlu kağıt üzerine tanımlandığı kısımdır Kullanıcı Arayüzü SolidWorks programı görünüş ve kullanımı Windows temeline dayanan birçok ürünle benzerdir. Komutlar çizim ekranının üzerinde bulunan menülerde sıralanmıştır ve seçimler ilk olarak farenin sol tuşunu kullanarak yapılmaktadır. Şekil 3 te yeni bir çizim sayfası görülmektedir. Kullanıcı ara yüzünün başlıca alanları olarak menü çubuğu, komut yöneticisi, parça doküman penceresi, araç çubuğu, görev bölmesi ve durum çubuğundan meydana gelmektedir. Şekil 3: Kullanıcı ara yüzü

4 1.3. Unsur Ağacı SolidWorks programı tam parametrik bir yazılımdır. Bu parametreler unsur ağacı içerisinde bulunmaktadır. Unsur ağacı, tasarım ağacı, property manager (araç yöneticisi), configuration manager, display manager ve dimxpert meneger bölümlerinden oluşmaktadır. Tasarım Ağacı; işlemlerin yönetildiği bölümdür. Tasarım içerisinde yapılan her işlem kaydedilir ve modellemenin her aşamasında bu işlemlerde değişiklik yapılabilir. Modellere malzeme atama işlemlerini Malzeme bölümünden yapılmaktadır. Burada düzlemler ve orjin tasarım için gerekli temel modelleme bileşenleridir. Şekil 4: Unsu ağacı ve bölümleri Ön Düzlem XY, Üst Düzlem XZ, Sağ Düzlem YZ doğrularının oluşturduğu düzlemi göstermektedir. Bu düzlemlerin kesiştiği nokta da Orijin i oluşturmaktadır. Aşağıdaki şekilde düzlemler ve orjin gösterilmektedir. Şekil 5: Düzlemler ve orjin Tasarım yapılırken kullanılan bütün çizim operasyonları işlem sırasına göre tasarım ağacında görülmektedir. Şekil 6 da bir model ve modele ait tasarım ağacı görüntüsü verilmektedir.

5 Şekil 6: Tasarım ağacı ve model işlemleri Property Manager (Araç yöneticisi); çizim objeleri arasında veya çizim objeleri ve düzlemler, eksenler, kenarlar veya tepe noktaları arasında geometrik ilişkiler oluşturabilirsiniz. araç yöneticisinde yapılacak düzenlemeler başlıklar şeklinde listelenir. Değerlerin girilmesi için değer alanları, nesnelerin seçilmesi için nesne alanları kullanılır. Şekil 7: Araç yöneticisi 1.4. Görünüşlerin Ayarlanması Tasarım yapılırken modelin farklı açılardan görme, döndüreme veya ekranda yerini değiştirme gibi işlemlerin yapılabilmesi için Görünüm araç çubuğundan yararlanılır. Bu araç çubuğu çizim ekranının üst kısmında ortada sabit olarak bulunmaktadır.

6 Şekil 8: Görünüm araç çubuğu Görüntü Oryantasyonu, modelleme yapılırken modelin farklı açılardan görünebilmesini sağlar ve çizim ekranını çoklu bölmelere ayırır. Görüntü oryantasyonu penceresi görünüm araç çubuğundan, klavyenin boşluk tuşundan ve farenin sağ tuşuna basıldığında gelen menüden seçim işlemi yapabiliriz Şekil 9: Görüntü oryantasyonu Bir Önceki Görünüm, bir önceki görünüşe geri döner. Kısayol komutu Ctrl+Shift+Z tuşlarıdır. Yeni Görünüm, farklı bir görünüş açısı eklemek için kullanılır. Standart Görüntüleri Güncele, standart görüntüleri güncellenmesini sağlar. Standart Görüntüleri Sıfırla, standart görüntüleri sıfırlanmasını sağlar. Görünüm Seçicisi, bu komut seçildiği zaman ekrana küp şeklinde ve üzerinde 22 farklı görünüş açısı bulunan bir şekil gelir. İstediğimiz görüntü açısını bu şekil üzerinden seçebiliriz.

7 Şekil 10: Görüntü Seçicisi Standart olan Sol, Üst, Ön, Alt, Sağ ve Arka görünüşlerinden istenilen görünüşü ekrana gelecek şekilde modeli döndürür ve yakınlaştırır. Modelin İzometrik, Dimetrik ve Trimetrik görünüşlerini seçilebilmesini sağlar. Buna Dik, seçeneği seçili düzlem, düzlem yüzey veya unsura dik bakacak şekilde modeli döndürerek yakınlaştırır. İki boyutlu çizimlerde çizim modeline dik bakmak için bu seçenek kullanılır. Kısayol komutu Ctrl+8 tuşlarıdır. yapar. Sırsı ile Tek, Çift yatay, Çift Dikey ve dörtlü görünüm seçenekleri çizim ekranını bölümlere ayırarak aynı modeli farklı anda görüntüleme işlemini Pencereye Sığdır, bütün çizimlerin ekrana sığdırılması için kullanılır. Kısayol komutu F tuşudur. Alana Yakınlaştır, yakınlaştırılmak istenilen alan fare ile çerçeve içerisine alınarak ekrana sığdırılır. Kesit Görünümü, yapılan tasarımın kesitlerini görebilmek için kullanılır. Yakınlaştır/Uzaklaştır, seçeneği görüntünün büyütme veya küçültme işlemini yapar. İşlem seçildikten sonra farenin sol tuşuna basılı olarak fareyi yukarı çekilmesi büyüme, aşağı çekilmesi küçültme işlemlerini yapar. Görünümü Döndür, modelin döndürülerek istenilen bakış açısına getirilmesi için kullanılır. Bu işlem aynı zaman herhangi bir seçim yapılmadan farenin orta tuşu ile yapılabilir. Sürme, modelin çizim ekranında farklı yerlere görünüş açılarını değiştirmeden taşınabilmesi için kullanılır. Herhangi bir seçim yapılmadan bu işlem, Ctrl tuşu ve farenin orta tuşuna basılı tutularak kullanılabilir.

8 Görüntü Stili, Aktif görüntü için görüntü stilini değiştirir. Bu görünüşler katı veya telkafes şeklindedir. Görünüşler Sırası İle, Gölgeli ve Kenarlı, Gölgeli, Arka Kenarları Gizle, Arka Kenarları Göster ve Tel Kafes seçenekleridir Ölçüm Ölçüm model üzerinden ölçü alabilmek için kullanılır. Bu işlemin teknik resimdeki ölçülendirme işlemi ile karıştırılmamalıdır. Komut seçildiğinde ölçüm penceresi açılacaktır. Seçilen modele göre bazı ölçüler belirecektir. Çizgi seçeneğinde çizginin boyu nokta seçeneğinde noktanın koordinatları, iki çizgi seçildiğinde çizgiler arası mesafe, iki nokta seçildiğinde noktalar arası mesafe, yüzey seçildiğinde yüzey alanını ölçer. Şekil 11: Ölçüm penceresi Seçeneği; merkezden merkeze, minimum mesafe maksimum mesafe ölçülendirme ölçümleri kullanılır. Ölçü birim sisteminin ayarlanması için kullanılır. seçilen modelin Delta x, y, z ölçüleri verilir. değeri alınır. Aracı kullanılarak ölçü alma düzlemi seçilir. Hiçbiri; üç boyutlu uzayda ölçü alma işlemini gerçekleştirir. Ekran; ekran görünüş açısında ölçü alınır. Yüz/Düzlem Seç; yüzey veya düzlem üzerinden izdüşümü alınarak ölçü 1.6. Kütle Özellikleri Modelin ağırlığı, hacmi ve atalet momenti gibi özelliklerini tespit etmemizi sağlar. Komut seçildiğinde kütle özellikleri penceresi açılacaktır. Pencere açıldıktan sonra özellikleri tespit edilecek model seçilir ve pencereden Yeniden Hesapla Butonuna basılır. Pencereden Yazdır komutu ile özellikler yazdırılabilir, kopyala butonu ile özellikler panoya kopyalanabilir. Seçenekler butonu kullanılarak ayarların değiştirilmesi sağlanabilir.

9 Şekil 12: Kütle özellikleri 1.7. Kesit Görünümü Kesit Görünümü aracı ile parçanın istenilen yerinden düzlemsel bir şekilde kesitini almamızı sağlar. Kesit 1, Kesit 2 ve Kesit 3 seçenekleri seçildiğinde modelin aynı anda birden fazla kesitinin alınması sağlanabilir. Şekil 13: Kesit görünümü

10 1.8. Araç Çubuklarının Düzenlenmesi Program ilk kez açıldığında, menülerde tasarım yapılabilmesi için gerekli olan standart ayarları ile gelmektedir. Açılan çizim penceresinde, tasarlanacak parçanın modellenebilmesi için gerekli olan iki boyutlu, üç boyutlu ve yüzey modelleme gibi araç çubukları, görünüm araç çubuğu, standart araç çubuğu ve tasarım ağacı bulunmaktadır. Her kullanıcının bu araç çubuklarını kendine özel oluşturabilir ve ayarlamalar tasarım esnasında büyük avantajlar sağlar. Araç çubuklarının düzenlenmesi ve farklı işlemler için kullanılan araç çubuklarının eklenebilmesi için menü çubuğunda Araçlar sekmesinden Kişiselleştir komutu seçilmesiyle ekrana gelen Kişiselleştir penceresi kullanılır. Kişiselleştir penceresi Araç Çubukları, Kısayol Çubukları, Komutlar, Menüler, Klavye, Fare Hareketleri ve Seçenekler olmak üzere yedi sekmeden oluşmaktadır Araç Çubukları Araç çubukları bütün araç çubuklarının yer aldığı bölümdür. Burada istenilen araç çubuğunun solundaki kutunun seçilmesiyle aktifleştirilir. Bu bölümde ayrıca ekrandaki araçların büyüklüklerinin ayarlanması ve fare ile üzerine gelindiğinde o komuta ait özelliklerini açıklayan bir diyalog penceresinin açılmasını sağlamak gibi seçeneklerini sunan opsiyonlar da yer almaktadır. Şekil 14: Kişiselleştirme araç çubukları Kısayol Çubukları Kısayol çubukları herhangi bir sekmeden bağımsız olarak ve parça, montaj, teknik resim ve çizim modlarının her biri için kendi komut dizinini oluşturma imkanını sağlar. Klavye üzerinde standart olarak S (klavye kısayolu değiştirilebilir) tuşuna basıldığında aktif olmaktadır. Modların her birine istenilen komutlar sağ bölümde bulunan düğmeler menüsünden farenin sol tuşu ile sürükle bırak ile isteğe bağlı düzenlenebilir.

11 Şekil 15: Kişiselleştirme Kısayol Çubukları Komutlar Bütün araç çubuklarının her birinde bulunan komutlar gurup halinde gösterilmektedir. İstenilen araç çubuğu seçildiğinde sağ tarafında bulunan Düğmeler menüsünde bu araç çubuğuna ait komutlar gösterilir. Böylelikle bu komutlar içerisinde istenilen buton farenin sol tuşu ile basılı tutulup istenilen araç çubuğu üzerine bırakılarak düzenlenebilir ya da bir araç çubuğunda istenmeyen ikon fare ile seçilip taşınarak komutlar bölümüne bırakılmasıyla kaldırılabilir. Şekil 16: Kişiselleştirme komutlar

12 Menüler Menüler sekmesinden, çalışma sayfasında bulunan düşey menülerin yeniden kullanıcıya özel olarak düzenlenmesi sağlanır. Bu bölümde bulunan Kategoriler alanında istenilen menüler seçilir, ardından hangi komut değişecekse yandaki Komutlar alanından seçilir ve alt kısmındaki alanlara sırasıyla hangi menü altında, nereye geleceği ve adının ne olacağı girilerek istenilen ayarlar yapılmış olur. Şekil 17: Kişiselleştirme menüler Klavyeye Klavye sekmesi, komutlara kısayol eklemek amacıyla kullanılır. Sık kullanılan komutlar klavye üzerindeki tuşlara tanımlanarak işlemler daha pratik ve hızlı olmaktadır. SolidWorks programında atanmış bazı kısayollar bulunmaktadır. Araçlara kısayol eklemek için listeden araç bulunarak Kısayol(lar) alanına tıklanır ve klavyeden kısayol girilir. Örneğin sıklıkla kullanılan Ekstrüzyon Katı Oluşturma komutuna Ctrl+E kısayolu atanabilir. Ekstrüzyon Katı Oluşturma komutu kullanılmak istenildiğinde bu kısayolu kullanarak daha hızlı çalışılmış olur. Bunun için listeden Ekstrüzyon Katı Oluşturma seçeneği bulunur ve karşısındaki Kısayol(lar) alanına tıklanır ve klavyeden Ctrl ve E tuşlarına beraber basılır. Bu şekilde Ctrl+E tuşlarına Ekstrüzyon Katı Oluşturma komutu atanmış olur.

13 Şekil 18: Kişiselleştirme klavye Fare Hareketleri Fare hareketleri sekmesinden hızlı fare kullanım kısayolları ayarlanabilir. Bu sekmeden sürekli kullanılan araçlara, fare hareketleriyle ilişkili kısayollar atanarak istenildiği zaman araca bir fare hareketi ile ulaşılır. Araçlara fare hareketleriyle kısayol eklemek için Komut listesinden araç bulunarak ilgili modelleme bölümlerinde ayarlama yapılır. Örneğin sürükle komutuna şekil 19 da görüldüğü gibi farenin sağ tuşuna basılarak sağa doğru hareket ettirildiğinde sürükleme komutu aktif olacaktır. Şekil 19: Kişiselleştirme fare hareketleri

14 Seçenekler Kişiselleştir penceresinin Seçenekler sekmesinde kısayol özelleştirme ve iş akışı özelleştirme bölümleri bulunmaktadır. Penceredeki kısayol özelleştirme bölümü kullanılarak kısayollar gösterilir veya varsayılanları sıfırla diyerek kullanıcı ayarlarına geri dönülür. Aynı işlem menüler için de yapılabilir. Penceredeki iş akışı özelleştirme bölümünden, yazılımın genel kullanım alanı seçilir. Yapılan seçime göre menü ve araç çubuğu görüntüleri değişecektir. Şekil 20: Kişiselleştirme seçenekler 1.9. Sistem ve Doküman Ayarları SolidWorks programında detaylı ayarların yapabilmek için menü çubuğunda Araçlar sekmesinden Seçenekler bölümü seçilir. Karşımıza gelen pencerede sistem seçenekleri ve belge özellikleri olmak üzere iki kısım görülmektedir. Sistem seçenekleri; sistemde geçerli olan ayarların yapıldığı kısımdır. Burada yapılan değişiklikler bir kere yapılır, program her açıldığında bu ayarlamaları yapmaya gerek yoktur. Belge özellikler; mevcut olan çizim dosyasına ait olan özelliklerdir. Örneğin çizim dosyasının birim sistemini değiştirebiliriz, yaptığımız değişiklik sadece bu çizim dosyası için geçerlidir ve yeni bir çizim dosyası açtığımızda ayarlar sıfırlanarak gelecektir. Sistem Seçenekleri penceresinde; genel ayarlar, teknik resim ayarları, renk seçenekleri, çizim sayfası ayarları, görüntü ayarları, performans, montaj, dış kaynaklar, varsayılan şablonlar, dosya yerleri, yönetici özellikleri, özellikler penceresindeki mesafe ya da açı değerlerinin artış miktarlarının belirlenmesi, parçaların döndürülme hızlarındaki ayarların yapılması, istenilen zaman aralığında otomatik olarak kaydedilmesi ve yedek dosyalama yerini gösterilmesi gibi ayarların yapılacağı bölümleri içerir.

15 Şekil 21: Sistem seçenekleri Eklentiler ve Ayarların Kaydedilmesi/Yüklenmesi Kullanılan program dahilin de gelen eklentileri örneğin; makine elemanları kütüphanesi, parçaların veya montajların mekanik analizlerinin, montaj parçalarının gerçek zamanlı hareket analizlerinin yapıldığı modüllerin aktifleştirildiği bölümdür. Bu eklentileri; Araçlar menüsünden Eklentiler bölümü seçilir, açılan etkinlikler penceresinden istenilen uygulamalar işaretlendikten sonra Tamam tuşuna basılarak aktifleştirilebilir. SolidWorks programında yapılan kişiselleştirme ayarlarını kaydetmek ve başka bir programda veya yeni program kurulumu sonrasında kullanabilmek için; Başlat, Tüm Programlar, SolidWorks2013, SolidWorks Tools, Copy Settings Wizard seçilir. SolidWorks Copy Settings Wizard penceresinde (Şekil 22) iki seçenek bulunmaktadır, bunlar; Save Settings yapılan kişiselleştirilme ayarlarının kaydedildiği, Restore Settings ise ayarların geri yüklendiği kısımdır. Bu kısımda yapmak istenilen işlem seçilir ve pencerenin alt kısmındaki ileri tuşuna basılır, bir sonraki pencerede ayarların kaydedileceği veya geri yükleneceği yer belirlenerek işlem tamamlanır.

16 Şekil 22: SolidWorks ayar kopyalama penceresi

17 2. BÖLÜM İKİ BOYUTLU MODELLEME İki boyutlu modelleme diğer ismiyle skeç, gerek katı modellemenin gerekse yüzey modellemenin temellerini oluşturmaktadır. Aşağıdaki şekilde skeç ve skeç kullanılarak yapılmış bir katı model görülmektedir. Şekil 23: İki boyutlu ve 3 boyutlu çizim 2.1. İki Boyutlu Modelleme Ortamına Giriş Skeç ortamına girebilmek için çizim alanından veya unsur ağacından düzlemsel nesne seçildiğinde açılan yan menüden Çizim ya da bir düzlem seçildikten sonra Çizim komut menüsünden Çizim ikonunu seçilir. Şekil 24: Çizime Giriş Artık istenilen parçanın tasarlanabilmesi için gerekli olan iki boyutlu ortama geçilmiş olur. Burada ilgili komutlar kullanılarak iki boyutlu çizim gerçekleştirilir. Tüm gerekli detaylar çizildiğinde diğer işlemleri yapmak için skeçten çıkmak gerekir. Bunun için ekranın sağ üst köşesinde bulunan skeç onay ikonuna tıklanarak iki boyutlu çizimden çıkılır. Eğer çizim iptal edilmek istenirse iptal etme ikonu seçilerek çizim iptal edilir. İki boyutlu çizim yapılırken tasarım ağacında yapılan her işlem için parametre atanmaz sadece skeç çalışmasının ismi bulunur. Örneğin aşağıdaki resimde gösterilen çizimde birden fazla unsur (çizgi, daire,

18 radyus, vb.) kullanılmıştır fakat tasarım ağacında bu işlemleri için sadece Çizim 1 unsuru atanmıştır. Şekil 25: İki boyutlu çizim sonlandırma İki boyutlu tasarım yapılırken bakış açısının çizim düzlemine dik olması çizim işlemlerini kolaylaştırır. Bu sebeple skece girildiğinde, çizim dik açıdan farklı bir açı ile bakılıyorsa Buna Dik aracına basılarak çizim dik duruma getirilir Çizgi ve Merkez Çizgisi Oluşturma Düz çizgilerin oluşturulmasında kullanılır. Çizgiler iki boyutlu tasarım yapılırken en çok kullanılan araçtır ve içerisinde birçok pratik ayrıntı bulundurarak çizimin kolaylıkla oluşturulmasını sağlar. Çizim aracı seçilip ekranda bir noktanın tıklanması ve ardından istenilen mesafe kadar sürüklenerek diğer noktanın tıklanmasıyla çizgi oluşturulur. Çizim aracına tıklanmasıyla ekranın sol kısmında (tasarım ağacı), çizgi özelliklerini gösteren araç yönetici penceresi açılır. Açılan pencereden, çizgiye istenilen özellikler başlamadan verilebileceği gibi çizgi tamamlanıp üzerine bir kez tıklanarak da aynı pencereden istenilen özellikler sonradan verilebilir. Bu pencerede başlangıçtaki ayarlama özelliklerine ek olarak sahip olduğu ilişkilendirme türü ve çizginin bütün koordinatlarını gösteren menü yer alır. Aşağıda çizgi özelliklerini gösteren pencere verilmiştir. Varolan İlişkiler, çizgilerin mevcutta olan dikey, yatay gibi özelliklerinin gösterildiği yerdir. Ayrıca kısıtlama atanmış bir çizgiye İlişki Ekle kısmından bu kısıtlamaya zıt başka bir kısıtlama atanırsa ekrana bir uyarı gelecektir ve bu uyarıya tama denildiğinde çelişki yaratan bu özellik kırmızı renkte gösterilecektir. Bu durumu düzeltmek için yine aynı bölümden istenmeyen kısıtlama seçip silinebilir. İlişkileri Ekle, seçilen çizginin yatay, dikey veya sabitleme işlemlerinin yapıldığı bölümdür.

19 Seçenekler, çizgilerin eksen çizgisi olarak tanımlanmasını sağlayan iki seçenek bulunmaktadır. Yardımcı olarak, çizginin belirlenen uzunluğunda eksen çizgisine dönüştürür. Sonsuz uzunluk ise çizgiyi başlangıç ve bitiş yönünde sonsuz olarak eksen çizgisine dönüştürmeyi sağlar. Parametreler, oluşturulan çizginin boyut ve açı değerlerinin belirlendiği yerdir. okö Ek parametreler, çizginin başlangıç noktasının, koordinat merkezine (orijin) göre konumunu gösterildiği kısımdır. Çizgi aracı komuttan çıkılmadan ardı ardına düz çizgiler çizilebilmesini sağlamaktadır. İstenilen çizgi, ilk noktaya tıklanıp farenin ikinci noktaya sürüklenerek tekrar tıklanmasıyla oluşturulur. Bunu diğer noktaların seçilmesiyle istenilen çizgiler oluşturulur. Çizgi komutundan çıkmadan yay oluşturabilmek için farenin sağ tuşuna tıklanıp açılan menüden Yaya geç seçilerek yay çizimine başlanır ya da klavyeden A tuşuna basılarak da yay çizimine geçilebilir. Çizilen yay düz çizgiye teğet olacaktır. Çizgi komutundan çıkmak için klavyede bulunan Esc tuşunu kullanabildiğimiz gibi sağ tuşa basıp gelen pencereden seç bölümünden çıkış yapabiliriz. Şekil 26: Çizgi ve merkez çizgisi oluşturma Merkez çizgisi genel olarak yardımcı çizgi oluşturmakta kullanılır. Çizgi aracının yanındaki ok tuşuna basıldığında Merkez çizgisi aracına ulaşılacaktır. Herhangi bir skeç elemanının simetriğini alabilmek, döndürerek katı model oluşturabilmek gibi işlemler için eksen çizgisine ihtiyaç duyulur Daire düzelecek Çizim araç çubuğunda çizim komutlarından daire komutunu seçiyoruz. Çizim aracına tıklandığında aşağıda verildiği gibi daire tipinin seçileceği pencere açılacaktır. Bu pencereden çizim tipi seçildikten sonra çizim alanına çizim yapılır. Daire çizim araç yöneticisinde; Daire Tipi, bölümünde daire ve üç nokta daire olmak üzere iki seçenek mevcuttur. Bunlardan ilk seçenek standart daire çizimi için kullanılır ilk seçilen nokta çemberin merkezi, ikinci seçilen nokta ise çemberin geçtiği noktadır. İkinci seçenek ise üç noktadan geçen çember çizimi için kullanılır. Bu seçenek seçildiğinde çizim alanında çemberin geçeceği üç nokta seçilerek çember olşuşturulur. Parametre, bölümünde ise dairenin merkez koordinatları ve yarıçap değerleri belirlenir.

20 Şekil 27: Daire oluşturma Spline Komutu ile Çizgi oluşturma Spline, seçtiğimiz noktalardan geçecek şekilde eğri oluşturmamızı sağlayan komuttur. Çizim menüsünden spline komutunu seçiyoruz sonra eğrinin geçmesini istediğimiz noktaları seçerek eğrimizi oluşturuyoruz. Şekil 28: Spline ile eğri oluşturma Dikdörtgen oluşturma Dikdörtgen oluşturmak için çizim menüsünden dikdörtgen komutu seçilir. bu kısımda ekrana beş farklı dikdörtgen çizim seçeneği çıkar, bunlar; Köşe ile dikdörtgen, sadece çizeceğimiz dikdörtgenin köşegen noktalarını belirtiriz, Merkez ile dikdörtgen, merkez noktası ve bir köşegen noktası seçilerek, 3 köşe noktası ile dikdörtgen, üç köşe noktası seçerek dikdörtgeni açılı şekilde, 3 köşe noktası ve merkez ile dikdörtgen, merkez noktası, bir kenarın orta noktası ve köşe noktası belirterek, Paralelkenar, üç köşe noktası belirterek bir paralel kenar çizmemizi sağlar.

21 Şekil 29: Dikdörtgen oluşturma Yay Oluşturma Çizimde yay oluşturmak için yay komutu seçilir. Burada üç çeşit yay oluşturma seçeneği mevcuttur. Bunlar; Merkez noktası ile yay, çizimine girdiğimizde üç nokta seçeriz, bunlar birinci nokta merkezi, ikinci nokta yayın başlangıcını ve yarıçapını, üçüncü nokta ise bitişi tanımlamaktadır. Teğet yay, çizim ekranında bulunan çizgi veya çizgilere teğet olacak şekilde yay oluşturulabilmesini sağlamaktadır. 3 nokta ile yay, komutunda ise belirlediğimiz üç noktadan yay çizebilmemizi sağlar. Şekil 30: Yay oluşturma Elips Oluşturma Çizim menüsünden elips komutunu seçtiğimiz zaman iki seçenek karşımıza çıkmaktadır bunlar elips ve kısmi elipstir. Elips, komutunu seçtiğimizde birinci nokta merkez noktasını, ikinci nokta birinci yarıçapı, üçüncü nokta ise ikinci yarıçapı belirtmektedir. Kısmi elips, elipste olduğu gibi üç nokta tanımlıyoruz fakat burada farklı olarak dördüncü bir nokta daha belirtiyoruz bu da bize kesik bir elips çizmemizi sağlamaktadır.

22 Şekil 31: Elips Oluşturma Yuva Oluşturma Çizim komutlarından yuva komutu ile düz yuva, merkez noktası ile düz yuva, üç nokta ile yay kullanarak yuva, merkez noktası ile yay kullanarak yuva olmak üzere dört farklı yuva oluşturabiliriz. Düz yuva, komutuna girdiğimiz zaman iki farklı ölçülendirme seçeneği bulunmaktadır, bunlar merkezden merkeze ve toplam uzunluk belirterek ölçülendirme seçenekleridir. Merkez noktası ile düz yuva, komutunda birinci nokta merkezi, ikinci nokta bitişi ve üçüncü noktada açılışı tanımlamak üzere üç nokta belirterek yuva şeklini oluşturuyoruz. 3 nokta ile yay kullanarak yuva, komutunda dört nokta tanımlayarak yuva çizimini gerçekleştiriyoruz. Bu noktalardan üçü yayın çiziminde, dördüncü nokta ise yuvayı oluşturmak için kullanılır. Burada birinci nokta yayın başlangıcı, ikinci nokta yayın bitişini, üçüncü nokta yayın yarıçapını ve son olarak dördüncü nokta ise yuvanın açılış mesafesini tanımlamaktadır. Merkez noktası ile yay kullanarak yuva, komutunda da dört nokta tanımlayarak yuva oluşturuyoruz, bunlar; birinci nokta yayın merkezini, ikinci nokta yayın başlangıcını, üçüncü nokta yayın bitişini, dördüncü ise yuvanın açılışını belirtmektedir. Şekil 32: Yuva oluşturma

23 Çokgen Oluşturma Çizim komutlarından çokgen komutunu seçiyoruz, ilk olarak parametreler bölümünde çokgenin kenar sayılarını belirtiyoruz. Bu kısımda içten teğet ve dıştan teğet olmak üzere iki tür çokgen çizilebilir. Şekil 33: Çokgen oluşturma Radyus ve Pah Oluşturma Kiki boyutlu yapılan çizimlerde köşe noktalarının keskinliklerini Radyus ve pah komutlarını kullanarak azaltabiliriz. Radyus komutu keskin köşe noktalarını belirlenen bir yarıçapta teğet olarak dairesel şekil verir. Pah komutu ise köşe noktalarını düz bir çizgi ile birleştirir. İki tür pah seçeneği mevcuttur, birincisi pah çizgisinin açısını ve bir kenara olan uzaklığı belirlenerek, ikinci seçenekte ise iki kenara olan uzaklık değerleri girilerek pah oluşturulur. Şekil 17 de radyus ve çizim pahına örnekler verilmiştir. Şekil 34: Radyus ve pah oluşturma

24 Objeleri Budama Birbiri ile kesişen çizim objelerinin uç kısımlarını silme işlemini yapar. Budama komutu içerisinde toplu kırpma, köşe yapma, içerden veya dışardan kırpma ve en yakın kırpma gibi farklı seçenekler bulunmaktadır, bu işlemler çizimde kolaylık sağlamaktadırlar. Şekil 35: Objeleri budama Toplu kırpma; seçeneğinde budama işlemi farenin sol tuşuna basılı tutularak budanması istenilen yerlerin üzerinden geçirilerek yapılır. Aynı zamanda çizgi herhangi bir çizgi ile kesişmiyorsa çizgiyi tamamen silme işlemi de yapar. Şekil 36: Toplu kırpma işlemi Köşe; budama komutunun altındaki köşe oluşturma komutu paralel olmayan iki eğrinin kesişen noktalarından, kesişen çizgileri budayarak ya da uzatarak köşe oluşturur. Şekil 37: Köşe oluşturma işlemi İçerden kırp; iki çizgi arasında kalan çizgileri kırpmak için kullanılır, burada bu iki çizgi seçilir ve daha sonra çizgilerin hepsi seçilerek budama işlemi yapılır. Burada budanması gereken çizgiler, her iki referans çizgiyi kesmesi gerekmektedir.

25 Şekil 38: İçerden kırpma işlemi Dışardan kırp; seçilen referans iki çizginin dışında kalan çizgileri budama işlemi yapar. Burada iki referans çizgi seçilir ve daha sonra çizgilerin hepsi seçilerek budama işlemi yapılır. Burada budanan çizgiler her iki çizgiyle kesişmesi şartı yoktur. Şekil 39: Dışardan kırpma işlemi En yakın kırpma; kesişen eğrilerden kırpılması istenilen eğriyi en yakınındaki kesişim noktasına kadar kırpma işlemi yapar. Şekil 40: En yakın kırpma işlemi Objeleri Uzatma Objeleri uzat komutu, bir eğrinin kesişebileceği başka bir eğri ile birleşecek şekilde uzatılmasını sağlar. İlk olarak uzatılacak eğri seçilir ve sonra uzatılacağı eğri seçilerek işlem tamamlanır. Şekil 41: Eğrileri uzatma işlemi Objeleri Dönüştür Objeleri dönüştür komutu çizim ekranında var olan seçili model (katı modellerin) kenarlarını ya da çizim objelerini çizim kesitlerine dönüştürür. Bir katı model objenin kenar birleşiminden basit eğriler çıkartma işlemini yapar.

26 Objeleri Öteleme Eğrileri belirlenen yön ve mesafe kadar öteleyerek yeni bir eğri oluşturulmasını sağlar. Ötelenerek oluşturulan yeni obje ana objenin büyütülmüş veya küçültülmüş şekline benzemektedir. Şekil 42: objeleri öteleme Objeleri öteleme aracının içerisindeki parametreler bölümünde tasarım işlemini kolaylaştıracak seçenekler bulunmaktadır. Öteleme Uzaklığı; ötelenecek objenin öteleme mesafesinin tanımlandığı bölümdür. Ölçülendirme ekle; öteleme mesafesinin gösterilmesi isteniyorsa bu kutucuk işaretlenir. Tersine; tek yönde yapılan ötelemenin yönünü değiştirmek için kullanılır. Zincir seç; seçilen eğri ile bitişik olan diğer eğrilerinde ötelenmesi isteniyorsa bu kutucuk seçilir. Çift yönlü; seçilen objenin her iki yönünde de öteleme işlemi yapar. Yardımcı çizgi yap; orijinal çizim objesini yardımcı çizgiye dönüştürür. Şekil 43: Öteleme işlemi Profilleri kapa; işlemi sadece Çift yönlü seçeneği aktif iken kullanılabilir, kesişmeyen çizim objelerinin uç kısımlarını yay olarak veya düz çizgi şeklinde kapatma işlemini yapar Objeleri Aynala Şekil 44: Yay ve Çizgi ile profil kapama işlemi

27 Bir objenin belirli herhangi bir eksene veya objenin bir kenarına göre aynalama işleminin yapılmasını sağlar. Objeleri aynalama komutu seçildiğinde açılan araç yöneticisinden seçim işlemi yapılır. Şekil 45: Aynalama araç yöneticisi Aynalanacak objeler; aynalama işlemi yapılacak objelerin seçildiği bölümdür. Kopyala; hem orijinal hem de aynalanmış objeleri eklemek için bu kutucuk işaretlenir. Sadece aynalama işleminden sonraki objenin kalması isteniyorsa bu kutucuk işaretlenmez. Etrafında ayanala; bu bölümden aynalama yapılacak bir eksen seçilir. bu Aynalanacak objenin kenarlarından biri olabildiği gibi objenin dışındaki bir eksende olabilir. Şekil 46: Aynalama işlemi Aynalama işleminde eksen çizgisi oluşturulan şekiller arasında bağlantı sağlamaktadır. Objelerin herhangi birinde değişiklik yapıldığında bu diğer objeye de yansıyacaktır. Bu ilişkinin koparılası için aynalama işleminde kullanılan eksen çizgisinin silinmesi yeterlidir Doğrusal Çizim Çoğaltma Bir düzlem veya model içerisinde çizim objelerini çoğaltmak için kullanılır. Burada seçilen objelerin belirlenen bir veya iki yönde mesafe ve açı değerlerinin tanımlanarak çoğaltılması sağlanmaktadır. Aşağıdaki resimde doğrusal çizim çoğaltma komutunun araç yöneticisi gösterilmektedir. Yön 1; birinci yönde çoğaltma işleminin parametrelerinin tanımlandığı bölümdür. Yönü ters çevir; seçeneğinden çoğaltma işleminin yapılacağı eksenin diğer yöne çevrilmesini sağlar. Aralık; çoğaltılack objelerin arasındaki mesafenin belirlendiği kısımdır.

28 Şekil 47. Doğrusal çoğaltma araç çubuğu Ölçümlendirme X aralığı; Çoğaltma örnekleri arasında ölçümlendirmeyi görüntüler. Örnek sayısı; Çoğaltma objelerinin sayılarının belirlendiği bölümdür. Açı; belirlenen eksene verilen değer kadar açılı olarak çoğaltma işlemini yapar. Yön 2; obje ikinci bir eksen doğrultusunda çoğaltılmak istenirse bu bölümden çoğaltılmak istenen eksen yönü seçilir. Çoğaltılacak Objeler; çoğaltılması istenilen obje veya objelerin seçim işleminin yapıldığı kısımdır. Atlanacak Örnekler; çoğaltma işlemine eklenmesini istemediğimiz objelerin seçilmesini sağlar. Şekil 48 Doğrusal çoğaltma işlemi

29 Dairesel Çizim Çoğaltma Çizim objelerini bir merkez noktası etrafında, belirli bir yarıçap ve süpüreceği yayın açı değerlerine göre kopyalayarak çoğaltma işlemi yapar. Aşağıdaki resimde dairesel çizim çoğaltma komutunun araç yöneticisi gösterilmektedir. Şekil 47. Dairesel çoğaltma araç çubuğu Yönü Ters Çevir; çoğaltma işleminin yapıldığı yönün ters çevrilmesini sağlar. Merkez X; çoğaltma merkezinin x koordinatındaki yerinin tanımlandığı bölümdür. Merkez X; çoğaltma merkezinin x koordinatındaki yerinin tanımlandığı bölümdür. Aralama; bölümünden belirlenen çoğaltma işleminin yapılacağı yayın açı değeri tanımlanır. Şekil 48: Dairesel çoğaltma işlemi Eşit aralık; Çoğaltma objelerini birbirleriyle eşit mesafede ayarlar.

30 Ölçülendirme yarıçapı; dairesel çoğaltma yarıçapını gösterir. Ölçülendirme açısal boşluk; Çoğaltılan objeler arasındaki ölçülendirmeyi gösterir. Örnek sayısı; çoğaltma objelerinin sayısının girildiği bölümdür. Örnek sayısını göster; çoğaltılan örnek sayısını gösterir. Yarıçap; dairesel çoğaltma işleminin yapıldığı dairenin yarıçapının tanımlandığı kısımdır. Yay açısı; seçili objenin merkezinden, çoğaltmanın merkez noktasına veya tepe noktasına kadar ölçülen bir açı ayarlar. Çoğaltılacak Objeler; çoğaltılması istenilen obje veya objelerin seçim işleminin yapıldığı kısımdır. Atlanacak Örnekler; çoğaltma işlemine eklenmesini istemediğimiz objelerin seçilmesini sağlar Taşı Çizim objelerini bir noktadan başka bir noktaya veya X ve Y koordinatlarını tanımlayarak taşıma işlemini yapar. Şekil 49: Taşıma araç çubuğu Taşınacak Öğeler; taşıma işleminin yapılacağı öğelerin seçildiği bölümdür. İlişkileri tut; çizim objeleri arasındaki ilişkileri korur. Parametreler; bölümünden taşıma yöntemleri belirlenir. Bundan/Buna; objenin belirlenen bir noktadan tutularak başka bir noktaya taşınmasını sağlar. X/Y; seçilen objenin konumunu sıfır kabul edecek şekilde yatay ve dikey olarak belirlenen mesafelerde taşınmasını sağlar. Yinele; çizim objelerini aynı uzaklıkla tekrar taşır Kopyala Çizim objelerini bir noktadan başka bir noktaya veya X ve Y koordinatlarını tanımlayarak kopyalama işlemini yapar. Şekil 50: Kopyalama araç çubuğu

31 Kopyalanacak öğeler; kopyalama işleminin yapılacağı öğelerin seçildiği bölümdür. İlişkileri tut; çizim objeleri arasındaki ilişkileri korur. Parametreler; bölümünden kopyalama yöntemleri belirlenir. Bundan/Buna; objenin belirlenen bir noktadan tutularak başka bir noktaya kopyalanmasını sağlar. X/Y; seçilen objenin konumunu sıfır kabul edecek şekilde yatay ve dikey olarak belirlenen mesafelerde kopyalanmasını sağlar. Yinele; çizim objelerini aynı uzaklıkla tekrar kopyalar Döndür Seçilen objelerin bir döndürme merkezi etrafında ve belirlenen bir açı ile döndürülmesini sağlar. Şekil 51: Döndürme araç çubuğu Çevrilecek öğeler; döndürme işleminin yapılacağı öğelerin seçildiği bölümdür. İlişkileri tut; çizim objeleri arasındaki ilişkileri korur. Parametreler; bölümünden döndürme seçimleri yapılır. Taban Noktası; döndürme merkezinin seçim işlemi yapılır. Açı; döndürme açı değerinin girildiği bölümdür Ölçeklendir Seçilen objelerin belirli bir oranında küçültülmesi veya büyütülmesi işlemi için kullanılır. Şekil 52: Ölçeklendirme araç çubuğu Ölçeklendirilecek öğeler; ölçeklendirme işleminin yapılacağı öğelerin seçildiği bölümdür. Ölçeklendirme işleminin yapılacağı objelerin seçilme işlemi yapılır. Parametreler; bölümünden döndürme seçimleri yapılır. Taban Noktası; ölçeklendirme noktasının seçim işlemi yapılır.

32 Ölçeklendirme faktörü; ölçülendirme değerinin tanımlandığı bölümdür. Kopyala; seçilen orijinal obje korunur ölçeklendirilmiş şekil yeniden oluşturulur Objeleri Uzat Çizim objelerini veya detaylandırmalarının belirli bir mesafe kadar uzatma işlemlerinin yapıldığı komuttur. Uzatılacak objeler; Şekil 53: Objeleri uzatma Uzatma işleminin yapılacağı objelerin seçilme işlemi yapılır. Bundan/Buna; seçilen objenin belirlenen bir noktadan tutularak başka bir noktaya uzatılmasını sağlar. X/Y; seçilen objenin konumunu sıfır kabul edecek şekilde yatay ve dikey olarak belirlenen mesafelerde uzatılmasını sağlar. Taban Noktası; uzatma noktasının seçim işlemi yapılır Çizimi Onar Bu komut seçili bir çizimi onarma işlemini yapar. Katı model için yapılan skeç çizimlerinde açıklık veya çizgilerin üst üste gelmesi durumlarında katı model oluşmaz. Çizimi Onar komutu ile bu hatalar tespit edilir. Şekil 54: Çizim onarma Şundan küçük boşlukları göster, boşluk veya üst üste binme hatasını belirleyen maksimum değerin girildiği bölümdür. Yenile; yenileme işlemi yaparak hataları gösterir. Büyüteci göster; hatanın olduğu bölümü büyüterek hatayı tespit etmeyi kolaylaştırır. Önceki/Sonraki; önceki veya sonraki hataların gösterilmesini sağlar Akıllı Ölçülendirme Akıllı ölçülendirme, çizim objelerinin ölçü değerlerinin gösterilmesi ve üzerinde değişiklik yapılabilmesini sağlar. Akılı ölçülendirme komutunu seçip ölçülerini değiştirmek veya görmek istediğimiz çizim objelerini seçerek değişiklikler yapılabilir.

33 İlişki Ekleme İki boyutlu çizimlere yatay, dikey, simetrik ve teğet gibi ilişkilendirmeleri ekleyebilmek için İlişki Ekle aracı kullanılır veya çizgileri Ctrl tuşuna basılarak açılan Çizgi Özellikleri araç çubuğundaki İlişkileri ekle bölümünden ilişkilendirmeler eklenebilir. İlişki ekle araç çubuğunda Seçili Objeler, Varolan İlişkiler ve İlişkileri Ekle bölümleri gözükmektedir. Seçili objeler, seçmiş olduğunuz çizgi veya çizgileri göstermektedir. Varolan ilişkiler, daha öncesinde çizgi veya çizgilere ait olan ilişkileri göstermektedir. İlişkileri ekle bölümünde ise tanımlamak istenilen ilişkiler görülmektedir. Şekil 55: Çizgilerin ilişkilendirmesi Sabitleme; seçilen çizim objelerinin bulunduğu konuma ve ölçülerinin kitlenmesi sağlanır. Yatay; seçilen çizgi veya çizgileri yatay konumda olacak şekilde sabitler. Birden fazla çizgi seçilebilir. Dikey; seçilen çizgi veya çizgileri dikey konumda olacak şekilde sabitler. Birden fazla çizgi seçilebilir. Aynı Doğrultuda; seçilen çizgileri aynı doğrultuda olacak şekilde sabitler. Dik Açı; seçilen çizgileri birbirlerine dik konuma gelecek şekilde düzenler. Paralel; çizgileri birbirine paralel yapar. Eşit; seçilen düz çizgileri eşit boy yapar, seçilen dairesel çizgileri ise eşit çap değerine getirir. Birleştir; seçilen noktaları birleştirir. Çakışık; seçilen çizim objelerini birbirleri ile çakıştırır. Orta Nokta; seçilen bir noktayı seçilen çizginin orta noktasına taşır. Dairesel Çakışık; seçilen iki daireyi üst üste çakıştırmak için kullanılır. Teğet; seçilen iki daireyi veya bir daire bir çizgiyi teğet yapmak için kullanılır. Eş Merkezli; seçilen dairesel şekilleri eş merkezli yapmak için kullanılır. Simetrik; seçilen çizgileri bir merkez çizgisine göre simetrik olarak oluşturur.

34 3. BÖLÜM 3.1. Katı Modelleme Oluşturma Katı model oluşturma iki boyutlu çizim unsurlarından üç boyutlu katı model oluşturmaktır. Unsurlar oluşturulurken iki yöntem kullanılmaktadır bunlar, basit katı modellerin oluşturulması ve oluşturulan katı modeller üzerine detay çizimlerin yapılmasıdır. Katı modellerin oluşturulması gene olarak iki boyutlu çizimlerden üç boyutlu çizimlerin yapılmasıdır burada kullanacağımız komutlar ekstrüzyon ile katı oluşturma, döndürerek katı oluşturma, süpürerek katı oluşturma, loft ile katı oluşturmadır. Bu komutlar temel katı model oluşturmada kullanıldığı gibi çizimin detay işlemlerini yapmakta da kullanılmaktadırlar. Örneğin oluşturulan bir unsurun üzerinde bulunan çıkıntı veya delikler bu komutlar kullanılarak oluşturulabilir. İkinci yöntem olarak oluşturulan temel katı modellerin detay çizimlerinin yapılmasıdır Ekstrüzyon İle Katı Oluşturma Ekstrüzyon ile katı model oluşturma komutunun çalışma prensibi basittir. Elimizde bulunan iki boyutlu çizgileri, belirli parametreler çerçevesinde, belirlediğimiz bir vektöre göre bir veya iki yönde süpürerek katı model oluşturur. Bu komut ile katı model oluşturabilmek için elimizde iki boyutlu bir çizim olması gerekmektedir. İlk olarak iki boyutlu bir çizim oluşturuyoruz, ikinci olarak Unsurlar araç çubuğundan Ekstrüzyon İle Katı Model Oluşturma komutunu seçtikten sonra oluşturduğumuz iki boyutlu çizimi (çizgileri) seçiyoruz. Şekil 19 da görüldüğü üzere açılan pencerede Şundan, Yön 1, Yön 2, İnce Unsur ve onay olmak üzere beş bölüm bulunmaktadır. Bunlar; Bu bölüm çizimin başlayacağı konumun belirlendiği kısımdır. Çizim düzlemi, herhangi bir değişiklik yapmadan direk olarak çizgi düzleminden başlamasını sağlar. Yüzey/Yüz/Düzlem, burada başlangıç düzlemini başka bir yüzey veya düzlem seçerek belirlenebilir. Tepe noktası, herhangi bir nokta belirterek başlangıç noktası değiştirilebilir. Öteleme ise başlangıç düzleminden verilen değer kadar öteleme yapar. Yön 1 bölümünde seçilen doğrultunun pozitif yönünde katı modelin oluşmasını sağlar. kısmından oluşturulacak katının boyutlandırılması verilir. Eğer referans alınabilecek başka bir çizim varsa bu seçeneğin altındaki Tepe noktasına kadar, yüzeye kadar, yüzeyden ötele, gövdeye kadar ve orta düzlem seçenekleri kullanılabilir. seçeneğinden oluşturulacak katının ölçüsü girilir. seçeneğinden oluşturulacak katı modelin açılandırılması sağlanır. Eğer şekil iki yönde de ekstrüzyon edilmek isteniyorsa Yön 2 bölümü aktif edilir ve yön 1 seçeneğinde olduğu gibi ayarlamalar yapılır.

35 Katı model kabuk halinde oluşturulmak isteniyorsa ince unsur seçeneği aktif edilir. Bu seçenekte şekil tek yönlü, orta düzlem ve çift yönlü olmak üzere üç farklı şekilde oluşturulabilir Katı model için seçimler yapılıp gereken parametreler girildikten sonra onaylamak için, iptal etmek için, onaylamadan oluşacak şekli görmek için tuşu seçilir. Şekil 56: Ekstrüzyon ile katı model oluşturma Ekstrüzyon ile Kesme Model üzerinde kesme ve boşaltma işlemleri ekstrüzyon ile kesme komutu ile yapılır. Katı model oluşturmada komutunda olduğu gibi bu kısımda da kesme yapacağımız şeklin profili gerekmektedir. ilk olarak kesme yapılacak profil kesme düzleminde oluşturulur. Daha sonra ekstrüzyon kesme komutu kullanılarak boşaltma işlemi yapılır. Örneğin bir parça üzerine kanal açma işlemi yapılacaktır, bunun için ilk olarak şekil 20 de görüldüğü gibi açılması istenilen kanalın şekli çizilir.

36 Şekil 57: Kesme profil çizimi şekil üzerine ya da kesme düzlemine profil resmi oluşturulduktan sonra Unsurlar araç çubuğundan Ekstrüzyon ile kes komutu seçilir. gelen ekranda; yön 1 ve yön 2 kesme işleminin yapılacağı boyutun belirlendiği seçenekler bulunmaktadır. Bu seçenekler; Kör seçeneğinde sabit bir değer, Herşeyin içinden parçanın sonuna kadar, Bir sonrakine kadar karşılaşacağı ilk yüzeye, Tepe noktasına kadar belirlenen bir noktaya, Yüzeye kadar belirlenen bir yüzeye, Yüzeyden ötele bir yüzeyden itibaren belirtilen bir değer, Gövde kadar seçilen gövde boyu, kadar kesme işlemini gerçekleştirir. Orta düzlem ise çizim düzlemini merkez kabul ederek simetrik olacak şekilde kesme işlemini yapar. İnce unsur seçeneği aynı ekstrüzyon katı oluşturma komutunda olduğu gibi kullanılır. Fakat burada kesme işlemi yapar.

37 Şekil 58: Ekstrüzyon ile kesme Gerekli değerler girildikten sonra onay ikonuna basılarak kesme işlemi tamamlanır Döndürerek Katı Oluşturma Döndürerek katı oluşturma işlemi bir kesitin bir eksen etrafında döndürülerek oluşturulmasıdır. Bu işlemde dikkat edilmesi gereken nokta döndürme ekseni kesitin içerisinde olmamalıdır. Eksen üzerinde bir çizgi olabilir fakat ekseni kesinlikle kesmemelidir. Kısacası kesitin tüm elemanları eksenin bir tarafında olmalıdır. Şekil 59: Eksen ve kesit çizgileri Döndürerek katı oluşturma komutunda da modelin oluşabilmesi için iki boyutlu bir kesit ve eksen olmalıdır. Kesit çizgileri eksen olarak kullanılabilir. Kesit objemizi oluşturduktan sonra Unsurlar araç çubuğundan Döndürerek katı oluşturma komutunu seçiyoruz daha sonra kesit ve eksenimizi seçerek katı modelimizi oluşturuyoruz. Tasarım ağacında döndürme ekseni, yön 1, yön 2 ve ince unsur seçenekleri çıkmaktadır. Döndürme ekseninde parçanın dönme merkezi belirlenir. Yön 1 ve yön 2 seçeneklerinde açı parametrelerinin tanımlandığı bölümdür. İnce unsur seçeneğinde ise katı model kabuk halinde oluşturulmak isteniyorsa kullanılır.

38 Şekil 60: Döndürerek katı oluşturma Döndürme ekseni; döndürme eksenin seçildiği bölümdür. Yön 1; çizim düzleminden dönüş unsurunu bir yönde tanımlar. Yönü Ters Çevir; dönüş yönünü tersine çevirmek için kullanılır. Kör; verilen açı değeri kadar tek yönde katı modeli oluşturur. Tepe Noktasına Kadar; çizim düzleminden belirlenen bir tepe noktasına kadar çizim unsurunu döndürerek oluşturur. Yüzeye Kadar; çizim düzleminden belirlenen bir yüzeye veya düzleme kadar çizim unsurunu döndürerek oluşturur. Yüzeyden Ötele; Çizim düzleminden, tanımlanan yüzeyden belirtilen öteleme kadar döndürerek katı oluşturmayı sağlar. öteleme miktarı verilir. Orta Düzlem; çizim düzleminden hem saat yönünde hem de saat yönünün tersine verilen açı oluşacak şekilde döndürerek katı oluşturur. Sunucu Birleştir; oluşan şekli var olan başka bir şekille birleştirme işlemi yapar. Yön 2; ikinci bir yönde döndürerek model oluşturulmak isteniyorsa bu bölümden yapılır. İnce unsur; döndürülerek oluşturulmak istenen katı kabuk halinde oluşması için kullanılır. Tek yön; çizimde tek yönde kabuk oluşturur. Orta Düzlem; Çizimi kullanarak ince duvarlı hacmi ortalı olarak ekler, ince duvarlı hacmi çizimin her iki yanından eşit mesafeye uygular. Çift Yön; Çizimin her iki tarafından ince duvarlı hacim ekler. Seçili Konturlar; Birden fazla kontur kullanarak bir döndürme oluşturduğunuzda bu seçenek kullanılır.

39 Döndürme ile Kesme Katı model üzerinde döndürme ile kesme işlemi yapabilmek için döndürme ile kesme komutu kullanılır. Çizilmiş bir profilin bir eksen etrafında döndürerek kesme işlemi yapar Süpürerek Katı Oluşturma Kapalı ya da açık çizgileri bir eğri boyunca süpürerek yüzeyler veya katılar oluşturmak için kullanılır. Süpürerek katı oluşturmak için profil ve yol olmak üzere iki eğri gerekmektedir. Profil ve yolu oluşturduktan sonra Unsurlar araç çubuğundan Süpürerek katı oluşturma komutunu seçiyoruz. Tasarım ağacından profil ve yol bölümünden birinci seçenekte profilimizi, ikinci seçenekte ise yolumuzu tanımlayarak katı modeli oluşturuyoruz. Şekil 21 de süpürerek katı oluştur komutu kullanılarak bir kopilya çizimi gösterilmektedir. Burada Çizim 2 profili, Çizim 1 ise yolu tanımlamaktadır. Seçimler yapıldıktan sonra onay tuşun basıldığında şekil 22 de görüldüğü gibi katı model oluşturulacaktır. Şekil 61: Süpürerek katı oluşturma Seçimler yapıldıktan sonra onay tuşun basıldığında şekil 22 de görüldüğü gibi katı model oluşturulacaktır. Profil ve Yol; profilin ve yolun tanımlandığı bölümdür. Profil; süpürmeyle oluşturulacak çizim kesitinin seçildiği bölümdür. Yol; süpürme yolunun seçildiği bölümdür. Seçenekler; Yolu Takip Et; kesit her zaman yola göre aynı açıda kalır. Normali Sabit Tut; Kesit her zaman başlangıç kesitine paralel kalır Yolu ve 1. kılavuz eğriyi takip et; yola ek olarak bir kılavuz eğrisinden faydalanarak şekil oluşturur. Yolu 1. ve 2. kılavuz eğriyi takip et; yola ek olarak iki kılavuz eğrisinden faydalanarak şekil oluşturur. Yol Boyunca Bük; kesiti yol boyunca tanımlanan derce, radyan veya dönüş cinsinden döndürerek katı oluşturur.

40 Yol Boyunca Normal Sabitle Kıvrıl; Kesiti yol boyunca bükerken yol boyunca bükülen kesiti başlangıç kesitine paralel tutar. Şekil 62: Süpürerek katı oluşturma Loft ile Katı Oluşturma Loft ile katı oluşturma komutu iki veya daha fazla profillerin aralarına katı model oluşturulması için kullanılmaktadır. Loft ile katı oluşturmada katı modeli oluşturmak istediğimiz parçanın profil çizimlerini oluşturuyoruz daha sonra bu profil çizgilerini ardışık olarak seçerek katı modeli oluşturuyoruz. Şekil 23 de verilen bardak modeli, dikdörtgen ve değişik çaplarda dairelerden meydana gelmektedir. Şekil 63: Loft ile katı oluşturma

41 Loft ile Kesim Loft ile kesim komutu farklı profiller kullanarak katı modelden kesme işlemi yapar. loft ile katı model oluşturma işleminde olduğu gibi kullanılır fakat burada katı oluşturmaz katı modelden kesme işlemi yapar. Şekil 27 te bir blok parçadan üst kısmı dikdörtgensel alt kısmı dairesel olacak şekilde loft ile kesim işlemi görülmektedir. Şekil 64: Loft ile kesim Kalınlık Ver Kalınlık ver komutu, yüzey formunda olan modelleri kalınlık vererek katı model oluşturur. Çalışma ekranında herhangi bir yüzey formu yoksa bu komut pasif halde görünecektir. Şekil 65: Kalınlık vererek katı model oluşturma

42 Kalınlaştırma Parametreleri; kalınlık vererek katı oluşturma işlemi için değerlerin tanımlandığı bölümdür. Kalınlaştırılacak yüzey; kalınlaştırma işleminin yapılacağı yüzeylerin seçildiği bölümdür. Kalınlık; çizimin seçilen tarafına kalınlık ekler. Taraf 1 i Kalınlaştır; yüzey unsurunun sadece ön tarafına kalınlık ekler. Her İki Tarafı da Kalınlaştır; yüzey unsurunun her iki tarafına da kalınlık ekler. Taraf 1 i Kalınlaştır; yüzey unsurunun sadece arka tarafına kalınlık ekler. Kalınlık; kalınlık değerinin tanımlandığı bölümdür Kalınlık Vererek Kes Bir katıyı bir yüzeye kalınlık verilerek kesme işlemi yapar. Bunun için katı model ve yüzey daha önceden oluşturulmuş olması gerekir. Şekil 66: Kalınlık vererek kesme Kalınlaştırma Parametreleri; kalınlık vererek kesme işlemi için değerlerin tanımlandığı bölümdür. Kalınlaştırılacak yüzey; kalınlaştırma işleminin yapılacağı yüzeyin seçildiği bölümdür. Kalınlık; çizimin seçilen tarafına kalınlık ekler. Taraf 1 i Kalınlaştır; yüzey unsurunun sadece ön tarafına kalınlık ekler. Her İki Tarafı da Kalınlaştır; yüzey unsurunun her iki tarafına da kalınlık ekler. Taraf 1 i Kalınlaştır; yüzey unsurunun sadece arka tarafına kalınlık ekler. Kalınlık; kalınlık değerinin tanımlandığı bölümdür Sürükleyerek Kes Sürükleyerek kes komutu bir katı model üzerinde belirlene bir profili tanımlanan bir yol boyunca kesme işlemi yapar. Şekil 24 te yol, profil ve sarı renkte kesilecek model görülmektedir.

43 Şekil 67: Sürükleyerek kes Profil ve yol, seçeneği kesme profilinin ve yolun tanımlandığı kısımdır, Seçenekler, bölümü ise değişik şekillerde kesme işlemini yapmamızı sağlar. Örneğin Oryantasyon/Büküm tipi seçeneğinden yol boyunca bük, Tanımlama seçeneğinden dönüşler seçerek dönme miktarını 5 girdiğimiz zaman şekil 26 da görüldüğü gibi bir kesme işlemi oluşacaktır. Şekil 68: Sürükleyerek ve döndürerek kesme

44 3.2. Katı Model Düzenlemeleri Katı model düzenlemeleri, katı modelin ana hatlarını oluşturulduktan sonra yapılan işlemlerdir. Bu kısımlarda iki boyutlu modellerden daha çok üç boyutlu model üzerinde çalışılır. Örneğin bir kenara radyus veya pah verilmesi, katının kabuk haline getirilmesi katı veya model içerisindeki unsurların çoğaltılması gibi birçok işlem bu komutlar ile yapılmaktadır. bu komutlar tasarımın daha kolay ve hızlı bir şekilde yapılmasını sağlar Delik Sihirbazı Delik sihirbazı, model üzerinde delik ve benzeri geometrileri oluşturmak için kullanılır. Delik sihirbazı komutunu tasarım ağacında Tip ve Konumlar olmak üzere iki seçenek görülmektedir. Tip menüsünden oluşturulacak delik unsurunun şekli belirlenir, konumlar kısmından ise oluşturulacak deliğin konumu belirlenir. Şekil 69: Delik oluşturma Sık kullanılan; bölümüne sıklıkla kullanılan delik tipleri tanımlanır ve tekrar kullanımlar için kolaylık sağlar. Varsayılanları Uygula/Sık Kullanılan Yok; varsayılan delik tiplerini uygular. Sık Kullanılan Ekleme veya Güncelleme; belirlenen delik tipini sık kullanılanlar listesine ekler. Sık Kullanılanı Sil; seçili sitili siler. Sık Kullanılanı Kaydet; seçili stili kaydeder. Sık Kullanılanı Yükle; sitili yükler. Delik Tipi; oluşturulacak delik şeklinin ve standartlarının belirlendiği bölümdür. Bunlar sırası ile Düz Havşa, Konik Havşa, Düz, Düz Tapa, Sivrilen Tapa, Eski Delik lerdir.

45 Standart; delik standartlarının seçildiği bölümdür. Tip; delikte kullanılacak vida başının tipi seçilir. Delik spesifikasyonları; seçeneğinde deliğin boyutlarının tanımlandığı bölümdür. Boyut; delik çapı belirlenir. Sığdır; bağlantı elemanı için Sıkı, Normal veya Gevşek geçme seçenekleri belirlenir. Özel Boyutlandırma Göster; seçeneği ile Boyutlandırma seçenekleri delik tipine bağlı olarak değiştirilebilir. Son koşul; Kör; seçeneğinde sabit bir değer girilir. Herşeyin içinden; parçanın sonuna kadar delik oluşturur. Bir sonrakine kadar; karşılaşacağı ilk yüzeye kadar delik oluşturur. Tepe noktasına kadar; belirlenen bir noktaya kadar delik oluşturur. Yüzeye kadar; belirlenen bir yüzeye kadar delik oluşturur. Yüzeyden ötele; bir yüzeyden itibaren belirtilen bir değer kadar delik oluşturur. Seçenekler; bu bölüm seçilen delik tipine göre değişiklik göstermektedir. Burada oluşturulacak deliğin farklı bölgelerine havşa veya boşluk oluşturulmak için kullanılır. Konumlar menüsü deliğin katı model üzerinde ki yerinin tanımlandığı bölümdür. Burada ilk olarak deliğin oluşturulması istenilen yüzey seçilir daha sonra delik veya deliklerin konumları belirlenir. Buradaki mesafeleri delik sihirbazından çıkmadan Çizim araç çubuğundan Akılı ölçülendirme komutunu kullanarak tanımlanabilir. Aynı delik profilinden aynı anda birden fazla oluşturulabilir. Her biri için ayrı ayrı işlem yapmaya gerek yoktur Radyus Radyus komutu ile katıda veya yüzey çizim unsurunda, iç ya da dış kenarlar boyunca yuvarlanmış yüzeyler oluşturur. Yuvarlatma işlemi çizim parçalarında en çok kullanılan işlemlerden birisidir. Bu yüzden bu komut içerisinde birden fazla yuvarlatma işlemi bulunmaktadır. Unsurlar araç çubuğundan Radyus komutunu seçtiğimizde tasarım ağacında gelen menüde farklı seçenekler bulunmaktadır. Manüel seçeneğinde kenar ya da yüzeyleri biz belirliyoruz, FilletXpert seçeneği ile aynı işlemin yapılması gereken birden fazla kenar var ise otomatik olarak yuvarlatma işlemini diğer kenarlara da uygulamayı sağlamaktadır. Radyus Tipi; Sabit yarıçap, kenarlar boyunca sabit yarıçap değeri ile yuvarlatma işlemi yapmaktadır. Değişken yarıçap, bir yuvarlatma işleminde başlangıç ve bitiş değerlerinin verilebilmesini sağlamaktadır. Yüz radyusu, seçim yaparken kenarların değil yüzeyleri seçerek yuvarlatma işlemi yapar. Tam daire radyusu, yüzeyler arasına yuvarlatma işlemi yapmaktadır, yüz radyusu seçeneğinden farkı burada üç yüzey seçilerek yapılmasıdır. Radyuslanacak öğeler seçeneğinden yuvarlatma değerleri girilmektedir. Çoklu yarıçap radyusu seçeneği aynı anda farklı kenarlara farklı yuvarlatma değerlerinin verilmesini sağlar.

46 Şekil 31 de manüel seçeneğindeki farklı radyus şekilleri görülmektedir. Şekil 70: Radyus seçenekleri Radyus komutundaki FilletXpert seçeneği detaylı çizim işlemlerinde aynı yuvarlatma işleminin olduğu birden fazla geometride kullanılmaktadır. Bu işlem hem seçim hem de uygulama zamanı açısından kolaylık sağlamaktadır. FilletXpert seçeneği altında ekle, değiştir ve köşe olmak üzere üç seçenek daha bulunmaktadır bunlar; Ekle seçeneği köşe birleşimlerine yuvarlatma işlemi uygulamaktadır. Şekil 32 de FilletXpert ile yapılmış bir çizim görülmektedir. Ekle seçeneğinde yuvarlatma işlemi yapılırken ekrana gelen bu menü ile model üzerinde aynı yuvarlatma işlemini farklı yerlerede uygulanması sağlanır. Fare ile üzerine gelindiğinde parça üzerinde nerelere yuvarlatma işleminin yapılacağı görülmektedir. Değiştir seçeneği daha önceden yapılmış yuvarlatmaların düzenlenmesi için kullanılmaktadır. Köşe seçeneğinde model üzerindeki iç ya da dış köşe birleşimlerindeki oluşan şekillerin düzenlenmesi sağlanmaktadır. Yüzey seçildikten sonra alt kısımda görülen alternatifleri göster seçeneğinden uygulanabilecek seçenekler görülmektedir.

47 Şekil 71: Aynı anda farklı yerlere yuvarlatma işlemi Pah Katı model üzerindeki keskin köşelere pah kırmak için kullanılır. Endüstriyel parçalarda pah operasyonu çok kullanılmaktadır. İmal edilebilirliği radyusa göre daha kolaydır. Keskin köşelerin yumuşatılmasında sıklıkla kullanılır. Bunun yanında bir kenara açı vermek ve benzeri birçok işlemde kullanılır. Aşağıda pah operasyonunun seçenekleri anlatılmıştır. Pah Parametreleri; kenarlara pah oluşturmak için değerlerin tanımlandığı bölümdür. Kenarlar ve Yüzeyler; pah oluşturulmak istenen kenar veya yüzeylerin seçildiği bölümdür. Açı Mesafesi; oluşturulacak pah açı değerlerine ve uzaklığa göre yapılacaksa bu seçenek seçilerek, Uzaklık seçeneğinden seçilen kenara göre uzaklığı ve Açı seçeneğinden de açı ölçüleri girilir. Uzaklık uzaklığı; oluşturulmak istenen pah uzaklık değerlerine göre oluşturulmak isteniyorsa bu seçenek seçilir. Uzaklık seçeneğinden birinci mesafe, Uzaklık seçeneğinden ikinci mesafe girilerek pah oluşturulur. Tepe noktası; kesişen kenarlara pah oluşturulduğunda, kesişim noktasında oluşan şekli değiştirebilmek için kullanılır. Yüzlerin içinden seç; kenarları gizleyen yüzlerden kenar seçimini yapabilmek için kullanılır. Unsurları tut; Pah uyguladığınızda normalde kaldırılacak kesimler ve ekstrüzyonlar gibi unsurları tutmak için kullanılır. Teğet yayma; Pahı seçilen objeye teğet yüzler veya kenarlara uzatmak için kullanılır. Tam önizleme, Kısmı önizleme, önizleme yok, önizleme görüntü seçenekleridir.

48 Şekil 72: Pah operasyonu Ölçek Ölçek komutu ile oluşturulan modellerin belirli bir oranda küçültme veya büyültme işlemleri yapar. Parçanın ölçeklendirilmesi için kullanılan üç seçenek vardır, bu seçenekler ölçeklendirme işlemi yaparken parçanın ne tarafa doğru hareket ettirileceğini belirler. Şekil 73: Ölçeklendirme

49 Ölçek parametreleri; ölçeklendirme işlemi için değerlerin tanımlandığı bölümdür. Merkez Noktası; modelin merkez noktası ölçeklendirme merkezi olacak şekilde modeli ölçeklendirir. Orijin; orjin noktası ölçeklendirme merkezi olacak şekilde modeli ölçeklendirir. Koordinat Sistemi; kullanıcı tarafından tanımlanan bir koordinat merkezinin ölçeklendirme merkezi olacak şekilde modeli ölçeklendirir Feder Feder komutu model üzerinde açılı olan yüzeylerin arasına destek atmak için kullanılır. Yüzeyler arasına oluşturulacak bir skeç çizimine kalınlık verilerek katı model oluşmasını ve yüzeylerle birleşmesini sağlar. bunun için ilk olarak iki boyutlu modelleme ortamında şeklin feder oluşması istenilen düzlemine bir çizgi çizilir, daha sonra bu çizgi feder komutu kullanılarak katı hale dönüştürülür. Aşağıdaki şekil için tek bir çizgi çizmek yeterlidir. Şekil 74: Feder oluşturma Parametreler; feder işlemi için değerlerin tanımlandığı bölümdür. Kalınlık; çizimin seçilen tarafına kalınlık ekler. İlk Taraf; çizgi unsurunun sadece ön tarafına kalınlık ekler. Her İki Taraf; çizgi unsurunun her iki tarafına da kalınlık ekler. İkinci Taraf; çizgi unsurunun sadece arka tarafına kalınlık ekler. Feder Kalınlığı; feder kalınlık değerinin tanımlandığı bölümdür. Ekstrüzyon Yönü; ekstrüzyon yönünün tanımlandığı kısımdır. Çizime Paralel; Feder ekstrüzyonunu çizime paralel olarak oluşturur. Çizime Dik; Feder ekstrüzyonunu çizime dik olarak oluşturur. Malzeme tarafını ters çevir; ekstrüzyonun yönünü değiştirir. Draft Açık/Kapalı; oluşturulacak federe açı ekler. Seçili Konturlar; Feder unsurunu oluşturmada kullanılan çizim konturlarını listeler.

50 Şekil 75: Feder oluşturulmuş parça Draft Oluşturulan katı modellerin yüzeylerine açı vermek istenildiğinde draft komutu ile verilir. Bu komut için herhangi bir iki boyutlu çizime ihtiyaç yoktur tamamen katı model üzerinden işlemler yapılabilir. Şekil 76: Draft operasyonu Draft komutu araç yöneticisinde Manüel ve DraftXpert iki menü bulunmaktadır. Manüel; denetimi unsudr düzeyinde tutmak için kullanılır. Bu menünün özellikleri aşağıda verildiği gibidir. Draft Tipleri; açılandırma tipini seçildiği bölümdür. Burada üç tip draft seçeneği vardır. Nötr Düzlem; bu seçenekte model ürerinde iki düzlem seçilir. Bunlardan birincisi Nötr Düzlem dir ve draft işleminin başlangıç yeridir. Seçilen ikinci düzlem ise Draft olacak yüzeyler açılandırılacak olan yüzeylerdir. Bu seçenek aşağıdaki kademeler izlenerek draft oluşturulur.

51 a. Draft Tipi'nde Nötr Düzlem'i seçin b. Draft Açısı altında, derece cinsinden bir değer belirtin. Draft açısı, nötr düzleme dik olarak ölçülür. c. Nötr düzlem için bir yüz veya düzlem seçin. Gerekirse, drafta ters yönde eğim vermek için Yönü ters çevir'i seçin. d. Draft olacak yüzler için grafik alanında draft yapılacak yüzleri seçin. e. Draftı oluşturmak için Tamam'ı tıklayın. Ayrım hattı; Ayrım çizgisi seçeneği, yüzeylere bir ayrım çizgisi etrafında draft uygulamanızı sağlar. Ayrım çizgisi düzlemsel olmayabilir. Ayrım çizgisinin kullanıldığı bir draftta bir Basamak draftı da ekleyebilirsiniz. Bir ayrım çizgisi üzerinde draft yapmak için, önce bir ayrım çizgisi ekleyerek draft yapılacak yüzleri bölebilir veya varolan bir model kenarını kullanabilirsiniz. Ardından, çekme yönünü veya malzemenin kaldırıldığı ayrım çizgisi tarafını belirlersiniz. Bu seçenek aşağıdaki kademeler izlenerek draft oluşturulur. a. Bir ayrım çizgisi eğrisi ekleyin. b. Draft Tipi altında, Ayrım Çizgisi'ni seçin. Kimi koşullarda, Azaltılmış açıya izin ver onay kutusunu işaretleyin. c. Draft Açısı altında, Draft açısı değerini girin. d. Çekme Yönü altında, çekme yönünü göstermek üzere grafik alanından bir kenar veya yüz seçin. e. Okun yönüne dikkat edin ve gerekirse Yönü Ters Çevir simgesini tıklayın. f. Ayrım Çizgileri altında, grafik alanındaki ayrım çizgilerini seçin. Okun yönüne dikkat edin. Ayrım çizgisinin her segmenti için farklı bir draft yönü belirlemek üzere, Ayrım Çizgileri kutusunda kenarın adına tıklayın ve Diğer Yüz'e tıklayın. g. Yüz yayma tipini seçin, Hiçbiri; yalnızca seçili yüze draft yapar. Teğet Boyunca; draft öğesini seçilen yüze teğet olan tüm yüzlere uzatır. h. Draftı oluşturmak için Tamam'ı tıklayın. Basamak Draftı; ayrım çizgisi draftının bir varyasyonudur. Basamaklı draft, Çekme Yönü olarak kullanılan düzlemin etrafında döndürülen bir yüz oluşturur. Bu, basamakları temsil eden küçük yüzler (aşağıdaki örnekte mavi ile vurgulanmıştır) oluşturur. Bu seçenek aşağıdaki kademeler izlenerek draft oluşturulur. a. İstediğiniz ayrım çizgisini oluşturun. Aşağıdakilerin sağlandığından emin olun: Her draft yüzü üzerinde en az bir ayrım çizgisi, ayrım düzlemi ile çakışıktır. Diğer tüm ayrım çizgisi segmentleri, düzlemin çekme yönündedir. Ayrım çizgisi segmentlerinden hiçbiri, düzleme dik değildir. b. Draft tipi altında, Basamaklı Draft öğesini seçin. Yüzeylerin konikleştirilmiş yüzeylerle aynı şekilde oluşturulmasını isterseniz Konik basamaklar öğesini seçin. Yüzeylerin orijinal ana yüze dikey olmasını istiyorsanız Dikey basamaklar öğesini seçin. c. Draft Açısı altında, dereceyi girin. d. Çekme Yönü altında:

52 Çekme yönünü göstermek üzere bir düzlem seçin. Drafta ters yönde eğim vermek için Yönü Ters Çevir simgesine tıklayın e. Ayrım Çizgileri altında Grafik alanında ayrım çizgisi segmentlerini seçin. Önizleme okunun yönüne dikkat edin. Ayrım çizgisinin her segmenti için farklı bir draft yönü belirlemek istiyorsanız Diğer Yüz'ü tıklayın. Yüz yayma'da bir tip seçin Hiçbiri; yalnızca seçili yüze draft yapar. Teğet Boyunca; draft öğesini seçilen yüze teğet olan tüm yüzlere uzatır. f. Draftı oluşturmak için Tamam'ı tıklayın. DraftXpert; DraftXpert, nötr düzlem draftları oluşturma ve değiştirme işlemlerini yönetir. DraftXpert, draft işlemlerini deneme ve hata yoluyla gerçekleştirir. Draft açısını ve draft referanslarını seçersiniz ve DraftXpert, bitişik radyusların önündeki draft unsurlarını otomatik olarak yeniden düzenlemek de dahil geri kalan işlemleri yönetir Kabuk Kabuk komutu, bir parçanın içini boşaltılabilmesini sağlar. Katı model üzerindeki seçtiğiniz yüzleri açık bırakır ve kalan yüzlerde ince duvarlı unsurlar oluşturur. Model üzerinde herhangi bir yüz seçmeden bir katı parçanın içini boşaltarak kapalı bir model oluşturulabilir. Bir modelin içini birden fazla kalınlık kullanarak da boşaltılabilir. Şekil 77: Kabuk komutu Parametreler; kabuk işlemi için değerlerin tanımlandığı bölümdür. Kalınlık; oluşturulmak istenilen kabuk miktarının tanımlandığı bölümdür.

53 Kaldırılacak Yüzler; bu bölümden kaldırılmak istenen yüzeyler seçilir. Burada seçilen yüzey silinir diğer yüzeylere verilen değere göre kabuk haline gelir. Dışa doğru iç boşaltma; seçeneği işaretlenirse parçanın dışına doğru genişletilerek kabuk oluşturulur. Önizlemeyi göster; seçerek kabuk unsurunun önizlemesini görüntülenir. Çoklu Kalınlık Ayarı; model içerisinde farklı kalınlıklarda kabuk unsurları oluşturabilmek için kullanılır. Yüzleri kaldırabilir, kalan yüzler için bir varsayılan kalınlık ayarlayabilir, ardından kalan yüzler arasından seçtiğiniz yüzler için farklı kalınlıklar tanımlayabiliriz. Kalınlık; oluşturulmak istenilen farklı kalınlıktaki kabuk miktarının tanımlandığı bölümdür. Çoklu Kalınlıklı Yüzler; bu seçenekten farklı kalınlıkta olmasını istediğimiz yüzeyler seçilir. Şekil 78: Farklı kabuk kalınlıklarında oluşturulmuş katı model Sar Sar komutu, bir çizimi düzlemsel veya düzlemsel olmayan bir yüzün üzerine sarma işlemini yapar. Bu sayede dairesel yüzeyler üzerine üç boyutlu çizgi unsurları yerleştirilmiş olur Silindirik, konik veya ekstrüze modellerden düzlemsel bir yüz oluşturabilirsiniz. Ayrıca, düzlemsel bir profil seçerek çoklu, kapalı spline çizimleri de ekleyebilirsiniz. Sarma unsuru, kontur seçimini ve çizimlerin yeniden kullanımını destekler. Bir sarma unsurunu birden fazla yüze yansıtabilirsiniz. Burada dikkat edilmesi gereken bir durum vardır, sarılacak unsur sarma işlemi yapılacak yüzeye teğet olmalıdır.

54 Şekil 79: Sarma işlemi Sarma Parametreleri; sarma işlemi için değerlerin tanımlandığı bölümdür. Kabart; yüz üzerinde kabartılmış bir unsur oluşturur. Söndür; Yüz üzerinde girintili bir unsur oluşturur. Scribe; Yüz üzerinde çizim konturlarının baskısını oluşturur. Sarma Çizimi için Yüz; sarma işleminin yapılacağı yüzeyin seçildiği bölümdür. Kalınlık; kabartma ya da söndürme işleminin yapılacağı kalınlık değerinin girildiği bölümdür. Yönü ters çevir; işlemin yapılacağı yönü ters çevirir. Çekme Yönü; kabarık veya söndür işlemlerinin yönlerini değiştirebilmek için kullanılır. Bir çizgi veya doğrusal bir kenar ile seçim yapılabilir. Aşağıdaki şekilde sırası ile Kabart, Söndür ve Scribe işlemlerini görülmektedir. Şekil 80: Kabart, Söndür ve Scribe işlemleri

55 Aynalama Aynalama komutu, modellerin veya modellerin içerisindeki unsurların seçilen bir düzleme ya da yüzeye göre simetriğinin oluşturulması için kullanılır. Şekil 81: Aynalama model oluşturma Aynalama Yüzü/Düzlemi; aynalama işleminin yapılacağı düzlemin veya yüzeyin seçildiği bölümdür. Aynalanacak Unsurlar; aynalama işlemini unsurları kullanarak yapar. Aynalanacak Yüzeyler; aynalama işlemini yüzeyleri kullanarak yapar. Aynalanacak gövdeler; aynalama işlemini gövdeleri kullanarak yapar. Seçenekler; bölümü aynalama yöntemine göre farklılık gösterir. Eğer aynalanacak gövdeler seçeneği kullanılırsa, Katıları birleştir; model aynalama işleminden sonra temas birbiri ile temas ediyorsa iki odelin birleştirilmesini sağlar Doğrusal Çoğaltma Modelleri veya unsurları, bir ya da iki yönde belirlenen doğrultu ve mesafede çoğaltma işlemi için kullanılır. Aşağıda doğrusal çoğaltma araç yöneticisi açılanmıştır. Yön 1; birinci yönde çoğaltma işlemi için gerekli olan tanımlamaların yapıldığı bölümdür. Yönü Ters Çevir; çoğaltma yönünü tersine çevirmek için kullanılır. Aralama; birinci yönde yapılacak çoğaltma işleminin aralık değerinin tanımlandığı kısımdır. Örnek Sayısı; çoğaltma örneklerinin sayısının tanımlandığı bölümdür. Yön 1; ikinci yönde de çoğaltma işlemi yapılacaksa gerekli olan tanımlamaların yapıldığı bölümdür.

56 Yalnız çekirdeği çoğalt; Yön 1'e ait çoğaltma örneklerini çoğaltmaksızın sadece seçilen unsurları kullanarak Yön 2 yönünde bir doğrusal çoğaltma oluşturur. Çoğaltılacak Unsurlar; çoğaltma işlemini unsurları kullanarak yapılmasını sağlar. Çoğaltılacak Yüzeyler; çoğaltma işlemini yüzeyleri kullanarak yapılmasını sağlar. Çoğaltılacak Katı/Yüzey Gövdeleri; çok unsurlu bir parça çoğaltılması için kullanılır. Atlanacak Örnekler; çoğaltmayı oluştururken grafik alanında seçtiğiniz çoğaltma örneklerini atlar. Seçenekler; Çizimi değiştir; tekrarlandıkça çoğaltmanın değişmesini sağlar. Geometri çoğaltma; çoğaltmayı oluştururken unsurun her örneğini çoğaltmak ve çözümlemek yerine sadece unsurların geometrisini kullanır. Şekil 82: Doğrusal çoğaltma Dairesel Çoğaltma Dairesel çoğaltma işlemi, model veya unsurların bir eksen etrafında döndürülerek çoğaltma işlemini yapar. Aşağıda dairesel çoğaltma araç yöneticisi açılanmıştır. Parametreler; sarma işlemi için değerlerin tanımlandığı bölümdür. Yönü Ters Çevir; çoğaltma yönünü tersine çevirmek için kullanılır. Açı; çoğaltma örnekleri arasındaki açı değerini ayarlar. Örnek Sayısı; çoğaltılacak örnek sayısının belirlendiği bölümdür. Eşit aralık; örnek sayısını 360 açı değeri içerisine eşit aralıklarla atanmasını sağlar.

57 Çoğaltılacak Unsurlar; çoğaltma işlemini unsurları kullanarak yapılmasını sağlar. Çoğaltılacak Yüzeyler; çoğaltma işlemini yüzeyleri kullanarak yapılmasını sağlar. Çoğaltılacak Katı/Yüzey Gövdeleri; çok unsurlu bir parça çoğaltılması için kullanılır. Atlanacak Örnekler; çoğaltmayı oluştururken grafik alanında seçtiğiniz çoğaltma örneklerini atlar. Seçenekler; Çizimi değiştir; tekrarlandıkça çoğaltmanın değişmesini sağlar. Geometri çoğaltma; çoğaltmayı oluştururken unsurun her örneğini çoğaltmak ve çözümlemek yerine sadece unsurların geometrisini kullanır. Görsel Özellikleri Yay; SolidWorks renklerini, kaplamalarını tüm çoğaltma örneklerine yayar. Şekil 83: Dairesel çoğaltma 3.3. Referans Elemanlar Referans geometriler, katı unsurlarının veya skeçlerin oluşturulması sırasında sabit düzlemsel yüzeylerin, açılı düzlemsel yüzeylerin, doğrusal eğri veya kenarların olmadığı yerlerde kullanılan unsurlardır. Referans geometriler tasarım üzerinde doğrudan görünmeyen fakat modelleme için çok önemli elemanlardır. Düzlemler, eksenler, noktalar ve koordinat sistemleri sıklıkla kullanılan temel referans elemanlarıdır. Referans elemanlar kullanılmadan modelleme yapmak oldukça zorlaşır. Bu nedenle referans elemanlar katı modelleme yaparken çok önemli unsurlardır Düzlemler Modelleme yapılırken var olan üç düzlemin (ön, üst ve sağ düzlemler) dışında farklı açı ve konumlarda düzlemler oluşturmak amacıyla kullanılır. Bu düzlemlerin oluşturulması için Referans Geometri araç çubuğundaki Düzlem komutu ile gerçekleştirilir. Parça veya montaj işlemlerinde düzlemler oluşturulabilir. Oluşturulan bu düzlemleri, çizim yapmak, bir modelin kesit görünümünü oluşturmak, teknik resim için ve benzeri yerlerde kullanılabilir.

58 Bir düzlem oluşturabilmek için; Referans Geometri araç çubuğundan Düzlem komutu seçilir. Tasarım ağacından İlk Referans için bir obje seçilir ve alt kısmında ki seçeneklerden düzlem işlemi değiştirilebilir. Düzlem oluşturmak için İkinci Referans veya Üçüncü Referans seçilir. Şekil 84: Düzlem oluşturma İlk Referans; düzlemi tanımlamak için ilk referansı seçin. Seçiminize dayanarak diğer sınırlandırma tipleri görünür. Paralel; seçilen düzleme paralel bir düzlem oluşturur. Örneğin bir referans için bir yüz ve diğer referans için bir nokta seçin. Yazılım, yüze paralel ve noktaya çakışık olan bir düzlem oluşturur. Dik Açı; seçilen referansa dik açılı olan bir düzlem oluşturur. Örneğin, bir referans için bir kenar veya eğri seçin ve diğer referans için bir nokta veya tepe noktası seçin. Düzlem, noktadan geçen eğriye dik açılı oluşturulur. Çakışık; seçilen referansın içinden geçen bir düzlem oluşturur. Yansıt; bir nokta, tepe noktası, orijin veya koordinat sistemi gibi tekil bir objeyi bir düzlemsel olmayan yüzün üzerine yansıtır. Teğet; silindirik, konik, silindirik olmayan veya düzlemsel olmayan yüzlere teğet bir düzlem oluşturur. Açıda; bir silindirik yüze veya düzleme bir açısı olan bir kenar, eksen veya çizim çizgisini üzerinden bir düzlem oluşturur.

59 Oluşturulacak Düzlem sayısı; oluşturulacak düzlemlerin sayısının verildiği bölümdür. Öteleme uzaklığı; bir düzleme veya yüze belirtilen bir uzaklıkta paralel olan bir düzlem oluşturur. İkinci Referans ve Üçüncü Referans; yapılan seçim ve model geometrisine göre ilk referans ile aynı seçenekleri içerir. Çizgilerden (en az iki çizgi veya bir çizgi bir nokta) ya da noktalardan (en az üç nokta) faydalanılarak düzlem oluşturmamızı sağlar. Referans düzlemleri gizlemek veya göstermek için; grafik alanında veya tasarım ağacında düzlemi fare ile sağ tıklayarak gizle veya göster diyebiliriz Eksenler Eksenler katı modelleme yapılırken kullanıcıya yardımcı olacak doğrusal referans eksenler oluşturmak amacıyla kullanılır. Döndürerek katı modelleme, aynalama, döndürerek çoğaltma gibi birçok işlemlerde kullanılırlar. Şekil 85: Referans eksen oluşturma Referans Objeleri; seçili objeleri görüntüler. Bir Çizgi/Kenar/Eksen; herhangi düz çizgi, bir parçanın düz kenarı veya silindirik bir şeklin ekseni boyunca referans eksen oluşturmak için kullanılır. İki Düzlem; kesişen iki düzlemin kesişim eğrisi boyunca referans düzlem oluşturmak için kullanılır. İki Nokta/Tepe Noktası; seçilen iki nokta arasına referans eksen oluşturmak için kullanılır. Silindirik/Konik Yüz; silindirik veya konik şekillerin ekseni boyunca referans eksen oluşturmak için kullanılır. Nokta ve Yüz/Düzlem; seçilen bir yüzey veya düzleme dik olacak şekilde, seçilen bir noktadan referans eksen oluşturmak için kullanılır.

60 Koordinat Sistemi Koordinat sistemleri katı modelleme yapılırken kullanıcıya yardımcı olacak koordinat merkezleri oluşturmak amacıyla kullanılır. Bu sayede genel koordinat sistemi yerine herhangi bir yerde koordinat sistemi oluşturularak kullanılabilir. Şekil 86: Koordinat sistemi oluşturma Orjin; oluşturulacak koordinat sisteminin merkezi için gerekli olan noktanın tanımlanması için kullanılır. X,Y ve Z Eksenleri; oluşturulacak koordinat sisteminin eksenlerinin belirlenmesi için kullanılır. Yönü Ters Çevir; seçilen eksenlerin yönünü tersine çevirmek için kullanılır Nokta Modelleme yapılırken, yardımcı eksenleri, yardımcı düzlemleri, koordinat eksenlerini oluştururken ya da düzenlerken birçok yerde noktalara ihtiyaç duyulur. Eğrilerde belirli bir mesafe uzaklıkta olan birden fazla nokta oluşturulabilir. Aynı zamanda iki boyutlu çizim yapılırken belirli bir yeri tanımlayabilmek için nokta kullanılır. Referans Objeleri; referans noktası oluşturmak için kullanılan seçili objeleri görüntüler. Yay merkezi; seçili yay veya dairenin merkezinde bir referans noktası oluşturur. Yüzün merkezi; seçilen düzlemsel veya düzlemsel olmayan yüzeylerin kütle merkezinde bir referans noktası oluşturur. Kesişme; İki seçili objenin kesişmesinde bir referans noktası oluşturur. Kenarlar, eğriler ve çizim kesitleri seçebilirsiniz. Yansıtma; Başka bir objeye yansıtılan objeden bir referans noktası oluşturur. Yansıtılacak obje ve üzerine yansıtılacak iki obje seçilir. Noktaları, eğri ve çizim kesitlerinin uç noktalarını, katı ve yüzeylerin tepe noktalarını düzlemlere ve yüzlere (düzlemsel veya düzlemsel olmayan) yansıtabilir. Eğri boyunca uzaklık ya da çoklu referans noktası; Kenarlar, eğriler veya çizim kesitleri boyunca referans noktaları kümesi oluşturur. Uzaklık, yüzde ve eşit dağıt olmak üzere üç seçenek mevcuttur.

61 Uzaklık; Girdiğiniz uzaklık kadar mesafede referans noktası sayısı oluşturur. İlk referans noktası uç noktada değil, uç noktadan bu kadar uzaklıkta oluşturulur. Yüzde; Girdiğiniz yüzde kadar mesafede referans noktası sayısı oluşturur. Yüzde, seçili obje uzunluğunun yüzdesi anlamına gelir. Eşit Dağıt; Referans noktalarının sayısını obje üzerinde eşit dağıtır. Referans noktalarının sayısını düzenlerseniz, referans noktalarının konumları başlangıç uç noktasına göre güncellenir. Referans nokta sayısı; Seçili nesne boyunca oluşturulacak referans noktalarının sayısının tanımlandığı bölümdür. Şekil 87: Yardımcı nokta oluşturma Kütle Merkezi Tasarım yapılan parçanın kütle merkezinin gösterilmesi için kullanılır. Grafik alanında, modelin kütle merkezinde görünür. Tasarım ağacında, Kütle Merkezi simgesi Orijin öğesinin hemen altında görünür. Şekil 88: Kütle merkezi

62 Uygulama 1 Bu uygulamada aşağıda iki boyutlu resmi verilen parçanın SolidWorks programı ile çizim aşamaları gösterilmektedir. Şekil 89: Uygulama 1 1. Dosya Yeni veya Standart araç çubuğundan Yeni butonuna tıklayın ve açılan dosya seçim penceresinden Parça seçeneğini seçin. Bu seçim işlemlerini yaptıktan sonra aşağıda gösterilen parça tasarım sayfası açılacaktır.

63 2. Skeç ortamına girebilmek için çizim alanından veya unsur ağacından düzlemsel nesne seçildiğinde açılan yan menüden Çizim ya da bir düzlem seçildikten sonra Çizim komut menüsünden Çizim ikonunu seçilir. 3. SolidWorks programında ilk açılan skeç dik olarak ekrana gelir. Bundan sonra açılan skeçler dik olmayacaktır. dik bakışa getirebilirsiniz. butonuna tıklayarak veya klavyeden Crtl+8 tuşlarına basarak 4. Aşağıda görülen Çizim araç çubuğundan Daire butonuna tıklayın. 5. Çizim alanında orijine farenin sol tuşu ile tıklayın (tıklayıp bırakın). Fareyi sürükleyin ve aşağıda verilen bir daire çizin.

64 6. Aşağıda görülen Çizim araç çubuğundan Akıllı Ölçülendirme komutunu tıklayın ve çizim alanında çizmiş olduğunuz daireyi seçin. Fareyi sürükleyin ve boş bir yere tıklayın. Aşağıda görülen ölçülendirme penceresi açılacaktır. 7. Açılan pencereye 30 mm değerini girin ve onaylayın. Dairenin çapı 30 olarak ölçülendirilecektir. 8. Yine Daire aracını kullanarak orijine daha büyük bir daire çizin ve akıllı ölçülendirme komutunu kullanarak çapını 120 mm olarak verin. 9. Çizgi komutunu kullanarak orijine farenin sol tuşu ile tıklayın (tıklayıp bırakın). Fareyi sağ tarafa yatay olarak sürükleyin ve aşağıda verildiği gibi bir çizgi oluşturun. Daha sonra akıllı ölçülendirme komutunu kullanarak boyunu 160 mm olarak giriniz.

65 10. Oluşturulan doğrusal çizginin üzerine farenin sol tuşunu kullanarak seçin ve açılan küçük pencereden değiştiriniz. Yardımcı Geometri komutunu seçerek çizgiyi referans çizgisi olarak 11. Daire komutunu tıklayın ve aşağıdaki resimde görüldüğü gibi çizgi üzerinde bir nokta seçiniz. Akıllı ölçülendirme komutunu kullanarak çapını 20 mm olarak giriniz. 12. Oluşturulan dairenin merkeze uzaklığını tanımlayabilmek için akıllı ölçülendirme komutunu seçiniz daha sonra ilk olarak orijini seçin ardından bir önceki adımda oluşturulan dairenin merkezini seçiniz. Açılan pencereye 70 değerini yazınız.

66 13. Tekrar Daire komutunu seçini ve aşağıdaki resimde görüldüğü gibi çizgi üzerinde bir nokta seçiniz. Akıllı ölçülendirme komutunu kullanarak çapını 70 mm olarak giriniz ve orijine uzaklığını da 125 mm olarak giriniz. 14. Yine Daire aracını kullanarak son oluşturulan dairenin merkezini kullanarak 40 mm çapında daire oluşturunuz. 15. Daire komutunu tıklayın ve aşağıdaki resimde görüldüğü gibi bir daire oluşturun. Akıllı ölçülendirme komutunu kullanarak çapını 200 mm olarak giriniz.

67 16. menüsünden, İlişki Ekle komutunu seçiniz. Sonra 120 mm çemberi seçin sonra 200 mm lik çemberi seçerek unsur ağacından Teğet ikonunu seçiniz. Daha sonra aynı işlemi 200 mm çembere ve 40 mm lik çembere uygulayarak çemberleri teğet olarak birleştiriniz.

68 17. Budama komutunu kullanarak aşağıdaki 200 mm lik çemberin üst kısmından seçerek budayınız. 18. Budama işlemini yaptıktan sonra aynı işlemi alt kısma da uygulamak için aynalama yöntemini kullanıyoruz. Araç çubuğundan Objeleri Aynala komutunu seçiyoruz. Unsur ağacında açılan pencereden Aynalanacak objeler bölümünden bir önceki işlemde oluşturduğumuz yayı (mavi renkteki yay) seçiyoruz ve sonra Etrafında aynala bölümünden dokuzuncu adımda oluşturduğumuz referans çizgisini seçiyoruz. Son olarak Tamam bölümüne basarak aynalama işlemini bitiriyoruz.

69 19. Budama komutunu kullanarak aşağıdaki resimde gösterilen yerlerden budama işlemini yapıyoruz. (a) (b) 20. Çizgi komutunu kullanarak ilk olarak resimde gösterilen 1 numaralı dairenin üst kısmından seçiyoruz daha sonra 2 numaralı dairenin de üst kısmından seçerek ikisi arasında teğet bir çizgi oluşturuyoruz. Bu işlemi aynı şekilde alt tarafa da uyguluyoruz. 21. Budama komutunu kullanarak aşağıdaki resimde gösterilen yerlerden budama işlemini yapıyoruz.

70 22. Çizgi komutunu seçtiğimizde Çizgi ve Merkez Çizgisi açılmaktadır. Buradan Merkez Çizgisini seçiyoruz ve orijin noktasından Y ekseninde dikey bir çizgi oluşturuyoruz. Daha sonra bu oluşturduğumuz merkez çizgisinin ölçüsünü Akıllı Ölçülendirme komutunu kullanarak 75 mm olarak düzenliyoruz. 23. Son oluşturduğumuz merkez çizgisinin uç kısmına Daire komutunu kullanarak 10 mm çapında ve 32 mm çapında iki adet daire oluşturuyoruz.

71 24. Çizgi komutunu kullanarak oluşturduğumuz 32 mm çapındaki dairenin yan taraflarından aşağıya doğru dikey çizgiler çiziyoruz. 25. Budama komutunu kullanarak aşağıdaki resimde gösterilen yerlerden budama işlemini yapıyoruz. Budama işleminde farenin sol tuşuna basılı olarak fareyi sürüklediğimizde farenin geçtiği yerler budanacaktır. 26. Araç çubuğundan Dairesel Çizim çoğaltma komutunu seçiyoruz. İlk olarak döndürme merkezi olarak orijin noktasını seçiyoruz. Unsur ağacında açılan pencereden Eşit aralık kutusu işaretli ise işareti kaldırıyoruz. Aralama ölçüsünü 90, Örnek Sayı değerini ise 3 olarak değiştiriyoruz. gösterilen çizgileri seçiyoruz. Son olarak Çoğaltılacak Objeler bölümünden resimde Yönü Ters Çevir kısmını seçerek çizimlerin saat yönünün tersine doğru kopyalanmasını sağlıyoruz ve döndürerek kopyalama işlemini bitiriyoruz. Tamam butonuna basarak

72 27. Son olarak Budama komutunu kullanarak aşağıdaki resimde gösterilen yerlerden budama işlemini yaparak çizim işlemini bitiriyoruz.