1- FİNANSAL SİSTEMİN TEMEL PRENSİPLERİ

Transkript

1 İÇİNDEKİLER 1- FİNANSAL SİSTEMİN TEMEL PRENSİPLERİ I. FİNANSAL SİSTEMİN BÖLÜMLERİ... 1 A. Finansal Sistemin Beş Bölümü... 1 B. Finansal Sistemin Bölümlerinin Fiziksel Görünümünde Gelişmeler... 2 II. FİNANSAL SİSTEMİNİN ÇEKİRDEK PRENSİPLERİ... 4 A. Birinci Çekirdek Prensip: Zamanın Değerinin Olması... 4 B. İkinci Çekirdek Prensip: Riskin Ödünleşme Gerektirmesi... 4 C. Üçüncü Çekirdek Prensip: Enformasyonun Kararların Temelini Oluşturması... 5 D. Dördüncü Çekirdek Prensip: Piyasaların Fiyatları Oluşturması ve Kaynakları Tahsis Etmesi... 6 E. Beşinci Çekirdek Prensip: İstikrarın Refahı Arttırması... 7 III. PARA VE ÖDEMELER DENGESİ... 7 A. Para ve Kullanımı Ödeme Aracı Olarak Para Hesap Birimi Olarak Para Birikim Aracı Olarak Para... 9 B. Ödemeler Sistemi Mal ve Kağıt Para Sistemleri Çekler Elektronik Ödemeler C. Türkiye de Parasal Büyüklükler ve Çeşitli Para Arzı Tanımları FİNANSAL KURUMLAR A, FİNANS ARAÇLARA, FİNANSAL PİYASALARA GENEL BAKIŞ I. FİNANSAL PİYASALAR VE KURUMLAR NİÇİN İNCELENMEKTEDİR? II. FİNANSAL ARAÇLAR A. Finansal Araçların Tanımı B. Finansal Araçların Kullanımı C. Finansal Araçların Nitelikleri: Standart Olmaları ve Enformasyon D. Asıl ve Türev Araçlar E. Finansal Araçların Değerini Etkileyen Etmenler F. Finansal Araç Örnekleri Öncelikle Değer Birikimi İçin Kullanılan Finansal Araçlar Öncelikle Risk Transferi İçin Kullanılan Finansal Araçlar III. FİNANSAL PİYASALARA GENEL BAKIŞ A. Birincil Piyasalar- İkincil Piyasalar Birincil Piyasalar İkincil Piyasalar B. Merkezileştirilmiş Alım-Satım-Tezgah Üstü Piyasalar C. Borç-Hisse Senedi Piyasaları- Türev Piyasalar D. Para, Sermaye ve Döviz Piyasaları Para Piyasaları Sermaye Piyasaları Döviz Piyasaları IV. FİNANSAL KURUMLARA GENEL BAKIŞ A. Finansal Kurumların Önemi B. Finansal Kurumların Gerçekleştirdiği Ekonomik İşlevler İzleme Maliyetleri Likidite ve Fiyat Riski C. Finansal Kurumların Fon Arzcılarına Sağladığı Ek Yararlar D. Finansal Kurumların Bütün Ekonomiye Sağladığı Ekonomik İşlevler Para Politikasının Aktarımı Kredi Tahsisi Kuşaklararası Servet Transferi ya da Zaman Aracılığı Ödeme Hizmetleri F. Finansal Kurumların Karşılaştığı Riskler V. FİNANSAL SİSTEMİN DÜZENLENMESİ A. Hükümetin Finansal Piyasaları Düzenleme Nedenleri Yatırımcılara Yönelik Enformasyonun Artırılması Finansal Aracıların Sağlamlığının Sağlanması Para Politikasının Kontrolünün İyileştirilmesi B. Düzenlemelerin İçeriği C. Hükümetin Sağladığı Güvenlik Ağının Yarattığı Sorunlar FİNANSAL YAPI TEORİSİ I. DÜNYADAKİ FİNANSAL YAPIYLA İLGİLİ TEMEL OLGULAR II. İŞLEM MALİYETLERİ SORUNU A. İşlem Maliyetlerinin Finansal Yapıyı Etkilemesi B. Finansal Aracıların İşlem Maliyetlerini Azaltması III. ASİMETRİK ENFORMASYON: TERS SEÇİM VE AHLAKİ RZİKO (MORAL HAZARD) A. Ters Seçimin Finansal Yapıyı Etkilemesi: Akerlof Limonu Sorunu Hisse Senedi ve Bono Piyasalarında Limon Sorunu Ters Seçim Sorunun Çözümüne Yardım Eden Araçlar a. Özel Üretim ve Satış Enformasyonu b. Beleşçilik Sorunu (Free rider Problem) c. Kamu Düzenlemesi ve Asimetrik Enformasyon d. Finansal Aracılık ve Ters Seçim e. Teminat ve Öz Varlık B. Ahlaki Riziko: Sorunları ve Çözümleri Hisse Senedi Sözleşmelerinde Ahlaki Riziko: Asıl-Vekil Sorunu Asıl-Vekil Sorununun Çözülmesine Yardım Eden Araçlar C. Ahlaki Rizikonun Borç Piyasasının Finansal Yapısını Etkilemesi... 45

2 D. Borç Sözleşmelerinde Ahlaki Rizikonun Giderilmesine Yardım Eden Aletler Öz Kaynak Kısıtlayıcı Yazılı Taahhütlerin Yönetim ve Yaptırımı FAİZ ORANI VE BAZI HESAPLAMALAR I. FAİZ ORANLARININ ÖLÇÜLMESİ A. Borç Piyasası Araçlarının Tipleri B. Bono Getirileri Şimdiki Değer Vadeye Kadar Getiri a. Basit Ödünç b. Sabit Ödemeli Ödünçler Kuponlu Bono İçsel Getiri Oranı KISA VADELİ FAİZ ORANLARININ BELİRLENMESİ I. FAİZ ORANLARININ ÖNEMİ II. FAİZ ORANINI BELİRLEYEN PİYASA TEORİLERİ A. Ödünç Verilebilir Fonlar Teorisi Ödünç Verilebilir Fonlar Teorisinin Varsayımları Reel Faiz Oranı Denge Reel Faiz Oranının Belirlenmesi Denge Faiz Oranında Değişmeler a. Bono Talebinde Kaymalar b. Bono Arzında Kaymalar c. Beklenen Enflasyonda Değişmeler: Fisher Etkisi d. Ekonomik Konjonktürde Genişleme B. Likidite Tercihi Yaklaşımı Likidite Tercihi Teorisi Ödünç Verilebilir Fonlar Çerçevesi ile Likidite Tercihi Çerçevesinin Karşılaştırılması Para-Faiz İlişkisinin Açıklanması III. DENGE FAİZ ORANINDA DEĞİŞMELER A. Para Talebinde Kaymalar B. Para Arzında Değişmeler (Kaymalar) Başlangıç Etkisi (Likidite Etkisi) Diğer Etkiler IV. PARA ARZININ DAHA YÜKSEK BÜYÜME ORANI FAİZ ORANLARINI DÜŞÜRÜR MÜ? FAİZ ORANLARININ VADE VE RİSK YAPISI I. FAİZ ORANLARININ VADE YAPISI A. Bekleyişler Teorisi B. Likidite Primi Teorisi Enflasyon Riski Faiz Oranı Riski C. Bölümlenmiş Piyasa Teorisi ya da Tercih Edilen Yer (Preferred Habitat) Teorisi II. FAİZ ORANLARININ RİSK YAPISI A. Borcun Geri Ödenmeme Riski (Default Risk) B. Likidite D. Faiz Oranının Risk Yapısını Etkileyen Diğer Etmenler PARA PİYASALARI I. PARA PİYASALARININ TANIMI VE NİÇİN İHTİYAÇ DUYULDUĞU A. Para Piyasasının Tanımı B. Para Piyasasının Özellikleri I C. Para Piyasasının Özellikleri II D. Para Piyasasına Niçin İhtiyaç Duyulmaktadır E. Para Piyasasının Maliyet Avantajları II. PARA PİYASASININ KATILIMCILARI A. Hazine B. Merkez Bankası C. Ticari Bankalar D. Brokerler ve Dealerlar E. Şirketler F. Yatırım ve Menkul Kıymet Firmaları III. PARA PİYASASI MENKUL KIYMETLERİ SERMAYE PİYASASI I: HİSSE SENEDİ PİYASASI I. SERMAYE PİYASALARINA GENEL BAKIŞ A. Sermaye Piyasalarının Amacı B. Sermaye Piyasasının Katılımcıları C. Sermaye Piyasasında Alım Satım Örgütlenmiş Menkul Kıymet Alım Satımları Tezgah Üstü Piyasa II. SERMAYE PİYASALARININ ETKİNLİĞİ VE RASSAL YÜRÜYÜŞ TEORİSİ A. SERMAYE PİYASALARININ ETKİNLİĞİ VE ENFORMASYONUN ÖNEMİ Etkinlik Tanımları a. Enformasyon (Bilgilenme) Etkinliği b. Piyasadaki Aktörlerin Rasyonel Davranışı c. Fonksiyonel Etkinlik Etkin Piyasa Teorisinin İçerdikleri Enformasyon Olarak Etkin Piyasa Teorisi a. Temel Analiz b. Teknik Analiz d. Otomatik Ayarlanma Ampirik Geçerlilik Etkin Piyasa Enformasyonuyla İlgili Bazı Anomaliler

3 a. Fiyat Kazanç Oranı, Ölçek ve Yıl Sonu Etkileri b. Hafta Sonu, Tatil ve Ay Değiştirme Ocak Ayı Etkileri B. Etkinlik Çeşitleri C. Rassal Yürüyüş (Random Walk) Ve Hisse Senedine Yatırım D. Profesyonel Yatırımcılar Ve Etkin Piyasalar Etkinliklerin Türleri ve Yatırımcılar Profesyonelce Yönetilen Portföyün Performansı Hisse Senedi Tavsiyeleri ve Öngörüler E. HİSSE SENEDİ FİYATLARININ YÖNÜNÜN TAHMİN EDİLMESİ Dow Teorisi Öncü Hisse Senetleri Artanlar Ve Azalanlar Oranı İşlem Hacmi Küçük Siparişler Endeksi Güven Endeksi III. HİSSE SENEDİ DEĞERLEMESİ A. Hisse Senetlerinin Fiyatlarını Belirleyen Etmenler B. Hisse Senetlerı Fiyat Belirleme Modelleri Finansal Analiz Modelleri a. Kâr Payı Iskonto Modeli b. Sabit Oranda Büyüyen Kâr Payı ıskonto Modeli c. Kazanç ve Yatırım Fırsatlarına Göre Hisse Senedi Değerlemesi d. Fiyat/Kazanç Oranı Yaklaşımı Hisse Senetlerinin Fiyatlarının Belirlenmesinde Mikro Ekonomik Modeller Hisse Senedi Getirisinin Hesaplanması a. Adi Hisse Senetlerinin Getirilerinin Hesaplanması b. İmtiyazlı Hisse Senedinin Değeri IV. PİYASANIN HİSSE SENEDİ FİYATLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ A. Beta Katsayısı B. Beta Katsayısının Tahmini C. Geçmiş Betalar Gelecek Betaların Önceden Habercisi Midir? D. İyi Betalar Kötü Betalar SERMAYE PİYASASI II: BONO VE İPOTEK PİYASASI I. BONO PİYASASI MENKUL KIYMETLERİ A. Hazine Menkul Kıymetleri: Kısa Vadeli Hazine Bonoları, Orta Vadeli Hazine Bonoları ve Uzun Vadeli Hazine Bonoları Hazine Bonolarının Faiz Oranları Tahakkuk Etmiş Faiz (Accrued Interest) Enflasyon Endeksli Hazine Menkul Kıymetleri STRIPS (Seperate Trading of Degistered Interest and Principal of Securuties) B. Şirket Bonoları Şirket Bonolarının Özellikleri a. Hamiline-Nama (deftere kayıtlı) Bonolar C. Bono Piyasası ve Faiz Oranlarının Belirlenmesi Bono Arzı, Bono Talebi ve Bono Piyasasında Denge Bono Arzını Kaydıran Etmenler II. İPOTEK PİYASALARI A. Birincil İpotek Piyasası İpoteğin Koşulları İpotek Kredisinin İflası İpotek Kredilerinin Tipleri Diğer İpotek Kredileri Türleri B. İKİNCİL İPOTEK PİYASALARI İkincil İpotek Piyasasının Doğuşu ve Ünlü Kurumları a. İkincil İpotek Piyasasının Doğuşu b. ABD deki Ünlü İpotek Kredisi Kurumları c. İpoteklerin Menkul Kıymetleştirilmesi İpoteğe Dayalı Menkul Kıymet Nedir? Ödeme Aktarımlı Menkul Kıymet Tipleri a. GNMA b. FNMA ya da Fannie Mae c. FHLMC ya da Freddie Mac (FMAC) TİCARİ BANKALAR I. BANKA FİRMASI VE BANKA YÖNETİMİ A. Banka Bilançosu Pasifler (Yükümlülükler) Bankanın Aktifleri B. Banka Yönetiminin Genel Prensipleri Likidite Yönetimi Aktif Yönetimi Pasif Yönetimi Sermaye Yeterliliği Yönetimi II. BANKA ENDÜSTRİSİNİN BOYUTU YAPISI VE BİLEŞİMİNE BAĞLI ÖLÇEK VE KAPSAM EKONOMİLERİ III. TİCARİ BANKACILIKTA TEKNOLOJİ A. Toptan Bankacılık Hizmetleri B. Perakende Bankacılık Hizmetleri IV. FİNANSAL YENİLİK VE GELENEKSEL BANKACILIĞIN DEĞİŞİMİ A. Finansal Yenilikler ve Geleneksel Bankacılığın Değişimi B. Bankacılıktaki Değişimin Nedenleri Fon Sağlamadaki Maliyet Avantajlarının Azalması (Pasifler) Fon Kullanımında Gelir Avantajlarında Gerileme (Aktifler) C. Bankaların Bulduğu Yöntemler V. PİYASA RİSKİ HESAPLAMA YÖNTEMLERİ A. Riske Maruz Değer B. Stres Testleri C. Geriye Dönük Test VI. BASEL I VE II: YENİ SERMAYE YETERLİLİĞİ UZLAŞISI YA DA YALIN NİCEL KONTROLLERDEN NİTEL KONTROLLERE YÖNELİM VE SERMAYENİN NİTELİĞİNİN ARTMASI A. Basel I: Sermaye Yeterlilik Standardı (Cooke Oranı)

4 B. Basel II nin Yapısal Blokları (Mac Donough Rasyosu) C. Basel III. Sermayenin Niteliğinin ve Miktarının Artması EK 10.1: BASEL III ÜN GENİŞLETİLMESİ I. BASEL III - SERMAYE TANIMI II. YASAL TAMPON SERMAYE, MİNİMUMUN DÖNGÜSELLİĞİ VE KARŞILIKLAR III. KALDIRAÇ ORANI IV. LİKİDİTE ORANLARI V. LCR VI. NSFR VII. KONSÜLTASYON VE QIS VIII. LCR'YE İLİŞKİN DEĞİŞİKLİK ÖNERİLERİ IX. NSFR'YE İLİŞKİN DEĞİŞİKLİK ÖNERİLERİ X. UYGULAMA TAKVİMİ VE DEĞERLENDİRMELER TÜRKİYE DE BANKACILIK I. DÜNYADA BANKACILIGIN DOGUŞU VE GELİŞİMİ II. TÜRKİYE DE BANKACILIĞIN GELİŞİMİ A. Cumhuriyet ten Önce Türk Bankacılığı B. Cumhuriyet Döneminde Türk Bankacılığı Dönemi a. Küçük Yerel Bankaların Kuruluş Dönemi b. Büyük Kamu Bankalarının Kuruluş Dönemi Dönemi a. Büyük Özel bankaların Kurulduğu Dönemi b. Bankacılık Sektöründe Kamu Müdahalelerinin Arttığı Dönemi Yapısal Değişim Dönemi li Yıllara Doğru Türk Bankacılık Sistemi, Bankacılık Krizleri ve Yeniden Yapılandırma Programı a li Yıllara Doğru Türk Bankacılık Sistemi b Yılı Sonrası Bankacılık Krizleri c. Yeniden Yapılandırma Programı d. Kamu ve TMSF Bankaları e. Özel Bankacılık Sisteminin Daha Sağlıklı Bir Yapıya Kavuşturulması li Yılların Ortalarında Türkiye de Faaliyet Gösteren Bankaların Gruplar İtibariyle Dağılımı Sorunlu Hale Gelen Bankalar İçin Çözüm Alternatifleri III. BANKA SİSTEMİNE DEVLETİN BAZI MÜDAHALELERİ A. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) B. Bankaların Faaliyet Konuları, Kuruluşları ve Faaliyete Geçme Koşulları Bankaların Faaliyet Konuları Bankaların Kuruluş veya Türkiye de Şube ve Temsilcilik Açma İzni Bankaların Kuruluş Koşulları Kurucularda Aranan Koşullar Merkezi Yurt Dışında Bulunan Bankaların Türkiye de Şube Açma Koşulları Faaliyet İzni Bankaların Kuruluş İzninin İptali Bankaların Faaliyet İzninin İptali veya Sınırlandırılması Yurt İçinde Şube Açma ve Yurt Dışı Faaliyetler C. Bankaların Pay Edinim, Devir, Birleşme ve Tasfiyesi Pay Edinim ve Devirleri Birleşme, Bölünme ve Hisse Değişimi İradi Tasfiye Son Yıllarda Türk Bankacılık Sisteminde Satınalma, Devir ve Birleşmeler IV. TİCARİ BANKA SİSTEMİNİN YAPISI A. Küçük, Orta ve Büyük Banka Orta ve Küçük Ölçekli Bankaların Aleyhine Olan Etmenler a. İçsel Handikaplar b. Çevreyle İlgili Handikaplar Orta ve Küçük Ölçekli Bankaların Lehine Olan Etmenler a. İçsel Etmenler Çevreyle İlgili Avantajları B. Bankacılık Sektöründe Birleşmeler ve Yoğunlaşmalar C. Holding Bankacılığı D. Uzmanlaşmış ve Uzmanlaşmamış Banka Sistemi E. Perakende ve Toptancı Bankacılık Perakende Bankacılık (Retail Banking) Toptancı Bankacılık (Wholesale Banking) Toptancı Bankacılık Kurumları Ülkemizde Perakendeci Bankacılık-Toptancı Bankacılık Bankacılık Hizmetlerinde Teknolojinin Kullanılması a. Toptancı Bankacılık b. Perakende Bankacılık Ülkemizde Perakendeci ve Toptancı Bankacılık V. TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN TEMEL SORUNLARI A. Ekonomik İstikrarsızlığa Bağlı Sorunlar B. Yüksek Kaynak Maliyeti C. Bankacılık Sektörünün Düzenlemesiyle (Regulation) İlgili Sorunlar D. Bankacılık Sektörünün Aktif Yapısıyla İlgili Sorunlar E. Özkaynak Sorunu F. Hızlı Teknolojik Gelişmelere Bağlı Sorunlar G. Diğer Sorunlar Kamu Menkul Değerlerinin Konsolide Banka Bilançosundaki Payının Artması Ticari Bankaların Kaynaklarının Önemli Bir Kısmını Krediye Dönüştürmemesi Bankaların Açık Pozisyon Sorunu Sayılı Bankalar Yasasının Teşvik Edici Olması Nisan. 1994, Dünya ve Şubat 2000 ve Kasım 2001 Krizlerine Bağlı Sorunlar Türk Bankacılık Sisteminde Menkul Değerler Cüzdanının Öneminin Azalmaması Sorunu

5 12- BUGÜNKÜ DÜNYADA MERKEZ BANKACILIĞI I. MERKEZ BANKACILIĞININ ORTAYA ÇIKIŞI VE BUGÜNKÜ ROLÜ A. Hükümetin Bankası B. Bankaların Bankası Modern Merkez Bankaları Neler Yapar Modern Merkez Bankaları Neler Yapmaz II. BÜTÜN MERKEZ BANKALARININ BİRİNCİ AMACI: İSTİKRAR A. Düşük ve İstikrarlı Enflasyon B. Yüksek ve İstikrarlı Büyüme C. Finansal Sistemin İstikrarı D. Faiz Oranı ve Döviz Kuru İstikrarı III. BAŞARILI BİR MERKEZ BANKASININ YARATILMASI A. Bağımsızlık İhtiyacı C. Hesap Verebilirlik ve Şeffaflık İhtiyacı D. Politika Çerçevesi, Politika Ödünçleşmeleri (trade off) ve Kredibilite E. Merkez Bankaları ve Maliye Politikası IV. FEDERAL RSERVE SİSTEMİ VE AVRUPA MERKEZ BANKASI A. Federal Reserve Sistemi Federal Reserve Sisteminin Yapısı a. Federal Reserve in Görevleri b. Para Politikası ba. Para Politikası Amaçları bb. Para Politikası Araçları Bretton Woods Sisteminden Günümüze Federal Reserve nin İzlediği Para Politikası a. Bretton Woods Sistemi Döneminde FED in Para Politikası aa. İkinci Dünya Savaşı Sırasında ve Savaş Sonrası Para Politikası ab ler ve 1960 larda Aktif Para Politikası b. Dalgalı Kur Sistemi altında FED in Para Politikaları ba. Parasal Büyüme ve Federal Fon Faiz Oranları Hedeflemesi bb. Para ve Ödünç Alınmamış Rezervler Hedeflemesi ( ) bc. Ödünç Alınmış Rezerv Operasyonel Hedeflerini Benimseyen Parasal ve Ekonomik Amaçlar ( ) bd. Federal Fon Oranı Hedeflemesi B. Avrupa Merkez Bankası Sistemi Avrupa Merkez Bankasının Faaliyete Geçmesi AMB Sisteminin Yönetim Şeması ve Üye Ülkelerin Sermaye Katkıları a. Kurumsal Yapı ya da Yönetim Şeması ve İşlevleri aa. Yönetim Şeması b. AB Üyesi Ülkelerin AMB Sermayesine Katkıları c. Yönetimi Oluşturan Organların İşlevleri AMB nin İstikrar Odaklı Para Politikasını Benimsemesi a. Birinci Ayak M3 Para Arzı Artış Oranı b. İkinci Ayak Genel Ekonomik Göstergeler AMB Para Politikası Araçları Ve Aktarım Mekanizması a. Para Politikası Araçları aa. Açık Piyasa İşlemleri ab. Merkez Bankası İmkanları ac. Zorunlu Karşılıklar b. Para Politikası Aktarım Mekanizması V.TÜRKİYE CUMHURİYETİ MERKEZ BANKASI A.Örtük ve Açık Enflasyon Hedeflemesi B. TCMB Bünyesindeki Piyasalar TCMB İnterbank Para Piyasası TCMB Piyasa İşlemleri TCMB Döviz ve Efektif Piyasaları İstanbul Altın Borsası Takasbank Borsa Para Piyasası BANKA DIŞI FİNANSAL KURUMLAR I. MEVDUAT KABUL EDEN KURUMLAR A. ABD Banka Sistemi ve Özellikleri B. Tasarruf Kabul Eden Banka Dışı Kurumlar Tasarruf Birlikleri ve Bankalar a. Tasarruf Birlikleri (Eski Adıyla Tasarruf ve Kredi (S2) Birlikleri b. Tasarruf Bankaları c. Tasarruf Kurumlarının Fon Kaynak ve Kullanım ca. Fon Kaynakları cb. Fon Kullanımı Kredi Birlikleri II. DİĞER FİNANSAL KURULUŞLAR (I): MENKUL KIYMET FİRMALARI VE YATIRIM BANKALARI A. Menkul Kıymet Firmaları: Menkul Kıymet Broker ve Dealerları B. Yatırım ve Yatırım Bankacılığı Tarihçesi Yatırım Bankalarının Sağladığı Hizmetler C. Ortak Fonlar (Mutual Funds) Yatırım Fonları Tipleri Ortak Fonların Serbest Yapısı III. DİĞER FİNANSAL KURULUŞLAR: SÖZLEŞMESEL TASARRUF KURUMLARI A. Sigorta Şirketleri Sigortacılığın Temelleri Sigortacılıkta Asimetrik Enformasyon Sorunu a. Sigortacılıkta Ters Seçim Sorunu b. Ahlaki Riziko Sonucu Sigorta Tipleri a. Hayat Sigortası b. Mülkiyet ve Nedensellik Sigorta Şirketleri B. Emeklilik Fonları C. Finans Şirketlerinin Tipleri Ticari Finans Şirketleri

6 2. Tüketici Finans Şirketleri Taksitle Satış Finansman Şirketleri D. Finans Şirketlerinde Risk ÜLKEMİZDEKİ BANKA DIŞI FİNANSAL ARACILAR, FİNANSAL PİYASALAR VE FİNANSAL ARAÇLAR I. ÜLKEMİZDEKİ BANKA DIŞI FİNANSAL ARACILAR A. Kalkınma Bankaları l. Kamu Sermayeli Kalkınma ve Yatırım Bankaları a. Türkiye Kalkınma Bankası b. Türkiye İhracat Kredi Bankası (TÜRK EXİMBANK) c. TC Turizm Bankası d. İller Bankası Özel Sermayeli Kalkınma ve Yatırım Bankaları a. Türkiye Sanayi Kalkınma Bankası (TSKB) b. Sanayi Yatırım ve Kredi Bankası (SYKB) c. Türk Merchant Bank d. Birleşik Yatırım Bankası e. Tekfen Yatırım ve Finansman AŞ f li Yıllara Doğru Kurulan Yatırım Bankaları, Devir ve Birleşmeler B. Özel Finans Kurumları (ÖFK) ya da Katılım Bankaları Fon Kaynakları Fon Kullanımı C. Sözleşmeli Finansal Kurumlar l. Özel Sigorta, Bireysel Emeklilik ve Reasurans Şirketleri Yarı Finansal Kurumlar a. Kamu Sosyal Güvenlik Kurumları b. Özel Emekli Sandıkları ve Fonları II. ÜLKEMİZDE KOLLEKTİF YATIRIM KURULUŞLARI A. Aracı Kuruluşlar B. Yatırım Ortaklıkları C. Yatırım Fonları D. Finansal Aracı Benzeri Sistemler Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Posta Çekleri Sistemi Risk Sermayesi Yatırım Ortaklığı Varlık Yönetim Şirketleri Sermaye Piyasasında Faaliyet Göstermesine İzin Verilen Diğer Kurumlar ve Genel Finans Ortaklıkları III. ÜLKEMİZDE PARA VE SERMAYE PİYASALARI A. Organize Piyasalar Organize Para Piyasaları a. TCMB Açık Piyasası b. TCMB Interbank Para Piyasası c. TCMB Bankalar Arası Döviz Piyasası d. İMKB Tahvil ve Bono Piyasası e. İstanbul Altın Borsası Sermaye Piyasası a. İMKB Pay Senetleri Piyasası b. Uzun Vadeli Tahvil Piyasası B. Organize Olmayan ya da Tezgahüstü Piyasalar Bankalararası TL Piyasası Bankalararası Repo Piyasası Bankalararası Tahvil Piyasası Bankalararası Döviz Piyasası Serbest Döviz Piyasası Serbest Altın Piyasası IV. ÜLKEMİZDEKİ BAŞLICA PARA VE SERMAYE PİYASA ARAÇLARI A. Ülkemizde Sermaye Piyasası Araçları Pay (Hisse) Senetleri a. Pay Senetlerinin Tanımı ve Nitelikleri b. Pay (Hisse) Senedi Çıkaracak Kuruluşlar ve Pay Senedi İhracı c. Pay Senetlerinin Fiyatı, Değeri ve Türleri d. Pay Senedi Değer Tanımlamaları e. Pay (Hisse) Senedi Türleri Pay Senedinin Türevleri a. Kâr ve Zarar Ortaklığı Belgeleri b. Katılma İntifa Senetleri (KİS) c. Oydan Yoksun Pay Senetleri (OYHS) Tahviller a. Tahvil Türleri b. Tahvil Türevleri c. Tahvilde Diğer Tanımlamalar Gelir Ortaklığı Senetleri (GOS) B. Ülkemizde Para Piyasası Araçları Banka Bonoları ve Banka Garantili Bonolar Finansman Bonoları Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler (VDMK) Repo- Ters Repo (Menkul Kıymetlerin Geri Alım ya da Satım Taahhüdüyle Alım Satımı FİNANSAL KURULUŞLARIN KARŞILAŞTIKLARI RİSKLER VE YÖNETİMİ I. RİSKİN TANIMI VE KAYNAKLARI A. Riskin Tanımı B. Riskin Kaynakları: İdiosinkratik ve Sistematik Risk II. FİNANSAL KURUMLARDA KARŞILAŞILAN RİSKLER VE YÖNETİMİ A. Kredi Riski a. Tarama (Screenig) ve İzleme (Monitoring) b. Uzun Vadeli Müşteri İlişkileri c. Ödünç Taahhütleri

7 d. Teminat e. Dengeleyici Balanslar (Comprensating Balances) f. Kredi Tayınlaması B. Faiz Riski a. Gelir Açığı Analizi (Income Gap) b. Süre Açığı (Duration gop) Analizi D. Bilanço Dışı Risk E. Döviz Kuru Riski F. Ülke Riski G. Teknoloji Riski ve Operasyonel Risk H. Borçlarını Ödeyememe Riski FİNANSAL TÜREVLERLE RİSK YÖNETİMİ (HEDGING) I. FORWARD SÖZLEŞMELERİ A. Özellikleri B. Forward İşlem Çeşitleri C. Forward Sözleşmelerinin Riski II. FUTURES SÖZLEŞMELER A. Özellikleri B. Futures İşlemlerde Marjin Kullanma C. Futures Fiyatlar III. OPSİYONLAR VE OPSİYON PİYASALARI A. Alım ve Satım Opsiyonları Alım Opsiyonları Satma Opsiyonları C. Opsiyonların Kullanım Alanları D. Opsivon Özelliği İçeren Tahviller E. Opsiyonların Hisse Senetleriyle Karşılaştırılması F. Konusuna Göre Opsiyon Türleri Hisse Senedi Opsiyonları Gelecek Sözleşmesi (Futures) Üzerine Opsyonlar Döviz Opsiyonları Endeks Opsiyonlar G. Vadelerine Göre Opsivon Türleri AMERİKAN Tipi Opsiyonlar AVRUPA Tipi Opsiyonlar Leaps (Uzun Vadeli Hisse Senedi Opsiyonları) Flex (Esnek) Opsiyonlar Percs (Preferred Ewuity Redemption Cumulative Stock) Opsiyonları H. Opsiyon Fiyatlama Modelleri IV. SWAPLAR A. Swap Piyasaları B. Swap Sözleşme Türleri Faiz Swap ı Para Swap ı Faizlerin Swap Edilmesi Tarafların Anaparalarını Vade Sonunda Birbirlerine İade Etmesi Diferansiyel Swaplar Korunma Stratejileri ve Swaplar Kredi Türev Ürünleri ve Swapların Bileşimi FİNANSAL KRİZLER VE FİNANSAL KURUMLAR I. ASİMETRİK ENFORMASYON VE FİNANSAL KRİZLER A. Asimetrik Enformasyon Sorunu B. Asıl Vekil Sorunu II. FİNANSAL KRİZİN DİNAMİKLERİ A. Birinci Aşama: Finansal Krizin Başlaması Finansal Serbestleşmenin ve Finansal Yeniliklerin Kötü Yönetimi Aktif Fiyat Boom u ve Patlaması Belirsizlikte Artış B. İkinci Aşama: Bankacılık Krizi C. Üçüncü Aşama: Borç Deflasyonu III FİNANSAL KRİZİ A Krizinin Sebepleri İpotek Piyasasında Finansal Yenilik İpotek Piyasasında Asıl-Vekil Sorunu Asimetrik Enformasyon ve Kredi Derecelendirme Kuruluşları B Finansal Krizinin Etkileri Konut Fiyatlarının Balon Yapması ve Patlaması Finansal Kurumların Bilançolarının Bozulması Gölge Bankacılık Sistemine run Olgusu Yüksek Profilli Firmaların Başarısızlığı ve Küresel Finansal Piyasalar KAYNAKÇA